Onkruid beleef t
“Ik vergelijk mijn schrijfwijze altijd met het bouwen van een huis zonder bouwtekening” R e n at e D o rr e s t e i n o p pa g i n a 8 9
Boeken 82 Film 86 Muziek 87 De schrijver 88 Waar slaapt Onkruid 94 Agenda 96
Boeken
Tip
Een fijne droom
Radiating Posters A collection of posters from the global movement against nuclear power. “Radiating Posters is een posterboek. Posters vanuit de hele wereld. Over protest tegen kernenergie en alles wat er mee samenhangt. Van mijnbouw en de bouw van kerncentrales, tot afvalverwerking en gebruik van verarmd uranium in munitie (depleted uranium). Elk onderwerp wordt kort ingeleid, en vervolgens volgen fraaie, wonderlijke, inspirerende en soms onbegrijpelijke posters in bijvoorbeeld het Fins of Russisch – gelukkig altijd met een beknopte vertaling. Deze beeldende verzetsgeschiedenis komt op een goed moment. De misère in Japan laat de wereld niet onberoerd, maar hier achter de dijken heerst een geheel andere rationale, of beter: irrationale. De nucleaire industrie heeft hier de politieke wind mee, als we niet uitkijken wordt het verzet in de kiem gesmoord. Dus: mobiliseren dat verzet! Dit boek kan hiervoor inspirerend werken.”
onkruid 203
82
Radiating Posters: A collection of posters from the global movement against nuclear war, Laka/WISE € 20,Gelezen door Wieger van den Bos van boekhandel Rosa Folkingedwarsstraat 16 A, Groningen 050 3133247 www.bookshoprosa.nl
f o t o : P e t r a va n V l i e t
Onkruid Boeken Top–10 4 (-) Chakrayoga
8 (-) Breingeheim
Aan deze Top-10 werk-
Douwe Tiemersma, Advaita
P. Lind-Kyle, Ankh-Hermes
ten mee: Ananda, Haar-
5 (-) Het Presence proces
9 (2) De Sjamanistische weg
Heremiet, Eindhoven;
Michael Brown, Altamira
van verlichting
Hilarion, Nijmegen;
Albert Villoldo, Ankh-Hermes
Himalaya, Amsterdam
lem; Eressea, Gouda;
1 (-) Rachel
6 (-) Het geluk van hoogge-
Arbeiderspers, Geert Kimpen
voeligheid
10 (1) Het Familieboek
Groningen; Palaya, Den
Marian van den Beuken,
Vladimir Megre, Schildpad
Bosch; Pleiade, Tilburg;
Ankh-Hermes
Boeken
De Toba Wereld, Antwer-
2 (-) Stadsverlichting Tijl Touber, Bruna
3 (8) Hier en nu Thich Naht Hahn, BBNC
en Rotterdam; Mevlana,
pen/Gent en De Wijze
7 (-) De smaak van stilte Bieke Vandekerckhove, Ten Have
Kater, Utrecht.
Een boek over dromen. Tja, is daar niet al zoveel over geschreven? Met alle hulpjes op de markt om je dromen te verklaren is het lastig om op te vallen. Dat deed het boek Wat heb jij gedroomd vannacht in eerste instantie ook niet. Tot we het opensloegen. En het boek zelf bleek opgebouwd als een droom: lichtelijk chaotisch, kleurig en creatief.
de: het interview. Natuurlijk kan je ook je dromen opschrijven en tekenen, maar het interview heeft een groot voordeel boven de andere methodes. Het is de enige methode van het ophalen van je droom waar je reactie krijgt en iemand kan letten op je lichaamstaal. Hierdoor valt iemand anders misschien op wat jou niet opvalt en kan je erop gewezen worden.
Net zoals bij het doorgronden van een droom, moet je ook dit dromenboek, geschreven door Nicoline Douwes en oudOnkruid journalist Cathelijne Esser, leren begrijpen en waarderen. De eerste stap op deze weg is het loslaten van je vastgeroeste gedachtes over hoe een boek er uit moet zien en hoe je het moet lezen. Wat heb jij gedroomd vannacht lees je niet per se van voor naar achter. Kies af en toe een flard uit en werk jezelf kriskras door een boek. Wel is het handig te beginnen met de eerste hoofdstukken over het neurologische proces tijdens je slaap en het duiden van je dromen, om de rest van het boek te kunnen volgen. Want wat gebeurt er nu eigenlijk in die hersenen? Het blijkt dat tijdens onze nachtrust de functies van de frontaalkwab ons in de steek laten. Deze regelen de meeste rationele zaken in je denken, zoals taalvaardigheid maar ook tijds- en ruimtebesef. Dat verklaart waarom dromen zich bijna nooit houden aan de wetten van de logica.
Deze manier van betekenis zoeken gaat gepaard met een kleine handleiding, die uit drie fasen bestaat Fase 1 draait om het luisteren en kijken naar de dromer. In fase 2 probeer je meer informatie los te krijgen. Dit doe je door vragen met ‘wie, wat, waar, wanneer en hoe’ te gebruiken. Je kijkt hoe iemand de dingen en gebeurtenissen in de droom duidt. In fase 3 geef je de droom weer terug aan de dromer, maar zijn de droomsymbolen vervangen door waarden die de dromer aan dingen heeft toegekend. Hierdoor wordt het verhaal vaak een stuk helderder. Om dit verder te verduidelijken zitten her en der in het boek interviews waarin andermans droom geduid wordt. Dit geeft de methode meerwaarde, omdat je nu de praktische uitwerking ervan ziet. Dit wordt afgewisseld met hoofdstukken over het soort dromen dat je kunt hebben en enkele interviewtips. Misschien een beetje vreemd dit boek, maar wel uitermate vermakelijk en verhelderend.
Dit betekent niet dat dromen niks te betekenen hebben. Een groot gedeelte van je hersenen werkt volop terwijl je lekker in bed ligt. Nicoline en Cathelijne proberen die dromen te duiden. Niet door een lijstje met betekenissen, maar met een metho-
Nicoline Douwes & Cathelijne Esser Wat heb jij gedroomd vannacht? De kracht van denken in je slaap Scriptum € 19,95
83 onkruid 203
Onkruid beleeft
Boeken
Op vakantie met een beschermengel
Thulesteen van vergeving lijkt in eerste instantie weer een boek over ‘de (wandel)tocht van je leven’. Leuk aan dit boek is dat dit begrip wel heel letterlijk is genomen. Wanneer de 49-jarige auteur Marjo Gijsbers met haar man een week gaat wandelen in het oostelijk Ierse gebied van de Wicklow Mountains bemoeit haar beschermengel Britta zich ermee: de wandeling zal symbool staan voor alles wat er in Marjo’s leven is gebeurd. Elke dag zal zeven dagen van haar leven omvatten. Helaas – en dit gebeurt jammer genoeg al te vaak met boeken waarin iemand een groeiproces beschrijft – vervalt het boek in clichés en blijft het teveel aan de oppervlakte. Een gemiste kans. Marjo Gijsbers Thulesteen van vergeving Uitgeverij Puur Zijn Nu € 14,95
De wereld na een scheiding Het is nooit de bedoeling geweest Het land achter de poort te publiceren. Petra Pronk verzon de wilde avonturen van Anna en Martijn in een magisch land voor haar kinderen. Met net een scheiding achter de rug zocht ze een boek met een boodschap, om haar kinderen te helpen de situatie te begrijpen. Maar boeken voor kinderen met gescheiden ouders zijn zeldzaam, dus schreef ze zelf Het land achter de poort. Nadat de verhalen hun verdriet hadden geheeld, zei haar oudste dochter: “Als het ons heeft geholpen, kan het misschien ook andere kinderen helpen.” En van het een kwam het ander. Het resultaat is een verfrissend boekje dat lekker wegleest.
84
onkruid 203
Petra Pronk Het land achter de poort Ankh-Hermes € 14,90
Oosterse nepkip Jolanda Burg – bekend van de vegetarische bestsellers De zon op je bord en La vita è bella – heeft een nieuw kookboek uitgebracht: Oosters Vegetarisch. Jolanda heeft zich laten inspireren door verschillende landen: China en Japan hebben een grote rol in het boek, maar ook de Thaise en Indiase keuken en bereidingswijzen uit Indonesië en Vietnam komen aan bod. Deze keukens staan bekend om de vele mogelijkheden voor vegetariërs. Origineel is echter dat Jolanda tradities uit de verschillende keukens heeft samengevoegd en gecombineerd met westerse gerechten en eigen recepten. Er worden vaak vleesvervangers gebruikt in Oosters Vegetarisch. Een bewuste keuze van Jolanda: “Ik hoop nu echt de vleeseter over de streep te trekken.” En dat zou best eens kunnen lukken omdat je, door de vleesvervangers, de structuur van vlees blijft ervaren. Een hoop vegetariërs zullen hier echter weer geen behoefte aan hebben. Een boek dus dat je óf helemaal geweldig vindt, óf helemaal niks. Maar origineel, dat is het zeker. Jolande Burg Oosters vegetarisch Karakter Uitgevers € 24,95
Pad naar liefde Geert Kimpen heeft zich voor de roman Rachel, of het mysterie van de liefde laten inspireren door legendes, oude verhalen en wijsheden uit mystieke stromingen. Net als in De kabbalist speelt de joodse mystieke leer Kabbala een grote rol in dit verhaal, evenals bijbelse geschriften. Kimpen begint zijn verhaal met een naïef joods meisje van zeventien, Rachel, dat op zoek is naar zichzelf en de betekenis van liefde. De enige liefde die ze kent is die van haar vader, die na de dood van zijn vrouw uit alle macht probeert zijn dochter te beschermen tegen de ‘boze wereld’, en daarbij haar vrijheid beknelt. Net als andere meisjes van zeventien die op het punt staan volwassen te worden droomt Rachel van liefde, zowel geestelijk als lichamelijk. Maar een kans om die te vinden, krijgt ze niet van haar vader, bang als hij is zijn kleine meisje te verliezen. Juist zijn verstikkende liefde zal Rachel uiteindelijk in de handen drijven van Thaddeus, een charismatische, machtsbeluste priester die grootse plannen heeft met Rachel. Zij zal een katholieke graaf trouwen en de nieuwe Messias baren, zoals geschreven staat in geheime, bijbelse teksten die hij in zijn bezit heeft. Rachel heeft zo haar twijfels over Thaddeus’ bedoelingen, maar laat zich toch door hem meeslepen. Hij heeft de gave haar een vrouw te laten voelen in plaats van papa’s meisje. Alles lijkt te gaan zoals de oude geschriften voorspellen. Totdat de kleine Oscar genageld aan een kruis wordt gevonden en Rachel wordt beschuldigd van moord. De kans bestaat dat je na het omslaan van de laatste pagina met een ongemakkelijk gevoel achterblijft. Alsof je ooggetuige bent geweest van Rachels levensweg vol obstakels, die je met liefde voor haar uit de weg had geruimd om haar zo
een hoop leed te besparen. Maar soms, zo blijkt, is dat moeilijke pad noodzakelijk om wijsheid en volwassenheid te kunnen vinden. In Rachel, of het mysterie van de liefde komen de levens van een aantal mensen in al hun facetten aan bod. Allemaal zijn ze geïnspireerd door heilige geschriften. Kimpen schuwt hierbij weinig onderwerpen. Seks, God, macht en acceptatie vormen gezamenlijk een gecompliceerd web op Rachels pad naar wijsheid, dat religie lijkt te overstijgen. Een citaat: “Ieder geloof is slechts een kleed. Een gewaad dat diepere universele waarheden bedekt.” De heilige waarheid van de liefde. Geert Kimpen laat met enkele wijze woorden een grotere indruk dan menig ander auteur. Geert Kimpen Rachel, of het mysterie van de liefde De Arbeiderspers € 18,95
85 onkruid 203
Onkruid beleeft
Film Ontspannen naar kinderdromenland
The Future
onkruid 203
86
Sophie en Jason zijn dertigers. Ze wonen samen in een appartement, rommelen wat aan met baantjes en hun leven tot de dag waarop ze besluiten een zwerfkat in huis te nemen. The Future toont de maand die er zit tussen hun aanmelding bij het asiel en de datum van overdracht die op de kalender omcirkeld wordt: vanaf dan hebben ze verantwoordelijkheid en zal hun bestaan anders zijn. Want de kat die komt is ziek en heeft verzorging nodig zolang hij bij hen leeft. Met die verandering in zicht gooien Jason en Sophie hun dagelijks bestaan om, ze gaan die laatste zorgeloze maand leven zoals ze dat eigenlijk altijd gewild hebben. Vrij zijn, in zoveel mogelijk opzichten, en doen wat ze echt belangrijk vinden. Dus stopt hij met zijn werk als helpdeskmedewerker en zegt zij haar baantje als dansjuf op. The Future toont een midlifecrisis, maar dan aan de hand van de originele en ontwapenende Miranda July (zie ‘Kunststuk’ in Onkruid 202), die het script schreef, de regie deed en de rol van Sophie voor haar rekening neemt. Behalve filmmaakster is July kunstenares, dus zien we vervreemdende elementen als een pratende kat, een gesprek met de maan en een zelfbewegend T–shirt. Dat surrealisme maakt de donkere stemming die onder de ontregeling ligt invoelbaar; als kijker snap je soms (ook) niet precies wat er gebeurt, al zijn de
Muziek
grote lijnen helder. July komt met haar film dicht bij hoe existentiële verwarring voelt. Gelukkig maakt ze nooit iets zonder humor. Want hoe ernstig ook, uiteindelijk kun je overal om lachen, dus ook om het leven en de liefde. Als je durft.
zich aan alles en iedereen die zich wel weet te vermaken. Groundhog Day is behalve grappig (Bill Murray speelt de morsige Phil Connors) en romantisch (Phil valt voor Rita), filosofisch. Want wat heb je eigenlijk behalve altijd weer die ene dag, hoe speel je met sleur, hoe verbind The Future, Verenigde Staten, 2010, 91 minuten, je je met dat wat is in plaats van vanaf 15 september in de bioscoop voortdurend ergens (iemand) anders te willen zijn? Thema’s waar elk mens mee te maken kan krijgen. Dat maakt Groundhog Day, al bijna twintig jaar geleden gemaakt, tot een tijdloze film De toekomst, die is voor lokale tv-weerman Phil Connors na een waar je gaande je leven meer dan dag of wat in het dorpje Punxsu- eens naar kunt kijken. En elke tawney in Pennsylvania duidelijk: keer zie je weer iets anders, al naar gelang je eigen manier van elke dag is dezelfde. En hij is de enige die het merkt. Wat Connors je dagen slijten op dat moment. ook doet, wat er ook gebeurt, Groundhog Day, Verenigde Staten, 1993, 96 minuten, elke ochtend om 6 uur wordt hij te koop op dvd weer wakker van de wekker die hetzelfde liedje speelt, waarna zich dezelfde dag als daarvoor ontrolt. De dag waarop Connors tot zijn ongenoegen voor de zoveelste keer verslag moet doen van ‘Groundhog Day’: het bosmarmottenfestival op 2 februari. Dan voorspelt een bosmarmot elk jaar of het voorjaar er al bijna aankomt. Connors vindt het een flutklus, geheel in strijd met zijn torenhoge ambities. Hij blaft tegen cameraman Larry, lacht producente Rita uit en ergert
Groundhog Day
leventje weer kunnen bijbenen. Een extra steuntje in de rug, om te helpen ontspannen, is dan meer dan welkom. Bij de cd zit ook een boekje over de beste aanpak om je kind te masseren. Het maakt deze cd absoluut de moeite waard.
Boutriba heeft, aansluitend op hun verzorgingslijn voor kinderen, een cd uitgebracht: Sleep Well – Children’s Massage & Music. De muziek doet precies wat ervan wordt verwacht, niets meer, maar ook niets minder. Een goed begin is het De muziek helpt te ontspanhalve werk Sleep Well, Children’s Massage & Music, Aan alle liefhebbers van psyche- nen, af en toe zal je zelf zelfs in Oreade, € 14,95 slaap doezelen. Oorspronkelijk delische rock. Deze band is er is deze cd een aavulling op de een om in de gaten te houden: Sparta Kiev. Een band waarvan je producten voor kindermassage de oorsprong in eerste instantie van Boutriba. Hij is ontwikkeld door Naomi Stubbé, psycholoog, in het voormalig Oostblok zou moeder en wellness coach. De zoeken, maar nee, ze zijn Nederachterliggende gedachte: kindelands. En nog maar net begonren hebben het steeds drukker nen, maar ze creëren nu al een en zijn steeds onrustiger. Volgens sfeer die je terugvoert naar de Boutriba kan massage helpen om stonerrock van de jaren negenkinderen weer even tot zichzelf tig. Duidelijk geïnspireerd door te laten komen. Ze kunnen hun Kyuss en Sleep, maar met een eigen geluid. Zo hoor je af en toe emoties loslaten terwijl ze in balans komen, zodat ze hun drukke zelfs wat jazz doorklinken, een logisch gevolg van de speelse manier waarop Sparta Kiev speelt. Alle zes de nummers op deze net Sprookjesachtig en sfeervol uitgekomen e.p. zijn begonnen als jamsessie. Urenlang spelen en Pop met folk-invloeden of folk met pop-invloeden, wat is het improviseren totdat je iets hebt, nou? Bij de band Idris verschilt het per nummer. Op hun gelijknaen dat uiteindelijk terugbrengen mige cd kom je van alles tegen. Bij het rustige popnummer Lynn naar een liedje. Sterk is dat dit spreekt vooral de fijne warme klankkleur van de leadzangeres duidelijk is terug te horen op de aan. Ze klinkt jong en breekbaar. Het nummer Beautiful Day plaat. Bijna elk nummer is wel doet ons denken aan een bijzondere zomeravond, waar je je ontvoorzien van een of meerdere inspannen zittend, in het bos of op het strand, verwondert over termezzo’s, waarbij alle ruimte is de kleuren van de natuur, die vergebleven om hier live op te variëanderen terwijl de zon ondergaat. ren. Op het podium kan daardoor Onze persoonlijke favoriet is Cryop gezette tijden een nieuwe stal Ball, waar de folk de overhand jamsessie worden ingezet. Af en neemt. De sfeer dompelt je onder toe is te horen dat deze band nog in een mysterieus sprookjesland. niet zo lang bestaat, maar als Een bijzondere plaat dus van een we kijken naar het gevoel dat de bijzondere band: eigenzinnig, pakband weet over te brengen, is het kend en gevoelig. uitkijken naar meer materiaal. Idris, Idris, uitgegeven in eigen beheer. Te koop voor Sparta Kiev, uitgegeven in eigen beheer. Te koop voor € 6 op www.spartakiev.nl
€ 15,75 op www.idrismuziek.nl
87 onkruid 203
Onkruid beleeft
De schrijver
Onkruid beleeft
Overrompeld worden
door je eigen verhalen “Een verhaal zweeft door de kosmos op zoek naar een schrijver, het is de kunst om met de juiste concentratie het verhaal op te pikken.” Dat is de filosofie van schrijfster Renate Dorrestein. Een manier van schrijven die voor haar goed werkt. Met de bevestiging van een tarotlegging en de goedkeuring van haar overleden vriendin en zusje schreef ze vele romans. Een gesprek bij Renate thuis over haar werk, schuld en schaamte, en het belang van loslaten.
onkruid 203
88
T e k s t: B o n n i e va n D o o r n , f o t o ’ s : R o n a l d H o e b e n
State of mind Nippend aan haar kopje Nespresso gaat ze verder: “Het vergt een speciale vorm van concentratie. Je moet een bepaalde state of mind hebben om ruimte te bieden aan de processen in je geest. Ik vergelijk het altijd met de concentratie van spelende kinderen. Die intense maar ook losse concentratie zorgt ervoor dat ze met hart en ziel geloven in hun spel.” Deze manier van werken en concentreren ontdekte Renate gaandeweg. “Dertig jaar geleden dacht ik door de verhalen te plannen en uit te denken de zaak meer in mijn knuisten te houden, maar pas later ontdekte ik dat ik het juist moest loslaten. Rommelaars zoals ik hebben volgens mij een leuker leven dan schrijvers die alles vooraf plannen. In mijn ogen maken zij gewoon een invuloefening. Ik voel wel aan mijn water of er bij een verhaal genoeg vlees aan het bot zit en dan plons ik er gewoon in!”
Baken Met deze vorm van concentratie begint het boek. En dan is het een kwestie van aan de slag gaan en hele werkdagen schrijven. “Ik begin bij het begin, en dan zie ik vanzelf wat er verder gebeurt. Natuurlijk loop ik wel eens vast, maar dan
89 onkruid 203
A
an het eind van het kort gemaaide gazon staat een paarse rododendron bij de deur in volle bloei. Met een stevige handdruk verwelkomt de schrijfster mij in de deuropening. Binnen heerst, op het geluid van een zoemende vlieg na die mij bij binnenkomst vergezelde, een serene stilte. Boeken van exact hetzelfde formaat keurig gestapeld op planken aan de muur, kussens strak tegen de bank en grote foto’s van haar reizen hangen waterpas boven het raam. Niets in deze ordelijke woonkamer lijkt op haar naar eigen zeggen ‘ongeorganiseerde’ schrijfwijze. We nemen plaats aan de ronde houten eettafel met uitzicht op de enorme tuin. Met een verse kop koffie binnen handbereik vertelt Renate Dorrestein over de totstandkoming van haar boeken. “Het is een fenomenaal proces dat voor een buitenstaander amper te begrijpen is. Ik vergelijk mijn schrijfwijze altijd met het bouwen van een huis zonder bouwtekening. Als ik begin, weet ik echt niet hoe het verhaal zal aflopen. Soms neem ik een verkeerde afslag en moet ik heel veel materiaal weggooien, maar dat neem ik dan voor lief. Het is een opwindende manier van werken. Elke dag kan ik zomaar overrompeld worden door het verloop van het verhaal.”
De schrijver
ga ik lekker een eind wandelen,” vertelt
onkruid 203
90
ze terwijl haar blik afdwaalt naar haar prachtige tuin vol bloeiende planten, struiken en bomen. “Gezegend ben ik met deze plek. Ik zit hier vlak bij het strand, de bossen en de duinen. En als ik geluk heb, zie ik een ree in de tuin.” Niet alleen een wandeling helpt haar weer op weg als ze is vastgelopen in een verhaal. Soms roept ze de hulp in van haar overleden vriendin Liesbeth. “Zij is op jonge leeftijd overleden aan kanker. Liesbeth was zesentwintig jaar lang mijn belangrijkste persoonlijke baken. Al meteen na haar dood zocht ze contact met me. In het begin vond ik dat erg moeilijk en stuurde ik haar weg, maar na verloop van tijd werd ze een steun voor mij. Regelmatig vraag ik haar bij het schrijven om een bevestiging.”
Schuld en schaamte Even belangrijk voor Renate is haar overleden zusje. Zij pleegde op jonge leeftijd zelfmoord. Een gevoel van schuld en schaamte over haar dood draagt de schrijfster tot op de dag van vandaag met zich mee. “Alleen daardoor al zijn mijn zusje en ik onlosmakelijk met elkaar verbonden. In feite heb ik enorm veel aan haar te danken, schuld en schaamte zijn de belangrijkste thema’s in mijn boeken. Toch heb ik voor mezelf wel een vorm van acceptatie gevonden voor haar dood. Want dingen die fout gaan zijn niet al-
lemaal je schuld, net zomin als de dingen die goed gaan zijn louter je eigen verdienste zijn. Er is ook nog zoiets als geluk of pech. Het heeft dus geen enkele zin je bezwaard te voelen door wat er in je leven is misgegaan. In plaats van je een loser te voelen, kun je beter denken: zo is het balletje gerold. Ik had het anders gewild, maar ik heb in elk geval mijn best gedaan. Dat geeft een zekere troost. Loslaten en overgave – daar draait het allemaal om.”
Tarot Deze gedachte hielp haar ook tijdens haar ziekte. Vanaf 1990 leed ze tien jaar lang aan de ziekte ME. Een ziekte waarbij je totaal bent uitgeput. “Ik kon bijna niets meer. Ieder ander verliest dan zijn baan, maar ik was gelukkig schrijfster. Zo kon ik mijn dagen nog zin geven. Toch voelde ik me behoorlijk hersenloos. Ik wilde iets leren en zocht naar een prikkel.” Die vond ze in het leggen van tarotkaarten. “Van een vriendin kreeg ik een tarotspel van Alice in Wonderland, waarvan ik in die tijd alles spaarde. Het intrigeerde me, het is een stripverhaal van het leven. Voor mij was het vergelijkbaar met associatief schrijven. In die tijd heb ik enorm veel over tarot gelezen en heb ik er dagelijks mee geoefend. Het is niet moeilijk, maar het is een kwestie van proberen en de symbolen leren herkennen.” Haar bestseller Verborgen gebreken, die
later is verfilmd, is zelfs helemaal tot stand gekomen met behulp van de tarot. “Elke dag deed ik een legging met klassieke tarotkaarten en zo ontvouwde zich een verhaal.” Dit is het enige boek dat zo tot stand is gekomen. “Voor mij was één roman op die manier schrijven genoeg. Voor mezelf leg ik nog wel regelmatig een kaart of ik help vriendinnen tijdens een crisis. Bij het schrijven van een boek val ik wel zo’n twee tot drie keer terug op een kaartlegging. Dan stel ik de vraag of dit stadium van het boek vervuld is. Kaarten verhelderen; in een oogopslag kun je een probleem identificeren. Zit er bijvoorbeeld te weinig emotie in een verhaal of juist teveel?”
Praktijk Een paar jaar geleden heeft ze op de Uitmarkt tarotkaarten gelegd voor bezoekers. “In plaats van boeken verkopen en signeren, wilde ik eens iets anders doen. Dit ging als een lopend vuurtje door de stad. Al snel werd ik door de plaatselijke radio voor een interview gevraagd. De reporter was wel in voor een legging. Ik schrok toen ik de kaarten zag; deze jongen zat helemaal niet op zijn plek bij de radio. Toen heb ik hem hierover een paar aanwijzingen gegeven. Na afloop van de uitzending kwam hij naar me toe en hij vertelde dat ik gelijk had. Later hoorde ik dat hij inderdaad zijn baan had opgezegd. Ik zeg altijd, als ik ooit aan de bedelstaf zou geraken, dan kan ik altijd nog een praktijk beginnen.”
Doorgeefluik Terwijl ik opga in haar verhaal wijst zij me op het vers gezette potje thee dat koud
“Het heeft geen enkele zin je bezwaard te voelen door wat er in je leven is misgegaan”
wordt. “Ik vind het leuk dat ik door deze tarotleggingen als een soort doorgeefluik kan dienen. Dat geldt ook voor de twee dochters van Liesbeth. Met hen heb ik een intense band. Ik voel me als een schakel tussen moeder en dochters. Ik heb hun moeder zo lang en goed gekend, ik kan hen nog steeds een hoop over haar vertellen. Tot deze zomer hebben we twaalf jaar lang elke week met elkaar gegeten. Nu zijn ze volwassen en leiden ze hun eigen leven. Bij al hun grote en kleine triomfen ben ik betrokken geweest; ik was aanwezig bij musicaluitvoeringen en diplomauitreikingen en ik hoorde de verhalen aan over hun eerste vriendjes. De oudste lijkt als twee druppels water op Liesbeth en met haar heb ik een heel bijzondere band. Door haar ogen kijkt Liesbeth mij nog steeds aan. Wat ik met haar meemaak, biedt genoeg ingrediënten voor een boek. Hier wil ik nog iets mee. Het verhaal is er, maar ik moet wachten tot de tijd rijp is het op te schrijven.” Momenteel legt ze de laatste hand aan haar boek De Stiefmoeder dat in het najaar verschijnt bij haar nieuwe uitgever Podium. Ze licht alvast een tipje van de sluier op. “Dit boek gaat over een ‘knip-en-plak-gezin’ waarin duidelijk wordt dat dat een moeizame en heel onnatuurlijke constructie is. Binnenkort leg ik mijn tarotkaarten om te kijken of het boek vervuld is. Dan pas gaat het naar de uitgeverij.”
91 onkruid 203
Onkruid beleeft
advertentie
onkruid 203
92
