Licht, lucht en ruimte

Library Learning Centre UvA Amsterdam

OPGELEVERD


OPGELEVERD

Licht, lucht en ruimte Studenten aan de Universiteit van Amsterdam kunnen sinds kort studeren in het nieuwe Library Learning Centre op de Roeterseilandcampus. PUUR interieurarchitecten transformeerde hier met een bescheiden budget een donker en verouderd gebouw tot een fris, helder en efficiënt studiecentrum.

Het Library Learning Centre (LLC) bevindt zich in een door Pi de Bruijn (Architecten Cie) ontworpen gebouw uit 1992, waarin een bibliotheek, een

mensa en een café waren gevestigd. Het gebouw was verouderd en na drie verbouwingen een rommeltje geworden. Bovendien zat het ingewikkeld

in elkaar. PUUR interieurarchitecten werd als een van drie bureaus in 2012 uitgenodigd door de UvA een ontwerpvoorstel te doen. Het bureau verwierf de opdracht echter niet met een ontwerp, maar vooral door het stellen van vragen. Zoals over het budget – een miljoen euro voor sloop en verbouwing en een miljoen voor de technische installaties – dat volgens Jan Geysen van PUUR veel te krap was voor de verbouwing van het 5.000 m2 tellende gebouw. Ook

56

PIP001_LLC.indd 56

12-02-15 15:55

TEKST Rutger van Oldenbeek FOTOGRAFIE Liesbet Goetschalckx

Opdrachtgever Universiteit van Amsterdam Interieurarchitect PUUR interieurarchitecten, Antwerpen; Jan Geysen, Andries Camps, Pieter Jan Dols Architect PUUR interieurarchitecten i.s.m. K2 architecten, Amsterdam; Jan Geysen, Judith Korpershoek, Andries Camps, Jan Richard Kikkert, Surya Steijlen, Gwendy Herremans, Rasa Anaityte, Lynn Van der Stocken Interieurbouw Van Assem interieurbouw, Utrecht Verlichting Fagerhult Losse meubelen Ahrend, Vitra Wanden Saint-Gobain Tegels Mosa, Maastricht Plafonds Heraklith/Knauf, Oosterhout Akoestiek LBP|Sight, Nieuwegein Studie trap ABT constructie adviseur Installateur E-techniek SDR, Amsterdam Installateur W-techniek Buro Van Dort, Utrecht Installatieadviseur Ingenieursburo Linssen, Amsterdam Projectmanagement BOA, Amsterdam Library Learning Centre UvA Amsterdam

Kostendeskundige Koppelsprengen, Apeldoorn Bouwkundig aannemer Ooijevaar, Alkmaar Oppervlakte 5.000 m2

OPGELEVERD

FOTO BOVEN De nieuwe trap – het verticale plein van het LLC. FOTO ONDER De balie van het LLC op de eerste verdieping.

het programma was volgens Geysen niet haalbaar: “Er moesten studieplekken voor 1.135 studenten komen, en het restaurant en het in het gebouw gevestigde café Krater moesten terugkeren. Ook moest er meer transparantie komen, het liefst verticaal. We hebben de UvA voorgespiegeld dat deze architecturale ambities te hoog waren. Het was een puzzel die we moesten ontrafelen. Door middel van verschillende studies en dialogen hebben we vervolgens samen naar een oplossing gezocht en is het ontwerp tot stand gekomen.” Een van de studies betrof de toegang tot de hal naast het LLC, waarin zich die van het Centre bevindt. Hier kwam een tweede ingang die nu een directe verbinding FEBRUARI - MAART 2015 | #1 | JAARGANG 26

PIP001_LLC.indd 57

57

12-02-15 15:56


met de andere gebouwen van de Roeterseilandcampus biedt. Geysen: “Pi de Bruijn droomde in de jaren ‘90 al van die verbinding en de UvA was aangenaam verrast door deze oplossing.” De ingang van het LLC zelf werd geoptimaliseerd en maximaal vergroot; hij wordt gevormd door een aantal dwars op de gevel staande wanden, die verwijzen naar opengevouwde boeken.

Verticaal plein

OPGELEVERD

Ook naar de beste locatie voor de centrale kern van het LLC werd uitgebreid onderzoek gedaan. Deze kwam direct naast de ingang, wat zorgt voor een

optimale circulatie en de interne verkeersstromen tot een minimum beperkt. De kern wordt gevormd door de nieuwe brede hoofdtrap en de ruimten eromheen, die samen één groot verticaal plein vormen. Dit is het bruisend hart van het LLC, waar ook al het ‘lawaai’ is geconcentreerd: studenten kunnen elkaar hier ontmoeten, telefoneren, koffiedrinken of studiewerk verrichten waarvoor minder concentratie vereist is. Als op een echt plein staan er buitenbanken, die speciaal voor het project zijn ontworpen. PUUR ontwierp in samenwerking met Facility Services ook de meubelen waarin onder meer de kopieermachines en afvalverzamelpunten zijn geïntegreerd, en die op elke verdieping op een centraal punt staan.Verder staan er notificatie-

FOTO BOVEN Het restaurant op de begane grond. FOTO MIDDEN Buitenbank voor de glazen bouwstenen bij de voormalige ingang. FOTO ONDER De entree van het LLC.

zuilen – de enige plekken waar affiches mogen worden opgehangen. Ook de bewegwijzering is minimaal, want stelt Geysen: “We vinden het belangrijk dat er niet te veel signalisatie is. Die is daarom heel basaal opgezet.” Het concept voor de bewegwijzering is van het Londense Hat-Trick Design, dat voor de gehele Roeterseilandcampus een

58

PIP001_LLC.indd 58

12-02-15 15:56

Al tijdens de ontwerpwedstrijd gebruikte Geysen de stijl van het Functionalisme als communicatiemiddel, ook vanwege het budget: “Net als in dit gebouw was bij het Functionalisme alles rechttoe rechtaan, met alle techniek in het zicht en licht, lucht en ruimte.


Functionalisme

Daarbij hebben we geprobeerd op het verticale plein iets bijzonders te doen, waarvoor ook extra budget was.” Op de vloeren van het plein en de trappen ertussen liggen tegels in drie verschillende roodtinten; ze accentueren de levendigheid in het hart van het gebouw en zijn tevens een verwijzing naar de UvA-kleuren. De tegels werden in samenwerking met Mosa speciaal voor het project ontwikkeld. Wel werd gekozen voor de standaardmaat 30 x 30 cm,

want aldus Geysen: “Dat is het meest prijsgunstig qua productie en plaatsing. De tegels zijn gelegd in grote patronen van driehoeken, dat die van de losse tegels overstijgt.” De glazen bouwstenen bij de voormalige ingang aan de straatzijde van het plein wilde de opdrachtgever eigenlijk verwijderen, maar stelt Geysen: “Er zijn geen lelijke materialen, alleen verkeerde toepassingen. Door ons concept komen ze nu mooi tot hun recht.”

OPGELEVERD

visie ontwikkelde die door Jaap Elzas is vormgegeven. Alle studieruimten zijn toegankelijk vanaf het plein en kunnen ook worden afgesloten. Geysen: “De UvA was zeer enthousiast over deze flexibiliteit, het gebouw kan zo in de toekomst zelfs een andere functie krijgen.” Het creëren van het centrale plein heeft nog een groot voordeel: het vormt tevens een brandcompartiment, zodat er geen sprinklers nodig zijn. “Gunstig”, weet Geysen, “want bij veranderingen moet je daar steeds een nieuwe vergunning voor aanvragen. Ook bleef er zo meer budget over voor andere zaken.” De studieruimten worden van het plein gescheiden door wanden met vensters op ooghoogte zonder profiel, die een doorlopende band vormen en tevens een akoestische functie hebben. Ook dit was gunstig voor het budget: brandwerende glazen wanden van vloer tot plafond zouden veel duurder zijn.

FOTO BOVEN Afsluitbare studieruimte in ‘Het Oog’ van het gebouw. FOTO ONDER Het verticale plein op de tweede verdieping.

FEBRUARI - MAART 2015 | #1 | JAARGANG 26

PIP001_LLC.indd 59

59

12-02-15 15:56


Een belangrijke ingreep betreft het licht in het gebouw, dat veel te donker was. “We hebben daarom alles wit gemaakt – in RAL 9010 dat net iets warmer is dan spierwit.” Ook is er een nieuw lichtplan en volledig nieuwe verlichting. “Vroeger waren er alleen downlighters, nu is er op veel plekken ook indirecte verlichting en wallwashing.” vertelt Geysen. “Het gebouw wordt nu als heel licht ervaren, terwijl er geen nieuwe vensters bij zijn gekomen.” In de studieruimten zijn inbouw- en pendelarmaturen in lijnvorm en is de lichtsterkte overal 300 lux. Daarbij is de verlichting weliswaar afgestemd op de studieplekken, maar niet te specifiek: “Dat gaat ten koste van de flexibiliteit bij het plaatsen van de meubelen.” In het verticale plein is ook voor de verlichting iets bijzonders gekozen: hier hangen grote bollampen – eveneens een verwijzing naar het Functionalisme.

Boeken

OPGELEVERD

Op de eerste, tweede en derde etage zijn de in totaal 1.095 studieplekken, verdeeld over verschillende ruimten en deels voorzien van een pc.Vrijwel alle

plekken hebben een stopcontact voor een laptop. De inrichting is sober: op de vloerbedekking is een grijs naaldvilt, “onderhoudsvriendelijk en prijsgunstig”, weet Geysen. Ook de tafels langs de randen zijn lichtgrijs – “grijs hangt aan het gebouw. We wilden hier eigenlijk witte tafels, maar de arbodienst vond die te veel reflecteren.” Wat warmer zijn de lange houten maatwerktafels in het midden van de ruimten. Een groot deel van de boeken uit de voormalige bibliotheek verhuisde naar een depot en zijn nu opvraagbaar en binnen één dag leverbaar. Geysen: “De tendens is minder boeken en betere studieplekken, om zo de kennis op de campus te houden. Dat bevordert ook de samenwerking tussen de studenten, die elkaar vaker zien dan wanneer ze thuis zouden studeren.” De meest geraadpleegde boeken bleven en staan op de tweede verdieping – in lange kasten langs de wanden die voor een echte bibliotheeksfeer zorgen. Ook in het restaurant op de begane grond wordt gestudeerd. Hier mag je praten, dus het is de plek bij uitstek om samen te studeren. Door het restaurant

BOVEN Plattegrond begane grond. MIDDEN Plattegrond eerste verdieping. FOTO ONDER De studiezaal op de tweede verdieping.

60

PIP001_LLC.indd 60

12-02-15 15:56

FOTO BOVEN Studiezaal derde verdieping. MIDDEN Plattegrond tweede verdieping.

Nieuwe realiteit Het LLC was de grootste opdracht voor PUUR tot nu toe en zegt Geysen: “Het is fijn te zien dat we het aankunnen en met een beperkter budget dit resultaat hebben kunnen behalen.” Lagere budgetten zijn volgens hem de nieuwe realiteit na de crisis: “Het geld raakt op en het gaat hier ook om overheidsgeld. Daar moet je op een gezonde manier mee omgaan. Zo kregen de studenten wel hele

goede bureaustoelen, die ruim voldoen aan de Europese normen.” Op de vraag of esthetische zaken nog mogelijk zijn bij dergelijke budgetten antwoordt hij: “Een project mag niet duurder zijn doordat het esthetischer wordt. Wij zien onszelf ook als programmatische ontwerpers: we zijn meer gefocust op hoe een gebouw wordt gebruikt en daar werken we hard aan, en we willen ons niet verliezen in wat mooi of lelijk is.” Ook de opdrachtgever is enthousiast over het LCC. Bas van Stratum, projectmanager huisvestingsontwikkeling van de UvA: “Er zijn weinig architecten die kunnen zeggen dat een gebouw wordt gerealiseerd waarvan de opdrachtgever zegt: ‘Ik had dit vooraf niet kunnen bedenken, maar dit is wat ik wilde’.” En vertelt Geysen: “Studenten komen regelmatig aan de balie complimenten geven.” PUUR heeft inmiddels ook de wedstrijd gewonnen om de entreehal van het naastgelegen gebouw op te frissen; die wordt volgend studiejaar opgeleverd.

OPGELEVERD

primair in te zetten als studieruimte werd ook het benodigde aantal studieplekken gehaald. Geysen: “Van de 350 restaurantplekken zijn er 209 tegelijkertijd studieplek. Dat was het soort communicatie dat we voerden, wat de opdrachtgever zeer aansprak.” Waar het restaurant vroeger buiten eettijden vrijwel leeg was, is het nu de hele dag volop in gebruik. Ook hier staan lange houten tafels; langs de gevel staan grote ronde maatwerktafels voorzien van bekabeling middels stalen kokers uit het plafond, en kleinere die meer een bistro-idee geven.


ONDER Plattegrond derde verdieping.

www.puurinterieurarchitecten.be

FEBRUARI - MAART 2015 | #1 | JAARGANG 26

PIP001_LLC.indd 61

61

12-02-15 15:56

Licht, lucht en ruimte

Recommend Documents