VOLWASSENENONDERWIJS Organisatie:
Lineaire opleiding
Onderwijsvorm:
Secundair onderwijs
Onderwijsniveau:
BSO
Graad:
tweede graad
Duur:
3-jarige cyclus
Studiegebied:
Huishoudelijk onderwijs
Opleiding:
MODES EN MODEARTIKELEN
Vak(ken):
TV Textiel
40/40/40 lt/jaar
PV Praktijk textiel
120/120/120 lt/jaar
Nummer GO
2004/658L (nieuw)
Nummer Inspectie:
03-04/1154/G
OSP – BSO 2e graad – opleiding Modes en modeartikelen (3 jaar) - lineair TV Textiel 40 lt/jaar en PV Praktijk textiel 120 lt/jaar
1
INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................3 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................4 Leerjaar 1 .......................................................................................................................................5 Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................6 Leerjaar 2 .......................................................................................................................................9 Leerplandoelstellingen / leerinhouden................................................................................................... 10 Leerjaar 3 .................................................................................................................................... 13 Leerplandoelstellingen / leerinhouden................................................................................................... 14 Methodologische wenken ...................................................................................................................... 15 Pedagogisch-didactische wenken............................................................................................... 15 Didactische hulpmiddelen ........................................................................................................... 16 Evaluatie ................................................................................................................................................ 17 Bibliografie ............................................................................................................................................. 18
OSP – BSO 2e graad – opleiding Modes en modeartikelen (3 jaar) - lineair TV Textiel 40 lt/jaar en PV Praktijk textiel 120 lt/jaar
2
VISIE De lineaire opleiding “Modes en modeartikelen” dient gesitueerd te worden binnen het studiegebied “Huishoudelijk onderwijs”. Het betreft hier voornamelijk het aanleren van huishoudelijke vaardigheden die bijdragen tot het maatschappelijk functioneren en de zelfontplooiing. In deze opleiding komen diverse handwerktechnieken aan bod zoals: breien, haken, hoeden maken, accessoires vervaardigen… Bij ieder onderwerp wordt ruim aandacht besteed aan: - de basistechnieken - materialenleer - werken met vormen en kleuren - zelf ontwerpen en uitvoeren. Al deze textiele werkvormen kunnen een aanloop betekenen voor verdere studies of voor een eventuele loopbaan in de sector “textiel” met al zijn varianten.
OSP – BSO 2e graad – opleiding Modes en modeartikelen (3 jaar) - lineair TV Textiel 40 lt/jaar en PV Praktijk textiel 120 lt/jaar
3
BEGINSITUATIE Toelatingsvoorwaarden : De afdeling modes en modeartikelen is zowel gericht naar cursisten zonder enige textielervaring ( 1ste leerjaar ) als naar cursisten die de basisbegrippen en -technieken reeds beheersen en die meer ervaring willen opdoen ( 2de leerjaar ) of naar cursisten die zich enkel willen specialiseren in het zelf ontwerpen en realiseren van de verschillende textiele technieken ( 3de leerjaar ). 1ste leerjaar 40 Lt. TV textiel en120 Lt. PV textiel -
Voldaan hebben aan de voltijdse leerplicht.
-
Er zijn geen inhoudelijke vereisten noodzakelijk.
2de leerjaar 40 Lt. TV textiel en120 Lt. PV textiel -
Verplicht voorafgaand 1ste leerjaar of slagen voor een toelatingsproef.
-
De cursist moet onder begeleiding de basishandelingen zoals knippen, stikken, naaien, haken, breien, stomen, strijken op een eenvoudig werkstuk met aanvaardbare kwaliteit kunnen uitvoeren.
3de leerjaar 40 Lt. TV textiel en120 Lt. PV textiel -
Verplicht voorafgaand 2de leerjaar of slagen voor een toelatingsproef.
-
De cursist moet een moeilijk werkstuk met goede kwaliteit kunnen vervaardigen.
OSP – BSO 2e graad – opleiding Modes en modeartikelen (3 jaar) - lineair TV Textiel 40 lt/jaar en PV Praktijk textiel 120 lt/jaar
ALGEMENE DOELSTELLINGEN - Het noodzakelijke materieel en materiaal kennen, kiezen en kunnen gebruiken. - Bestaande patronen en werkbeschrijvingen kunnen lezen en gebruiken. - Het creatief en logisch denken activeren en bevorderen. - Basistechnieken kunnen omzetten naar nieuwe ontwerpen. - Zin hebben voor het esthetische, vormen en kleuren harmonisch kunnen combineren. - Openstaan voor nieuwe technieken, stof- en stylingtrends. - Verantwoordelijkheid, orde en verzorgde afwerking willen nastreven. - Het uithoudingsvermogen versterken. - Zin hebben voor perfectie. - Tijdsbewust en economisch willen werken. - Kunnen werken in teamverband. - Spontaan de veiligheidsvoorschriften in acht nemen.
4
OSP – BSO 2e graad – opleiding Modes en modeartikelen (3 jaar) - lineair TV Textiel 40 lt/jaar en PV Praktijk textiel 120 lt/jaar
LEERJAAR 1 40 Lt. TV textiel 120 Lt. PV textiel
ALGEMENE DOELSTELLINGEN
- eenvoudige modellen kunnen kiezen; - de cursisten moeten de nodige theoretische kennis opdoen om de praktische oefeningen vlot te kunnen uitvoeren; - maten kunnen nemen als basis voor de patroonkeuze; - lichaamsmaten kunnen opmeten als basis voor het aanpassen van het patroon; - eenvoudige patronen zelfstandig kunnen tekenen; - modelpatronen uit raderbladen kunnen gebruiken; - bijhorigheden kunnen kiezen in functie van het werkstuk; - werkstukken kunnen uitvoeren volgens een gegeven werkvolgorde; - handvaardigheden verwerven bij de afwerking van het werkstuk; - een naaimachine kunnen gebruiken; - de basistechnieken beheersen en kunnen uitvoeren; - in staat zijn eenvoudige creatieve werkvormen zelfstandig te realiseren; - notie hebben van kleuren - kleurencombinaties – kleurenmenging; - zin hebben voor het esthetische.
5
OSP – BSO 2e graad – opleiding Modes en modeartikelen (3 jaar) - lineair TV Textiel 40 lt/jaar en PV Praktijk textiel 120 lt/jaar
6
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen 1
eenvoudige werkstukken in soepele materialen vervaardigen onder meer hoeden, bloemen en accessoires.
1
Eenvoudige werkstukken in soepele materialen uitvoeren onder meer: • • • • •
2
3
Baret. Stoffen hoed. Vilten hoed. Bloemen. Accessoires.
realisatietechnieken uitvoeren op eenvoudige werkstukken, met name 2 merken, stikken, zomen (enkele), hand naaien (linten, zoom, versieringen), strijken, kleven, fixeren, boorden (met rechte bies, biaislint en haakwerk), haken, breien, stomen.
Realisatietechnieken voor eenvoudige werkstukken:
de basishandelingen van de naaimachine beheersen met inachtneming van de veiligheidsvoorschriften.
Kennis van de naaimachine:
de basisonderdelen van een naaimachine herkennen en benoemen. een naaimachine instellen en gebruiken.
3
• • • • • • • • • • • • • • • •
Merken van geknipte delen. Studie van de naden. Zomen: enkele inleg. Hand naaien: zoom, linten en versieringen. Strijken. Kleven. Fixeren. Boorden met rechte bies, biaislint en met haakwerk. Basissteken en technieken haken. Basissteken en technieken breien. Stomen op houten vorm. Basistechniek kuipverven. Basistechniek vilten.
Basisonderdelen. Instelling. Gebruik steeklengte- en breedteregelaar.
OSP – BSO 2e graad – opleiding Modes en modeartikelen (3 jaar) - lineair TV Textiel 40 lt/jaar en PV Praktijk textiel 120 lt/jaar
7
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen • •
eenvoudige storingen van de naaimachine signaleren en herkennen. 4
fouten herkennen, aanpassen en verbeteren.
5
gereedschappen en materiaal benoemen, gebruiken en onderhouden. 5
4
strijkmaterieel instellen en gebruiken. de juiste strijktechniek toepassen met inachtneming van de veiligheidsvoorschriften. de basishandelingen en de -technieken van het knippen met de schaar toepassen. 6
de volgende basistechnieken vlot en met een behoorlijk kwaliteitsniveau toepassen:
6
Kennis en gebruik van het aangepaste materiaal:
de juiste hoeveelheden aankopen en zo voordelig mogelijk gebruiken. 7
kleuren kiezen.
textieletikettering lezen en verklaren. 8
het voorbereidende werk in een logische volgorde uitvoeren. eenvoudige fouten in de grondstoffen opsporen.
• 8
Modelpatroon met naden. Modelpatroon zonder naden. Een patroon overtekenen en aanpassen.
Garens en weefsels: •
de brandproef uitvoeren op de natuurlijke materialen.
Knipgerief. Naaigerief. Haakgerief. Breigerief. Strijkgerief. Stoomgerief. Tekengerief.
Vormgeving: • • •
- een patroon kiezen; - een ontwerp aanpassen; - een patroon overbrengen. 7
Fouten herkennen, aanpassen en verbeteren.
• • • • • • •
elementaire vakterminologie hanteren.
Technisch juist en veilig gebruik. Eenvoudige storingen.
De natuurlijke grondstoffen: herkomst en brandproef. - katoen; - wol, vilt; - zijde. Textieletikettering lezen en verklaren.
Voorbereiden van de stof vóór het knippen: • •
Nazicht van de stof op fouten. Opstrijken.
OSP – BSO 2e graad – opleiding Modes en modeartikelen (3 jaar) - lineair TV Textiel 40 lt/jaar en PV Praktijk textiel 120 lt/jaar
8
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen 9
het nut van de juiste werkmethoden inzien.
9
Bestaande werkmethoden gebruiken.
OSP – BSO 2de graad – opleiding Modes en modeartikelen (3 jaar) - lineair TV Textiel 40 lt/jaar en PV Praktijk textiel 120 lt/jaar
LEERJAAR 2 40 Lt. TV textiel 120 Lt. PV textiel
ALGEMENE DOELSTELLINGEN
- modellen kunnen kiezen aangepast aan hun persoonlijkheid doch rekening houdend met de huidige trend; - technieken kennen om de patronen te vergroten, te verkleinen volgens de opgenomen maten; - knippatronen zelfstandig kunnen tekenen; - bijhorigheden oordeelkundig kunnen kiezen in functie van het werkstuk; - handvaardigheden verwerven bij de afwerking van het werkstuk; - een overlock kunnen gebruiken; - de basistechnieken beheersen en kunnen toepassen; - een werkvolgorde kunnen opbouwen in functie van hun opdracht; - in staat zijn eenvoudige creatieve werkvormen zelfstandig te realiseren; - kleuren - kleurencombinaties - kleurenmenging - op esthetisch verantwoorde manier kunnen samenstellen en gebruiken.
9
OSP – BSO 2de graad – opleiding Modes en modeartikelen (3 jaar) - lineair TV Textiel 40 lt/jaar en PV Praktijk textiel 120 lt/jaar
10
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen 1
2
eenvoudige werkstukken vervaardigen onder meer hoeden, petten, bloemen en accessoires in stof, leer, vilt, stro en ondoorlaatbare stoffen.
1
realisatietechnieken uitvoeren op eenvoudige werkstukken, met name stomen, fixeren, hand naaien (onzichtbare steek), werken met bolijzers, steken leren breien en haken, mouleren en draperen.
2
de delen merken. de volgende basistechnieken vlot en met een behoorlijk kwaliteitsniveau toepassen: patroon kiezen – ontwerp aanpassen – patroon overbrengen – kleuren kiezen. een handwerktechniek zelfstandig uitvoeren op een werkstuk met name: basissteken haken – basissteken en technieken breien. het afgewerkte werkstuk reinigen, onderhouden en verzorgen.
Werkstukken uitvoeren onder meer: • • • • • •
Stoffen hoeden of petten. Vilten hoeden of petten. Strohoeden of -petten. Bloemen. Modieuze accessoires uit wol op stof gevilt. Veranderen van oude vilten hoed naar de mode.
Realisatietechnieken voor eenvoudige werkstukken: • Verschillende rand afwerkingen, gewone inslag, gestikt of genaaid, met gros-grain en laiton. • Hand naaien: de onzichtbare steek. • Stomen op onregelmatige vormen. • Strijken en fixeren. • Kuipverven van onder meer tissue. • Vilten op stof. • Werken met bolijzers. • Diverse afbindtechnieken. • Breien en haken aan de hand van een motief en symbolen. • Knippen en merken van de delen. • Mouleer- en drapeertechnieken. • Draperen met fluweel en zijde. • Verwerken van stro in cône. • Verwerken van vilten en stro cônes. • Behandelen en plaatsen van voilette. • Bloemen in organza en zijde.
OSP – BSO 2de graad – opleiding Modes en modeartikelen (3 jaar) - lineair TV Textiel 40 lt/jaar en PV Praktijk textiel 120 lt/jaar
11
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen 3
de overlock gebruiken. op een veilige en correcte manier omgaan met een naaimachine.
3
4
fouten herkennen, aanpassen en verbeteren.
4
Fouten herkennen, aanpassen en verbeteren.
5
gereedschappen en naaibenodigdheden voor het uitwerken van het werkstuk kiezen, kopen en gebruiken met inachtneming van doel, prijs, frequentie van gebruik, toegepaste techniek en aanvullende (dikwijls dure) materialen en versierselen.
5
Kennis en gebruik van het aangepaste materieel:
Kennis van de naaimachine: • • • •
• • • • •
gereedschappen en materiaal benoemen, gebruiken en onderhouden. de juiste strijk- en perstechniek toepassen met inachtneming van de veiligheidsvoorschriften.
Instelling. Technisch juist en veilig gebruik. Eenvoudige storingen. De overlock gebruiken.
Naaibenodigdheden voor het uitwerken van het werkstuk kiezen. De dubbele naald plaatsen en gebruiken. Strijk- en stoommaterieel instellen, technisch juist en veilig gebruik. Eenvoudig onderhoud. Knippen en merken van de delen.
elementaire vakterminologie hanteren.
6
7
de regel van drie toepassen om verhoudingen op te zoeken. maten opnemen. een patroon uit een raderblad overnemen en aanpassen. overbrengmateriaal gebruiken. patroononderdelen herkennen. lengte- en breedteverschillen opsporen. een voordelig knipplan zoeken en toepassen. de juiste hoeveelheden aankopen en zo voordelig mogelijk gebruiken.
6
Vormgeving: • • • • •
7
De maten opmeten. Een eenvoudig patroon uit een raderblad overnemen. De delen herkennen. Lengte- en breedteverschillen opsporen en aanpassen. Een voordelig knipplan zoeken en toepassen.
Garens en weefsels: • • •
Indeling van de textielvezels naar oorsprong. De synthetische garens. De menggarens.
OSP – BSO 2de graad – opleiding Modes en modeartikelen (3 jaar) - lineair TV Textiel 40 lt/jaar en PV Praktijk textiel 120 lt/jaar
12
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen • • 8
voorbereidend werk in een logische volgorde uitvoeren.
8
Voorbereiden van de stof vóór het knippen: • •
het knippen van diverse stoffen voorbereiden. fouten in de grondstoffen opsporen.
De kwaliteiten van vilt. Het uitzicht van fluweel, voilette en organza.
Fouten in de grondstoffen opsporen. Knippen van diverse stoffen voorbereiden.
een eenvoudig knipplan zoeken en toepassen. 9
een werkmethodebeschrijving / werkvolgorde lezen en begrijpen. de werkmethoden beheersen.
9
Bestaande werkmethoden toepassen.
OSP – BSO 2de graad – opleiding Modes en modeartikelen (3 jaar) - lineair TV Textiel 40 lt/jaar en PV Praktijk textiel 120 lt/jaar
LEERJAAR 3 40 Lt. TV textiel 120 Lt. PV textiel
ALGEMENE DOELSTELLINGEN -
modieuze modellen kunnen ontwerpen;
-
modelwijzigingen kunnen aanbrengen;
-
kennis hebben van de voornaamste textielgarens en -vezels in functie van de aankoop en de verwerking;
-
bijhorigheden i.v.m. het werkstuk oordeelkundig kunnen kiezen combineren en gebruiken;
-
zelfstandig een werkvolgorde kunnen samenstellen;
-
bestaande patronen en werkbeschrijvingen kunnen lezen en juist kunnen uitvoeren;
-
de noodzakelijke machines en gereedschappen kennen, kunnen gebruiken en onderhouden;
-
het eindresultaat kwalitatief kunnen beoordelen;
-
zelfstandig en in team kunnen functioneren.
13
OSP – BSO 2de graad – opleiding Modes en modeartikelen (3 jaar) - lineair TV Textiel 40 lt/jaar en PV Praktijk textiel 120 lt/jaar
14
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen 1
een werkstuk kiezen rekening houdend met een aantal factoren onder meer mode, stijl, leeftijd, comfort, gelegenheid en prijs.
1
Een werkstuk kiezen rekening houdend met een aantal factoren o.m. : • • • • • •
2
een patroon en de nodige materialen kiezen en gebruiken.
2
Een patroon en de nodige materialen kiezen en gebruiken : • • •
3
Mode. Stijl. Leeftijd. Comfort. Gelegenheid. Prijs.
Het verwerken van bont. Sparterievorm bekleden. Werken met tissue-sisal kop + rand.
met de juiste techniek en volgens de juiste werkvolgorde een werkstuk realiseren. een werkschema opmaken voor de eigen werkzaamheden rekening houdend met de tijd.
3
4
fouten herkennen, aanpassen en verbeteren.
4
Fouten herkennen, aanpassen en verbeteren.
5
de nodige veiligheids-, milieu- en hygiëneregels in acht nemen.
5
Materieel :
Met de juiste techniek en volgens de juiste werkvolgorde een werkstuk realiseren : • •
• • •
Verven van verschillende materialen in één verfbad. Vilten : driedimensionaal; hoed; handtas.
Instelling. Technisch juist en veilig gebruik. Eenvoudig onderhoud.
OSP – BSO 2de graad – opleiding Modes en modeartikelen (3 jaar) - lineair TV Textiel 40 lt/jaar en PV Praktijk textiel 120 lt/jaar
15
METHODOLOGISCHE WENKEN PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN In de lessentabel is een opdeling gemaakt in TV en PV. De theorie wordt bij voorkeur geïntegreerd in de praktijk aangebracht. Het is dan ook wenselijk dat de 4 lestijden per leerjaar door eenzelfde leerkracht worden gegeven. In elk geval is voortdurende coördinatie en overleg noodzakelijk. De leerstof van de verschillende vakonderdelen wordt gecentreerd rond een uit te voeren thema. De nadruk wordt gelegd op het bevorderen van de zelfwerkzaamheid. Het stimuleren van de creativiteit vraagt van de leerkracht een doordachte aanpak, motivatie en belangstelling liggen hier aan de basis. In verband met het uitwerken van de verschillende thema’s zijn de cursisten actief betrokken bij - de keuze van de grondstoffen en technieken; - de opstelling van de werkvolgorde; - de uitvoeringsprocédés; - de bespreking van de bekomen resultaten. Er wordt gewerkt volgens de vijf fasen van het technologisch proces: - behoefte (probleem); - oplossing zoeken (kiezen); - uitvoeren (realiseren); - ingebruikname; - evalueren (beoordelen).
OSP – BSO 2de graad – opleiding Modes en modeartikelen (3 jaar) - lineair TV Textiel 40 lt/jaar en PV Praktijk textiel 120 lt/jaar
16
DIDACTISCHE HULPMIDDELEN1 -
1
spelden; verschillende naalden; scharen; latten; breinaalden; bolijzers in verschillende maten en vormen; diverse hoedenvormen; mallen met diverse hoofdwijdte (55 - 56 - 57 - 58 - 59); toestel om de binnenmaat van de hoed te bepalen; knippatronen; strijkplanken; gewone strijkijzers; reis-strijkijzers; waterketels; naaimachines; overlocknaaimachine; ketel; elektrische kookplaat.;
Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: -
Codex ARAB AREI Vlarem.
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -
de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.
Zij schrijven voor dat: -
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
OSP – BSO 2de graad – opleiding Modes en modeartikelen (3 jaar) - lineair TV Textiel 40 lt/jaar en PV Praktijk textiel 120 lt/jaar
17
EVALUATIE Elke doelstelling van het leerplan zal ten minste eenmaal geëvalueerd worden door de leerkracht. - Proces-evaluatie Observatie tijdens de verschillende afwerkingsfazen. Individuele controle van: patronen; aanpas; vooroefeningen; afwerkingen van de werkstukken. Vraagstelling en discussie: grondstoffenkennis; modelkeuze; afwerkingstechnieken. Zoveel mogelijk zal gebruik gemaakt worden van vergelijkingspunten zowel van de werkwijze als van de gebruikte grondstoffen, als van eventuele fouten die zich kunnen voordoen. - Product-evaluatie Hoge kwaliteitseisen tijdens het productieproces. Verkoopsklaar presenteren van de gemaakte werkstukken. - Eind-evaluatie Aan het einde van elk leerjaar word een theoretische proef afgenomen, die samen met het dagelijkse werk het eindresultaat zullen bepalen.
OSP – BSO 2de graad – opleiding Modes en modeartikelen (3 jaar) - lineair TV Textiel 40 lt/jaar en PV Praktijk textiel 120 lt/jaar
18
BIBLIOGRAFIE -
Woman’s Hats of the 20th Century, Maureen Reilly & Mary Beth Detrich A Schiffer Book
-
HATS the PEPIN press and Kuala Lumpur Amsterdam and Singapore
-
IL CAPPELLO DA DONNA Women’s hats, Adèle Campione Itinerari d’immagini © BE-MA EDITRICE Milano 1989
-
HATS with values, Desire Smith A Schiffer Book
-
Van de HOED en de RAND, Terence Terry © 1998 ICOB bv Alphen aan de Rijn
-
The Hat Book, Alan Couldridge A Spectrum Book
-
HATS MADE EASY, Milner Craft Series © Lyn Waring 1995 Sally Milner Publishing
-
Les chapeaux une histoire de tête, Claude Fauque Syros alternatives
-
Hoeden, Elizabeth Van der Helm Cantecleer bv De Bilt 1991
-
Personnalisez ou Créez vos Chapeaux, Juliet Bawden Préface de Marie-Mercié Hachette
-
Hats for Brides and weddings, Margo-Ann Daly Kangaroo Press 1992
-
Chapeau, chapeaux! 1650-1960 40 hoeden uit de verzameling van het Rijksmuseum Amsterdam 1997 Compiled by Bianca M. du Mortier Waanders Drukkers Zwolle
-
HATS ON HEADS the art of creative millinery Mildred Anlezark Revised and edited by Lois Easton Graham Kangaroo Press
-
Complete gids voor handwerken Reader’s Digest
-
Tijdschrift : Anna uitgeverij Aenna Burda
-
Alles over handwerken Cantecleer bv de Bilt
-
Leer haken, Nicky Hayden Helmond bv Helmond 1986
-
handwerkboek: Haken van steek tot steek, Tijdschriften Uitgevers Maatschappij - Antwerpen
-
Zijden Bloemen, Anne Hamilton en Kathleen White Zuid boekprodukties Lisse
-
Echte Seidenblumen, Mechthild Schimmelpfennig & Magda Scholz Frech - verlag
-
Phantasieblumen aus Stoffbändern, Pamela Woods Hobby - Taschenbuch © Firma Wolfgang Rayher 7958 Laupheim
-
Vilten, Marlie Claessen uitgave Louët bv Lochem Holland 1981
OSP – BSO 2de graad – opleiding Modes en modeartikelen (3 jaar) - lineair TV Textiel 40 lt/jaar en PV Praktijk textiel 120 lt/jaar -
Macramé, Henriette Beukers Vaardige handen 33 tiende druk Zomer & Keuning - Wageningen
-
Knoop voor knoop in macramé, Eirian Short Kosmos Amsterdam Antwerpen
-
Tassen maken, Sijsbert Jongebloed elmar Creatief
-
Ideeën voor sieraden, Angelika Hahn La Rivière & Voorhoeve
-
Kleine Bontgids, J. Becker C.A.J. Van Dishoeck Bussum
-
Mit Federn schmücken Erika Terhoeven Frech-verlag
-
Het textiel ABC Etitex Lange Leemstraat 137 - 2018 Antwerpen
-
Textielwarenkennis, Schrijnemakers-Schulte Wolters-Noordhoff bv Groningen ISBN 90 01 79460 2
-
Leermiddelenpakket Textiel Y. Hayen - De Sikkel n.v.
-
Kleurenleer, Johannes Itten Cantecleer bv de Bilt ISBN 90 213 0058 3
==============================
19