Het Regionaal Risicoprofiel 2015-2018
Nieuwsbrief over de actualisatie van het Regionaal Risicoprofiel Zaanstreek-Waterland
Nieuwsbrief voor professionals met een functie in risico- en/of crisisbeheersing en voor politici met belangstelling voor risico- en crisisbeheersing en communicatie hierover met burgers
Interview met scheidend burgemeester Brinkman Portefeuillehouder Risicobeheersing Veiligheidsbestuur Tijdens het veiligheidsbestuur van 6 februari 2015, is het Regionaal Risicoprofiel voorlopig vastgesteld. Alle voor onze regio relevante risico’s zijn daarmee opnieuw geïnventariseerd en geanalyseerd. Dit met uitzondering van een scenario in het kader van het thema sociaal-maatschappelijke omgeving. Op dit scenario is het bestuur van mening dat hier de betreffende (lokale) gezagsdriehoek aan zet is. Het Regionaal Risicoprofiel ligt nu bij de gemeenteraden voor ter consultatie. In deze derde nieuwsbrief RRP, spreken wij met de heer Brinkman, scheidend burgemeester van Beemster en portefeuillehouder Risicobeheersing in het veiligheidsbestuur. De heer Brinkman: “Het in kaart brengen van het hele spectrum aan mogelijke risico’s voor onze regio, zoals bijvoorbeeld overstromingen, is belangrijk. Ik realiseer me goed dat ze waarschijnlijk nooit zullen gebeuren, maar je krijgt wel een beeld van hoe we ons moeten voorbereiden. Een repressieve dienst
weet wat er, op het moment dat het wel gebeurt, van ze wordt verwacht en hoe ze gaan optreden als hulpverlener. Geen enkele crisis is hetzelfde. Je komt altijd dingen tegen die je van tevoren niet bedacht hebt. Dat vraagt om flexibiliteit: je moet blijven nadenken als het wel gebeurt. Ook over communicatie. Dat mag in mijn optiek meer aandacht krijgen: de communicatie om de crisis heen. Oftewel de ramp tijdens de ramp. We moeten omgaan met de crisis zelf, maar ook met de communicatie over de crisis. Zeker sinds de opkomst van social media”. “Zoals gezegd ik realiseer me dat je je niet overal op kunt voorbereiden, maar een crisis wordt pas echt een crisis als je je niet hebt voorbereid op de dingen die we van tevoren kunnen bedenken. Wie hebben we nodig? Hoe stemmen we af? Waar ligt de regie? Die inventarisatie vooraf is nuttig. Het organisatorisch talent, het vermogen om te improviseren moet verder ontwikkeld worden. Plannen is het voorbereiden van doen. Tijdens het doen kom je erachter dat je moet improviseren”. “Wat steeds beter gaat is de aandacht voor de commu-
Nummer 3 - Maart 2015
Het Regionaal Risicoprofiel 2015-2018
nicatie rondom een crisis. Ik ben nu 12 jaar burgemeester en ik zie op allerlei vlakken een toenemende aandacht voor het fenomeen communicatie. Zowel voor (risicocommunicatie) als tijdens een crisis (crisiscommunicatie). Het belang daarvan wordt steeds meer ingezien. Ik ben blij met dit RRP. Door de voorbereiding op de inhoud: wat, wie is nodig? Kom je er ook achter dat elkaar nodig hebt in de communicatie rondom de crisis”. Wat is volgens u het resultaat van dit RRP? “Met de kennis van het RRP kom je er als organisatie achter waar je mee te maken kunt krijgen. En je krijgt antwoord op de vraag; en hoe gaan we hier vervolgens mee om? Wat betekent het voor het beroep dat rond een crisis gedaan kan worden op onze mensen en middelen?” Wat is belangrijk voor de inwoners van onze regio? “Voor hen is belangrijk dat ze weten dat wij als organisaties voorbereid zijn op calamiteiten. Daarbij zijn de details van hoe we dat doen, niet zo belangrijk. Ook moeten we daar niet te smal over communiceren, in de zin van áls de dijk doorbreekt bij Marken, dan zijn we voorbereid. Nee, dat is dan een voorbeeld van hoe we ons voorbereiden voor de hele regio. Hier moeten we in de commu nicatie alert op zijn. Anders kan het beeld ontstaan ‘in Marken zijn ze wel voorbereid, maar in de rest van de regio niet’”. In Marken gaan we bij bewoners ophalen wat hun informatiebehoefte is “Je kunt die behoefte wel ophalen bij inwoners, maar als ze zich helemaal niet kunnen voorstellen waar wij het over hebben, dan wordt het lastig. Bewoners hebben behoeft aan een duidelijke instructie en aan richtlijnen: zeg ons wat we moeten doen in geval van… In de crisisbeheersing leren we van elke gebeurtenis en reageren we op ontwikkelingen: het is niet statisch”.
Tussen wens en werkelijkheid “Daarbij moeten we de burger niet bang maken voor risico’s, maar we moeten ze wel vertellen wat wij doen: wij inventariseren risico’s en dan bekijken wij samen hoe we daar mee gaan. Dat is nog een behoorlijke klus. Voor inwoners van onze regio is de veiligheidsregio voor een groot deel enkel ‘de brandweer’, terwijl andere organisaties net zo belangrijk zijn. Er is nog veel uit te leggen. Tussen , ‘wat is en doet de veiligheidsregio’? en de boodschap over zelfredzaamheid: ‘Wij staan 24/7 klaar voor uw veiligheid en u kunt zelf ook wat doen’, is nog een wereld te winnen. Waar we voor moeten waken is dat de boodschap over zelfredzaamheid door de burger wordt uitgelegd in het licht van de bezuinigingen die de brandweer doorvoert en de berichtgeving in de media over het mogelijk sluiten van posten”. Zelfredzaamheid “Overigens ben ik voorstander van meer realiteitszin bij burgers als het gaat om de rol die ze zelf op kunnen pakken. Wat kan ik zelf doen? Ik heb nog in dienst gezeten en daar leerde je dat je eerst na moet denken hoe je jezelf in veiligheid brengt en dat je daarna met je maten aan de gang gaat. Dat idee dat je jezelf kunt redden, mag wel wat meer terug komen. Veiligheid is niet alleen de verantwoordelijkheid van de overheid. Dat doen we samen”.
“Ik heb met veel plezier gewerkt in mijn portefeuille Risicobeheersing en ik heb met veel plezier zitting gehad in het veiligheidsbestuur. Het gaat echt ergens over. Iedere bestuurder werkt vanuit zijn of haar eigen invalshoek, maar als bestuur zitten we er samen voor de hele regio”.
Op 1 april neemt u afscheid als burgemeester van Beemster. Het veiligheidsbestuur verandert van samenstelling en zal de portefeuilles opnieuw verdelen. Heeft u een boodschap voor uw opvolger? “Ik ben zeer onder de indruk van de werkwijze bij het opstellen van de risicoprofielen, daarbij zijn veel externe experts betrokken. Dat is goed, want het voorkomt dat je zelf conclusies trekt en denkt ‘we weten wel hoe het zit’. Mijn advies is: zet dit voort. Samenwerken met externe en vitale partners is van groot belang: als er echt eens wat aan de hand is, dan heb je elkaar hard nodig”.
2
Het Regionaal Risicoprofiel 2015-2018
Interview Jorg Koning Jorg Koning werkt met drie collega’s bij de afdeling risicobeheersing van politie eenheid Noord-Holland. Zij werken samen met drie Veiligheidsregio’s: Kennemerland, Noord-Holland-Noord en Zaanstreek-Waterland. Vanuit welke rol is de politie betrokken bij de actualisering van het Regionaal Risicoprofiel? Jorg Koning: “Onze betrokkenheid vloeit voort uit de samenwerkingsafspraken tussen politie, VrZW en andere externe partijen en hulpverleningsdiensten. Het is ook een specifieke bijdrage vanuit de afdeling Risicobeheersing van Politie eenheid Noord-Holland. Met mijn collega’s zijn we continu op zoek naar mogelijkheden om aan te sluiten bij de veiligheidsregio’s. Daarbij wisselen wij portefeuilles onderling af. Dit jaar ben ik betrokken bij de actualisering van het RRP van VrZW, maar we zijn ook betrokken bij bovenregionale thema’s als het Noordzeekanaal.” 6 Februari jongstleden is het concept voorlopig vastgesteld door het Veiligheidsbestuur. Wat viel jou op aan het proces tot nu toe? Koning: “De manier van samenwerken vond ik heel positief. Het projectmatig werken spreekt me ook erg aan. De focus lag op: wat willen we bereiken? Er waren steeds duidelijke doelen en deadlines. Ook werd gekeken naar de leerpunten van de vorige keer. In dit nieuwe RRP zit meer beleidsmatige visie en misschien ook meer realiteitszin. Wat zijn nou de echte risico’s? Wat hebben we daar al voor geregeld en waar moeten we nog op inzetten?” Voorbereiding in koude fase essentieel “Wat voor bestuurders belangrijk is, is dat zij kunnen zeggen dat er in de voorbereiding alles aan is gedaan om hulpverleners voor te bereiden op een mogelijke scenario. En dat er duidelijke afspraken liggen over bovenregionale samenwerking en regie. Het Regionaal Risicoprofiel is hiervoor de basis.”
3
Het Regionaal Risicoprofiel 2015-2018
Tijdlijn
Impact en waarschijnlijkheid en beïnvloedingsmaatregelen bepalen
Bepalen welke scenario’s aan het RRP worden toegevoegd Multidisciplinaire inventarisatie van actuele risico’s
Start van het project
Augustus 2014
September 2014
Oktober 2014
November 2014
Enquête over proces en behaalde resultaat
Consultatieronde gemeenteraden, rijksheren en vitale partners Definitief vaststellen RRP door bestuur
Eindconcept vaststellen door bestuur
6 februari 2015
Expertsessies om nieuwe scenario’s toe te voegen, te wegen en te bepalen welke beïnvloedingsmaatregelen mogelijk zijn
17 februari - 3 april
1 mei
Q2 2015
Q3/4 2015
4
Het Regionaal Risicoprofiel 2015-2018
Het consultatieproces Gertjan Winter projectleider RRP Voor de projectorganisatie zit het meeste werk er nu op, maar er moet nog wel wat gebeuren. Met het voorlopig vaststellen van het RRP op 6 februari, heeft het bestuur van VrZW een belangrijke stap gezet in het proces. Het bestuur heeft het voorlopig vastgesteld RRP nu aangeboden aan de gemeenteraden en de rijksheren ter consultatie. Inspraak voor gemeenteraden De gemeenteraden is gevraagd of het RRP zowel lokaal als regionaal herkenbaar is en of er nog aanvullingen gewenst zijn. Een belangrijke vraag is of de gemeenteraden wensen hebben met betrekking tot het te voeren veiligheidsbeleid naar aanleiding van dit geactualiseerde RRP. Deze wensen worden door VrZW meegenomen bij het opstellen van het meerjarenbeleidsplan. Daarmee kunnen gemeenteraden invloed uitoefenen op de inzet van de veiligheidsregio als het gaat om bijvoorbeeld de uitwerking van Risicocommunicatie, oefenen en opleiden van hulpverleners en de inzet van mensen en middelen.
een separaat bestuursvoorstel. Dit is afhankelijk van de aard van de reacties. Na het verwerken van de reacties wordt het RRP opnieuw aan het bestuur aangeboden om definitief te worden vastgesteld. De planning is dat dit plaats vindt tijdens de bestuursvergadering van 1 mei 2015. Kwaliteitsonderzoek Hiermee is het project nog niet helemaal gereed. Na het definitief vaststellen van het RRP zal VrZW een kwaliteitsonderzoek doen naar het doorlopen proces. VrZW vindt het belangrijk dat de gemeenten zich herkennen in het RRP en dat zij zich voldoende betrokken voelen bij het tot stand komen van het RRP. In het tweede kwartaal van 2015 zetten wij hiervoor een enquête uit.
1
Bijv. de dijkgraaf, de hoofdingenieur/directeur Rijkswaterstaat, de commissaris van de koning e.a. 2 Zienswijze: reactie van belanghebbende op een ontwerpbesluit
De rijksheren1 is gevraagd of zij een zienswijze2 bij het bestuur willen indienen. Toelichting voor de raad is mogelijk Indien een gemeenteraad toelichting wil op het RRP, tijdens de behandeling in de gemeenteraad, dan ben ik als projectleider en het hoofd van de afdeling risicobeheersing, Marcel van Galen, hiervoor beschikbaar. Reactietermijn Op 3 april sluit de reactietermijn en gaat de projectgroep de reacties verwerken. Dit kan door middel van het aanpassen van het rapport of door
5
Het Regionaal Risicoprofiel 2015-2018
Meer weten? Heb je vragen en/of opmerkingen over het Regionaal Risicoprofiel van Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland, neem dan contact op via
[email protected] Deze nieuwsbrief is een uitgave van VrZW. Je leest hier het laatste nieuws rond de actualisering van het Regionaal Risicoprofiel (RRP). Deze nieuwsbrief verschijnt vier keer. Colofon Concept en eindredactie: Communicatie VrZW Ontwerp: NH Vormgevers Fotografie: VrZW, Bart Homburg en beeldbank citymarketing Zaanstreek
