Het monetair beleid van Eurosysteem: een overzicht
het
Generation €uro Students' Award – September 2014
Overzicht van de uiteenzetting Wie doet wat in het Eurosysteem? (institutionele aspecten) Hoe wordt de koers van het monetair beleid bepaald? (monetairbeleidsstrategie) Hoe beïnvloedt het monetair beleid de economie? (transmissiemechanisme) De recente monetairbeleidsbeslissingen geïllustreerd – I : de macro-economische context in september 2014 De recente monetairbeleidsbeslissingen geïllustreerd – II: de voornaamste maatregelen sinds juli 2013 Renteverlagingen Forward guidance TLTROs Aankopen van ABS en gedekte bankobligaties
WIE DOET WAT IN HET EUROSYSTEEM? (INSTITUTIONELE ASPECTEN)
Europese Unie: 28 landen Monetaire unie sinds 1999 (eurogebied): één munt in 11 18 landen en vanaf januari 2015 Litouwen als 19e land
EU en MU landen EU landen
Eurosysteem/Europees Stelsel van Centrale Banken ESCB Eurosysteem Europese Centrale Bank
Raad van Bestuur van de ECB
Nationale centrale banken van het eurogebied
Directie van de ECB
Nationale centrale banken van de EU exclusief het eurogebied
Algemene Raad van de ECB
Extra info: http://www.ecb.int/ecb/educational/facts/orga/html/or_001.nl.html
Een federaal systeem Raad van Bestuur Volledig gecentraliseerde monetairbeleidsbeslissingen door de Raad van Bestuur 6 Maar:
18 Nationale centrale banken betrokken bij de voorbereiding ervan
Directie
Decentralisatie van de tenuitvoerlegging van het monetair beleid Min of meer grote autonomie van de nationale centrale banken op andere terreinen
Extra info: http://www.ecb.int/ecb/educational/movies/html/index.nl.html
18 NCB's instructies vertegenwoordiging
Een onafhankelijk systeem Onafhankelijkheid tegenover politieke autoriteiten Verbod instructies te krijgen of zich te laten beïnvloeden Persoonlijke onafhankelijkheid Verbod op monetaire financiering van de overheidssector Duidelijk omschreven opdracht: prijsstabiliteit Verplicht rekenschap af te leggen over het gevoerde monetair beleid Hoorzittingen in het Europees Parlement Publicaties, uiteenzettingen, persconferenties Dialoog met de politieke autoriteiten Eurogroep, Europese Commissie Wisselkoersbeleid
Extra info: http://www.ecb.int/ecb/educational/movies/html/index.nl.html
Hoofdopdrachten van het Eurosysteem Monetair beleid Primaire doelstelling is prijsstabiliteit Wisselmarktinterventies en beheer goud- en deviezenreserves van de lidstaten Betalingssystemen Financiële stabiliteit Bankbiljetten
Extra info: http://www.ecb.int/ecb/educational/movies/html/index.nl.html
De doelstelling volgens het Verdrag De primaire doelstelling van het Eurosysteem bestaat erin de prijsstabiliteit te handhaven Onverminderd dat doel, ondersteunt het Eurosysteem het algemene economische beleid in de Gemeenschap Waarom prijsstabiliteit? Geen verstoring van de informatie die vervat zit in de relatieveprijsveranderingen Geen blinde herverdeling van de inkomens en de vermogens De onzekerheid en de risicopremies in de rentetarieven verkleinen Gevolgen van prijsstabiliteit voor de reële economie Efficiënte allocatie van de middelen en vertrouwen => investeringen, duurzame groei en werkgelegenheid Negatieve ervaringen met prijs(in)stabiliteit in de 20ste eeuw Duitse hyperinflatie in 1922-23, deflatie tijdens de jaren 30, inflatie/stagflatie in de jaren 70 Extra info: http://www.ecb.int/ecb/educational/hicp/html/index.nl.html
De kwantitatieve definitie van prijsstabiliteit Het Verdrag geeft geen exacte definitie van prijsstabiliteit De Raad van Bestuur van de ECB heeft prijsstabiliteit als volgt gedefinieerd:
Harmonised Indices of Consumer Prices
Eurogebied als één geheel, verschillen tussen landen zijn onvermijdelijk
"Een jaar-op-jaar stijging van de HICP van het eurogebied met minder dan – maar dicht bij - 2 pct. op de middellange termijn" Laat graduele aanpak toe: vermijdt te grote volatiliteit in economische activiteit en rente (bv. na een olieschok) • Buffer tegen risico van deflatie • Meetfouten in de HICP • Inflatieverschillen tussen landen
Nominaal anker voor de inflatieverwachtingen
HOE WORDT DE KOERS VAN HET MONETAIR BELEID BEPAALD ? (MONETAIRBELEIDSSTRATEGIE)
Extra info: http://www.generationeuro.eu/files/Monetary-policy_BE_NL.pdf, http://www.ecb.int/ecb/educational/facts/monpol/html/mp_001.nl.html en http://www.ecb.int/ecb/educational/movies/html/index.nl.html
Monetaire benadering (vereenvoudigd): nadruk op de geldhoeveelheid (M) Centrale bank Goud en deviezen Leningen aan banken Andere activa
Biljetten Deposito's van banken (reserves) Andere passiva
Monetaire basis (B)
Commerciële banken Deposito's bij centrale bank Kredieten aan commerciële banken Kredieten aan cliënteel Andere activa
Leningen bij centrale bank Deposito's van commerciële banken Deposito's van cliënteel Obligaties Andere passiva Eigen middelen
Geldhoeveelheid ruime definitie (M)
Monetaire basis B Geldhoeveelheid M Prijspeil P M=bB P=MV/Y Instabiliteit van zowel b (geldmultiplicator) als V (omloopsnelheid van het geld)
Benadering via de rente: nadruk op de centralebankrente en de verwachtingen Rente van de centrale bank i
Rente op de geldmarkt
Stimuleren/afremmen van de economische activiteit en verwachtingen
Prijspeil P
i onder controle van de centrale bank en doorgaans belangrijkste beleidsinstrument de monetaire basis (B) wordt een endogene variabele de geldhoeveelheid (M) is een belangrijke indicator om de risico's voor prijsstabiliteit op middellange tot lange termijn te beoordelen
Monetairbeleidsstrategie van het Eurosysteem: een pragmatische synthese Kwantitatieve definitie van prijsstabiliteit: verankering inflatieverwachtingen Analytisch kader gesteund op de economische en monetaire analyse Economische analyse (EA) Conjunctuurindicatoren, reële bbp-groei, HICP-inflatie, macro-economishce projecties, ... Informatie over prijsstabiliteit op korte en middellange termijn Monetaire analyse (MA) Geldhoeveelheid en kredietverstrekking Langere-termijnimplicaties voor de prijsstabiliteit, maar ook voor de financiële stabiliteit Onderlinge toetsing (EA+MA) => beoordeling risico's voor de prijsstabiliteit => monetairbeleidsbeslissing In normale omstandigheden heeft die beslissing betrekking op de beleidsrente (i) en niet op de omvang van de monetaire basis (B)
HOE BEÏNVLOEDT HET MONETAIR BELEID DE ECONOMIE? (TRANSMISIEMECHANISME)
De transmissie van de monetairbeleidsimpulsen
Extra info: http://www.generationeuro.eu/files/Factors_price_development_BE_NL.pdf
Van de beleidsrente naar de rentes op langere termijn... Centrale beleidsrente & rente op de geldmarkt (Eonia) 6
6
5
5
4
4
4
3
3
3
2
2
2
1
1
1
0
0
-1
-1
6
4,25%
5
0
0,05%
Centrale beleidsrente Rente op de geldmarkt (Eonia)
2014
2012 2013
2010 2011
2008 2009
2006 2007
2004 2005
2003
2002
2000 2001
1999
-1
Rendementscurve
3 m 1j
2j
3j
4j
5j
2008 2010 2012 Augustus 2014
6j
7j
8j
2009 2011 2013
Door de beleidsrente te wijzigen beïnvloedt de centrale bank de rentetarieven op langere termijn Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=3570581 et http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018775
9j 10j
... en verder naar de rentes die de banken aanrekenen
7
(procenten)
Rente op leningen, lange termijn
Rente op deposito's 7
(procenten)
7 6
5
5
5
4
4
4
3
3
3
2
2
2
1
1
1
0
0
0
Centrale beleidsrente Gezinnen, huizen, variabele rente Bedrijven
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
6
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
6
Centrale beleidsrente deposito's, opvraagbaar, 3 maanden Termijndeposito, op 1 jaar
(procenten)
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Rente op leningen, korte termijn
Centrale beleidsrente Gezinnen, huizen Bedrijven
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018783 en http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018801
Huidige verstoring van de monetairbeleidstransmissie Leningen aan niet-financiële ondernemingen
Leningen aan huishoudens
(jaar-op-jaargroei)
(jaar-op-jaargroei)
12
12
10
10
8
8
6
6
4
4
2
2
0
0
-2
-2
-4
-4
-6
-6
-8
-8
-10
-10
-12
-12 Duitsland
Frankrijk
België
Italië
Spanje
Portugal
Griekenland
Ierland
Eurogebied
Ondanks de bijzonder lage beleidsrente, blijft de bancaire kredietverstrekking aan de reële economie uiterst zwak, inzonderheid wat de leningen aan de bedrijven betreft Relevante data : http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2019173
De korte-termijnrente en de wisselkoers 4
1,6
3
1,5
2
1,4
1
1,3
0
1,2
-1
1,1
-2
1
-3
0,9
-4 1999
0,8 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Renteverschil eurogebied vs Verenigde Staten (linkerschaal) EUR/USD wisselkoers (rechterschaal)
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018794 en http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018775
2013
2014
DE RECENTE MONETAIRBELEIDSBESLISINGEN GEILLUSTREERD – I : DE MACROECONOMISCHE CONTEXT IN SEPTEMBER 2014
(ZIE PERSCONFERENTIE VAN SEPTEMBER 2014)
De videos van de persconferenties die volgen op de Raad van Bestuur zijn te bekijken via http://www.ecb.europa.eu/press/tvservices/webcast/html/index.en.html en de volledige teksten zijn te vinden op http://www.ecb.europa.eu/press/pressconf/2014/html/index.en.html (EN)
Economische analyse: economische bedrijvigheid ... het reële bbp van het eurogebied bleef in het tweede kwartaal van 2014 onveranderd ... ... voor het derde kwartaal wijzen de conjunctuurindicatoren beschikbaar tot augustus op een achteruitgang van de groeidynamiek ... ... de binnenlandse vraag wordt ondersteund door de reeks monetairbeleidsmaatregelen, de aan de gang zijnde verbetering van de financiële voorwaarden, ... ... het herstel wordt bemoeilijkt door de hoge werkloosheid, de aanzienlijke capaciteitsonderbenutting, de aanhoudende negatieve groei van bancaire leningen aan de private sector, … ... de risico's voor de economische vooruitzichten van het eurogebied zijn neerwaarts gericht.
De monetairbeleidskoers en de reële ontwikkelingen 140
6 5
120
4 100
3 2
80
1 60
0 -1
40
-2 20
-3 -4 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Kwartaalgroei van het bbp
Centrale beleidsrente
Conjunctuurbarometer EC (rechterschaal)
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/reports.do?node=10000053
0
Opeenvolgende Eurosysteem-projecties voor de jaarlijkse bbp-groei BBP 2014
2015
3,5 3
Juni Dec. Maart
2,5 2
Sept. 2,6
Dec. Maart
1,5
Juni Sept.
1
1,1
0,7
0,5
0,6
0
Extra info:http://www.ecb.int/pub/pdf/other/ecbstaffprojections201309nl.pdf
Economische analyse: prijsontwikkelingen De HICP-inflatie in het eurogebied kwam volgens de voorlopige raming van Eurostat in augustus 2014 uit op 0,3%, na 0,4% in juli. De inflatie is nu al geruime tijd laag. De inflatie wordt verwacht laag te blijven de komende maanden, alvorens geleidelijk aan te trekken in 2015 en 2016. De beslissingen van vandaag werden genomen om de goede verankering van de inflatieverwachtingen op de middellange en lange termijn te verzekeren, in lijn met onze doelstelling de inflatie onder, maar dicht bij 2 % te houden. We zullen de risico’s voor de prijsontwikkeling op middellange termijn nauwgezet blijven opvolgen en daarbij focussen op de mogelijke weerslag van de vertraagde groeidynamiek, de geopolitieke spanningen, wisselkoersontwikkelingen en de transmissie van onze monetairbeleidsmaatregelen.
De monetairbeleidskoers en de prijsontwikkelingen 5
5
4
4
3
3
250
10 8
200
6 150
4 2
2
2
100
0 50
-2 1
1
0
0
-4
0
-6 -50
-8 2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2000
1999
2001
Centrale beleidsrente HICP HICP, ongerekend levensmiddelen en energie HICP (bij ongewijzigde belastingen)
-100 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
-1 -10
-1
Centrale beleidsrente PPI, ongerekend bouwnijverheid Olieprijs (Brent in USD, jaar-op-jaargroei, rechterschaal)
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/reports.do?node=10000051
Opeenvolgende Eurosysteem-projecties voor de HICP-inflatie HICP 2014
3,5
2015
3
2,5 Dec. 2
Maart Juni Sept. 1,7
Dec. 1,5 Maart 1
0,5
Juni
Sept. 0,7 0,5
0,5
0
Extra info:http://www.ecb.int/pub/pdf/other/ecbstaffprojections201309nl.pdf
Risico op te lange periode van lage inflatie en loskoppeling van de inflatieverwachtingen Inflatie en verwachtingen op korte en middellange termijn 3,5
Inflatieverwachtingen op lange termijn 3,5
3
3
2,5
2,5
2
2
1,5
1,5
1
1
0,5
0,5
0 2010
2012
2014
2016
HICP december 2013 maart 2014 juni 2014 september 2014
2018
2020
0 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 Vijfjaars inflatieswap over vijf jaar Inflatievooruitzichten over vijf jaar, door de ECB gehouden kwartaalenquête bij professionele voorspellers
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2971162
De monetaire analyse … gegevens voor juli 2014 bevestigen het gematigde tempo van de onderliggende groei in de ruime geldhoeveelheid (M3)… ... de twaalfmaandsgroei beliep 1,8% in juli, vergeleken met 1,6% in juni. De groeivoet op jaarbasis van de leningen aan de niet-financiële bedrijven bleef met -2,2% negatief in juli … De kredietverlening aan de niet-financiële bedrijven weerspiegelt de vertraagde link met de conjunctuurcyclus, het kredietrisico, aanbodfactoren en de aan de gang zijnde balansaanpassingen in de financiële en niet-financiële sector … de ECB voltooit de alomvattende beoordeling van de balansen van de banken die van cruciaal belang is om belemmeringen in het kredietaanbod weg te werken.
De monetairbeleidskoers en de monetaire ontwikkelingen 14
14
12
12
10
10
8
8
6
6
4
4
2
2
0
0
-2
-2
-4 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Centrale beleidsrente Jaar-op-jaargroei - M3 Jaar-op-jaargroei - Leningen aan de private sector
-4
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/reports.do?node=10000014
Onderlinge toetsing van de twee pijlers en besluit Een onderlinge toetsing van de resultaten van de economische analyse met de signalen die de monetaire analyse geeft heeft de Raad van Bestuur ertoe aangezet maatregelen te treffen die de accommoderende oriëntatie van het monetair beleid zullen versterken en de kredietverstrekking aan de reële economie zullen ondersteunen. De Raad van Bestuur heeft beslist: De rentevoet op de voornaamste herfinancieringsoperaties van het Eurosysteem met 10 basispunten te verlagen tot 0,05% en de rentevoet op de marginale beleningsfaciliteit te verlagen met 10 basispunten tot 0,30%. De rente op de marginale depositofaciliteit werd verlaagd met 10 basispunten, tot -0,20%. Te starten met de aankoop van effecten van de niet-financiële private sector : Asset Backed Securities (ABS) Gedekte bankobligaties (covered bonds) De nieuwe maatregelen… zullen een aanzienlijke impact hebben op de balans van het Eurosysteem. Zij versterken het arsenaal van maatregelen die de jongste maanden werden genomen (rentverlagingen, forward guidance & TLTROs).
DE RECENTE MONETAIRBELEIDSBESLISSINGEN GEILLUSTREERD - II : DE VOORNAAMSTE MAATREGELEN SINDS JULI 2013 •
RENTEVERLAGINGEN (NOVEMBER 2013, JUNI 2014 & SEPTEMBER 2014)
•
FORWARD GUIDANCE (SINDS JULI 2013)
•
TARGETED LONG-TERM REFINANCING OPERATIONS (TLTROS) (JUNI 2014)
•
AANKOPEN VAN ABS EN GEDEKTE BANKOBLIGATIES (SEPTEMBER 2014)
De videos van de persconferentie sdie volgen op de Raad van Bestuur zijn te bekijken via http://www.ecb.europa.eu/press/tvservices/webcast/html/index.en.html en de volledige teksten zijn te vinden op http://www.ecb.europa.eu/press/pressconf/2014/html/index.en.html (EN)
Beleidsrentes van het Eurosysteem (procenten) 6
6
5
5
4
4
3
3
2
2
1
1
0
0
-1 2007
-1 2008
2009
2010
2011
2012
2013
Rente op de depositofaciliteit Centrale beleidsrente Rente op de marginale beleningsfaciliteit Rente op de geldmarkt (Eonia) Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018801 en http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018775
2014
Aangezien de beleidsrente haar ondergrens benaderde en vervolgens bereikt heeft, werden alternatieve - zogeheten niet-conventionele monetairbeleidsinstrumenten aangewend Forward guidance : Eerst aangenomen in juli 2013 Nog steeds van kracht, maar niet langer met neerwaartse oriëntatie “Wat onze forward guidance betreffende de beleidsrentevoeten betreft, …, die rentevoeten zullen geruime tijd op hun huidige peil blijven” Aankondiging van TLTROs in juni 2014 : Voorwaardelijke lange-termijnfinanciering voor de commerciële banken, met als expliciete doelstelling de kredietverlening aan de private sector te ondersteunen Er zijn in totaal 8 TLTROs voorzien gedurende de periode september 2014 - juni 2016 Aankondiging van een aankoopprogramma van ABS en van gedekte bankobligaties in september 2014 : ABS : leningen omgevormd tot verhandelbare effecten die vervolgens kunnen doorverkocht worden Gedekte bankobligaties: obligaties gedekt door vorderingen en die een belangrijke rol spelen voor de financiering van de banken in het eurogebied.
De renteverlagingen in combinatie met de forward guidance hebben geleid tot een verdere afvlakking van de rendementscurve 5
5
4
4
3
3
2
2
1
1
0
0 -1
-1 3m
1j
15/07/2008
2J
3j
3/07/2013
4j
5j
4/07/2013
6j
7/11/2013
7j
8j
9j
5/06/2014
Periode met forward guidance Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=3570581
10j
4/09/2014
Hoe zullen de andere recente maatregelen de kredietverlening door commerciële banken ondersteunen? Activa De commerciële bank wordt telkens aangezet haar kredietverlening te verhogen Door ABS te kopen creëert de centrale bank op de balans van de commerciële bank nieuwe ruimte voor kredietverlening
Balans van een commerciële bank
Passiva
Deposito’s bij de centrale bank
Leningen bij de centrale bank
Kredieten aan cliënteel
Deposito’s van cliënteel
Andere activa (obligaties, ABS, aandelen,…)
Obligaties Andere passiva Eigen middelen
De aankopen van gedekte bankobligaties vergemakkelijken de uitgifte ervan en verlagen de financieringskost
De via de TLTROs aangeboden leningen op lange termijn vergemakkelijken de herfinanciering van de commerciële bank
Met de TLTROs vergemakkelijkt de centrale bank de herfinanciering van de commerciële bank; met haar aankopen van gedekte bankobligaties vergemakkelijkt zij de uitgifte ervan en verlaagt ze de financieringskost; met haar aankopen van ABS creëert ze op de balans van de commerciële bank nieuwe ruimte voor kredietverlening. Aldus maakt de centrale bank het voor de commerciële bank mogelijk – en spoort haar daartoe aan – meer krediet te verstrekken aan de huishoudens en de bedrijven. De toename van de kredietverstrekking leidt tot een verhoging van de bestedingen die de nodige prijsdruk genereert om de inflatie op peil te houden, namelijk dicht bij de doelstelling van 2 %.
Practice makes perfect! Aan de slag dus... Op http://www.generationeuro.be kan je alvast de quiz uitproberen.
Op http://www.ecb.int/ecb/educational/economia/html/index.nl.html kan je testen hoe goed jij het als lid van de Raad van Bestuur zou doen.
Dank u en succes!
