Energieprestatieregelgeving vanaf 1 januari 2006

Energieprestatieregelgeving vanaf 1 januari 2006

Hebt u plannen om binnenkort te bouwen of verbouwen? Vergeet niet vanaf 2006 de energieprestatieregelgeving na te leven …

zodat u dan op een mooie dag ook een energiezuinig huisje hebt …

ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - ANRE - energieprestatieregelgeving

2

Voorwoord • Vlaanderen: +/- 80% van energieverbruik van huishoudens = energieverbruik voor verwarming groot besparingspotentieel in gebouwen op vlak van: – thermische isolatie; – energieprestatie.

• energie besparen door: – plaatsen van meer thermische isolatie en hoogrendementsbeglazing; – installeren van verwarmingsketels met hoog rendement; –… ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - ANRE - energieprestatieregelgeving

3

Voorwoord • de energieprestatie van een gebouw? = drukt uit hoe een gebouw presteert op vlak van energieverbruik = hangt af van hoe het gebouw: − thermisch geïsoleerd is; − geventileerd wordt; − de gratis zonnewarmte binnenhaalt (zonder oververhitting);

maar ook van het rendement van de installaties voor: − verwarming en warm water; − zonne-energie (bv. zonneboiler); − …


4

Energieprestatieregelgeving energie besparen door invoeren van:

energieprestatieregelgeving van kracht bij:

bouwaanvragen vanaf 1 januari 2006 (zowel bij bouwen als bij verbouwen)


5

Inhoud 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Energieprestatieregelgeving Energiezuinig & gezond bouwen – verbouwen Eisen bij bouwen – verbouwen Stappenplan van ontwerp tot afwerking Meerkost en terugverdientijd Controles en boetes Conclusie


6

1. Energieprestatieregelgeving de Vlaamse overheid: – wil energiezuinig bouwen en verbouwen stimuleren; – vindt gezonde en comfortabele woningen belangrijk.

Waaraan voldoen? • isolatieniveau: “K 45”; • energieprestatieniveau : “E 100”; ⇒ energieverbruik van woningen en vaste installaties beperken • gecontroleerde ventilatie.

⇒ goede binnenluchtkwaliteit en gezonde woning realiseren


7

1. De regelgeving – de voordelen op een rijtje Energiezuinig bouwen en verbouwen:

–

een beperkte extra inspanning en extra kost.

… in ruil hiervoor:

+

jaarlijks een lagere energiefactuur; interessant met de stijgende olieprijzen;

+

gezonde, energiezuinige woning met meer wooncomfort

+

energiezuinige woning = meer waard op de verkoopen verhuurmarkt;

+

beter voor het milieu.


8

2. Energiezuinig & gezond bouwen – verbouwen: Hoe? 1. 2. 3. 4. 5. 6.

compact bouwen; thermisch isoleren; luchtdicht bouwen; ventileren; zonnewarmte benutten; plaatsen van hoog renderende installatie voor verwarming; 7. plaatsen van hoog renderende installatie voor bereiding warm water. ⇒

deze elementen bepalen het ‘energieverbruik’ of de

⇒

HOE LAGER HET E-PEIL, HOE ENERGIEZUINIGER DE WONING IS.

‘energieprestatie’ van een woning (= het ‘E-peil’).


9

2.1. Compact bouwen = een bewoonbaar volume creëren met zo klein mogelijke buitenoppervlakte •

rijwoning = compacter dan vrijstaande woning (2 vrije gevels in plaats van 4, waarlangs warmte kan verdwijnen);

•

kubusvormige woning = compacter dan balkvormige woning, met hetzelfde bewoonbaar volume;

⇒ compacter = energiezuiniger


10

2.2. Thermisch isoleren = beperken van warmteverlies naar buiten ‘Goed’ isoleren: • goede keuze van isolatiemateriaal; • goede en nauwkeurige plaatsing van isolatie; • buitenmuren, daken, maar ook vloeren naar grond, kelder … isoleren; • hoogrendementsbeglazing (1.3- of 1.1-glas) plaatsen.


11

2.2. Thermisch isoleren Enkele begrippen over thermische isolatie: • K-peil = niveau thermische isolatie of globaal isolatiepeil ⇒ hoe lager K-peil, hoe beter het gebouw geïsoleerd is. • U-waarde = isolatiewaarde van muur, dak … ⇒ hoe lager U, hoe beter de muur, het dak … warmte binnenhouden. • λ-waarde = isolerende waarde van een materiaal ⇒ hoe lager λ, hoe beter het materiaal isoleert. ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - ANRE - energieprestatieregelgeving

12

2.2. Thermisch isoleren Waar isoleren?

vloer – muur – dak

Vloerisolatie: • tussen draagvloer en chape: bij alle types vloeren; • of onder betonnen draagvloer, onder de gewelven …: bij vloer boven kelders; kruipruimten …

Muurisolatie: • spouwmuur met dragende muur in steen: isolatie in een deel van de spouw of volledige spouw vullen met isolatie;

• spouwmuur met dragende muur in houtskeletstructuur: isolatie tussen houten stijlen (+ eventueel extra in spouw);

• massieve of volle muren: isolatie aan de buitenzijde: (aan de binnenzijde: enkel na grondig advies).


13

2.2. Thermisch isoleren Waar isoleren?

vloer – muur – dak

Dakisolatie: • hellend dak: isolatie tussen de kepers of spanten, isolerende dakelementen bovenop de dragende structuur …;

• plafond naar zolder: op de vloeropbouw, tussen de houten balken van de vloer …;

• warm plat dak: isolatie net onder dakdichtingslaag; • omgekeerd plat dak: watervaste isolatielaag op de dakdichtingslaag (wel ballast voorzien).


14

2.2. Thermisch isoleren Welk isolatiemateriaal? vloer – muur – dak materialen

vloer

zachte of halfstijve isolatiemat in minerale wol (= MW)

muur

dak

x

x

x

x

rotswol of glaswol

stijve isolatieplaat in

x

bv. PUR, XPS, EPS

gespoten isolatiemateriaal

x

bv. gespoten PUR

isolerende uitvullingslaag

x

bv. isolerende chape: wel dikker uitvoeren


15

2.2. Thermisch isoleren


16

2.2. Thermisch isoleren Vensters Glas: • hoogrendementsbeglazing: 1.3- of 1.1-glas;

Raamprofielen: • in hout; • in PVC; • in metaal: aluminium – staal: zorg voor goede thermische onderbreking – beter isolerend.


17

2.2. Thermisch isoleren Koudebruggen = plaatsen waar de isolatie onderbroken is Gevolgen: 1. veel warmte gaat verloren; 2. optreden van vocht op die plaatsen; 3. ontstaan van schimmels, geurhinder … Vermijden door: • goede aansluiting tussen muurisolatie en fundering; • goede aansluiting tussen muurisolatie en vensters-deuren ; • geen balken, balkons … van binnen naar buiten laten doorlopen = ‘thermisch onderbreken’. ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - ANRE - energieprestatieregelgeving

18

Hoe energiezuinig en gezond bouwen – verbouwen? 1. 2. 3. 4. 5. 6.

compact bouwen; thermisch isoleren; luchtdicht bouwen; ventileren; zonnewarmte benutten; plaatsen van hoog renderende installatie voor verwarming; 7. plaatsen van hoog renderende installatie voor bereiding warm water.


19

2.3. Luchtdicht bouwen Wat is luchtdicht bouwen? = vermijden dat lucht ongecontroleerd het gebouw ‘binnenstroomt’ of uit het gebouw ‘ontsnapt’; = vermijden van kieren en spleten of ‘luchtlekken’.

Waarom luchtdicht bouwen? • energie besparen: elk luchtlek = ‘warmtelek’: hierdoor gaat veel warmte verloren; • overmatige luchtinfiltratie en tocht ≠ comfortabel


20

2.3. Luchtdicht bouwen Hoe luchtdicht bouwen? • goede aansluiting: vensters in muren, dak aan muren … • muren in metselwerk: aan binnenzijde pleisteren; • muren en daken in houtskelet: aan binnenzijde luchtdichte folie;

⇒ luchtdichter = energiezuiniger


21

2.4. Ventileren Wat is ventileren? = vervuilde vochtige lucht afvoeren en verse lucht aanvoeren Waarom ventileren? • ‘ademruimte creëren’ voor mensen en huisdieren: koolstofdioxide-waterdamp afvoeren + voldoende zuurstof aanvoeren; • woonvocht door koken, wassen, douchen … afvoeren: elk gezin produceert 10 à 20 liter vocht per dag; • voorkomen dat hinderlijke of schadelijke stoffen in woning blijven en zo geuren, allergieën, CO-vergiftiging … vermijden. ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - ANRE - energieprestatieregelgeving

22

2.4. Ventileren Hoe ventileren?

Principe basisventilatie

Toevoer verse lucht = in droge ruimtes (woonkamer, slaapkamer, bureau …)

Doorstroom lucht = in tussenruimtes (gang, trappenhal …)

Afvoer vervuilde lucht = in natte ruimtes (keuken, badkamer, wc, wasplaats …)


23

2.4. Ventileren Soorten ventilatiesystemen

systeem A: natuurlijke toevoer + natuurlijke afvoer

systeem C: natuurlijke toevoer + mechanische afvoer


systeem B: mechanische toevoer + natuurlijke afvoer

systeem D: mechanische toevoer + mechanische afvoer

24

2.4. Ventileren Hoe ventileren? Basisventilatie • natuurlijk = op basis van wind- en luchtdrukverschillen tussen binnenen buitenomgeving; • mechanisch = door middel van ventilatoren bij volledig mechanisch systeem (= D): interessant om te investeren in warmteterugwinning = warmte uit afgevoerde lucht halen om frisse toevoerlucht voor te verwarmen;

= voordelig: toevoerlucht is warmer, dus minder energie nodig voor

verwarming van de ruimte.


25

2.2. Thermisch isoleren – 2.4. Ventileren De woning té goed isoleren of ‘overisoleren’ kan niet. U kunt wel te weinig ventileren. Vroeger: ‘luchtverversing’ door kieren en spleten: veel warmteverlies: niet energiezuinig en niet comfortabel Nu: ‘gecontroleerde luchtverversing’ door basisventilatie: wel energiezuiniger – gezonder - comfortabeler

“isoleren en ventileren gaan hand in hand” ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - ANRE - energieprestatieregelgeving

26

Hoe energiezuinig en gezond bouwen – verbouwen? 1. 2. 3. 4. 5. 6.

compact bouwen; thermisch isoleren; luchtdicht bouwen; ventileren; zonnewarmte benutten; plaatsen van hoog renderende installatie voor verwarming; 7. plaatsen van hoog renderende installatie voor bereiding warm water.


27

2.5. Nuttige zonnewarmte = in winter- en tussenseizoen: gratis zon binnenhalen door: •

goede oriëntatie van de woning; – leefruimtes en grote vensters (40 à 60 % van totale vensteroppervlak) op zuiden; – functionele ruimtes (bergingen, gang …) en kleine vensters op noorden;

• •

goede beglazing; enkele muren of vloeren opbouwen met ‘zware’ materialen, zoals beton, metselwerk … : die slaan beter warmte op om ‘s avonds aan de ruimte af te geven als het frisser wordt.


28

2.5. Nuttige zonnewarmte Hoe oververhitting in zomer vermijden? • • • •

ontwerp van de woning: dakoversteek, luifels, vaste of mobiele zonwerende schermen …; beschaduwing door bomen of andere elementen; goede zonwerende beglazing; enkele muren of vloeren opbouwen met ‘zware’ materialen, zoals beton, metselwerk …: die vormen langer ‘buffer’ tegen het teveel aan zonnewarmte op middaguur.


29

2.6. Verwarmingsinstallatie Energiezuinige brandstof • wel aardgas, stookolie …; • geen elektriciteit.

elektriciteit = niet energiezuinig ongeveer 2,5 eenheden steenkool, gas … nodig voor 1 eenheid elektriciteit bij de gebruiker door verlies bij productie en transport in de leidingen.


30

2.6. Verwarmingsinstallatie Verwarmingssyteem • de regeling: – temperatuurregeling per ruimte = energiezuiniger (bv. d.m.v. thermostatische kranen);

– met buitenvoeler. • de afgifte-elementen: – keuze tussen radiatoren, convectoren, vloeren wandverwarming; – vloeren wandverwarming – lagere temperatuur in de ketel = energiezuiniger. • de verwarmingsleidingen: – leidingen in garage, kelder …: extra isoleren. ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - ANRE - energieprestatieregelgeving

31

2.6. Verwarmingsinstallatie Welk verwarmingstoestel? • centrale verwarmingsketel: hoger rendement = energiezuiniger: – hoogrendementsketel: met Optimaz-label (stookolie) of met HR+ label (aardgas);

– condensatieketel: nog hoger rendement door warmte uit rookgassen te benutten.

• geen elektrische verwarming; • warmtepomp; • verwarmingstoestel: niet overdimensioneren.


32

2.7. Bereiding sanitair warm water Systeem: • het toestel voor het opwarmen van het sanitair water: – keuze: zelfde toestel van de ruimteverwarming of ander toestel met hoog rendement; – op stookolie of aardgas = ongeveer helft energiezuiniger dan op elektriciteit. • het opslagvat of ‘boiler’: – keuze tussen doorstroomtoestel of met een opslagvat; doorstroomtoestel = energiezuiniger; – bij keuze voor boiler: elektrische boiler vermijden. • de leidingen: – hoe korter, hoe energiezuiniger; – leidingen in garage, kelder …: extra isoleren. ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - ANRE - energieprestatieregelgeving

33

2.7. Bereiding sanitair warm water Zonneboiler • zon warmt gratis het sanitair warm water op; • eerst woning goed isoleren en verwarmingsinstallatie met hoog rendement plaatsen; dan pas zonneboiler installeren om nog extra te besparen …; • eisen = haalbaar zonder zonneboiler.


34

2.8. Overzicht: impact maatregel op K- & E-peil … eis maatregel

K-peil

compact bouwen

x

thermisch isoleren

x

Uwaard en

E-peil

risico overver ventilatie hitting beperk en

x x

x

luchtdicht bouwen

x

ventileren

x

nuttige zonnewarmte

x

verwarmingsinstallatie

x

opwarmen sanitair water

x


x x

35

3. De eisen bij bouwen Wat zegt de energieprestatieregelgeving bij bouwen? • thermische isolatie-eisen: ─ totale woning: K-peil ≤ maximum K 45; ─ muren, daken, vloeren, vensters: U-waarde ≤ maximum Uwaarde;

• energieprestatie-eis: ─ totale woning, elk appartement of studio: E-peil ≤ maximum E 100;

• binnenklimaateisen: ─ ventilatievoorzieningen om gezond binnenklimaat te creëren: toevoer, doorstroom en afvoer van lucht; ─ beperken van het risico op oververhitting in de zomer. ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - ANRE - energieprestatieregelgeving

36

Voorbeeld: bij verschillende brandstofkeuze Vergelijking tussen resultaten van een rijwoning met verwarming op aardgas, stookolie en elektriciteit. 160

142

140 120 100

maximum E 100 85

84

80 60 40 20 0 verwarming op aardgas verwarming op stookolie elektrische verwarming

E-peil ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - ANRE - energieprestatieregelgeving

37

Voorbeeld: bij verschillende ketelkeuze Vergelijking tussen resultaten van een rijwoning met zeer goede condenserende ketel, lage temperatuurketel en standaardketel op aardgas. 110 105 100 95 90 85 80 75 70 65 60

maximum E 100

97

90 84

zeer goede condenserende ketel

lage temperatuurketel

standaardketel

E-peil

Hoe rendabeler de ketel, hoe lager het E-peil ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - ANRE - energieprestatieregelgeving

38

3. De eisen bij verbouwen Wat zegt de energieprestatieregelgeving bij verbouwen? • thermische isolatie-eis: ─ verbouwde muren, daken, vloeren, vensters: U-waarde ≤ maximum U-waarde;

• binnenklimaateis: ─ bij plaatsen nieuwe vensters in ruimtes: toevoeropeningen voor ventilatie voorzien.

bij verbouwen: geen K-peil of E-peil eisen.


39

4. Stappenplan van ontwerp tot afwerking 1. Ontwerpfase • •

architect en bouwer – verbouwer houden vanaf het ontwerp rekening met de eisen; goede keuze en combinatie van beschikbare materialen en technologieën: bespreken en overleg tussen de architect en de bouwer – verbouwer;

•

architect verwerkt de beslissingen in het bouwaanvraagdossier (plannen, bouwaanvraagformulier) en in de lastenboeken, details … (extra taak architect = ereloonvergoeding).


40

4. Stappenplan van ontwerp tot afwerking 2. Startfase •

na bouwvergunning: bouwer – verbouwer: minstens 8 dagen voor start van werken: – een verslaggever aanstellen; – datum van start van werken en naam van de verslaggever: melden in startverklaring. (verslaggever = architect zelf of externe architect / ingenieur)


41

4. Stappenplan van ontwerp tot afwerking 3. Uitvoeringsfase •

verslaggever: houdt nauwkeurig alle informatie bij die energieprestatie en binnenklimaat van woning bepalen; (taak verslaggever = ereloonvergoeding).

•

bouwer – verbouwer: materialen en installaties mogen nog wijzigen;

•

bij wijzigingen: laat architect controleren of nog aan eisen is voldaan; indien nodig: bijsturen.


42

4. Stappenplan van ontwerp tot afwerking 4. Na de uitvoeringsfase • •

•

uiterlijk 6 maanden na ingebruikname: aantonen dat woning voldoet aan eisen d.m.v. EPB-aangifte; verslaggever: stelt EPB-aangifte op, op basis van de uitgevoerde materialen, installaties … (levert ook energieprestatiecertificaat af); verslaggever (in samenspraak met de bouwer verbouwer): indienen EPB-aangifte.


43

4. Stappenplan van ontwerp tot afwerking Verantwoordelijkheden Bouwer - verbouwer: • ervoor zorgen dat woning voldoet aan de eisen; hij laat zich hiervoor bijstaan door de architect; Verslaggever: • EPB-aangifte opmaken = correct de gebouwgegevens, zoals uitgevoerd, en de gebruikte materialen/installaties rapporteren + nagaan of voldaan is aan de eisen; Architect: • bouwer – verbouwer bijstaan om woning aan eisen te laten voldoen. ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - ANRE - energieprestatieregelgeving

44

4. Stappenplan van ontwerp tot afwerking U koopt een woning van een bouwfirma = promotor-bouwheer: • •

bouwfirma moet verslaggever aanstellen; bouwfirma moet zorgen dat 6 maanden na ingebruikname de EPB-aangifte wordt ingediend door verslaggever.

tenzij: bij speciale clausule bij koopakte & opmaak van tussentijds verslag door bouwfirma (de bouwfirma bezorgt na uitvoering de gegevens aan de koper); in dat geval: moet u zorgen dat 6 maanden na ingebruikname de EPB-aangifte wordt ingediend door verslaggever. ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - ANRE - energieprestatieregelgeving

45

5. Meerkost en terugverdientijd Verschillende signalen uit bouwsector over de meerkost om de woning te laten voldoen op vlak van energieprestatie en binnenklimaat

Meerkost = afhankelijk van kwaliteit en energieprestatieniveau die de firma’s nu al aanbieden (bij sommige firma’s = grotere inhaalbeweging nodig);

= afhankelijk van woningontwerp: compactheid, oriëntatie, oppervlakte beglazing …


46

5. Meerkost en terugverdientijd Voor thermische isolatie en energieprestatie? ⇒ van K 55 naar K 45 én E 100: raming meerkost: 1.200 à 3.000 euro. ⇒ weinig investeringen zijn zo snel terugverdiend: terugverdientijd = ongeveer 5 jaar (bewoning +/- 30 jaar zonder werken), dus gemakkelijk 25 jaar winst door lagere energiefactuur!

Voor binnenklimaat? ⇒ standaardventilatiesysteem C: raming kost: 1.500 à 2.000 euro. ⇒ investering in gezonde binnenomgeving door minimale ventilatie = loont voor de gezondheid van u en de medebewoners. ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - ANRE - energieprestatieregelgeving

47

6. Controles en boetes Doel energieprestatieregelgeving: • •

meer energiezuinige gebouwen: beperken CO² -uitstoot; gezondere gebouwen.

naast eisen: extra stimulans door: •

premies en fiscale aftrekbaarheid voor energiebesparende investeringen (www.energiesparen.be).


48

6. Controles en boetes Controles • •

administratief (door overheid); op bouwplaats (door overheid): nazicht of correct gerapporteerd werd door verslaggever.

Boetes •

u krijgt boete als woning niet voldoet aan de eisen (of als u geen EPB-aangifte indient);

•

uw verslaggever krijgt boete als EPB-aangifte niet correct de uitgevoerde toestand rapporteert.

Hoe groter de overtreding, hoe groter de boete. (boete = ongeveer 3 keer de ‘uitgespaarde investering’) bv. E 105 i.p.v. E 100: ongeveer 3.000 euro boete. ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - ANRE - energieprestatieregelgeving

49

7. Conclusie • eisen = haalbaar: er zijn nu al woningen die energiezuinig en gezond zijn en voldoen aan de eisenniveaus vanaf 2006.

• dankzij: – – – – – –

compact bouwen; thermisch isoleren; luchtdicht bouwen; ventileren; zonnewarmte benutten; een hoog renderende installatie plaatsen voor verwarming en warm water.

• nodige materialen, technologieën … = beschikbaar om eisen te halen. ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - ANRE - energieprestatieregelgeving

50

7. Conclusie • extra kosten = terugverdiend op korte termijn; voor verdere levensduur van de woning = financieel voordeel in lage energiefactuur. • boetes voor bouwers en verbouwers die echt niet willen meewerken aan een beter leefmilieu.

met stijgende olie- en energieprijs: energiezuinig bouwen en verbouwen = boodschap voor nu en de toekomst


51

Voorbeelden Op website: www.energiesparen.be/energieprestatie en in brochure bouwers - verbouwers: richtinggevende voorbeelden beschikbaar van plannen, kenmerken van uitvoering (materialen, installaties ….) en bijhorende resultaten van K-peil en E-peil voor: • rijwoning; • halfopen woning; • vrijstaande woning. Vragen: [email protected] ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - ANRE - energieprestatieregelgeving

52

Energie sparen: de winst is voor u en het milieu. Afdeling Natuurlijke Rijkdommen en Energie

Energieprestatieregelgeving vanaf 1 januari 2006

Recommend Documents