kinderen op spoed triëren
VVVS 4/02/2014
INHOUD
Kinderen op spoed triëren
Problemen en valkuilen bij kinderen Bestaande triage systemen Hoe doen wij dat ? Hoe doen jullie dat ?
Dr. Gerlant van Berlaer & Vera Van Mulders Kinder- en Spoedarts adj. Hoofdverpleegkundige
Toename vooral pediatrie/geriatrie
Triage ook bij kinderen nodig
70000
60000
50000 40000
Totaal Volwassenen Pediatrie
30000 20000
hardste roepers zelden ernstig ziek gevaar zit vaak in een klein hoekje… risico slecht pijnmanagement verminderde alertheid zorgverleners meer fouten meer agressie
10000 0
1985
1990
2000
2008
2013
Problemen !
Kinderen: Boezemen angst in
PROBLEMEN EN VALKUILEN
Onbekend is onbemind Emotionele betrokkenheid
Werken niet altijd mee Bij het triëren van kinderen
Parameters nemen is tijdrovend Soms onmogelijk Interpretatie is anders
Hebben ouders/begeleiders mee
dr Gerlant van Berlaer & Vera Van Mulders
Die ongerust zijn Niet kunnen wachten
1
kinderen op spoed triëren
VVVS 4/02/2014
Valkuilen!
Problemen !
Tijd Tijd Tijd
Apart systeem is veel gevraagd Bestaande systemen niet aangepast
Uitkleden en aankleden Hetero-anamnese ouders Lichamelijk spartelend onderzoek Saturatiemeting: + 2 minuten
Probleem met START
Triagesystemen en Kinderen:
aangevuld triage systeem
Vitale parameters bij kinderen zijn… anders
leeftijd <1j. 1-2j. 2-5j. 5-12j. >12j.
pols (/min) 110-160 100-150 90-100 80-120 60-100 leeftijd <1j. 1-2j. 2-5j. 5-12j. >12j.
leeftijd <1j. 1-2j. 2-5j. 5-12j. >12j.
ademhaling (/min) 30-40 25-35 25-30 20-25 15-20
bloeddruk (mmHg) 70-90 80-95 80-100 90-110 100-120
Manchester Triage Systeem
BESTAANDE TRIAGE SYSTEMEN
dr Gerlant van Berlaer & Vera Van Mulders
2
kinderen op spoed triëren
VVVS 4/02/2014
Manchester Triage systeem
Manchester Triage systeem
Identificeren van het probleem Verzamelen van gegevens Discriminatoren
52 categorieën 7 specifiek voor kind (13%)
Algemene Levensgevaar, Pijn, Bloeding, Bewustzijn, Temperatuur, Acuutheid
specifieke op basis van de categorie
Automatisch toekennen kleur
Manchester Triage systeem
Identificeren van het probleem
Identificeren van het probleem 52 categorieën 7 specifiek voor kind (13%) 4 niet geschikt (8%)
Kortademigheid bij kinderen
Astma
Kortademigheid bij volwassenen Mankend kind
Bezorgde ouder(s)
Maxillo-faciale problemen
Bijtwonden, beten en steken
Mishandeling
Bloeding per vaginam
Nekpijn
Braken en diarree
Onwel geworden kind
Brandwonden
Onwel geworden volwassene
Buikpijn bij kinderen
Oogproblemen
Buikpijn bij volwassenen
Oorproblemen
Chemische verbranding
Overdosis en intoxicatie
Collaps volwassene (flauwvallen)
Palpitaties
Corpus alienum
Pijn op de borst
Diabetes mellitus
Prikkelbaar kind
Dronken (mogelijk)
Psychisch probleem
Extremiteitenprobleem
Rompletsel
Geslachtsziekten, SOA
Rugpijn
GI (maag-, darm-) bloeding
Tandproblemen
Hoofdletsel / trauma capitis
Testispijn
Hoofdpijn
Trauma groot
Huiduitslag
Urinewegproblemen
Huilend kind
Valincident
Infectie en abcedering, lokaal
Vreemd gedrag
Insult / trekkingen
Wonden
Keelpijn
Zwangerschap
Waar komen kinderen mee ?
Allergie
Kortademigheid bij kinderen
Astma
Kortademigheid bij volwassenen
Automutulatie
Mankend kind
Bezorgde ouder(s)
Maxillo-faciale problemen
Bijtwonden, beten en steken
Mishandeling
Bloeding per vaginam
Nekpijn
Braken en diarree
Onwel geworden kind
Brandwonden
Onwel geworden volwassene
Buikpijn bij kinderen
Allergie Automutulatie
Oogproblemen
Buikpijn bij volwassenen
Oorproblemen
Chemische verbranding
Overdosis en intoxicatie
Collaps volwassene (flauwvallen)
Palpitaties
Corpus alienum
Pijn op de borst
Diabetes mellitus
Prikkelbaar kind
Dronken (mogelijk)
Psychisch probleem
Extremiteitenprobleem
Rompletsel
Geslachtsziekten, SOA
Rugpijn
GI (maag-, darm-) bloeding
Tandproblemen
Hoofdletsel / trauma capitis
Testispijn
Koorts Hoesten Diarree Buikpijn Braken Val Wonde Eet niet
Allergie
Kortademigheid bij kinderen
Astma
Kortademigheid bij volwassenen
Automutulatie
Mankend kind
Bezorgde ouder(s)
Maxillo-faciale problemen
Bijtwonden, beten en steken
Mishandeling
Bloeding per vaginam
Nekpijn
Braken en diarree
Onwel geworden kind
Brandwonden
Onwel geworden volwassene
Buikpijn bij kinderen
Oogproblemen
Buikpijn bij volwassenen
Oorproblemen
Chemische verbranding
Overdosis en intoxicatie
Collaps volwassene (flauwvallen)
Palpitaties
Corpus alienum
Pijn op de borst
Diabetes mellitus
Prikkelbaar kind
Dronken (mogelijk)
Psychisch probleem
Extremiteitenprobleem
Rompletsel
Geslachtsziekten, SOA
Rugpijn
GI (maag-, darm-) bloeding
Tandproblemen
Hoofdletsel / trauma capitis
Testispijn
Hoofdpijn
Trauma groot
Huiduitslag
Urinewegproblemen
Huilend kind
Valincident
Huilend kind
Valincident
Infectie en abcedering, lokaal
Vreemd gedrag
Infectie en abcedering, lokaal
Vreemd gedrag
Insult / trekkingen
Wonden
Insult / trekkingen
Wonden
Keelpijn
Zwangerschap
Keelpijn
Zwangerschap
Over- en ondertriage
Hoofdpijn
Trauma groot
Huiduitslag
Urinewegproblemen
Bestaande vormen V
X
34
66
4
96
35
65
48
52
38
62
34
66
Meest gebruikte wereldwijd Nurse triage Getrainde verpleegkundige Trieert volgens algoritmen Kan behandelen (pijn, koorts) vlg standing orders
Stilaan ook Medical advanced triage Urgentiearts + triage nurse Trieert op ervaring, volgens algoritmen Kan bijkomend onderzoek inzetten, behandelen, ontslaan
Van Veen, Steyerberg et al. MTS in ped emergency care BMJ 2008
dr Gerlant van Berlaer & Vera Van Mulders
3
kinderen op spoed triëren
VVVS 4/02/2014
Medico - legaal
Eerste opvang en oriëntatie KB 21 april 2007 (wijziging KB 18/06/1990)
Spoedartsen (honorarium voorzien) Enkel verpleegkundigen BBT spoed & IZ
HOE DOEN WIJ DAT ?
B1 handeling onthaal, evaluatie, triage en oriëntatie ptn
Gebruik van bestaand systeem Liefst gevalideerd (alleen MTS)
UZ Brussel spoedgevallendienst
67000 patiënten/jaar 18000 kinderen Triage team: arts + verpleegkundige 24/7 Manchester Triage Systeem Gedigitaliseerd binnen eigen KWS 3 aangepaste triage ruimten
DOEL TRIAGE:
kanaliseren overaanbod toekennen urgentiegraad (kleur) behandelen pijn informatie inzetten bijkomende onderzoeken
4 standaard startzinnen Goeiendagbonjour Wat kunnen wij voor u doen? Hoe lang is dat al bezig? Wat zegt de huisarts/pediater daarvan?
dr Gerlant van Berlaer & Vera Van Mulders
Is niet-agressieve vraag Maakt duidelijk hoe ons zorgsysteem werkt Geeft aan welke stappen al ondernomen werden
4
kinderen op spoed triëren
VVVS 4/02/2014
toekennen urgentiegraad (kleur)
LEVENSBEDREIGEND
op basis van
doorverwijzing triage score (kan semi automatisch) beperkte anamnese & lichamelijk onderzoek vitale parameters urgentiegraad tijd pijnschaal levensbedreigend
0
zeer dringend niet levensbedreigend
10
dringend niet levensbedreigend
60
weinig dringend
120
niet dringend
240
BESCHRIJVING
TIJD
VOORBEELD
Onstabiele parameters met maximale compensatie
Onmiddellijk
CRA
Maximale inzet van middelen
Bewustzijnsverlies
Actieve convulsies
Majeur trauma
26
titel
ZEER DRINGEND NIET LEVENSBEDREIGEND
3-2-2014
DRINGEND MAAR NIET LEVENSBEDREIGEND
(EVOLUTIEF KARAKTER)
BESCHRIJVING
TIJD
VOORBEELD
BESCHRIJVING
TIJD
VOORBEELD
Bedreigde vitale functies Bedreigd lidmaat Hoog energetisch trauma
10 min
Gedaald bewustzijn
Stabiele vitale functies
MAX 60 min
Abdominale pijn
Grote inzet van middelen
Matigde inzet van middelen
Thoracale pijn
Dehydratatie
Niet penetrerend oogletsel
Matige tot ernstige AH problemen
Matige pijn
Koorts bij kinderen < 6 weken
27
titel
3-2-2014
28
titel
MATIG DRINGEND
NIET DRINGEND
BESCHRIJVING
TIJD
VOORBEELD
BESCHRIJVING
TIJD
VOORBEELD
Stabiele functies
MAX 2 uur
Eenvoudige wonden
Stabiele functies
MAX 4 uur
Keelpijn
Ongecompliceerde extremiteit trauma’s
Minimale inzet van middelen
Lage inzet van middelen
29
3-2-2014
Oorpijn
Hoofd verwondingen zonder bijkomende symptomen
Milde gastro-enteritis
Koorts bij het kind tussen 3 maand en 3 jaar
Koorts bij kinderen ouder dan 3 jaar
titel
dr Gerlant van Berlaer & Vera Van Mulders
3-2-2014
30
titel
3-2-2014
5
kinderen op spoed triëren
behandelen van pijn (en koorts) Eenvoudige middelen (dus niet IV)
Paracetamol, ibuprofen, spalk, ijs
VVVS 4/02/2014
MEDICAL ADVANCED TRIAGE
inzetten bijkomend onderzoek kind Alléén indien evident nodig RX bij vermoeden breuken Labo bij vermoeden appendicitis Urine bij vermoeden urineweginfectie Beta-HCG bij vermoeden zwangerschap
Volgens protocol en gewicht AC gel voor snijwonde Rapydan voor prik Rectaal indien ingreep mogelijk volgt (nuchter!)
Verkorting doorlooptijd met gem 45 min!
Geruststelling is hier vaak reeds voldoende
INFORMATIE
voorbereiden patiënt en begeleiders op te verwachten wachttijd Informatie over vervolg Informatie over triage zelf
HOE KINDEREN TRIËREN
“eerlijke volgorde telt niet meer”
Informatie over wachttijden
Perception = reality
Onwetende patiënten “geven niet af”
Ontlasten hele spoed Vermijden conflicten
Extra aandacht voor
Geduld & zachte benadering Pijn Koorts Angst Vitale tekenen Primaire behoeften Typisch pediatrische pitfalls
Hoe kinderen triëren ?
lichamelijk onderzoek Kort doch ontkleed Vereist ervaring met kinderen
vitale parameters
Gewicht? (zeer voorname parameter) Temperatuur (rectaal bij zuigeling!) Saturatie (beperking techniek) Bloeddruk (juiste maat manchet) + verwittigen! Hartfrequentie Allemaal te interpreteren naar leeftijd !
Dehydratatie Meningitis
dr Gerlant van Berlaer & Vera Van Mulders
6
kinderen op spoed triëren
VVVS 4/02/2014
Niet te missen bij het kind !
Airway Breathing Circulation Disability Environment Forgot something? Glucose maybe?
→ → → → →
geluiden tirage, satu shock pupils / AVPU temp, skin
Pijnschaal (VAS >8/10 = +1)
Alert Voice Pain Unresponsive
(GCS (GCS (GCS (GCS
14 - 15) 10 - 13) 6 - 10 = intubatie ?) 3 - 5)
Hoe kinderen triëren ?
Bijkomend onderzoek evident nodig?
Restrictief bij kinderen Evidente breuken Doorverwezen voor lab, RX Soms afhankelijk van ander bijkomend onderzoek
Appendicitis: eerst lab of dadelijk echo?
Behandelen koorts vanaf 38,5°C naargelang wat laatst werd gegeven: - paracetamol 15 mg/kg - ibuprofen 10 mg/kg
bijzondere groepen:
Behandelen pijn vanaf VAS 3
Rekening houden met
Eenvoudiger in triage Staat voor
Koorts
→ one touch!
Hoe kinderen triëren ?
AVPU
Zuigelingen < 4 maand Verwezen patiënten Kinderen van collega’s recidivisten, …
besmettelijke aandoeningen risicopatiënten (muco, onco, immuno,…) kindermishandeling begeleiders
dr Gerlant van Berlaer & Vera Van Mulders
TAKE HOME MESSAGES
Kinderen triëren zoals andere patiënten Extra aandacht voor
Geduld Ontkleden Belang parameters (koorts, saturatie, gewicht) Belang pijnschaal ABC approach ook hier Radar kindermishandeling
Soms is kind blauw, maar ouders niet
7