Inhoud
Inhoud
1 Uw bedrijf en uw familie: uw familiezaak? 1.1. INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1.1.1. Welke vorm van samenleven past bij u? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1.1.2. Dat speelt al tijdens de rit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 1.1.3. Maar het einde van de relatie is óók belangrijk . . . . . . . . . . . . . . . . 2 1.2. DE ONDERWERPEN VAN DIT BOEK IN HET KORT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 1.2.1. Huwelijk en uw bedrijf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 1.2.2. Het geregistreerd partnerschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1.2.3. Samenwonende partners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 1.2.4. Kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 1.2.5. Voorzieningen voor de latere leeftijd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 1.2.6. Meewerkende partner of kinderen; bedrijfsopvolging . . . . . . . . . . . 7
2 Spelregels om te trouwen 2.1.
INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 2.1.1. Verschillende gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 2.1.2. Man/vrouw als uitgangspunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 2.1.3. Aangifte van het huwelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 2.1.4. Voltrekking van het huwelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 2.1.5. De pastoor komt als laatste aan de beurt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 2.1.6. Onder welke naam gaan we samen verder? . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 2.2. VEREISTEN VOOR HET AANGAAN VAN EEN HUWELIJK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 2.2.1. Leeftijd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 2.2.2. Wederzijdse instemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 2.2.3. Monogamie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 2.2.4. Geen nauwe verwantschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 2.2.5. Toestemming van derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 2.3. RECHTEN EN VERPLICHTINGEN VAN DE ECHTGENOTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 2.3.1. Echtgenoten moeten elkaar bijstaan en elkaar het nodige verschaffen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 2.3.2. Echtgenoten zijn beiden verplicht tot opvoeding en verzorging van de kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 2.3.3. De kosten van de huishouding komen ten laste van beide echtgenoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 2.3.4. Wie is aansprakelijk voor de huishoudkosten? . . . . . . . . . . . . . . . 19 2.4. WETTELIJKE REGELS TER BESCHERMING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 2.4.1. Uitzonderingen op de regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 2.4.2. Eigen woning en inboedel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 2.4.3. Giften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 2.4.4. Koop op afbetaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 2.4.5. Zekerheidstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 2.4.6. Weer twee uitzonderingen op de (andere) regel . . . . . . . . . . . . . . 23 2.4.7. Maar let op . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 2.4.8. Geen toestemming, maar wat nu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
ONDERNEMEN EN PRIVÉ. JURIDISCH GOED VOOR ELKAAR!
III
Inhoud
3 De wettelijke gemeenschap van goederen; ‘gewoon doen’? 3.1. INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 3.2. NIET: ‘IEDER DE HELFT’, MAAR: ‘SAMEN EIGENAAR’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 3.2.1. Wat behoort tot de gemeenschap van goederen? . . . . . . . . . . . . 28 3.2.2. Huwelijksvoorwaarden nog steeds in de minderheid . . . . . . . . . . 28 3.3. HOE ZIT DAT MET UW BEDRIJF? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 3.3.1. Eenmanszaak of Vof . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 3.3.2. N.V. of B.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 3.4. SOMMIGE GOEDEREN ZIJN UITGEZONDERD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 3.4.1. Goederen onder de uitsluitingsclausule . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 3.4.2. Hoe doe je dat? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 3.4.3. Zaaksvervanging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 3.4.4. Vruchten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 3.4.5. Goede administratie van belang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 3.4.6. Verknochte goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 3.4.7. Enkele voorbeelden ter verduidelijking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 3.4.8. Gemeenschap van goederen, maar tóch drie vermogens . . . . . . 34 3.5. WIE DRAAIT ER OP VOOR DE SCHULDEN? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 3.5.1. Aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 3.5.2. Draagplicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 3.5.3. Gemeenschapsschuld of eigen schuld? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 3.5.4. Draagplicht voor het gemeenschappelijk vermogen én voor het privé-vermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 3.5.5. Gemeenschapsschuld of eigen schuld maakt voor de schuldeiser geen verschil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 3.5.6. Maar wél voor de echtgenoten onderling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 3.6. EN HOE ZIT DAT MET DE SCHULDEN VAN UW BEDRIJF? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 3.6.1. De eenmanszaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 3.6.2. De vennootschap onder firma (Vof) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 3.6.3. Zelfs nog een groter risico bij een Vof . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 3.6.4. De besloten vennootschap (B.V.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 3.6.5. Soms tóch privé-aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 3.6.6. Maar dat blijven gelukkig uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 3.6.7. In een geval tóch opletten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 3.7. HET BESTUUR OVER DE GEMEENSCHAPPELIJKE GOEDEREN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 3.7.1. Maar tussen echtgenoten ligt dat anders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 3.7.2. Toch weer enkele uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 3.7.3. Een speciale regeling voor beroeps- en bedrijfsgoederen . . . . . . 46
4 Wat kunt u met huwelijksvoorwaarden regelen? 4.1. INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 4.2. HET KARAKTER VAN DE HUWELIJKSVOORWAARDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 4.2.1. Niet de ouders maar de kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 4.2.2. Een goede belangenafweging is van groot belang . . . . . . . . . . . . 50 4.2.3. Het interne aspect kan zwaar doorwegen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 4.2.4. Maar ook het externe aspect is van belang . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 4.3. HOE REGELT U DE HUWELIJKSVOORWAARDEN? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 4.3.1. Vóór het huwelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 4.3.2. Tijdens het huwelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 4.4. VERSCHILLENDE MOGELIJKHEDEN VOOR UW HUWELIJKSE VOORWAARDEN . . . . . . . . . 55 4.4.1. De wettelijke keuzestelsels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 4.4.2. De gemeenschap van vruchten en inkomsten . . . . . . . . . . . . . . . 56 4.4.3. De gemeenschap van winst en verlies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 4.4.4. Winst naar redelijke maatstaven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 4.4.5. Een uitzondering voor bedrijfsgoederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 4.4.6. Maar een andere verdeling kan ook . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 IV
ONDERNEMEN EN PRIVÉ. JURIDISCH GOED VOOR ELKAAR!
Inhoud 4.4.7. 4.4.8. 4.4.9. 4.4.10. 4.4.11. 4.4.12.
Algehele uitsluiting van gemeenschap van goederen . . . . . . . . . . 60 Of misschien tóch weer een deel gemeenschappelijk? . . . . . . . . 61 Ook wel ‘koude uitsluiting’ genoemd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Gemeenschap van inboedel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Gemeenschap van roerende zaken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Uitsluiting van iedere gemeenschap, met uitzondering van met name genoemde goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 4.4.13. Gemeenschap van goederen, met uitzondering van met name genoemde goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 4.5. VERREKENBEDINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 4.5.1. Verrekening van inkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 4.5.2. Verrekening van winst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 4.5.3. Verrekening van vermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 4.5.4. Twee verschillende varianten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 4.5.5. Het periodiek verrekenbeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 4.5.6. Een beroep op de vervaltermijn? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 4.5.7. De rechter denkt van niet! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 4.5.8. Het finaal verrekenbeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 4.6. WAT DOET U MET UW BEDRIJF?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 4.6.1. Vragen die daarbij van belang zijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 4.6.2. Enkele algemene richtlijnen zijn wel aan te geven . . . . . . . . . . . . 71 4.6.3. Een bescheiden poging daartoe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 4.7. GEVOLGEN VOOR DE AANSPRAKELIJKHEID . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 4.7.1. De eenmanszaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 4.7.2. De vennootschap onder firma (Vof) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 4.7.3. De besloten vennootschap (B.V.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
5 Einde van het huwelijk 5.1. INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 5.2. WANNEER EINDIGT HET HUWELIJK? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 5.3. EINDE VAN HET HUWELIJK DOOR OVERLIJDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 5.3.1. De notaris onderzoekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 5.3.2. Vier groepen van erfgenamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 5.3.3. Verdeling van de erfenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 5.3.4. De wettelijke verdeling: alles naar de langstlevende echtgenoot! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 5.3.5. Voor de kinderen slechts een niet-opeisbare vordering . . . . . . . . 81 5.3.6. De langstlevende echtgenoot mag alles opmaken! . . . . . . . . . . . . 81 5.3.7. Maar die krijgt wél alle schulden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 5.3.8. Geen wettelijke verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 5.3.9. Wat gebeurt er met het huwelijksvermogen van de beide echtgenoten? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 5.3.10. Algehele gemeenschap van goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 5.3.11. Huwelijkse voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 5.3.12. Met een testament wordt het anders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 5.3.13. En hoe zit het dan met uw eenmanszaak? . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 5.3.14. Bij een Vof is de situatie iets anders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 5.3.15. En ook bij de B.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 5.3.16. Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 5.4. EINDE VAN HET HUWELIJK DOOR ECHTSCHEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 5.4.1. Gevolgen van de echtscheiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 5.4.2. Verdeling van het gemeenschappelijk vermogen . . . . . . . . . . . . . 88 5.4.3. Het echtscheidingsconvenant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 5.4.4. Overbedeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 5.4.5. Hoe zit het met het bedrijf? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 5.4.6. Maar een probleem als er niet verrekend is! . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 5.4.7. Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 5.4.8. Gedeelde aansprakelijkheid voor schulden. . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 ONDERNEMEN EN PRIVÉ. JURIDISCH GOED VOOR ELKAAR!
V
Inhoud 5.4.9. 5.4.10. 5.4.11. 5.4.12. 5.4.13. 5.4.14.
Even een voorbeeld ter verduidelijking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 Pensioenverevening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 Anders geregeld in de huwelijkse voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . 94 Alimentatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Alimentatieovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Duur van de alimentatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
6 Het geregistreerd partnerschap als alternatief? 6.1. INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 6.2. ALTERNATIEF VOOR HET HUWELIJK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 6.3. HOE WORDEN DE PARTNERS GEREGISTREERD? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 6.3.1. Vereisten voor de registratie als partners . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 6.4. DE GEVOLGEN VAN HET GEREGISTREERD PARTNERSCHAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 6.5. PARTNERSCHAPSVOORWAARDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 6.6. VERSCHILLEN MET HET HUWELIJK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 6.7. EINDE VAN HET GEREGISTREERD PARTNERSCHAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 6.8. DE FLITSSCHEIDING. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 6.8.1. Vier stappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 6.8.2. De beëindigingsovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 6.8.3. De schriftelijke verklaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 6.8.4. Nadelen van de flitsscheiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 6.8.5. Wanneer maakt u gebruik van de flitsscheiding? . . . . . . . . . . . . 108 6.8.6. Hoelang nog? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
7 Samenwonende partners goed voor elkaar 7.1. INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 7.2. ALS ER NIETS IS GEREGELD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 7.2.1. Uitgangspunt: alles privé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 7.2.2. Maar óók: geen erfgenaam van elkaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 7.2.3. Een triest voorbeeld uit de praktijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 7.2.4. Een verhelderend bezoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 7.3. VOORDELEN VAN EEN SAMENLEVINGSOVEREENKOMST . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 7.3.1. Voor de samenwoners van belang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 7.3.2. Maar soms ook wettelijk van belang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 7.3.3. Soms ook op het gebied van het erfrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 7.3.4. Het partnerpensioen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 7.4. WAT KAN DAARIN WORDEN GEREGELD? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 7.4.1. Wat is gemeenschappelijk, wat blijft privé? . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 7.4.2. Hoe zit dat met het woonhuis? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 7.4.3. En hoe zit het met mijn bedrijf? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 7.4.4. Wie betaalt wat en waarvoor? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 7.4.5. Een verdere opsomming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 7.4.6. Het verblijvingsbeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 7.5. AANSPRAKELIJK VOOR SCHULDEN? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 7.6. BEŠINDIGING VAN DE SAMENLEVING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 7.6.1. Hoe doe je dat? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 7.6.2. Verdeling van het gemeenschappelijk vermogen . . . . . . . . . . . . 126 7.7. EINDE VAN DE SAMENLEVING DOOR OVERLIJDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 7.7.1. Positie van de langstlevende partner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 7.7.2. Wel of geen testamenten? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
VI
ONDERNEMEN EN PRIVÉ. JURIDISCH GOED VOOR ELKAAR!
Inhoud
8 De zorg voor de kinderen op orde 8.1. INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 8.2. NIET BEKWAAM OM TE HANDELEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 8.2.1. Wie is minderjarig? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 8.2.2. Gevolgen van de minderjarigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 8.2.3. Maar toch enkele uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 8.3. HET OUDERLIJK GEZAG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 8.3.1. Door wie wordt dat uitgeoefend?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 8.3.2. Erkenning of ontkenning? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 8.3.3. Ouderlijk gezag na echtscheiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137 8.3.4. Ouderlijk gezag na overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137 8.3.5. Ontheffing of ontzetting van het ouderlijk gezag . . . . . . . . . . . . . 139 8.4. WAT HOUDT HET OUDERLIJK GEZAG IN? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 8.4.1. De persoon van het kind . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 8.4.2. Het kind vertegenwoordigen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141 8.4.3. Het vermogen van het kind . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143 8.5. DE VERPLICHTING TOT LEVENSONDERHOUD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144 8.5.1. Verplichting jegens minderjarige kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 8.5.2. Verplichting jegens meerderjarige kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . 146 8.6. DE OUDERS ZIJN (SOMS) AANSPRAKELIJK! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 8.6.1. Kinderen tot veertien jaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 8.6.2. Kinderen van veertien en vijftien jaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 8.6.3. Kinderen van zestien en zeventien jaar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
9 Goede voorzieningen voor mindere tijden 9.1. INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 9.2. ZIEKTE EN ARBEIDSONGESCHIKTHEID . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 9.2.1. De eenmanszaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 9.2.2. De vennootschap onder firma (Vof) of maatschap . . . . . . . . . . . 152 9.2.3. De besloten vennootschap (B.V.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153 9.3. EEN GEMEENSCHAPPELIJKE BANKREKENING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 9.3.1. Neem tijdig contact op met de bank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156 9.3.2. Niet: ieder de helft! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156 9.4. DE ALGEMENE VOLMACHT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 9.5. HET VERMOGEN ONDER BEWIND . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 9.5.1. Reden voor het bewind . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 9.5.2. Instellen van het bewind . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 9.5.3. Gevolgen van het bewind . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 9.5.4. Einde van het bewind . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 9.6. HET MENTORSCHAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 9.6.1. Instellen van het mentorschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 9.6.2. Gevolg van het mentorschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 9.6.3. Einde van het mentorschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 9.7. ONDER CURATELE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 9.7.1. Redenen voor de ondercuratelestelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 9.7.2. Het instellen van de curatele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 9.7.3. Gevolg van de curatele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 9.7.4. Maar wél weer enkele uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 9.7.5. Einde van de curatele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
ONDERNEMEN EN PRIVÉ. JURIDISCH GOED VOOR ELKAAR!
VII
Inhoud
10 Meewerkende partner of kind; bedrijfsopvolging op orde 10.1. INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167 10.2. JURIDISCHE VORMEN VAN SAMENWERKING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 10.3. DE MAATSCHAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 10.3.1. Vrij beroep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 10.3.2. Twee soorten van maatschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 10.3.3. Onderlinge afspraken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 10.4. DE VENNOOTSCHAP ONDER FIRMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 10.4.1. Persoonlijk samenwerkingsverband in een bedrijf . . . . . . . . . . . 170 10.4.2. De overeenkomst van vennootschap onder firma . . . . . . . . . . . 170 10.5. DE MAN-VROUW FIRMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172 10.5.1. Fiscale voordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172 10.5.2. U moet wél zakelijk blijven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 10.5.3. En het moet gebruikelijk zijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 10.5.4. De schoen kan wringen met uw huwelijkse voorwaarden . . . . . 174 10.6. DE COMMANDITAIRE VENNOOTSCHAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 10.6.1. Stil blijven zitten, is de boodschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 10.6.2. Pa als financier en adviseur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 10.7. DE BESLOTEN VENNOOTSCHAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176 10.7.1. Inbreng van uw onderneming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176 10.7.2. De B.V. als instrument voor samenwerking . . . . . . . . . . . . . . . . . 177 10.7.3. Mogelijkheden voor de bedrijfsoverdracht bij de B.V. . . . . . . . . . 178 10.8. WELK PLAATJE PAST BIJ U? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179 10.8.1. Wel of geen B.V?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 10.8.2. Grote risico’s? Dan een B.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 10.8.3. Het fiscale aspect . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 10.8.4. Verschillende percentages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 10.8.5. Nog enige overwegingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 10.8.6. Verlies van fiscale faciliteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183 10.8.7. Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184 10.9. BEDRIJFSOPVOLGING EN OVERLIJDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184 10.10. HOE IS DAT IN DE WET GEREGELD? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 10.10.1. De wettelijke verdeling ongedaan maken . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 10.10.2. Verplichte overdracht van alle bedrijfsgoederen . . . . . . . . . . . . 185 10.10.3. Of van de aandelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186 10.10.4. Maar met aandelen soms problemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186 10.10.5. Strikte voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 10.11. MAAR BETER IN EEN TESTAMENT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 10.11.1. Wat kunt u regelen in het testament? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 10.12. ER ZIJN OOK NOG ANDERE MOGELIJKHEDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 10.12.1. Maatschap, Vof of C.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 10.12.2. De B.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189 10.12.3. Certificering van de aandelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189 10.12.4. Het doel van de certificering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 10.13. NOG ENKELE FISCALE ASPECTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191 10.13.1. Inkomstenbelasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191 10.13.2. Successierecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 10.13.3. Omzetbelasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 10.13.4. Overdrachtsbelasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
VIII
ONDERNEMEN EN PRIVÉ. JURIDISCH GOED VOOR ELKAAR!
