Index
Naaldtechnieken Diverse soorten naalden Sterilisatie Voorzorgmaatregelen Puntenkeuze Grondregels van behandelen De- qi sensatie Het aankomen van de qi Bu en Xie Hoek insertie Invloed van klimaat op punctuur Invloed van de maan Invloed van seizoen Tijdstip van de dag Gecombineerde technieken Verwijderen van de naalden Reactiemogelijkheden Foutieve reacties Bijzondere naalden Techniek Duurnaaldjes Prisma – naald Verboden punten zwangerschap
2 3 3 4 4 5 5, 6 6 6, 7 7 7 7 8 8 9 10 10 11 11 11 11 12
1
NAALDTECHNIEK Diverse soorten naalden De meest gebruikte naalden zijn van roestvrij staal Andere gebruikte metalen zijn: goud, zilver, molybdeen. Goud en zilver worden vrijwel alleen gebruikt in de auriculo therapie. Het metaal is kostbaar en te zacht mbt. sterilisatie en diepe insertie. Naalden dienen flexibel te zijn, een scherpe punt te hebben een rond, glad lichaam te hebben Ze bestaan uit een naaldlichaam en een naaldhandvat Het handvat kan van staal, koper of zilver zijn. De lengte van het lichaam varieert, afhankelijk van de te puncteren diepte. De lengte van de meest gebruikte naalden is: 0,5 – 1 – 1,5 – 2 – 2,5 – 3 inch. De diameter varieert van 30- 34 hao (gauche). Een diameter van 30 hao is 3,2 mm 32 hao is 2,6 mm 34 hao is 2,2 mm 36 hao is 2,0 mm Naalden tot een lengte van 1,5 inch zijn doorgaans 30 - 36 hao. Langere naalden 26 - 30 hao. Gouden en zilveren naalden hebben een diameter van 26 – 30- hao. Japanse naalden hebben in tegenstelling tot Chinese naalden geen naaldhoofdje en kunnen daardoor dmv. een naaldgeleider worden ingebracht. De lengte is vergelijkbaar met Chinese naalden, de diameter is kleiner. Zeer dunne naalden worden gebruikt bij kleine kinderen, verzwakte en- of oudere mensen. Volgens de Ling Shu: “ Het gebruik van een dikke naald voor een milde ziekte zal zoveel anti- pathogene energie verminderen, dat het de patiënt schaadt. Het gebruik van een dunne naald bij een ernstige ziekte zal de pathogene energie niet verminderen en de ziekte dus niet behandelen”. Steriele wegwerpnaalden bieden tegenwoordig grote voordelen. Naalden mogen geen haakjes vertonen. Dit is microscopisch of mbv. een watje waar te nemen. Naalden zijn voor hergebruik opnieuw te slijpen. Het opbergen van naalden kan in speciaal daarvoor bestemde dozen. Hierbij dient men er wel op te letten, dat de naalden niet beschadigd worden. Bijzondere naalden. Fengnaald (prismanaald). De lengte is 65 mm, de diameter 12 hao. Deze naalden wordt gebruikt bij bloedig prikken. Oornaalden. De lengte varieert van 25- 32 mm. De diameter van 3,5 tot 4,0 mm. Korte naalden, die oa. dienst doen als verblijfsnaalden. De lengte varieert van 1,5 tot 1,8 mm. De diameter van 0,22 tot 0,26 cm. Zij kunnen zowel in het lichaam als in het oor worden aangebracht mbv. een injector.
2
Sterilisatie Hoewel tegenwoordig het meest frequent ,disposible naalden worden gebruikt, besteden we hier toch aandacht aan de sterilisatieprocedures. Bovendien moeten fengnaalden, gouden en zilveren naalden en naaldhamers gesteriliseerd worden. Alvorens naalden te steriliseren, dient men de naalden te reinigen met bij voorkeur alcohol. Gesteriliseerd kan worden via: 1. Autoclaaf bij 120º C en 1-2 atm. , gedurende 15 min. 2. Sterilisatie dmv. hete lucht bij 180º C, gedurende 120 min. Sterilisatie in een kogelsterilisator wordt ten sterkste afgeraden. De exacte temperatuur is hierbij nooit bekend. Ook sterilisatie dmv. koken of in alcohol ketonatus te reinigen, is af te raden. Het voorkómen van overbrenging van het HTLV 111 en LAV virus en van het hepatitis –B virus verdient grote aandacht. Beide virussen kunnen via bloedbestanddelen overgebracht worden. De nationale Raad van Volksgezondheid Nederland beveelt tav. HTLV- virus minimaal 90º gedurende 120 min. En tav. Hepatitis –B min 200º gedurende 120 min. aan. Literatuur hierover is te vinden in: Huang –Ti , tijdschrift van de NVA. Nummer 4 van 8e jaargang, nummer 2 en 3 van 10 e jaargang, nummer 3 van 11e jaargang. “Aids en de Eerste lijn”- GG en GD Amsterdam 1985 Advies gezondheidsraad over Aids-problematiek in Nederland. “ Antistoffen tegen LAV en HTLV 111, info voor artsen” november 1985 Het spreekt vanzelf, dat pincetten, hamertjes en andere te gebruiken materialen eveneens gesteriliseerd dienen te worden. Puncteer zo onbloedig mogelijk en draag zonodig handschoenen. Soms worden “ eigen” naalden van de patiënt gebruikt, die evengoed gesteriliseerd moeten worden. Over het reinigen van de huid lopen de meningen uiteen. Van een steriele huid kan men niet spreken, wel van een schone. Het beste is te reinigen met 1% jodine. Alcohol 70 % is minder effectief. Zorg ervoor, dat de patiënt op een schone onderlaag zit of ligt. Desinfecteer je eigen handen grondig voor en na elke behandeling. Voorzorgmaatregelen De uitgangshouding van de patiënt tijdens de behandeling beïnvloedt enigermate de werking van de acupunctuur. Van belang is, dat de patiënt zich in een zo ontspannen mogelijke toestand bevindt. Dit geldt met name voor zwakke of ernstig zieke patiënten. Een ongemakkelijke houding kan er toe leiden dat de behandeling verkort moet worden. Het kan beweging en spanning veroorzaken, hetgeen standsverandering van de naald en onnodige pijn tot gevolg heeft. Het puncteren in gespannen toestand is voor de patiënt pijnlijker en voor de behandelaar moeilijker. In het algemeen is rug- buik- of zijlig de beste positie. Soms is zitten geïndiceerd. Zorg voor een warme omgeving. Stel de patiënt op zijn / haar gemak. Geef duidelijke uitleg over de behandeling en de eventuele reacties. Vermijd te sterke stimulatie bij zwakke patiënten. Observeer de patiënt tijdens de behandeling.
3
Puntenkeuze De keuze van punten is afhankelijk van bevindingen na anamnese, en uitgebreid onderzoek. De juiste puntenkeuze is afhankelijk van een juiste diagnose. ( Zie behandelingprincipes). Houd rekening met: Geslacht, leeftijd, leefwijze, constitutie, psychische toestand, eventuele graviditeit of menstruatie. Seizoen, klimaat en geografie. Situaties, die gecontra-indiceerd zijn voor acupunctuur: Volle blaas Volle maag Grote stress Dronkenschap Als de hartfrequentie lager is dan 30/ min Vlak voor of na geslachtsgemeenschap. Punten, die verboden zijn (geldt ook voor moxa). Bij extreme klimaten (onweer, sterke storm, warm drukkend weer. Bij volle maan niet op de schedel prikken. Bij nieuwe maan niet op de voeten. Grondregels van behandelen Is de energie zwak, dan dient men te toniseren (bu). Is de energie te sterk, dan dient men te sederen (xie).
Uitwendige (biao) aandoeningen: warmte: koude:
oppervlakkig puncteren naalden snel uithalen bloeden warme naalden
Inwendige ( li ) aandoeningen: warmte: koude:
diep puncteren sederen toniseren
Leegte (xu):
toniseren oppervlakkig prikken weinig naalden veel moxa naaldtechnieken moxeren sederen diep prikken veel naalden weinig moxa
geringe leegte: grote leegte:
Volte (shih):
Koude :
diep puncteren naalden lang laten verblijven veel moxeren
Hitte :
oppervlakkig puncteren naalden kort lat naalden verblijven kort eventueel bloedig puncteren niet moxeren
4
De – qi sensatie Hoewel het puncteren zo pijnloos mogelijk dient te zijn te geschieden, is het ervaren van het de –qi gevoel door de patiënt noodzakelijk. Het de -qi gevoel kan worden omschreven als een elektrische uitstraling, een warmte, een parestetisch gevoel (meestal in het verloop van de meridiaan), een zwaartegevoel of een moeheids gevoel. De sterkte van het de -qi gevoel bepaalt of de ingestelde therapie versterkend of verzwakkend werkt. Het de -qi gevoel geeft tevens aan, dat de locatie van het acupunctuurpunt juist is.
Techniek van puncteren Voorbereidende oefening op het prikken: Vouw tissue papier enige keren dubbel en prik. Prik in een zachte sinaasappel. Hoewel een goed acupuncturist zowel linkshandig als rechtshandig moet kunnen prikken, zullen rechts handige de rechter hand gebruiken voor het prikken en de linker hand voor het strak houden van de huid. Bij links handige is dit omgekeerd. Insertie kan geschieden door: Druk met de nagel van de duim of wijsvinger vlak naast het punt en breng de naald in, direct naast de nagel. Deze methode leent zich voor korte naalden. Duim en wijsvinger van de niet werkende hand houden een in alcohol gedrenkt watje vast en spannen de huid en geleidt de naald. De andere hand prikt de naald door het watje heen in de huid. Goed bruikbaar bij lange naalden. Duim en wijsvinger van de niet werkende hand spannen alleen de huid en geleiden de naald niet. Duim en wijsvinger van de niet werkende hand pakken de huid boven het te puncteren punt op, zodat de naald subcutaan gestoken kan worden. Wordt toegepast bij punten oa. op de schedel. Japanse naaldtechniek. Hierbij zorgt een naald geleidings kokertje voor het spannen van de huid en het geleiden van de naald. Goed toe te passen bij lange dunne naalden. Het aankomen van de Qi Het aankomen van de qi is reeds genoemd bij het de -qi gevoel, dat de patiënt dient waar te nemen. De behandelaar voelt een verdichting van het weefsel rond de naald, waarna bu of xie kan worden toegepast. Als de qi niet aankomt kunnen de volgende methode aangewend worden. Zich afvragen of de locatie van het punt juist is. De naald voor korte tijd verwijderen en opnieuw steken. De naald manipuleren dmv: zacht op en neer te bewegen en vibreren de naald 360 rond te draaien de naald zacht heen en weer bewegen. De meridiaan in het verloop van de energiestoom te masseren. Dmv zachte druk de energiestroom achter het te puncteren punt tegen houden. Het punt eerst moxeren.
5
Bij grote zwakte kan het voorkomen, dat de patiënt geen duidelijke de -qi waarneemt, maar slechts een zwaar gevoel of een licht kriebelende sensatie. In deze situatie kan dat voldoende zijn. De behandelaar neemt dan meestal een zwaar, wat ruw gevoel rond de naald weer. Treedt er absoluut geen de -qi sensatie op, dan kan dat de volgende oorzaken hebben: Het punt is onjuist gelokaliseerd. De ying -qi is te zwak. Behandeling dmv naalden kan dan zelfs een negatief effect hebben. Moxeren is dan meer geïndiceerd. Bu en xie BU tonificatie: Snelle neerwaartse beweging Langzame opwaartse beweging. Dit geld ook voor het manipuleren van de naald. De rotatie van de naald heeft een kleine amplitude en lage frequentie. Puncteren in de richting van het energieverloop van de meridiaan. Dit geld ook voor de draairichting van de naald. Insertie bij expiratie. Verwijderen bij inspiratie. Na verwijdering het punt “dicht drukken”. Oneven aantal keren puncteren. In geval van de invloed van eb en vloed, eb heeft een toriserend effect XIE sedatie: Langzame neerwaartse beweging. Snelle opwaartse beweging. Rotatie heeft grote amplitude en hoge frequentie. Puncteren tegen het energieverloop van de meridiaan in. Dit geldt ook voor de draairichting. Na verwijdering het punt niet “dicht drukken”. Even aantal keren puncteren. Invloed van vloed. Uiteraard kunnen technieken gecombineerd worden, in geval van tegelijkertijd bestaan van een xi en shih conditie. Indien men geen manipulatie geeft, kan gesproken worden van een “neutrale” punctie, waarbij de conditie de actie van de naald bepaalt. Het verkrijgen van de -qi is wel noodzakelijk. Hoek insertie Punctie van de naald kan geschieden onder een hoek van resp. 90, 55, 45 en 15 o. De hoek is afhankelijk van het te beogen effect en van het onderliggend weefsel. Loodrecht insertie is het meest gebruikelijk. Subcutaan, horizontaal prikken kan worden aangewend, indien dit anatomisch noodzakelijk is, of om gevoelige gebieden te vermijden of om de qi in een bepaalde richting te geleiden. Ook kan deze techniek aangewend worden om twee naast elkaar liggende punten te verbinden.
6
De eerste informatie over priktechniek dateert uit de Yuan en Ming dynastie ( 1260 - 1644) Subcutaan kan ook de naald vanuit een punt verschillende richtingen op gestoken worden. ( hui- qi of sterprik). Houd er bij het punteren onder een hoek rekening mee iets van het punt verwijderd de punctie te beginnen. Diepte van insertie Deze is afhankelijk van: Constitutie patiënt Lokalisatie van het punt Het te beogen effect ( bu of xie) Seizoen Geslacht Leeftijd Bloed- energieverhouding In het algemeen moet de lengte van de naald zodanig gekozen worden, dat 1/3 van het naaldlichaam boven de huid uitsteekt. Ook binnen het kader van prikdieptes geldt het Hemel- Aarde- Mens concept. Dwz. oppervlakkig, dieper, diep. In de meeste puntenboeken staan de prikdieptes beschreven. Invloed van klimaat op punctuur Bij warmte oppervlakkig prikken. Bij koude dieper prikken. Invloed van de maan Bij wassende maan niet sederen. Bij volle maan niet toniseren. Bij nieuwe maan niet behandelen. Invloed van seizoen Lente - oppervlakkig prikken - geen sederende technieken - geen overmatige koude of hitte, die de natuurlijke kracht van de groeiende yang beschadigen kan. Zomer
- oppervlakkiger prikken - door overvloedige vuur wordt de yin onderdrukt, daarom geen energie verdrijvende technieken en warmte applicaties
Nazomer
- vocht speelt in dit jaargetijde een belangrijke rol. Verzachtende maatregelen zullen de lichaamsfuncties drukken. In dit verband is het nuttigen van vet voedsel af te raden.
7
Herfst
- is droog van karakter. Daarom geen uitdroging. De natuurlijke lichaamsvochten moeten bewaard blijven. - dieper prikken.
Winter
- de energie zinkt dieper. De yangvuren voeden zich met hetgeen in de herfst geoogst is. Daarom geen koude technieken. - diep prikken.
Verspil de yang energie niet in yin tijd en verpeel de yin energie niet in yang tijd. Tijdstip van de dag Analoog aan de lente, zomer, herfst en winter zijn: ochtend, middag, avond, en nacht. Gecombineerde technieken Zij omvatten zowel sedering als tonisering en hebben verschillende indicaties. Vele hebben een pijnstillende werking, of een energieversnellende werking. Andere werken speciaal op de regulering van Ying en Wei- energie, op de bloedcirculatie of op secundaire vaten. 1. HET VUUR VAN DE VULKAAN Prik de naald oppervlakkig om de energie op te roepen. Plaats hem daarna dieper in drie etappes. In elke etappe drie keer drukken. Prik met de aandacht erbij. Het veroorzaakt bij de patiënt een warmtesensatie. De naald eerst rechtsom een draaien ( yang) dan linksom ( yin), dan weer rechtsom ( yang). Langzamer inbrengen, dan uithalen. De werking is stimulerend. Indicatie: yang- xu conditie, ziektes van het koude type. 2. DOORDRINGEN VAN DE HEMELSE FRISHEID Hierbij wordt de naald rechtstreeks naar het punt gebracht. En wordt er in drie etappes uitgehaald. Waarbij de eerste keer linksom, daarna rechtsom en vervolgens weer linksom gedraaid wordt ( trigram: kan). Geeft bij de patiënt een koude sensatie. werkt sederend. De naald snel inbrengen en langzaam uithalen. Indicatie: yang - shih conditie, ziekten van het warme type, manische toestanden 3. DE BLAUWE DRAAK BEWEEGT ZIJN STAART Prik tot op de gewenste diepte en wacht tot de komst van de qi. Haal daarna de naald omhoog en manipuleer als van het roer van een schip. Heeft een stimulerend effect. Indicatie: zwakte. 4. DE WITTE TIJGER SCHUDT ZIJN KOP Prik tot op de gewenste diepte en wacht op het de - qi. Dan naald op en neer manipuleren. De diepe energie wordt gekalmeerd en geeft een energiebeweging naar buiten. 5. GEVECHT VAN TIJGER EN DRAAK Prik eerst oppervlakkig. Daarna dieper tot op het punt. Dan de naald 6 x naar rechts draaien ( tijger). De energie wordt zo van yang naar yin gebracht. Yang creëert yin. Het gevecht kan ook anders lopen, nl.: eerst diep prikken, dan 9 x linksom draaien ( draak). Als de energie meteen aanwezig is, dan nog dieper prikken. Je beweegt dan de oppervlakkige yin en in de tweede instantie raak je de diepte yang. De yang wordt ondersteund door de yin. Ying - en Wei energie worden geregeld. Indicatie: felle pijnen.
8
6. DE DRAAK EN DE TIJGER KLIMMEN EN DALEN Prik eerst oppervlakkig, draai 360 linksom en 360 rechtsom. Dan arriveert de qi. Vervolgens steken tot op de gewenste diepte en weer 360 rechtsom draaien. Heeft een stimulerend effect. Regelt de yin en yang. Indicatie: blokkade van de qi en xue. 7. DE PHOENIX EN DE PHOENIX HEN SPREIDEN HUN VLEUGELS UIT Prik in de diepte, draai rechts om, linksom en weer rechtsom, linksom. Heeft een kalmerend effect. Reguleert in hoofd en nevenvaten. Indicatie: blokkades veroorzaakt door bi - syndroom. 8. AANZETTEN VAN EEN HONGERIG PAARD De naald rechtsom draaiend onder een hoek inbrengen. Vervolgens de naald onder de kleinste hoek de andere kant op bewegen en verder inbrengen. Werkt zeer stimulerend. 9. SLAAT DE UREN VAN MIDDERNACHT TOT MIDDERDAG Breng de naald tot aan het punt. Dan iets terugtrekken en daarna 12 x prikken. Kalmerend effect. Verwijderen van de naalden De volgorde van verwijderen. 1) Sedatienaalden 2) Luo- punt naalden 3) Overige naalden in volgorde van sheng - cyclus, met aarde als laatste. Als u op de pols goede reactie heeft plaats gevonden. En als de huid ontspannen is. Als bij beëindiging van de behandeling de naald nog vast zit, dan kan men: Zacht tikken tegen de naald Bij loodrechte insertie de naald zacht heen en weer brengen De huid rond de naald masseren De naald 1 fen dieper steken en dan verwijderen Als de naald dan nog vast zit, kan dit betekenen dat: De reactie nog onvoldoende is Het verkeerde punt is geprikt Verkeerde techniek is toegepast, bv. sedatie in plaats van simulatie Een musculair spasme is opgetreden De naald krom gegaan is ( door beweging van de patiënt). Breng de patiënt in dat geval terug in de oorspronkelijke positie. De snelheid van verwijderen is reeds bij de technieken besproken. Breken van de naald kan ontstaan door beweging van de patiënt tijdens de behandeling. Hoewel men in deze situatie kan vaststellen dat de naalden van inferieur materiaal vervaardigd of geërodeerd zijn. Steekt de naald boven de huid uit, dan kan het resterende deel met pincet verwijderd worden. Is dit niet het geval, dan zal operatief ingegrepen moeten worden. Het spreekt vanzelf, dat breken van de naald niet mag voorkomen, door goede instructies aan de patiënt te geven en het materiaal goed te controleren. Na punctie kan een haematoom ontstaan. In veel gevallen te voorkomen door goede technieken en goed materiaal. Soms ontstaan kleine rode puntjes, die spontaan verdwijnen.
9
Een duidelijke zwelling dient dmv. kompressen ( evt. gecombineerd met homeopathische middelen) bestreden te worden. Reactiemogelijkheden Het genezingproces moet de weg volgen van binnen naar buiten en van boven naar beneden. Symptomen dienen in het genezingsproces in omgekeerde volgorde te verdwijnen. Reacties kunnen zijn: Een kortdurende verbetering, gevolgd door een langer durende verslechtering, die gevolgd wordt door langdurige verbetering. Onmiddellijke verslechtering, gevolgd door langdurige verbetering. Patiënt zegt, dat hij zich inwendig beter voelt, hoewel de symptomen aanvankelijk verergeren. Dit is het begin van genezing. Symptomatisch gaat het beter, maar de patiënt voelt zich slechter. Kleine verbetering en verder geen genezing. Soms krijgt de patient een zwaar gevoel tijdens of na de behandeling. Dit kan enige uren tot twee dagen aanblijven. Treedt dit gevoel tijdens de behandeling op, dan moeten de naalden aan het eind van de behandeling rustig verwijderd worden. Neemt de patiënt zwaarte in het hoofd en vertigo waar, dan is er te veel energie uit het hoofd weggetrokken. Er moeten dan punten geprikt worden, die de opwaartse energiestroom herstellen. Foutieve reacties Syncope. Oorzaak kan zijn: Vermoeidheid, nerveusiteit, alcohol, overgevoeligheid, zwakte, ondervoeding, sterke diarree. Onjuiste diagnostiek, onjuiste puntenkeuze, onjuiste naaldtechniek. Symptomen: bleek zien, transpireren, koude ledematen, tachycardie en dunne pols. Maatregelen Leg voeten hoger dan het hoofd. Verwijder naalden in ernstige situaties. Laat ze anders zitten. Bevindt de storende naald zich in het bovenste deel van het lichaam, dan ter harmonisering een naald zetten in onderste deel ( bv. Ma 36 of Le 3). Omgekeerd kan Di 4 gebruikt worden. Helpt dit onvoldoende, dan kan men Gv 26 puncteren ( reanimatiepunt). Een andere mogelijkheid in dit geval is: GV 20 of Ma 36. Geef in minder ernstige situaties warme drank. Laat patiënt 30- 60 minuten liggen. Het is wellicht overbodig op te merken, dat puncteren ter hoogte van organen ( longen, milt, lever en blaas), perifere zenuwen en bloedvaten grote voorzichtigheid behoeft.
10
BIJZONDERE NAALDEN Huidnaalden Worden gebruikt om oppervlakkig te “tappen”. Huidnaalden bevinden zich in: - Sevenstar- hamer. Dit is een hamertje met 7 korte stalen naalden, gerangschikt op een rond plateau. Het hamertje moet van flexiebel materiaal zijn en is doorgaans 5 – 6 inch lang. - Plum - blossom naald. Hier zijn 5 naalden in een bundel gerangschikt. Indicaties: Huidaandoeningen, myogene – en neurogene pijnen, sterk gevoelige patiënten, storende energie in secundaire vaten, bi - syndroom, soms voor kinderen geïndiceerd. Techniek Zacht tappen met hamertjes. Soms veroorzaakt dit lichte bloedingen. Hetgeen ook gewenst kan zijn. Paraverbraal toe te passen op de shu - punten ter beïnvloeding van de diverse organen. Behandeling op de romp dient van boven naar beneden te gebeuren. Op de extremiteiten in het verloop van de meridianen. Ter sedering kunnen ting - punten een paar maal krachtig getapt worden. Contra- indicaties: Acute ( huid) ontsteking, al kunnen bv. mazelen en griep goed dmv. plum - blossom behandeld worden. Acute chirurgische toestanden Brandwonden Duurnaaldjes Dit zijn korte (dunne) naaldjes, die manueel of mbv. Een speciaal mechaniekje ingebracht worden. Ter stimulering wordt het naaldje langzaam ingebracht, ter sedering snel kort en krachtig. Ter tonisering kort laten verblijven, ter sedering lang. In deze periode grote aandacht aan de huid schenken. Gemiddelde duur 2-5 dagen. Indicaties: Pijnen Functiestoornissen, bv. dysmenorrhoea, polyurie. In de auriculotherapie ter beïnvloeding van de diverse reflexgebieden.
Prisma- naald Oppervlakkig puncteren (0,05 – 0,1 inch). De huid niet spannen. De hoeveelheid te verkrijgen bloed is afhankelijk van de pathologie.
11
Indicaties: Daar waar sterke sedatie en koeling van het bloed geïndiceerd is. Hoge koorts, tonsillitis, locale zwellingen, acute ziektes, mentale problemen. Contra-indicatie: Grote zwakte. Graviditeit. Haemorrhagieen Bijzondere vormen van acupunctuur zijn auriculotherapie ( de ooracupunctuur), electroacupunctuur en laser -acupunctuur. Verboden(relatief) Punten in zwangerschap; - Dikke darm 4 - Milt 6 en 16 - Blaas 67 en 60 - Galblaas 21 - Hypogastrisch gebied na 6 maanden.
-
Naast deze punten komen er iedere maand punten bij; 1ste maand; Milt 1,2 Ren Mo 2, Gb 3, maag 21. 2e maand; Gb 3. 3e maand; Hc 8, 3warmer 4. 4e maand; 3 warmer 10, HC 6 5e maand; Maag 4, Milt 4,8,9 6e maand: Maag 2, 45, dud 10 alle 3 warmer punten, lo7. 7e maand; Lo 2 8e maand; Dida2, 10 9e maand; Nier 1, 2, 7 Maag 36
12
