In verandering voor de transitie Jaarverslag Vilans 2014
Vilans Postbus 8228, 3503 RE Utrecht Telefoon 030 7892300 www.vilans.nl Utrecht, mei 2015
Inhoudsopgave
Deel 1 | Jaarverslag 2014 Voorwoord
5
1. Missie en strategie
7
De langdurende zorg blijvend verbeteren Wat drijft ons Uitdagingen 2014 Cultuur Doorontwikkeling organisatie- en besturingsmodel Vooruitblik Human Resources Management Planning &Control Marketing, Informatiemanagement, Communicatie (MIC)
7 7 8 8 8 9 9 11 11
2. Inhoudelijke activiteiten en prestaties
12
Vier programma’s KennisContinu Innovatie en Onderzoek Advies en Implementatie In voor zorg! Enkele resultaten in 2014 Nieuwe integrale proposieties en bijzonere activiteiten & producten
13 13 15 17 20 20 21
3. Feiten en cijfers
22 23 23 24 24 24 24 25 25
Financieel resultaat Vermogen Hybride organisatie Personeelsbestand, stevige groei In- en uitstroom Personeelssamenstelling Leeftijd Verzuim
4. Governance Raad van Bestuur Raad van Toezicht Programmaraad Ondernemingsraad
26 27 27 28 28
Bijlage 1 Overzicht (neven)functies
30
Overzicht (neven)functies Raad van Toezicht Overzicht nevenfuncties Raad van Bestuur
30 31
Deel 2 | Jaarrekening 2014 Resultaat
33
Vermogen
34
Balans per 31 december 2014
35
Winst- en verlies rekening 2014
36
Kasstroomoverzicht 2014
37
Toelichting jaarrekening
38
Algemene toelichting Grondslagen voor waardering van activa en passiva Grondslagen voor bepaling van het resultaat
38 38 40
Toelichting op de balans
42
Vaste active Vlottende activa Liquide middelen Eigen vermogen Voorzieningen Kortlopende schulden Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen
42 42 44 44 45 46 47
Toelichting op de winst- en verliesrekening
48
Algemeen Opbrengsten Kosten Overige gegevens
48 48 50 55
Bestemming resultaat
56
Controleverklaring
57
Deel 1 | Jaarverslag 2014
Voorwoord Het jaar 2014 stond in het licht van de transitie; niet alleen de transitie van de langdurige zorg, maar ook die van Vilans. We hebben met het veld geanticipeerd op de grote veranderingen die vanaf 1 januari 2015 in gang zijn gezet. Zo hebben we onderzoek gedaan naar de voorbereidingen voor de hervorming langdurige zorg, we hebben pilots gedaan met wijkgericht werken, we begeleidden via een kennisinfrastructuur negen proeftuinen populatiemanagement, we hebben geholpen een classificatie standaard in te voeren bij meer dan dertig organisaties die thuiszorg bieden om zo de nieuwe positie van de wijkverpleegkundige in het nieuwe stelsel te ondersteunen, met een groep bestuurders hebben we bekeken hoe de Wet langdurige zorg (Wlz) eenvoudiger ingevoerd kan worden, we hebben het Ministerie van VWS op verschillende manieren steun geboden bij het invoeren van de wijzigingen en monitoren de invoering van de Wlz. Daarnaast is het programma In voor zorg! op allerlei manieren actief geweest om organisaties en regio’s te assisteren bij hun voorbereidingen op de transities. Daarbij stemmen we goed af met alle landelijke partijen, om vervolgens met die (generieke) kennis maatwerk op lokaal niveau te organiseren. Dat laatste zien we als onze grootste uitdaging. De trends achter deze hervormingen zijn decentralisatie, integratie en personalisering van zorg en ondersteuning. En dat gebeurt met nieuwe perspectieven op kwaliteit van zorg, kwaliteit van leven en gezondheid. De participatiesamenleving begint vorm te krijgen, maar is er nog lang niet. Veel veranderingen tegelijkertijd, voor medewerkers in de zorg, vrijwilligers en organisaties én voor cliënten en hun verwanten. We kijken ook naar wat al deze veranderingen voor cliënten in de langdurige zorg betekenen: in welke mate beïnvloeden ze hun dagelijks leven: zijn het voor hen verbeteringen, krijgen ze meer zeggenschap in hun leven? We geloven dat dit perspectief uiteindelijk het belangrijkste is. Krijgt ieder mens de zorg en ondersteuning die hem of haar toekomt, draagt die bij aan versterking van zijn of haar kracht om goed om te gaan met de moeilijkheden in het leven? ‘Zorgen dat zorg beter werkt’ vormt onze drijfveer in het werk. Wij willen dat iedereen met ziekte en beperking zich mens voelt en zijn of haar eigen leven kan leiden. Vanuit deze visie richten we ons werk in, kiezen we onze prioriteiten en versterken we onze competenties en onze interne organisatie. Eind 2013 hebben we daartoe een nieuwe interne organisatiestructuur ingevoerd; in het verslagjaar is deze werkwijze geïmplementeerd. We werken met organisatorische eenheden die op competenties zijn georganiseerd: Innovatie en Onderzoek, KennisContinu, Advies en Implementatie en In voor zorg!. We hebben veel aan en met onze externe relaties gewerkt. Dan gaat het om samenwerking met bijvoorbeeld Zorginstituut Nederland, de Inspectie voor de Gezondheidszorg, NICTIZ, Zorgverzekeraars Nederland, diverse verzekeraars, gemeenten en uiteraard vele zorgprofessionals en zorgorganisaties. Met de koepelorganisaties van zorgprofessionals, brancheorganisaties, ZonMw en MEE Nederland werken we aan de inhoudelijke en zakelijke uitbouw van de kennispleinen. Daarbij ervaren we de Programmaraad als een waardevol extern klankbord om ideeën te toetsen en op te doen. Intern ervaren we de Ondernemingsraad als een klankbord, met niet alleen een signalerende rol vanuit de belangen van de medewerkers, maar ook vanuit het zakelijke en maatschappelijke belang van de organisatie. We zien terug op een dynamisch jaar en zien vooruit naar een uitdagende toekomst, voor het werkveld en voor Vilans. We vinden het een eer om daar als Raad van Bestuur richting aan te mogen geven, met al onze externe en interne partners. Annelies Versteegden & Henk Nies Raad van Bestuur Vilans © Vilans | Jaarverslag 2014
5
1. Missie en strategie
Foto : ‘Lenig’ Arjo Kleinhuis, winnaar fotowedstrijd Mentaal welbevinden, www.zorgvoorbeter.nl
6
De langdurende zorg blijvend verbeteren Het jaar 2014 was het laatste volledige jaar waarin we ons Ondernemingsplan ‘Vilans Versterkt 2012 – 2015’ uitvoerden. We hebben onverminderd doorgewerkt aan het realiseren van onze missie: de langdurende zorg blijvend verbeteren. Vilans zoekt, ontwikkelt, valideert, verspreidt en implementeert kennis die daartoe bijdraagt. In 2014 heeft de langdurende zorg zich voorbereid op de transities. De ABWZ zoals we die kenden werd op 1 januari voor een deel vervangen voor de Wet langdurige zorg (Wlz). De fundamenten van de verzorgingsstaat veranderen daardoor. De bedoeling van de nieuwe wetgeving is dat mensen meer voor zichzelf en voor elkaar zorgen. Gemeenten en zorgaanbieders stimuleren een wijkgerichte aanpak, dicht bij huis, in samenwerking met een wijkteam en professionals. Wat betekent dat voor cliënten, medewerkers en organisaties? Op allerlei manieren heeft Vilans in 2014 professionals ondersteund zodat zij klaar zijn voor de toekomst. We hebben hard gewerkt aan het efficiënter en ondernemender maken van de zorg. Het resultaat voor de cliënt was (en blijft) ons focuspunt. In
2014 hebben we gewerkt aan vier grote thema’s: Persoonsgerichte zorg Medewerkers in de zorg Kwaliteit en doelmatigheid Wijkgericht werken
Omdat het ondernemingsplan in 2015 afloopt, zijn we eind 2014 gestart met de voorbereidingen voor een nieuw ondernemingsplan.
Wat drijft ons In 2014 hebben we stilgestaan bij wat ons drijft. Vaak vertellen we ‘wat’ Vilans is, in plaats van ‘waarom’ of ‘waartoe’ Vilans er is. We zijn op zoek gegaan naar een boodschap van Vilans die mensen raakt. Vilans heeft de volgende ‘Why’ geformuleerd: Zorgen dat zorg beter werkt. Wij willen dat iedereen met ziekte en beperking zich mens voelt en zijn of haar eigen leven kan leiden.
Zorgen dat zorg beter werkt
Hoe doen we dat? We ontwikkelen nieuwe oplossingen en inzichten We verbinden organisaties om samen de zorg te verbeteren We begeleiden organisaties bij het toepassen van oplossingen We verzamelen en verspreiden de kennis die dat oplevert We gaan voor de beste langdurende zorg die de samenleving zich wil veroorloven. Vanuit idealisme, mét realisme! We vertrouwen op het vermogen van mensen om de zorg mede vorm te geven en op het vermogen van zorgprofessionals om zich te ontwikkelen, te innoveren en de zorg te verbeteren. Vilans wil de zorg beter maken. We bereiken dat door het toerusten van professionals in samenhang met (zorg)organisaties, cliënten en het stelsel. Juist die samenhang leidt tot goede en houdbare resultaten. Vilans wil ook in de toekomst een betekenisvolle rol blijven spelen in de verbetering van de langdurende zorg. Daarom hebben we in 2014 verder gewerkt aan een ondernemende cultuur, gestroomlijnde processen en de doorontwikkeling van onze organisatiestructuur.
© Vilans | Jaarverslag 2014
7
Uitdagingen 2014 In 2014 hebben we de strategische lijnen uit 2013 voortgezet. We werken bijvoorbeeld aan het uitdragen van ons onderscheidend vermogen. Met ‘Zorgen dat zorg beter werkt’ maken we duidelijk waar Vilans van én voor is. In dit kader volgden zowel onze ‘meesters’ als het Managementteam een Management Development Programma. Om onze ambities te realiseren, hebben we voor 2014 verschillende uitdagingen geformuleerd. Het versterken van onze marktgerichtheid door strategische marktanalyses uit te voeren. Zo kregen we onze toegevoegde waarde voor huidige én potentiële nieuwe opdrachtgevers beter in beeld en konden we beter de slag naar de markt maken. We hebben nieuwe producten en diensten ontwikkeld, voor bestaande relaties van Vilans en voor nieuwe doelgroepen. De vernieuwde Vilans website helpt om de organisatie en onze diensten en producten op passende wijze te laten zien. De website vormt ook een goede basis voor onze generieke kennisfunctie. We hebben op verschillende manieren gewerkt aan onze professionaliteit. Bijvoorbeeld door competentiemanagement, versterken van projectmanagement en een trainingsprogramma: de Vilans Academie. Daarnaast waren er individuele leertrajecten, gericht op competentieontwikkeling en verdieping van de vakkennis van medewerkers. Ook hebben we ingezet op nieuwe werkwijzen, zoals Design Thinking en Vilans-uit-balans.
Cultuur In 2014 hebben we verder gewerkt aan een meer ondernemende, marktgerichte cultuur binnen Vilans. Onder andere met een tweedaagse Vilans Academie voor alle medewerkers in oktober. Het programma bestond uit een goede mix van een inhoudelijk aanbod en trainingen door experts. We hebben gewerkt aan de ontwikkeling van de organisatie en ieders rol als professional daarin. We hebben de relatie gelegd tussen de strategie van Vilans en de (dagelijkse) praktijk. Alle medewerkers konden deelnemen aan een training naar keuze (waaronder Presenteren met Pit, Professioneel adviseren, Projectmanagement en Do Design Thinking). In 2015 bieden we medewerkers vervolgtrainingen aan. Ook de uitkomsten van het medewerkersonderzoek uit 2014 bieden zicht op onze cultuur. Mensen zijn er trots op dat ze bij Vilans werken. De werkbeleving van de medewerkers is op alle thema’s gestegen. Wat vooral opvalt, zijn de hoge scores op de thema’s tevredenheid, bevlogenheid, veranderbereidheid, werksfeer en klantgerichtheid. Belangrijkste verbeterpunt is het thema werkdruk.
Doorontwikkeling organisatie- en besturingsmodel Eind 2013 is Vilans afgestapt van de doelgroepgerichte programma’s voor ouderen, gehandicapten en chronisch zieken. We hebben onze organisatie ingericht op basis van programma’s gericht op belangrijke werkprocessen (waaronder de kennisinfrastructuur, innovatie en onderzoek, advies en implementatie). Ook hebben we de uitgangspunten voor de besturing van onze organisatie vastgelegd. Vilans kreeg daarmee de volgende programma’s: KennisContinu Gericht op het opbouwen en onderhouden van een kennisinfrastructuur door het uitbreiden van het netwerk van abonnees op de KICK-protocollen, het doorontwikkelen van de Kennispleinen, het ontwikkelen van e-learnings en het inzetten van de kennisinfrastructuur voor grootschalige landelijke programma’s.
8
Hoge scores medewerkers op tevredenen bevlogenheid, veranderbereidheid, werksfeer en klantgerichtheid
Innovatie en Onderzoek Gericht op het positioneren van Vilans als innovatief kenniscentrum, het verwerven en uitvoeren van opdrachten op het gebied van innovatie en onderzoek en het doorontwikkelen van de Vilans-validatie-aanpak. Advies en Implementatie Gericht op het verwerven en uitvoeren van opdrachten voor bestaande en nieuwe veldpartijen. In voor Zorg! Het stimulerings- en implementatieprogramma van VWS, gericht op de begeleiding van zorgorganisaties in trajecten op het gebied van bedrijfsvoering, zorg op afstand, ketenzorg en professionals. Daarnaast was er de afdeling Marketing, Informatiemanagement en Communicatie, die zich richt op het versnellen en verstevigen van de marktgerichtheid van Vilans. 2014 was het eerste volledige jaar waarbij volgens het model van programmatische aansturing gewerkt is. Bij de evaluatie in het najaar hebben we geconstateerd dat het nieuwe model werkt. In de programma’s is met veel energie gewerkt. De focus op competenties en werkprocessen is versterkt. Dit moest onder andere leiden tot meer en beter werken in coproducties. Dat is gelukt. In 2014 hebben verschillende (interne) coproducties het licht gezien. Zo is het thema ‘Medewerkers in de zorg’ een coproductie van Advies en Implementatie, Innovatie en Onderzoek en KennisContinu. Deze drie afdelingen werken samen op de kennispleinen, in leerwerkplaatsen en bij onderzoeksvragen. Een ander goed voorbeeld is het proces bij het ontwikkelen van het Werkprogramma VWS (onze aanvraag voor 2015) met een samenhangend pakket op inhoud (bijvoorbeeld Vernieuwend Zorgen) en vorm (leerwerkplaatsen, digitaal leren, regionale infrastructuur) als resultaat. De verschillende competenties van Vilans vonden allemaal op goede wijze hun plek in dit proces. Kortom, het organisatie- en besturingsmodel werkt, maar aandacht voor doorontwikkeling blijft noodzakelijk. We willen immers snel kunnen inspelen op de prangende vraagstukken in de markt en in het veld. Zowel in het heden (bijvoorbeeld de transitie) als in de toekomst (bijvoorbeeld de transformatie).
Vooruitblik
Waar willen we staan in 2018?
1 januari 2015 ligt alweer achter ons en de transities krijgen vorm in de praktijk. In 2015 loopt ons ondernemingsplan af. Tijd om vooruit te kijken. Waar willen we staan in 2018? Een nieuw ondernemingsplan moet daar richting aan geven. De kern: werken vanuit onze competenties, verbinding zoeken met de regio’s, door co-creatie leren van elkaar en technologisch innovatie van onze diensten.
Human Resources Management Raad van Bestuur Mevrouw (Annelies) Versteegden is met ingang van 1 januari 2014 benoemd tot lid Raad van Bestuur van Vilans. Per 1 april 2014 heeft zij de heer (Henk) Nies opgevolgd als voorzitter Raad van Bestuur van Vilans. Doel van deze wisseling van het voorzitterschap is de strategische koers van Vilans, die gericht is op het verbreden van het palet van opdrachtgevers en inkomensstromen, te onderstrepen. De heer Nies is met ingang van 1 april 2014 benoemd tot lid Raad van Bestuur van Vilans.
© Vilans | Jaarverslag 2014
Nieuwe voorzitter Raad van Bestuur
9
Groei Voor de afdeling HRM heeft het jaar 2014 vooral in het teken gestaan van groei. Vilans verwelkomde in 2014 50 nieuwe medewerkers. Een vernieuwing van 1/3 van de formatie. In totaal groeide de bezetting van 151 medewerkers (118 fte) per 1 januari 2014 naar 172 medewerkers (140 fte) per 31 december 2014. De afloop van tijdelijke arbeidsovereenkomsten en meer beweging op de arbeidsmarkt zorgden in 2014 voor een hoge uitstroom. De groei in formatie vond vooral plaats in de tweede helft van het jaar. Om ervoor te zorgen dat nieuwe medewerkers zich snel thuis voelen binnen de organisatie hebben we in 2014 vier introductiebijeenkomsten georganiseerd. De meeste nieuwe medewerkers kregen een arbeidsovereenkomst met een vast aantal uren. Daarnaast hebben we vaker gebruik gemaakt van ZZP-ers en 0-urenovereenkomsten. Opleiding en ontwikkeling In het najaar van 2014 hebben we de Vilans Academie georganiseerd. Een programma van 1,5 dag waarin de ontwikkeling van onze medewerkers centraal stond. De dagen zijn goed ontvangen. Op basis van de evaluatie krijgt de Vilans Academie in 2015 een vervolg. In 2014 hebben we de eerste stappen gezet om competentiemanagement binnen Vilans te implementeren. We hebben vijf competentieprofielen opgesteld die de basis vormen voor het inrichten van een 360-graden-feedbackinstrument: de medewerker krijgt feedback van één of meer collega’s en de leidinggevende. Het instrument wordt gefaseerd ingevoerd en zal in 2015 worden toegepast bij de resultaat- en ontwikkelgesprekken van twee programma’s. Na evaluatie willen we het instrument binnen alle afdelingen implementeren. Ontwikkeltraject senior medewerkers en MD-traject MT Het in juni 2013 ingezette ontwikkeltraject voor senior medewerkers is in 2014 vervolgd. Het traject wordt in september 2015 afgerond. De deelnemers hebben de taak om de dienstverlening van Vilans verder te verbeteren. Het ontwikkeltraject levert hier een belangrijke bijdrage aan en zorgt voor teambuilding binnen deze groep. Het Managementteam heeft in 2014 een MD-traject (Management Development) gevolgd. Het traject duurde in totaal vijf dagen en stond in het teken van de externe ontwikkelingen, de ontwikkeling van de organisatie en leiderschap. In 2014 hebben we een aantal visiebijeenkomsten georganiseerd voor senior medewerkers uit het ontwikkeltraject en het MT. Medewerkersonderzoek In 2014 heeft Effectory een medewerkersonderzoek uitgevoerd binnen Vilans. 85% van de medewerkers deed hieraan mee. Effectory concludeerde dat er veel energie in de organisatie zit. Medewerkers zijn bevlogen en trots op de organisatie. Het thema werkdruk verdient aandacht. Volgens Effectory is er nog geen energielek maar er is wel actie nodig. Binnen de programma’s en het Managementteam zijn we aan de slag gegaan met de uitkomsten. Nieuwe wetgeving, CAO Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening (WMD) Eind 2014 is er een nieuwe CAO WMD afgesloten. Het verschil met voorgaande CAO’s is de aandacht voor eigen verantwoordelijkheid en persoonlijke ontwikkeling. Dit komt onder andere tot uitdrukking in de invoering van een individueel loopbaanbudget en een keuzebudget. Eind 2014 zijn we gestart met het informeren van management en medewerkers over de nieuwe CAO. Tegelijkertijd zijn we gestart met de implementatie, deze loopt door in 2015. Vanaf 1 januari 2015 is de nieuwe wet Werk en Zekerheid van toepassing. Deze nieuwe wet zorgt voor aanzienlijke wijzigingen in het arbeidsrecht. In 2014 hebben we gewerkt aan het implementeren van een deel van deze nieuwe wet, het overige deel volgt in 2015.
10
50 nieuwe medewerkers
Planning &Control Vanuit het perspectief van verhogen van kwaliteit en vergroten van efficiency heeft Vilans halverwege het jaar de financiële administratie in huis gehaald. Tot die tijd was dit uitbesteed aan de shared service organisatie Sekondant. De overgang van Sekondant naar Vilans is soepel verlopen. De kwaliteit van interne beheersing wordt door de accountant ook na het in huis halen van de administratie als goed beoordeeld. Om de kwaliteit van de uitvoering van projecten verder te verbeteren is gestart met ‘Projectmanagement, zó doen we dat bij Vilans’. Aan de hand van een specifiek door onszelf ontwikkelde methodiek worden medewerkers bewust gemaakt van het belang van goed projectmanagement. Met verschillende praktische tools krijgt dit vorm in de dagelijkse praktijk.
Marketing, Informatiemanagement, Communicatie (MIC) De afdeling Marketing Communicatie en Informatiemanagement (MIC) is in 2014 verder opgebouwd en geprofessionaliseerd. Van een uitvoerende afdeling naar een proactieve, professionele marketing- en communicatieafdeling die een stevige strategische rol kan spelen in de organisatie. Daarbij hebben we de juiste mensen gezocht. Meer marketingexpertise, meer kennis van digitaal leren en aanvullende expertise op het gebied van Search Engine Optimization (SEO), Search Engine Advertising (SEA), Google analytics en vernieuwende contentvormen.
Meer marketing en online expertise
Markt- en klantgerichtheid Kennis van de markt en van de klant en zijn behoeften is de basis voor markt- en productontwikkeling. In 2014 zijn we gestart met het in kaart brengen en analyseren van onze markten. In eerste instantie de nieuwe markten: gemeenten en verzekeraars. Op basis van de uitkomsten hebben de inhoudelijke experts samen met de MIC-adviseurs proposities ontwikkeld. Zo hebben we het afgelopen jaar aanzienlijke stappen gezet naar een toekomstbestendige klant- en marktgerichte organisatie. Marketing-denken begint steeds meer post te vatten bij de medewerkers. Steeds vaker stellen we vragen als: ´heeft de klant daar behoefte aan?´, ´is dat een oplossing voor het probleem van de klant?´, ´welke toegevoegde waarde biedt Vilans?’. Communicatie met het werkveld In 2014 is binnen MIC een professionaliseringstraject gestart voor de online specialisten (´van webredacteur naar online specialist´). Het traject loopt in 2015 door. Belangrijkste doel: onze content beter laten aansluiten op de behoeften van de doelgroep en zo hun betrokkenheid en de interactie met hen vergroten. Het traject werpt zijn vruchten af. Onze inspanningen op het gebied van SEO, SEA en Google analytics hebben geleid tot spectaculaire resultaten. Het totaal aantal bezoekers van de verschillende sites is per eind 2014 gestegen naar maar liefst 200.000 per maand. Ook het aantal abonnees op de nieuwsbrieven en aantal twittervolgers is explosief gestegen. Steeds vaker is er interactie met de lezers, bijvoorbeeld in de vorm van polls, blogs en klantenpanels. Zo weten we steeds beter wat onze klanten bezighoudt en wat ze vinden van de informatie die we via de websites verspreiden. Die kennis gebruiken we om onze manier van werken verder te verbeteren en nog beter aan te laten sluiten op de behoeften in het veld.
© Vilans | Jaarverslag 2014
Totaal bereik websites van Vilans is gestegen naar 200.000 per maand
Ook aantal Nieuwsbrief-abonnees en twitter-volgers is explosief gestegen
11
2. Inhoudelijke activiteiten en prestaties
12
Vier programma’s In 2014 was het inhoudelijke werk van Vilans georganiseerd in vier programma’s gekoppeld aan de werkprocessen: KennisContinu Innovatie en Onderzoek Advies en Implementatie In voor Zorg! In een aparte paragraaf besteden we aandacht aan een aantal nieuwe integrale proposities uit 2014.
KennisContinu Het programma KennisContinu heeft in 2014 een aantal bijzondere resultaten neergezet. 300e lid KICK De KICK-protocollen van Vilans helpen zorgorganisaties bij het geven van veilige en verantwoorde zorg. Het aantal Vilans KICK-protocollen groeit snel, net als het aantal organisaties dat met de protocollen werkt. In het najaar van 2014 bezocht Vilans de 300e KICK-klant. De groei laat zien dat protocollen belangrijk zijn om goede zorg te bieden en te verantwoorden. Een zorgorganisatie heeft met de KICK-protocollen een stevige basis voor veilige zorg. NPO de markt op! In het Nationaal Programma Ouderenzorg (NPO) zijn de afgelopen jaren talrijke regionale projecten van de grond gekomen met als doel: het leven van ouderen met complexe hulpvragen verbeteren. 650 partijen hebben in acht regionale netwerken hun krachten gebundeld op het gebied van zorg, welzijn en wonen. Er zijn 75 transitie-experimenten, onderzoeks-, en implementatieprojecten gerealiseerd. Het programma levert een schat aan kennis, instrumenten, methoden, scholingsmodulen en trainingen op voor een samenhangend zorgaanbod dat beter is afgestemd op de individuele behoeften van ouderen. Nieuwe inzichten verspreiden zich niet vanzelf. Dat vraagt om doelgerichte aandacht en actie. Daarom werkt Vilans sinds 2014 samen met kennispartners aan de inrichting van het platform BeterOud. Doel: ontsluiting, doorontwikkeling, verspreiding en toepassing van de meest kansrijke opbrengsten, inzichten en resultaten van het NPO. Het platform sluit aan bij de bestaande regionale structuur. Zo werken mensen uit de NPO-netwerken actief mee aan de verspreiding en implementatie van de NPO-opbrengsten.
300e KICK-klant
650 partijen in acht regionale netwerken 75 transitie experimenten
Platform Beter Oud
Kennisplein Gehandicaptensector vernieuwd Op 5 maart 2014 is de vernieuwde website van het Kennisplein Gehandicaptensector online gegaan. Het Kennisplein is een initiatief van en wordt gecoördineerd door Vilans, VGN en MEE Nederland. Bezoekers vinden op de nieuwe website makkelijker hun weg: de website is overzichtelijk ingedeeld aan de hand van actuele thema's en cliëntgroepen. Doordat we meer visuele elementen gebruikt hebben, ziet het Kennisplein er aantrekkelijker uit. Bezoekers kunnen direct aan de slag met handreikingen, tools en tips of hun kennis en ervaringen delen. Zo sluit het Kennisplein nog beter aan bij wat professionals in hun dagelijks werk nodig hebben. Het aantal bezoekers van het Kennisplein Gehandicaptensector groeit. Was in 2013 het aantal unieke bezoekers gestegen naar gemiddeld 6000 per maand (een groei van 20% ten opzichte van 2012), in 2014 is deze groei doorgezet naar een gemiddeld aantal van ruim 9000 per maand.
© Vilans | Jaarverslag 2014
13
www.free-learning.nl Vilans heeft een samenwerkingsovereenkomst met LOCOmotion gesloten. Onder de naam www.free-learning.nl zijn beide partijen nu verantwoordelijk voor het ontwikkelen en beschikbaar stellen van vrij toegankelijke online leermodules voor zorgprofessionals. Het biedt de mogelijkheid effectiever en efficiënter te leren en op ieder gewenst moment. Zo ondersteunt Vilans zorgmedewerkers met vrij toegankelijke actuele kennis die direct toepasbaar is in hun dagelijkse werk. Met de gratis e-learnings kunnen zorgverleners snel en gericht hun kennis over een onderwerp vergroten. Eind 2014 bevatte de website 18 online leermodules. Het aantal groeit continu. Enkele modules zijn geaccrediteerd door de V&VN. Er zijn nu circa 10.000 cursisten per maand. Consortium Innovatief Online leren Vilans heeft in 2014 voorbereidingen getroffen om samen met zorg- en onderwijsaanbieders online leren te vernieuwen en versnellen. Begin 2015 moet dit resulteren in het Consortium Innovatief Online Leren. Onze ambitie: een innovatief en inspirerend samenwerkingsverband in de driehoek zorg, professionals en onderwijs. Door gebruik te maken van ieders expertise willen we online leren voor zorgprofessionals en studenten naar een hoger niveau tillen. Visie en sturing van het management op online en samen leren is daarbij een voorwaarde. In het consortium leggen we de verbinding tussen kennis, zorgpraktijk en onderwijs. Erkenningstraject Op het juiste moment het juiste doen op de juiste manier. Daar draait het om in de langdurende zorg. Het erkenningstraject geeft inzicht in goed onderbouwde en/of effectieve interventies. Vilans maakt deze interventies centraal en online toegankelijk. Zo willen we onderbouwde zorg ontsluiten en stimuleren. Prof. dr. Pauline L. Meurs is in 2014 benoemd tot voorzitter van de erkenningscommissie voor interventies in de langdurende zorg. In 2014 heeft de commissie de eerste twee interventies erkend: Ontmoetingscentra en Doen bij Depressie. Zeven erkenningen zijn onder voorbehoud afgegeven. Deze interventies voldoen nog niet volledig aan de criteria, maar de commissie verwacht dat een definitieve erkenning op termijn mogelijk is. Erkenning van een interventie is geen doel op zich. Door toe te werken naar een beoordeling en de feedback te benutten voor doorontwikkeling, kunnen ontwikkelaars hun interventie verbeteren. Zo bevorderen we kwaliteitsontwikkeling en houden we overzicht over en inzicht in interventies voor de langdurende zorg en de eventuele ontwikkelmogelijkheden.
18 online leermodules
Circa 10.000 cursisten per maand
Consortium legt verbinding tussen kennis, onderwijs en zorgpraktijk
Eerste twee interventies erkend: Ontmoetingscentra en Doen bij Depressie Zeven erkenningen onder voorbehoud
Deltaplan Dementie en Verbeterprogramma In 2012 is de Zorgstandaard Dementie ontwikkeld. Deze Zorgstandaard beschrijft waaraan goede ondersteuning aan mensen met dementie en hun naasten moet voldoen. Vilans heeft in opdracht van het bestuur van het Deltaplan Dementie het Praktijk-verbeterprogramma Dementie ontwikkeld. Aanleiding was dat de praktijk nog onvoldoende werkt volgens de standaard1. Het doel van het programma is de zorg voor mensen met dementie versterken en betaalbaar houden, nu en in de toekomst. Het Praktijk-verbeterprogramma ondersteunt de lokale implementatie van de zorgprogramma’s en biedt advies en handvatten voor regio’s bij de organisatie, scholing en professionalisering van zorgketens dementie. Op moment van schrijven zoeken we naar financiering van het programma. Kennisontwikkeling Proeftuinen Populatiemanagement In Nederland is de kwaliteit en toegankelijkheid van de gezondheidszorg goed. De betaalbaarheid van zorg staat echter onder druk. We streven als samenleving naar gepast gebruik van zorg, zonder dat de kwaliteit daaronder lijdt. Dit vraagt om een gezamenlijke inspanning van alle betrokkenen. Zo wordt van burgers gevraagd dat zij meer zorgvragen zelf oplossen. Regels en financiering moeten deze verandering faciliteren. In het huidige stelsel worden zorgverleners vooral beloond per handeling en niet zozeer op resultaat. Deze prikkel werkt meer zorgverbruik in de hand en stuurt te weinig op preventie, gezond gedrag en de vraag van de patiënt. Vilans werkt in dit kader mee aan negen proeftuinen die zich richten op populatiemanagement’.
1
Inspectie voor de gezondheidszorg (Netwerkzorg 2013) en Nivel (Dementiemonitor 2012).
14
Negen proeftuinen Populatiemanagement
Populatiemanagement in de langdurende zorg betekent dat we de organisatie van zorg en welzijn afstemmen op de vragen en behoeften van een specifieke groep mensen: een populatie. Bijvoorbeeld alle mensen die ingeschreven staan bij dezelfde huisarts. Of alle mensen in een wijk of regio. Met management wordt bedoeld dat professionals en zorgorganisaties vragen en behoeften binnen een populatie kennen en daar proactief op inspelen. De De
minister van VWS heeft de negen proeftuinen aangewezen voor een periode van vijf jaar. proeftuinen streven allemaal de ‘triple aim’ na: een gezonde populatie goede kwaliteit van zorg beheersing van de kosten
Triple aim
Het ministerie heeft Vilans gevraagd een kennisinfrastructuur te ontwikkelen die deze proeftuinen ondersteunt in hun ambities en doelstellingen. Een voorbeeld is Proeftuin Samen Sterker in Zorg (SSiZ), één van de negen proeftuinen. Het gaat om een samenwerkingsverband (van zorgpartijen) in de regio Alkmaar dat op basis van hun gezamenlijke kennis, ervaring en gegevens de zorg anders gaat organiseren. Dicht bij de patiënt, dus vaker bij de huisarts dan in het ziekenhuis en meer aandacht voor preventie. Het doel is: gezondheidswinst en zorg die betaalbaar blijft.
Innovatie en Onderzoek
18 online leermodules Circa 10.000 cursisten per maand Consortium legt verbinding tussen kennis, onderwijs en zorgpraktijk
Het programma Innovatie en Onderzoek van Vilans heeft in 2014 een mooie opbouw doorgemaakt, zowel in aantal medewerkers als in resultaten. Het team is vanwege de hoeveelheid opdrachten uitgebreid met zes medewerkers met zowel een sterk onderzoeks- als innovatieprofiel. Infographic hervorming zorg en ondersteuning, opkomst burgerinitiatieven De zorgtransitie - ofwel de hervormingen van de langdurende zorg en ondersteuning - gaat iedereen aan. Vilans maakte in 2014 een interactieve infographic met de belangrijkste wijzigingen. Wat valt onder welke wet? Uit welke financiële bronnen worden zorg en ondersteuning betaald? Welke wetten komen samen bij de hervorming van zorg en ondersteuning?
Eerste twee interventies erkend: Ontmoetingscentra en Klik Doenhier bij voor Depressie Infographic Hervormingen Zeven erkenningen Langdurende zorg onder voorbehoud
Infographic hervorming/zorg en ondersteuning ruim 6000 downloads
Infographic zeer goed ontvangen en opgenomen in diverse publicaties
© Vilans | Jaarverslag 2014
15 Negen proeftuinen Populatie-
Startpunt van de infographic is de burger met zijn sociale netwerk, de binnenste ring. Vanuit de portemonnee van de burger vertrekken verschillende geldstromen. De infographic toont hoe de geldstromen via verschillende wetten, gemeenten, zorgverzekeraars, zorgkantoren en aanbieders van zorg en ondersteuning weer bij burgers met een zorg- of ondersteuningsvraag terecht komen. In de tweede ring staan de toegangspoorten tot zorg en ondersteuning afgebeeld. De infographic zet de belangrijkste wijzigingen op een rij en verwijst naar websites met achtergrondinformatie. In 2014 is de infographic ruim 6000 keer gedownload. Hij is zeer goed ontvangen en opgenomen in diverse publicaties. Ook brachten we de burgerinitiatieven in kaart. We inventariseerden het aantal en de veel voorkomende kenmerken en gaven de bevindingen ook weer in een interactieve infographic. In 2015 gaan we op zoek naar de waarde die burgerinitiatieven voor hun leden creëren. Transities Begin 2014 was er nog weinig inzicht in de consequenties van de transities voor de zorg en ondersteuning. Vilans heeft hier, naast de infographic, nog op andere manieren aan gewerkt. Beleefde stelselherziening Vilans brengt negen huishoudens in beeld die te maken krijgen met de transities; een verkenning om de leefwereld van deze burgers in beeld te brengen. We volgen hen tot medio 2015 met behulp van een ‘probekit’: een doos met creatieve middelen om verhalen op te halen, zoals opnameapparatuur, ansichtkaarten en een fotocamera. Deze hulpmiddelen stellen de deelnemers in staat om hun verhaal op hun eigen manier te vertellen (in bijvoorbeeld teksten of beelden); hoe beleven zij de stelselherziening? De ‘probekits’ blijven minstens twee weken bij de deelnemers thuis. De verhalen die dit oplevert, presenteren we tijdens een congres en in blogs. Daarnaast dienen ze als input voor een vervolgonderzoek. Wlz monitor Vilans is in 2014 in opdracht van VWS gestart met het monitoren van de implementatie van de Wlz. De monitor heeft tot doel inzicht te krijgen in de ervaringen van organisaties met de Wlz en daaruit informatie te verzamelen die als basis kan dienen voor beleid. We signaleren knelpunten en onduidelijkheden die vervolgens door VWS of andere betrokken partijen worden opgepakt of uitgezocht. We blijven de ontwikkelingen in 2015 volgen. Wetenschappelijke evaluatie van het nieuwe concept ‘hersenletselcentra’ In 2014 is ons voorstel voor de wetenschappelijke evaluatie van het nieuwe concept ‘Hersenletselcentra’ gehonoreerd. De Hersenstichting heeft Vilans gevraagd om een voortrekkersrol te spelen in de evaluatie vanwege onze ervaring met het begeleiden van implementatie van en onderzoek naar integrale zorg, ketenzorg (waaronder het gevalideerde Ontwikkelingsmodel voor Ketenzorg), samenwerkingsvraagstukken en niet-aangeboren hersenletsel. Het onderzoek laat zien hoe een netwerk in de regio samenwerkt, of de patiënt en zijn naasten centraal staan en welke bijdrage vrijwilligers en ervaringsdeskundigen leveren aan het vergroten van de zelfredzaamheid en de kwaliteit van leven van patiënten. In januari 2015 zijn we gestart met het evaluatieonderzoek. Dit gebeurt in opdracht van de patiëntenverenigingen en de Hersenstichting. Innovatie in ons werk In 2014 heeft Vilans op verschillende manieren aan innovatie gewerkt. We zijn gestart met het eigen maken van de methodiek Design Thinking en deze toe te passen in projecten. Design Thinking (DT) is afkomstig uit de ontwerperswereld. Het is een creatieve manier om een probleem snel helder en opgelost te krijgen. Het helpt om buiten de bestaande kaders te denken. Kernwaarden van deze manier van werken: Visueel werken Co-creatie Mens centraal Prototype Holistisch perspectief
16
Design Thinking helpt ons om nóg explicieter te maken dat we, in alles wat we doen, de zorgverleners en patiënten voldoende moeten betrekken. In elk project van Vilans moet hun verhaal terug te vinden zijn. In 2015 ligt de nadruk op doen, leren, volgen en tonen. Persoonsgerichte Zorg Vilans ontwierp op basis van twee zorgmodellen uit Groot-Brittannië het Huis van Persoonsgerichte Zorg. Dit Huis is bedoeld om zowel professionals als cliënten te stimuleren om persoonsgerichte zorg te realiseren.
Zelfmanagement en Gezamenlijke Besluitvorming staan in het hart van dit huis. Vilans ontwikkelde hiervoor de handreiking ‘Zelfmanagement en beperkte gezondheidsvaardigheden’ waarin zorgverleners uit de eerste lijn in negen stappen mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden kunnen ondersteunen in zelfmanagement. Om Gezamenlijke Besluitvorming te stimuleren ontwikkelde Vilans een gesprekshandleiding.
Huis Persoonsgerichte zorg
Het Huis van de Persoonsgerichte Zorg en alle tools voor zelfmanagement en gezamenlijke besluitvorming worden in 2015 geïmplementeerd en geëvalueerd. Domotica Vilans onderzocht in 2014 de implementatie van derde-generatie toezichthoudende domotica in de psychogeriatrische zorg en de gehandicaptenzorg. Uit de eerste resultaten blijkt dat het draagvlak onder het personeel vergelijkbaar tot groter is dan voor de ‘klassieke’ akoestische bewaking en personenalarmering. Ook blijkt dat deze nieuwe systemen zorgen voor een afname van het aantal loze meldingen (factor 20).
Draagvlak voor domotica bij personeel groeit
Vilans heeft in 2014 evaluaties uitgevoerd van een navigatie-support-systeem voor dementerenden. Dit gebeurde onder de noemer Happy Walker. Happy Walker valt onder het Europese programma Ambient Assisted Living (AAL). Dit programma wil innovaties stimuleren die de zelfstandigheid en participatie van ouderen bevorderen. In 2012 is er een programmalijn gestart die speciaal gericht is op mobiliteit. De resultaten van de evaluaties zijn gebruikt om de interface en functies te verbeteren. In een vervolgonderzoek in 2015 wordt dit verder gevalideerd.
Advies en Implementatie Het programma Advies en Implementatie van Vilans heeft in 2014 een flinke groei doorgemaakt, zowel in aantal medewerkers als in resultaten. Binnen Advies en Implementatie hebben we uiteenlopende projecten uitgevoerd. In voor Mantelzorg: 80 organisaties Vilans is in 2014 gestart met het programma In voor Mantelzorg. Doel: de samenwerking tussen mantelzorgers en beroepskrachten en de ondersteuning van mantelzorgers versterken. Vilans doet dit in nauwe samenwerking met Movisie. Met dit programma geeft het ministerie van VWS uitvoering aan een deel van de motie Van der Staaij c.s. van 30 oktober 2013, waarin wordt gepleit voor betere samenwerking met en goede ondersteuning van mantelzorgers.
© Vilans | Jaarverslag 2014
80 organisaties In voor Mantelzorg
17
Het is gelukt om in korte tijd 80 zorgorganisaties te laten starten met het programma, afkomstig uit de sectoren: ouderenzorg gehandicaptenzorg geestelijke gezondheidszorg ziekenhuizen en revalidatiecentra thuiszorgorganisaties cross-sectoraal, zoals samenwerking tussen zorgorganisaties in eerste en tweede lijn, samenwerking tussen zorg- en welzijnsorganisaties en met gemeenten. Per sector en per organisatie spelen er diverse vraagstukken. Betere kennismaking met mantelzorgers, het verhelderen van wederzijdse verwachtingen, gebruik van digitale communicatie, uitwerken van een heldere visie en beleid en veranderen van werkwijze en houding van medewerkers. Alle organisaties krijgen adviezen op maat van een adviseur en ook de mantelzorgers zelf vervullen een centrale rol in de advisering. Alle kennis en ervaringen van het programma worden via de website www.invoormantelzorg.nl verspreid, zodat ook andere zorgorganisaties hiervan kunnen profiteren. In voor beter, leven in vrijheid Vilans heeft in 2014 met zeven zorgorganisaties gewerkt aan een nieuw project op het gebied van vrijheidsbeperking: ‘In voor beter, leven in vrijheid’. Doel van dit project is om de vrijheid van ouderen en mensen met een beperking te vergroten. Alle lagen van de organisatie zijn hierbij betrokken: van de Raad van Bestuur tot de receptionist en van de vrijwilliger tot de behandelaar. Zij moeten anders werken om vrijheidsbeperking te verminderen. Vilans helpt een optimale balans te vinden tussen welzijn en veiligheid van de cliënt. Zo weten zorgaanbieders het aantal vrijheidsbeperkende maatregelen met ruim 30% terug te brengen zonder toename van ernstig letsel of agressie-incidenten. In 2014 publiceerde Vilans de vernieuwde Alternatievenbundel. We hebben 20 mooie nieuwe alternatieven aan de bundel toegevoegd (van 60 naar 80). Transmurale zorgbrug De Transmurale Zorgbrug is een begeleidingstraject voor kwetsbare ouderen met als doel: zo min mogelijk functieverlies na een ziekenhuisopname. Hoe zorgen we ervoor dat de eerste lijn, de tweede lijn en zorginstellingen zo samenwerken dat de zorg beter en slimmer wordt georganiseerd? Vilans ondersteunde in 2014 diverse projecten, waaronder het project Transmurale Ouderenzorg Zeeland (TOZ) met onder andere de volgende interventies: Screening op kwetsbaarheid in de huisartsenpraktijk. Rond ziekenhuisopname en ziekenhuisontslag zorgen wijkverpleegkundige, Praktijk Ondersteuner Huisarts (POH) of transferverpleegkundige voor een goede informatieoverdracht. Binnen 48 uur bezoekt de wijkverpleegkundige of POH de patiënt thuis, wordt de indicatie gesteld en start de uitvoering van het individueel zorgplan. Een toegewijd team van professionals en een centraal aanspreekpunt zorgen voor continuïteit en de verbinding met en via de oudere. De huisarts, de specialist en de wijkverpleegkundige spelen hierin de hoofdrol. White papers Vilans heeft in 2014 rond twee kernthema’s stellingnemende rapporten (white papers) gepubliceerd: Persoonsgerichte Zorg Vernieuwend zorgen, zorgmedewerker in verandering Persoonsgerichte zorg Iedereen wil dat mensen met een chronische ziekte persoonsgerichte zorg krijgen. Zorg op maat waarbij niet de ziekte centraal staat maar de mens en zijn kwaliteit van leven. Dat vraagt om een integrale aanpak met aandacht voor zelfmanagementondersteuning, individuele zorgplannen en eigen regie. In het white paper beschrijven we wat persoons-
18
gerichte zorg inhoudt en wat het betekent voor de zorgverlener. Vilans wil zorgverleners die hiermee aan de slag willen een basis bieden. Vernieuwend zorgen Zorgmedewerkers staan in het hart van de transitie. Veranderingen in de zorg beginnen en eindigen bij hen. De publicatie ‘Vernieuwend zorgen’ van Vilans zet de hoofdlijnen van vernieuwend zorgen op een rij. Wat is de essentie van de zorg, nu en straks? Voor welke opgaven staan zorgmedewerkers? Hun werk verandert. De nieuwe medewerker wordt expert en coach, de cliënt ervaringsdeskundige en regisseur. Dit vraagt een andere rol van bestuur en management. Vilans ondersteunt bij deze transitie zodat medewerkers in de zorg beschikken over een passende visie en nieuwe vaardigheden en kennis. Vilans interviewde 150 medewerkers, teamleiders en opleiders uit de VVT- en VG-sector. Uit deze interviews kwam naar voren dat zorg ‘niet langer een product is van een in zichzelf gekeerde sector, maar in de leefwereld van burgers plaatsvindt’. Bij vernieuwend zorgen werken cliënt en zorgverlener meer samen.
150 interviews met zorgmedewerkers
In voor zorg! In voor zorg! versterkt het verandervermogen van de sector met als doel de cliënt centraal te stellen. Dit gebeurt door organisaties te ondersteunen bij veranderingen, door het ministerie van VWS en de sector beter met elkaar te verbinden en door actuele beleidsinformatie en bestaande kennis en ervaring te delen. Het afgelopen jaar stond de decentralisatie van de AWBZ naar de Wmo, de Wlz en de Zorgverzekeringswet centraal. In voor zorg! heeft de afgelopen jaren een gedegen en stabiele werkwijze ontwikkeld om organisaties succesvol te ondersteunen bij het bereiken van hun veranderdoelen. Via In voor zorg! zijn in 5 jaar tijd 380 organisaties in de langdurige zorg in 441 verandertrajecten begeleid naar toekomstbestendige zorg. Organisaties die meededen aan In voor zorg!: zijn gemiddeld 25 tot 50% minder tijd kwijt aan administratie en overleg; besteden tot 25% meer tijd aan het contact met cliënten; verhoogden de cliënt- en medewerkerstevredenheid; verlaagden het ziekteverzuim. Het doorvoeren van veranderingen in zorgorganisaties leidt aantoonbaar tot kwalitatief betere zorg met een meer doelmatige inzet van middelen. De uitdagingen waar organisaties voor staan zijn onder te brengen in een aantal thema’s. Zo begeleidden we het afgelopen jaar trajecten op het gebied van Professionals, Slim organiseren (bedrijfsvoering), Zelfsturing, Technologie (zorg op afstand) en wijkgericht werken. Maar ook werd een beroep gedaan op ondersteuning bij de samenwerking in Wmo-regio’s, netwerkvorming en de vorming van consortia rond de zorginkoop door gemeenten.
380 organisatiesbegeleid bij 441 verandertrajecten Verminderen van 2550% van administratie en overlegtijd
Enkele resultaten in 2014
231 afgeronde en 183 actieve trajecten; 5.440 bezoekers van bijeenkomsten en congressen; Doorontwikkeling van IVZO.net voor digitale ondersteuning tijdens verandertrajecten; De Winterzorgbeurs 2014 waarbij de ontwikkelingen in de sector zijn getoond en zichtbaar is gemaakt wat 5 jaar In voor zorg! heeft opgeleverd; Publicatie: Succesvol veranderen in de langdurige zorg: Meer met minder, het kan! (deel 3); Handreiking: communicatie bij Lean-trajecten. Het online jaarbeeld 2014 geeft een uitgebreid overzicht van trajecten en activiteiten van het afgelopen jaar: http://www.resultateninvoorzorg.nl/Jaarbeeld2014/
© Vilans | Jaarverslag 2014
231 afgeronde en 183 actieve trajecten
19
Nieuwe integrale proposities en bijzondere activiteiten & producten OMAHA Na een intensieve voorbereiding hebben in december 2014 30 zorgorganisaties getekend voor het OMAHA System, een classificatiesysteem voor de (wijk)verpleegkundige en maatschappelijke gezondheidszorg. Dit houdt in dat ze de komende twee jaar actief aan de gang gaan om het Omaha System te implementeren. Vilans is door het nieuwe bestuur van de Stichting Omaha System Europe gevraagd om dit traject te ondersteunen als uitvoeringsorganisatie. Het Omaha System biedt een gezamenlijke eenduidige terminologie, een belangrijke voorwaarde voor professionalisering en samenwerking. De komende jaren zullen de deelnemers een community vormen waarin zij ervaringen en kennis met elkaar delen.
30 zorgorganisaties tekenden voor OMAHA
OMAHA: eenheid van taal voor de wijkverpleegkundigen
Het Ministerie van VWS ondersteunt het initiatief en stelt een ontwikkelsubsidie ter beschikking om de vervolgstappen mogelijk te maken en zo de kosten voor zorgorganisaties beperkt te houden. Een flink aantal organisaties overweegt in een wat later stadium in te stappen. Kwaliteitsevaluaties Besturen en raden van toezicht worden steeds meer aangesproken op hun verantwoordelijkheid voor de kwaliteit binnen hun zorgorganisatie. Kwaliteit is steeds meer een besturingsvraag. Een zorgorganisatie die daar vorm aan geeft is Cordaan in Amsterdam. Cordaan heeft een werkwijze ontwikkeld waarbij zorgteams en locaties zelf periodiek een beeld geven van kwaliteit van zorg: de zelfevaluatie. De uitkomsten worden allereerst gebruikt voor interne verbeteringen. Ze worden echter ook vertaald naar een beeld van de locatie en van de sector (Intramurale Verpleging & Verzorging, Gehandicaptenzorg, Thuiszorg). Daarmee heeft de leiding van de organisatie een instrument om te monitoren hoe in de diverse onderdelen aan kwaliteit wordt gewerkt. Deze uitkomsten zijn onderwerp van gesprek op de diverse geledingen in de organisatie, tot en met de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht. Ze worden daarmee een onderdeel van de governance van Cordaan. Net als bij de financiële governance vindt er ook een externe toets plaats of de gegevens een getrouw beeld geven. Vilans heeft met Cordaan de rol van Kwaliteitsaccountant ontwikkeld.
Vilans als kwaliteitsaccountant met Cordaan
Doel is niet om nieuwe bureaucratie te introduceren, maar om medewerkers en de organisatie te faciliteren in hun verbeterprocessen. Medewerkers en management van Cordaan geven aan dat we in deze opzet geslaagd zijn. Daarnaast ontwikkelt zich een werkwijze waarbij cliënten betrokken worden bij dit proces. De werkwijze wordt in 2015 in meer algemene termen beschreven en gepubliceerd. Leerstoel Amsterdam Prof. Dr. Henk Nies, bestuurder van Vilans bekleedt inmiddels drie jaar een leerstoel ‘Organisatie en beleid van zorg’ in Amsterdam. De leerstoel is gevestigd bij de Afdeling Organisatiewetenschappen aan de Faculteit der Sociale Wetenschappen van de Vrije Universiteit in Amsterdam. De leerstoel is ingesteld voor een periode van vijf jaar voor 0,2 fte en is ingegaan op 1 januari 2012. In de overeenkomst zijn de Vereniging Het Zonnehuis, de Vrije Universiteit en Vilans overeengekomen dat de eerste partij promotie-onderzoek zal bekostigen, dat Vilans de leerstoel financiert en dat de Faculteit der Sociale Wetenschappen gastvrijheid verleent aan de leerstoelhouder. De opdracht van de leerstoel richt zich op het bevorderen en ondersteunen van waardige zorg voor ouderen. Centraal staat de vraag: ‘hoe gaan zorgorganisaties om met de veranderingen in de gezondheidszorg, in het bijzonder in de ouderenzorg’. De leerstoel gaat specifiek in op zorgprocessen en netwerken. Met de leerstoel wordt beoogd nadere invulling te geven aan mogelijkheden voor waardige en waarde gedreven zorg. Dit gebeurt vanuit de opvatting dat de zorg meer invulling moet krijgen 20
Leerstoel Innovatie In de organisatie en governance van zorg
vanuit een mensbeeld dat oudere kwetsbare mensen streven naar een betekenisvol en zinvol bestaan en dat de gemeenschap waarin zij leven een belangrijk ankerpunt vormt en een bron is van waardevolle relaties. Hiervoor zijn in de concretisering drie thema’s benoemd: ketens en netwerken; kwaliteit en veiligheid; verandervermogen van de zorgsector. Hier wordt met onderzoek, onderwijs en publicaties invulling aan gegeven. Leerstoel Tilburg Vilans heeft in 2014 voorbereidingen getroffen voor het instellen van een bijzondere leerstoel aan de Universiteit van Tilburg, TIAS, School for Business and Society. Inhoudelijk zal de leerstoel zich richten op ‘Innovatie in de organisatie en governance van zorg’. Daarbij gaat het om vraagstukken als innovatie in de organisatie van zorg en ondersteuning rond cliënten met complexe zorgbehoeften en nieuwe vormen van (be)sturen. De verwachting is dat de leerstoel in 2015 ingesteld wordt. Vilans wil deze leerstoel instellen omdat het als kenniscentrum van belang is goede verbindingen te hebben met de academische wereld. Vilans opereert toenemend ‘systemisch’. Dat wil zeggen dat we aanpakken kiezen – veelal met bestuurders – die een hele organisatie of de totale keten van voorzieningen in een bepaald gebied raken. Ons doel: de zorgpraktijk verbeteren via een ‘multi-level’ aanpak: van werkvloer naar boardroom. Met deze invalshoek volgen we onderwerpen als geïntegreerde zorg, wijkgericht werken, wijkgerichte samenwerking, populatiegerichte bekostiging en meer recent vernieuwing in het kader van de Wet langdurige zorg en Omaha. Vilans verwacht dat de setting van Public Management bij TIAS daar ondersteunend aan zal zijn.
© Vilans | Jaarverslag 2014
21
3. Feiten en cijfers
22
Financieel resultaat Het jaar 2014 is afgesloten met een positief resultaat van € 535.359. De opbrengsten van Vilans bedroegen in 2014 bijna € 31,1 miljoen. De opbrengsten zijn bijna € 8,7 miljoen lager dan de begrote opbrengsten. Dit verschil is als volgt te verklaren: Stijging van de instellingssubsidie van het ministerie van VWS met bijna € 0,1 miljoen. Dit bedrag heeft voornamelijk betrekking op de jaarlijkse indexering van de instellingssubsidie in verband met gestegen salariskosten. De projectsubsidies (niet-structurele subsidies) zijn bijna € 7,6 miljoen lager dan waar bij de begroting vanuit is gegaan. Dit heeft voor € 8,4 miljoen te maken met lagere materiële projectkosten met betrekking tot de uitvoering van het programma In voor zorg!. In 2014 zijn minder activiteiten uitgevoerd dan was voorzien. Deze activiteiten zijn doorgeschoven naar 2015. Daarnaast is voor € 0,8 miljoen meer projectsubsidies omgezet dan was voorzien in de begroting. Dit betreft extra projectsubsidies van het ministerie van VWS. De opdrachten van derden zijn bijna € 1,1 miljoen lager dan begroot. In de begroting zijn in de post Opdrachten derden ook de nog te verwerven opbrengsten opgenomen. Deze te verwerven opbrengsten zijn in 2014 grotendeels gerealiseerd als projectsubsidies. Hierdoor zijn minder activiteiten gefinancierd met opdrachten dan in de begroting was voorzien. De overige opbrengsten zijn € 0,13 miljoen lager dan begroot. Deze afname heeft met name betrekking op lagere opbrengsten van producten. De niet-projectgebonden opbrengsten zijn bijna € 55.000 hoger dan begroot. Dit betreft verschillende incidentele posten. De kosten van Vilans bedroegen in 2014 € 30,6 miljoen. De kosten zijn bijna € 8,8 miljoen lager dan begroot. Dit verschil is als volgt te verklaren: De personele kosten zijn ruim € 0,7 miljoen lager dan begroot. De lagere kosten hangen voornamelijk samen met lagere salariskosten. In de begroting was rekening gehouden met extra salariskosten als gevolg van de nieuw af te sluiten CAO Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening. Deze nieuwe CAO is echter pas eind 2014 afgesloten en had hierdoor nagenoeg geen financiële consequenties voor dit jaar. De projectkosten zijn bijna € 8,3 miljoen lager uitgevallen. Dit betreft out-of-pocket kosten die één op één samenhangen met de uitvoering van projecten. De lagere kosten zijn voornamelijk het gevolg van het uitvoeren van minder activiteiten voor het programma In voor zorg!. De uitvoering van deze activiteiten schuift door naar 2015. De materiële kosten zijn bijna € 0,24 miljoen hoger uitgevallen. De hogere kosten hebben hoofdzakelijk betrekking op overige materiële kosten. Het betreft de kosten voor een leerstoel. Het financieel resultaat (ontvangen rente) van € 65.833 zorgt ervoor dat het totaal resultaat uitkomt op € 535.359 positief.
Vermogen Het vermogen van Vilans bedraagt ultimo 2014 bijna € 3,1 miljoen. Conform de subsidieregeling van het ministerie van VWS wordt een deel van het resultaat op de activiteiten die zijn gefinancierd met instellingssubsidie toegevoegd aan de egalisatiereserve van het ministerie van VWS. Het overige deel wordt toegevoegd aan het eigen vermogen van Vilans. Het eigen vermogen vormt samen met de egalisatiereserve van VWS een noodzakelijke buffer om algemene bedrijfsrisico’s te kunnen opvangen. Gezien de bedrijfsrisico’s en op grond van de kostenstructuur van Vilans is het wenselijk dat het vermogen, op basis van de huidige financiering van de activiteiten, ongeveer 35% van de
© Vilans | Jaarverslag 2014
23
organisatiekosten2 bedraagt. Het vermogen is vanwege het resultaat van 2014 met bijna € 0,54 miljoen toegenomen. De omvang van het vermogen komt hiermee eind 2014 neer op bijna 23% van de organisatiekosten. De omvang van het vermogen ligt nog onder de gewenste omvang. Een groter vermogen is dus noodzakelijk. Om dit te realiseren laat de begroting van 2015 een positief resultaat zien van bijna zes ton.
Hybride organisatie Vilans is door de publieke en private financiering van zijn activiteiten een hybride organisatie. We zijn een stichting zonder winstoogmerk en ons resultaat wordt volledig toegevoegd aan het vermogen. Dit vermogen is nodig om onze organisatierisico’s op te vangen. We kijken jaarlijks kritisch naar de omvang en samenstelling van onze organisatiekosten. De medewerkers worden beloond conform de CAO Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening. Daarnaast voldoen we aan de Wet Normering Topinkomens.
Personeelsbestand, stevige groei In 2014 is het personeelsbestand van Vilans hard gegroeid: van 151 (118 fte) medewerkers op 1 januari 2014 naar 172 medewerkers (140 fte) op 31 december 2014. Steeds vaker vindt inzet plaats op basis van een overeenkomst van opdracht (ZZP) of op basis van een 0-uren contract. Op 31 december 2014 had Vilans 10 medewerkers in dienst op basis van een 0-urenovereenkomst.
In- en uitstroom In 2014 zijn er 48 nieuwe medewerkers in dienst getreden, allen op basis van een tijdelijke arbeidsovereenkomst. De uitstroom over 2014 bedraagt 27 medewerkers. Van de uitstromers hadden 14 medewerkers een tijdelijke arbeidsovereenkomst, 13 collega’s stroomden uit op basis van een vaste arbeidsovereenkomst. Vanaf 1 juli 2014 worden er, met vertrekkende medewerkers, exit-gesprekken gevoerd om een beeld te krijgen van hoe zij Vilans hebben ervaren. In de cijfers over in- en uitstroom zijn geen medewerkers meegenomen met een 0-urencontract of een oproepcontract.
Personeelssamenstelling Op 31 december 2014 is de verhouding tussen tijdelijke en vaste arbeidsovereenkomsten 50% vast – 50% tijdelijk. Door de hoge instroom is het percentage tijdelijke contracten aanzienlijk gestegen. Vilans streeft naar een bezetting waarbij we flexibel kunnen inspelen op de ontwikkelingen. Daarnaast is het van belang om continuïteit en kennis te borgen. Ondanks de hoge instroom is de verhouding man/vrouw binnen Vilans nauwelijks gewijzigd. Op 31 december 2014 bedraagt de verhouding 80,92% vrouwen, versus 19,08 % mannen. In vergelijking met 31 december 2013 is het percentage mannen met 0,98 % gestegen.
2
Dit zijn alle kosten van Vilans exclusief de projectkosten.
24
Leeftijd Binnen Vilans is het aantal jongere medewerkers in 2014 gestegen. De leeftijdscategorie 2535 jaar telt per 31 december 2014 49 medewerkers. Op 31 december 2013 waren dat er 32 mede-werkers. De gemiddelde leeftijd van de Vilans medewerkers per 31 december 2014 bedraagt 43 jaar, de verdeling over de leeftijdscategorieën is als volgt:
15-25 25-35 35-45 45-55 55-65
jaar jaar jaar jaar jaar
Daling ziekteverzuim
2% 28% 24% 27% 19%
Verzuim Over het jaar 2014 bedraagt het ziekteverzuim 2,75% (excl. zwangerschap). Dit is een daling ten opzichte van 2013, er was toen sprake van een verzuimpercentage van 3,88% (excl. zwangerschap). Over het jaar 2014 was het langdurend verzuim met 1,62% (excl. zwangerschap) verantwoordelijk voor het grootste deel van het verzuimcijfer. Het kortdurend verzuim bedroeg 1,13% (excl. zwangerschap).
© Vilans | Jaarverslag 2014
25
4. Governance
26
Raad van Bestuur Vilans had in het verslagjaar een tweehoofdige Raad van Bestuur die werd gevormd door: mw. drs. A.C.H. Versteegden MBA dhr. prof. dr. H.L.G.R. Nies Mevrouw Versteegden is met ingang van 1 januari 2014 benoemd tot lid Raad van Bestuur van Vilans. Per 1 april 2014 heeft zij de heer Nies opgevolgd als voorzitter Raad van Bestuur van Vilans. De heer Nies is met ingang van die datum benoemd tot lid Raad van Bestuur van Vilans.
Raad van Toezicht In
2014 was de samenstelling van de Raad van Toezicht als volgt: dhr. drs. J.J.A.H. Klein Breteler (voorzitter) dhr. drs. J.K.P. Bruinstroop (met ingang van 1 september 2014) dhr. drs. J.S. Hesp dhr. drs. M.W.L. Hoppenbrouwers (met ingang van 1 september 2014) dhr. prof. dr. G.G. van Merode mw. drs. J.E.A.M. Nooren mw. mr. J.G.J.M. de Zwaan
De Raad van Toezicht vergaderde in het verslagjaar zes keer. Gedurende 2014 heeft de Raad van Toezicht zich bezig gehouden met de werving van twee nieuwe leden en de voorbereiding voor de werving van een nieuwe voorzitter. Met ingang van 1 september 2014 zijn twee nieuwe leden toegetreden, de heren Bruinstroop en Hoppenbrouwers. Met de komst van deze leden versterkt de Raad zijn expertise op het gebied van respectievelijk bedrijfsvoering in publiek/ private context en (beleids)ontwikkelingen in de zorg. Aan het eind van het verslagjaar heeft Vilans afscheid genomen van de heer Klein Breteler als voorzitter van de Raad van Toezicht. De heer Klein Breteler heeft vanaf de oprichting van Vilans tot 31-12-2014 het voorzitterschap ingevuld. Vilans is de heer Klein Breteler zeer erkentelijk voor zijn bijdrage gedurende deze acht jaar aan de ontwikkeling van de organisatie.
Afscheid voorzitter Raad van Toezicht
Gedurende het jaar is verder aandacht besteed aan de strategische koers en sturing van Vilans, onder andere met behulp van de ontwikkeling van een dashboard en key indicatoren. Verder zijn er verschillende thema’s in de vergaderingen aan de orde geweest. Zo heeft de Raad van Toezicht zich laten informeren over In voor zorg!, wijkgericht werken en het verspreiden van kennis (via onder andere websites, kennispleinen en social media). Bij deze thema’s waren steeds medewerkers uit de Vilans organisatie aanwezig om een en ander toe te lichten. De
Raad van Toezicht kent drie reguliere commissies: Auditcommissie Remuneratiecommissie Commissie Strategie en Beleid
Deze commissies hebben een voorbereidende functie voor de vergaderingen van de Raad van Toezicht. De Auditcommissie voert regelmatig overleg met de controller over de begroting, de trimesterrapportages, prognose en jaarrekening. Met de Raad van Bestuur heeft de remuneratiecommissie resultaat- en ontwikkelgesprekken gevoerd. De uitkomsten daarvan zijn in de Raad van Toezicht besproken. De Commissie Strategie en Beleid voert overleg met de Raad van Bestuur over inhoudelijke en strategische ontwikkelingen, zoals de marktontwikkeling richting verzekeraars en gemeenten en de strategische koers en sturing van Vilans. Een overzicht van (neven)functies van de leden van de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht is opgenomen in de bijlagen bij dit jaarverslag.
© Vilans | Jaarverslag 2014
27
Programmaraad De Programmaraad adviseert Vilans over ontwikkelingen in de zorg en in de samenleving. De Programmaraad is het jaar begonnen met een speciale bijeenkomst, een diner pensant, in aanwezigheid van de Raad van Bestuur en enkele experts van Vilans. Tijdens deze avond is gesproken over hoe de medewerker in de langdurende zorg in het nieuwe zorglandschap gaat opereren. Mevrouw dr. Marjan Kaljouw, voorzitter van de Adviescommissie Innovatie Zorgberoepen en Opleidingen van het Zorginstituut Nederland maakte met het motto ’we geven leiding aan het verleden’ duidelijk dat we in de zorg écht een andere koers moeten varen. Er is gesproken over vernieuwend eigenaarschap en het hart van de verandering: niet langer gaat het om zorg als product van een in zichzelf gekeerde sector. Het gaat, heel ouderwets én vernieuwend, om zorg die kernbehoeftes vervult. Het eigenaarschap van ziekte & zorg ligt bij de sector, gedrag & gezondheid heeft een gedeeld eigenaarschap van vrager en aanbieder. In juni heeft de Programmaraad vooruitgekeken naar de sector in 2020 en in september is gesproken over het concept Blauwe Zorg, de vlag waaronder een regionale aanpak wordt voorgesteld om zorg en welzijn betaalbaar, bereikbaar en toegankelijk te houden. Blauwe Zorg staat voor zorgvraag en zorgverlening waarbij kwaliteit voorop staat, maar noodzaak, duurzaamheid en kosten óók worden gewogen. Tijdens deze bijeenkomst is ook het conceptwerkprogramma 2015 voor VWS besproken. De leden van de Programmaraad zijn per 31-12-2014: mw. drs. D.M.J.J. Monissen, Voorzitter Raad van Bestuur De Friesland Zorgverzekeraar (voorzitter) dhr. drs. A.J.J. Antonisse, Manager Economic Affairs, AstraZeneca BV dhr. mr. L. Geluk, Voorzitter College van Bestuur De Haagse Hogeschool dhr. ir. M. Joachimstahl, Algemeen Directeur van GlaxoSmithKline BV dhr. prof. dr. K. Putters, Directeur Sociaal Cultureel Planbureau en hoogleraar Beleid & Management Gezondheidszorg Erasmus Universiteit dhr. drs. M.C.M. van Schaik, Directeur Gezondheidszorg Rabobank Nederland dhr. dr. G.J.C. Schulpen, Medisch Directeur ZIO, Zorg In Ontwikkeling dhr. drs. P. Quaedvlieg, Voorzitter Raad van Bestuur Esdégé Reigersdaal mw. drs. P. van Veen, Raad van Bestuur Vitalis WoonZorg Groep Gedurende dit verslagjaar is mw. drs. Y. van Gilse, directeur/bestuurder LOC Zeggenschap in zorg, overleden. Zij was lid van de Programmaraad van Vilans. Mw. Van Gilse heeft gedurende zeven jaar vanuit de Programmaraad Vilans op inspirerende wijze geholpen bij het formuleren en in praktijk brengen van onze visie. Daarnaast hebben we vele jaren met haar samengewerkt in projecten en andere samenwerkingsverbanden.
Ondernemingsraad De ondernemingsraad heeft in 2014 gemiddeld eens in de zes weken overleg gevoerd in de volgende samenstellingen: interne OR-vergaderingen (voltallige OR); agenda-overleggen (bestuurder, voorzitter OR en vicevoorzitter OR); overlegvergaderingen (bestuurder en voltallige OR); halfjaarlijks artikel 24-overleg (bestuurder, voltallige OR, voorzitter RvT). Daarnaast heeft de raad in 2014 contact gehad met de Raad van Toezicht, onder andere in verband met de benoeming van twee nieuwe leden van de Raad van Toezicht.
28
De OR heeft zich in 2014 beziggehouden met uiteenlopende onderwerpen, onder andere: Adviesaanvragen Functieprofielen Raad van Toezicht Aanstellen preventiemedewerker Invoeren van competentiemanagement Kaderbrief en begroting 2015 Instemmingsaanvragen Definitief strategisch HRM Beleid Wijziging woon-werkverkeer Collectieve roostervrije dagen en sluiting pand Overige onderwerpen RI&E Eigen vermogen, hoe hoog moet een gezonde buffer zijn? Wet Werk & Zekerheid Medewerkers-tevredenheidsonderzoek en werkdruk Achterban exit gesprekken R&O gesprekken Vilans Academie De OR heeft in zijn werkzaamheden gedurende 2014 ook steeds gekeken vanuit de in 2013 bepaalde speerpunten:
zijn de vooraf gestelde doelen van de herstructurering bereikt? de verbinding (of het gebrek daaraan) tussen Vilans en In voor zorg! de voorgenomen korting overheidsfinanciering (voor 2015) de effecten van besluitvorming rond Sekondant invoering competentiemanagement onze arbeidsomstandigheden, bijvoorbeeld de gevolgen van het sluiten van het bedrijfsrestaurant
Dit laatste genoemde speerpunt kwam eind 2014 middels een ‘brownpaper-sessie’ aan de orde. De OR ging langs de medewerkers met de vragen: ‘Hoe lunch en pauzeer je nu?’, ‘Hoe zou je willen lunchen en pauzeren?’ en ‘Waar verwacht je dat de OR zich verder mee bezig houdt?’. Uitkomst bleek dat medewerkers verbeteringen wensen in de pauze- en lunchmogelijkheden. Daarnaast dat de OR zich wel met de juiste onderwerpen bezig houdt, maar hier meer over zou kunnen communiceren. De OR neemt dit mee in zijn agenda voor 2015. De
samenstelling van de OR was in 2014 als volgt: Mw. drs. Béatrice Dijcks Dhr. mr. drs. Paul van der Kooij Dhr. ing. Maarten Kruit Dhr. drs. Marco van Putten (tot 31 juli 2014) Mw. Hilda Sanders Mw. dr. Marjolein van Vliet
© Vilans | Jaarverslag 2014
29
Bijlage 1 Overzicht (neven)functies Overzicht (neven)functies Raad van Toezicht De
heer drs. J.J.A.H. Klein Breteler (voorzitter) Voorzitter Raad van Toezicht Amstelring, Amsterdam Voorzitter Raad van Commissarissen Woningcorporatie Mooiland, Ede Voorzitter Raad van Toezicht Zorg Binnen Bereik, Amersfoort Voorzitter Raad van Commissarissen DSW Zorgverzekeraars OWM, Schiedam Voorzitter Raad van Commissarissen Valstar Simonis B.V., Rijswijk Lid Raad van Toezicht Stichting Lijn 1, Voorburg Bestuurslid Stichting Wateringse Molen, Wateringen Lid Raad voor Economische Aangelegenheden Bisdom Rotterdam Voorzitter Geschillencommissie Arbodiensten, Tilburg Voorzitter Bestuur PGGM Coöperatie, Zeist Lid Raad van Commissarissen Weboma B.V. Lid Adviesraad M.V.G.M., Rijswijk Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Studentengezondheidszorg, Delft Arbiter Scheidsgerecht voor de Gezondheidszorg, Utrecht
De heer drs. J.K.P. Bruinstroop Lid raad van Toezicht Stichting Feuerstein Centrum Nederland, Amsterdam Voorzitter Raad van Commissarissen HSK groep, Arnhem De heer drs. J.S. Hesp Lid Raad van Commissarissen Stichting Gerrit Theeuwes Trust Lid Raad van Commissarissen Zorgbalans De
heer drs. M.W.L. Hoppenbrouwers Lid Raad van Commissarissen van zorgverzekeraar Zorg en Zekerheid Lid Raad van Toezicht van de Stichting Riagg Amersfoort & Omstreken Lid Raad van Toezicht Stichting Noadin Lid Presidium van de Association International de la Mutualité (AIM) te Brussel Lid Raad van Advies Stichting Eerlijke Geneesmiddelenvoorziening
De
heer prof. dr. G.G. van Merode CIO, lid Raad van Bestuur, MUMC+ (hoofdfunctie) Hoogleraar Logistiek en operations management in de zorg Lid Advisory Board Forus Health, Bangalore, India
Mevrouw drs. J.E.A.M. Nooren Voorzitter Raad van Bestuur Bartiméus (hoofdfunctie) Voorzitter Raad van Toezicht Nederlands Gebarencentrum, Amersfoort Vice-voorzitter Raad van Toezicht Wilhelminaziekenhuis, Assen Lid Raad van Toezicht, Onbeperkt Sportief/Special Olympics, Bunnik Bestuurslid Progressief Akkoord, Montfoort Bestuurslid NVZD, Vereniging van bestuurders in de zorg, Utrecht
30
Mevrouw mr. J.G.J.M. de Zwaan Arbiter Stichting Scheidsgerecht voor de Gezondheidszorg Lid van de Commissie Governance van het Scheidsgerecht voor de Gezondheidszorg Lid Raad van Toezicht Hogeschool Leiden Lid Raad van Toezicht Raphaelstichting Voorzitter van de Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank Lid Raad van Toezicht Stichting CITO
Overzicht nevenfuncties Raad van Bestuur Mevrouw drs. A.C.H. Versteegden MBA (voorzitter) Lid bestuur Sekondant (per 1 april 2014) Lid Raad van Commissarissen Elan Wonen De
heer prof. dr. H.L.G.R. Nies Bijzonder hoogleraar Organisatie en beleid van Zorg, Vrije Universiteit Bestuurslid Stichting Effectieve Zorg Voorzitter bestuur Sekondant (tot 1 april 2014)
© Vilans | Jaarverslag 2014
31
Deel 2 | Jaarrekening 2014
32
Balans per 31 december 2014 na resultaatbestemming 31 december 2014 in euro
31 december 2013 in euro
55.944 55.944
75.904 75.904
Vlottende activa Vorderingen op korte termijn Liquide middelen Totaal vlottende activa
4.644.604 17.303.952 21.868.556
7.593.101 4.216.371 11.809.472
Totaal activa
22.004.500
11.885.376
2.894.434 180.300 3.074.734
2.326.605 212.770 2.539.374
888.859
352.974
Kortlopende schulden
18.040.907
8.993.028
Totaal passiva
22.004.500
11.885.376
Activa Vaste activa Materiële vaste activa Totaal vaste activa
Passiva Eigen vermogen Algemene reserve Egalisatiereserve VWS Totaal eigen vermogen
Voorzieningen
© Vilans | Jaarverslag 2014
33
Winst- en verliesrekening 2014 Realisatie 2014 in euro
Begroting 2014 in euro
Realisatie 2013 in euro
Opbrengsten Instellingssubsidie
5.315.252
5.234.020
5.252.825
21.636.979
29.222.716
23.537.430
Opdrachten van derden
2.445.952
3.527.030
2.335.290
Overige projectopbrengsten
1.606.628
1.733.151
1.419.508
Projectsubsidies
Opbrengsten (niet-projectgebonden) Totaal opbrengsten
54.899
128.159
31.059.710
39.716.917
32.673.212
Personele kosten
10.368.102
11.118.593
9.590.366
Projectkosten
17.195.831
25.456.537
19.721.634
3.026.250
2.789.256
2.787.552
30.590.184
39.364.386
32.099.552
469.526
352.531
573.660
65.833
50.000
91.768
535.359
402.531
665.428
Kosten
Materiële kosten Totaal kosten
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
Financieel resultaat
Bedrijfsresultaat
34
Kasstroomoverzicht 2014 volgens de indirecte methode
Resultaat exclusief rente Vaste activa Mutatie voorzieningen Mutatie werkkapitaal: Afname vordering op korte termijn Toename kortlopende schulden
2014 In euro
2013 In euro
469.526
573.660
19.960
-56.939
535.885
-1.026.908
2.948.498 9.047.879
-1.630.733 -3.403.617 11.996.377
-5.034.350
Kasstroom uit operationele activiteiten
13.021.748
-5.544.537
Kasstroom uit Investeringsactiviteiten
65.833
0
0
91.768
13.087.581
-5.452.769
4.216.371
9.669.140
17.303.952
4.216.371
13.087.581
-5.452.769
Kaststroom uit financieringsactiviteiten
Netto kasstroom
Liquide middelen Stand per 1 januari Stand per 31 december
Mutatie liquide middelen
© Vilans | Jaarverslag 2014
35
Toelichting jaarrekening Algemene toelichting 1. Activiteiten De activiteiten van de Stichting Vilans bestaan voornamelijk uit het ontwikkelen van vernieuwingen en verbeteringen die de kwaliteit van de langdurende zorg verhogen, deze overdraagbaar te maken en te helpen invoeren. Hiertoe ondersteunt Vilans de ontwikkeling van integrale zorg- en ondersteuningsprocessen van goed kwaliteitsniveau, met een basis in objectiviteit. De activiteiten worden hoofdzakelijk in Nederland uitgeoefend. Vilans is statutair en feitelijk gevestigd op de Catharijnesingel 47 te Utrecht. 2. Toelichting op het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen. 3. Schattingen Om de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening te kunnen toepassen, is het nodig dat de directie van de stichting zich over verschillende zaken een oordeel vormt, en dat de directie schattingen maakt die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten. 4. Verbonden Partijen Als verbonden partij worden aangemerkt alle rechtspersonen waarover overheersende zeggenschap, gezamenlijke zeggenschap of invloed van betekenis kan worden uitgeoefend. Ook rechtspersonen die overwegende zeggenschap kunnen uitoefenen worden aangemerkt als verbonden partij. Ook de statutaire directieleden, andere sleutelfunctionarissen in het management van de stichting Vilans en nauwe verwanten zijn verbonden partijen. Stichting Sekondant is een verbonden partij. Transacties van betekenis met verbonden partijen worden toegelicht voor zover deze niet onder normale marktvoorwaarden zijn aangegaan. Hiervan wordt toegelicht de aard en de omvang van de transactie en andere informatie die nodig is voor het verschaffen van het inzicht.
Grondslagen voor waardering van activa en passiva 1. Algemeen De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de bepalingen van het ministerie van VWS en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, die uitgegeven zijn door de Raad voor de Jaarverslag-geving, specifiek RJ 640 Organisaties zonder winststreven. Activa en passiva (met uitzondering van het vermogen) worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Indien er geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. De jaarrekening is opgesteld in euro’s. 2. Continuïteitsveronderstelling Mogelijk wordt de instellingssubsidie van het ministerie van VWS de komende jaren gekort. Op dit moment is de omvang en het moment echter nog niet bekend. De inkomsten vanuit
36
het programma In voor zorg! lopen in ieder geval door tot het jaar 2017. Daarnaast zijn er meerdere meerjarige grote subsidieprojecten en wordt een groei verwacht van de activiteiten die vanuit het veld worden gefinancierd. Deze jaarrekening is dan ook opgesteld uitgaande van de continuïteitsveronderstelling. 3. Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van het voorgaande jaar. 4. Materiële vaste activa Overige vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs inclusief direct toerekenbare kosten, onder aftrek van lineaire afschrijvingen gedurende de verwachte toekomstige gebruiksduur en bijzondere waardeverminderingen. De vervaardigingsprijs bestaat uit de aanschaffingskosten van grond- en hulpstoffen en kosten die rechtstreeks toerekenbaar zijn aan de vervaardiging inclusief installatiekosten. Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa De stichting beoordeelt op iedere balansdatum of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn. Indien dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief vastgesteld. Indien het niet mogelijk is de realiseerbare waarde voor het individuele actief te bepalen, wordt de realiseerbare waarde bepaald van de kasstroom genererende eenheid waartoe het actief behoort. Van een bijzondere waardevermindering is sprake als de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarde; de realiseerbare waarde is de hoogste van de opbrengstwaarde en de bedrijfswaarde. 5. Vorderingen Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Vorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering. 6. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en direct opeisbare deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekeningcourantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. 7. Eigen vermogen In overeenstemming met de subsidieregeling VWS-subsidies artikel 30 wordt een deel van het resultaat op de activiteiten die gefinancierd zijn met instellingssubsidie toegevoegd of onttrokken aan de egalisatiereserve VWS. Het overige deel wordt toegevoegd of onttrokken aan het eigen vermogen. 8. Voorzieningen Algemeen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld. Wanneer de verwachting is dat een derde de verplichtingen vergoedt, en wanneer het waarschijnlijk is dat deze vergoeding wordt ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting, dan wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen. © Vilans | Jaarverslag 2014
37
Voorziening jubilea De voorziening jubilea wordt opgenomen voor verwachte lasten gedurende het dienstverband. Reorganisatievoorziening en overige voorzieningen De reorganisatievoorziening en de overige voorzieningen worden opgenomen tegen nominale waarde. 9. Kortlopende schulden Kortlopende schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Kortlopende schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Dit is meestal de nominale waarde.
Grondslagen voor bepaling van het resultaat 1. Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. 2. Subsidies Subsidies worden als baten verantwoord in de winst-en-verliesrekening in het jaar waarin de gesubsidieerde kosten zijn gemaakt of opbrengsten zijn gederfd, of wanneer een gesubsidieerd exploitatietekort zich heeft voorgedaan. De baten worden verantwoord als het waarschijnlijk is dat deze worden ontvangen en Vilans de condities voor ontvangst kan aantonen. 3. Kosten De door medewerkers aan de projecten bestede uren worden tegen integrale kostprijstarieven ten laste van de projecten gebracht. De kostprijstarieven worden stelselmatig berekend en dienen ter dekking van alle kosten en niet-projectgebonden tijd. De projectkosten betreffen de direct aan projecten toe te rekenen kosten. 4. Personeelsbeloningen Periodiek betaalbare beloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst- en verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. Pensioenen Stichting Vilans heeft voor haar werknemers een toegezegde pensioenregeling. Hiervoor in aanmerking komende werknemers hebben op de pensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen dat is gebaseerd op het gemiddeld verdiende loon berekend over de jaren dat de werknemer pensioen heeft opgebouwd bij PFZW. De verplichtingen, welke voortvloeien uit deze rechten van haar personeel, zijn ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds Zorg en Welzijn. Vilans betaalt hiervoor premies waarvan de helft door de werkgever wordt betaald en de helft door de werknemer. De pensioenrechten worden jaarlijks geïndexeerd, indien en voor zover de dekkingsgraad van het pensioenfonds (het vermogen van het pensioenfonds gedeeld door haar financiële verplichtingen) dit toelaat. Per 1 januari 2014 diende het pensioenfonds een dekkingsgraad van ten minste 104,5% te hebben. De dekkingsgraad (na indexatie) bedroeg toen 109%. De maandelijkse dekkingsgraad in 2014 fluctueerde tussen 110% en 102 %. Per 1 januari 2015 gelden er nieuwe regels voor pensioenfondsen. Daarbij hoort ook een nieuwe berekening van de dekkingsgraad. De ‘nieuwe’ dekkingsgraad is het gemiddelde van de laatste twaalf dekkingsgraden. Door een gemiddelde te gebruiken zal de dekkingsgraad nu minder sterk schommelen. Op 31 december 2023 moet de dekkingsgraad minimaal 123% zijn. Het pensioenfonds verwacht hieraan te kunnen voldoen en voorziet geen noodzaak voor de aangesloten instellingen om extra stortingen te verrichten of om bijzondere premieverhogingen door te voeren. Vilans heeft geen verplichting tot het voldoen 38
van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij het pensioenfonds, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. Vilans heeft daarom alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord. 5. Financiële baten en lasten Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen die als onderdeel van de berekening van de effectieve rente worden meegenomen.
© Vilans | Jaarverslag 2014
39
Toelichting op de balans Vaste activa Verbouwing
Inventaris
Totaal
71.965
42.190
114.155
Cumulatieve afschrijving
-19.373
-18.877
-38.251
Boekwaarde
52.591
23.313
75.904
4.389
10.835
15.223
-21.914
-13.269
-35.183
0
0
0
76.353
53.022
129.378
Cumulatieve afschrijvingen
-41.288
-32.146
-73.434
Boekwaarde
35.066
20.881
55.944
Balans per 1 januari 2014 Aanschafwaarde
Mutaties in 2014 Investering Afschrijving Desinvestering Balans per 31 december 2014 Aanschafwaarde
Vlottende activa Vorderingen op korte termijn 31-12-2014
31-12-2013
Debiteuren
2.199.001
1.803.691
Rekening-courant Sekondant
1.043.550
1.206.986
Overige vorderingen
1.267.152
4.326.683
134.900
255.741
4.644.603
7.593.101
Overlopende activa Totaal vorderingen op korte termijn
40
Debiteuren
31-12-2014
31-12-2013
2.271.451
1.870.041
-72.449
-66.350
2.199.002
1.803.691
2014
2013
66.350
67.895
-42.357
-43.357
Dotatie ten laste van resultaat
48.456
41.812
Stand per 31 december
72.449
66.350
Openstaande debiteuren Voorziening dubieuze debiteuren Totaal debiteuren
Het verloop van de voorziening oninbaarheid is als volgt:
Stand per 1 januari Vrijval
Rekening-couranten De rekening-courant heeft betrekking op de rekening-courant verhouding met Sekondant.
Overige vorderingen
31-12-2014
31-12-2013
Te ontvangen van opdrachten derden
793.944
718.397
Te ontvangen subsidies
373.990
3.474.146
69.653
31.902
Te ontvangen Belastingdienst
0
37.028
Te ontvangen van Sekondant
25.772
22.708
3.793
42.501
Totaal overige vorderingen
1.267.152
4.326.683
Overlopende activa
31-12-2014
31-12-2013
Vooruitbetaald NS OV/NS-jaarkaarten
86.059
51.406
Vooruitbetaalde verzekeringen
10.325
0
Vooruitbetaald Sekondant
0
149.008
Vooruitbetaalde licenties
0
25.344
Te ontvangen rente
Overig
Vooruitbetaalde WGA-premie Overig Totaal overlopende activa
© Vilans | Jaarverslag 2014
0
10.204
38.516
19.778
134.900
255.741
41
Liquide middelen 31-12-2014 Kas en bankrekeningen Deposito’s Totaal liquide middelen
439.736 16.864.216 17.303.952
31-12-2013 577.730 3.638.641 4.216.371
De deposito’s zijn direct opeisbaar.
Eigen vermogen Algemene reserve
Stand 1 januari Correctie vaststelling instellingssubsidie 2012 Correctie vaststelling instellingssubsidie 2013 Mutatie huidig boekjaar (zie Bestemming resultaat) Algemene reserve 31 december
2014
2013
2.326.605 0 2.773 565.056 2.894.434
1.732.780 -5.680 0 599.505 2.326.605
2014
2013
212.770 0 -2.773 -29.697 180.300
141.167 5.680 0 65.923 212.770
Egalisatiereserve VWS
Stand 1 januari Reclassificatie vaststelling instellingssubsidie 2012 Reclassificatie vaststelling instellingssubsidie 2013 Mutatie huidig boekjaar (zie Bestemming resultaat) Egalisatiereserve VWS 31 december
Egalisatiereserve WVS De egalisatiereserve heeft betrekking op de instellingssubsidie van het ministerie van VWS. Deze dient ter dekking van verliezen op met instellingssubsidie gefinancierde activiteiten. In overeenstemming met de subsidieregeling VWS-subsidies artikel 30 wordt een gerealiseerd overschot of tekort op de activiteiten gefinancierd met instellingssubsidie toegevoegd dan wel onttrokken aan de egalisatiereserve, waarbij het overschot/tekort wordt toegerekend naar rato van de instellingssubsidie en de begrote overige baten.
42
Voorzieningen Totaal voorzieningen
2014
2013
352.974 -127.116 663.001 888.859
1.379.881 -1.039.372 12.465 352.974
2014
2013
Stand per 1 januari
102.713
127.545
Onttrekking
-33.231
-30.486
0
5.654
69.482
102.713
2014
2013
Stand per 1 januari
250.261
1.162.951
Ontrekking
-93.885
-919.501
Stand per 1 januari Ontrekking cq vrijval Toevoegingen ten laste van het resultaat Voorzieningen 31 december
Voorziening leerstoel Organisatie en beleid van zorg
Toevoegingen ten laste van het resultaat Voorzieningen 31 december
Voorziening reorganisatie
Toevoegingen ten laste van het resultaat Voorzieningen 31 december
Voorziening leerstoel ‘Innovation in governance and organization of care and welfare’ Stand per 1 januari Onttrekking Toevoegingen ten laste van het resultaat Voorzieningen 31 december
33.118
6.811
189.494
250.261
2014
2013
0 0 629.883 629.883
0 0 0 0
De voorziening bestaat uit drie componenten. Eén component van bijna € 0,07 miljoen heeft betrekking op de verplichting voor de leerstoel ‘Organisatie en Beleid van Zorg’ bij de Vrije Universiteit te Amsterdam. Deze voorziening heeft een looptijd van twee jaar. Daarnaast is een voorziening opgenomen van bijna € 0,2 miljoen in het kader van het sociaal plan in verband met een reorganisatie. Deze voorziening heeft een looptijd van één jaar. De voorziening voor de leerstoel ‘Innovation in governance and organization of care and welfare’ heeft betrekking op een verplichting met TIAS School for Business and Society. Deze voorziening heeft een looptijd van vijf jaar. De voorzieningen zijn, met uitzondering van de reorganisatievoorziening, geheel gevormd ten laste van de algemene reserve. De reorganisatievoorziening is voor de helft gefinancierd vanuit de algemene reserve en voor de helft vanuit de egalisatiereserve. Het ministerie van VWS heeft hier toestemming voor gegeven.
© Vilans | Jaarverslag 2014
43
Kortlopende schulden
Vooruit ontvangen (project)subsidies Vooruit ontvangen opdrachten derden Crediteuren Contractuele projectverplichtingen Belastingen en sociale verzekeringen Overige schulden en overlopende passiva Totaal kortlopende schulden
31-12-2014
31-12-2013
10.807.283 2.182.180 1.543.950 1.904.696 601.524 1.001.274 18.040.907
731.295 1.706.371 1.966.291 2.448.264 579.716 1.561.091 8.993.028
Vooruit ontvangen (project)subsidies De vooruit ontvangen (project)subsidies betreffen bedragen die in 2014 zijn ontvangen, maar bestemd zijn voor 2015. Het bedrag is als volgt te specificeren: 31-12-2014
31-12-2013
10.336.826
393.330
ZonMw
344.024
117.619
Overig
126.433
220.346
10.807.283
731.295
Ministerie van VWS
Totaal vooruit ontvangen (project)subsidies
Vooruit ontvangen opdrachten derden De vooruit ontvangen opdrachten derden hebben betrekking op bedragen die in 2014 zijn ontvangen, maar bestemd zijn voor werkzaamheden in 2015. Contractuele projectverplichtingen De contractuele projectverplichtingen zijn de verplichtingen die betrekking hebben op 2014 en voor lopende projecten zijn aangegaan. De afwikkeling van deze verplichtingen vindt plaats in 2015. Een bedrag van bijna € 1,1 miljoen (2013: € 1,8 miljoen) heeft betrekking op aangegane verplichtingen voor het project In voor zorg! Crediteuren In de post crediteuren is een schuld van € 18.938 (2013: € 18.257) opgenomen met betrekking tot geleverde diensten door Sekondant.
Belastingen en sociale verzekeringen Afdracht loonheffing en sociale lasten
31-12-2014
31-12-2013
562.597
496.681
Afdracht pensioenen
27.613
76.063
Afdracht BTW
11.314
6.972
601.524
579.716
Totaal belastingen en sociale verzekeringen
44
Overige schulden en overlopende passiva Opgebouwde vakantietoeslag Opgebouwde vakantiedagen Te betalen diensten derden Te betalen personele kosten Te betalen Sekondant Overige te betalen kosten Totaal overige schulden en overlopende passiva
31-12-2014
31-12-2013
339.646 281.901 122.314 238.849 0 18.564
287.547 284.806 169.483 638.856 136.694 36.598
1.001.274
1.561.091
Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen Vilans is meerjarige financiële verplichtingen aangegaan met betrekking tot inhuur van diensten van derden voor een bedrag van € 9.150.037 (2013: € 9.025.214). Hiervan heeft € 9.031.827 betrekking op aangegane verplichtingen voor het programma In voor zorg!. Van het totaalbedrag heeft € 8,82 miljoen euro betrekking op aangegane verplichtingen met een looptijd gelijk aan of korter dan één jaar. En € 0,33 miljoen heeft betrekking op aangegane verplichtingen met een looptijd langer dan één jaar maar korter dan vijf jaar. Vilans heeft een overeenkomst met Sekondant afgesloten voor de ICT dienstverlening, huisvesting, salarisadministratie en facilitaire dienstverlening. De begrote kosten voor 2015 voor de basisdienstverlening bedragen ruim € 1,3 miljoen. Vilans draagt samen met de kennisinstituten MOVISIE en het NJI het risico voor het resultaat van Sekondant.
© Vilans | Jaarverslag 2014
45
Toelichting op de winsten verliesrekening Algemeen De financiële systematiek, met name de wijze waarop opbrengsten en kosten worden toegerekend naar de afdelingen en projecten, sluit aan op de aard van de organisatie en de wijze waarop het financieel beheer binnen Vilans is georganiseerd. De indirecte kosten (personele kosten en de niet-projectgebonden materiële kosten) worden toegerekend naar de productieve clusters en afdelingen en worden vervolgens doorbelast naar de projecten. De direct aan de projecten toe te wijzen kosten en de projectopbrengsten worden rechtstreeks geregistreerd op de projecten. Volgens deze systematiek worden alle kosten integraal toegerekend aan de projecten en verantwoord naar subsidiegevers of in rekening gebracht aan de overige opdrachtgevers. Hierna worden de verschillende posten in de winst- en verliesrekening toegelicht. De realisatie wordt afgezet tegen de begroting. Indien een vergelijking met de realisatie van 2013 zinvol is, wordt ook dit aspect toegelicht.
Opbrengsten Instellingssubsidie De instellingssubsidie wordt jaarlijks door het ministerie van VWS toegekend ten behoeve van de uitvoering van activiteiten. De subsidie 2014 is als volgt samengesteld: Realisatie 2014 Toekenning Tijdelijke ophoging instellingssubsidie Loonbijstelling (OVA)
5.157.958 76.062 81.232
Begroting 2014
Realisatie 2013 5.144.180 0 108.645
De instellingssubsidie is toegenomen in vergelijking met 2013. Dit komt door een tijdelijke ophoging van de instellingssubsidie en door de toegekende loonbijstelling. Projectsubsidies De projectsubsidies van € 21,6 miljoen hebben betrekking op niet-structurele, specifiek aan bepaalde projecten toegekende subsidiegelden. De realisatie is ruim € 7,5 miljoen lager dan begroot. De oorzaak van dit verschil is voornamelijk dat minder activiteiten van In voor zorg! zijn gerealiseerd dan op het moment van begroten was voorzien. In verband met de uitvoering van het programma In voor zorg! zijn € 19,1 miljoen (2013): € 20,9 miljoen) opbrengsten gerealiseerd. Opdrachten derden Deze post betreft de opbrengsten met betrekking tot projecten die in opdracht van nietsubsidiegevers zijn uitgevoerd. Deze opbrengsten zijn bijna € 1,1 miljoen lager dan begroot. In de begroting zijn in de post Opdrachten derden ook de nog te verwerven opbrengsten opgenomen. Op het moment van begroten is niet bekend of deze worden gerealiseerd als
46
opdrachten derden of als projectsubsidies. De geworven opbrengsten zijn grotendeels gerealiseerd als projectsubsidies. Overige projectopbrengsten De overige projectopbrengsten zijn als volgt te specificeren:
Opbrengst producten Abonnementen Overige opbrengsten Totaal
Realisatie 2014
Begroting 2014
Realisatie 2013
168.261 1.383.770 54.597 1.606.628
0 0 0 1.733.151
261.008 1.141.285 17.215 1.419.508
Opbrengst producten De productopbrengsten bestaan uit de opbrengsten voor publicaties, workshops, congressen en cursussen. Abonnementen De opbrengsten van abonnementen hebben voornamelijk betrekking op de Vilans protocollen. Deze opbrengsten zijn toegenomen. Overige opbrengsten De overige opbrengsten bestaan uit opbrengsten voor lezingen en overige projectbijdragen. Dit type opbrengsten wordt niet vooraf begroot. Opbrengsten (niet-projectgebonden)
Incidentele baten Overige opbrengsten Totaal
Realisatie
Begroting
Realisatie
2014
2014
2013
54.899
0
114.799
0
0
13.360
54.899
0
128.159
De incidentele baten bestaat uit verschillende incidentele posten. De grootste post van € 39.472 heeft betrekking op een vrijval van outplacementkosten.
© Vilans | Jaarverslag 2014
47
Kosten Personele kosten Realisatie
Begroting
Realisatie
2014
2014
2013
Medewerkers in vaste dienst
5.089.470
6.130.602
5.332.613
Medewerkers in tijdelijke dienst
4.699.076
4.329.953
3.303.064
245.901
19.000
333.125
33.118
0
-6.811
358.013
451.288
237.821
0
200.000
456.921
Medewerkers niet in loondienst Reorganisatiekosten Opleidingskosten Overige personele kosten Opbrengst detachering/ziekengeld Totaal
-57.476
-12.250
-66.367
10.368.102
11.068.593
9.590.366
Medewerkers in vaste en tijdelijke dienst De kosten van de medewerkers in vaste dienst en tijdelijke dienst zijn bijna € 0,7 miljoen lager dan begroot. De kosten zijn lager dan begroot doordat in de begroting rekening was gehouden met hogere salariskosten als gevolg van een nieuwe CAO Welzijn. Deze nieuwe CAO zorgde echter pas eind 2014 voor lichte stijging van de salariskosten. Daarnaast is een deel van de formatie ingevuld via uitzendkrachten en detacheringen. De gemiddelde formatie bedraagt 126,87 fte (2013: 111,65 fte). Begroot was 126,07 fte. De sociale lasten die zijn begrepen in de salariskosten bedragen € 1,2 miljoen (in 2013): € 1,0 miljoen). De pensioenlasten die zijn begrepen in de salariskosten bedragen bijna € 0,8 miljoen (2013: € 0,7 miljoen). Bezoldiging Raad van Bestuur en Raad van Toezicht conform WNT
Raad van Bestuur, voorzitter A.C.H. Versteegden / 1 FTE / dienstverband gedurende heel 2014 Beloning Belastbare vaste en variabele onkostenvergoeding Beloning betaalbaar op termijn (werkgeversdeel pensioen) Totaal bezoldiging
Raad van Bestuur, lid H.L.G.R. Nies / 1 FTE / dienstverband gedurende heel 2014 Beloning Belastbare vaste en variabele onkostenvergoeding Beloning betaalbaar op termijn (werkgeversdeel pensioen) Totaal bezoldiging 48
2014
WNTnorm
2013
133.348
0
1.520
0
13.349 148.317
230.474
0 0
2014
WNTnorm
2013
139.699
129.815
525
222
14.149 154.373
13.927 143.964
230.474
WNTnorm
WNTnorm
228.599
2014
WNTnorm
J.J.A.H. Klein Breteler, voorzitter G.G. van Merode J.G.J.M. de Zwaan J.E.A.M. Nooren J.S. Hesp J.K.P. Bruinstroop (4 maanden) M.W.L. Hoppenbrouwers (4 maanden)
11.104 9.238 8.001 8.001 8.001 2.691 2.691
Totaal bezoldiging
49.725
Raad van Toezicht
In
17.286 11.524 11.524 11.524 11.524 3.841 3.841
2013 9.814 6.516 6.516 6.516 6.516 0 0
WNTnorm 17.145 11.430 11.430 11.430 11.430 0 0
71.063
35.878
62.865
2014 zijn voor stichting Vilans niet van toepassing: Bezoldiging topfunctionarissen en gewezen topfunctionarissen zonder dienstbetrekking Bezoldiging overige functionarissen met dienstbetrekking Uitkeringen bij einde dienstverband topfunctionarissen en gewezen topfunctionarissen Uitkeringen bij einde dienstverband overige functionarissen.
Medewerkers niet in loondienst In 2014 is voor bijna € 0,25 miljoen gebruik gemaakt van gedetacheerde medewerkers. De realisatie is ruim € 0,2 hoger dan op het moment van begroten was voorzien. Dit komt doordat vanwege ziekte en vertrek van medewerkers tijdelijk gebruik is gemaakt van uitzendkrachten en detacheringen. Reorganisatiekosten De reorganisatiekosten vallen € 33.118 hoger uit dan eind 2013 was voorzien. Opleidingskosten De opleidingskosten zijn € 93.275 lager dan begroot. De kosten komen met name lager uit doordat vanwege de Vilans Academie minder individuele opleidingen nodig zijn geweest. Overige personele kosten In de begroting waren individuele outplacementtrajecten begroot. Deze zijn niet gerealiseerd in 2014. Opbrengst detacheringen & ziekengelden De opbrengsten hebben betrekking op ontvangen ziekengelden als gevolg van zwangerschappen. Projectkosten De projectkosten hebben betrekking op projectgebonden verblijfkosten, kosten voor huur van accommodaties, catering, repro- en portokosten en materiaalkosten. Daarnaast is specifieke expertise ingehuurd voor de uitvoering van de activiteiten binnen de projecten. De kosten hebben tenslotte betrekking op kosten voor publicaties, websites, congressen en cursussen. De hoogte van deze kosten hangt samen met de aard van de projecten die in dit jaar zijn uitgevoerd. De projectkosten zijn bijna € 8,3 miljoen lager dan begroot. Dit wordt met name verklaard door lagere kosten voor het realiseren van het programma In voor zorg!. Van de projectkosten heeft € 19,1 miljoen betrekking op het programma In voor zorg!.
© Vilans | Jaarverslag 2014
49
Materiële kosten Realisatie
Begroting
Realisatie
2014
2014
2013
1.448.200
1.545.000
1.790.841
Diensten derden
124.345
167.500
106.321
Afschrijvingen, licenties en onderhoud
158.169
144.700
167.323
80.514
164.000
65.684
Algemene kosten
535.295
548.056
618.476
Overige materiële kosten
679.728
220.000
38.907
3.026.250
2.789.256
2.787.552
Huisvesting, ICT, administratie en facilitair
Public relations en marketing
Totaal
Huisvesting, ICT, administratie en facilitair Deze kosten worden via Sekondant aan Vilans doorbelast en hebben betrekking op huisvesting, ICT, facilitaire zaken, salarisadministratie en de financiële administratie. De kosten zijn bijna € 0,1 miljoen lager dan begroot doordat Sekondant haar dienstverlening goedkoper heeft kunnen uitvoeren. De kosten zijn ruim € 0,3 lager dan het voorgaande jaar omdat halverwege 2014 de financiële administratie is ge-insourced. Diensten derden De diensten derden hebben betrekking op de inhuur van diverse expertise waaronder juridisch advies. Deze kosten zijn € 43.155 lager uitgevallen dan begroot. Afschrijvingen, licenties en onderhoud De kosten hebben voor € 35.183 betrekking op afschrijvingen. Het resterende bedrag heeft betrekking op licenties en onderhoud voor diverse systemen. Public relations en marketing De kosten zijn aanzienlijk lager dan begroot. Dit komt doordat niet alle geplande activiteiten op het gebied van public relations en marketing uitgevoerd. Algemene kosten De algemene kosten bestaan onder meer uit bureaukosten, telefoon, repro, wervingskosten, reis- en verblijfkosten, zaalhuur, abonnementen, accountant en kosten van de Ondernemingsraad. Overige materiële kosten De overige materiële kosten zijn bijna € 0,5 miljoen hoger dan begroot. De post bestaat voor het overgrote deel uit de kosten met betrekking tot de leerstoel ‘Innovation in governance and organization of care and welfare’.
50
Financieel resultaat Het financieel resultaat heeft betrekking op de ontvangen rente vanwege vooruit ontvangen baten. De jaarrekening is op 22 april 2015 vastgesteld door de Raad van Bestuur.
drs. A.C.H. Versteegden MBA Voorzitter Raad van Bestuur
© Vilans | Jaarverslag 2014
prof. dr. H.L.G.R. Nies Lid Raad van Bestuur
51
De jaarrekening is op 13 mei 2015 goedgekeurd door de Raad van Toezicht.
drs. E.B. Mulder
drs. J.S. Hesp
prof. dr. G.G. van Merode
drs. J.E.A.M. Nooren
mr. J.G.J.M. de Zwaan
drs. J.K.P. Bruinstroop
drs. M.W.L. Hoppenbrouwers
52
Overige gegevens Gebeurtenissen na balansdatum Er zijn geen bijzondere gebeurtenissen na balansdatum te vermelden.
© Vilans | Jaarverslag 2014
53
Bestemming resultaat Het positieve resultaat ad € 544.490 is als volgt toegevoegd aan het eigen vermogen: Algemene reserve
€
565.056
Egalisatiereserve VWS
€
-29.697
Totaal
€
535.360
In overeenstemming met de subsidieregeling VWS-subsidies artikel 30 wordt een deel van het resultaat dat samenhangt met de instellingssubsidie toegerekend aan de egalisatiereserve VWS. De egalisatiereserve VWS dient ter dekking van verliezen op met instellingssubsidie gefinancierde projecten. Conform de subsidie-regeling wordt een gerealiseerd overschot of tekort op de projecten gefinancierd met instellingssubsidie toegevoegd dan wel onttrokken aan de egalisatiereserve VWS, waarbij het overschot/tekort wordt toe-gerekend naar rato van de instellingssubsidie en de begrote overige baten (in 2014 92% - 8%). Berekening 2014: Resultaat projecten gefinancierd met instellingssubsidie
-
€
32.279
Waarvan aandeel instellingssubsidie 92%
-
€
29.697
€
0
€
29.697
Vrijval reorganisatiekosten Mutatie egalisatiereserve VWS
54
-
Controleverklaring
Aan: de raad van toezicht en de raad van bestuur van Stichting Vilans Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2014 van Stichting Vilans te Utrecht gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2014 en de staat van baten en lasten over 2014 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.
Verantwoordelijkheid van de raad van bestuur De raad van bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met Richtlijn 640 'Organisaties zonder winststreven' van de Nederlandse Raad voor de Jaarverslaggeving en de bepalingen van en krachtens de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT). De raad van bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als de raad van bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en het Controleprotocol WNT. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controleinformatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de raad van bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
© Vilans | Jaarverslag 2014
55
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Vilans per 31 december 2014 en van het resultaat over 2014 in overeenstemming met Richtlijn 640 'Organisaties zonder winststreven' van de Nederlandse Raad voor de Jaarverslaggeving en de bepalingen van en krachtens de WNT. Rotterdam, 10 juli 2015 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Origineel getekend door F. Stark RA
56