Gelderland Waterschapsverkiezingen 2015 Profielschets Waterschapsbestuurder CDA Bureau Gelderland, Markt 14 te Arnhem
1. Wat is het waterschapsbestuur? In 2015 zullen de waterschapsverkiezingen voor het eerst samen met de Statenverkiezingen plaatsvinden. In alle waterschappen dient het CDA een lijst in. Waterschappen zorgen voor voldoende schoon water en voor veilige dijken. De taken van een waterschap daarover zijn vastgelegd in de Waterschapswet. Het bestuur van het waterschap ligt in handen van het algemeen bestuur (AB), dat uit haar midden een dagelijks bestuur (DB) kiest. Het dagelijks bestuur komt ongeveer twee keer per maand bij elkaar. Algemeen bestuursleden oefenen de controle en aansturing van het waterschap uit in een monistisch stelsel. Samen met het DB zijn ze verantwoordelijk voor het beleid en de koers van het waterschap. Dagelijks bestuursleden moeten, afhankelijk van hun portefeuille, ongeveer twee tot drie dagen van de week beschikbaar zijn voor hun werk. Het DB voert het dagelijkse beleid in een waterschap en is verantwoordelijk voor de uitvoering van in het AB aangenomen besluiten. Deze profielschets beoogt een handvat te zijn voor de provinciale CDA-afdelingen die belast zijn met het werven en selecteren van kandidaten voor deze lijsten en is een herziene versie ten opzichte van 2008. De profielschets bevat drie onderdelen: de CDA-fractie, de algemeen bestuurder en de dagelijks bestuurder.
2. De profielschets als handvat De profielschets beschrijft aan de hand van een aantal kenmerken de “ideale” CDAkandidaat om binnen het waterschapsbestuur de bevolking (de ingezetenen van het betreffende waterschap) te vertegenwoordigen. De profielschets bestaat dus uit een opsomming van gevraagde kenmerken. Deze opsomming leidt daardoor als vanzelf tot een beschrijving van een spreekwoordelijk “schaap met vijf poten”. Alle relevante eigenschappen worden immers genoemd. Het is de bedoeling dat de provinciale afdelingen de profielschets naar eigen behoefte duiden, afhankelijk van de aard en problematiek van het betreffende waterschap en het “type” waterschapsbestuurder dat daarbij gezocht wordt. Dat betekent dat de provinciale afdelingen zelf kunnen bepalen welke van de kenmerken die in de profielschets worden genoemd zij willen benadrukken, willen laten vervallen of willen herformuleren. Die keuze en verantwoordelijkheid wordt nadrukkelijk aan de provinciale afdelingen gelaten. De profielschets vormt een goed vertrekpunt in de procedure van werving en selectie van kandidaten. Zij kan een drietal functies hebben.
WATERSCHAPSVERKIEZINGEN 2015 – Profielschets Waterschapsbestuurder – pagina 1 / 6
1. Werving. De profielschets beschrijft de kandidaat waarnaar gezocht wordt. Geïnteresseerden kunnen erdoor geïnformeerd worden en indien gewenst kunnen er advertentieteksten uit afgeleid worden. 2. Selectie. De profielschets draagt de selectiecriteria in zich aan de hand waarvan een selectiecommissie kandidaten op hun geschiktheid kan beoordelen. 3. Verantwoording. De profielschets maakt het mogelijk verantwoording over de gevolgde wervingenselectieprocedure af te leggen: voor iedere kandidaat gelden dezelfde criteria. De profielschets kan later ook gehanteerd worden bij functioneringsgesprekken.
3. De CDA-profielschets De profielschets bestaat uit drie onderdelen: de CDA-fractie, de algemeen bestuurder en de dagelijks bestuurder.
3.1 De CDA-fractie De CDA-fractie in het algemeen bestuur vertegenwoordigt de ingezetenen van het waterschap, in het bijzonder de burgers die haar gekozen hebben, en staat voor hun algemene belang inzake wonen, werken en recreëren. Het algemeen bestuur heeft, als hoogste orgaan binnen het waterschapsbestuur, als doel het dagelijks bestuur te controleren en beleid te initiëren ten aanzien van waterbeheer. De toekomstige CDA-fractie, binnen het algemeen bestuur van het waterschap kent zo mogelijk vooral een brede samenstelling qua achtergrond, geografische spreiding en netwerk van de bestuurders. Het CDA is van oudsher sterk in de agrarische sector en het buitengebied. Maar water speelt ook een belangrijke rol in natuur- en landschapsbeheer, in recreatie (water- en hengelsport) en in het stedelijk gebied. Bovendien wonen veruit de meeste kiezers in stedelijk gebied! De CDA-fractie:
bestaat uit herkenbare CDA’ers; onderhoudt een nauwe band met de verschillende groeperingen binnen de achterban; is in staat haar kiezers te vertegenwoordigen; werkt continue aan visievorming op thema’s in relatie tot water; kent het omgevingsbeleid van andere overheden dat het waterbeheer raakt; bestaat uit leden die elkaar met betrekking tot kennis, vaardigheden en ervaring aanvullen; is breed geworteld in de samenleving en staat open voor haar geluiden; heeft een voorzitter die de fractieleden voortdurend met elkaar verbindt; kent een grote mate van teamgeest; beschikt over lerend vermogen; kent een evenwichtige leeftijdsopbouw en man-vrouwverhouding.
3.2 De algemeen bestuurder De functie van de algemeen bestuurder is het beste te vergelijken met de functie van raadslid. De overeenkomst is duidelijk: vertegenwoordiging van burgers. Het verschil wordt gevormd door het functioneel bestuur waarvan binnen de waterschappen sprake is; alleen thema’s in relatie tot water zijn aan de orde. De algemeen bestuurder is daarom gehouden aan deze specifiek begrensde functionele taak. Hij is aan een aantal kenmerken te herkennen, onderverdeeld in de vier eerder genoemde categorieën.
WATERSCHAPSVERKIEZINGEN 2015 – Profielschets Waterschapsbestuurder – pagina 2 / 6
Om de CDA-stijl van besturen (zie paragraaf 4.2.) inhoud te geven zoeken we mensen die oog hebben voor belangen van burgers. Die bereid zijn te luisteren naar belangenorganisaties en die de meerwaarde zien van participatie van die burgers en organisaties bij de totstandkoming van beleid. Betrokkenheid Zonder dat sprake is van betrokkenheid op mensen en de samenleving als geheel kan een waterschapsbestuurder niet functioneren. Het waterbeheer en alle plannen, oplossingen en maatregelen die daaruit voortkomen, hebben een directe invloed op burgers, boeren, ondernemers en natuur. Het besef hiervan en de wil om, gegeven de uitdagingen waarvoor het waterschap zich gesteld ziet, zich de belangen en problemen van mensen en de samenleving gelegen te laten liggen, zijn noodzakelijk. Betrokkenheid op mensen
besteedt aandacht aan mensen en hun belangen en problemen; is enthousiast over initiatieven van mensen; creëert steun en draagvlak; ziet en begrijpt de invloed van water op het leven van betrokkenen.
Betrokkenheid op de samenleving
begeeft zich graag in het op water georiënteerde verenigingsleven; heeft een breed netwerk in uiteenlopende regionale organisaties; onderkent maatschappelijke ontwikkelingen die van invloed zijn op waterbeheer; stelt de behoeften en belangen van de samenleving centraal.
Communicatie Om de ingezetenen van het waterschap te vertegenwoordigen en zich sterk te maken voor de belangen die daar leven, is een heldere en doeltreffende communicatie van groot belang. Van communicatie kan in twee opzichten sprake zijn. Ten eerste is er de omgang met mensen, ten tweede is er het communiceren in het “dagelijkse werk” als algemeen bestuurder. Omgang met mensen
beweegt zich gemakkelijk tussen mensen, is een goed netwerker; leeft zich in mensen in, luistert naar hen en is betrouwbaar; is gemakkelijk in de omgang, sociaal en sensitief; durft stelling te nemen, verantwoording af te leggen en is overtuigend.
Functioneel in werk
beschikt over een goede mondelinge en schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid; formuleert helder en in hoofdlijnen; voelt zicht thuis in een overleg- en debatcultuur; is een teamspeler en heeft de wil om samen te werken.
Deskundigheid/ Affiniteit met water Met deskundigheid en affiniteit wordt kennis van zaken bedoeld, die onontbeerlijk is voor iedere waterschapsbestuurder. De valkuil is groot om te zoeken nar inhoudelijk deskundigen, die veel van watersystemen of dijkverzwaring weten. Maar dat is niet de volksvertegenwoordiger die het CDA zoekt.
WATERSCHAPSVERKIEZINGEN 2015 – Profielschets Waterschapsbestuurder – pagina 3 / 6
De kandidaat moet natuurlijk wel affiniteit hebben met het thema water: weten wat er speelt op het gebeid van water. Een andere benodigde vorm van deskundigheid komt tot uitdrukking in bestuurlijke ervaring. Een vertegenwoordigende functie in het verleden vormt een waardevolle ervaring op die van nut is binnen het waterschapsbestuur. Deskundigheid op het gebied van water
heeft affiniteit met het thema water (specifieke kennis is een plus); denkt op lange termijn, vormt zich een visie op thema’s in relatie tot water; heeft een praktische kijk op de betekenis en invloed van waterbeheer; kent het werkgebied en de functie van water daarbinnen.
Deskundigheid op het gebied van bestuurlijke ervaring
begrijpt politieke verhoudingen en kan daarmee omgaan; doorgrondt bestuurlijke processen; kent de rol en plaats van het waterschapsbestuur in het overheidsbestel; onderkent in zijn bestuurlijke afwegingen de belangen van publieke en private partners.
Randvoorwaarden Los van de kenmerken waaraan een geschikte kandidaat is te herkennen, zal deze in ieder geval aan een aantal randvoorwaarden moeten voldoen. Deze zijn:
voldoet aan de eisen van het CDA-kandidaatstellingsreglement Waterschapsverkiezingen; kent het CDA-gedachtegoed en kan het uitdragen; is bereid tot het volgen van opleiding en/of training inzake deskundigheidsbevordering; beschikt over voldoende tijd per week (verschillend per waterschap, gemiddeld tien uur); is bereid de volledige zittingstermijn aan te blijven (vier jaar); is bereid om campagne te voeren en daar tijd en energie in te steken.
3.3 De dagelijks bestuurder De functie van de dagelijks bestuurder, binnen het monistische waterschapsbestuur, is gericht op het initiëren, ontwikkelen en uitvoeren van beleid ten aanzien van waterbeheer. Hij doet dit vanuit een collegiaal bestuur. De dagelijks bestuurder maakt onderdeel uit van de gekozen CDA-fractie binnen het algemeen bestuur. Bovenop de kenmerken die genoemd zijn met betrekking tot de algemeen bestuurder, het gaat immers om een wezenlijk andere functie, geldt nog het volgende. De dagelijks bestuurder: beschikt over brede en integrale kennis op het gebied van water; kan optreden als een volwaardig gesprekspartner in diverse relevante bestuursorganen; beschikt over stevige bestuurlijke ervaring; beweegt zich gemakkelijk binnen de verschillende relevante bestuursgremia; beschikt over een groot bestuurlijk netwerk, met name als het gaat om CDAbestuurders in de regio; informeert de eigen CDA-fractie in het algemeen bestuur; kan omgaan met de media en hen benutten; kan omgaan met een ambtelijk apparaat, past in een beleidsmatige omgeving; heeft een helikopterview; WATERSCHAPSVERKIEZINGEN 2015 – Profielschets Waterschapsbestuurder – pagina 4 / 6
is stress- en drukbestendig; beschikt over lerend vermogen; is overtuigend, onafhankelijk, vasthoudend, slagvaardig en kritisch; beschikt over voldoende tijd per week (verschillend per waterschap, gemiddeld drie dagen).
4. CDA-waterschapsbestuurder Het CDA als politieke partij wordt gezien als één van de belangengroeperingen die kan deelnemen aan de waterschapsverkiezingen. Het is de vraag hoe het CDA, als het eenmaal onderdeel is van het waterschapsbestuur, zich onderscheidt van andere belangengroeperingen. De CDA-bestuurder kan zich op twee manieren onderscheiden van andere waterschapsbestuurders. Enerzijds door de wijze waarop hij het thema water met haar deelonderwerpen benadert: de CDA-visie. Anderzijds door hoe hij zich opstelt in zijn bestuurlijke functie: de CDA-aanpak.
4.1 De CDA-visie De CDA-visie op water is gestoeld op de vier uitgangspunten van het CDA: rentmeesterschap, gespreide verantwoordelijkheid, gerechtigheid en solidariteit. De benadering die het CDA kiest om vanuit deze vier begrippen het hedendaagse en toekomstige waterbeheer te duiden, onderscheidt haar en dus ook haar vertegenwoordigers van de andere belangengroeperingen in het waterschapsbestuur. Deze begrippen zijn immers een concrete uitgangspositie om beleid in gang te zetten en problemen het hoofd te bieden. Het CDA is de partij van de samenleving. Onze CDA- uitgangspunten zijn gerechtigheid, solidariteit, rentmeesterschap en gespreide verantwoordelijkheid. Dat houdt concreet in dat we kiezen voor: Duurzaamheid
We onderschrijven de noodzaak van nieuwe technologieën
Samenwerking
We beseffen dat veel werk van het waterschap impact heeft op het leven van mensen en van andere organisaties. Betrek hen dan ook bij beslissingen!
Betaalbaarheid
We staan voor doelmatig en verantwoord omgaan met geld.
4.2 De CDA-opstelling Het CDA kenmerkt zich door de rol van overheden, en zo ook die van het waterschapsbestuur, op te vatten als faciliterend en voorwaardenscheppend. De mens en zijn belangen en problemen staat centraal en vormt het vertrekpunt voor beleid. Dit beleid dient waar mogelijk ruimte te geven aan initiatieven van mensen zelf. De CDA-opstelling is:
Ja, tenzij: het ruimte geven aan initiatieven vanuit de samenleving. Als mensen iets willen realiseren, moet daar in principe ruimte voor zijn tenzij andere belangen, zoals veiligheid, voorgaan. Het op tijd luisteren naar en betrekken van mensen en organisaties bij nieuwe plannen van het waterschap, in plaats van achteraf te moeten bijsturen. Gebruik maken van kennis en innovatief vermogen dat in de samenleving aanwezig is. De lange termijn boven korte termijn, duurzaamheid is van levensbelang als het om water gaat. Een bescheidener rol van de overheid, die dan ook kleiner kan zijn.
WATERSCHAPSVERKIEZINGEN 2015 – Profielschets Waterschapsbestuurder – pagina 5 / 6
Het zuinig en zorgvuldig omgaan met geld en solidariteit in tariefstelling. Samenwerking met burgers, organisaties, andere overheden en wetenschappelijke instellingen: samen kunnen we meer.
In het document Water in balans (2014), dat in het kader van de Waterschapsverkiezingen door de CDA-Bestuurdersvereniging is opgesteld, wordt de CDA-visie op water verwoord en uitgewerkt voor de periode 2015-2019.
WATERSCHAPSVERKIEZINGEN 2015 – Profielschets Waterschapsbestuurder – pagina 6 / 6