Jeugdparticipatie in de Regio Noord Groningen
Regionale Werkgroep Jongerenwerk:
ASWA (Appingedam), Barkema & de Haan (De Marne & Eemsmond), SWB (Bedum), SWD (Delfzijl & Ten Boer), St. Welzijn & Vluchtelingenwerk Winsum
© juni 2006, Rika Ringersma, adviseur lokaal jeugdbeleid, CMO Groningen
INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 2. THEORIE: JEUGDPARTICIPATIE WAAR HEBBEN WE HET OVER? 2.1 Maatschappelijke en beleidsmatige (politieke) participatie 2.2 Voorwaarden participatietraject 2.3 Succesfactoren jeugdparticipatie in Noord Groningen 2.4 Jeugdparticipatie en WMO 2.5 Jeugdparticipatie en jongerenwerk 3. PROJECTEN (PRAKTIJK): MAATSCHAPPELIJKE PARTICIPATIE a) Jongerenwerkgroepen vrijetijdsbesteding gemeente Bedum b) Plan skatepark Utopia in gemeente Winsum c) Tienercommissies en jongerenwerkgroepen (in gemeente Delfzijl) C.1. Tiener activiteitencommissies C.2 Jongerenwerkgroepen in de wijk d) Chill out in basisschool Appingedam 4. PROJECTEN (PRAKTIJK): BELEIDSMATIGE (POLITIEKE) PARTICIPATIE a) Digitale jeugdraad gemeente Eemsmond b) Jongeren betrekken bij herstructurering in wijk Delfzijl c) Kinderraad + jongerenraad gemeente Appingedam d) Aandachtspunten jeugdraad 5. INVLOED VAN JONGEREN IN DE PRAKTIJK IN REGIO NOORD GRONINGEN Bijlagen - Literatuur - Interessante websites
2 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
1. INLEIDING De aandacht voor jeugdparticipatie is de laatste vijftien jaar in een enorme stroomversnelling gekomen. Op zich is dat niet verwonderlijk, want jeugdparticipatie sluit aan bij de wens van vele gemeenten voor interactieve beleidsvorming. Bovendien stimuleert jeugdparticipatie het vraaggericht of klantgericht denken; voor veel organisaties vormen jongeren een specifieke doelgroep. Met de komst van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning in 2007 zal de aandacht voor jeugdparticipatie waarschijnlijk nog verder toenemen, onder meer vanwege het eerste prestatieveld Burgerparticipatie. De talrijke initiatieven rond jeugdparticipatie in de regio Noord Groningen zijn een mooi voorbeeld van de toenemende aandacht. Tijdens de uitvoering van het huidige gebiedsprogramma hebben zowel de gemeenten als de jongerenwerkers de wens geuit om de talrijke initiatieven in de regio in beeld te brengen. Reden: er is behoefte aan het uitwisselen van de aanwezige expertise. Welke methodieken werken? Wanneer zet je deze in? En wanneer juist niet? Binnen het gebiedsprogramma lopen momenteel twee pilots op het gebied van jeugdparticipatie. In de gemeente Eemsmond experimenteert de gemeente samen het jongerenwerk met een digitale jeugdraad die gebruikmaakt van een interactieve website en sms. In de gemeente Ten Boer staat een project op stapel rond het communicatiemiddel msn. Maar er gebeurt veel meer op het gebied van jeugdparticipatie in de regio. Met dit verslag wordt een overzicht gegeven van de bestaande projecten jeugdparticipatie in de acht betrokken gemeenten van de regio. CMO Groningen en de regionale werkgroep jongerenwerkers hebben de informatie tijdens bijeenkomsten met elkaar uitgewisseld en beschreven. Om optimaal te kunnen profiteren van ieders ervaringen heeft de regionale werkgroep jongerenwerkers besloten in juni 2006 een expertmeeting rond dit thema te organiseren met vertegenwoordigers van de betrokken gemeenten. Aan bod komen dan de succes- en faalfactoren van de aanwezige projecten in de regio en er wordt inzicht verschaft in de gebruikte methodieken. Dit verslag biedt achtergrondinformatie voor de expertmeeting. Het verslag bestaat uit drie delen: - theorie - praktijk: projecten maatschappelijke participatie - praktijk: projecten beleidsmatige (politieke) participatie Veel leesplezier! Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & Rika Ringersma, adviseur lokaal jeugdbeleid
3 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
2. THEORIE: JEUGDPARTICIPATIE WAAR HEBBEN WE HET OVER? Jeugdparticipatie is de laatste jaren weer een hot item. Zowel overheden als organisaties steken veel energie in het betrekken van jongeren bij het ontwikkelen en uitvoeren van beleid. In Nederland is sinds 1995 de VN-conventie over de rechten van het kind van kracht. Hierin garandeert Nederland dat zij een kind in staat stelt om zijn eigen mening te kunnen vormen ten aanzien van zaken die een kind aangaan. De waarde die aan die mening gehecht kan worden, komt overeen met de leeftijd en rijpheid van het kind. Dat betekent ook dat een kind de gelegenheid heeft om gehoord te worden in iedere gerechtelijke of bestuurlijke procedure die zijn belang betreft (rechtstreeks of indirect). 2.1. Maatschappelijke en beleidsmatige (politieke) participatie Jeugdparticipatie kan gezien worden als het zoeken en invullen van mogelijkheden om kinderen, tieners en jongeren actief te betrekken bij hun eigen leefomgeving en bij de besluitvorming van datgene wat hun leefomgeving raakt. Jeugdparticipatie kent grofweg twee hoofdvormen: de maatschappelijke vorm en de beleidsmatige (politieke) vorm van participatie. Het doel van jeugdparticipatie is altijd: jongeren betrekken bij de maatschappij. Voor wat betreft de invloed die jongeren hebben, is er een aantal gradaties: - mee-weten - mee-praten - mee-beslissen - mee-doen In 1992 verscheen de participatieladder van R.A. Hart, “Children’s participation, from tokenship to citizenship” (Unicef). Deze ladder geeft acht niveaus van invloed weer; hoe hoger op de ladder, hoe meer invloed de jongeren krijgen. Bij de onderste drie treden is geen sprake van invloed. 8. Geïnitieerd door jeugd, jeugd beslist samen met volwassenen 7. Geïnitieerd en geleid door jeugd 6. Geïnitieerd door volwassenen, maar jeugd beslist
5. Geconsulteerd en geïnformeerd
Participatie
4. In opdracht, maar geformuleerd 3. Afkopen
2. Decoratie
1. Manipulatie
Schijnparticipatie
4 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
De indeling van Hart geeft meer inzicht in het containerbegrip ‘jeugdparticipatie’. Per trede komen de verschillende fasen en besluitvormingsmomenten naar voren. Praten jongeren vanaf het allereerste moment mee? Of worden ze later bij het vinden van oplossingen betrokken? De ladder is een handig hulpmiddel bij het opzetten van een project om een heldere keuze te maken welke mate van invloed jongeren hebben. Die keuze is weer bepalend voor de manier waarop je het project invult. 2.2 Voorwaarden participatietraject PRIMO, het provinciaal centrum voor maatschappelijke ontwikkeling Noord Holland heeft in maart 2005 geïnventariseerd aan welke voorwaarden een participatietraject moet voldoen: •
• •
•
•
Openheid De gemeenten en/of welzijnsorganisatie is in staat invloed te delen met jongeren en geeft inzicht in het (beleids)proces en in de afweging van besluiten. Omgekeerd gelden beide punten ook voor jongeren zelf. Duidelijkheid over de rol en inbreng van jongeren en van de gemeente/welzijnsorganisatie Welke rol heeft iedereen? En hoe is de mate van participatie te toetsen? Een geschikt onderwerp Het onderwerp of probleem moet aansluiten bij de belevingswereld van jongeren. Het is te overzien en er ligt nog geen kant en klare oplossing anders hoef je niet naar de mening van jongeren te vragen). Een constructieve relatie De jongeren, gemeente en welzijnsorganisatie hebben een gemeenschappelijk belang en zijn afhankelijk van elkaar om de gezamenlijke doelstellingen te bereiken. Er ligt een structuur voor samenwerking. Voldoende personele capaciteit en hulpmiddelen De gemeente en/of welzijnsorganisatie heeft voldoende mensen, geld en andere hulpmiddelen beschikbaar. Ook de deelnemers aan het participatietraject hebben dat.
2.3 Succesfactoren jeugdparticipatie in Noord Groningen In een van de bijeenkomsten met de jongerenwerkers in de regio Noord Groningen is gekeken wat de succesfactoren voor jeugdparticipatie zijn. Alle jongerenwerkers wijzen op het feit dat zij in hun eigen werk het participeren van jongeren (en kinderen) tot een hoofdtaak zien. Het jongerenwerk kan niet zonder betrokkenheid van jongeren zelf. Wat willen ze en wat kunnen ze zelf doen? In een aantal gemeenten maken de welzijnsorganisaties een duidelijke keuze: wil je niets, dan doet het jongerenwerk ook niets. Wil je wel iets, dan helpt het jongerenwerk bij de organisatie van datgene wat je wilt. •
• •
• •
Een belangrijke voorwaarde is: contact hebben met jongeren. Alleen dan kun je direct op hun wensen en behoeften inspelen. Dat betekent dus ook: jongeren serieus nemen en reageren op datgene wat ze aangeven. Bijvoorbeeld: als er onder een groep jongeren ineens onrust is over een bepaald onderwerp, kun je informatieavond organiseren + samen naar een oplossing zoeken (als dat nodig is). Aansluiten bij hun leefwereld; dat betekent dat je de leefwereld van jongeren in de gemeente kent. Investeren in de toekomst waardoor er doorstroom is van jongeren (inspelen op de lange termijn). D.w.z. erkennen dat de doelgroep jongeren een vluchtig verschijnsel is. Kinderen worden tieners en tieners worden pubers. Er ontstaan constant nieuwe groepen met ook weer hun eigen wensen en behoeften. Voor de organisatie van jeugdparticipatie is het daarom belangrijk om oog te hebben voor de onderliggende structuur. Bijvoorbeeld de jongerenwerkgroepen: constant bezig zijn om nieuwe jongeren te trekken (jongere groep binnenhalen). Het jongerenwerk is de constante factor. Gemeente en welzijnsorganisaties moeten zich realiseren dat een ander gevolg van verversing is: met de komst van nieuwe lichting jongeren, wil de kwaliteit ook wel eens veranderen. De begeleiding van een groep kan dan weer van voren af aan beginnen. Niet gaan trekken aan een dood paard: als jongeren echt niet willen, dan ook niet doen. 5
Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
2.4 Jeugdparticipatie en WMO “Meedoen” is het uitgangspunt van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Oftewel, “meedoen van álle burgers aan álle facetten van de samenleving, al of niet geholpen door vrienden, familie of bekenden” (bron: www.invoeringwmo.nl). De WMO wil de maatschappelijke ondersteuning beter laten aansluiten bij de behoeften en bij de directe leefomgeving van mensen. Burgerparticipatie is een wezenlijk onderdeel van de WMO-filosofie. Op het gebied van zorg en welzijn bestaan er in gemeenten al vele vormen van inspraak, waarbij georganiseerde verbanden vaak een belangrijke rol spelen. Denk aan: belangenorganisaties, cliëntenplatforms en adviesraden. Participatie zoals bedoeld in de WMO is breder dan burgerparticipatie alleen. Het gaat om deelname en samenwerking met alle betrokkenen bij de voorbereiding en uitvoering van beleid; dus ook om ongeorganiseerde groepen burgers. Burgerparticipatie heeft grote raakvlakken met de beleidsmatige (politieke) vorm van jeugdparticipatie. Maar er zijn meer raakvlakken tussen de WMO en jeugdparticipatie. Een van de kernthema’s binnen de WMO is bijvoorbeeld het ontwikkelen van vrijwilligersbeleid. Vrijwilligers zijn onmisbaar in onze samenleving. De vrijwillige inzet staat echter onder druk door bijvoorbeeld onnodige regels of door het ontbreken van voldoende nieuwe vrijwilligers. Vooral jongeren en allochtonen zetten zich relatief minder vaak in als vrijwilliger. Binnen het jongerenwerk is er juist veel aandacht om jongeren te activeren en om hen te stimuleren verantwoordelijkheden te dragen. Denk aan het dragen van verantwoordelijkheid bij de organisatie van activiteiten of het werken als barvrijwilliger in een jongerencentrum. Van deze expertise kan iedereen profiteren om te voorkomen dat weer hetzelfde wiel wordt uitgevonden. 2.5 Jeugdparticipatie en het jongerenwerk Het jongerenwerk is er vooral op gericht om de zelfredzaamheid van jongeren te stimuleren. Zoals eerder is gezegd wijzen de jongerenwerkers in de regio Noord Groningen erop dat zij in hun eigen werk het participeren van jongeren (en kinderen) tot een hoofdtaak zien; “de werkwijze is doordrenkt van participatie”. Dankzij het contact met jongeren kan er snel op de wensen en behoeften van jongeren ingesprongen worden. Het betrekken van jongeren bij de ontwikkeling en uitvoering van activiteiten behoort tot het dagelijkse werk. Jongeren hebben een grote stem, maar andere taken van het jongerenwerk worden ook in het oog gehouden: signaleren, informeren, educatie et cetera. Op het gebied van jeugdparticipatie voert het jongerenwerk echter ook specifieke projecten uit. In de twee volgende hoofdstukken worden deze projecten beschreven. In hoofdstuk 3 komen de projecten aan bod die binnen de maatschappelijke vorm van participatie vallen; in hoofdstuk 4 is aandacht voor de beleidsmatige (politieke) variant.
6 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
3. PROJECTEN (PRAKTIJK): MAATSCHAPPELIJKE PARTICIPATIE
A. Jongerenwerkgroepen vrijetijdsbesteding in gemeente Bedum B. Plan Skatepark Utopia in gemeente Winsum C. Tiener- en jongerenwerkgroepen in de wijk (in gemeente Delfzijl) D. Chill out in basisschool Appingedam
7 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
A. Jongerenwerkgroepen vrijetijdsactiviteiten in gemeente Bedum Dit project bestaat uit twee onderdelen: • verwerven van inzichten in de wensen en behoeften van jongeren, met name op het gebied van vrijetijdsbesteding; • vorming jongerenwerkgroepen. Algemene beschrijving methodiek Door middel van contact met jongeren in en buiten accommodaties inventariseren wat er onder de jongeren leeft, wat ze leuk vinden en wat hun wensen en behoeften zijn. Als er haalbare wensen en behoeften zijn wordt er een jongerenwerkgroep gevormd die met de ideeën aan de slag gaan. Deze werkgroepen zijn er om: - activiteiten te organiseren (in breedste zin van het woord, van discoavond tot jongerenkrant, website) òf; - om iets in de omgeving te realiseren (bijvoorbeeld afdak, skatebaan). Wanneer zet je deze methode in? Het leggen van contact met jongeren, inventariseren van de wensen en behoeften onder jongeren van 12 - 23 jaar én het daarop vormen van een jongerenwerkgroep is een vast onderdeel van het reguliere jongerenwerk. De methodiek wordt het gehele jaar door ingezet, omdat dan: - bekend is wat er onder jongeren in de gemeente speelt, wat ze doen, wat ze tegenkomen in hun leefwereld, waar hun interesses liggen, wat hun behoeftes zijn; - bekend is of ze activiteiten willen en wat daarbij de wensen zijn; - bij jongeren bekend is dat ze een beroep kunnen doen op het jongerenwerk als ze ondersteuning nodig hebben om een activiteit van de grond te kunnen krijgen. Werkwijze Projectorganisatie (wie werkt mee en wie doet wat) Het jongerenwerk onderhoudt contact met jongerenbesturen in accommodaties door middel van het voorzittersoverleg van jeugdsosen; en met jongeren buiten accommodaties door middel van het bezoeken van groepen jongeren op straat. Afhankelijk van het onderdeel heeft het jongerenwerk samenwerking met: - jeugdsosen en soosbesturen (ontmoetingsplek voor jongeren & contactpersonen); - politie (kennisoverdracht over waar jongeren zich ontmoeten en, indien aanwezig, aard van de overlast); - gemeente (aandragen van gegevens en kennisoverdracht ontmoetingsplekken); - jongeren (bron van informatie en contactpersonen naar andere jongeren toe). Na de inventarisatie probeert het jongerenwerk een werkgroep samen te stellen van jongeren die een gemeenschappelijke behoefte hebben. Samen wordt die behoefte nader uitgewerkt (bijvoorbeeld hoe moet het afdak eruit zien) en er komt een plan van aanpak waarbij ook aangegeven is welke partijen of organisaties nodig zijn voor de realisatie van de behoefte. Denk daarbij aan: de gemeente of omwonenden. Het jongerenwerk begeleidt, ondersteunt en zet (bestaande en nieuwe) activiteiten op en werkgroepen. Voor de periode januari t/m juni 2006 ondersteunt het jongerenwerk van Stichting Welzijn Bedum de volgende werkgroepen. - bestuur jeugdsoos Toko; - jongerensoosbestuur Zuidwolde; - werkgroep Ontmoetingsplek (Afdak) Zuidwolde; - werkgroep Jongerenactiviteiten Onderdendam; - skatewerkgroep Bedum. 8 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
De te werven jongeren Jongeren in de gemeente Bedum van 12 - 23 jaar die activiteiten willen of die een verandering in hun omgeving willen. Hoe werf je deze en wat wil je van ze? De jongeren worden geworven via de krant, via de website, via de jeugdsosen, door contacten te leggen op straat en de tienersoos, via informatiebijeenkomsten in de verschillende dorpen, via jongeren interviewen jongeren, via enquêtes. Middelen om jongeren te werven: - informatiebijeenkomsten; - jongeren interviewen jongeren; - inventarisatie van de behoeften en wensen van jongeren in Zuidwolde middels een tevredenheidonderzoek onder de bezoekers van Jeugdsoos Vip; - inventarisatie van de behoeften en wensen van jongeren in Onderdendam, in samenwerking met de nieuw op te starten werkgroep Jongerenactiviteiten Onderdendam - inventarisatie van de behoeften en wensen van jongeren in Bedum, middels een schriftelijk onderzoek zoals een jongerenpeiling Organisatorische aspecten - jongeren die bij een van bovenstaande middelen hebben aangegeven met bepaalde wensen of behoeften, worden gevraagd mee te werken aan de realisatie daarvan; - waar nodig worden jongeren geschoold. Denk aan scholing vrijwilligers vakantiespeeldagen, scholing van jongeren die andere jongeren interviewen; - soms melden jongeren zich zelf met een bepaalde wens bij het jongerenwerk of worden ze door de gemeente of politie doorverwezen naar het jongerenwerk (om deel te kunnen nemen aan een werkgroep of om die op te kunnen zetten); - er is regelmatig overleg tussen het jongerenwerk, de gemeente en politie (straatgroepen overleg). Hierdoor hebben de gemeente en de politie een duidelijk beeld van datgene wat het jongerenwerk de jongeren te bieden heeft. Die bekendheid van het werk is noodzakelijk om ernaar door te kunnen verwijzen; - het jongerenwerk zoekt bewust de publiciteit van de lokale media op om ook via deze weg jongeren te bereiken. - er is direct contact met jongeren op straat en in accommodaties. Hierin wordt blijvend geïnvesteerd. Dat geldt ook voor het in contact komen met nieuwe groepen jongeren in de gemeente. - de gemeente is opdrachtgever, er wordt twee keer per jaar over de werkzaamheden gerapporteerd aan de hand van een werkplan. Er is sprake van een goede samenwerking tussen de gemeente en het jongerenwerk. Het jongerenwerk heeft hierdoor ook een helder beeld van datgene wat mogelijk is binnen het gemeentelijk beleid. Dat beeld is essentieel bij de ondersteuning van jongerenwerkgroepen (bijvoorbeeld aangeven dat de skateplek nog op zich laat wachten omdat er procedures lopen rond de geluidsnormen van de gekozen plek). Kosten De werkzaamheden rond de werving en begeleiding van jongerenwerkgroepen en het daarbij behorende peilen van wensen en behoeften behoren tot de reguliere formatie van het jongerenwerk. Er zijn geen extra kosten noodzakelijk naast het reguliere budget.
9 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
B. Plan Skatepark Utopia in gemeente Winsum Algemene beschrijving methodiek Grote groep skaters, inline-skaters, rolschaatsers en steppers (ongeveer 300 jongeren) hebben zelf actie ondernomen om handtekeningen te verzamelen voor een skateplek. Deze zijn bij de gemeente ingediend. Reactie is positief, maar er komt niet meteen een vervolgactie. Overal verrijzen daarom geïmproviseerde plekken. Deze plekken zijn niet stabiel en soms gevaarlijk. De omgeving ervaart de aanwezigheid van jongeren op die plekken ook als overlast. Uiteindelijk krijgen jongeren een cursus aangeboden hoe ze een activiteit/project zelf op kunnen zetten. Deze cursus wordt als opstap gebruikt voor de realisatie van een skatepark. Voordeel op termijn is dat de jongeren zuiniger zullen zijn op het skatepark als ze zelf betrokken zijn. De cursus bestaat uit de volgende onderdelen: - hoe zet je een plan op; - methodisch werken; - leren overleggen; - leren consensus bewerkstelligen; - leren initiatief nemen; - leren informatie nemen - leren informatie terugkoppelen - teambuilding door voor een gemeenschappelijk doel te gaan Wanneer zet je deze methode in? De methode is in te zetten als een grote groep jongeren hetzelfde doel nastreeft en als er binnen die groep jongeren zijn die actief de ‘kar willen trekken’. Werkwijze Projectorganisatie (wie werkt mee en wie doet wat) Er is samenwerking tussen het jongerenwerk, Whoznext van het Huis voor de Sport Groningen en de actieve groep jongeren. De jongeren zijn initiatiefnemers voor de tweewekelijkse vergaderingen ter voorbereiding op de realisatie van het skatepark. Van hieruit nemen ze taken voor verdere acties. Taken van het jongerenwerk zijn: begeleiding jongeren, plannen vergaderingen, met jongeren agenda opstellen, actiepunten benoemen, contacten leggen met gemeente en taken delegeren aan jongeren. Het jongerenwerk is ervoor de organisatorische ondersteuning en fungeert als intermediair tussen jongeren en gemeente. Het Huis voor de Sport Groningen zorgt via hun project Whoznext voor de inhoudelijke begeleiding. De te werven jongeren Jongeren van 12 tot en met 23 jaar die in de gemeente Winsum inline-skaten, rolschaatsen of steppen. Hoe werf je deze en wat wil je van ze? Het jongerenwerk brengt de jongeren van de verschillende groepen bij elkaar (skaters, inline-skaters, rolschaatsers en steppers). Er is contact met de jongeren of er wordt contact gezocht om ze bij elkaar te kunnen krijgen. Het Huis voor de Sport Groningen verzorgt vervolgens de inhoudelijke begeleiding. Het jongerenwerk blijft er in organisatorische zin bij betrokken. Organisatorische aspecten - als gemeente zul je moeten reageren op handtekeningen die door jongeren ingediend worden (wat is mogelijk; wat is niet mogelijk; hoe is de procedure). Geen reactie betekent dat jongeren zich niet serieus genomen voelen en hun eigen oplossingen zoeken. In dit geval hebben de verschillende plekken zelf plekken gezocht wat vervolgens als overlast werd ervaren; - er is een locatie onderzoek nodig en de groepen jongeren zijn in beeld gebracht (aantal, leeftijd, wensen en behoeften); 10 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
-
actieve jongeren uit de groep krijgen een cursus om beter toegerust te zijn op de realisatie van het project/activiteit; in dit geval gaat het om een skatepark en om een zelfstandige vereniging. Dat betekent dat er een dagelijks bestuur geïnstalleerd moet worden. Dit bestuur moet vanwege rechtswege bestaan uit volwassenen. In Winsum is gekozen voor één ouder en twee jongvolwassenen (18+). verdere aandachtspunten zijn: fondswerving, de bouw + opening skatepark (openbare voorziening).
Kosten Onbekend.
11 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
C. Tiener- en jongerenwerkgroepen in de wijk (in gemeente Delfzijl) C.1. Tiener activiteitencommissies Algemene beschrijving/Omschrijving De Stichting Welzijn Delfzijl begeleidt twee activiteitencommissies bestaande uit tieners. Doel van deze commissies is: activiteiten door en voor tieners organiseren voor de wekelijkse tienerclub in een wijk en een tienerclub in een multifunctioneel centrum. Beide commissies bestaan uit vijf tot zes tieners. Zij worden begeleid bij de invulling van activiteiten en helpen zelf met de voorbereiding daarvan (zoveel mogelijk). Denk aan: gezamenlijk boodschappen doen en het vragen van informatie aan derden. De activiteitencommissies vergaderen één keer per maand onder begeleiding van het tienerwerk. Wanneer zet je deze methode in? De vorming van activiteitencommissies voor tieners is een goed middel om kinderen op jonge leeftijd al te betrekken bij de organisatie van activiteiten. Ze leren verantwoordelijkheid dragen, moeten samenwerken en over sociale vaardigheden beschikken om de activiteit te kunnen realiseren. Vanuit het tienerwerk is begeleiding een voorwaarde. Werkwijze Projectorganisatie (wie werkt mee en wie doet wat) De activiteitencommissies ontstaan naar aanleiding van bestaande tienerclubs die begeleiding krijgen van het tienerwerk. De te werven jongeren Kinderen van 10 - 12 jaar worden uit een tienerclub in de gemeente Delfzijl. Hoe werf je deze en wat wil je van ze? Tieners via een tienerclub. Organisatorische aspecten Verversing van tieners is een blijvend aandachtspunt omdat tieners op een dag tot de groep jongeren gaan behoren en de jongeren van nu straks volwassen zijn. Kosten Onbekend.
12 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
C.2. Jongerenwerkgroepen in de wijk (in gemeente Delfzijl) Algemene beschrijving/Omschrijving In de gemeente Delfzijl zijn 3 jongerenwerkgroepen met een vierde in oprichting. Jongerenwerkgroepen (breder dan alleen activiteiten): - Jongerenwerkgroep Delfzijl Noord; deze werkgroep is ontstaan in het kader van de herstructurering in Delfzijl Noord. Zie hiervoor ook bij de beschrijving van de methodiek bij ‘b’ in het volgende hoofdstuk: jongeren betrekken bij herstructurering van de wijk. De jongeren konden oorspronkelijk hun mening geven over de herstructurering in hun wijk. Ze kunnen nog altijd hun mening uiten en inmiddels zijn de bezigheden van de werkgroep ook verbreed tot buiten hun eigen wijk. Er is uit de werkgroep ook een Whoz Next Team ontstaan waarin jongeren samen met het Huis voor de Sport Groningen (sport)activiteiten organiseren voor de jeugd; wijkgericht en stedelijk. - Jongerenwerkgroep Tuikwerd; deze werkgroep is ontstaan in het kader van de revitalisering van de wijk Tuikwerd. Jongeren denken en praten mee over het jongerencentrum en organiseren activiteiten voor de jeugd in de wijk. Van hieruit is een Whoz Next Team ontstaan waarin jongeren met het Huis voor de Sport Groningen (sport)activiteiten organiseren voor de jeugd in hun wijk. Speelplekkenbeleid Tuikwerd; Jongerenwerkgroep Tuikwerd en (hang)jongeren participeren mee in de realisatie van een sport- en ontmoetingsplek in de wijk Tuikwerd. - Jongerenwerkgroep West; in het kader van het speelplekkenbeleid opgerichte werkgroep, jongeren participeren mee in de realisatie van een sport- en ontmoetingsplek in de wijk West. Dit wordt ook een Whoz Next Team. - Jongerenwerkgroep MFC Brakzand; vanuit de inloopavond organiseren jongeren in samenwerking met New Attraction een hip hop avond. - Daarnaast werken leden uit alle werkgroepen mee aan de organisatie van het grote jongerenfestival Street Xperience in de haven van Delfzijl. - Jongerenwerkgroep Farmsum is in oprichting. Jongeren gaan zich hier bezighouden met het speelplekkenbeleid en, als er behoefte voor is, ook een Whoz Next Team oprichten. De werkwijze van het jongerenwerk binnen de Stichting Welzijn Delfzijl is er altijd op gericht om jongeren te activeren zelf te betrekken bij de organisatie van activiteiten. Hierbinnen is specifieke aandacht voor de doorstroming van jongeren. Daarom is het jongerenwerk continu bezig om nieuwe doelgroepen te werven voor een werkgroep. Wanneer zet je deze methode in? Jongeren maken deel uit van de samenleving. Als er in of over de wijk besluiten worden genomen, raken die ook de jongeren die daar woonachtig zijn. De methode is in Delfzijl in eerste instantie ingezet om beleidsmatige participatie te bewerkstelligen (inspraak in herstructurering van de wijk). Inmiddels wordt een jongerenwerkgroep ook gebruikt om andere vormen van participatie te realiseren (maatschappelijke participatie). De methodiek is hiermee een opstap voor een bredere betrokkenheid van jongeren bij hun wijk en stad. Werkwijze Projectorganisatie (wie werkt mee en wie doet wat) Ten aanzien van de jongerenwerkgroepen is er samenwerking met de gemeente en met het Huis voor de Sport Groningen. Jongeren worden actief benaderd door het jongerenwerk in de wijk (of door het opbouwwerk). De professionals scheppen randvoorwaarden om jongeren actief bij de wijk (stad of dorp) te betrekken. De te werven jongeren Voor de diverse jongerenwerkgroepen geldt: jongeren van 12 tot en met 23 jaar uit een gemeenschappelijke wijk/dorp in de gemeente Delfzijl. 13 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
Hoe werf je deze en wat wil je van ze? Jongeren worden in hun eigen wijk/dorp benaderd en uitgenodigd voor een eerste informatieve bijeenkomst. Bij voldoende animo en draagvlak kan er vervolgens vanuit de groep aanwezige jongeren een werkgroep gevormd worden. Organisatorische aspecten - verversing van jongeren is een blijvend aandachtspunt omdat de jongeren van nu straks volwassen zijn. - de komst van nieuwe jongeren in een groep kan soms ook betekenen dat er ineens een niveau verschil is met de huidige groep. Voor de jongerenwerkers betekent dat zij oog hebben voor eventuele scholingsbehoeften. Of voor het feit dat sommige processen zich opnieuw herhalen en de begeleiding van een groep weer van voren af aan begint. Kosten Grotere activiteiten, zoals Street Xperience, Hiphopavond et cetera, worden bekostigd door middel van fondsenwerving en sponsoring. Wijkgerichte activiteiten komen voornamelijk uit het budget van de SWD. Daarnaast worden de Whoz Next Teams mede gesubsidieerd door het Huis voor de Sport.
14 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
D. Chill out in basisschool Appingedam Algemene beschrijving methodiek In een basisschool in Appingedam heeft het jongerenwerk een chill out. Dit is een ruimte in het schoolgebouw waar leerlingen zich kunnen ontspannen. In de gemeente Appingedam participeren jongeren in alles wat het jongerenwerk onderneemt. Het jongerenwerk heeft een begeleidende en ondersteunende rol naar jongeren toe. Als een idee of aangeboden activiteit niet aanslaat, komt er geen initiatief vanuit het team om de activiteit koste wat kost op te zetten. Whoz Next is daarom mislukt, Panna voetbal lukte wel. Dankzij de chill out is het jongerenwerk in staat om jongeren vrij lang te volgen. Er is reeds contact als de kinderen acht of negen jaar zijn. Als de leerlingen ouder worden en tot de ‘eigenlijke’ doelgroep behoren, kennen ze het jongerenwerk al. Omdat je de kinderen goed kent, kun je ze kleine taken geven. Als ze ouder worden, vinden ze die taken vanzelfsprekender en zullen ze de taken waarschijnlijk ook voortzetten. Je kunt ze op den duur steeds meer verantwoordelijkheid geven. De jongeren zijn door deze methodiek gewend dat ze zelf ook iets moeten doen. Jongeren leren: initiatief nemen loont (dan komt er begeleiding van jongerenwerk). Hoewel jongeren een grote stem hebben betekent dat niet dat het jongerenwerk andere taken laat liggen: voorlichting en educatie. ook hier geldt: dankzij het contact met jongeren, kun je snel inspelen op de wensen en behoeften. Als er bijvoorbeeld veel geluiden binnenkomen over een bepaalde problematiek speel je daar meteen op in door voorlichting te geven of iemand uit te nodigen die informatie heeft. Bij een moeilijk te bespreken onderwerp, zorg je voor een veilige sfeer (denk aan: alleen toegankelijk voor meiden of alleen voor jongens). Wanneer zet je deze methode in? Investeren in blijvend contact met jongeren en vertrouwen kweken waardoor jongeren gestimuleerd worden verantwoordelijkheid te dragen en te nemen voor de organisatie van bijvoorbeeld activiteiten. De methode is gericht op de doorlopende lijn: 0 tot en met 23 jaar. Werkwijze Projectorganisatie Het jongerenwerk heeft dankzij de chill out al contact met kinderen op jonge leeftijd. Via het organiseren van activiteiten die de kinderen zelf willen, probeert het jongerenwerk ze al enige taken te geven. Hiermee wordt ingespeeld op de bereidwilligheid van de kinderen op oudere leeftijd om zich vrijwillig in te zetten. Bovendien bereid het hen voor op het feit dat activiteiten niet als vanzelfsprekend voor hun worden georganiseerd. Voor wat, hoort wat, is het principe. Als de kinderen eenmaal jongeren zijn, zullen zij zelf de initiatiefnemers moeten zijn voor de ontwikkeling van activiteiten. Dankzij het contact op jonge leeftijd hebben kinderen ook een heldere verwachting van de rol van het jongerenwerk als ze ouder zijn. De weg ernaar toe is bekend. De basisschool biedt ruimte aan en dient als vindplaats voor kinderen die de chill out bezoeken. De te werven jongeren Leerlingen van de basisscholen in de gemeente Appingedam (vanaf acht of negen jaar). Hoe werf je deze en wat wil je van ze? De chill out is een laagdrempelige voorziening voor leerlingen van de betrokken basisschool. Op oudere leeftijd is de drempel naar het jongerenwerk lager. Organisatorische aspecten - basisschool heeft ruimte voor chill out; - jongerenwerk investeert ook in kinderen die nog niet tot de doelgroep van jongeren behoren (vanaf 12 jaar) en bereidt ze hiermee alvast voor op het feit dat ze op latere leeftijd zelf initiatief moeten 15 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
-
tonen. Dus: taken geven die ze aan kunnen die ze op den duur misschien vanzelfsprekend gaan vinden. Laten zien dat het nemen van initiatief loont; door het directe contact inspelen kun je snel inspelen op de wensen en behoeften van jongeren taken als educatie en voorlichting worden door het jongerenwerk ‘terloops’ meegenomen. Het gebeurt op informele wijze en speelt in op de wensen van kinderen/jongeren zelf. insteek bij dit alles ligt bij: doorlopende lijn van 0 - 23 jaar. Het jongerenwerk stapt in vanaf het moment dat kinderen acht of negen zijn en blijft velen van hen daarna jaren volgen. Hierdoor zijn kinderen en jongeren goed in beeld gebracht.
Kosten Onbekend.
16 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
4. PROJECTEN (PRAKTIJK): BELEIDSMATIGE (POLITIEKE) PARTICIPATIE
A. Digitale Jeugdraad Eemsmond B. Jongeren betrekken bij herstructurering wijk in Delfzijl C. Kindergemeenteraad Appingedam (+ nieuw: een jongerenraad) D. Aandachtspunten Jeugdraad
17 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
A. Digitale jeugdraad Eemsmond Algemene beschrijving methodiek De gemeente Eemsmond vindt het belangrijk dat het gemeentelijk jeugdbeleid interactief totstandkomt (speerpunt Jongeren & Politiek). In het voorjaar 2004 is met een groot aantal jongeren gesproken over hun ideeën over participatie bij dit beleid. Hieruit bleek dat jongeren over het algemeen enthousiast zijn om betrokken te worden bij de gemeentelijke beleids- en besluitvorming. Dit willen ze het liefst op een vrijblijvende manier van advisering vormgegeven zien. Op basis van deze informatie heeft de gemeente besloten een digitale jeugdraad te ontwikkelen. Deze digitale jeugdraad maakt onderdeel uit van de eigen jongerenwebsite in de gemeente: www.jongereneemsmond.nl . Deze website wordt beheerd door het jongerenwerk en staat hoofdzakelijk in het teken van de jongeren zelf. Er staat bijvoorbeeld een agenda op van actuele activiteiten, veel foto’s en ook informatie dat voor jongeren relevant is. De verschillende onderdelen op de website zijn via tabbladen te bereiken. Een van die tabbladen is de digitale jeugdraad. Het gaat hierbij om een pool van jongeren die een aantal keer per jaar gevraagd wordt om te reageren op voor hun actuele onderwerpen. De vragen krijgen ze via een persoonlijke link naar de digitale jeugdraad per e-mail. Op deze manier kan op een snelle wijze advies gevraagd worden over diverse onderwerpen. De vragen komen in principe vanuit de gemeentelijke organisatie (beleidsmedewerkers, gemeenteraad et cetera). Voor de luchtigheid is er besloten om ook vragen te stellen die bepaalde groepen jongeren in de gemeente kunnen raken, bijvoorbeeld een eigen plek in Uithuizen. Het is de bedoeling dat er alleen vragen worden gesteld waar jongeren ook daadwerkelijk iets over in te brengen hebben (dus dat er wat met hun antwoorden gebeurt). De communicatie over de uitkomsten is een belangrijk aandachtspunt. Wanneer zet je deze methode in? Als een gemeente jongeren wil betrekken bij ontwikkelingen in de gemeente, omdat het voor jongeren relevante onderwerpen zijn. De methode fungeert uiteindelijk als brug tussen vertegenwoordigers van de gemeente (B&W, gemeenteraadsleden, ambtenaren) en jongeren. Beide groepen hebben nog geen contact met elkaar. De digitale jeugdraad is een eerste aanzet tot dit contact. (Wederzijdse onbekendheid; drempelverlagende activiteit). Tegelijkertijd heeft de gemeente de intentie om de antwoorden van jongeren serieus mee te nemen in de besluitvorming. Werkwijze Projectorganisatie) De gemeente is opdrachtgever en eindverantwoordelijk voor het tabblad ‘digitale jeugdraad’. Er is vanuit de gemeente een pr-plan geschreven om jongeren en draagvlak binnen de gemeentelijke organisatie te werven. De gemeente en het jongerenwerk werken nauw samen bij de ontwikkeling van de digitale jeugdraad. Er is een website ontwerper ingehuurd die een toegankelijk en overzichtelijke website heeft ontwikkeld, met daarachter een structuur voor het beheren van een database. Om de digitale jeugdraad te bezoeken moeten jongeren zich de eerste keer laten registreren. Dat betekent dat ze eenmalig de volgende gegevens moeten opgeven: voornaam, achternaam, woonplaats, geboortedatum, geslacht, mobiele telefoonnummer, e-mail adres en een wachtwoord opgeven. Alle volgende keren hoeven ze alleen hun wachtwoord in te voeren. Achter het tabblad van de digitale jeugdraad hangt dan ook een database met persoonlijke gegevens. Vanuit privacy aspecten zijn deze niet beschikbaar voor derden (alleen voor de gemeente). Er is bovendien geen koppeling mogelijk met het invullen van de vragenlijsten. De jongeren kunnen de vragenlijst dus anoniem invullen. Alleen de totalen per ingevulde vraag zijn te herleiden, bijvoorbeeld: tien jongeren hebben op de eerste vraag “ja” ingevuld en niemand heeft “nee”ingevuld; vijf jongeren hebben op de tweede vraag “X” en vijf “Y” ingevuld.
18 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
Voordeel van de beschikbare database is het feit dat de gemeente nu gericht vragen kan stellen aan jongeren uit een bepaald dorp, van een bepaalde leeftijd et cetera. De jongeren ontvangen een mail (of sms) met een speciale link naar de voor hen relevante vragenlijst. Als jongeren de lijst invullen, is wederom niet te achterhalen wie die lijst heeft ingevuld. De te werven jongeren De hoofddoelgroep is de groep jongeren in de gemeente Eemsmond van 12 tot 18 jaar.. In totaal gaat het hierbij om ongeveer 2.000 jongeren. Hoe werf je deze en wat wil je van ze? Via het jongerenwerk op straat. Via een uitgebreide publiciteitscampagne; afdeling communicatie van de gemeente Eemsmond is hierbij betrokken (pr-plan): lokale media, regionale media, eigen relevante contacten, onderwijs, sportverenigingen, et cetera. Via een pakkend eerste onderwerp; vragenlijst. Doel: zoveel mogelijk jongeren uit de gemeente ingelogd te krijgen. Daaraan gekoppeld: iedere jongere ontvangt een persoonlijke brief met de introductie van de digitale jeugdraad. Iedere 100ste jongere die inlogt, ontvangt een verrassing. Organisatorische aspecten - het pr-plan richt zich zowel op de interne als op de externe communicatie (intern = gemeente). Het resultaat van de pr-campagne is in meetbare doelen beschreven. - vanwege alle technische aspecten rond het beheer van een digitale jeugdraad is er een expert ingehuurd om een gebruiksvriendelijk en gemakkelijk te onderhouden structuur te ontwikkelen. De gekozen onderhoudsmodule is ‘behapbaar’ voor het jongerenwerk die de website ook in beheer hebben. - vanwege de wetgeving rond de privacy en het beheer van de website zal er een contract moeten komen tussen de gemeente en het jongerenwerk. Hierin zijn de privacyaspecten omschreven en wie waar voor verantwoordelijk is. Misbruik van persoonlijke gegevens is niet toegestaan. - terugkoppeling naar jongeren is erg belangrijk; wat is het vervolg, wat gebeurt er met de antwoorden en met welk resultaat. Kosten De kosten van het project (met name de directe technische kosten) bedragen naar verwachting ongeveer € 2.000 voor 2006. Hosting website onbekend.
19 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
B. Jongeren betrekken bij herstructurering wijk in Delfzijl Algemene beschrijving methodiek In het kader van de herstructurering in Delfzijl is een informatieavond georganiseerd voor jongeren. Ongeveer veertig jongeren zijn op deze avond afgekomen. Van deze groep was er een aantal dat mee wilde denken over de invulling van de wijk. Belangrijke punten die jongeren inbrachten waren: jongerenhuisvesting, een jongerencentrum en activiteiten in de wijk voor jongeren zelf. Gevolg van deze invloed is de Street Experience die jaarlijks in de haven van Delfzijl plaatsvindt. Er is tevens een enquête gehouden over jongerenhuisvesting. Ruim tachtig jongeren hebben hierop gereageerd. Het grootste resultaat van de invloed van jongeren is het nieuwe multifunctionele centrum waarin ook een jongerencentrum is gehuisvest. In de oorspronkelijke plannen was hiervoor geen aandacht. Inmiddels is de werkgroep jongeren in de wijk een structurele jongerenwerkgroep. De jongeren denken en praten mee over jongerenhuisvesting, over het jongerencentrum en over de activiteiten in de wijk en op stedelijk niveau. Vanuit de werkgroep is een Whoz Next team Delfzijl Noord opgericht. Jongeren organiseren samen met het Huis voor de Sport Groningen (sport)activiteiten. Er is sprake van continue doorstroming van jongeren. dat betekent dat het proces vanuit de professionals zich steeds herhaalt; nieuwe groepen jongeren weer ‘klaarstomen’ voor het werk binnen de werkgroep in de wijk. De professional zorgt hierbij voor de continuïteit (welzijninstelling). Wanneer zet je deze methode in? Als er in een gemeente een omvangrijk onderwerp speelt dat jongeren raakt en met de voorwaarde dat jongeren werkelijk vanaf het begin inspraak hebben. In dit geval hebben jongeren invloed kunnen uitoefenen op de verdere invulling van de plannen voor een wijkherstructurering. Werkwijze Projectorganisatie Het jongerenwerk (opbouwwerk) schept randvoorwaarden om jongeren te betrekken bij de herstructurering in de wijk. Dat wil zeggen dat de professional zelf een netwerk om zich heen heeft waar jongeren van kunnen profiteren om hun invloed uit te oefenen. Jongeren moeten daadwerkelijk iets in te brengen hebben. Aandachtspunt is om die betrokkenheid te behouden. De te werven jongeren Jongeren vanaf 12 tot en met 23 jaar in een bepaalde wijk. Hoe werf je deze en wat wil je van ze? Door een informatieve bijeenkomst te organiseren. Jongeren actief benaderen. Organisatorische aspecten - het is duidelijk waarover jongeren inspraak hebben en er wordt iets met de mening van jongeren gedaan; - er is een netwerk waarbinnen jongeren een eigen plek hebben (met begeleiding vanuit het jongerenwerk/opbouwwerk) Kosten Onbekend.
20 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
C. Kindergemeenteraad Appingedam (+ nieuw: een jongerenraad) Algemene beschrijving/Omschrijving De kindergemeenteraad in Appingedam is in 2005 voor de zesde keer gehouden. Leerlingen van deelnemende basisscholen kunnen een voorstel bedenken en verdedigen tijdens een raadsvergadering. Het winnende voorstel wordt daadwerkelijk uitgevoerd. De kinderen mogen zelf bedenken waaraan een beschikbaar budget uitgegeven wordt, dus over ieder mogelijk onderwerp. Criteria vanuit de gemeente: het moet zinvol en haalbaar zijn + leerlingen van verschillende basisscholen moeten gezamenlijk één bestemming van het geld vinden (gezamenlijk het beste plan kiezen). Het is de bedoeling dat er in 2006 een overkoepelende raad van alle jeugdsosen in de gemeente komt (dus ook met vertegenwoordigers van kerkelijke sosen). In overleg met groepen jongeren kunnen ook zij een budget besteden aan een door hen zelf gekozen onderwerp. Het jongerenwerk heeft hierbij een regisserende rol. Waarschijnlijk komt de overkoepelende raad drie keer per jaar bij elkaar. Ook hier: gezamenlijk één plan kiezen. (jongerenraad) Wanneer zet je deze methode in? Als gemeente bij kinderen de interesse wil opwekken voor gemeentelijke politiek en ze bekend wil laten worden met inspraak op beleid. Voorwaarde is wel dat er geld beschikbaar is waarover kinderen mogen beslissen. Als vervolg op kindergemeenteraad de interesse en bekendheid met inspraak op beleid behouden bij jongeren. (jongerenraad) Werkwijze Projectorganisatie (wie werkt mee en wie doet wat) Vanuit de gemeente: de raadsleden, B&W en betrokken ambtenaren. De raadsleden bezoeken de basisscholen en zij vertellen over gemeentelijke politiek en over de te houden kindergemeenteraad (als voorbereiding). Basisscholen: iedere klas van een deelnemende basisschool kiest twee kinderraadsleden die bij de burgemeester op bezoek gaan. Samen met de leerlingen uit de klas wordt een plan voorbereid die de twee gekozen kinderen zullen gaan verdedigen in de kindergemeenteraad. Te werven jongeren Leerlingen van basisscholen (voor jongerenraad: jongeren die in het bestuur van een jeugdsoos zitten en hun achterban). Hoe werf je deze en wat wil je van ze? Leerlingen worden via de basisschool benaderd (directie/leraar). Jongeren via het jongerenwerk. Organisatorische aspecten Voor wat betreft de planning: gestart in oktober 2005. Raadsleden bezoeken basisscholen, vertellen over gemeentelijke politiek en over de te houden kindergemeenteraad. Iedere klas kiest twee kinderraadsleden, die op 1 november 2005 bij burgemeester op bezoek gaan. Leerlingen uit de klas bereiden plannen voor. Op 23 november 2005 wordt kindergemeenteraad gehouden. Alles bij elkaar ongeveer twee maanden nodig voor uitvoering van dit project. Er is nauwe afstemming tussen docenten en gemeente. De twee gekozen leerlingen moeten in staat zijn om hun plan te kunnen verdedigen in een debat. Kosten Beschikbaar budget kindergemeenteraad Beschikbaar budget jongerenraad
€ 750,00 € …?….. 21
Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
D. Aandachtspunten jeugdraad Bij beleidsmatige/politieke participatie denkt men vaak al snel aan jeugdraden. Het gaat hierbij veelal om varianten op de organisatie van een gemeenteraad. Een gevaar binnen deze varianten is het feit dat jongeren er niet bewust voor gekozen hebben om de politiek in te gaan. Ze zijn geen gemeenteraadslid en ze zijn bovendien nog niet volwassen. Jongeren hebben hun eigen wensen en behoeften en uit diverse peilingen blijkt dat ze over veel zaken een mening hebben, maar ook dat ze die mening niet altijd op een structurele en strak georganiseerde manier willen geven. Een jeugdraad heeft zin als: - jongeren in staat zijn om zich mondeling te kunnen uiten/debatteren - bereid zijn om zich inhoudelijk in een onderwerp te storten - compromissen kunnen sluiten - en het feit dat hun stem telt! Denk aan de kinderraad in de gemeente Appingedam waar kinderen over de invulling van een bepaald bedrag mogen beslissen. Ze leren hun plannen verdedigen en leren om tot een gezamenlijk doel te komen met kinderen van een andere basisschool. - kinderen en jongeren zijn zoals eerder is gezegd geen gemeenteraadsleden. Ze hebben behoefte aan een eigen vorm. De organisatie van een gemeenteraad kan niet als vanzelfsprekend gekopieerd worden naar een groep jongeren. In de gemeente Eemsmond is vooraf aan de jongeren gevraagd hoe zij de inspraak vormgegeven willen hebben. Van hieruit is de pilot voor een digitale jeugdraad ontwikkeld. Aandachtspunten: - waarom is de jeugdraad (panels) in het leven geroepen? Wat is het doel en bereikt het de jongeren die je wilt bereiken? Of bereikt het alleen de mondige en beter opgeleide jongeren? - is er ruimte voor deskundigheidsbevordering van de jongeren of voor hun begeleiding? - hoe kunnen jongeren erbij getrokken worden die juist meer vrijblijvendheid willen en die minder mondig zijn? In de provincie zijn meerdere vormen van jeugdpanels te vinden. Soms is er gekozen voor een overkoepelend panel waarin de wat oudere jongeren zitten, waaronder werkgroepen hangen die zich eigenlijk meer bezighouden met de organisatie van activiteiten. Omdat ieder panellid ook betrokken is bij een werkgroep, kunnen jongeren hun stem via deze persoon weer in het panel brengen. Soms volgt men een andere weg om een vorm van inspraak te ontwikkelen op het gemeentelijk beleid. Denk aan de herstructurering van een wijk in Delfzijl waar jongeren uiteindelijk een jongerencentrum hebben weten te verkrijgen.
22 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
5. INVLOED VAN JONGEREN IN DE PRAKTIJK IN REGIO NOORD GRONINGEN Projecten in 2006
Trede van de participatieladder
Jongerenwerkgroepen vrijetijdsbesteding in gemeente Bedum
4
Volwassenen voeren het project uit, maar zij betrekken op ad hoc basis jongeren bij het proces.
Plan skatepark Utopia in gemeente Winsum
6
Initiatief ligt bij volwassenen, maar jeugd beslist mee. Als de handtekeningen van de jongeren aanleiding waren geweest voor de realisatie van het skatepark, en naar eigen keuze van de jongeren was het project op de 7e trede gekomen. Volwassenen voeren het project uit, maar zij betrekken op ad hoc basis tieners bij het proces
Tiener- en jongerenwerkgroepen in de wijk (Delfzijl)
4
Chill out in basisschool Appingedam
4
Volwassenen voeren het project uit, maar zij betrekken op ad hoc basis jongeren bij het proces
Digitale jeugdraad gemeente Eemsmond
5
Jongeren betrekken bij herstructurering in wijk Delfzijl
6
Volwassenen voeren het project uit, maar jongeren worden geconsulteerd (hun mening wordt serieus genomen) Initiatief ligt bij volwassenen, maar jeugd beslist mee
Kinderraad en jongerenraad gemeente Appingedam
6
Initiatief ligt bij volwassenen, maar jeugd beslist mee
De participatieladder van Hart is geen waardeoordeel. De trede geeft alleen aan welke vorm van participatie de hoofdtoon voert. Bij alle projecten in de regio Noord Groningen is op welke manier dan ook sprake van participatie. De mate waarop dat gebeurt verschilt per projecten. Binnen het jongerenwerk van de regio Noord Groningen heeft een aantal als taak het begeleiden van jeugdsoosbesturen. Het gaat hierbij om jongeren die een soos besturen. Bij de beschrijving van de projecten is deze vorm van participatie niet aan bod gekomen. Vaak zijn er naast de bestuurders van een jeugdsoos ook nog jongeren betrokken die in een eigen activiteitencommissie zitten, workshops organiseren of die vrijwillig achter de bar staan of de boel schoon houden. Dit zijn allemaal vormen van maatschappelijke participatie. Maar denk ook aan de jongeren die actief zijn binnen sportverenigingen als bijvoorbeeld de trainer van de ‘F-jes’ of aan de leerlingenraden binnen de onderwijsinstellingen. Jeugdparticipatie is in de regio Noord Groningen momenteel volop te vinden.
23 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen
Literatuur -
‘Jeugdparticipatiebeleid, wat levert het op? Onderzoek naar het ontwikkelen van indicatoren voor effectenmeting van jeugdparticipatiebeleid’, Majone Steketee e.a. (Verwey-Jonker Instituut, augustus 2005). ‘Amsterdamse jongeren in zicht. handboek voor jongerenparticipatie en - communicatie in Amsterdam’, Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling gemeente Amsterdam (Young Works, 2003 en actualisatie 2005). Inventarisatie Jeugdparticipatie Noord Holland, Primo 2005 Participatory Methods Toolkit - a practitioner’s manual, a hands- on toolkit for starting up and managing participatory projects, Stef Steyart en Hervé Lisior (Vlaams Instituut voor Wetenschap en techniek, 2005) ‘Lokaal Jeugdbeleid; Jeugdparticipatie - diversiteit van de doelgroep’ (VNG 2003)
Interessante websites -
www.nationalejeugdraad.nl www.youngworks.nl www.participatiewijzer.nl www.publiek-politiek.nl en vele andere
Begin eens bij: www.jeugdparticipatie.net (doorklikken naar portal jeugdparticipatie) Of google: “jeugdparticipatie”
24 Werkgroep jongerenwerk Noord Groningen & CMO Groningen