H4: De naamloze vennootschap
4.1 Juridische kenmerken 4.1.1.Definitie x benaming • NV = vennootschap waarin de aandeelhouders slechts een bepaalde inbreng verbinden • In ruil: aandelen in de vennootschap • Aandelen = verhandelbare stukken die elk een gelijk deel vh maatschappelijk kapitaal vertegenwoordigen • Kan op de beurs genoteerd zijn of niet (=‘openbaar beroep doen op het spaarwezen’)
Doe je beroep op het spaarwezen à inschrijven in CBFA (Commissie voor het Bank-‐, Financie-‐ x assurantiewezen)
• •
Elke vennootschap moet een naam hebben ≠ van die van een andere vennootschap Alle akten, facturen, aankondigingen, bekendmakingen, brieven, websites,… moeten bevatten: Naam Rechtsvorm (NV of Naamloze Vennootschap) Aanduiding van de zetel Ondernemingsnummer ‘Rechtspersonenregister’ (RPR) met vermelding van de zetel van de rechtbank van het rechtsgebied waarbinnen de vennootschap haar zetel heeft § Of de onderneming in vereffening is § § § § §
4.1.2.Aansprakelijkheid zie extra! • Aansprakelijkheid beperkt tot hun inbreng • Beperkte aansprakelijkheid van oprichters en bestuurders geldt niet igv: § Aansprakelijkheid mbt oprichting § Aansprakelijkheid mbt bestuur en dagelijks bestuur § Aansprakelijkheid mbt kapitaalverhoging 4.1.3. Bestuur x controle Bestuur • Ten minste drie lasthebbers (natuurlijke of rechtspersonen) • Al dan niet bezoldigd • Al dan niet aandeelhouders • Door AV benoemd, maar kan 1x benoemd worden bij oprichtingsakte • Duur vd opdracht < 6 jaar, maar kunnen herbenoemd worden (↔ oprichtingsakte) • door AV ontslagen • RvB = collegiaal orgaan § College beraadslaagt x besluit volgens de bepalingen vd statuten § Uitzonderlijk besluiten bij eenparig schriftelijk akkoord (~statuten) § Niet: vaststelling jaarrek, aanwending toegestane kapitaal, en andere gevallen door statuten uitgesloten § RvB: alle handelingen nodig voor doel venn., muv die waarvoor volgens de wet de AV bevoegd is § RvB vertegenwoordigt venn. tav derden § Bevoegdheden kunnen door de statuten worden beperkt (↔ tegenover derden) (de vennootschap is voor de handelingen vd bestuurders gebonden, maar ze heeft een verhaalrecht tegen de bestuurder die zijn opdracht te buiten is gegaan)
§ RvB kan één of meerdere adviserende comités oprichten § § §
• • • •
Elk jaar: inventaris en jaarrekening JR < 6 maanden na de afsluitingsdatum BJ ter goedkeuring naar AV Bestuurders: verslag over gevoerde beleid (= jaarverslag) Jaarverslag omvat: § § § § § § § § § § §
•
• • •
Directiecomité Benoemings-‐ en remuneratiecomité Auditcomité (voor beursgenoteerde bedrijven is auditcomité verplicht !) à ziet toe op: de financiële verslaggeving, de wettelijke controle van de jaarrekeningen en de efficiëntie van de interne controlesystemen en van het risicobeheer. àaanstelling van de bedrijfsrevisor en de verlenging van zijn mandaat.
Overzicht van ontwikkeling en resultaten en positie Beschrijving voornaamste risico’s en onzekerheden Informatie over belangrijke gebeurtenissen na einde boekjaar Inlichtingen over omstandigheden die ontwikkeling venn. kunnen beïnvloeden Informatie over O&O werkzaamheden bijkantoren Igv overgedragen verlies of een verlies vh boekjaar gedurende twee opeenvolgende jaren, een verantwoording van de toepassing vd waarderingsregels in de veronderstelling van continuïteit Alle gegevens ~ wetboek moeten worden opgenomen Het gebruik van financiële instrumenten voor de beheersing van financiële risico’s In voorkomend geval, een uiteenzetting over de kapitaalverhogingen, uitgiften van converteerbare obligaties of warrants waartoe in de loop v BJ is besloten In voorkomend geval, de reden van verkrijging van eigen aandelen, winstbewijzen of certificaten, het aantal en de nominale waarde ervan, en de waarde van de vergoeding.
àNB: niet-‐genoteerde kleine vennootschappen zijn vrijgesteld vd verplichting een jaarverslag op te maken min 15 dagen voor AV: AHs kennis kunnen nemen v JR, JV, het verslag vd commissarissen, de geconsolideerde jaarrekening,… Aan de houders van aandelen op naam wordt een afschrift toegezonden Tijdens de AV: bestuurders antwoorden op vragen (↔ ernstig nadeel)
Controle Ondernemingsraad • Ondernemingsraad? • De wet van 20 september 1948 houdende organisatie van het bedrijfsleven regelt de oprichting van de ondernemingsraden in alle ondernemingen die 100 werknemers tewerkstellen. • = een overlegorgaan tussen de werkgever en de werknemersvertegenwoordigers • De ondernemingsraad dient minstens één keer per maand te vergaderen Controle in vennootschappen waar ondernemingsraad werd opgericht • 1 of meer bedrijfsrevisoren die
§ Verslag uitbrengen bij de OR over JR en jaarverslag § De getrouwheid en volledigheid certificeren vd economische en financiële inlichtingen die het bestuursorgaan aan de OR verstrekt § De betekenis van de economische en financiële inlichting verklaren en ontleden ten behoeve vd door de werknemers benoemde leden vd OR § Indien hij van oordeel is dat hij de certificering niet kan afgeven of indien hij leemtes vaststelt in de verstrekte economische en financiële inlichtingen, het bestuursorgaan daarvan op de hoogte stellen en, indien deze daaraan geen gevolg geeft binnen een maand, op eigen initiatief de ondernemingsraad daarvan in kennis stellen. àWanneer een commissaris moet worden aangesteld, zal de bedrijfsrevisor ook de commissaris vd vennootschap zijn Controle op de jaarrekeningen • 1 of meer commissarissen • Niet voor kleine niet-‐genoteerde vennootschappen: vennoot individueel onderzoeks-‐ en controlebevoegdheid ve commissaris; evt. bijstaan door accountant • Commissarissen benoemd door AV • Voor hernieuwbare termijn van 3 jaar • Alleen om wettige redenen door AV worden ontslagen • Bij aanvang bezoldiging vastgesteld door AV, Enkel met instemming vd partijen gewijzigd • Geen enkel ander voordeel vd vennootschap ontvangen • Geen onafhankelijke taakuitoefening à geen commissaris:
De bedrijfsrevisor mag geen enkele revisorale opdracht aanvaarden in een onderneming waar hijzelf, zijn echtgenoot, een bloed-‐ of aanverwant tot in de tweede graad één van de volgende posities bekleedt : voornaamste aandeelhouder van de vennootschap of eigenaar van de onderneming, bestuurder, zaakvoerder, afgevaardigde voor het dagelijks bestuur of lid van het directiecomité van de vennootschap.
•
• • • •
Verboden prestaties (wet van 2 augustus 2002):
het nemen van beslissingen, het opstellen van de jaarrekening, de levering van informaticadiensten, het waarderen van activa, interne audit, vertegenwoordigen bij geschillen of aanwervingen.
Op elk ogenblik ter plaatse inzage nemen vd boeken, brieven, notulen, en van alle documenten en geschriften Alle inlichtingen vorderen en alle verificaties verrichten die ze nodig achten Bestuursorgaan schriftelijk op de hoogte brengen als ze feiten vaststellen die de continuïteit van de onderneming in het gedrang kunnen brengen Commissarissen stellen nav de jaarrekening een omstandig schriftelijk verslag op: § § § §
§ § § §
Welke JR en volgens welke boekhoudstandaarden ze werd opgesteld Reikwijdte van de controle en welke normen Is boekhouding is gevoerd in overeenstemming met de wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften? Oordeel of de JR een getrouw beeld geeft van vermogen, financiële toestand en resultaten vd vennootschap (verklaring zonder voorbehoud, met voorbehoud, een afkeurende verklaring, een onthoudende verklaring) Een verwijzing naar bepaalde aangelegenheden waarop ze bijzondere aandacht wensen te vestigen Bevat jaarverslag de vereiste inlichtingen en is het in overeenstemming met de JR? Is winstbestemming in overeenstemming met de statuten en het wetboek? Hebben ze kennis gekregen van verrichtingen gedaan of beslissingen genomen met overtreding van de statuten of het wetboek?
• • • • •
Commissarissen wonen de AV bij Geven antwoord op vragen Het verslag van de commissaris moet binnen 30 dagen na de goedkeuring door de AV samen met de JR worden neergelegd bij de NBB Aansprakelijk voor de tekortkomingen die zij bij de uitoefening van hun taak begaan tav AHs Hoofdelijk aansprakelijk voor alle schade die het gevolg is van overtredingen van bepalingen van het wetboek of van de statuten tav venn. en derden
4.2 Bedrijfseconomische kenmerken 4.2.1 Voordelen • Mogelijkheid grote kapitalen bijeen te brengen § NV = kapitaalvennootschap § Persoonlijk vermogen van AHs ß à vd vennootschap § Rechtspersonen kunnen AH zijn • Beperkte aansprakelijkheid § Aansprakelijkheid AHs is beperkt tot hun inbreng § Faillissement NV ≠ faillissement AHs § Scheiding tussen zakelijk en persoonlijk vermogen § NB: voor oprichters en bestuurders kan de beperkte aanspr wel worden doorbroken! (zie later) • Mobiel karakter van het effectenbezit en mogelijkheid tot risicoverdeling § Zeer gemakkelijk om aandelen af te staan of te verhandelen § Elke belegger kan belangen nemen in verscheidene ondernemingen en zo risico spreiden
§ Zeer gemakkelijk om vers kapitaal aan te trekken • Scheiding van leiding en kapitaalverschaffing § Veel mensen samen kunnen geen onderneming leiden, enkele mensen kunnen niet veel kapitaal bijeen brengen § MAAR belangen van de managers kunnen afwijken vd belangen vd aandeelhouders à toekennen van aandelen en aandelenopties • Verzekering van de continuïteit in de onderneming § Door scheiding van leiding en kapitaalverschaffing • Open en besloten karakter van de NV § Open NV = doet beroep op kapitaalmarkt voor financiering § Besloten NV = familiebedrijf dat geen beroep doet op publiek om in kapitaalbehoeften te voorzien • Twee vennoten, drie lasthebbers § Voor oprichting: 2 vennoten nodig § Voor bestuur: 3 lasthebbers nodig 4.2.2 Nadelen • Soms lichtzinnig opgezet • AHs hebben geen persoonlijke controle op de handelingen vd vennootschap • Mogelijke belangenconflicten tussen kapitaalverschaffers en leiding • Oprichtingsformaliteiten en –kosten • Risico op mogelijke vijandige overnames
4.3 Boekhoudkundige verwerking 4.3.1 De oprichting 4.3.1.1 Wettelijke vereisten • Maatschappelijk kapitaal ≥ 61.500 euro, volledig en onvoorwaardelijk • Volgestort voor 61.500 euro en § Aandeel ~ inbreng in geld of natura: 25% gestort § Aandeel ~ inbreng in natura: volgestort < 5 jaar • Authentieke akte § Financieel plan: bedrag vh mts kapitaal verantwoorden § Investeringsbudget: raming vd financieringsbehoeften § Exploitatiebudget: raming vd O x K § Financieringsplan: raming EV x VV § Liquiditeitsprognose: raming vd effectieve ontvangsten x uitgaven • Uittreksel vd oprichtingsakte <15d na dagtekening neergelegd en <15d bekendgemaakt in BS: § Rechtsvorm en naam § Zetel § Duur (tenzij onbep. duur)
Identiteit oprichters en vennoten nog niet volgestort Bedrag maatsch. kap., gestorte bedrag, toegestane kap. Samenstelling maatsch. kap. en conclusies verslag bedrijfsrevisor Begin en einde BJ Reserves, verdeling winst en saldo na vereffening Personen gemachtigd om te besturen Aanwijzing commissarissen Doel Plaats, dag en uur AV, voorwaarden toelating en uitoefening stemrecht • Naast de gegevens ih uittreksel, worden in de VNakte ook volgende gegevens vermeld: § Naleving vd wettelijke vwden mbt plaatsing en storting vh kapitaal § Aantal en wijze van benoeming vd personen belast met bestuur, dagelijks bestuur, vertegenwoordiging tov derden, controle op venn. § Aantal en nominale waarde vd aandelen § Aantal winstbewijzen § Vorm effecten § Omschrijving inbreng in natura § Instelling waar geld is gedeponeerd § Hypothecaire lasten of pandrechten § Vwden waaronder optierechten kunnen worden uitgeoefend • Niet inschrijven op eigen aandelen of certificaten MAAR verkrijging van eigen aandelen (zie later) 4.3.1.2 Kapitaal • Inbreng in geld § Op bijzondere bankrekening § = veiligheidsmaatregel § Over die rekening kan alleen worden beschikt door personen bevoegd venn. te verbinden • Inbreng in natura § Bv. gebouwen, machines, voorraden, vorderingen, schulden, octrooien, goodwill, volledige onderneming § = vermogensbestanddelen, nr economische maatstaven gewaardeerd § ↔ verplichtingen tot het verrichten van werk of diensten (waardering) § Bedrijfsrevisor àVerslag revisor: § § § § § § § § §
§ § §
Beschrijving van elke inbreng Toegepaste waarderingsmethoden Waarden vd waarderingsmethoden ~ aantal en nominale waarde aandelen?
à Verslag oprichters: § §
•
Belang vd inbreng in natura Waarom afgeweken wordt vd conclusies verslag revisor
quasi-‐inbreng
•
•
§ Verslag vd commissaris vereist binnen de 2jaar na de oprichting, wnr een aankoop van een belangrijk vermogensbestanddeel van een oprichter, bestuurder of aandeelhouder Toegestane kapitaal § RvB à Bevoegdheid tot kapitaalverhoging tot ‘toegestane kapitaal’ § = bedrag van maatsch. kap. (NVs die publiek beroep doen of gedaan hebben op spaarwezen) § Bevoegdheid voor periode van 5 jaar vanaf oprichting § Hernieuwbaar § In geld of in natura, niet incorporatie reserves (tenzij statuten) § Authentieke akte w vastgesteld Aandelen § Vrij verhandelbaar § Stemrecht § Vermelding van waarde § Evenredig deel jaarlijkse winst (= dividend) en evenredig deel maatschappelijk bezit (bij vereffening) § Maatschappelijke aandelen = aandelen zonder nominale waarde A) Indeling naar vorm Op naam § Natuurlijk persoon of rechtspersoon § Register vd aandelen op naam § Elektronische vorm § Eigendom door inschrijving in register § Overdracht door verklaring van overdracht § Op naam tot volgestort Aan toonder § = persoonlijke aandelen § Eigenaar § Omgezet w in aandelen op naam § Aandelen aan toonder sinds 2005 afgeschaft, in omloop tot 2014 Gedematerialiseerd § Boeking op rekening § Omgezet w in aandelen op naam B) Indeling naar verleende rechten Gewone aandelen § In ruil voor geplaatste kapitaal § Met of zonder stemrecht § Aandelen zonder stemrecht:
§ < 1/3e vh maatsch kap § preferent en overdraagbaar dividend + recht in de uitkering winstoverschot (bedrag ≥ dat uitgekeerd aan aandelen met stemrecht) § voorrecht op terugbetaling van kapitaalinbreng + recht bij uitkering van saldo na vereffening (bedrag ≥ dat uitgekeerd aan aandelen met stemrecht)
Preferente of prioriteitsaandelen § = bepaald voorrecht § vast dividend betaald vóór iedere andere winstverdeling, of § terugbetaling, bij vereffening, vóór iedere uitkering aan gewone aandelen Preferent winstdelende aandelen § preferent aandeel + dividend in overwinst (= winst nadat gewone aandeel dividend heeft ontvangen) Cumulatief preferente aandelen § preferent aandeel + vast dividend (zelfs bij verlies) § Cumulatief = achterstallig dividend uitbetaald voor gewone aandelen Cumulatief preferent winstdelende aandelen § Cumulatief vast dividend + recht op deel in overwinst 4.3.1.3 winstbewijzen • Op naam of gedematerialiseerd • Geen vertegenwoordiging vh maatsch kap • recht op deel overwinst • Kan bij vereffening deel vh maatsch kap ontvangen, nadat aandelen volledig zijn terugbetaald en voor zover de statuten dit toelaten A) Indeling naar vorm Op naam: § Register van winstbewijzen op naam § Eigendom = inschrijving in register § Overdracht door verklaring van overdracht Gedematerialiseerd: § Vertegenwoordigd door boeking op rekening B) Onderverdeling Oprichtersbewijzen § = vergoeding aan de oprichters § recht op overwinst Winstbewijzen toegekend aan alle aandeelhouders § Bij oprichting of bij kapitaalverhoging § recht op deel overwinst Bewijzen van deelgerechtigdheid
§ §
aandeelhouders waarvan aandelen uit winst werden afgelost Blijven aandeelhouders (AV bijwonen, stemrecht, deel vd overwinst)
4.3.1.4 Wijze van oprichting • Onmiddellijke of directe oprichting § Komt meeste voor § Bij verlijden authentieke akte à alle aandeelhouders verschijnen § Aandeelhouders = oprichters § Tenzij akte oprichters aanduidt (≥ 1/3e maatsch kap) • Oprichting dmv openbare inschrijving § Openbaar beroep op het spaarwezen § Spaarders nemen inschrijving op het kapitaal § Twee fasen voor oprichting: §
§
1e fase: § Vennootschapsakte wordt bekendgemaakt § Oprichters = zij die bij de akte verschijnen § Publiek kan inschrijven 2e fase: § Binnen 3 maanden worden inschrijvers tot vergadering bijeengeroepen § definitieve oprichting § eerder bij kapitaalverhoging
