HANDLEIDING opvoedingskring | HHJO
“De opvoeding van kinderen is een ingewikkeld proces, waarmee de meeste ouders in deze tijd veel moeite hebben. Helaas heeft de stroom van boeken, artikelen en lezingen over kinderen de ouders over het algemeen meer schuldgevoelens gegeven dan vooruit geholpen. Dat is jammer, want het merendeel van deze informatie is uitstekend. Het probleem is dat veel boeken, artikelen en toespraken slechts een deel van de opvoeding behandelen, zonder inzicht te geven in het geheel.” dr. Ross Campbell
2
Omdat boeken, artikelen en lezingen ouders meer dan eens met een schuldgevoel het spreekwoordelijke ‘bos’ in sturen, kiezen we bij de vormgeving van opvoedingskringen voor een andere insteek. Het gaat niet allereerst om het vergaren van cognitieve kennis of goedwerkende truckjes, maar om ontmoeting tussen ouders. Als opvoeders staan we allemaal voor dezelfde opdracht en uitdaging; kinderen groot brengen voor Gods aangezicht. Een onmogelijke maar toch mogelijke taak. Dit vraagt om afhankelijkheid en onderlinge verbondenheid. Hierbij hebben we elkaar als ouders gekregen, voor Gods aangezicht, binnen de veiligheid van de christelijke gemeente. Met de nodige onderlinge verscheidenheid, maar toch één lichaam. Binnen die cirkel van nabijheid gaan we samen op zoek, niet naar oplossingen, wel naar handvatten en handreikingen. Samen staan we immers sterker.
Rol kringleider Als leidinggevende van een opvoedkring staat u voor de uitdaging om leiding te geven aan een groep ervaringsdeskundigen. Ouders die zich aanmelden voor een opvoedkring zijn vaak al enige jaren onderweg. Vol goede moed gingen ze op weg en deden met vallen en opstaan hun eerste opvoedervaringen op. Inmiddels weten ze dat opvoeding niet ‘maakbaar’ is. Kinderen zijn geen kauwgomballenautomaat waar je een muntstuk ingooit en een voorspelbaar product uit ziet rollen. Integendeel. Kinderen hebben eigenstandige karakters die gevormd worden door opvoeding, aanleg en milieu. Van deze drie factoren zijn er twee direct te beïnvloeden; die van de opvoeding (karaktervorming) en die van het milieu (leefomgeving). Deze twee factoren staan centraal bij de thema’s die we behandelen in de reader van de opvoedingskring. De rol van de kringleider is tweeledig: Richtinggevend: Voorafgaand aan de avond stelt u uzelf enkele (bijv. drie) inhoudelijke doelen op basis van de inhoud van de leestekst. Deze doelen laat u vragenderwijs aan bod komen tijdens de groepsbespreking. Op die manier stuurt u de inhoud van het gesprek tijdens de avond. Hierbij bent u als groepsleiders kwetsbaar, niet alwetend en staat u open voor wederkerige feedback. Coachend: U faciliteert het groepsgesprek en geeft sturing aan de inhoudelijke bespreking. Dit doet u in principe oordeel loos. Uw eigen mening doet niet direct ter zake. Waak er dus voor dat u (ver)oordelende conclusies trekt tijdens groepsgesprekken. Uw rol is die van een coach doe het groepsproces faciliteert en deelnemers van elkaar doet leren: x Veiligheid creëren x Vragen stellen x Samenvatten x Doorvragen x Ieder groepslid tot zijn/haar recht laten komen
Het is dus niet de bedoeling dat de kringleider een inleiding gaat houden of de tekst uit de reader voorleest. Ouders lezen die tekst zelf thuis, ter voorbereiding. De kring draait om ontmoeting en uitwisseling, niet om kennisoverdracht door een leidinggevende.
3
Volgorde van de avonden Het is mogelijk om de reader in diverse volgordes te behandelen. Hiervan geven we twee voorbeelden, die elk voordelen kennen voor de diepgang en ontmoeting tijdens de avonden: Voorbeeld 1: Reader volgen zoals afgedrukt, waarbij avond 1-5 elkaar opvolgen. Huisgodsdienst vormt de basis voor gesprek. Voorbeeld 2: Behandel eerst avond 3, over ‘opvoeden met hartelijk gezag’. Daarna avond 1-2 over huisgodsdienst en tenslotte avond 4-5. Voordeel van deze volgorde is dat structuur in het gezin voorafgaat aan huisgodsdienst. Een geordende en veilige thuissituatie is een voorwaarde voor goed functionerende huisgodsdienst. Tijdindeling Kringavonden van een opvoedingskring draaien om ontmoeting en onderlinge verbondenheid. Daarom nemen we veel tijd voor persoonlijke ontmoeting. Per avond geven we hieronder weer hoe de indeling van een avond er uit kan zien. AVOND 1 HUISGODSDIENST PLICHT EN PRAKTIJK 19.45 uur Inloop met koffie 20.00 uur Opening door kringleider (Bijbellezen/gebed) 20.15 uur Rondje met namen, rol in dagelijks leven (werk/thuis/etc), gezinssamenstelling (aantal kinderen, etc) Vervolgens geeft ieder persoonlijk aan: Wat zijn/haar positieve verwachtingen zijn voor deze avonden. Waar hij/zij tegenop ziet bij deze avonden. 20.35 uur Bespreek met elkaar vraag 1-3. Laat ouders bij vraag 1 heel concreet voorbeelden noemen uit hun eigen gezinsleven. Maak hierbij een rondje. 21.15 uur Pauze en wat drinken 21.30 uur Bespreken vraag 4-6 21.50 uur Sluiten met gebed 22.00 uur Evt. nog wat drinken Ter voorbereiding op avond 2 bespreken ouders de casus onderaan avond 1 en lezen ze de tekst van avond 2. AVOND 2 HUISGODSDIENST BEGINT BIJ DE OUDERS 19.45 uur Inloop met koffie 20.00 uur Opening door kringleider (Bijbellezen/gebed) 20.15 uur Maak een rondje en beantwoord als ouders vraag 1. Laat ouders daarbij heel concreet zijn over wat men herkent van de wereldse invloeden in het eigen gezin. Waak voor een waardeoordeel. 20.35 uur Bespreek vraag 1 en 2. 21.15 uur Pauze en wat drinken 21.30 uur Bespreken vraag 3 en 4 Laat ouders hierbij allereerst als stel hierover van gedachten wisselen om vervolgens in de groep hierover verder te spreken. Wees concreet in zaken die belemmerend kunnen zijn en inventariseer haalbare oplossingen. Huisgodsdienst moet een ontspannen activiteit zijn met regelmaat en structuur, dan houd je dit het langste vol. Laat ouders zichzelf geen juk opleggen wat ze zelf eigenlijk onhaalbaar achten. 21.50 uur 22.00 uur
Sluiten met gebed Daarna evt. nog wat drinken
Ter voorbereiding op avond 3 lezen ouders de tekst van avond 3.
4
AVOND 3 OPVOEDEN MET HARTELIJK GEZAG 19.45 uur Inloop met koffie 20.00 uur Opening door kringleider (Bijbellezen/gebed) 20.15 uur Rondje langs alle ouders, waarbij iedere ouder een reactie geeft op het principe van ‘on voorwaardelijk liefhebben’: Wanneer is dit makkelijk? (concreet voorbeeld noemen) Wanneer is dit moeilijk? (concreet voorbeeld noemen) Let op: ouders moeten zich uitspreken vanuit ‘ik’. Dus niet: “Als je kinderen weer eens vervelend zijn, dan heb je het gevoel dat…” Maar: “Ik ervaar als mijn kinderen vervelend zijn, dat ik…” Door ervaringen persoonlijk te houden blijven ouders dichter bij zichzelf en kom je als groep meer tot de kern. 20.35 uur 21.10 uur 21.20 uur 21.40 uur 22.00 uur
Bespreek vraag 1 en 2. Pauze en wat drinken Bespreken vraag 3 en 4. Doe de werkvorm ‘voornemenskaart’ Sluiten met gebed, daarna evt. nog wat drinken
Ter voorbereiding op avond 4 lezen ouders de tekst van avond 4. AVOND 4 MEDIA OPVOEDING 19.45 uur Inloop met koffie 20.00 uur Opening door kringleider (Bijbellezen/gebed) 20.15 uur Maak een rondje en beantwoord als ouders vraag 1 en 2. Laat ouders daarbij heel concreet zijn. Waak voor een waardeoordeel. 21.00 uur Pauze en wat drinken 21.15 uur Bespreek vraag 3 en 4. Laat bij vraag 4 ieder ouderkoppel hun huidige huisregels vertellen, eventueel kunnen ze aangeven welke huisregels ze nog in overweging hebben. 21.45 uur Doe de werkvorm ‘Cijfer geven’ 22.00 uur Sluiten met gebed, daarna evt. nog wat drinken Ter voorbereiding op avond 5 lezen ouders de tekst van avond 5. AVOND 5 SEKSUELE OPVOEDING 19.45 uur Inloop met koffie 20.00 uur Opening door kringleider (Bijbellezen/gebed) 20.15 uur Maak een rondje langs de ouders en vraag hen te vertellen of/hoe ze zelf vroeger seksuele voorlichting kregen. (Wanneer je weet dat er beschadigde mensen in de groep zitten, geef hen dan de ruimte de beurt door te geven). 20.30 uur Bespreek vraag 1,2 en 3. Doe dit in koppels van twee stellen, dus vier personen. 21.00 uur Pauze en wat drinken 21.15 uur Bespreek vraag 4. 21.30 uur Laat in tweetallen (mannen-mannen / vrouwen-vrouwen) groepsleden een rondje door de wijk (dus naar buiten!) lopen voor een reflectiewandeling (werkvorm). Neem hier een kwartier voor. Laat vervolgens de koppels in de groep vertellen wat de opvoedingsavonden hen als opvoeder gebracht heeft. 22.00 uur Sluiten met gebed, daarna evt. nog wat drinken
5
