Herontwikkeling van verlaten industrieterreinen en beheer van potentieel verontreinigde terreinen in Wallonië. Geschiedenis en Actualiteit

Herontwikkeling van verlaten industrieterreinen en beheer van potentieel verontreinigde terreinen in Wallonië Geschiedenis en Actualiteit Arnaud Péters, Doctor in de Geschiedenis Olivier Defêchereux, Senior Project Manager Centre d’Histoire des Sciences et des Techniques de l’Université de Liège

Antwerpen, 25 september 2014

Herontwikkeling van verlaten industrieterreinen en beheer van potentieel verontreinigde terreinen in Wallonië Antwerpen, 25/09/2014 A. Péters & O. Defêchereux – CHST-ULg

Inhoud Deel 1. Herontwikkeling van verlaten industrieterreinen in Wallonië a) Desindustrialisatie en evolutie van het wettelijk kader b) Inventaris van verlaten industrieterreinen

Deel 2. Het probleem van verontreiniging a) Overweging van het risico op verontreiniging door de SPW-DGO4 b) Inventaris van potentieel verontreinigde terreinen

Deel 3. Actualiteit – bodemdecreet (« décret sols ») (5/12/2008) a) Het bodemdecreet en de inventaris van potentieel verontreinigde terreinen b) Het bodemdecreet en de standaardisering van het historisch onderzoek


Deel 1. Herontwikkeling van verlaten industrieterreinen in Wallonië a) Desindustrialisatie en evolutie van het wettelijk kader

Bron : kaart Vandermaelen, 1850 Herontwikkeling van verlaten industrieterreinen en beheer van potentieel verontreinigde terreinen in Wallonië Antwerpen, 25/09/2014 A. Péters & O. Defêchereux – CHST-ULg

Deel 1. Herontwikkeling van verlaten industrieterreinen in Wallonië a) Desindustrialisatie en evolutie van het wettelijk kader

• • • •

Vanaf 1955-1973 : sluitingen van steenkoolmijnen Vanaf 1972 (oliecrisis) : fabrieksindustrieën (textiel / metaalbouw, enz.) Vanaf 1977 : metaal- / staalindustrie Midden 80’s : dienstensector

+ stadsvlucht

• • • • • •

1968 : Steenkoolsites 1978 : SAED 1998 : SIR 2004 : SAER 2005 : SRPE 2006 : SAR


Deel 1. Herontwikkeling van verlaten industrieterreinen in Wallonië b) Inventaris van verlaten industrieterreinen

•

1968-1979 : Ministères des Affaires wallonnes => steenkoolsites => 550 sites

•

1979-1980 : intercommunales => Inventaris van verlaten industrieterreinen (SAED) => 1250 sites

•

1994-1995 : SEGEFA – Ulg => Nieuwe inventaris van verlaten industrieterreinen (SAED) => 2735 sites (50% verlaten ; 50% nieuwe bestemming)

•

2001-2002 : gemeenten / SPW-DGO4 / SPAQuE => update => 3545 sites (42% verlaten ; 58% nieuwe bestemming)

•

2009-2012 : bijwerking (door gemeenten) met invoering van SAR => 3921 sites (=15820 ha), 1854 SAR (47%)

•

2013-2014 : European public market => Consortium Converto-Walphot-Lepur => lopend


Deel 1. Herontwikkeling van verlaten industrieterreinen in Wallonië b) Inventaris van verlaten industrieterreinen


Deel 2. Het probleem van verontreiniging a) Overweging van het risico op verontreiniging door de SPW-DGO4 Vanaf 1992, overweging van het risico op verontreiniging tijdens het revalidatieproces van verlaten industrieterreinen gefinancierd door het Waals gewest (zonder wettelijk kader)

• • •

1992-2000 : GEHAT-ULB / ISSeP 2000-2004 : SPAQuE Vanaf 2005 : CHST-ULg / ISSeP

Opmerking • 1992-2000 : alle SAED • 2000- … : saneringskosten <25% van de totale kostprijs voor de werken tijdens de projectfase (AGW, 14/03/2008) => indien de saneringskosten >25%, wordt de site beheerd door SPW-DG03 / SPAQuE

Tussen 1992 en 2012 : • 450 sites onderzocht • 314 vertonen een risico op verontreiniging • 233 werden aan verontreinigingsbeheer onderworpen


Deel 2. Het probleem van verontreiniging a) De overweging van het risico op verontreiniging door de SPW-DGO4


Deel 2. Het probleem van verontreiniging b) Inventaris van potentieel verontreinigde terreinen

•

1991 : GEHAT-ULB => ~1460 sites

•

1995-1996 : GEHAT-ULB => onderzoek naar oude industrieterreinen (< inventaris SEGEFA) => invoering van (theoretische) risiconiveaus van verontreiniging : (a) waarschijnlijk geen risico, (b) potentieel beperkte risico, (c) potentieel hoog risico, (d) nader onderzoek vereist.

•

2002 : SPAQuE => drie risiconiveaus van verontreiniging

•

2005 : SPAQuE « Walsols », deel brownfields => vier risiconiveaus van verontreiniging (hoog, gemiddelde, laag, onbepaald)

•

2005 : SPW-DGO4 :1854 SAR => drie risiconiveaus van verontreiniging



• • • • •

1991 : GEHAT-ULB 1995-1996 : GEHAT-ULB 2002 : Communes-DGO4-SPAQuE 2005 : SPAQuE Walsols, deel brownfields 2005 : DGO4

•

2014 : CHST-ULg : studie op basis van de SAR inventaris (3255 sites) momenteel bijgewerkt => identificatie / in kaart brengen van de oude activiteiten op de site => identificatie / in kaart brengen van risico-activiteiten vermeld in bijlage 3 van het decreet betreffende het bodembeheer (“décret relatif à la gestion des sols”) (5/12/2008).



Herontwikkeling van verlaten industrieterreinen en beheer van potentieel verontreinigde terreinen in Wallonië Antwerpen, le 25/09/2014 A. Péters & O. Defêchereux – CHST-ULg

Deel 3. Actualiteit – bodemdecreet (« décret sols ») a) Het bodemdecreet en de inventaris van potentieel verontreinigde terreinen

2008 : SPW-DGO3  BDES (Banque de données de l’état des sols) – « Décret relatif à la gestion des sols » (5/12/2008) CHST-ULg : inventaris van de percelen waarop activiteiten met risico's op verontreiniging plaatsvonden (bijlage 3 van het decreet)

=> Verwerking van verschillende documenten :  Oude topografische kaarten (Vandermaelen 1850 ; Pruisische kaarten, eind 19e e.) => 5927 perimeters van activiteiten werden in kaart gebracht (met en zonder risico op verontreiniging)  Exploitatievergunningen : > 16000 documenten verwerkt (work in progress)  Archief van het kadaster : > 1000 documenten verwerkt (work in progress)


Deel 3. Actualiteit – « décret sols » a) De « décret sols » en de inventaris van potentieel verontreinigde terreinen 0,5 km² Exploitatievergunning en (1919-1932)

> 150 périmètres d’activité, dont : • • •

• • •

12 fonderies 55 ateliers de petite et grande mécanique 9 ateliers de travail des métaux : émaillage, nickelage 18 stationsservices 12 ateliers de réparation d’automobiles > 50 moteurs à gaz


Deel 3. Actualiteit – bodemdecreet (« décret sols ») a) Het bodemdecreet en de inventaris van potentieel verontreinigde terreinen

=> Code wallon des bonnes pratiques : cf. Artikel 1, 4 (AGW, 27-05-2009) => Guide de l’étude d’orientation (GREO), van kracht sinds 1 januari 2013 Artikel 37 « Décret sols » : « étude d'orientation » : (a) Onderzoek naar de aanwezigheid van bodemverontreiniging (b) beschrijving van deze verontreiniging. Methodologie in 3 fasen : 1. Voorstudie • • •

Documentair onderzoek (administratieve, ecologische en historische gegevens) Bezoek ter plaatse Samenvatting van de resultaten in de vorm van het “Modèle conceptuel simplifié du site” (MCSS) – conceptueel vereenvoudigd model van de site

2. Onderzoek naar verdachte gebieden • • •

Selectie van de steekproef strategieën Uitwerking van de steekproefplan Uitvoering van veldwerk en analyse

3. Resultaten interpreteren en conclusies


Deel 3. Actualiteit – bodemdecreet (« décret sols ») (5/12/2008) b) Het bodemdecreet en de standaardisering van het historische onderzoek

=> Code wallon des bonnes pratiques : cf. Artikel 1, 4 (AGW, 27-05-2009) => Guide de l’étude d’orientation (GREO) CHST-ULg : a) Een praktische methodologie voor de uitvoering – door kundigen (historici) - van een historische onderzoek over een [oud industrie]terrein. b) Inventaire descriptif de ressources mobilisables pour la constitution du dossier documentaire = een tool om het historisch onderzoek te vergemakkelijken.



Inventaire descriptif de ressources mobilisables (bijlage 9 van het GREO) 18 type bronnen en 3 categorieën • Categorie 1 : belangrijkste bronnen • Categorie 2 : voorwaardelijke belangrijkste bronnen • Categorie 3 : bijkomende bronnen belangrijkste bronnen

voorwaardelijke belangrijkste bronnen

Bijkomende bronnen

-

-

-

Vorige studies Documenten van de eigenaar Archief van het kadaster Exploitatievergunningen Veldobservaties Mondelinge bronnen Topografische kaarten Archief van gemeenten

Archief van de NMBS Archief van de oorlogsschaden Bedrijfsarchieven

Andere archieven van administraties Andere oude kadastrale documenten Luchtfoto's Mediabronnen Thematische kaarten Iconografische bronnen Vakliteratuur




Conclusie : Van de herontwikkeling van verlaten industrieterreinen tot het beheer van potentieel vervuilde bodems

•Vanaf het eind van de jaren 1960, geleidelijke uitwerking van tools voor de herontwikkeling van verlaten en vervallen industrieterreinen : - wettelijk kader - inventarissen - financieringsmechanismen (hier niet aangekaart) •Uit de late jaren 1980, onderzoek naar de verontreiniging (en het risico op verontreiniging) - SPW-DGO4 : historische onderzoek en bodemstudie voor herontwikkeling - Inventarissen van potentieel verontreinigde sites •Op basis van deze ervaringen, uitwerking van specifieke wetgeving voor bodembeheer in Wallonie - verplichting om een historische onderzoek uit te voeren - inventaris van (potentieel) verontreinigde percelen


Bedankt voor uw aandacht

Herontwikkeling van verlaten industrieterreinen en beheer van potentieel verontreinigde terreinen in Wallonië Antwerpen, 25/09/2014 A. Péters & O. Defêchereux – CHST ULg

Herontwikkeling van verlaten industrieterreinen en beheer van potentieel verontreinigde terreinen in Wallonië. Geschiedenis en Actualiteit

Recommend Documents