Handleiding werken met een mal Handleiding Het werken met een polyester mal

Handleiding werken met een mal Handleiding Het werken met een polyester mal. Hoekseize 3 8711 HR WORKUM tel.: 0515-543556 [email protected] www.polymat.nl.

Het werken met een polyester mal. 1. 2. 3. 4. 5.

Info vooraf Mallen bouw en plug. het maken van een plug. Het maken van een mal. Samenvatting

1. Info vooraf Mal bestemd voor productie, eenmalig, lossingsvorm afwerking product hoogglans uit de mal of bewerking nadien, spuiten verven. Kosten. 2. Mallen bouw en plug. Veel polyester producten worden gemaakt in mallen. Dit zijn negatieve of positieve vorm producten van het origineel. Mallen zijn er van klein tot groot. Klein bijvoorbeeld luikjes deurtjes spoilers en groot zoals rompen van boten of body's van auto's. Om in een mal te werken moet er eerst een mal gemaakt worden. De mal wordt gemaakt van een moeder-model ook wel de plug genoemd. Het maken van deze plug vergt veel tijd. Het in het model wat exact nagemaakt wordt en elke oneffenheid worden later weer zichtbaar in het eindproduct. Als plug kunnen dienen, het originele product wat nagemaakt dient te worden, het zelf maken van hout, schuim, polyester of andere materialen.

Kleine mal binnen kant van een bootje. vissersboten.

Grote mallen van zeegaande

2. Het maken van een plug. Als je een plug gaat maken moet je vooraf goed bedenken dat het product wat 1

Handleiding werken met een mal

je wilt namaken wel uit de mal gehaald kan worden. De mal moet lossend zijn. Negatieve hoeken en te steile kanten maken het lossen van het product moeilijk of onmogelijk. `Heeft het product wel deze negatieve vorm dan moet de mal uit meerdere delen gemaakt worden en met flensen aan elkaar worden bevestigd. Voor de ondergrond, de basis van de plug kan plaat materiaal worden gebruikt. Plaatmateriaal, MDF multiplex, heeft een aantal voordelen. Het is redelijk goedkoop, is vlak en glad, makkelijk te bewerken. Stroken zijn goed te stroken langs een raamwerk. Ook andere ondergronden zijn geschikt. Na het maken van de basis moeten we de plug modelleren en strak maken en vlak plamuren. Schuren plamuren schuren plamuren... tot dat het gewenste resultaat is bereikt. Hiervoor heeft POLYMAT een aantal pasta's en plamuren. Voor het modelleren de verlijm-reparatie pasta VP31 gebruiken,,,, hiermee kunnen onderdelen met elkaar worden verlijmd en in model worden geplamuurd. Na uitharding de oneffenheden vlak plamuren met een vul plamuur. En de laatste afwerking met een fijn plamuur. Door nu de plug een keer zwart te verven wordt duidelijk waar nog geplamuurd dient te worden, op een donkere ondergrond vallen oneffenheden veel meer op dan op een lichte. Voor het aanbrengen van deze donkere laag heeft POLYMAT een speciale zwarte PU-pluggen lak. Deze 1 comp. lak op basis van polyurethaan en is bestand tegen styreen. Voor de afwerking van de mal moet een styreen bestendige lak worden gebruikt. De 1 comp. PU-mallen lak is hiervoor geschikt, ook een twee comp. DD lak kan worden gebruikt. De afwerking van de plug bepaalt mede de afwerking van het eindproduct. Een strakke en gladde plug kan voor een strakke en gladde mal zorgen. Met een matte en doffe plug krijg je nooit een strakke en gladde mal. De afwerking, de laag styreen bestendige verft bepaald mede het oppervlak van de mal.

Gelcoat

Eerste laag glasmat

3. Het maken van de mal Als de plug naar wens en gereed is moeten we beginnen met het aanbrengen van een aantal lagen loswas. Loswas voorkomt dat de plug hecht op de mal. Het is een laagje tussen de plug en de te maken mal. De loswas aanbrengen op de 2

Handleiding werken met een mal

plug en laten droge. Dan de was uitpoetsen en een nieuwe laag loswas aanbrengen dit een aantal keren herhalen tot dat er een waslaag is ontstaan. Zorg er voor dat de plug overal en elke keer in goed in de was komt en goed laat drogen voor het uit te poetsen. De was uitpoetsen tot de plug hoogglans glimt en na een uur weer in de loswas zetten. Poets de laatste laag loswas uit tot dat de plug hoogglans glimt. Als de plug goed in de loswas staat, 7 a 8 x 24 uur wachten voordat er begonnen kan worden met het maken van de mal. Zorg er voor dat de werkplaats/werkruimte overzichtelijk is en dat de materialen klaar staan. We beginnen met het aanbrengen van de eerst laag gelcoat. Hiervoor is nodig de gelcoat zelf, harder Polynox I meng-maatbekers roerhoutjes en een coatroller of kwast. Zorg er voor dat de plug schoon is, stof of andere verontreinigen verwijderen. Maak de gelcoat aan met 2% Polynox I harder, maak niet te veel aan. Per keer 1 max 1,5 kg. Reken de hoeveelheid uit die er nodig is. Voor de eerste laag 350 a 400 gr/m2. Als aan de gelcoat de harder is toegevoegd dit goed roeren. Dan de gelcoat gelijkmatig aanbrengen op de mal. Het aanbrengen met een roller of kwast. Met een roller is het gemakkelijker om de gelcoat gelijkmatig te verdelen dit vooral bij grote oppervlakten. Met de kwast wordt de gelcoat ook wat dikker aangebracht. De styreen dampen die vrijkomen tijdens het uitharden van de gelcoat moeten uit de mal kunnen ”ontsnappen”. Styreen dampen zijn zwaarder dan lucht, zorg er voor dat de mal tijdens het uitharden van de gelcoat kan “leeglopen”, de styreen moet via het laagste punt uit de mal kunnen stromen. Als de styreen dampen in de mal blijven hangen duurt het uitharden van de gelcoat langer en de styreen tast de waslaag aan waardoor er hechting van de plug op de mal kan ontstaan de het lossen van de mal moeilijker gaat. Na het aanbrengen van de eerste laag gelcoat deze de tijd geven om door te harden. 8 tot 12 uur. Dan de tweede laag gelcoat aanbrengen. Als de tweede laag gelcoat te snel wordt aangebracht kan de eerst laag loskomen van de mal waardoor er oneffenheden in de mal ontstaan. Na het uitharden van de tweede laag gelcoat een laag polyesterhars en glasmat aanbrengen. Gebruik voor de eerste laag direct op de gelcoat twee laag glasmat PM23 tex 15 225gr/m2. Deze mat ontlucht goed heeft een fijne structuur hier door is de kans minder doortekening en een strakke mal groter. De eerst laag polyesterhars goed uit laten harder. Als deze eerste laag hard is deze goed controleren op ingesloten luchtbelletjes, zijn er luchtbelletjes is de laag aanwezig deze voorzichtig open schuren. Nu kan de tweede laag worden gelamineerd. Deze laag lamineren met een 450 gr/m2 mat. Ook deze laag weer laten uitharden controleren op lucht. Bij de volgende laag kunnen twee lagen glasmat 450 gr/m2 in een keer worden gelamineerd. Hierna telkens 2 a 3 lagen lamineren tot dat de mal de gewenste dikte heeft. Welke dikte de mal moet hebben is afhankelijk van de grote vorm en gebruik. Kleine mallen een dikte van 5 a 6 mm grote mallen 12 tot 20 mm. Mallen kunnen versterkt worden door op de mal versterkings ribben te lamineren of door ze vast te lamineren op een frame. Om het product te helpen om uit de mal te komen kunnen we in de mal een aantal hulpmiddelen aanbrengen. 3

Handleiding werken met een mal

Het lossen van de mal van de plug. 4. Eerste product Nu de mal klaar is kunnen we eindelijk beginnen met het maken van het product. De werkwijze voor het maken van een product komt op veel punten overeen met het maken van een mal. Net als de plug moet de mal eerst weer worden voorzien van een was laag. We beginnen weer met het aanbrengen van de lagen loswas. De was op dezelfde manier aanbrengen als op de plug. Als de mal goed in de loswas staat, 7 a 8 x 24 uur wachten voordat er begonnen kan worden met het maken van het product. We beginnen met het aanbrengen van de eerst laag gelcoat. Hiervoor is nodig de gelcoat zelf, harder Polynox I meng-maatbekers roerhoutjes en een coatroller of kwast. Zorg er voor dat de mal schoon is, stof of andere verontreinigen verwijderen. Maak de gelcoat aan met 2% Polynox I harder, maak niet te veel aan. Per keer 1 max 1,5 kg. Reken de hoeveelheid uit die er nodig is. Voor de eerste laag 350 a 400 gr/m2. Als aan de gelcoat de harder is toegevoegd dit goed roeren. Dan de gelcoat gelijkmatig aanbrengen op de mal. Het aanbrengen met een roller of kwast. De styreen dampen die vrijkomen tijdens het uitharden van de gelcoat moeten nu ook weer uit de mal kunnen ”ontsnappen”. Na het aanbrengen van de eerste laag gelcoat deze de tijd geven om door te harden. 8 tot 12 uur. Dan de tweede laag gelcoat aanbrengen. Na het uitharden van de tweede laag gelcoat een laag polyesterhars en glasmat aanbrengen. Gebruik voor de eerste laag direct op de gelcoat twee laag glasmat PM23 tex 15 225gr/m2. Deze mat ontlucht goed heeft een fijne structuur geeft minder doortekening en een strakker product. De eerst laag polyesterhars goed uit laten harder. Als deze eerste laag hard is deze goed controleren op ingesloten luchtbelletjes, zijn er luchtbelletjes is de laag aanwezig deze voorzichtig open schuren. Nu kan de rest van e lagen worden gelamineerd. Deze laag lamineren we met 450 gr/m2 matten. Nu kunnen we telkens 2 a 3 lagen lamineren tot dat het product de gewenste dikte heeft. Welke dikte de mal moet hebben is afhankelijk van de grote vorm en gebruik. Kleine mallen een dikte van 5 a 6 mm grote mallen 12 tot 20 mm. Mallen kunnen versterkt worden door op de mal versterkings ribben te lamineren of door ze vast te lamineren op een frame. Om het product te helpen om uit de mal te komen kunnen we in de mal een aantal hulpmiddelen aanbrengen. Het lossen.

5. Nog een keer. Maken van een product uit de mal. Samenvatting. Nadat de mal minstens 1 week heeft kunnen naharden kan het eerste product eruit gemaakt worden. 4

Handleiding werken met een mal

De volgende stappen dienen dan te worden ondernomen: Mal in de was zetten. Wanneer de mal voor het eerst in de TR-102 was zet dient men 6 á 8 waslagen aan brengen. Elke laag nadat de was is gedroogd goed uitboenen tot hoogglans. Tussen de waslagen onderling moet minstens een uur gewacht te worden. Na het aanbrengen van de laatste laag dient minstens 24 uur gewacht te worden voordat men de gelcoat gaat aanbrengen. Losmiddelwas nr. 2 is een halfvaste was op basis van speciale wassoorten en oplosmiddel. Verwerking In een of twee lagen dun aanbrengen. Verbruik ca. 100 ml./m2 en per laag. Een en ander afhankelijk van de ondergrond Aanbrengen gelcoat. M.b.v. een coatkwast of coatroller wordt er een laag gelcoat op de mal aangebracht. Verwerkingstemperatuur dient minstens 15 °C te zijn. Nadat de eerste laag is aangehard (na 8tot 12 uur) wordt er loodrecht op de eerste laag een tweede laag gelcoat aangebracht. Aan de gelcoat wordt afhankelijk van de omgevingstemperatuur tussen de 2 en 3 % MEKP-harder toegevoegd. De gelcoat dient vervolgens voldoende uitgehard te zijn voordat men er verder op gaat werken. Aanbrengen glasmat/polyesterhars. Na het aanharden van de gelcoat dienen de glasmatten te worden aangebracht. Deze worden doordrenkt met polyesterhars P11 waaraan 1,5 tot 2 % Polynox harder aan toegevoegd is. Men dient er op te letten dat m.b.v. een ontluchtingsroller de luchtbellen zorgvuldig verwijderd worden. Verbruik hars bij een 450g glasmat: 1,20 – 1,3 kg/m². Lossen en naharden. Het product dient dan pas uit de mal gelost te worden indien het voldoende is uitgehard. De uitharding tijd kan worden versneld door het product te verwarmen tijdens uitharding. Na het lossen van een product dient deze een week na te harden voordat deze in gebruik genomen wordt. Pas op: Indien men de uitharding m.b.v. warmte versneld kan er grotere krimp optreden. Algemene opmerkingen. 5

Handleiding werken met een mal

Verwerkingstemperatuur bij het verwerken van polyesterhars moet minstens 15 °C zijn. Bij het uitharden van een polyesterhars of gelcoat dient de mal zodanig gekanteld te worden zodat de styreen welke zwaarder is dan lucht niet in de onderliggende onderdelen van het product blijft zitten. Styreen kan hier namelijk de uitharding verstoren. N.B. Styreen is een bestanddeel welke in polyesterhars en gelcoat zit. In de werkwijze “het werken met gelcoat” staan de eigenschappen en de mogelijke problemen van gelcoat in besproken. Het is daarom zinvol deze aandachtig door te nemen alvorens te beginnen met polyesteren. Belangrijk is dat men bij het verwerken van polyesterhars zowel vocht als tocht vermijd.De glasmatten dienen bij een constante temperatuur te worden opgeslagen om vochtopname te voorkomen. De optimale eigenschappen van een glasmat/polyester bekleding zijn bereikt nadat het geheel een week is aangehard. Het verwerken van polyesterhars en – topcoat dient te gebeuren bij een temperatuur van minimaal 15°C. Als reinigingsmiddel voor materialen kan aceton gebruikt worden. 6. Producten voor het werken met een mal Losmiddelen Gelcoat Polyesterhars Glasmat Coremat

6