Informatie over stopzetting, gelijkstelling wegens ziekte, voortgezette verzekering, overbruggingsrecht
Incozina sociaal verzekeringsfonds vzw • caisse d’assurances sociales asbl Torhoutsesteenweg 384 • B-8200 Brugge • T 050 40 65 65 • F 050 40 65 99 V20160321
[email protected] • www.incozina.be • ON/NE 0410268329
1 Stopzetting Formaliteiten Een zelfstandige die alle activiteiten volledig stopzet moet deze wijziging binnen de 15 dagen meedelen aan het sociaal verzekeringsfonds waarbij hij is aangesloten. Hij zal de stopzetting moeten bewijzen aan de hand van een officieel bewijsstuk. Meestal gebeurt dit door middel van formulier C.A.. Zie voorbeeld als bijlage. Dit formulier moet ingevuld en ondertekend door betrokkene aan het sociaal verzekeringsfonds worden teruggestuurd. Naargelang de aard van de uitgeoefende activiteit, moet deze verklaring vergezeld worden door één van volgende bewijsstukken: • • •
•
kopie doorhaling ondernemingsnummer kopie formulier schrapping BTW-nummer voor de mandatarissen in een vennootschap: - uittreksel uit het Belgisch Staatsblad waaruit hun ontslag blijkt - verslag algemene vergadering waaruit hun ontslag blijkt - uittreksel uit het aandelenboek waaruit de overdracht van de aandelen blijkt bewijs van inlevering van de leurkaart.
Einde onderwerpingsplicht Een zelfstandige die zijn activiteiten stopzet is onderworpen aan het sociaal statuut voor zelfstandigen tot het einde van het kwartaal waarin de stopzetting heeft plaatsgevonden. Hij is bovendien bijdragen verschuldigd tot en met het kwartaal waarin de officiële stopzettingsdatum valt. Uitzonderingen waarvoor de bijdrage van het laatste kwartaal niet is verschuldigd: • het kwartaal waarin de zelfstandige overlijdt • het kwartaal waarin wegens ziekte wordt stopgezet in de 1ste maand v/h kwartaal en de gelijkstelling (*) wordt verkregen • wanneer de zelfstandige zijn bezigheid stopzet tijdens het kwartaal waarin het pensioen als zelfstandige ingaat, hetzij op normale leeftijd, hetzij vervroegd. Vrijwaring sociale zekerheid Voor personen die na het stopzetten van hun zelfstandig beroep niet overgaan naar een andere regeling voor sociale zekerheid of statuut (vb. als werknemer, gepensioneerde) kan er een probleem ontstaan op het vlak van pensioen, ziekteverzekering en kinderbijslag. Zij bezitten op dat moment immers geen enkel statuut die deze sociale voordelen verder kan vrijwaren. Om aan dit probleem tegemoet te komen biedt het sociaal statuut voor zelfstandigen verschillende mogelijkheden die tot doel hebben de pensioenloopbaan te vervolledigen en de sociale voordelen (ziekteverzekering en kinderbijslag) te behouden. Deze mogelijkheden zijn: • gelijkstelling wegens ziekte, en • voortgezette verzekering.
(*) zie punt 2.
2 Vrijwaring van sociale voordelen inzake pensioen, ziekteverzekering en kinderbijslag na de stopzetting van de zelfstandige activiteit. Gelijkstelling wegens ziekte De zelfstandige die zijn zelfstandige activiteit (hoofdberoep) moet stopzetten wegens ziekte of ongeval, kan “gelijkstelling wegens ziekte” aanvragen aan het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen voor Zelfstandigen (RSVZ). De aanvraag gebeurt doorgaans door bemiddeling van het sociaal verzekeringsfonds. De toekenning van “gelijkstelling wegens ziekte” houdt in dat men zijn rechten op kinderbijslag, ziekteverzekering en pensioen blijft behouden, zonder bijdragebetaling. Gelijkstelling wegens ziekte kan enkel worden toegekend aan de zelfstandigen die op het ogenblik van de stopzetting aan volgende voorwaarden voldoen: •
• •
alle zelfstandige activiteiten moeten gedurende tenminste één volledig burgerlijk kwartaal volledig zijn stopgezet, ook door tussenkomst van derden (stopzetten in de 1ste maand van het kwartaal en/of hervatten van de activiteit in de 3de maand van het kwartaal wordt aanzien als een volledig burgerlijk kwartaal onderbreking op het ogenblik dat de activiteit een einde neemt, moet men minimum 66 % arbeidsongeschikt worden erkend door de adviserende geneesheer men moet de hoedanigheid van zelfstandige hebben gehad gedurende ten minste 90 dagen op het moment waarop de gelijkstelling een aanvang neemt. Het bewijs daarvan wordt geleverd door het feit dat men zijn kwartaalbijdrage (als hoofdberoep) heeft betaald voor het laatste kwartaal van onderwerping.
De gelijkstelling wegens ziekte kan voor onbepaalde tijd worden toegekend, maar neemt een einde op het ogenblik dat men : • • •
een beroepsactiviteit hervat; hetzij als zelfstandige, hetzij als loontrekkende niet meer als arbeidsongeschikt wordt erkend voor tenminste 66 % een pensioen geniet (op normale leeftijd of vervroegd).
De wet bepaalt geen periode waarbinnen deze gelijkstelling moet worden aangevraagd.
Voortgezette verzekering De zelfstandige die niet in aanmerking komt voor “gelijkstelling wegens ziekte”, kan nog altijd een aanvraag indienen om toegelaten te worden tot het stelsel van de “voortgezette verzekering”. De doelstelling, maar ook de te volgen aanvraagprocedure, komen grotendeels overeen met de aanvraagprocedure voor gelijkstelling wegens ziekte. Er zijn wel enkele belangrijke verschillen m.b.t. de te vervullen voorwaarden : •
•
• •
de aanvraag moet ingediend worden vóór het verstrijken van het derde kalenderkwartaal dat volgt op het einde van het kwartaal waarin men zijn activiteiten stopzet. Het RSVZ dat alleen is bevoegd, mag echter aanvragen aanvaarden die ingediend werden na het verstrijken van deze termijn, wanneer bijzondere omstandigheden deze laattijdigheid rechtvaardigen op het ogenblik van de stopzetting, moet de zelfstandige bewijzen dat hij gedurende ten minste 1 jaar een zelfstandig hoofdberoep heeft uitgeoefend. Dit wordt bewezen door de betaling van de laatste 4 kwartaalbijdragen alle zelfstandige activiteiten moeten volledig worden stopgezet, ook door tussenkomst van derden gedurende de periode dat de voortgezette verzekering wordt toegekend, moeten verder verminderde kwartaalbijdragen worden betaald.
Deze verminderde bijdragen worden berekend op de netto-belastbare inkomsten van 3 jaar voordien (= “refertejaar”). Indien er geen “refertejaar” met 4 kalenderkwartalen verzekeringsplicht bestaat, wordt de bijdrage berekend op basis van de bedrijfsinkomsten van het laatste jaar met 4 kwartalen verzekeringsplicht. De voortgezette verzekering wordt door het RSVZ slechts toegekend voor welbepaalde perioden, naargelang de leeftijd van de aanvrager op het moment van de stopzetting. Er zijn 2 mogelijkheden en deze zijn afhankelijk van het feit of de datum van stopzetting gelegen is binnen of voor de periode van vijf kalenderdagen die het bereiken van de normale pensioenleeftijd voorafgaat : •
•
•
stopzetting vóór het tijdvak van 5 kalenderjaren die de normale pensioenleeftijd voorafgaat: de zelfstandige kan maximaal twee jaar tot het stelsel van de voortgezette verzekering worden toegelaten stopzetting binnen het tijdvak van 5 kalenderjaren die de normale pensioenleeftijd voorafgaat: De voortgezette verzekering kan worden bekomen tot en met het kwartaal voorafgaande aan het bereiken van de normale (of vervroegde) pensioenleeftijd. Dus maximaal 5 jaar de mogelijkheid bestaat echter om de 2 voorgaande toestanden te combineren wanneer het einde van het tijdvak van voortgezette verzekering, dat niet langer dan 2 jaar mag duren, valt in het tijdvak van de 5 kalenderjaren die de normale pensioenleeftijd voorafgaan. In dit geval beloopt de toegestane periode maximaal 7 jaar.
Voorbeelden • Jeroen is geboren op 15 maart 1956 (= 50 jaar op datum van stopzetting). Stopzetting : 23 februari 2006 (onderworpen tot 31 maart 2006). Periode voortgezette verzekering duurt maximaal 2 jaar, dus vanaf 1 april 2006 tot en met 31 maart 2008. Dat komt doordat de stopzetting valt vóór de periode van 2 jaar die de normale vervroegde pensioenleeftijd van 60 jaar voorafgaat. •
Rita is geboren op 21 januari 1947 (= 59 jaar op datum van stopzetting). Stopzetting : 23 februari 2006 (onderworpen tot 31 maart 2006). Periode voortgezette verzekering loopt vanaf 1 april 2006 tot en met 31 december 2010 (dus tot en met het kwartaal voorafgaand aan de normale pensioenleeftijd van 64 jaar). Dat komt doordat de stopzetting valt binnen de periode van 2 jaar die de normale vervroegde pensioenleeftijd van 60 jaar voorafgaat.
•
Sander is geboren op 23 september 1947 (= 59 jaar op datum van stopzetting). Stopzetting : 17 maart 2006 (onderworpen tot 31 maart 2006). Periode voortgezette verzekering loopt vanaf 01 april 2006 tot en met 30 juni 2012 (dus tot en met het kwartaal voorafgaand aan de normale pensioenleeftijd van 65 jaar). Dat komt doordat de op het moment van de stopzetting heeft Sander de periode van 5 jaar vóór de normale pensioenleeftijd van 65 jaar niet bereikt (dus op dat moment maximaal 2 jaar voortgezette verzekering), maar bij het verlopen van de eerste periode van 2 jaar voortgezette verzekering (op 31 maart 2008), heeft hij echter de periode van 5 jaar gelegen vóór de normale pensioenleeftijd wel bereikt.
Iemand die werd toegelaten tot het stelsel “voortgezette verzekering”, doch nalaat de daaraan verbonden kwartaalbijdragen te betalen, wordt door het sociaal verzekeringsfonds in gebreke gesteld. Indien de bijdragen binnen de maand volgend op de ingebrekestelling niet worden betaald, verliest de betrokkene het voordeel van de voortgezette verzekering en de daaraan verbonden rechten.
3 Overbruggingsrecht Wie kan beroep doen op dit overbruggingsrecht? Iedere gefailleerde zelfstandige (handelaar, landbouwer, uitoefenaar van een vrij beroep, zaakvoerder, bestuurder en werkend vennoot van een handelsvennootschap) die failliet werd verklaard, kan het overbruggingsrecht aanvragen bij het sociaal verzekeringsfonds. Vanaf 1 oktober 2012 werd deze regeling daarenboven uitgebreid tot de zelfstandigen die, buiten hun wil om, ertoe worden gedwongen om hun beroepsactiviteiten (tijdelijk) stop te zetten door een natuurramp, brand, vernieling of allergie. Welke rechten biedt dit overbruggingsrecht? • Het recht op een maandelijkse uitkering gedurende ten hoogste 12 maanden. Deze uitkeringen worden toegekend vanaf de eerste dag van de maand volgend op degene van het vonnis van faillietverklaring/stopzetting. Bedragen van de uitkering: Periode 12 maanden •
Met persoon ten laste € 1431,80
Zonder persoon ten laste € 1092,36
Het recht op ziekteverzekering (sector geneeskundige zorgen) en gezinsbijslag gedurende maximum vier kwartalen en dit zonder bijdragebetaling.
Deze voordelen kunnen meerdere keer in de beroepsloopbaan van de betrokkene worden toegekend op voorwaarde dat de totale periode 12 maanden niet overschrijdt. Aan welke voorwaarden moet worden voldaan? De zelfstandige kan aanspraak maken op dit overbruggingsrecht indien cumulatief aan volgende voorwaarden is voldaan : •
• • • •
verzekeringsplichtig zijn geweest in het sociaal statuut voor zelfstandigen gedurende minstens de vier kwartalen voorafgaand aan de eerste dag van het kwartaal dat volgt op datgene van het vonnis van faillietverklaring (voor de niet-handelaars vanaf de eerste dag van het kwartaal volgend op de stopzettingsdatum) voor bovenvermelde periode van verzekeringsplicht, bijdragen verschuldigd zijn in de categorie hoofdberoep geen beroepsactiviteit uitoefenen, of geen recht kunnen laten gelden op een vervangingsinkomen in België zijn hoofdverblijfplaats hebben niet strafrechterlijk zijn veroordeeld op grond van de artikelen 489, 489bis en 489ter van het Strafwetboek.
Formaliteiten? De zelfstandige die beroep wenst te doen op het overbruggingsrecht moet een aanvraag indienen bij zijn sociaal verzekeringsfonds vóór het einde van het 2de kwartaal volgend op het kwartaal waarin de zelfstandige activiteit werd stopgezet. De aanvraag moet gebeuren met een aangetekende brief of door neerlegging van een verzoekschrift ter plaatse. De gefailleerde ontvangt dan een inlichtingsformulier dat hij binnen de 30 dagen moet invullen en terugsturen, samen met de nodige bewijsstukken. Nadien moet iedere wijziging in de toestand van de gefailleerde, waarbij aan de voorwaarden niet meer kan worden voldaan, aan het sociaal verzekeringsfonds worden gemeld op straffe van terugbetaling van de ontvangen uitkeringen.
