GSM-straling wat weten we zeker ! Prof. Dr. ir. Guy Vandenbosch ESAT-TELEMIC, K.U.Leuven tel.: 32-(0)16-32.11.10 email:
[email protected] K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
•
Guy Vandenbosch – departement Elektrotechniek, lokaal 02.17 (lift, op 2e naar links, 2e deur) – tel.: 016/32.11.10; email:
[email protected]
• Achtergrond: – electromagnetic theory, computational electromagnetics, antennes, straling, bio-electromagnetics, EMC, … • met metingen
K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
Universele connectiviteit
K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
onbekend is onbemind !!! K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
Doel van de lezing • het schetsen van het kader waarin de problematiek zich afspeelt • het geven van objectieve informatie die aan ieder de gelegenheid geeft zelf conclusies te trekken
K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
Overzicht • • • • • • • • • •
Hoe werkt het GSM netwerk ? Waarom straling ? Wat is belangrijk in die straling ? Overzicht stralers GSM weetjes en tips Telecomsysteem Waaraan moet de stralingsintensiteit voldoen ? Invloed op het lichaam Optimaal systeem Mijn persoonlijke visie ?
K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
GSM = cellulair netwerk
K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
Hoe komt een verbinding tot stand ?
K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
GSM-mast: directiviteit
Pyloon
Main Lobe
E < 1 V/m ( ENV 50166-2 : E < 42 V/m )
K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
maximum op ca. 100-200 m
Waarom straling ? J. C. Maxwell
• Straling = propagerende EM golven – 300.000 km/s, in combinatie met micro-electronica
• straling draagt de informatie, bvb. gesprek, TV-beelden, … – vergelijk met geluid
• straling is essentieel voor werking, het is geen neveneffect K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
Wat is belangrijk in die straling ? • (1) frequentie • (2) vermogen en (3) afstand • (4) manier waarop de informatie “geënt” wordt op de straling
K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
(1) het spectrum
K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
GSM / DCS / GPRS / UMTS
(2) zendvermogen • de energie die uitgestraald wordt per seconde (zie verder), • bvb. voor GSM is dat maximaal 2 W (1/8 van de tijd)
K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
(3) de afstand • Intensiteit daalt volgens 1/r2
dit wil zeggen: afstand x 10 geeft intensiteit x 1/100
• afstand enorm belangrijk K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
Overzicht stralers Straler
Frequentie
Vermogen
Afstand
Intensiteit
Radio/TV GSM mast
kHz – MHz
tot 100 kW
1000 m
0.016 W/m2
0.9 - 1.8 GHz
20 – 100 W
10 m 100 m
3.2 W/m2 0.032 W/m2
GSM
0.9 -1.8 GHz
20 mW - 2 W (1/8 v. tijd)
1 – 2 cm 1m
2 - 200 W/m2 0.0002 – 0.02 W/m2
1.9 GHz
250 mW piek
1m
0.02 W/m2
2.4 GHz
100 mW max
1m
0.008 W/m2
2.4 GHz
1-10 mW
1 – 2 cm
0.8 - 8 W/m2
DECT WLAN Bluetooth zon
breed spectrum ioniserend !
1400 W/m2
worst case: 14 s bellen = ganse dag op 100 m van mast K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
GSM weetjes en tips … • • •
we weten al: AFSTAND ZO GROOT MOGELIJK !!! maar ook: vermogen wordt aangepast – begin belsequentie volle vermogen, nadien afgezwakt – dus … houd de GSM van het hoofd weg in het begin van een gesprek
• localisatie – “op de tafel”: contact met base station ca. 1x om de 3 uur – “in broekzak”: contact met base station als nieuwe zone – dus … meestal is deze straling te verwaarlozen
• om de straling te verminderen is het zaak zich zo dicht mogelijk bij de mast te bevinden en je GSM zoveel mogelijk naar de mast te richten – dus …als je een mast ziet, richt je er naar
K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
Telecom systeem •
kwaliteit direct afhankelijk van “signaal over ruis verhouding” verhouding •
vergelijk met een gesprek in een stille kamer of in een luide discotheek
– signaal: GSM straling horende bij gesprek – ruis: o.a. ruis van GSM, “random” straling in omgeving, …
•
signaal: 20 V/m naar 3 V/m ⇒ S daalt met factor 44,4 (= “44,4 x stiller spreken”) ⇒ meer basisstations nodig (= meer luidsprekers op verschillende plaatsen) ⇒ t’ zal wel meevallen, want er is wel degelijk (een pak) reserve …
•
signaal: 20 V/m naar 0,06 V/m ⇒ S daalt met factor 100.000 (= “100.000 x stiller spreken”) ⇒ is niet haalbaar op korte en middellange termijn, en zeker niet in steden !!!
⇒ EN WAT DAN MET DE GSM ZELF, DIE “WORST CASE” tot 7.000 x meer stralingsintensiteit veroorzaakt … K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
andere aspecten …
Brussel 1996
Brussel 1998
Brussel 2000
* politiek – maatschappelijk: operatoren hebben een overeenkomst met de overheid om een bepaalde dekking te realiseren !!! * de GSM heeft op dit moment al ontelbare levens gered !!!
K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
Bewezen risico’s op dat moment THERMISCH
=
Grenswaarde : 4 W/kg
Werknemers / 10
blootstelling beperkt in tijd
opleiding
beveiligingsuitrusting
0.4 W/kg / 200
/ 50
Groot Publiek /5
0.08 W/kg = 42 V/m 0.02 W/kg = 21 V/m (mobile: 2 W/kg !!!) K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
permanente blootstelling (24u/24)
=
Voorschriften WGO
K.B. België voorzorgsprincipe
=
Effect op het lichaam
K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
Invloed op het lichaam • Ionizerende effecten
• Thermische effecten
• Biologische effecten ( + en - ) • SAR: Specific Absorption Ratio • echt bewijs moet consistent zijn !!!
K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
?
Optimaal werkend systeem met minimale straling • zoveel mogelijk kleine cellen met zo laag mogelijk vermogen – – – – – –
beperkte straling mast GSM zelf kan op minimaal vermogen werken kan ook capaciteit ten goede komen is realistisch in steden moeilijker op platteland kan gerealiseerd worden op langere termijn, afhankelijk van investeringen
• WAT WILLEN WE ALS MAATSCHAPPIJ ? K.U.Leuven ESAT-TELEMIC
Mijn persoonlijke visie • Het is onvermijdelijk dat er op langere termijn effecten op mensen bewezen zullen worden, ook schadelijke effecten • Het grootste effect zal komen van het intensief gebruiken van de GSM telefoon zelf • 100 % garantie zou betekenen dat we beslissen deze technologie niet te gebruiken: dat is (blijkbaar) niet wat de maatschappij wil …
• ik pleit voor: VOORZORGSPRINCIPE !!! – een verstandige inplanting van de masten, en dit betekent helemaal niet “zover mogelijk weg” – een zo laag mogelijke uitstraling zonder de essentiële connectiviteit in het gedrang te brengen, deze heeft al vele levens gered – een verantwoord gebruik ⇒ informatiecampagne K.U.Leuven ESAT-TELEMIC