Energie audit verslag
Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV juni 2011 2010.0001-10
Inleiding Cauberg-Huygen is sinds 1975 koploper in oplossingen voor de bouw- en infrasector, industrie en ruimtelijke ordening. Kernactiviteit is technisch en strategisch advies, gestoeld op toegepaste natuurkunde. Cauberg-Huygen wil echter ook op een verantwoorde wijze bijdragen aan de doelstellingen van zijn opdrachtgevers. Vermindering van CO2-uitstoot, zorg voor duurzaamheid, leefbaarheid en energiebesparing zijn de pijlers van ons MVO-beleid. Vanuit onze adviespraktijk staan wij voor de uitdaging om hieraan mede vorm te geven in nieuwbouw en renovatie, op stedelijk niveau, in gebiedsontwikkelingen en op projectniveau. Cauberg-Huygen heeft ook een eigen CO2-voetafdruk opgesteld. Deze CO2-voetafdruk betreft een inventaris van het energiegebruik binnen Cauberg-Huygen en Huygen Installatie Adviseurs en de daaraan verbonden CO2-uitstoot. De inspanningen van Cauberg-Huygen om CO2-emissie te reduceren gaan nog veel verder. De impact van onze initiatieven en projectadvisering op duurzaamheid is groot. Onze medewerkers zijn zich hier zeer van bewust en zien dit dan ook als de grote uitdaging binnen hun adviespraktijk. De projecten zijn niet alleen toonaangevend, maar door de inbreng van nationaal en internationaal (duurzaamheid- en energie)onderzoek ook vooruitstrevend en vernieuwend. In het kader van certificering van Cauberg-Huygen op de CO2-prestatieladder is een energie audit verslag opgesteld. Het energie audit verslag betreft een inventarisatie van alle energiestromen en de mogelijkheden tot reductie hierin. Het energie audit verslag is opgesteld conform de richtlijnen in NEN-EN 16001. Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV juni 2011
Energie audit verslag
Pagina 2
Inhoudsopgave
1. 1.1 1.2
2. 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
3.
Energie audit verslag.......................................................................... 4 Inleiding........................................................................................................................................... 4 Energieverbruiken ........................................................................................................................... 4
CO2-emissies ...................................................................................... 5 CO2-emissies over 2010.................................................................................................................. 5 Specificatie energieverbruik per vestiging ........................................................................................ 7 Specificatie elektragebruik kantoren ................................................................................................ 8 Reductiepotentieel........................................................................................................................... 9 Uit te voeren maatregelen (stuurcyclus)......................................................................................... 10
Reductiedoelstellingen ..................................................................... 11
Energie audit verslag
Pagina 3
1.
Energie audit verslag
1.1 Inleiding Het energie audit verslag betreft een inventarisatie van alle energiestromen en de mogelijkheden tot reductie hierin. Het energie audit verslag is opgesteld conform de richtlijnen in NEN-EN 16001. Volledigheidshalve wordt ook verwezen naar de aan dit document gerelateerde documenten: CO2-voetafdruk. CO2-reductiedoelstelling. Energie management programma. 1.2 Energieverbruiken Het energieverbruik van Cauberg-Huygen en Huygen Installatie Adviseurs valt in twee hoofdgroepen onder te verdelen: Energieverbruik van de kantoren ruimteverwarming kantoren (m3 aardgas); elektragebruik kantoren (kWh elektriciteit). Energieverbruik a.g.v. mobiliteit zakelijke km’s met leaseauto’s; zakelijke km’s met privéauto’s; zakelijke km’s met vliegtuig; zakelijke km’s met openbaar vervoer; woon-werkverkeer met privéauto’s. In het kader van het opstellen van de CO2-voetafdruk zijn al deze energieverbruiken over 2010 gekwantificeerd. De resultaten hiervan zijn in hoofdstuk twee vermeld.
Energie audit verslag
Pagina 4
2.
CO2-emissies
2.1
CO2-emissies over 2010
Over het kalenderjaar 2010 is het energieverbruik van de in paragraaf 1.2 genoemde posten geïnventariseerd. In de onderstaande tabel 2.1 zijn de resultaten hiervan weergegeven. In de tweede kolom is het energieverbruik weergegeven (m3 aardgas, kWh elektriciteit, reizigers km’s), in de derde kolom is de met het energieverbruik overeenkomstige CO2-emissie in ton weergegeven en in de vierde kolom het procentuele aandeel van de betreffende post in de totale CO2-emissie. 3 De omrekening van energieverbruik (m aardgas, kWh elektriciteit, voertuigkm’s) naar CO2-emissie is gebaseerd op de door SKAO gepubliceerde conversiefactoren, zie toelichting hierop in de CO2-voetafdruk van Cauberg-Huygen. In de CO2-voetafdruk van Cauberg-Huygen is tevens de totstandkoming van de energieverbruiken weergegeven, alsmede de aannames in de berekening.
CO2-emissie over 2010 ruimteverwarming kantoren elektragebruik kantoren zakelijke km’s met leaseauto’s zakelijke km’s met privéauto’s zakelijke km’s met vliegtuig zakelijke km’s met openbaar vervoer woon-werkverkeer met privé auto’s en OV Totaal
Verbruik 73.788 m3 aardgas 456.667 kWh elektr. 356.191 km 637.245 km 66.000 km 60.452 km 1.322.424 km
CO2-emissie (ton) procentueel 134,7 16,3% 207,8 25,1% 74,6 9,0% 135,2 16,4% 10,3 1,2% 3,9 0,5% 259,8 31,4% 826,3 100%
Tabel 2.1. Energieverbruik en CO2-emissies over 2010.
Toelichting op bovenstaande gegevens: Het m3 aardgasverbruik en kWh elektriciteitverbruik betreft het totale energieverbruik van de vestigingen van Cauberg-Huygen en Huygen Installatie Adviseurs gezamenlijk (zie toelichting organisatiegrenzen in de CO2-voetafdruk, par. 2.3). Het totaal aantal leaseauto’s van Cauberg-Huygen bedraagt 17, het totaal aantal leaseauto’s van Huygen bedraagt eveneens 17; met deze lease auto’s zijn in 2010 totaal 356.191 km’s gereden. Hieronder volgt een specificatie hiervan: o 17 leaseauto’s in wagenpark Cauberg-Huygen: - 7 leaseauto’s met brandstof diesel (35.625 km); - 10 leaseauto’s met brandstof benzine (149.635 km); - 0 leaseauto met brandstof LPG (0 km). o 17 leaseauto’s in wagenpark Huygen: - 12 leaseauto’s met brandstof diesel ( 108.185 km); - 4 leaseauto’s met brandstof benzine (49.970 km); - 1 leaseauto met brandstof LPG (12.776 km). Met privé auto’s van werknemers zijn over 2010 in totaal 637.245 km’s gereden: o Werknemers van Cauberg-Huygen: Privé auto’s met brandstof diesel (115.446 km). Privé auto’s met brandstof benzine (365.283 km). Privé auto’s met brandstof LPG (16.731 km). o Werknemers van Huygen Installatie adviseurs: Privé auto’s met brandstof diesel (0 km).
Energie audit verslag
Pagina 5
Privé auto’s met brandstof benzine (139.785 km). Privé auto’s met brandstof LPG (0 km). In 2010 zijn er in totaal 10 zakelijke vliegreizen geweest, waarbij er 2.400 km gevlogen is voor korte afstandsvluchten (<700 km), 16.000 km voor middellange afstandsvluchten (700-2.500 km) en 47.600 km voor lange afstandsvluchten (>2.500 km). Het woon-werk verkeer met privéauto’s is gebaseerd op de afstand tussen de woonplaats van de werknemer en de vestiging waar hij of zij in dienst is. Er is alleen een totaal aantal reiskilometers bekend. Op basis van deze informatie zijn aannames gemaakt over op welke wijze men naar kantoor gaat (lopend, fiets, OV, auto) en zijn de daarmee overeenkomstige CO2-emissies bepaald. Voor details, zie CO2-voetafdruk.
In figuur 2.1 is het procentuele aandeel van de verschillende posten grafisch weergegeven. Het elektraverbruik van de kantoren (26%) beslaat met woon-werkverkeer (32%)het grootste aandeel in de CO2emissie.
CO2 emissies over 2010 (procentuele verdeling) ruimteverwarming kantoren
elektragebruik kantoren
zakelijke km’s met lease auto’s
zakelijke km’s met privé auto’s
zakelijke km’s met vliegtuig
zakelijke km’s met openbaar vervoer
woon-werkverkeer met privé auto’s en OV
woon-werkverkeer met privé auto’s en OV 32%
zakelijke km’s met openbaar vervoer 0% zakelijke km’s met vliegtuig 1% zakelijke km’s met privé auto’s 16%
ruimteverwarming kantoren 16%
elektragebruik kantoren zakelijke km’s met 26% lease auto’s 9%
Figuur 2.1. Procentuele verdeling CO2-emissie.
Energie audit verslag
Pagina 6
2.2
Specificatie energieverbruik per vestiging
In de onderstaande tabel 2.2 is een nadere specificatie gegeven op het elektragebruik en gasverbruik voor de vestigingen van Cauberg-Huygen en Huygen Installatie adviseurs. Het energieverbruik van de vestiging van Huygen Installatie Adviseurs in Rotterdam, Zwolle en Amsterdam zit bij het verbruik van CaubergHuygen inbegrepen, behalve van de vestiging Maastricht; dat verbruik staat los aangegeven in onderstaande tabel. CHRI
Elektraverbruik (kWh) Vestiging / jaar 2010 Rotterdam 113511 Maastricht 76201 Zwolle 77789 Amsterdam 75000 ‘s-Hertogenbosch 75000 Totaal (kWh) 417501 CHRI
Gasverbruik (m3) Vestiging / jaar 2010 Rotterdam 14695 Maastricht 14312 Zwolle 12169 Amsterdam 10000 ‘s-Hertogenbosch 10000 Totaal (m3 gas) 61176
HIA Elektraverbruik (kWh) Vestiging / jaar 2010 Maastricht
39166
Totaal (kWh)
39166
HIA Gasverbruik (m3) Vestiging / jaar 2010 Maastricht
12612
Totaal (m3 gas)
12612
Tabel 2.2. Energieverbruik (gas en elektra) over 2010 voor de vestigingen van CHRI en HIA.
De vestiging Amsterdam en ’s-Hertogenbosch bevinden zich in een kantoorverzamelgebouw en hebben geen aparte bemetering, alleen een afrekening van de gebruikskosten. Op basis hiervan is een schatting gemaakt voor het gas en elektraverbruik. Wat opvalt is dat het gasverbruik per vestiging min of meer gelijk is voor alle vestigingen, echter, bij het elektraverbruik is met name het elektraverbruik van de vestiging Rotterdam aanzienlijk hoger dan bij de andere vestigingen. Om dit in kaart te brengen is het elektraverbruik op de vestiging Rotterdam nader onderzocht; zie paragraaf 2.3.
Energie audit verslag
Pagina 7
2.3
Specificatie elektragebruik kantoren
Uit de inventarisatie van het elektragebruik van alle kantoren, is gebleken dat het elektraverbruik van de vestiging Rotterdam relatief gezien aan de hoge kant is. Daarnaast heeft de post elektragebruik kantoren ook een groot aandeel in de totale CO2 emissie van het bedrijf. Het elektragebruik van de kantoren is een van de posten waarop Cauberg-Huygen voornemens is het verbruik te reduceren. Hiertoe is een nadere specificatie/inschatting gemaakt van de totstandkoming van het elektragebruik op de vestiging Rotterdam. Een gemiddelde vestiging (gecombineerd Cauberg-Huygen en Huygen) zal een jaarlijks elektriciteitsverbruik hebben van ongeveer 80.000 kWh. Op basis van de werkelijk aanwezige installaties (aantal) op een bestaande vestiging (Rotterdam) is hiervoor een uitsplitsing gemaakt naar de aanwezige apparatuur. Het verbruik (kWh/jr) is, indien niet bekend, geschat op basis van kengetallen van SenterNovem (Cijfers en Tabellen). In tabel 2.3 is het elektraverbruik weergegeven en in figuur 2.2 de procentuele verdeling hiervan. Apparaat PC met beeldscherm laserprinter kopieer-/printerapparaat koffieautomaat serverruimte keuken (apparatuur) airco splitunits verlichting (TL balk)
verbruik (kWh/jr) 125 170 780 1.040 12.000 250 1.300 255
aantal 65 4 5 3 1 3 20 100
totaal verbruik (kWh) procentueel 8.125 10% 680 1% 3.900 5% 3.120 4% 12.000 15% 750 1% 26.000 32% 25.500 32% 80.075 100%
Tabel 2.3. Uitsplitsing elektraverbruik voor een gemiddelde vestiging.
Verdeling elektraverbruik op kantoor PC met beeldscherm
laserprinter
kopieer-/printerapparaat
koffieautomaat
serverruimte
keuken (apparatuur)
airco splitunits
verlichting (TL balk)
PC met beeldscherm 10% laserprinter 1% kopieer-/printerapparaat 5% verlichting (TL balk) 32%
koffieautomaat 4%
serverruimte 15% keuken (apparatuur) 1% airco splitunits 32%
Figuur 2.2. Procentuele verdeling van elektraverbruik van een gemiddelde vestiging.
Energie audit verslag
Pagina 8
2.4
Reductiepotentieel
De vestiging Rotterdam heeft over 2010 een elektraverbruik van ruim boven de ca. 80.000 kWh wat op basis van de in paragraaf 2.3 gemaakte inschatting te verwachten was. Door middel van stekkerbare elektrameters met standby killer functie (circle van Plugwise) zal in het vierde kwartaal voor een periode van een maand het daadwerkelijke verbruik van een aantal apparaten in kaart worden gebracht. Op basis van de huidige gegevens (uit tabel 2.3) en informatie van SenterNovem (Cijfers en tabellen) is hieronder een overzicht gegeven van de mogelijkheden om het elektragebruik te reduceren (besparingspotentieel) en de gestelde reductiedoelstellingen te behalen: - PC met beeldscherm o Werknemers stimuleren om PC’s uit te zetten (s’avonds en weekenden). - Printers, koffieautomaten o Na werkdag en in weekenden volledig uitzetten m.b.v. standby killerfunctie. - Serverruimte o Mogelijkheden om tot reductie d.m.v. standby killerfunctie zijn hier niet mogelijk. - Keukenapparatuur o Bij vervanging (koelkast bijv.) apparaat met energielabel van tenminste B kopen. - Airco o Werknemers stimuleren om allereerst zonwering te gebruiken en ramen te openen om de opwarming van het vertrek te verminderen (i.p.v. direct gebruik te maken van airco’s). - Verlichting o Bij vervanging van verlichting energiezuinige armaturen toepassen. In paragraaf 2.5 is een uitwerking gegeven van welke maatregelen uitgevoerd gaan worden.
Energie audit verslag
Pagina 9
2.5
Uit te voeren maatregelen (stuurcyclus)
Cauberg-Huygen heeft zichzelf een CO2 reductiedoelstelling opgelegd van 4% op elektragebruik kantoren en 2% op zowel de zakelijke km’s met lease auto’s als met privé auto’s. Reductie op zakelijke km’s (met lease en privé auto’s) In de CO2 reductiedoelstellingen is beschreven hoe de reductie op de zakelijke km’s gerealiseerd gaat worden: middels de implementatie van een nieuw telefoonnetwerk (Mitel) waarbij ‘Live meetings’ (teleconferenties) gehouden kunnen worden. Hiervoor hoeven bijvoorbeeld de vestigingsmanagers niet meer naar één vestiging te reizen voor een overleg, maar wordt er vanachter de werkplek ‘vergaderd’. Dit systeem zal halverwege 2011 operationeel systeem.
Stuurcyclus: - Tenminste halfjaarlijks worden de zakelijke km’s met lease en privé auto’s geïnventariseerd. De landelijk verbetermanagement coördinator (zie communicatieplan) zal hiervoor de werkgroep duurzaam vragen dit op te stellen en te rapporteren aan de directie. Naar gelang de resultaten zal door de directie en de landelijk verbetermanagement coördinator aanvullend actie ondernomen worden. Reductie op elektragebruik kantoren Ten einde de reductie op elektragebruik te reduceren, worden een aantal acties ondernemen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de stekkerbare tussen elektrameters met standby killer functie (circle van Plugwise). Deze stekkerbare tussenmeter kan op twee manier gebruikt worden: alleen meten van elektragebruik of meten van elektragebruik in combinatie met ‘standby killer’ functie.
Overzicht te nemen maatregelen (stuurcyclus) - Op de vestiging Rotterdam wordt, voor zover dat mogelijk is, een extra controle gedaan op het werkelijke verbruik van de in tabel 2.3 vermelde apparaten (1 maand continu meten elektragebruik). De verbetermanagement coördinator vraagt de werkgroep duurzaam dit uit te voeren en te rapporteren aan de directie. - Uit paragraaf 2.4 reductiepotentieel is gebleken dat het elektraverbruik van een aantal apparaten te verminderen valt door het sluipverbruik te voorkomen. Hiertoe worden op een aantal apparaten (in elk geval de printers en koffieautomaten) stekkerbare tussenmeters van Plugwise geplaatst ten einde dit sluipverbruik te kwantificeren. - Op basis van bovenstaande maatregelen wordt het werkelijke verbruik en de werkelijke besparing in kaart gebracht. De landelijk verbetermanagement coördinator zal hiervoor de werkgroep duurzaam vragen dit uit te voeren en te rapporteren aan de directie. Naar gelang de resultaten zal door de directie en de landelijk verbetermanagement coördinator aanvullend actie ondernomen worden. - Wanneer de genoemde maatregelen inderdaad leiden tot een significante reductie van het elektragebruik, zullen deze op alle vestigingen uitgevoerd gaan worden (o.l.v. verbetermanagement coördinator). Overige maatregelen t.b.v. reduceren elektragebruik (o.l.v. verbetermanagement coördinator en vestigingssecretaresses): - Bij plaatsing van nieuwe TL verlichting gebruik maken van energiezuinige verlichting (niet de huidige 49W TL verlichting meer toepassen). - Stimuleren werknemers om pc, airco, verlichting alleen te gebruiken wanneer dat noodzakelijk is (en apparatuur niet onnodig aan te laten staan) – dit wordt nog nader uitgewerkt.
Energie audit verslag
Pagina 10
3.
Reductiedoelstellingen
Op basis van voorgaande resultaten heeft Cauberg-Huygen zichzelf ten doel gesteld om ten opzichte van de CO2-emissie in het basisjaar 2010 over de periode 2011-2013 de in tabel 3.1 vermelde CO2-emissiereductie te realiseren:
elektragebruik kantoren zakelijke km’s met leaseauto’s zakelijke km’s met privéauto’s
CO2-reductiedoelstelling (%) 4% 2% 2%
Tabel 3.1. CO2 reductiedoelstelling.
Op basis van de volgende maatregelen is Cauberg-Huygen voornemens de gestelde CO2-reductie doelstellingen te behalen: Bij uitbreiding wagenpark kiezen voor energiezuinige voertuigen (minimaal B-label). Met nieuw telefoonnetwerk (Mitel) Live meetings (teleconferenties) beleggen waardoor er vanachter de werkplek ‘vergaderd’ kan worden en reizen niet meer noodzakelijk is. De NS-Business Card stimuleert werknemers voor zakelijk verkeer het openbaar vervoer gebruiken. Projecten worden verricht vanuit de meest nabije vestiging (Cauberg-Huygen heeft landelijk vijf vestigingen). Op de kantoren wordt met elektrameters (Plugwise) de grootverbruikers van elektriciteit verder in kaart gebracht en wordt vervolgens gekeken naar de mogelijkheden om standby-killers/tijdschakeling aan te brengen bij deze apparaten om hiermee de gewenste reductie te realiseren. Voor een uitgebreidere toelichting op de gestelde CO2-reductiedoelstellingen verwijzen we u door naar de CO2-voetafdruk en CO2-reductiedoelstellingen van Cauberg-Huygen.
Energie audit verslag
Pagina 11