Masterspecialisatie, Sociale Psychologie
5. Sociale Psychologie 5.1 Doelgroep en toelatingseisen De specialisatie Sociale Psychologie is toegankelijk voor studenten die in hun bachelor programma hebben gekozen voor de specialisatie Sociale Psychologie, dan wel een bachelor Psychologie hebben afgerond en daarin vergelijkbare kennis/vaardigheden hebben opgedaan. Voor meer informatie kun je contact opnemen met de onderwijsbalie van het Onderwijsinstituut Psychologie of de studieadviseur Sociale Psychologie, dr. Michael Vliek:
[email protected].
5.2 Doelstelling van het onderwijs van de specialisatie Sociale Psychologie In de sociale psychologie staat de analyse van menselijk gedrag centraal. Hierbij ligt de nadruk met name op de invloed van de sociale en culturele context op gedrag. Het vak heeft veel te bieden voor een beter begrip van allerlei verschijnselen in onze samenleving en kan behulpzaam zijn bij het oplossen van diverse maatschappelijk vraagstukken. Sociaal psychologen zijn dan ook vaak betrokken bij de ontwikkeling en vormgeving van nieuw beleid, de communicatie en voorlichting daarover, maar ook bij de evaluatie van bestaand beleid met behulp van onderzoek. In het onderwijs van de programmagroep Sociale Psychologie wordt ingegaan op de analyse van gedrag waarbij het meten, verklaren en voorspellen van verschillende soorten menselijk gedrag belangrijke onderdelen vormen. Ook wordt veel aandacht besteed aan manieren waarop gedrag kan worden beïnvloed. Dit laatste is een belangrijke toegevoegde waarde van sociaal psychologen in het werkveld. Toepassingen van de sociale psychologie zien we bijvoorbeeld in de commerciële sector bij reclame en bij de marketing van nieuwe producten. Maar we zien dergelijke toepassingen ook veel op andere gebieden, zoals bij de voorlichting en evaluatie van interventies over milieugedrag en energiebesparing, het verminderen van discriminatie en vooroordelen, en het stimuleren van normatief gedrag en / of het voorkomen van antisociaal gedrag. Veel sociaal psychologen komen dan ook terecht in onderzoeks-, beleids- en adviesfuncties. Ze spelen een rol bij de ontwikkeling van beleid, maar ook bij de voorlichting daarover. Hetzelfde zien we bij interventies die als doel hebben het gedrag van mensen te beïnvloeden. Ook zijn veel sociaal psychologen werkzaam in de commerciële sector, bijvoorbeeld op het gebied van marketing en reclame. In deze specialisatie wordt dus veel aandacht besteed aan toepassingen van sociaal psychologische kennis bij de analyse van het gedrag van mensen en bij pogingen dat gedrag te beïnvloeden. Om deze reden kent de specialisatie Sociale Psychologie een specifieke route getiteld ‘Gedrag en Beïnvloeding’. Studenten die deze route en de bijbehorende verplichte vakken kiezen, krijgen deze speciale aantekening op de bul. Indien studenten voor meer keuzevrijheid kiezen in de vormgeving van hun vakkenpakket studeren zij af met de vermelding specialisatie Sociale Psychologie. De laatste optie is bijvoorbeeld aantrekkelijk voor studenten die meer aandacht willen besteden aan culturele invloeden op gedrag.
5.3 Beroepsmogelijkheden De specialisatie Sociale Psychologie biedt veel beroepsmogelijkheden naast de academische. De master bereidt studenten voor op een beleidsmatige of onderzoekscarrière in de profit of non-profit sector. Sociaal psychologen zijn vaak betrokken bij de ontwikkeling en vormgeving van nieuw beleid, de communicatie daarover, maar ook bij de evaluatie van nieuw beleid met behulp van onderzoek. Voorbeelden zijn banen in de reclame, banen bij voorlichtingsinstanties op het gebied van gezondheid en integratie, functies die zich richten op consumenten en ook beleids- en onderzoeksfuncties bij instanties die zich bezighouden met onderwerpen als milieu, energiegebruik en verkeersgedrag. Voor325
Masterspecialisatie, Sociale Psychologie beelden van instanties op het gebied van (toegepast) onderzoek zijn het Sociaal Cultureel Planbureau en lokale werkgevers als de afdeling Onderzoek en Statistiek van de gemeente Amsterdam. Kortom, veel sociaal-psychologen komen terecht in beleids- en adviesfuncties, met name op het gebied van voorlichting, reclame en interventies. Dit is vooral een werkterrein waar de route ‘Gedrag en Beïnvloeding’ zich op richt. Meer informatie over beroepsmogelijkheden is te vinden in Hoofdstuk 1 van deze studiegids. Ook de stages op Blackboard kunnen een idee geven van de verschillende beroepsperspectieven als sociaal psycholoog.
5.4 Inrichting programma masterspecialisatie Sociale Psychologie Studenten met een bachelor Sociale Psychologie kunnen kiezen uit verschillende opties voor hun Master: a) de specialisatie Sociale Psychologie, b) de specialisatie SP met aantekening ‘Gedrag en Beïnvloeding’, c) de mastertrack Psychologie van Gezondheidsgedrag (selectief) en de mastertrack Training en development (selectief). Hieronder wordt kort stilgestaan bij de verschillende opties.
Specialisatie Sociale Psychologie De masterspecialisatie Sociale Psychologie biedt 6 mastercursussen aan waaruit studenten kunnen kiezen. Studenten die dit programma willen volgen dienen in totaal 24 ec aan cursorisch onderwijs te volgen. Zij hebben hierbij de vrijheid om te kiezen tussen de 6 mastercursussen aangegeven in onderstaand schema en (maximaal) 6 ec aan cursorisch onderwijs uit het aanbod van mastervakken van een andere specialisatie binnen de afdeling Psychologie. Naast 24 ec cursorisch onderwijs dienen studenten in totaal voor 36 ec te besteden aan de masterstage (18 ec) en masterthese (18 ec). Route met aantekening ‘Gedrag en Beïnvloeding’ Zoals hierboven aangegeven biedt de Sociale Psychologie ook een eenjarige route getiteld Gedrag en Beïnvloeding. In deze route wordt eveneens 24 ec aan (verplicht) cursorisch onderwijs gevolgd, maar is reeds bepaald welke vakken verplicht gevolgd moeten worden om in aanmerking te komen voor de additionele aantekening Gedrag en Beïnvloeding. In onderstaand schema staan de 4 verplichte mastercursussen weergegeven die nodig zijn voor deze aantekening. Daarnaast dienen studenten in totaal 36 ec te besteden aan de masterstage (18 ec) en masterthese (18 ec). Het onderwerp van de masterthese en de werkzaamheden van de masterstage dienen inhoudelijk aan te sluiten bij het thema van de route. Dit wil zeggen dat er een nadruk zal moeten liggen op gedragsanalyse en beïnvloeding. De stage coördinatoren van Sociale Psychologie dienen daarom vooraf ingelicht te worden over de uit te voeren werkzaamheden op een stageplek en hun akkoord te geven om de stage te laten meetellen voor de aantekening. Bij inschrijving op masterthese onderwerpen zal duidelijk worden aangegeven welke theseonderwerpen meetellen voor de aantekening.
326
Masterspecialisatie, Sociale Psychologie
5.5 Inrichting programma masterspecialisatie Sociale Psychologie Het aanbod van masteronderdelen bij de specialisatie Sociale Psychologie is als volgt:
Semester 1 8 weken (12 ec) Keuze uit: Reclame en consumentengedrag (6) Meten van attitudes en gedrag (6) Psychology of Migration (6)
8 weken (12 ec) Keuze uit: Emotionele beïnvloeding (6) Ontwikkelen en evalueren van interventies (6) Cultural Psychology: Emotions, Culture and Language (6)
4 weken Stage / These (6 ec)
Semester 2 8 weken (12 ec)
8 weken (12 ec) 4 weken Vervolg: Stage/Masterthese (30 ec) Noot: verplichte cursussen voor de aantekening ‘Gedrag en beïnvloeding’ zijn grijsgekaderd en vetgedrukt
N. B. Het is de bedoeling dat de cursorische onderdelen worden afgerond in het eerste semester; in het tweede semester is er ruimte voor de stage en de masterthese. Zie hieronder voor meer informatie over de aanmelding voor de masterthese. In het schema wordt aangegeven hoeveel ec je per blok kunt halen om geen achterstand op te lopen.
5.6 Afstudeeropdracht De afstudeeropdracht bestaat uit een stage en een masterthese (inclusief colloquia), samen minstens 36 ec. Voor meer informatie over colloquia, zie Hoofdstuk 6. Stage In de stage (omvang 18 ec) worden werkzaamheden uitgevoerd die door een sociaal-psycholoog beroepsmatig zouden kunnen worden gedaan. Dit kan variëren van het ontwikkelen van een voorlichtingsprogramma voor de overheid tot het doen van experimenteel onderzoek. Een stage kan zowel bij de programmagroep zelf (onderzoeksstage) als bij een externe instantie worden gelopen. Ook het meedraaien in (een gedeelte van) een onderzoek van anderen, het uitwerken van een campagne of het meewerken aan het opzetten van een cursus kunnen als stage gelden, als het maar duidelijk is dat de sociaal-psychologische invalshoek zinvol toegepast wordt. In de praktijk geldt dat het begeleidend staflid beoordeelt of iets tot het werkveld van de sociaal psycholoog gerekend mag worden of niet. Bij externe stages dient deskundige begeleiding ter plekke gegarandeerd te zijn, hetgeen betekent dat de begeleider (sociaal) psycholoog is, of sociaal-wetenschapper. Voor meer informatie zie Stage beschrijving. Masterthese Voor het doen van een masterthese kunnen studenten zich twee keer per jaar (aan het begin van ieder semester) aanmelden via SIS. Daarnaast dienen zij een e-mail te sturen (voor 1 augustus 2014 of 1 januari 2015) aan het secretariaat:
[email protected] om in aanmerking te komen voor de beschikbare masterthese onderwerpen via Blackboard. In vrijwel alle gevallen vinden mastertheses intern plaats. In enkele gevallen zijn er concrete verzoeken van externe instanties of zoeken stafleden van de programmagroep op korte termijn samenwerking met een student. Dergelijke aanbiedingen zullen bekend worden gemaakt per email. Voor meer informatie over de masterthese, zie de omschrijving. 327
Masterspecialisatie, Sociale Psychologie
5.7 Nadere inlichtingen en mentoraat Voor studieadvies en inlichtingen met betrekking tot de specialisatie Sociale Psychologie kan men zich wenden tot de studieadviseur van de programmagroep: dr. Michael Vliek, kamer 4.20,
[email protected]. Wekelijks is er de mogelijkheid advies in te winnen tijdens het inloopspreekuur. Voor actuele tijden van het inloopspreekuur, zie: http://psyres.uva.nl/research/researchgroups/researchgroups/content/folder/programmegroup-social-psychology/education/education.html. Of ook http://tinyurl.com/oumnuhx. Het mentoraat bij Sociale Psychologie wordt op individuele basis geregeld al naar gelang de behoefte van studenten. Onderwerp van gesprek met een mentor kunnen zijn: de voortgang van de studie, de studieplanning, advisering over stage- en werkstukmogelijkheden, beroepsmogelijkheden, en eventuele problemen die kunnen optreden tijdens de studie. Het doel van het mentoraat is studenten te helpen bij de keuze van een optimaal studietraject en het voorkomen van studievertraging. In overleg met de mentor bepaalt men de frequentie van de afspraken. In principe fungeert dr. Michael Vliek, studiecoördinator Sociale Psychologie, als mentor. Echter, op verzoek zijn ook andere docenten als mentor beschikbaar.
5.8 Contactgegevens secretariaat, coördinatoren Sociale Psychologie Secretariaat: Ho-Jung Mulder, kamer 4.10 525.6890
[email protected] Studieadviseur & Onderwijscoördinator dr. Michael Vliek, kamer 4.20 525.6892
[email protected] Inloopspreekuur: actuele tijden zie http://tinyurl.com/oumnuhx of onderstaande website. Website: http://www.student.uva.nl/psy http://psyres.uva.nl/research/researchgroups/researchgroups/content/folder/programmegroup-social-psychology/education/education.html Voorzitter van de programmagroep Prof.dr. J. van der Pligt Voor contactgegevens van de docenten van Sociale Psychologie en een overzicht van hun interessegebieden: zie Hoofdstuk 10. Op de volgende pagina’s staat een alfabetisch overzicht van de masteronderdelen die gevolgd kunnen worden binnen de specialisatie Sociale Psychologie.
328
Masteronderdelen, Sociale Psychologie
Masterthese Sociale Psychologie Punten 18 ec SIS-code 7204MWSPXY Plaats in het rooster Semester 1 en Semester 2 Toelatingsvoorwaarden Bachelor Sociale Psychologie Docenten M. Vliek en Ho-Jung Mulder (coördinator), docenten program- magroep Sociale Psychologie Inhoud In de masterthese verricht men een (relatief) zelfstandig onderzoek, waarin de zelfstandigheid tot uiting komt in de opzet, uitvoering, analyse en rapportage. De eerste fase van de masterthese bestaat uit het schrijven van het MT-onderzoeksvoorstel. Het voorstel wordt, na goedkeuring door de begeleider, ingediend via een standaardformulier voor goedkeuring door de tweede beoordelaar. Als het MT-onderzoeksvoorstel is goedgekeurd kan het eigenlijke onderzoek beginnen. Leerdoelen Na afloop kan de student a) zelfstandig maar onder supervisie een wetenschappelijk relevante onderzoeksvraag of een toepassing afleiden uit bestaande literatuur (analyseren); b) een passend empirisch onderzoek opzetten, uitvoeren en analyseren (wetenschappelijk denken); c) de resultaten interpreteren in het ligt van de theorie (evalueren); d) de resultaten in de vorm van een wetenschappelijk artikel rapporteren en presenteren (schriftelijk en mondeling communiceren). Onderwijsvorm Globaal houdt een masterthese voor een student de volgende werkzaamheden in: (a) het bedenken van een vraagstelling of het uitwerken van een gegeven vraag- of probleemstelling; (b) verdieping in de literatuur om op de hoogte te raken van het onderwerp; (c) het bedenken van een onderzoeksopzet; d) het schrijven van een MT-onderzoeksvoorstel; (e) het verzamelen en analyseren van de data; (f) de verslaglegging; en (g) de openbare presentatie. Daarnaast dienen 10 colloquia te worden bijgewoond. Zie hoofdstuk 6 voor meer informatie. Beoordeling Zie voor de beoordeling de Studentenhandleiding op Blackboard. Bijzonderheden Voor een masterthese krijgt men standaard 18 ec. Minder is niet mogelijk. In uitzonderlijke gevallen, en met een daartoe strekkende overtuigende motivatie, te beoordelen door de begeleider en de MT-coördinator van de specialisatie, kan de masterthese een omvang van 24 ec hebben. De masterthese is formeel opgesplitst in MT-onderzoeksvoorstel (4 ec; code MTCPSP) en MT-onderzoek (14 ec; code MWSP). Het MT-onderzoeksvoorstel moet gereed zijn binnen maximaal 5 weken na aanvang. De student kan pas beginnen met de uitvoering van het onderzoek na goedkeuring van het voorstel. De masterthese (inclusief schrijven MT-onderzoeksvoorstel) wordt uitgevoerd in een tijdsbestek van minimaal 12 weken (fulltime) en maximaal 24 weken (halftime). Het verloop van de masterthese laat zich doorgaans niet heel nauwkeurig plannen; het is verstandig rekening te houden met enkele weken uitloop voor geval van nood. 329
Masteronderdelen, Sociale Psychologie
Over omvang en planning worden vooraf duidelijke afspraken gemaakt met de begeleider. Deze afspraken worden vastgelegd in een MT-contract, waarin student en begeleider zich committeren aan een bepaalde planning en inspanning (het MT-contract bevat o.m. de aanvangsdatum, geplande einddatum, aantal ec, en door wie en op welke wijze de begeleiding verzorgd wordt). De inhoud van het voorgenomen onderzoek, en een nader uitgewerkte planning (waaruit de haalbaarheid moet blijken), maken deel uit van het MT-onderzoeksvoorstel. Meer informatie over de masterthese is te vinden in hoofdstuk 6 van deze studiegids en in de studentenhandleiding(blackboard) die elke specialisatie biedt over de afstudeeropdracht. Toetsvorm • Digitaal verslag bij het onderwijssecretariaat inleveren (als één word document) te versturen naar:
[email protected]. Zie voor eisen aan het verslag de blackboard site. • Eindpresentatie. Afspraak via het onderwijssecretariaat (
[email protected]). Onderwijstijden Deelname aan de masterthese kan door in te schrijven op één van de onderwerpen aangeboden op de blackboardsite van de masterthese. Inschrijven Inschrijving kan slechts op twee momenten in het studiejaar: voor 01-09-2014 (semester 1) en voor 01-01-2015 (semester 2). De student dient zich zowel via SIS (tijdens inschrijvingsperiode) aan te melden en daarnaast bij het secretariaat van Sociale Psychologie (voor bovenstaande perioden). Dit is mogelijk door een verzoek tot inschrijving te sturen naar:
[email protected].
330
Masteronderdelen, Sociale Psychologie
Cultural Psychology: Emotions, culture and language Credits 6 ec SIS-code 7204MS55XY Semester Semester 1, period 2 Prerequisites Bachelor Social Psychology; Bachelor course Cultural Psychology Number of Participants max. 35 Lecturer prof. dr. A.H. Fischer and dr. D.A. Sauter Summary The intersection of emotion, culture and language, is full of controversy, and these exciting, big questions are the focus of this course. Are there some emotions that are shared by all human beings or are emotions shaped by the culture we experience? Are words necessary to understand emotional expressions? What happens when someone moves from one culture to another? These are some of the questions that we will address. In this course we will cover various topics, and we will cover a range of different theoretical or empirical perspectives in order to promote discussion. We will discuss emotion concepts, and whether different languages have different ways to carve our emotional lives into distinct categories. We will discuss the role of culture in the recognition of facial expressions of emotions and emotional sounds, and the empirical evidence for and against the cross-cultural consistency of these signals. We will further consider the role of culture and language in the experience of emotion. A major focus will be the hot issue of the universality versus culture-specificity of emotions. Objectives The first goal is for students to acquire knowledge and understanding of the influence of cultural and linguistic factors on the recognition, interpretation, and experience of emotions. This entails being able to paraphraze theoretical and methodological approaches, evaluate their relative strengths and weaknesses, and to analyse them. The second main goal is to gain understanding of scientific debate; developing scientific thinking. This involves formulating theoretical arguments, and understanding how to apply empirical research in support of these arguments. Teaching Format Weekly seminars. Lectures are in English. Literature Selected papers. The titles of the reading list will be announced on Blackboard. Assessment The assessment will consist of one written (20%) and one oral assignment (20%) during the course, and a final, written exam consisting of open questions (60%). Assignments and exams are in English. Lecture times and examdates www.rooster.uva.nl
331
Masteronderdelen, Sociale Psychologie
The Psychology of Migration Credits 6 ec SIS-code 7204MS63XY Semester Semester 1, period 1 Prerequisites Bachelor Social Psychology; Bachelor course Cultural Psychology Number of Participants max. 55 Lecturer drs. M.J. Feldkamp Summary More people than ever are living abroad and migration continues to rise. In 2013, already 3.2 per cent of the world’s population were international migrants. Migration goes hand in hand with change. Moving from one country to another requires adaptation to the new cultural context, but also the members of the host society have to get used to newcomers. This course deals with the psychological changes in individual and group that typically accompany migration. Besides acquiring knowledge, students actively participate in this course and investigate and evaluate current debates and social issues such as “the comeback of the headscarf ”, “the effectiveness of integration training” or “changing acculturation context for Muslims after 9/11”. Objectives This course consists of two types of classes, a theoretical lecture and an applied class. After having followed the theoretical lectures, students can a) describe and evaluate the predominant acculturation theories, models, and methodology, b) give examples of affective, behavioral and cognitive changes that migrants undergo and c) explain how migration affects health and performance in work and school, and d) describe how reactions of the host society interact with the acculturation experience of the migrant (paraphrase, analyze, scientific thinking). The main objective of the practical class is to give students the freedom to dive deeper into a freely chosen topic related to (im)migration and form their own opinion in ongoing social debate (scientific thinking). In small groups, they investigate topic and share their findings with the group in form of an attractive class. Due to this group assignment, participants will be able to e) analyze, evaluate and integrate knowledge acquired in and outside of class (scientific thinking) and d) present their opinion in an attractive way to an audience (oral communication). Teaching Format Two classes weekly: a theoretical lecture and a seminars, both mandatory. In the theoretical class, knowledge is shared by various lecturers. In the practical class, students take the lead and discuss and present ongoing debates and cases. Literature Selected articles published on blackboard. Assessment Presence and input during the seminars is a prerequisite for passing the exam. The grade is based on a written exam (80%) with open questions and a group assignment (20%). The exam will be in English, answers can be given in Dutch, English or German. Lecture times and examdates www.rooster.uva.nl Special Conditions Lectures are given in English and attendance is compulsory. 332
Masteronderdelen, Sociale Psychologie
Emotionele beïnvloeding Punten 6 ec SIS-code 7204MS57XY Plaats in het rooster Semester 1, Blok 2 Toelatingsvoorwaarden Bachelor Sociale Psychologie Aantal deelnemers max. 45 Docent prof. dr. G.A. van Kleef en gastdocenten Inhoud Mensen proberen met regelmaat elkaars attitudes, inschattingen en gedrag te beïnvloeden. Dit is vaak een emotionele aangelegenheid. Of we nu kijken naar een discussie tussen twee vrienden over de voor- en nadelen van kernenergie, pogingen van een collectant om geld in te zamelen voor een goed doel, televisiereclames, of speeches van regeringsleiders gericht op het beïnvloeden van de publieke opinie, vaak zien we dat bewust of onbewust gebruik wordt gemaakt van emoties. De centrale vraag in deze cursus is welke rol emoties spelen in sociale beïnvloeding: hoe en wanneer kan het gebruik van emoties bijdragen aan een effectieve beïnvloedingsstrategie? Thema’s die aan de orde komen zijn (onder andere) de sociale functies (en disfuncties) van emoties, emotionele besmetting, de invloed van emotionele uitingen op attitudeverandering, emotionele beïnvloeding in groepen en conflictsituaties en de rol van emotionele expressies in leiderschap en politiek. De colleges worden gegeven aan de hand van theoretische en empirische artikelen en een boek. Leerdoelen Na afloop van de cursus kan een student de behandelde theorieën op het gebied van de sociale functies en effecten van emoties samenvatten en uitleggen (parafraseren); analyseren wat de rol van emoties is in gedragsbeïnvloeding en voorbeelden van emotionele beïnvloeding koppelen aan de theorie (analyseren); de belangrijkste theorieën in dit veld beschouwen en kritisch reflecteren op de gangbare onderzoeksmethoden (evalueren); kennis over theorie en onderzoek gebruiken om eigen ervaring met emotionele beïnvloeding te duiden (wetenschappelijk denken) en om meer of minder succesvolle voorbeelden van emotionele beïnvloeding uit het dagelijks leven te beschouwen (evalueren); helder communiceren over de rol van emoties in sociale beïnvloeding, zowel schriftelijk als mondeling (schriftelijk en mondeling communiceren). Onderwijsvorm Hoorcolleges. Aanwezigheid is niet verplicht, maar de colleges behoren wel tot de tentamenstof. Studie-materialen en kosten • Van Kleef, G. A. (2012). Op het gevoel - Hoe we elkaar beïnvloeden met onze emoties. Amsterdam/Antwerpen: Atlas-Contact. €19,95, 240 blz. • Artikelen (ca. 350 blz.); literatuurlijst wordt beschikbaar gesteld via Blackboard. • Collegestof. Beoordelingsvorm Schriftelijk tentamen en paperopdracht. Het tentamen bestaat uit open vragen. In het tentamen kunnen ook vragen worden gesteld over de colleges. De paperopdracht wordt uitgevoerd in tweetallen. Hierbij is keuze uit een theoretische opdracht (een onderzoeksvoorstel schrijven) en een toegepaste opdracht (een casus analyseren aan de hand van 333
Masteronderdelen, Sociale Psychologie relevante theorie). Bij de berekening van het eindcijfer telt het tentamen mee voor 80% en de paperopdracht voor 20%. Voor beide onderdelen moet een voldoende worden behaald wil men slagen voor de cursus. Onderwijstijden en tentamendata www.rooster.uva.nl.
334
Masteronderdelen, Sociale Psychologie
Stage Sociale Psychologie Punten: 18 ec SIS-code: 7204MSSPXY Plaats in het rooster: gedurende het hele jaar Toelatingsvoorwaarden: Bachelor Psychologie, met specialisatie Sociale Psychologie Inlichtingen: Dr. Michael Vliek of drs. Ran Bos Inhoud Het doel van de masterstage is dat studenten de kennis en vaardigheden die zij op de universiteit hebben opgedaan in praktijk leren brengen. De stage werkzaamheden dienen van academisch niveau en sociaalpsychologisch van aard te zijn. Na een inwerkperiode moet de student in staat zijn om de werkzaamheden met een redelijke mate van zelfstandigheid uit te voeren. Leerdoelen • Een concrete, sociaalpsychologische vraagstelling uit de praktijk formuleren, relevante informatie daaromtrent selecteren en ordenen, en op basis daarvan tot een antwoord op de vraag komen en tot onderbouwde aanbevelingen ter verbetering van de praktijksituatie. • Bij de dagelijkse werkzaamheden van een sociaal psycholoog in de praktijk activiteiten en/of processen identificeren die aan de hand van de studiekennis kunnen worden beschreven en geanalyseerd, op basis waarvan (kleine) aanbevelingen gedaan worden. • Mogelijkheden en beperkingen van de praktijk om sociaalpsychologische kennis en vaardigheden in te kunnen zetten identificeren en daar kritisch op reflecteren. • Een kritische evaluatie opstellen over het eigen functioneren, gericht op de mate van en manier waarop zij sociaalpsychologische kennis hebben toegepast gedurende de stage. • Een kritische evaluatie opstellen over de inhoud en de opbouw van de opleiding, op basis van de ervaringen in de praktijk Stageplekken Aanmelding. Voordat je aan je stage kunt beginnen, dient deze goedgekeurd te worden door de stage coördinator sociale psychologie. Goedkeuring geschiedt op basis van een stageplan (1-2 A4’tjes) dat per mail wordt ingediend bij de coördinator (
[email protected]). Zie voor meer informatie over het stageplan en de te volgen procedure de Studenthandleiding Masterstage SP (op Blackboard). Voor toegang tot de stage blackboard site mail:
[email protected]. Begeleiding Bij interne onderzoeksstages heeft men met één begeleider te maken; bij externe stages moet er ook een externe begeleider zijn op de stageplek. De externe begeleider dient in principe een universitair opgeleide sociaal psycholoog te zijn. Indien er geen sociaal psycholoog aanwezig is op de stage-instelling, kan de begeleiding ook verzorgd worden door een begeleider met een aanverwante academische opleiding (bijv., een andere subdiscipline binnen de psychologie, economie, communicatiewetenschappen, marketing, sociologie e.d.). Voor aanvang van de stage dienen de student en begeleider(s) afspraken te maken over de begeleiding, inhoud, werkwijze en duur van de stage. De interne begeleider wordt toegewezen door de stage coördinator, maar mag ook op eigen initiatief van de student benaderd worden. 335
Masteronderdelen, Sociale Psychologie Stageverslag en -evaluatie De werkzaamheden tijdens een stage worden na afloop van de stage gerapporteerd door middel van een stageverslag en een aparte stage-evaluatie. Het door de externe begeleider ingevulde stage beoordelingsformulier zijn verplichte bijlagen bij het verslag, het verslag moet ook door hem/haar worden getekend, de evaluatie niet. Verdere informatie betreffende het stageverslag en -evaluatie is te vinden in de Studenthandleiding Masterstage SP op de Blackboardsite ‘Stages’. Beoordeling De eindbeoordeling wordt gedaan door de interne begeleider op basis van het stageverslag, het door de (externe) begeleider ingevulde stage beoordelingsformulier en het verloop van het proces. Een voorbeeld van de beoordelingsformulieren (overall en specifiek voor de externe begeleider) is te vinden op Blackboard en in de Studenthandleiding Masterstage SP. Bijeenkomsten Een student die stage loopt heeft in ieder geval één gesprek met de interne begeleider vóór aanvang van de stage, één gesprek halverwege de stage en een afrondend gesprek na afloop van de stage. In onderling overleg kan besloten worden dat meer gesprekken worden gehouden. Bijzonderheden Combinatie Combinatie van masterthese en stage is slechts bij hoge uitzondering mogelijk, en uitsluitend in overleg met de stage/masterthesecoördinator. Omvang Een stage moet minimaal 504 uur bedragen. Dat betekent 13 weken voltijd (504 uur) en langer indien de stage parttime plaatsvindt. De stage wordt gehonoreerd met 18 ec. Inhoud De werkzaamheden van de stage dienen een onderzoekscomponent te bevatten. Dit kan zijn een kwantitatief onderzoek (bv. een marktonderzoek) maar kan ook een literatuuronderzoek, of een kwalitatief onderzoek behelzen.
336
Masteronderdelen, Sociale Psychologie
Meten van Attitudes en Gedrag Punten SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Aantal deelnemers Docent
6 ec 7204MS58XY Semester 1, Blok 1 Bachelor Sociale Psychologie max. 80; studenten die de route ‘Gedrag en Beïnvloeding’ volgen hebben voorrang bij plaatsing prof. dr. J. van der Pligt
Inhoud Deze cursus gaat in op het meten van attitudes en gedrag. In de cursus leer je hoe je een goede vragenlijst ontwikkelt, wat de belangrijke kwalitatieve en kwantitatieve stappen zijn en hoe een degelijke steekproef samen wordt gesteld waarbij het onderzoek kan worden afgenomen. Verder komt aan bod wat de voor- en nadelen zijn van verschillende media die je kunt gebruiken (schriftelijke vragenlijst, interview, internet). Hoe kunnen de sociale media gebruikt worden in surveyonderzoek? Hoe meet je attitudes, voorkeuren en gedrag met behulp van die verschillende media? Hoe vind je standaardinstrumenten die al beschikbaar zijn? Hoe voorkom je misleidende vragen en/of antwoordmogelijkheden? Wat zijn de nieuwste impliciete technieken om attitudes te meten? Ook indirecte en impliciete meetmethoden komen aan bod. Tenslotte gaan we in op directe en indirecte methoden om het gedrag te meten. Naast het vergroten van de inhoudelijke kennis wordt veel aandacht besteed aan het toepassen van die kennis op bestaande gevallen uit de praktijk. Leerdoelen Na het volgen van de cursus kan de student: a) in de cursus behandelde kwalitatieve methoden beschrijven, beoordelen en op waarde schatten, en weten hoe ze te gebruiken zijn bij de ontwikkeling van een vragenlijst (parafraseren en evalueren); b) de literatuur gebruiken om bestaande al dan niet gevalideerde meetinstrumenten te identificeren die zich richten op de attitude of het gedrag dat je wilt meten (analyseren); c) een globale probleemstelling van een onderzoek omzetten in een concrete vraagstelling (wetenschappelijk denken); d) een adequaat meetinstrument ontwikkelen om attitudes en/of gedrag te meten (wetenschappelijk denken); e) een adequate steekproef trekken om de onderzoeksvraag te beantwoorden (wetenschappelijk denken); f) een onderzoekopzet schrijven waarin naast de vraagstelling van het onderzoek ook het meetinstrument wordt beschreven en verankerd in de bestaande literatuur (schriftelijk rapporteren en reflecteren). Onderwijsvorm Hoorcolleges, werkcolleges en bijeenkomsten in subgroepjes. Het betreft een intensief programma. Na het bestuderen van de literatuur en de toetsing daarvan in de vijfde week van de cursus, zal door middel van concrete opdrachten de cursus worden afgerond. De opdrachten zijn gericht op de verdieping van je begrip van de stof en je vaardigheid in het ontwikkelen van meetinstrumenten en het opzetten van een onderzoek op basis van de wetenschappelijke inzichten die behandeld worden in de cursus. Het verslag zal bestaan uit een uitgewerkt onderzoeksvoorstel, waarin de te meten attitudes, voorkeuren en/of gedragingen, doelgroep en onderzoeksdesign beschreven worden, inclusief een volledige uitwerking van de door jou te gebruiken meetinstrumenten. Studenten dienen zich te realiseren dat het uitwerken van de opdrachten tijdsintensief is; deze vindt plaats in kleine groepjes van 3-4 personen die hun eindopdracht plenair presenteren. Opdrachten tellen mee voor de beoordeling. 337
Masteronderdelen, Sociale Psychologie Studiematerialen en kosten • Van der Pligt, J., & Blankers, M. (2013). Survey-onderzoek: De meting van attitudes en gedrag. Den Haag: Boom Lemma Uitgevers. • Aantal artikelen. • Collegestof. Beoordelingsvorm In de vijfde week van de cursus een toets over de literatuur (40%); daarna presentatie van een onderzoeksopdracht en de weergave daarvan in een paper (60%). Het cijfer van deze laatste twee componenten komt tot stand middels een weging van de individuele bijdragen aan het product (70%) en de groepsbijdrage aan het product (30%). Onderwijstijden Wo. 02-09-2014 t/m 30-09-2014 verplichte colleges, in de periode van 07-10 t&m 21-10 verplichte werkgroepen. Plenaire afsluiting 21-10. Daarnaast vinden bijeenkomsten plaats in subgroepen. Voor exacte tijden zie: https://rooster.uva.nl/. Toetsdata • Tentamen tijdens bijeenkomst. Wordt nader toegelicht in de eerste bijeenkomst. • Hertentamen in overleg met docent. Bijzonderheden Aanwezigheidsverplichting.
338
Masteronderdelen, Sociale Psychologie
Ontwikkelen en evalueren van interventies Punten SIS-code Plaats in het rooster Toelatingsvoorwaarden Aantal deelnemers Docent
6 ec 7204MS59XY Semester 1, Blok 2 Bachelor Sociale Psychologie. Studenten die de route ‘Gedrag en Beïnvloeding’ volgen hebben voorrang bij plaatsing max. 55 Drs. Marc Heerdink, Dr. Kai Jonas, e.a.
Inhoud In deze cursus wordt ingegaan hoe je effectieve, op onderzoek gebaseerde interventies ontwikkelt. Interventies kunnen om verschillende redenen worden geïnitieerd: voor het terugdringen van alcoholgebruik onder tieners, het tekort aan orgaandonoren, geweld tegen buschauffeurs, discrimineren van vrouwen, ouderen, of allochtonen, schoolverzuim, en te hard rijden in de bebouwde kom. Dit zijn allemaal voorbeelden van maatschappelijk gedrag dat problemen oplevert. Vaak worden sociaal-psychologen gevraagd te helpen om deze problemen waar mogelijk op te lossen of in ieder geval minder erg te maken; zij kunnen dus een waardevolle rol spelen in het verklaren en oplossen van maatschappelijke problemen. In de huidige cursus leert de student uit welke stappen dit proces van interventie bestaat. Behalve voor de praktische en theoretische aspecten bij het opzetten van interventies is er ook aandacht voor evaluatiestrategieën. Hoe onderzoek je of de interventie volgens plan is verlopen, en of de interventie heeft gewerkt? De focus ligt hierbij op procesevaluatie en effectmeting. Leerdoelen Na afloop van de cursus kan de student: a) de verschillende stappen van het plannen, uitvoeren en evalueren van een interventie benoemen, samenvatten en uitleggen (parafraseren); b) benoemen wat de functies zijn van elk van de stappen van het ontwikkelen en evalueren van een interventie (analyseren); c) de stappen toepassen om tot een werkzame interventie te komen met als doel attitudes en/of gedrag te beïnvloeden (wetenschappelijk denken); d) de kwaliteit van bestaande interventies en interventie-onderzoeken beoordelen (evalueren). Onderwijsvorm Hoorcolleges op maandag en vrijdag in de eerste twee weken, gevolgd door werkcolleges en bijeenkomsten in subgroepjes, afgesloten met twee colleges in de eerste week van december. Het betreft een intensief programma. Studiematerialen en kosten Wordt later bekend gemaakt. Beoordelingsvorm Schriftelijk tentamen en groepsopdracht. Het cijfer voor de groepsopdracht is gebaseerd op het eindverslag van de interventie die studenten in subgroepen van 3-4 studenten ontwikkelen en op de presentatie van de interventie in de laatste bijeenkomst. Zowel het tentamen als de opdracht dienen met een voldoende te zijn beoordeeld om te slagen voor de cursus. Onderwijstijden en tentamendata www.rooster.uva.nl. Tentamen en presentaties tijdens bijeenkomsten. Wordt nader toegelicht in de eerste bijeenkomst. Bijzonderheden Aanwezigheidsverplichting.
339
Masteronderdelen, Sociale Psychologie
Reclame en Consumentengedrag Punten SIS-code Plaats in het rooster Aantal deelnemers Toelatingsvoorwaarden Docent
6 ec 7204MS51XY Semester 1, Blok 1 max. 50 Bachelor Sociale Psychologie, studenten die de route ‘Gedrag en Beïnvloeding’ volgen hebben voorrang bij plaatsing. drs. R.A. Voskens & dr. M.L.W. Vliek
Inhoud In deze cursus worden recente sociaalpsychologische inzichten besproken die een licht kunnen werpen op de effectiviteit van bestaande reclames en voorlichtingscampagnes. Bij het toepassen van deze bestaande kennis wordt gekeken naar strategieën achter de effectiviteit van de voorlichting of reclame. Op welke markt richt een product zich? Welke associaties zijn daarvoor gewenst? Wat was het doel? Op welke manier werd dit geoperationaliseerd? Waarom lijkt ons dit wel/niet effectief? In de cursus zal, waar mogelijk, gebruik worden gemaakt van bestaande reclame- en voorlichtingscampagnes als voorbeeld. Leerdoelen Na het volgen van deze cursus kan een student a) recente sociaalpsychologische inzichten uit de wetenschappelijke literatuur die relevant zijn voor een begrip van consumentengedrag beschrijven, illustreren en uitleggen (parafraseren); b) recent sociaalpsychologische basiskennis alsook meer recent onderzoek inzetten bij het analyseren van bestaande campagnes (analyseren); c) de effectiviteit van bestaande campagnes beoordelen en bekritiseren (evalueren); d) verbeteringen voor bestaande campagnes ontwerpen en voorstellen doen voor nieuwe campagnes op basis van recente wetenschappelijke inzichten (zelfstandig denken); e) dergelijke voorstellen voor verbetering en / of vernieuwing helder communiceren (schriftelijk communiceren). Onderwijsvorm Hoorcolleges. Studiematerialen en kosten • Wänke, M. (ed.) (2009). Social psychology of consumer behavior. New York: Psychology Press. ISBN: 978-1841694986 (€ 50,-), ca. 300 blz. • Artikelen (ca. 150 blz.), literatuurlijst wordt beschikbaar gesteld via Blackboard Beoordelingsvorm Tentamen (bestaande uit essay- en mc-vragen; 70%), een groepsopdracht (30%), en wekelijkse korte opdrachten. Het cijfer van de groepsopdracht komt tot stand middels een weging van de individuele bijdragen aan het product (75%) en de groepsbijdrage aan het product (25%). Onderwijstijden en tentamendata www.rooster.uva.nl.
340