Milieubalans Amersfoort November 2011
Stad met een hart
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 1
31-10-11 15:44
Milieubalans 2011 > 2
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 2
31-10-11 15:44
Inhoud 1 Inleiding 1.1 Samenvatting 1.2 Leeswijzer
4 5 5
2 Speerpunt Gezond en Veilig 2.1 Water 2.2 Bodem 2.3 Lucht 2.4 Geluid 2.5 Afval 2.6 Externe veiligheid 2.7 Gezondheid
6 8 9 10 12 13 14
3 Speerpunt Klimaat en Energie
15
4 Speerpunt Natuur en Biodiversiteit
17
3 < Milieubalans 2011
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 3
31-10-11 15:44
1. Inleiding De looptijd van het Milieubeleidsplan 2008-2011 nadert zijn eind. Voorliggende notitie geeft de stand van zaken weer tot en met juni 2011. Duidelijk wordt wat de ontwikkelingen op milieugebied zijn sinds 2007 en in hoeverre de streefwaarden voor 2011 gehaald worden. De uitkomsten worden meegenomen bij het opstellen van het Milieu Uitvoerings Programma (MUP): 2012 - 2013. De vorige Milieubalans, de nulmeting in 2007, gaf inzicht in de milieukwaliteit en de uitvoering van het milieubeleid tot dan toe. Als referentiejaar werd gekozen voor 2006, omdat van dat afgeronde jaar vrijwel alle gegevens beschikbaar waren. De nulmeting heeft input geleverd voor het milieubeleidsplan 2008-2011. Daarnaast vormde de nulmeting een eerste stap op weg naar de integrale milieumonitoring van de gemeente Amersfoort. Thema
Na onderstaande beknopte samenvatting wordt in de volgende hoofdstukken per thema toegelicht wat de ontwikkelingen zijn en wat de stand van zaken van juni 2011 is ten opzichte van de doelstellingen in het Milieubeleidsplan 2008 - 2011. Daarbij is voor de vergelijkbaarheid de nummering van de indicatoren uit de Milieubalans 2007 aangehouden. Een aantal gegevens geeft de stand tot eind 2010 weer, in dat geval is dat erbij vermeld.
streefwaarde gehaald?
Toelichting
Water
Ja
Uitvoering op koers
Bodem
Ja
Uitvoering op koers
Lucht
Grotendeels
Gezond en Veilig
Uitvoering loopt, geborgd in Nationaal Samenwerkingsprogramma Lucht
Geluid
Grotendeels
Meer woningen gesaneerd dan voorzien in 2007
Afval
Gedeeltelijk
In uitvoering, percentage bronscheiding stagneert enigszins.
Externe veiligheid
Grotendeels
Gezondheid
Nvt
Totaal ingezamelde hoeveelheid is gedaald Geen kwetsbare bestemmingen meer binnen veiligheidscontour, wel één beperkt kwetsbare
Klimaat en Energie Natuur en Biodiversiteit
Gedeeltelijk
Diverse acties uitgevoerd, geen indicatoren benoemd Doelstellingen deels achterhaald, nieuwe KAP geeft straks beter beeld
Grotendeels
Uitvoering loopt, ‘Stand van de natuur’ verschijnt najaar 2011 en geeft gedetailleerde informatie
Milieubalans 2011 > 4
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 4
31-10-11 15:44
1.1 Samenvatting
1.2 Leeswijzer
In de systematiek van de Amersfoortse milieumonitoring is gekozen voor indicatoren die inzicht geven in de uitvoering van beleid enerzijds en de kwaliteit van milieuthema’s als bodem, lucht etc. anderzijds. Hieronder wordt een korte samenvatting gegeven.
Deze tweede uitgave van de Milieubalans heeft dezelfde indeling in thema’s en speerpunten als de eerste uitgave en het Milieubeleidsplan 2008-2011. In het Milieubeleidsplan zijn 3 speerpunten opgenomen. Gestart wordt met de verschillende milieuthema’s van het 1e speerpunt: Gezond en Veilig. Dit zijn achtereenvolgens: Water, Bodem, Lucht, Geluid, Afval, Externe Veiligheid en Gezondheid. Vervolgens komen de andere twee speerpunten aan de orde. Dit zijn achtereenvolgens: Klimaat & Energie en Natuur & Biodiversiteit.
Uitvoering Beleid
Het algemene beeld dat uit deze Milieubalans 2011 naar voren komt is dat de uitvoering in een gevorderd stadium is, maar nog niet is afgerond. Het huidige milieubeleidsplan biedt daarom nog voldoende beleidskader voor de komende twee jaar. De uitvoering voor de meeste beleidsthema’s is op koers en gevat in beleidsplan of uitvoeringsprogramma’s.
Kwaliteit
Een overzicht van hoever het staat met de uitvoering van beleidsdoelstellingen geeft nog niet weer wat dit betekent voor de kwaliteit van onze leefomgeving. Ook dit wordt in deze milieubalans waar mogelijk meegenomen. Niet alle milieuinformatie die op kaart is te raadplegen, is actueel. Voor intern gebruik is een milieuatlas beschikbaar en het is de bedoeling om deze ook op Geopoort te laten plaatsen. Tevens zijn verschillende kwaliteitskaarten te raadplegen via de website van de gemeente Amersfoort. De verwijzingen naar deze kaarten zijn in de tekst bij de verschillende thema’s opgenomen. De stand van de natuur vormt een aparte publicatie en deze verschijnt in het najaar van 2011.
De beschrijving bij elk thema heeft de volgende indeling: • Een korte beschrijving van belangrijke ontwikkelingen in beleid in de periode sinds het uitbrengen van de eerste Milieubalans (2007-2011); • Kenschets van de kwaliteit • Tabel met de stand van zaken in de uitvoering: wat was de ambitie (streefwaarde) en wat is de stand van zaken, inclusief een korte toelichting.
In het algemeen gesteld zijn er zijn geen urgente knelpunten voor de milieukwaliteit: in Amersfoort bevinden zich geen locaties meer met bodemverontreiniging die een risico kunnen vormen voor de volksgezondheid en er zijn bijvoorbeeld geen overschrijdingslokaties van de luchtkwaliteit. Daarentegen zijn er ook nog volop uitdagingen; zoals verdere verbetering van de waterkwaliteit in Amersfoort.
5 < Milieubalans 2011
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 5
31-10-11 15:44
2. Speerpunt Gezond en Veilig 2.1 Water Ontwikkelingen
Waterkwaliteit
Het gemeentelijke Waterplan 2005-2015 heeft als doel integraal en duurzaam waterbeheer in Amersfoort. In het Waterplan Amersfoort zijn die visie en de hieruit voortvloeiende activiteiten van gemeente, waterschap, waterbedrijf en andere betrokkenen vastgelegd. Het waterplan bevat streefbeelden (ambities) per watergang, en een diversiteit aan maatregelen om die ambities te bereiken. Inmiddels is gebleken dat de streefbeelden een uitdaging vormen. Niet alle knelpunten in waterkwaliteit zijn op een doelmatige manier op te lossen. Momenteel wordt een nieuw Gemeentelijk Riolerings Plan (GRP) opgesteld. Daarin worden ook de verschillende soorten wateroverlast beschreven.
Meer algemene informatie is terug te vinden op de gemeentelijke website: www.amersfoort.nl/waterloket
Eind 2009 is de landelijke Waterwet ingegaan en zijn tevens het nationaal waterplan en het provinciale waterplan vastgesteld. In de Waterwet is het beheer van oppervlaktewater en grondwater vastgelegd, daarnaast draagt deze wet bij aan het verbeteren van de samenhang tussen het waterbeleid en de ruimtelijke ordening. De gemeente heeft op basis van deze wet een zorgplicht voor opvang van afvalwater, afvloeiend hemelwater en overtollig grondwater.
In 2009 is een analyse van de waterkwaliteit afgerond. De waterkwaliteit is de afgelopen decennia weliswaar verbeterd, maar de kwaliteit is chemisch en/of ecologisch onvoldoende en voldoet niet aan het streefbeeld. Eenduidige oplossingen zijn maatwerk, omdat iedere watergang uniek is een specifieke analyse behoeft om te komen tot oplossingsrichtingen. Hierbij kan gedacht worden aan bijv.: doorspoeling verbeteren, visstandbeheer, natuurvriendelijke oevers aanleggen in combinatie met natuurvriendelijk(er) beheer van de watergangen, voorkomen bladafval, sliblagen verwijderen etc. Veel knelpunten zijn vaak het gevolg van te kleine, smalle, beschutte watersystemen met weinig tot geen doorstroming en moeilijk onderhoud. Dit pleit voor grotere, robuuste watergangen.
Het gehele oppervlaktewatersysteem in Amersfoort is gemodelleerd, in samenwerking met het Waterschap. Daarmee is er een goed beeld van het watersysteem en de invloed die de verschillende onderdelen op elkaar uitoefenen. Er is bij de uitvoering van dit onderzoek rekening gehouden met de klimaatscenario’s van het KNMI uit 2006. Hieruit komen geen knelpunten voor het oppervlaktewater naar voren. Momenteel wordt onderzoek gedaan naar de invloed van het klimaat op de grondwaterstand in de stad. De uitkomsten van deze modellering worden op kaarten weergegeven, zodat nieuwe ontwikkelingen daar rekening mee kunnen houden.
Milieubalans 2011 > 6
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 6
31-10-11 15:44
Stand van zaken doelstellingen 1
Water Beleid/prestatie
1
% uitvoering gemeentelijk waterplan
Beginwaarde 2006
Stand van zaken juni 2011
Streefwaarde 2011
Toelichting
60%
80%
80%
Er zijn verschillende acties uitgevoerd en maatregelen genomen, het programma loopt goed. In 2007 werd al verwacht dat de streefwaarde 100% voor 2011 niet geheel haalbaar zou zijn vanwege de slechte kwaliteit en het tekort aan effectieve maatregelen. 80% lijkt dus een goede inschatting voor de huidige situatie.
Kwaliteit 1.3 Ecologische kwaliteit van het oppervlaktewater (ecoscan)
De ecoscan is beschikbaar en samen met het Waterschap wordt één bestek gemaakt voor alle watergangen. Daardoor wordt het onderhoud hetzelfde en eenduidiger richting burgers. Hiermee wordt ook verder gewerkt aan flora en fauna, ecologisch beheer.
1.4 Grondwaterkwaliteitskaart
Kaarten zijn gereed, gegevens zijn opgenomen in het gemeentelijk bodem informatiesysteem.
1.5 (Chemische) kwaliteit oppervlaktewater
Onderzoek is afgerond (2009). Het blijkt dat de waterkwaliteit op veel plaatsen beter kan. Door de grote verschillen in problematiek en oplossingen is maatwerk nodig per watergang. Het waterschap voert de monitoring van het oppervlakte water uit.
7 < Milieubalans 2011
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 7
31-10-11 15:44
2.2 Bodem Ontwikkelingen
In 2009 is het Convenant Bodem afgesloten tussen Rijk, provincies, gemeenten en de Unie van Waterschappen. Dit convenant geeft de richting aan op bodemgebied voor de komende jaren. Afgesproken werd dat alle humane spoedlocaties met mogelijke humane effecten, dat wil zeggen met mogelijk negatieve effecten voor de volksgezondheid, in 2010 bekend en gesaneerd moesten zijn. In de gemeente Amersfoort bevinden zich geen spoedlocaties. Momenteel worden de locaties met ecologische toxiciteit of risico op verspreiding geïnventariseerd. In 2015 moeten deze bekend zijn en moet duidelijk zijn wat ermee gedaan zal worden. In de Beleidsnota Bodem, die in 2012 bestuurlijk wordt vastgesteld, staat bovengenoemd convenant en de aanpak die daaruit volgt beschreven. In deze beleidsnota zijn de Amersfoortse keuzes voor het bodembeleid vastgelegd en is de visie en ambitie van de gemeente aangegeven ten aanzien van
bodem, bovenop de geldende wettelijke taken en regelgeving. Een belangrijke ontwikkeling op bodemgebied is het benutten van ondergrondse energie. Er zijn kansenkaarten gemaakt voor open en gesloten energiesystemen. Ook zijn er vijf ontwikkelingsgebieden aangewezen, waar warmte en koude opslag kansrijk zou kunnen zijn. Momenteel worden de kansen voor geothermie in beeld gebracht, dit gaat tot 5 of 6 kilometer diepte. Voorwaarde daarbij is dat er voldoende woningen of bedrijven in de buurt zijn om de warmte af te nemen.
Kwaliteit
Meer informatie over bodem, de bodemnota en de bodemkwaliteitskaarten is terug te vinden via de site van de gemeente Amersfoort. Door te linken via Woonomgeving > Milieu > Bodem. Hoe staat het met de bodemkwaliteit in uw achtertuin? Bodemkwaliteitsgegevens zijn te vinden via de site www.bodemloket.nl
Stand van zaken doelstellingen 2 Bodem
Beginwaarde 2006
Stand van zaken aug 2011
Streefwaarde 2011
Toelichting
558
429
150
Is in uitvoering. Wel zijn inmiddels nieuwe
locaties
locaties
locaties
Beleid/prestatie 2.1 Aantal nog te onderzoeken/saneren locaties (toekomstig)
locaties bijgekomen vanwege nieuwe inventarisaties. Netto effect is een gegroeide werkvoorraad van 1295
2.2 Aantal gesaneerde/afgeronde locaties (afgerond) 2.3 Omvang van de afgeronde locaties
512
866
920
locaties, waarvan 886 locaties worden beheerst, dan
locaties
locaties
locaties
wel zijn gesaneerd.
Deze indicator hoeft niet meer wettelijk verplicht te worden bijgehouden.
(waaronder gesaneerd) in:
In de nieuwe bodemnota die in 2012 zal een voorstel voor nieuwe indicatoren
- m grond
worden gedaan.
2
- m3 grond - m3 grondwater
Milieubalans 2011 > 8
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 8
31-10-11 15:44
2.3 Lucht Ontwikkelingen
De Wet luchtkwaliteit (titel 5.2 van de Wet milieubeheer) is eind 2007 van kracht geworden. Deze wet regelt wanneer ruimtelijke plannen kunnen worden goedgekeurd. Dit is het geval als: 1) de concentratie van luchtverontreinigende stoffen als gevolg van het plan verbetert of ten minste gelijk blijft; 2) het plan ‘niet in betekenende mate’ (NIBM) bijdraagt aan de concentratie van stikstofdioxide (NO2) en fijn stof (PM10) in de buitenlucht; 3) het plan niet leidt tot een (dreigende) overschrijding van de grenswaarden voor luchtverontreinigende stoffen; 4) het project is opgenomen in het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL). Voor gevoelige bestemmingen gelden afstandsgrenzen tot snelwegen en provinciale wegen. In het NSL, dat is vastgesteld in 2009, zijn grote projecten opgenomen evenals maatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Met het NSL zal in 2011 in Nederland voldaan worden aan de grenswaarden voor fijn stof (PM10). Momenteel gelden voor stikstofdioxide verhoogde grenswaarden (door Nederland aangevraagd en goedgekeurd
Stand van zaken doelstellingen 3 Lucht
Beginwaarde 2006
Beleid/prestatie 3.1 Percentage uitgevoerde maatregelen die zijn
door de EU). Vanaf 2015 moet worden voldaan aan de grenswaarden voor NO2. Vanaf 2015 geldt ook een norm voor ultrafijn stof, PM2.5. Het Rijk stelt daarbij dat als op tijd aan de grenswaarden voor PM10 wordt voldaan, er naar verwachting geen overschrijding van de norm voor PM2.5 optreedt. Extra maatregelen zijn dan niet nodig.
Situatie in Amersfoort
In 2011 voldoet Amersfoort aan de (verhoogde) grenswaarden voor fijn stof en stikstofdioxide. Op basis van de prognoses in de monitoringstool blijkt dat we ook in 2015 zullen voldoen aan de dan geldende grenswaarde voor NO2.
Wijze van monitoring
Vanaf 2010 vindt jaarlijks een monitoring plaats van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL). Daarin wordt de ontwikkeling van de luchtkwaliteit gevolgd en wordt de uitvoering van de maatregelen en projecten die zijn opgenomen in het NSL, bijgehouden. Ten behoeve van deze monitoring worden berekeningen uitgevoerd met de Monitoringstool. Via de site van de gemeente Amersfoort > woonomgeving > Milieu > Lucht is de informatie over NSL en de monitoringstool te downloaden.
Stand van zaken juni 2011
Streefwaarde 2011
Toelichting
De maatregelen zijn opgenomen in het NSL (Nationaal Samenwerkingsprogramma
gemaakt in het Regionaal Samenwerkings-
Luchtkwaliteit). Alle maatregelen zijn in gang gezet, daarvan zijn er inmiddels 8 afgerond
programma Luchtkwaliteit Utrecht (RSLU)
of voldoende geborgd.
en het Regiobod
1
3.2 Percentage schone gemeentelijke voertuigen
0%
5,7%
10%
Er is hierover een intentieverklaring gesloten tussen
tov totaal aantal voertuigen waar de gemeente
(B&W, ROVA, SRO en Eemfors). Betreft ook een maat-
een betrokkenheid bij heeft (RWA, ROVA)
regel uit het NSL waarbij voor de uitvoering is aangesloten bij het provinciaal project ‘groen gas geven’.
Kwaliteit 3.3 Aantal woningen die niet voldoen aan de
9
0
0
Uit de monitoringstool (NSL) blijkt dat op basis van de
wettelijke grenswaarde voor algemene
nu geldende grenswaarde er geen overschrijdingen
luchtkwaliteit voor stikstofdioxide (NO2)
van de grenswaarden zijn op relevante plaatsen in Amersfoort, dus ook niet bij woningen.
3.4 Aantal woningen die niet voldoen aan
132
0
0
de wettelijke grenswaarde voor algemene luchtkwaliteit voor fijn stof (PM10) 1) Het RSLU is opgegaan in het NSL (Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit)
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 9
9 < Milieubalans 2011
31-10-11 15:44
2.4 Geluid Ontwikkelingen
Op dit moment ligt er een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer voor de invoering van geluidproductieplafonds voor de rijksinfrastructuur (‘Swung-1’). Hiermee wordt voor elke rijksweg en spoorweg een maximale geluidproductie vastgelegd, waardoor wordt voorkomen dat de geluidbelasting van de weg of het spoor steeds kan oplopen zonder dat er volgens de wet iets aan gedaan hoeft te worden. De invoering van geluidplafonds verplicht de beheerder van een spoor of weg om op tijd geluidbeperkende maatregelen te nemen. Om dit stelsel werkbaar te maken zal het vast te stellen plafond voor een bepaald weggedeelte iets hoger liggen dan de actuele geluidbelasting. Dit kan de bouwmogelijkheden binnen de zones rond de snelwegen iets verminderen, omdat rekening gehouden moet worden met de hogere, maximale geluidbelasting. In het traject Swung-2 wordt de geluidregelgeving rond provinciale en gemeentelijke wegen en rond gezoneerde industrieterreinen aangepast. Er wordt overlegd over een werkbaar stelsel, waarvan de invoer nog een aantal jaren op zich zal laten wachten. Tot die tijd blijft de huidige wetgeving van kracht.
Kwaliteitsmonitoring
Amersfoort moet in juli 2012 geluidbelastingkaarten vastgesteld hebben, op basis van de verkeersgegevens in 2011. Deze zullen dan ook op de website van de gemeente Amersfoort te raadplegen zijn. In juli 2013 moet ook een actieplan vastgesteld zijn, waarin staat wat de grootste knelpunten zijn en welke maatregelen genomen worden om deze op te lossen. Hierbij zullen inwoners actief worden betrokken. Daarop vooruitlopend wordt in 2011 een webapplicatie gemaakt op basis van de bestaande geluidkaarten over 2006, waarmee iedereen de geluidbelasting in zijn omgeving kan opzoeken via www.amersfoort.nl.
Stand van zaken doelstellingen 4 Geluid Beleid/prestatie 4.1 Aantal saneringswoningen ten gevolge
Beginwaarde 2006
Stand van zaken juni 2011
Streefwaarde 2011
187
98
157
van verkeerslawaai
Toelichting De ambitie is ruimschoots gehaald. Alleen 98 saneringswoningen resteren nog. Dit houdt verband met de ontwikkelingen rond de Kersenbaan.
4.2 Aantal saneringswoningen ten
82
0
72
7,4 km
10,75 km +
14,4 km
gevolge van railverkeer 4.3 Aantal kilometers geluidarm (stil) asfalt
Kwaliteit 4.4 Belast oppervlak per klasse/ aantal gehinderden Kaarten,
Op 0,75 km is vanuit ruimtelijke planvorming gekozen
0,75 km
voor geluidreducerende klinkers. En er staat nog
klinkers
3,5 km geluidarm asfalt gepland.
Bekend
Standstil
Er zijn geluidbelastingkaarten over de situatie 2006.
komen ook in 2012
In 2012 worden de nieuwe kaarten vastgesteld
op de website
(situatie 2011), waarna de kaarten met elkaar kunnen worden vergeleken.
Milieubalans 2011 > 10
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 10
31-10-11 15:44
Beleving
Geluid is een onderwerp waarover in de stadspeiling ook vragen zijn opgenomen. Bewoners wordt gevraagd naar het voorkomen van geluidsoverlast in de buurt ten gevolge van verkeer en door andere bronnen. Positief is de dalende trend in het percentage ondervraagden dat aangeeft hinder te ondervinden van geluidsoverlast. Eind 2011 vindt de stadspeiling wederom plaats. De resultaten worden hieronder in de grafiek weergegeven.
percentage inwoners
25 20 Geluidsoverlast door verkeer
15
Andere vormen van geluidsoverlast
10 5 0
2000
2003
2005
Jaartal
2007
2009
Figuur 1: Percentage inwoners dat vaak last heeft van geluidsoverlast (Bron: Stadspeiling 2000-2009)
11 < Milieubalans 2011
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 11
31-10-11 15:44
2.5 Afval Ontwikkelingen
Per 24 december 2009 is het Landelijk Afvalbeheerplan 2009 – 2021 (LAP2) van kracht geworden. Op basis van de Wet milieubeheer is dit plan bindend voor het gemeentelijk afvalstoffenbeleid. Hierin is als doel geformuleerd dat het percentage nuttige toepassing van huishoudelijk afval van 51% in 2006 moet toenemen tot 60% in 2015. De verplichting om bronscheiding – dat wil zeggen het percentage van het huishoudelijk afval dat de mensen gescheiden aanleveren - van diverse afvalstromen toe te passen vloeit voort uit het LAP (2003), waarbij in LAP2 de doelstellingen op bronscheiding echter niet meer nader gespecificeerd zijn. In het LAP2 is daarnaast een integraal materiaalketenbeleid opgenomen met als doel om in 2030 een afvalloze samenleving te bereiken. Daarmee wordt het traject bedoeld van de winning van een grondstof tot en met de verwerking van een afvalstof. Met een ketenaanpak in het afvalbeleid wordt een verdere vermindering van de milieudruk door afval beoogd. Landelijk zullen sturingsinstrumenten worden ontwikkeld en ingezet om eerder in de keten in te grijpen en een omslag in denken, ontwerpen en produceren te bereiken.
Voordat een afvalloze samenleving bereikt wordt, zal worden ingezet op een zo optimaal mogelijk (bron) scheidingsresultaat. Herbruikbare afvalstoffen kunnen zo voor hergebruik geschikt worden gemaakt. De wijze van inzameling speelt hierbij een grote rol. In de wijk Nieuwland wordt in een proef onderzocht hoe het scheidingsgedrag van huishoudens wijzigt door met vier containers restafval (in een kleinere container dan huidig), GFT-, papier- en plastic verpakkingsafval in te zamelen. Deze proef lijkt tot dusver succesvol. Eind 2012 zal duidelijk worden hoe we de afvalinzameling in de toekomst gaan vorm geven. Het Afvalactieprogramma 2011-2012 geeft de acties op het gebied van afval aan voor dit jaar en komend jaar. Daarnaast wordt de stand van zaken ten opzichte van de doelstellingen en de bijstelling daarvan op basis van LAP2 beschreven.
Stand van zaken doelstellingen 5 Afval
Beginwaarde 2006
Stand van zaken aug 2011
Streefwaarde 2011
Toelichting
5.1 Bronscheidingspercentage huishoudelijk afval
53%
52% (2010)
57%
In het LAP2 staat een nieuwe doelstelling voor de
5.2 Totaal ingezamelde hoeveelheid huishoudelijk
618 kilo
536 kilo
Stabiel
Prestatie-indicatoren
bronscheiding van 60% in 2015. afval per inwoner (Nb in de milieubalans 2007 staat foutief per
(2010)
Naar verwachting is deze daling mede gerelateerd aan de huidige economische situatie, mensen geven minder uit.
huishouden ipv inwoner)
Milieubalans 2011 > 12
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 12
31-10-11 15:44
2.6 Externe veiligheid Ontwikkelingen
Er zijn verschillende ontwikkelingen in het externe veiligheidsbeleid en de regelgeving voor buisleidingen met gevaarlijke stoffen. Het Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb) en de bijbehorende Regeling externe veiligheid buisleidingen (Revb) zijn op 1 januari 2011 in werking getreden. Het Bevb regelt onder andere welke veiligheidsafstanden moeten worden aangehouden rond buisleidingen met gevaarlijke stoffen. Ook wordt er gewerkt aan een Structuurvisie buisleidingen. Hiermee moet onder andere duidelijkheid ontstaan over locaties en risicoafstanden voor ondergrondse buisleidingen met gevaarlijke stoffen.
Stand van zaken uitvoering doelstellingen
Als doelstelling in het milieubeleidsplan is gesteld dat in 2011 voor LPG tankstations geen sanering meer nodig is. De branche is echter zelf verantwoordelijk voor deze saneringen en de gemeente beschikt niet over dwingend instrumentarium. De gemeente houdt wel de vinger aan de pols en is in overleg met de LPG tankstations.
Kwaliteitsmonitoring
Via www.risicokaart.nl is op postcodeniveau te zien welke risicovolle activiteiten in de directe omgeving zijn.
Voor bovengronds vervoer van gevaarlijke stoffen is het Basisnet opgesteld, met afspraken over de routes waarover gevaarlijke stoffen vervoerd mogen worden. Het gaat om vervoer over weg en spoor, aangezien voor water besloten is dat dit niet wordt vastgesteld. Vervoerders van gevaarlijke stoffen moeten rekening houden met het Basisnet. Maar het heeft ook gevolgen voor gemeenten wanneer zij langs een traject van het Basisnet willen gaan bouwen. Het Basisnet is naar verwachting in 2012 wettelijk vastgelegd.
Stand van zaken doelstellingen 6 Externe veiligheid Beleid/prestatie
2
6.1 Aantal kwetsbare bestemmingen dat
Beginwaarde 2006
Stand van zaken aug 2011
Streefwaarde 2011
Toelichting
1
0
0
Een veiligheidscontour geeft aan hoe hoog in de
binnen de veiligheidscontour 10-6 valt
omgeving de overlijdenskans is, bij PR 10-6 is deze kans dus 1 op 1 miljoen.
6.2 Aantal beperkt kwetsbare bestemmingen binnen de 10-6 contour bij LPG tankstations
2
1
0
Het bleek om 1 beperkt kwetsbare bestemming te gaan. De bestemming was volgens het bestemmingsplan toegestaan en kon niet voorkomen worden.
2) Kwetsbare objecten zijn onder meer woningen (met uitzondering van verspreid liggende woningenen dienst- of bedrijfswoningen), kantoren (>1.500m2 brutovloeroppervlak en andere objecten waar zich gedurende een groot deel van de dag grote groepen mensen bevinden) of kwetsbare groepen mensen. Onder beperkt kwetsbare objecten verstaan we onder meer woningen, hotels, restaurants, kantoren, winkels en sport- en kampeerterreinen, voorzover deze objecten niet tot de kwetsbare objecten behoren.
13 < Milieubalans 2011
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 13
31-10-11 15:44
2.7 Gezondheid Ontwikkelingen
De Nota Lokaal Gezondheidsbeleid wordt eens in de vier jaar opgesteld, eind 2011 wordt de nieuwste versie vastgesteld. Dit is gemeentelijk beleid van de afdeling Zorg en Integratie, waarbij de GGD betrokken wordt bij het opstellen. Een gemeente heeft een aantal wettelijke taken in het kader van de Wet publieke gezondheid. Een deel van deze taken (zoals advisering medische milieukunde) wordt uitgevoerd door de GGD. Inhoudelijk wordt het nieuwe beleid anders dan het huidige, minder met de opgeheven vinger en meer stimuleren. Bewegen is een belangrijk thema. Door een bewuste inrichting van de stad kan beweging gemakkelijker gemaakt worden. Bijvoorbeeld door het aanleggen van voldoende speelplaatsen om overgewicht bij kinderen tegen te gaan. Ook participatie in de stad, dat mensen deelnemen aan Amersfoort, is een belangrijk thema. Een ander onderwerp is hoe de taken van de GGD zo slim mogelijk kunnen worden ingezet en hoe zij op tijd betrokken kunnen worden bij projecten waarin gezondheid een belangrijk thema kan worden. Ook betere afstemming tussen de verschillende partijen zoals gemeente, GGD, woningcorporaties, huisartsen is een thema daarin. Verbindingen leggen met andere beleidsterreinen binnen de gemeente is voor hen dus belangrijk om deze doelen te bereiken.
Stand van zaken doelstellingen
In de milieubalans zijn geen indicatoren opgesteld voor gezondheid. Het thema milieu en gezondheid wordt bij andere thema’s (bijv. lucht) meegenomen.
Ten opzichte van de doelstellingen voor 2011 uit het milieubeleidsplan is dit de stand van zaken: 1. Gezondheid is een belangrijk criterium bij de ruimtelijke planvorming. De gemeente is betrokken bij de planstudie knooppunt Hoevelaken en dringt aan op realisatie van (tijdelijke) geluidswerende voorzieningen op korte termijn. 2. Locaties van nieuwe scholen en kinderdagverblijven liggen tenminste 100 meter van autosnelwegen. Er zijn geen nieuwe scholen en kinderdagverblijven gerealiseerd binnen 100 meter van de autosnelwegen, bij ruimtelijke plannen worden bestemmingen aan deze eis getoetst. 3. In 2010 is het binnenklimaat van de scholen in Amersfoort onderzocht, geprioriteerd en worden de knelpunten met gerichte acties aangepakt. Het onderzoek naar het binnenklimaat van schoolgebouwen is afgerond, van alle gebouwen is de kwaliteit van het binnenklimaat vastgelegd. Vervolgens is het ondernemen van actie overgedragen aan de schoolbesturen. 4. Duurzaam bouwen is verbreed naar ‘duurzaam wonen’. er is in Amersfoort een lokaal ‘platform duurzaam bouwen’ opgezet, vanuit alle partijen uit de bouwkolom. De gemeente faciliteert dit platform en werkgroepen die bepaalde thema’s verder uitdiepen. Het belang van verbreding van duurzaam bouwen met de beleving en het gedrag van de bewoner blijft staan. 5. Bewoners worden actief ingelicht over de kwaliteit en risico’s van hun woonomgeving. Het online publiceren van milieuinformatie staat nog steeds op de agenda. In 2011 wordt een webapplicatie gemaakt op basis van de bestaande geluidkaarten over 2006, waarmee iedereen de geluidbelasting in zijn omgeving kan opzoeken.
Milieubalans 2011 > 14
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 14
31-10-11 15:44
3. Speerpunt Klimaat en Energie Ontwikkelingen
In 2009 is het Klimaatactieplan (KAP) vastgesteld, dat heeft een looptijd tot en met 2011. Momenteel wordt het nieuwe KAP opgesteld, waarin de concrete acties voor de komende 4 jaar worden weergeven. Ook geeft dit een doorkijk naar hoe de ambitie van CO2 neutraal in 2030 gehaald kan worden. Het KAP wordt jaarlijks gemonitord. In het nieuwe KAP zal de nadruk voornamelijk liggen op hoe de gemeente haar inwoners en bedrijven kan stimuleren, in plaats van op het uitvoeren van concrete projecten zoals in het huidige KAP de insteek was. Het streven is om de te behalen doelen te monitoren met behulp van energieverbruikgegevens van Stedin, de netwerkbeheerder. Hierover wordt momenteel met Stedin onderhandeld. De gemeentelijke doelstellingen voor klimaat en energie zoals vastgelegd in het huidige milieubeleidsplan zijn niet veranderd. Wel zijn de landelijke doelstellingen inmiddels bijgesteld naar het Europese niveau.
De mogelijkheden voor de opwekking van duurzame energie zijn in 2011 voor de structuurvisie (in voorbereiding) in beeld gebracht. Per energievorm is aangegeven hoeveel procent van de CO2 uitstoot daarmee voorkomen kan worden en wat de ruimtelijke consequenties van inzet op deze vorm van duurzame energie zijn. Conclusies zijn dat WKO en geothermie de grootste potentie hebben. Daarna komt zonne-energie gevolgd door windenergie en energie uit biomassa. Om de CO2 neutraaldoelstelling te kunnen halen is inzet op de verschillende vormen noodzakelijk. Vooral bij gebiedsontwikkeling liggen er kansen voor duurzame energie. Toepassing van WKO wordt gestimuleerd door opgestelde Kansenkaarten. Zon-pv wordt gestimuleerd door burgerinitatieven voor collectieve toepassing te ondersteunen. In het kader van de Crisis- en herstelwet (Chw) hoeft voor mini windturbines op bedrijventerreinen de komende tien jaar geen vergunning aangevraagd te worden. Momenteel wordt bekeken of- en zo ja, waar - binnen Amersfoort ruimte zou kunnen worden geboden voor enkele grote, solitaire windturbines.
15 < Milieubalans 2011
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 15
31-10-11 15:44
Stand van zaken doelstellingen 8 Klimaat en Energie
8.1 Totale CO2 uitstoot binnen Amersfoort
Beginwaarde 2006
Stand van zaken aug 2011
Streefwaarde 2011
Toelichting
855 kton
813 kton
685 kton
Reductie van 20 kton t.o.v. de uitstoot in 2009 kan
(2010)
cijfermatig worden onderbouwd. De werkelijke reductie zal hoger kunnen liggen. We werken aan verdere verbetering concrete monitoring/ onderbouwing i.o.m. de betrokken partijen.
8.2 Totale CO2 uitstoot van de gemeentelijke
0,8 kton
0 (2010)
0
organisatie
De streefwaarde is gehaald door gebruik van groene stroom/gas, zoveel mogelijk energiebesparing en compensatie uitstoot dienstreizen. Gemeentelijke organisatie is als volgt afgebakend: alleen gemeentelijke panden waarin medewerkers van de gemeente werken en hun dienstreizen, brandweer, openbare verlichting en rioolgemalen.
8.3 Toepassing koude/warmte opslag als duurzame energiebron
0,3 kton
0,3 kton
0,6 kton
vermeden
vermeden
vermeden een grote mate van onnauwkeurigheid.
Naar verwachting bevat de beginwaarde van 2006
CO2uitstoot CO2uitstoot CO2uitstoot (2010) 8.4 Gebruik groene stroom en/of groen gas door bewoners van Amersfoort
Niet
Nvt
+25%
beschikbaar
Acties op dit onderdeel zijn niet uitgevoerd. Het percentage is naar verwachting wel toegenomen, zie toelichting bij 8.5.
8.5 Huishoudens met overwegend spaarlampen in huis
Niet bekend Niet bekend n.t.b.
In 2008 als vraag in de stadspeiling opgenomen: 30% heeft overwegend of alleen maar spaarlampen, 52% enkele spaarlampen. Er zijn diverse projecten uitgevoerd die bijdragen aan de indicatoren 8.4/8.5. Zoals de promotie van het Klimaatstraatfeest, de warme truiendag en het uitdelen van een energiebox aan 3000 huishoudens. Naar verwachting is het gebruik van groen gas/ groene stroom en spaarlampen dan ook toegenomen in Amersfoort. Niet duidelijk is in hoeverre dit toe te schrijven is aan de inspanningen van de gemeente, gezien de wetgeving op gloeilampen en omdat er ook vanuit andere organisaties en in de media steeds meer aandacht hiervoor is.
Milieubalans 2011 > 16
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 16
31-10-11 15:44
4. Speerpunt Natuur en Biodiversiteit Ontwikkelingen
De Ecologische Hoofd Structuur (EHS) wordt momenteel kritisch bekeken door het kabinet. De provincie heeft hiervoor een concept voorstel gedaan. De verwachting is dat de gevolgen daarvan in Amersfoort meevallen, omdat de EHS grotendeels is uitgevoerd of vastgelegd in ander beleid (zoals de groen blauwe structuur). Door de provincie en gemeenten is een intentieverklaring getekend om door te gaan met natuurontwikkeling: het verdrag van Utrecht. Er is een verandering te zien in hoe men naar natuur kijkt en daarmee omgaat in plannen. Steeds meer worden natuurwaarden financieel uitgedrukt, hoeveel waarde voegt deze natuur toe aan het plan of ontwerp? Bijvoorbeeld in relatie tot het voorkomen van warmtestress of het omgaan met water in stad. De Beleidsvisie Groen Blauwe Structuur uit 2004 geeft de gewenste ontwikkeling van de groene ruimte tot 2015 weer, voor thema’s als natuur, water, recreatie, cultuurhistorie en landbouw. Daarbij is een uitvoeringsprogramma met 25 projecten opgesteld. Voor de concrete uitvoering van het Speerpunt Natuur en biodiversiteit wordt momenteel een nieuw actieplan opgesteld.
Kwaliteitsmonitoring
Om de belangen van planten en dieren goed mee te wegen in beheer en projecten is het belangrijk te weten waar welke soorten zitten. Bij bouwprojecten, bestemmingsplannen en herinrichtingsprojecten wordt er vaak een gedetailleerd floraen faunaonderzoek uitgevoerd. Deze gedetailleerde informatie is slechts voor een deel van de gemeente bekend. Daarnaast vinden tellingen plaats met de hulp van vrijwilligers. Om gestructureerd de natuur in Amersfoort te kunnen volgen is een meerjarig monitoringsplan beschikbaar. Eind 2011 verschijnt de 1e natuurbalans van Amersfoort.
17 < Milieubalans 2011
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 17
31-10-11 15:44
Stand van zaken doelstellingen 9 Natuur en biodiversiteit
Beginwaarde 2006
9.1 Realisatie van de ecologische
Stand van zaken aug 2011
Streefwaarde 2011
Toelichting
75%
Minimaal
Rijk en provincie gaan uit van 2018 als datum
hoofdstructuur (EHS)
50%
voor het volledig ingericht zijn van de EHS. Bij 27 van de 36 trajecten is de uitvoering gereed of geborgd in plannen.
9.2 Aantal strekkende meters natuurvriendelijke oevers (% tov totale oeverlengte) 9.3 Ecologisch beheerde bermen
Wordt
25% van de
75%
ingemeten totale lengte Wordt
Het streefcijfer is dat in 2011 75% van de oevers – waar dit mogelijk is – een natuurvriendelijke
aan oevers
oever heeft.
50% van het 75%
Het streefcijfer is dat in 2011 75% van de
ingemeten totale areaal
bermen – waar dit mogelijk is – ecologisch
en 50% van
beheerd wordt.
waar mogelijk 9.4 Iedere inwoner (woning) zit binnen een
Gelijk gebleven
Het openbaar groen is niet gegroeid sinds de kaart straal van 300 meter in een grotere groenstructuur opgesteld is. Alleen Kattenbroek voldoet niet, maar deze wijk ligt wel tegen Park Schothorst aan.
9.5 Ontwikkeling kenmerkende plantenen diersoorten
Eind 2011 verwacht
De 1e natuur-
Het monitoringssysteem van bedreigde en
balans van
wettelijke beschermde soorten is gereed, eind
Amersfoort
2011 verschijnt de ‘Stand van de natuur van
is een feit
Amersfoort’.
Milieubalans 2011 > 18
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 18
31-10-11 15:44
19 < Milieubalans 2011
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 19
31-10-11 15:44
Gemeente Amersfoort Stedelijke Ontwikkeling en Beheer afdeling Milieu
Brochure Milieubalans 2011_A4.indd 20
Postadres
Postbus 4000 3800 EA Amersfoort
Bezoekadres
Stadhuisplein 1 3811 LM Amersfoort
t 14033 e
[email protected] i www.amersfoort.nl
31-10-11 15:44