Huurdersonderzoek over de voorgenomen komst van het Windmolenpark De Drentse Monden Opdrachtgevers: Lefier en Woonservice
Rapportnr. Projectmanager(s) Datum
: 13 0021 14 : R. Dreier en J.D. Rotman : Februari 2014
Stenden Professionals Van Schaikweg 94 Postbus 2080 7801 CB Emmen Telefoon 0591-853 – 602
Huurdersonderzoek Woonservice & Lefier met betrekking tot voorgenomen komst Windmolenpark de Drentse Monden
Inhoudsopgave
1. INLEIDING ...................................................................................................................................3 1.1. Aanleiding.............................................................................................................................3 1.2. Doelstelling...........................................................................................................................3 1.3. Doelgroepen.........................................................................................................................3 2. VERANTWOORDING ONDERZOEK ..........................................................................................4 2.1. Onderzoeksmethode/aanpak ...........................................................................................4 2.2. Onderzoekspopulatie en steekproefomvang.................................................................4 2.3. Verwerking en analysemethode ......................................................................................4 ONDERZOEKSRESULTATEN ................................................................................................................5 3.1 Verdeling naar corporatie en plaats ...................................................................................5 3.2 Woongenot...............................................................................................................................6 3.3 Mening windmolenpark .........................................................................................................7 3.4 Imago leefgebied na komst windmolens.........................................................................12 3. CONCLUSIE ...............................................................................................................................16 BIJLAGE A VRAGENLIJST ..................................... FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD. BIJLAGE B TABELLEN............................................ FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD.
2
Huurdersonderzoek Woonservice & Lefier met betrekking tot voorgenomen komst Windmolenpark de Drentse Monden
1.
Inleiding
1.1. Aanleiding Woonservice en Lefier verhuren gezamenlijk zo’n 1.300 woningen in het Drentse Mondengebied. Deze regio is aangewezen als zoekgebied voor het realiseren van windmolens / windparken. Er bestaan hiervoor concrete plannen bij initiatiefnemers en overheidsinstanties hebben de ruimtelijke inpassing binnen de wet- en regelgeving in gang gezet. Er is veel weerstand in de regio en er wordt actief actie gevoerd. De corporaties maken zich zorgen over het effect van het windmolenpark op de regio en op de bewoners. Daarbij valt te denken aan verslechtering van het leefklimaat, imago, het woongenot en afhankelijk van de impact van de plannen, mogelijk ook aan teruglopende verhuurbaarheid en waardedaling. In de afgelopen jaren hebben beide woningcorporaties al veel geïnvesteerd in de versterking van het woon- en leefklimaat om de al ingezette negatieve ontwikkelingen te keren (sloop- en vervangende nieuwbouw, woningverbetering, energiebesparingprojecten en de bouw van gemeenschapsvoorzieningen). Als sociale verhuurders (1.300 woningen in het gebied) willen beide woningcorporaties zorgen en belangen zo goed mogelijk kenbaar maken en behartigen. Een goed inzicht in de beleving van huurders over de komst van windmolens is daarbij essentieel. Zowel Lefier als Woonservice constateren dat er op basis van gesprekken met individuele huurders en huurdersvertegenwoordiging geen duidelijk beeld bestaat onder de huurders. Beide corporaties hebben daarom gezamenlijk het initiatief genomen hier onderzoek naar uit te laten voeren. Dit initiatief en ook de uiteindelijke onderzoeksopzet is in goede samenwerking en afstemming met beide huurdersverenigingen (Samen Sterk en het ’t Huurdertje) tot stand gekomen.
Voor de uitvoering van het onderzoek is op basis van een selectietraject Stenden Professionals benaderd.
1.2. Doelstelling Inzicht krijgen in de beleving en mening van huurders van Woonservice en Lefier ZuidoostDrenthe woonachtig in Nieuw Buinen, Valthermond en Exloërmond over de mogelijke vestiging van windmolenpark de Drentse Monden.
1.3. Doelgroepen Huurders van woningcorporatie Woonservice in Valthermond en Eerste en Tweede Exloërmond en huurders van Lefier ZOD in Nieuw Buinen.
3
Huurdersonderzoek Woonservice & Lefier met betrekking tot voorgenomen komst Windmolenpark de Drentse Monden
2. Verantwoording onderzoek In dit hoofdstuk wordt de gekozen onderzoeksaanpak beschreven. Vervolgens komt de representativiteit en de verwerking- en analysemethode aan de orde.
2.1. Onderzoeksmethode/aanpak Om de beleving en mening van een grote groep mensen te peilen is de kwantitatieve onderzoekmethode het meest geschikt. Er is gekozen om de huurders telefonisch te benaderen om hen direct te vragen mee te doen aan het betreffende onderzoek. Deze manier is het meest persoonlijk en gelijktijdig het meest efficiënt. Voorafgaand aan het daadwerkelijke onderzoek hebben alle huurders een schriftelijke aankondiging van de verhuurder ontvangen, zodat zij op de hoogte zijn dat zij benaderd kunnen worden. Hierin is uitgelegd wat het doel van het onderzoek is en waarom de corporaties het belangrijk vinden wat de mening is van de huurders. De vragenlijst is in gezamenlijkheid met de opdrachtgevers en de huurdersverenigingen samengesteld. Voorafgaand is de vragenlijst getest bij een aantal huurders uit de verschillende dorpen. De vragenlijst was goed telefonisch af te nemen en besloeg circa 5 minuten. Na aanleiding van de testronde zijn er nog een aantal kleine veranderingen aangebracht in de vragenlijst. De gehanteerde vragenlijst is te vinden in bijlage A van deze rapportage.
2.2. Onderzoekspopulatie en steekproefomvang De onderzoekspopulatie betreft alle huurders van Woonservice in Valthermond en 1e en 2e Exloërmond en huurders van Lefier ZOD in Nieuw Buinen vermindert met huurders die voorafgaand hebben aangegeven niet te willen meewerken aan het onderzoek of een geheim telefoonnummer hebben. Om representatieve uitspraken te kunnen doen over deze populatie dient het een aselecte steekproef te zijn en 300 uitspraken te bevatten en dat geeft 95% betrouwbaarheid en 5% foutenmarge. Aan deze voorwaarden is voldaan. Het aantal respondenten per plaats staat tevens in verhouding met het aantal huurders per plaats, zodat de mening van een bepaalde plaats in juiste zwaarte meeweegt. Het bovenstaande geeft in aantallen per plaats het volgende beeld: Woningcorporatie Woonservice Lefier Totaal
Woonplaats Valthermond Exloërmond Nieuw Buinen
Onderzoekspopulatie 359 260 654 1273
Steekproef 85 61 154 300
2.3. Verwerking en analysemethode De vragenlijst is aangemaakt in Netquestionnaire, een online enquêteprogramma waar de gegevens/antwoorden van de huurders die mee hebben gedaan aan het onderzoek direct zijn verwerkt. Vanuit dit programma is de data getransporteerd naar SPSS, een statistisch verwerkingsprogramma. Vanuit dit programma zijn de gegevens verder geanalyseerd. In de analyse zal er onderscheidt worden gemaakt tussen de verschillende dorpen Nieuw Buinen, Exloërmond (Eerste en Tweede Exloërmond samen) en Valthermond.
4
Huurdersonderzoek Woonservice & Lefier met betrekking tot voorgenomen komst Windmolenpark de Drentse Monden
Onderzoeksresultaten In dit hoofdstuk komen de resultaten van het telefonische onderzoek aan de orde. De resultaten van de gesloten vragen worden verder uitgesplitst per onderzochte plaats en voorzien van een toelichting.
3.1 Verdeling naar corporatie en plaats Uit onderstaande tabel blijkt dat het aantal huurders die per woningcorporatie hebben meegedaan aan het onderzoek nagenoeg gelijk zijn. Tabel 1:
Uit tabel 2 blijkt dat de mening van de mensen uit Nieuw Buinen het zwaarst meeweegt in dit onderzoek, omdat hier veruit de meeste huurders gevestigd zijn. Respondenten uit Nieuw Buinen huren een woning van Lefier en de respondenten uit Valthermond en Exloërmond huren bij Woonservice. De respons uit onderstaande tabel komt in rato overeen met het werkelijk verdeling van het aantal huurders in de verschillende plaatsen van de verschillende corporaties. Tabel 2:
5
Huurdersonderzoek Woonservice & Lefier met betrekking tot voorgenomen komst Windmolenpark de Drentse Monden
3.2 Woongenot Als eerste is gevraagd of de inwoners met plezier wonen in de plaats waar zij huren. In tabel 3 zijn de antwoorden weergegeven. In de eerste twee kolommen is het gemiddelde te zien van de drie plaatsen gezamenlijk. Wanneer er gekeken wordt naar de verschillende plaatsen afzonderlijk scoort Nieuw Buinen iets boven het gemiddelde en Valthermond en Exloërmond iets eronder. Maar over het algemeen woont iedereen met veel plezier in het eigen dorp. Tabel 3:
Ook geeft een groot aantal inwoners aan hun woonplaats aan te willen bevelen bij familie/vrienden of kennissen. De percentages zijn hier echter wel iets lager dan bij de vorige vraag, maar scoren nog steeds gemiddeld bijna 90%. Uit tabel 4 blijkt dat huurders in Valthermond t.o.v. de andere plaatsen het minst vaak hun woonplaats aanbeveelt. De voornaamste reden is dat volgens de respondenten het dorp achteruit gaat en de rust en de weinige faciliteiten het minder geschikt maakt voor jonge gezinnen. Tabel 4:
6
Huurdersonderzoek Woonservice & Lefier met betrekking tot voorgenomen komst Windmolenpark de Drentse Monden
3.3 Mening windmolenpark Om te zien of de komst van een windmolenpark leeft onder de huurders is er als eerste gevraagd of men op de hoogte is van de mogelijke komst ervan. Uit onderstaande tabel blijkt dat nagenoeg iedereen hiervan op de hoogte is. Tabel 5:
Vervolgens is er gevraagd of iemand uit het huishouden weleens informatiebijeenkomsten heeft bijgewoond over de mogelijke komst van een windmolenpark. In tabel 6 staan hiervan de resultaten. Hieruit blijkt dat er gemiddeld genomen over de drie plaatsen slechts 4% wel eens een bijeenkomst heeft bezocht. Uit de tabel blijkt ook dat huurders uit Exloërmond in verhouding nog het vaakst een informatiebijeenkomst hebben bezocht. Tabel 6:
7
Huurdersonderzoek Woonservice & Lefier met betrekking tot voorgenomen komst Windmolenpark de Drentse Monden
De redenen waarom de bijeenkomsten niet bezocht zijn worden weergegeven in tabel 7. De belangrijkste reden voor huurders uit Valthermond (28%) en Nieuw Buinen (28%) is dat er geen interesse voor was. Voor deze plaatsten scoort de reden dat ‘alles duidelijk is’ ook hoog. Voor huurders uit Exloërmond (32%) is de hoofdreden dat men wel had gewild, maar op dat moment niet kon. Uit de lage scoringspercentages op het argument; “wist niet dat er een bijeenkomst was”, blijkt dat dit niet de oorzaak is van de lage opkomst bij de bijeenkomsten. De reden die bij het argument “anders” vaak werd genoemd is dat er ‘geen bezwaren zijn t.a.v. windmolenpark’ of dat ‘de gezondheid het op dat moment niet toe liet’. Tabel 7:
Op de vraag of men het gevoel heeft dat men voldoende is geïnformeerd over de komst van het windmolenpark blijkt dat 89% van alle huurders het hier mee eens is. Het gemiddelde wordt iets omlaag gehaald door Nieuw Buinen. Hier vindt 83% van de huurders dat dit zo is. Valthermond en Exloërmond scoren hoger, zie tabel 8. De huurders die aangeven te weinig geïnformeerd te zijn, geven als reden op dat er geen of weinig persoonlijk gerichte informatie is verstrekt of dat het ze het via de krant hebben moeten lezen.
8
Huurdersonderzoek Woonservice & Lefier met betrekking tot voorgenomen komst Windmolenpark de Drentse Monden
Tabel 8:
Op de vraag of de huurders vinden dat ze voldoende zijn geïnformeerd over de voor- en nadelen van windmolens, geeft 86% een positief antwoord. Op woonplaatsniveau blijkt dat 20% van de huurders in Nieuw Buinen vindt dat ze onvoldoende zijn geïnformeerd, ten opzichte van 6% in Valthermond en 8% in Exloermond. Tabel 9:
De mening van huurders over de mogelijke komst van windmolens verschilt tussen de verschillende plaatsen, zie tabel 10. Wanneer er naar het totaal gekeken wordt blijkt 41% negatief te zijn over de komst en 30% positief. De overige 29 % is niet positief of negatief, heeft geen mening of kan nu nog geen afweging maken. Op woonplaatsniveau blijkt dat Valthermond het enige dorp is waar het aandeel positieve huurders hoger scoort dan het aandeel negatieve. Het meest negatief zijn de huurders in Exloërmond. In Exloërmond blijkt ook een relatief grote groep huurders neutraal te staan tegenover de komst. De hogere score van Exloërmond op de categorieën negatief en neutraal is op basis van de resultaten van dit onderzoek niet te verklaren.
9
Huurdersonderzoek Woonservice & Lefier met betrekking tot voorgenomen komst Windmolenpark de Drentse Monden
Tabel 10:
Vervolgens is er gevraagd welke bezwaren huurders hebben bij de komst van een windmolenpark in de buurt. De vraag is open gesteld en de antwoorden zijn ondergebracht in categorieën. Uit tabel 11 blijkt ook dat huurders in Valthermond het meest positief zijn over de mogelijke komst van een windmolenpark, omdat Valthermond op de categorie “geen bezwaren” het hoogst scoort. De twee bezwaren die het hoogste scoren voor de verschillende plaatsen zijn uitzicht/horizon-/landschapsvervuiling en geluidsoverlast. Bij huurders uit Exloërmond scoort het eerstgenoemde bezwaar veruit het hoogst, in Nieuw Buinen en Valthermond scoort het bezwaar van geluidsoverlast het hoogst. De huurders met bezwaren in de categorie “anders”, hebben de grootste angst voor schade aan de natuur. Tabel 11:
De voordelen die men kan noemen bij de mogelijke komst van een windmolenpark zijn weergegeven in tabel 12. Deze vraag is eveneens open gesteld en de antwoorden zijn ondergebracht in categorieën. Uit tabel 12 blijkt dat huurders uit Exloërmond de minste voordelen zien in de mogelijke komst van een windmolenpark. De meerderheid van de huurders in Valthermond zien wel de voordelen ten aanzien van de komst van het
10
Huurdersonderzoek Woonservice & Lefier met betrekking tot voorgenomen komst Windmolenpark de Drentse Monden
Windmolenpark. Meer dan de helft van de huurders in Valthermond is positief over de productie van groene energie. Er is ook nog een redelijke groep huurders die “anders” heeft geantwoord en wordt vooral goedkopere energie genoemd als voordeel. Tabel 12:
In onderstaande tabel is te zien of huurders inderdaad overwegen om te verhuizen wanneer er daadwerkelijk een windmolenpark in de buurt gerealiseerd wordt. Er blijkt maar een relatief kleine groep te zijn die op voorhand overweegt om daadwerkelijk te verhuizen. De grootste groep betreft huurders uit Exloërmond. Naast deze groep huurders is er een substantiële groep (10%+8%) die nog geen afweging kan maken of aangeeft dat het afhangt van factoren. Ruim driekwart van de huurders overweegt nu niet te verhuizen bij de komst van een windmolenpark. Tabel 13:
Er is de huurders gevraagd of men denkt dat de windmolens in de buurt van de huurwoning komen te staan. Uit tabel 14 blijkt dat over alle woonplaatsen genomen ongeveer een kwart denkt dat dit zo is. De huurders uit Exloërmond vormen hier met 36% een uitzondering op. Aan de huurders die denken dat ze in de buurt komen of het
11
Huurdersonderzoek Woonservice & Lefier met betrekking tot voorgenomen komst Windmolenpark de Drentse Monden
nog niet precies weten is gevraagd op welke afstand men denkt dat de windmolens komen en in welke hoeveelheden. Een derde van deze groep denkt dat ze binnen 2 kilometer van het woonhuis geplaatst worden. Wanneer alleen wordt gekeken naar de huurders die denken dat ze “in de buurt komen” verdubbelt het percentage naar circa 60%. In totaal denkt ongeveer tweederde van de huurders dat de windmolens binnen 5 kilometer vanaf de huurwoning komen. Een kwart van de huurders heeft geen idee op welke afstand ze ongeveer komen. Het aantal windmolens blijkt nog lastiger te bepalen. Veruit de grootste groep heeft hier geen beeld bij of geen idee (69%). De daarop volgende groep van circa 10% vermoedt dat er maximaal 10 windmolens worden geplaatst. Deze uitkomst is opvallend te noemen, omdat bijna 90% van de huurders aangeeft voldoende te zijn geïnformeerd over de komst van een windmolenpark. Blijkbaar valt de informatie over het aantal windmolens niet binnen de informatiebehoefte van de huurders. Tabel 14:
3.4 Imago leefgebied na komst windmolens Het imago van het leefgebied lijkt met de komst van de windmolens wel degelijk schade op te lopen. Ongeveer een kwart van alle huurders geeft aan dat het wonen er minder leuk op wordt. In Nieuw Buinen en Exloermond denkt bijna een derde dat het woongenot er minder leuk op wordt. In Valthermond zijn de huurders positiever. Daar geeft 13% aan dat het woongenot er minder op wordt.
12
Huurdersonderzoek Woonservice & Lefier met betrekking tot voorgenomen komst Windmolenpark de Drentse Monden
Tabel 15:
Hoe de woningcorporaties zich moeten opstellen t.a.v. de komst van een windmolenpark blijkt uit onderstaande tabel. Uit het totaaloverzicht blijkt dat de grootste groep aangeeft dat de corporaties zich neutraal moet opstellen. Dit percentage (44%) wordt voornamelijk veroorzaakt door huurders in Valthermond. Wanneer verder wordt gekeken naar de drie plaatsen afzonderlijk is 46% van de huurders in Exloermond van mening dat de woningcorporatie zich tegen de komst moet uitspreken. Minder dan een vijfde van alle huurders geeft aan dat de corporaties zich vóór de komst van een windmolenpark moeten uitspreken. Tabel 16:
Gemiddeld gezien zegt de grootste groep dat de corporaties de boodschap “tegenhouden” moeten meenemen naar de beslissers. Wanneer er afzonderlijk naar de verschillende plaatsen wordt gekeken wordt dit vooral door Nieuw Buinen en Exloërmond ondersteund en zegt de grootste groep huurders (37%) van Valthermond dat er ingestemd moet worden. De categorie “anders” scoort bij de verschillende plaatsen ook
13
Huurdersonderzoek Woonservice & Lefier met betrekking tot voorgenomen komst Windmolenpark de Drentse Monden
rond de 30 tot 35% en de boodschap die de meesten willen meegeven is “neutraal zijn” of “meegaan met de meerderheid”. Tabel 17:
Tot slot is gevraagd of men na komst van een windmolenpark het dorp waar ze wonen zouden aanbevelen aan familie/vrienden/kennissen. Met deze vraag is het onderzoek ook gestart. Het verschil in antwoorden is hieronder te zien. Aan het einde van het onderzoek antwoorden meer mensen dat men het dorp niet gaat aanbevelen na komst van een windmolenpark. Dit is gestegen van 11% naar 25%.
Tabel 18:
Uit tabel 19 blijkt dat er niet veel verschil is tussen de drie plaatsen op de laatste vraag over het aanbevelen na komst van een windmolenpark. Op “nee” scoort Exloërmond het hoogste en op “ja” Valthermond. Ook deze opmerkelijke daling kan gezien worden als een indicator voor het teruglopen van het imago en het gewaardeerde woon- en leefklimaat in de plaatsen.
14
Huurdersonderzoek Woonservice & Lefier met betrekking tot voorgenomen komst Windmolenpark de Drentse Monden
Tabel 19:
15
Huurdersonderzoek Woonservice & Lefier met betrekking tot voorgenomen komst Windmolenpark de Drentse Monden
3.
Conclusie
Over het algemeen kan geconcludeerd worden dat er onder de huurders van Woonservice en Lefier in het Mondengebied geen eenduidige mening over de mogelijke komst van een windmolenpark bestaat. De grootste groep (ruim 40%) is negatief over de komst van windmolens. Maar er is ook een substantiële groep (30%) positief. De overige huurders hebben een neutrale mening of geven aan op dit moment nog geen mening te kunnen vormen. Dit beeld verschilt ook nog voor de afzonderlijke plaatsen. Zo blijken de huurders in Exloërmond het meest tegen de komst van het park en zijn de huurders in Valthermond gemiddeld genomen wat positiever. Wanneer er gekeken wordt naar de afzonderlijke vragen kan het volgende geconcludeerd worden. Huurders uit de drie dorpen wonen er met veel plezier. Een groot deel van de huurders beveelt zijn woonplaats aan bij familie/vrienden/kennissen. Over het algemeen is iedereen op de hoogte van de mogelijke komst van een windmolenpark. Bijeenkomsten worden echter niet of nauwelijks bezocht door de huurders. De voornaamste redenen voor het niet bezoeken is dat men geen interesse heeft of dat het al wel duidelijk is. Een zeer ruime meerderheid geeft aan voldoende te zijn geïnformeerd. De mening over wat huurders vinden van de mogelijke komst van een windmolenpark verschilt per plaats. Huurders in Exloërmond zijn grotendeels negatief (51%). Dit geldt ook voor Nieuw Buinen (41%). Voor Valthermond is de grootste groep positief (41%). De mogelijke bezwaren die men heeft tegen de komst van het windmolenpark zijn: uitzicht/horizon-/landschapsvervuiling en geluidsoverlast. Al blijkt ook dat een grote groep huurders aangeeft geen bezwaren te hebben. De meeste huurders zien geen voordelen. Productie van groene energie is het meest genoemde voordeel. Ongeveer een kwart van de huurders overweegt te verhuizen na de komst van een windmolenpark. Anderen laten dit nog afhangen van de mate van overlast die ze wellicht gaan ondervinden of geven aan hier nu nog geen beslissing over te kunnen nemen. Of bewoners daadwerkelijk zullen verhuizen valt op basis van dit onderzoek niet te zeggen. De antwoorden bevestigen wel de zorg van corporaties over het effect van windmolens op de verhuisgeneigdheid van bewoners. Daadwerkelijk verhuizen is sowieso een ingrijpend besluit. Ook al zijn de percentages misschien laag, in absolute aantallen betreft het tientallen, mogelijk honderden huishoudens die overwegen te verhuizen. In dat opzicht is de impact voor zowel de bewoners als corporaties fors. De plaats Exloërmond blijkt het meest negatief over de komst van een windmolenpark en de informatievoorziening daarover. Op de vraag over het aantal te verwachten windmolens hebben de meeste mensen nog geen idee. Een opvallende uitkomst omdat bijna alle huurders aangeven voldoende te ziin geïnformeerd. Waarschijnlijk valt de informatie over het aantal windmolens niet binnen de informatiebehoefte van de huurders. Iets meer dan 40 % van de huurders in Nieuw Buinen en Exloërmond geeft aan dat de woningcorporaties de boodschap moeten uitdragen dat de huurders tegen de komst van het windmolenpark zijn. In Valthermond zegt de grootste groep huurders dat de woningcorporaties juist moeten instemmen. Tot slot blijkt dat de komst van een windmolenpark invloed heeft op het aanbevelen van het dorp om te wonen aan familie/vrienden/kennissen. Bij de start van het onderzoek beveelt 11% het dorp niet aan. Nade komst van een windmolenpark lijkt men veel minder genegen het dorp bij vrienden of familie aan te bevelen. Iets meer dan de helft blijft het dorp nog steeds aanbevelen, , de groep die het dorp niet zal aanbevelen is toegenomen tot 25%, terwijl nog eens 20% dat nu nog niet weet. Daarmee lijkt de komst van de windmolens ook in de beleving van huurders van substantiële invloed
16
Huurdersonderzoek Woonservice & Lefier met betrekking tot voorgenomen komst Windmolenpark de Drentse Monden
te zijn op het woonklimaat in dit gebied. Het wordt er allemaal niet leuker op. Maar andersom geldt: een deel van de huurders ziet de komst van de windmolens ook positief tegemoet.
17
Huurdersonderzoek Woonservice & Lefier met betrekking tot voorgenomen komst Windmolenpark de Drentse Monden
18