De gemeente Heusden Nulmeting huishoudelijke afvalstoffen

Definitief CONCEPT De gemeente Heusden Nulmeting huishoudelijke afvalstoffen

Conform voorwaarden Subsidieregeling Aanpak Milieudrukvermindering 2003 Uitgevoerd in samenwerking met De Jonge MilieuAdvies

Zeist, juli 2005

2

De Jonge MilieuAdvies Utrechtseweg 9 3704 HA Zeist

T. 030 6991599 F. 030 6990414 E. [email protected] www.dejongemilieuadvies.nl

Basisproject Heusden SAM 2005

3 Inhoudsopgave

1

INLEIDING

5

1.1

SAM SUBSIDIE

5

1.2

ORGANISATIE

5

2

ACHTERGROND KENMERKEN

6

3

LANDELIJK, PROVINCIAAL EN GEMEENTELIJK BELEID HEUSDEN

8

3.1

4

8

Het landelijk Afvalbeheerplan

8

3.1.2

Doelstellingen uit het LAP

9

3.1.3

Producentenverantwoordelijkheid

10

3.1.4

Gft-afval

12

3.2

PROVINCIAAL BELEID

13

3.3

GEMEENTELIJK BELEID

14

3.3.1

Afvalpreventie en hergebruik

14

3.3.2

Flankerende maatregelen

14

3.3.3

Zwerfafval

16

3.3.4

Monitoring en handhaving

16

3.3.5

Regionale samenwerking

17

NULMETING 4.1

5

LANDELIJK BELEID

3.1.1

HUISHOUDELIJK AFVAL

17 17

4.1.1

Restafval

18

4.1.2

Groente, fruit en tuin afval (gft-afval)

19

4.1.3

Oud papier en karton

20

4.1.4

Glas

21

4.1.5

Textiel

21

4.1.6

Klein chemisch afval (kca)

22

4.1.7

Luier- en incontinentiemateriaal

23

4.1.8

Grof huishoudelijk afval (gha)

24

4.1.9

Verbouwingsrestafval

24

4.1.10

(Grof) tuinafval

25

4.1.11

Wit- en bruingoed (web)

25

4.1.12

Bruikbare huisraad

26

4.2

MILIEUSTRAAT

27

4.3

HANDEL-, DIENSTEN- EN OVERHEIDSAANSLUITINGEN

28

4.4

SCHEIDINGSRESULTATEN PER FRACTIE

28

4.5

KOSTEN EN OPBRENGSTEN VAN INZAMELING EN VERWERKING PER FRACTIE

32

4.6

LANDELIJKE KOSTEN VOOR INZAMELING VAN HUISHOUDELIJK AFVAL

33

4.7

TARIEVENSTRUCTUUR

35

4.8

BEGROTING

36

ENQUÊTE

36

4 5.1

REPRESENTATIEVE STEEKPROEF EN BETROUWBAARHEID

36

5.2

GFT- EN RESTAFVAL

37

5.3

AFVALSCHEIDING

38

5.4

WEGWERPLUIERS EN INCONTINENTIEMATERIAAL

41

5.5

AFVALPREVENTIE

42

5.6

VOORLICHTING

42

6

KNELPUNTENANALYSE

44

7

DUOCONTAINERS VERSUS MINICONTAINERS

45

7.1

TEVREDENHEID INZAMELMIDDEL

46

7.2

AFWEGINGSKADER DUOCONTAINERS VERSUS MINICONTAINERS

47

7.3

INZAMELING MET DUOCONTAINERS

48

7.3.1

7.4

8

9

Inzameling en aanbiedpercentage van duocontainers

INZAMELING MET MINICONTAINERS

48

49

7.4.1

Varianten met minicontainers

49

7.4.2

Inzameling en aanbiedpercentage van minicontainers

50

7.5

FINANCIËLE ASPECTEN

50

7.6

SAMENVATTING EN ADVIES

51

ONDERGRONDSE INZAMELING

52

8.1

BEREIKBAARHEID VOOR GEBRUIKERS EN INZAMELAAR

52

8.2

SOCIALE CONTROLE

53

8.3

VERKEERSVEILIGHEID

53

8.4

INPASSING IN STRAATBEELD

53

8.5

ESTHETIEK

54

8.6

TOEGANGSCONTROLE

54

8.7

KOSTEN

54

HAALBAARHEIDSSTUDIE DIFTAR

55

9.1

INZAMELMIDDELEN

55

9.2

RENDEMENT INVOERING DIFTAR

56

9.3

INTEGRALE BENADERING

56

9.4

FINANCIËLE CONSEQUENTIES

57

9.5

DRAAGVLAK VOOR DIFTAR

58

9.6

CONCLUSIES

58

10 PLAN VAN AANPAK

59

BIJLAGE 1

PRODUCENTENVERANTWOORDELIJKHEID

61

BIJLAGE 2

KCA LIJST

64

BIJLAGE 3

INZAMEL- EN VERWERKINGSKOSTEN

65

BIJLAGE 4

ENQUÊTE

66

BIJLAGE 5

RESULTATEN

71


5

1

Inleiding

Momenteel oriënteert de gemeente Heusden zich op mogelijke instrumenten voor het verbeteren van de huidige scheidings- en preventieresultaten van huishoudelijk afval. Het bereiken van een optimale balans tussen haal- en brengvoorzieningen en tarievenstructuur spelen hierbij een belangrijke rol. Eén van de principes waar de gemeente Heusden waarde aan hecht, is het principe de vervuiler betaalt. De gemeente Heusden wenst nu een plan van aanpak te ontwikkelen waarmee de scheidingsresultaten verbeteren zonder dat dit ten koste gaat van het geboden serviceniveau en de huidige efficiency. Daarbij dient het principe ‘de vervuiler betaalt’ onderdeel uit te maken van het plan van aanpak.

1.1

SAM subsidie

Het doel van de gemeente Heusden voor de ontwikkeling van een plan van aanpak sluit aan bij de randvoorwaarden van de Stimuleringsregeling Aanpak Milieudrukvermindering (SAM). Deze subsidieregeling, SAM 2005, richt zich namelijk onder andere op een verbetering van scheiding en op preventie van huishoudelijke afvalstoffen. In de regeling wordt daarbij onderscheid gemaakt naar een basis- en plusproject. In het basisproject wordt de huidige situatie in kaart gebracht. Dit is een zogenoemde nulmeting. De huidige situatie wordt vervolgens geanalyseerd en leidt tot de ontwikkeling van een plan van aanpak waarin concrete maatregelen worden beschreven ter bevordering van de efficiëntie van de afvalinzameling en een verbetering van de scheidingsresultaten. De gemeente Heusden heeft een subsidie toegekend gekregen voor het uitvoeren van een nulmeting. De subsidie zal na voldoende kwalitatieve afronding van het traject worden uitgekeerd.

1.2

Organisatie

Voor

het

uitvoeren

van

de

nulmeting

heeft

de

gemeente

Heusden

een

beleidsmedewerker ingezet. Voor kennisspecifieke onderdelen van de nulmeting heeft de gemeente Heusden een adviesbureau ingeschakeld: De Jonge MilieuAdvies (JMA). JMA ondersteunt de gemeente Heusden bij het opstellen van de nulmeting.

6

Functie Gemeente Heusden

Namen

Beleidsmedewerker Afval en

Wilma Broeders

Algemeen Milieubeleid Externe Adviseurs

de Jonge MilieuAdvies

Jogchem de Jonge Arjan van Bergeijk Bregje Boschker

2

Achtergrond kenmerken

bron: www.locatienet.nl

De gemeente Heusden is op 1 januari 1997 als gevolg van de gemeentelijke herindeling gevormd uit de voormalige gemeenten Drunen, Heusden en Vlijmen. Tot de huidige gemeente

Heusden

Giersbergen,

behoren

Haarsteeg,

de

volgende

Hedikhuizen,

kernen:

Heesbeen,

Doeveren, Herpt,

Drunen,

Heusden,

Elshout,

Nieuwkuijk,

Oudheusden en Vlijmen. De gemeente is ruim 8.000 hectare groot en telt 43.000 inwoners. Volgens de indeling van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) behoort de gemeente daarmee tot


7 stedelijkheidsklasse 4.1 In Tabel 1 zijn enkele kerncijfers van de gemeente Heusden weergegeven.

Tabel 1

Kerncijfers van de gemeente Heusden Aantallen 2004

2005

43.108

43.034

Mannen

21.724

21.679

Vrouwen

21.384

21.355

Aansluitingen/huishoudens

16.470

16.755

Inwoners

eenpersoonshuishoudens

3.590 (22%)

meerpersoonshuishoudens

12.880 (78%)

gemiddelde gezinsgrootte Containergebruik bij aansluitingen:

Oppervlakte (hectare)

2,6 minicontainers

ca 5.000

duocontainers

ca 15.000

verzamelcontainers

ca 830

vuilniszakken

ca 80

8.118

Stedelijkheidsklasse

4

Leeftijdsopbouw per 1 januari 2004

Aantal a

Percentage

jonger dan 18 jaar

10.267

23,9%

18 - 24

3.202

7,4%

25 - 34

5.226

12,1%

35 - 44

7.157

16,6%

45 - 54

6.542

15,2%

55 - 64

5.256

12,2%

ouder dan 65 jaar

5.384

12,5%

43.034

100%

TOTAAL Bron: CBS Regionale Kerncijfers Nederland a

1

betreft voorlopige cijfers

De omgevingsadressendichtheid is een maatstaf om de concentratie van menselijke activiteiten als wonen, werken, schoolgaan, winkelen, uitgaan etc. weer te geven. Voor ieder adres binnen een gemeente is de adressendichtheid vastgesteld van een gebied met een straal van 500 meter rondom dat adres. Vervolgens is het gemiddelde bepaald van alle adressen in de gemeente. De omgevingsadressendichtheid en de daarbij behorende stedelijkheidsklasse zijn afkomstig van de website van het CBS. Stedelijkheidsklasse 4 betekent dat de gemeente 500 – 1.000 omgevingsadressen per hectare heeft.

8 3

Landelijk, provinciaal en gemeentelijk beleid Heusden

In dit hoofdstuk wordt allereerst ingegaan op de landelijke beleidskaders op het gebied van afvalinzameling zoals deze in opdracht van het ministerie van VROM zijn opgesteld. Vervolgens wordt kort stilgestaan bij de doelstellingen die op provinciaal niveau gesteld zijn. Afgesloten wordt met een korte weergave van het huidige beleid in de gemeente Heusden. 3.1

Landelijk beleid

De Wet milieubeheer (Wm) is een raamwet met algemene regels voor het voorkomen of verminderen van de milieubelasting door bedrijven en instellingen. Activiteiten die bijvoorbeeld het milieu kunnen belasten of gevaar voor het milieu kunnen veroorzaken zijn op grond van de Wm vergunningplichtig. Een belangrijke basis voor de Wm is dat een ieder die weet of kan vermoeden dat zijn of haar gedrag nadelige gevolgen kan hebben voor het milieu, verplicht is dergelijk handelen achterwege te laten of maatregelen te nemen die de gevolgen zoveel mogelijk beperken of ongedaan maken. Belangrijke hoofdstukken uit de Wm zijn de milieuplannen en -programma's, milieukwaliteitseisen, inrichtingen, procedures en afvalstoffen.

3.1.1 Het landelijk Afvalbeheerplan Het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP) is een uitwerking van de Wm op het gebied van afvalbeleid. Het LAP heeft betrekking op alle afvalstoffen waarop de Wm van toepassing is en vormt voor het Rijk het centrale instrument voor het realiseren van sturing op het gebied van inzameling en verwerking van afval. Op 3 februari 2002 is het LAP in werking getreden. Het LAP heeft een geldigheidsduur van vier jaar en wordt dan ook in 2006 herzien. De doorkijk van het plan is tien jaar, van 2002 tot en met 2012. In de Wm is bepaald dat het LAP kan worden gewijzigd. Een tussentijdse wijziging kan nodig

zijn

door

wijziging

van

EG-regelgeving,

jurisprudentie

of

technische

omstandigheden met betrekking tot het afvalbeheer waarmee door bestuursorganen bij de uitvoering rekening moet worden gehouden. Op 13 februari 2003 heeft het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen twee uitspraken gedaan over het onderscheid tussen verbranden als vorm van nuttige toepassing en verbranden als vorm van verwijderen. Deze arresten maakten een tussentijdse wijziging van het LAP noodzakelijk. Deze wijziging is tevens gebruikt om de LAP-teksten over sorteren en over het vergunningstelsel

voor

het

inzamelen

van

scheepsafvalstoffen

aan

te

passen,

onduidelijkheden weg te nemen en fouten te herstellen. Het gewijzigde LAP geldt met


9 ingang van 18 mei 2004. De publicaties van 3 februari 2003 zijn vanaf die datum vervallen. Artikel 10.14 van de Wet milieubeheer stelt dat ieder bestuursorgaan bij het uitoefenen van zijn bevoegdheid met betrekking tot afvalstoffen rekening moet houden met het LAP. Dit betekent dat het LAP kaderstellend is voor het beleid van gemeenten voor invoering en stimulering van afvalpreventie en gescheiden inzameling van huishoudelijk- en bedrijfsafval. Om de hoeveelheid afval die gestort en verbrand moet worden zoveel mogelijk te beperken, is in het LAP maximaal ingezet op preventie en nuttige toepassing. Als hergebruik niet mogelijk is, wordt gestreefd naar het inzetten van afvalstoffen als brandstof. Met deze aanpak is invulling gegeven aan de voorkeursvolgorde, zoals deze ook in de Wet milieubeheer is opgenomen, ook wel de Ladder van Lansink genoemd. Hieruit blijkt dat het belangrijk is bij het ontstaan en het verder beheer van afvalstoffen rekening te houden met de been verwerking die de afvalstoffen kunnen of moeten ondergaan. Dit betekent dat het wenselijk of noodzakelijk kan zijn afvalstoffen direct na het ontstaan gescheiden te houden en gescheiden af te voeren, dan wel dat nascheiding plaatsvindt.

3.1.2 Doelstellingen uit het LAP In het LAP is gesteld dat landelijk 55 procent van al het huishoudelijk afval, inclusief grof huishoudelijk afval, aan de bron gescheiden moet worden. Er van uitgaande dat nog 5 procent van het huishoudelijk afval wordt nagescheiden, dient totaal 60 procent van het huishoudelijk afval zo aangeboden te worden dat dit nuttig kan worden toegepast. De landelijke doelstellingen van het LAP zijn op basis van stedelijkheidsklasse vertaald naar gemeentelijk niveau. Bij de naar stedelijkheidsklasse gedifferentieerde doelstelling dienen de meest stedelijke gemeenten 43 procent bronscheiding te realiseren. De meer landelijke

gemeenten

moeten

60

procent

van

het

afval

nuttig

toepassen.

De

bijbehorende doelstellingen zijn weergegeven in Tabel 2. Zoals eerder gezegd valt de gemeente Heusden onder stedelijkheidsklasse 4.

10 Tabel 2

Naar

stedelijkheidsklasse

gedifferentieerde

doelstelling

bronscheiding

huishoudelijk afval. Stedelijkheidsklasse

LAP Doelstelling

1. zeer stedelijk

43 %

2. sterk stedelijk

53 %

3. matig stedelijk

56 %

4. weinig stedelijk

60 %

5. niet stedelijk

60 %

Landelijk niveau

55 %

Gelet op bovenstaande uitgangspunten en voorwaarden voor afvalscheiding dient een gemeente in ieder geval zorg te dragen voor de gescheiden inzameling van eenvoudig te scheiden afvalstoffen, waaronder papier, glas en textiel. In het LAP zijn voor deze stromen de volgende doelstellingen opgenomen.

Tabel 3

Naar afvalfractie gedifferentieerde doelstelling bronscheiding huishoudelijk afval. Afvalfractie

LAP Doelstelling

Gft-afval

55 %


75 %

Glas

90 %

Textiel

50 %

Klein chemisch afval

90 %

3.1.3 Producentenverantwoordelijkheid Actueel discussiepunt van het landelijk beleid is producentenverantwoordelijkheid. Sinds 1990 is producentenverantwoordelijkheid een belangrijk element van het Nederlandse afvalstoffenbeleid.


houdt

in

dat

producenten

en

importeurs (financieel) verantwoordelijk zijn voor de verwijdering van hun producten in het afvalstadium. Producenten en/of importeurs dienen retoursystemen op te zetten voor door hen terug te nemen en zoveel mogelijk her te gebruiken afval. In onderstaande figuur wordt een gedeelte van de afvalketen weergegeven. Hierin wordt duidelijk dat na de aanschaf en consumptie van een product afval overblijft. In de huidige situatie ligt de verantwoordelijkheid voor de afvalverwijdering bijna geheel bij de


11 overheid, c.cq. gemeenten. Producentenverantwoordelijkheid maakt een einde aan deze situatie. Afvalkosten gemeente Aanschaf

Consumptie

Afval Afvalkosten producent


Producenten en importeurs van verpakte producten worden vanaf 1 januari 2006 individueel verantwoordelijk voor het financieren en organiseren van de inzameling van gebruikte verpakkingen. In de door het kabinet aangenomen Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) voor verpakkingen, verpakkingsafval, papier en karton staat dat in 2010 ten minste 70 procent van de verpakkingen als materiaal moet worden hergebruikt. Producenten

kunnen

organiseren.

Een

de

bedrijf

inzameling kan

van

individueel

deze een

verpakkingen plan

op

opstellen

twee

hoe

de

manieren gebruikte

verpakkingen ingezameld moeten worden. Dit moet in een goed onderbouwd plan aan het ministerie van VROM worden gemeld. Daarnaast kunnen bedrijven samenwerken bij de inzameling van deze verpakkingen en daarvoor een collectief oprichten, dat een plan opstelt en indient bij het ministerie van VROM. Het ligt in de lijn der verwachtingen dat de meeste bedrijven zich verenigen in een collectief, net zoals in de meeste andere Europese landen gebeurt. Strekking van het besluit is dat bedrijven zich niet meer aan hun verantwoordelijkheid kunnen onttrekken. In de praktijk zal het erop neerkomen dat elk bedrijf dat verpakte producten op de markt brengt een plan moet hebben voor het terughalen van deze verpakkingen. Daarvoor moet ook het benodigde geld worden gereserveerd. Het is aan de bedrijven of zij dit bedrag omslaan naar een verwijderingsbijdrage per eenheid product. Door

deze

wijzigingen

zijn

de

gemeenten

vanaf

2006

niet

langer

financieel

verantwoordelijk voor het inzamelen van verpakkingen, papier en karton. Dit zal in de praktijk kunnen betekenen dat de kosten voor de inzameling van glas en oud papier en karton niet langer voor rekening van de gemeente komen. Omdat gemeenten verantwoordelijk blijven voor de openbare orde, beheer van de openbare ruimte,

12 volksgezondheid en milieuhygiëne, zullen gemeenten en het bedrijfsleven goede afspraken moeten maken over de inzameling van glas en oud papier en karton. De onderhandelingen over de exacte invulling van de AMvB tussen de Vereniging van Nederlands Gemeenten (VNG) en de verpakkingsindustrie zijn dan ook nog in volle gang. Het is op het moment van schrijven van dit rapport nog niet duidelijk wat de uitkomst van de onderhandelingen zal zijn. Welke gevolgen de AMvB uiteindelijk heeft voor de gemeente Heusden is op dit moment niet in te schatten. Het kabinet heeft ook besloten de mogelijkheid te creëren verplicht statiegeld in te voeren op verpakkingen waar nu geen statiegeld op zit. Eind 2005 wordt een beslissing genomen of statiegeld op kleine frisdrankflesjes en blikjes zal gelden. Dit is onder andere afhankelijk van de resultaten van inzamelproeven van het bedrijfsleven en de reductie van het aantal flesjes en blikjes in het zwerfafval in Nederland. In Bijlage 1 wordt een aantal bestaande regelingen in het kader van producentenverantwoordelijkheid beschreven. Naar verwachting zal een volledige implementatie van producentenverantwoordelijkheid nog wel enige jaren op zich laten wachten.

3.1.4 Gft-afval De wettelijke zorgplicht met betrekking tot de inzameling van gft-afval wordt verruimd. De gemeente blijft wel verplicht gft-afval gescheiden in te zamelen, maar kan onder bepaalde condities besluiten de inzameling te staken of op een alternatieve wijze in te richten. Voor het staken van gft-afvalinzameling in een deel van het grondgebied gelden de volgende voorwaarden: •

Het gescheiden ingezamelde gft-afval is structureel verontreinigd;

•

Gescheiden

opslaan,

aanbieden

en

inzamelen

van

gft-afval

vanwege

milieuhygiënische redenen is niet wenselijk (zoals ongeschikte ruimte in en om de woning); •

Gescheiden inzameling van gft-afval leidt tot een onevenredig hoog kostenniveau van de inzameling en verwerking van gft-afval (zoals bijvoorbeeld de gftafvalinzameling in het buitengebied). Dit is het geval als deze kosten aanmerkelijk hoger liggen dan bij integrale inzameling van huishoudelijk afval en verbranding daarvan.


13 In een brief van 9 november 2004 heeft de staatssecretaris de kamer geïnformeerd over de introductie van mogelijke alternatieven voor de inzameling van gft-afval. Hiertoe zal artikel 10.26 uit de Wet milieubeheer worden aangepast. De procedure hiertoe is reeds in gang gezet. Zodra de wetswijziging is doorgevoerd wordt het voor gemeenten mogelijk: •

Zelf de frequentie voor de inzameling van gft-afval te bepalen, hierdoor wordt het mogelijk bijvoorbeeld in de wintermaanden geen gft-afval meer in te zamelen;

•

Alleen een bepaalde fractie van het gft-afval gescheiden in te zamelen, zoals bijvoorbeeld tuinafval;

•

Andere afvalstromen tezamen met het gft-afval in te zamelen, zoals bijvoorbeeld luiers.

Het wordt hierdoor voor gemeenten mogelijk creatiever om te gaan met de inzameling van gft-afval. Uitgangspunt blijft echter dat gemeenten vorm moeten geven aan de inzamelplicht voor gft-afval. Het volledig stoppen met de inzameling van gft-afval is dan ook uitgesloten.

3.2

Provinciaal beleid

In het provinciaal milieubeleid is een nadere uitwerking van de Wet milieubeheer op provinciaal niveau opgenomen. Dit provinciaal milieubeleid is juridisch verankerd in de provinciale milieuverordening (PMV). In de PMV staat onder andere beschreven welke afvalfracties gemeenten minimaal gescheiden moeten inzamelen. In de provincie NoordBrabant zijn dat de fracties oud papier en karton, glas, klein chemisch afval, textiel, asbest, wit – en bruingoed en groente, fruit en tuinafval. De meest recente wijziging van de PMV is door Provinciale Staten vastgesteld op 4 juni 2004, en op 1 augustus 2004 in werking getreden. De wijzigingen hebben met name betrekking op bescherming van het grondwater met het oog op de waterwinning (begrenzing van zeer kwetsbare grondwaterbeschermingsgebieden met bijbehorende regelgeving); vertaling van het beleid uit de Nota Lozingen Buitengebied (ongezuiverde lozingen op oppervlaktewater in kwetsbare gebieden); en vertaling van het beleid uit de Nota hergebruik stortplaatsen (regelgeving voor het opnieuw invullen van locaties waar voorheen een stortplaats gevestigd was).

14 3.3

Gemeentelijk beleid

De gemeente Heusden heeft beleidsdoelstellingen geformuleerd met betrekking tot de inzameling van huishoudelijk afval. Deze doelstellingen staan in het Afvalbeheerplan. Het “Afvalbeheerplan De gemeente Heusden 2004 – 2007” is op 10 februari 2004 door de raad vastgesteld. In het Afvalbeheerplan zijn de kaders geschetst waarbinnen het afvalbeheer in de gemeente voor de betreffende periode is vormgegeven. Per afvalstroom of onderwerp zijn

uitvoeringsmaatregelen

opgesteld

gericht

op

het

realiseren

van

scheidingsdoelstellingen uit het LAP. Onderstaand wordt het beleid van de gemeente Heusden voor enkele afvalfracties kort toegelicht.

3.3.1 Afvalpreventie en hergebruik De gemeente Heusden beoogt afvalpreventie te stimuleren door bijvoorbeeld het promoten van milieuvriendelijk winkelen’ (1), thuiscomposteren (2) en het weren van reclamedrukwerk (3) door het promoten van de ‘ja/nee sticker’. Ook

kan

afvalpreventie

vormgegeven

worden

via

kringloopactiviteiten,

immers

kringloopbedrijven werken producthergebruik in de hand. In februari 2002 heeft de gemeenteraad aangegeven dat zij onderzocht wil hebben of een kringloopbedrijf in de gemeente mogelijk is. Het bestemmingsplan laat echter niet toe dat een kringloopwinkel op of bij de milieustraat gevestigd wordt. Daarom is besloten te onderzoeken of samenwerking met een kringloopbedrijf in de regio, kostendekkend, mogelijk is.

3.3.2 Flankerende maatregelen Flankerende maatregelen vormen de randvoorwaarden waarbinnen een weloverwogen gekozen afvalbeleid en inzamelsysteem voor haal- en brengvoorzieningen optimaal kunnen functioneren. Zo is bijvoorbeeld het plaatsen van verzamelcontainers voor glas, rekening houdend met een logische aanlooproutes, een randvoorwaarde wanneer de burger wordt gevraagd glas gescheiden te houden van het restafval. De gemeente Heusden overweegt extra maatregelen te treffen voor een aantal fracties van het huishoudelijk afval, waaronder de fracties gften restafval; oud papier en karton en glas. In 2002 heeft de gemeente Heusden als flankerende maatregel de aparte inzameling van bladafval ingevoerd. Ieder najaar worden hiertoe bladkorven verspreid in de gemeente


15 geplaatst, waarin inwoners bladafval van gemeentelijke bomen gratis kwijt kunnen. Dit voorkomt dat de eigen gft-container van inwoners overvol raakt als gevolg van het schoonvegen van de stoep in perioden met veel bladval. De meest recent ingevoerde flankerende maatregel is de gescheiden inzameling van luiers in mei 2003. Hiermee biedt de gemeente Heusden inwoners de mogelijkheid deze, vaak volumineuze, afvalstroom gescheiden aan te bieden. Communicatie wordt eveneens onder de flankerende maatregelen geschaard. Immers, via

communicatie

worden

de

burgers

geïnformeerd

over

randvoorwaarden

als

inzameldata, scheidingsregels, inzamelmiddelen en dergelijke. De gemeente Heusden heeft geen concreet communicatieplan voor afval op basis waarvan de inwoners worden geïnformeerd. Vaste communicatiemiddelen waarvan gebruik wordt gemaakt zijn, de Afvalwijzer en de gemeentegids die elk jaar verschijnen en de gemeentelijke website. Verder wordt regelmatig, en bij bijzonderheden, gebruik gemaakt van de gemeentepagina in de huis-aan-huis krant. Regels voor afvalscheiding zijn opgenomen in de Algemeen Plaatselijke Verordening (APV). In de onderstaande tabel wordt voor een aantal belangrijke onderwerpen aangegeven hoe hierover wordt gecommuniceerd met de burgers van de gemeente Heusden Tabel 4

Inzet van communicatiemiddelen in de gemeente Heusden, gespecificeerd per onderwerp van de afvalinzameling Onderwerp

Communicatiemiddel

Inzameldagen

Afvalwijzer

Inzamelroutes

Afvalwijzer

Afwijkingen en specifieke

Afvalwijzer

periodiek inzameling

Bijzonderheden in huis-aan-huis krant

Wijze van aanbieden

Afvalwijzer Website

Regels voor afvalscheiding

Algemeen Plaatselijke Verordening (APV)

Tarievenstructuur

Afvalwijzer Bord met tarieven op de milieustraat

16 3.3.3 Zwerfafval Uit het klanttevredenheidsonderzoek dat is uitgevoerd in 2001 is gebleken dat zwerfafval een doorn in het oog is van de inwoners van de gemeente Heusden. De gemeente heeft dan ook een plan van aanpak opgesteld met als doel het terugdringen van de hoeveelheid

zwerfafval.

De

gemeenteraad

heeft

op

13

mei

2003

de

volgende

maatregelen vastgesteld om het zwerfafvalprobleem aan te pakken: •

Inventarisatie: inventarisatie van de zwerfafvallocatie vindt plaats door middel van de meetmethode, namelijk volumebepaling en meldingenregistratie. De locaties die het meest vervuild zijn, zogenaamde hotspot locaties, worden zo snel mogelijk opgeschoond.

•

Voorlichting: de aanpak is gericht op voorlichting, verantwoordelijkheid en voorzieningen voor en door inwoners, bedrijven, verenigingen en de gemeenten. Op de gemeentelijke pagina in de Scherper en diverse persberichten zal voorlichting worden gegeven over de problematiek rondom zwerfafval.

•

Opruimen: de gemeente Heusden zet extra menskracht in voor het handmatig opruimen van zwerfafval.

•

Doelgroepbenadering:

De

gemeente

Heusden

maakt

gebruik

van

een

doelgroepenbenadering. Voor de concrete invulling wordt een projectgroep opgericht.

De

diverse

doelgroepen

worden

benaderd

door

een

van

de

projectgroepleden. De projectgroep zal zwerfafvalacties opzetten en convenanten afsluiten met de beoogde doelgroepen. De eerste acties zijn gestart in 2004. •

Handhaving: handhaving wordt vooralsnog op hetzelfde niveau voortgezet.

3.3.4 Monitoring en handhaving Van alle afvalstromen worden, via de weegbonnen, de hoeveelheden bijgehouden die aan het einde van het jaar resulteren in duidelijke overzichten van de totale hoeveelheid ingezameld afval per afvalstroom. Een kopie van alle weegbonnen wordt verstrekt door de

Afvalstoffendienst

’s-Hertogenbosch.

De

gemeente

Heusden

verwerkt

zelf

de

resultaten. In de gemeente Heusden geven een milieuwachter en een opsporingsambtenaar invulling aan de handhaving op afvalgebied. In 2004 zijn zij in totaal voor circa 1144 uren ingezet, dit komt bijna overeen met 1 fte.


17 3.3.5 Regionale samenwerking Op 12 december 2000 heeft de gemeenteraad besloten tot een gemeenschappelijke regeling (GR) met de Afvalstoffendienst ’s-Hertogenbosch voor de inzameling, bewerking en het afvoeren van het huishoudelijk afval. Ook werkzaamheden voor de inzameling van kca en klein witen bruingoed, het verzorgen van voorlichting en klachtenafhandeling (voor zover het de uitvoering van de overeengekomen werkzaamheden betreft) en het maken van afspraken en opstellen van een planning voor de inzameling van grof huisvuil maken deel uit van de regeling. Deze GR is aangegaan voor onbepaalde tijd en wordt jaarlijks bijgesteld in de vorm van een samenwerkingsovereenkomst. Ook werkt de gemeente Heusden op afvalgebied samen met het stadsgewest ’sHertogenbosch. Deze gewestelijke samenwerking op het gebied van afval is met name gericht op de stortplaats Vlagheide in Schijndel. Vanuit deze gewestelijke samenwerking is

een

ambtelijk

overleg

actief.

In

dit

overleg

worden

ervaringen

uitgewisseld

(kwaliteitscirkel) en resultaten van gescheiden inzameling vergeleken en besproken (benchmarking). Indien daartoe aanleiding is wordt voor een onderwerp het regionale portefeuillehoudersoverleg

voor

Milieu

en

Afval

geadviseerd,

bijvoorbeeld

de

mogelijkheden voor afstemming van de tarieven op de milieustraten.

4 In

Nulmeting dit

hoofdstuk

worden

de

volgende

onderdelen

beschreven

zoals

deze

zijn

gespecificeerd in de leidraad SAM 2005: 1. Inzamel- en verwerkingstraject per afvalfractie; 2. Scheidingsresultaten per afvalfractie; 3. Kosten en opbrengsten van inzameling en verwerking per afvalfractie; 4. Begroting.

4.1

Huishoudelijk afval

Onderstaand is aangegeven op welke wijze de inwoners van de gemeente Heusden zich van de verschillende fracties van huishoudelijk afval kunnen ontdoen. In deze beschrijving wordt ingegaan op de inzamelen verwerkingsstructuur, waarbij aandacht is voor zowel haal- als brengvoorzieningen. Aan het einde van deze paragraaf wordt per afvalfractie de inzamelstructuur in een tabel samengevat. Onderstaande

definities

van

afvalstromen

gemeentelijke afvalmonitor” van SenterNovem.

zijn

gebaseerd

op

het

rapport

“De

18 4.1.1 Restafval Restafval bestaat uit dat deel van het huishoudelijk afval dat in particuliere huishoudens vrijkomt en overblijft na scheiden van deelstromen zoals groente, fruit en tuinafval (gftafval), glas, oud papier, etc en van beperkte omvang en/of massa is en daarom aangeboden kan worden via het reguliere inzamelmiddel (afvalcontainer, vuilniszak of verzamelcontainer).

Haalvoorzieningen Huishoudelijk restafval wordt bij alle huishoudens aan huis ingezameld. In de kernen Heusden-Vesting, Oudheusden, Doeveren, Hedikhuizen, Herpt en Heesbeen vindt inzameling plaats met behulp van 140 en/of 240 liter bruine minicontainers. Restafval wordt tweewekelijks ingezameld. In Heusden-Vesting wordt door circa 80 huishoudens het restafval in vuilniszakken aangeboden op 10 verzamellocaties. De ruimte in of bij de woning is zodanig beperkt dat het plaatsen van een duo- of minicontainer redelijkerwijs niet mogelijk is. Het restafval wordt op deze verzamellocaties, evenals bij de minicontainer gebruikers, tweewekelijks ingezameld. Het aantal zakken dat wordt aangeboden ligt viermaal boven het te verwachten aantal. Blijkbaar is dit een veelgebruikte (illegale) route voor het aanbieden van restafval, naar verwachting ook van mensen buiten de gemeente Heusden. Bij de inzameling met zakken is het minder makkelijk te voldoen aan Arbo-technische eisen die gesteld zijn aan de inzameling, de zogenaamde P90-norm.2 In

de

kernen

Vlijmen,

Drunen,

Giersbergen,

Elshout,

Haarsteeg

en

Nieuwkuijk

beschikken inwoners over een 270 liter duocontainer voor het aanbieden van hun restafval. Het schot in de duocontainer heeft een vaste positie en verdeelt de container in een

‘voor’

en

‘achter’

compartiment,

een

zogenaamd

horizontaal

schot.

De

compartimenten zijn van gelijk volume. Restafval wordt wekelijks ingezameld. Een beperkte groep bewoners van appartementencomplexen biedt zijn restafval aan in een gezamenlijke bovengrondse verzamelcontainer. In totaal betreft dit een kleine 400 huishoudens. Het afval kan op ieder moment van de dag worden aangeboden.

2

De “P90” norm bestaat specifiek voor huisvuilbeladers waarin staat hoeveel huisvuil een belader per uur handmatig mag inzamelen op basis van een achturige werkdag. De P90 norm wil zeggen dat bij een gemiddelde populatie 90% van de mensen de werkzaamheden zonder een verhoogd risico op schadelijke gevolgen kan uitvoeren.


19 Zoals

uit

bovenstaande

verschillende

beschrijving

inzamelsystemen

minicontainers,

het

gebruik

in van

blijkt,

zijn

in

gebruik.

Een

tweewekelijkse

vuilniszakken,

de

een

duocontainers en het gebruik van verzamelcontainers.

3

gemeente

wekelijkse

Heusden

vier

inzameling

met

inzameling

met

Voor het informeren van de

inwoners over de afvalinzameling worden hiertoe elk jaar vier verschillende Afvalwijzers gedrukt en verspreid. Deze situatie wekt de indruk dat bij het kiezen voor één inzamelsystematiek in de gemeente Heusden efficiëntie voordelen zijn te behalen. Aanvullend wordt opgemerkt dat de gemeente Heusden niet beschikt over een volledige en actuele registratie per huishouden van het aantal, type en, indien sprake is van minicontainers, het volume van de uitgezette container. Dit maakt het onder andere mogelijk dat inwoners meerdere containers in bezit hebben en ter lediging aanbieden of de container in een andere inzamelroute, en dus vaker dan toegestaan, aanbieden. Brengvoorzieningen Inwoners kunnen restafval ook naar de milieustraat aan de Duinweg 37 in Drunen brengen. Hiervoor wordt een tarief in rekening gebracht. Inzameling en verwerking De Afvalstoffendienst ’s-Hertogenbosch verzorgt de inzameling van restafval in de gemeente Heusden. Verwerking vindt plaats door Essent Milieu. Het restafval wordt overgeslagen op locatie Spinder aan de Vloeiveldweg 8 te Tilburg.

4.1.2 Groente, fruit en tuin afval (gft-afval) Gft-afval is dat deel van de huishoudelijke afvalstoffen dat van organische oorsprong is en kan worden gecomposteerd, zoals groente, fruit en tuinafval, en een beperkte omvang heeft zodat het aangeboden kan worden via het reguliere inzamelmiddel (afvalcontainer, vuilniszak of verzamelcontainer).

Haalvoorzieningen Gft-afval wordt bij alle huishoudens aan huis ingezameld. In de kernen Doeveren, Heesbeen, Hedikhuizen, Herpt, Heusden en Oudheusden vindt inzameling plaats met behulp van 140 liter groene minicontainers. Gft-afval wordt tweewekelijks, ingezameld.

3

De gemeente heeft aan huishoudens die afval aan moeten bieden in vuilniszakken ontheffing verleend.

20 In

de

kernen

Drunen,

Elshout,

Giersbergen,

Haarsteeg,

Nieuwkuijk

en

Vlijmen

beschikken inwoners over een 270 liter duocontainer voor het aanbieden van hun gftafval. Een beperkte groep bewoners van appartementencomplexen biedt zijn gft-afval in een gezamenlijke container aan. Het afval kan hierdoor op ieder moment van de dag worden aangeboden. Bij ca. 80 huishoudens in Heusden-Vesting wordt gft-afval niet gescheiden ingezameld, maar samen met het restafval in een vuilniszak. Dit heeft als oorzaak dat inwoners geen ruimte hebben voor de opslag van een duo- of minicontainer. Inzameling en verwerking De Afvalstoffendienst ’s-Hertogenbosch verzorgt de inzameling van gft-afval in de gemeente Heusden. Verwerking vindt plaats door Essent Milieu. 4.1.3 Oud papier en karton Oud papier is dat deel van de huishoudelijke afvalstoffen dat bestaat uit oud papier en karton,

zoals

verpakkingspapier

bijvoorbeeld en

–karton.

kranten,

reclamedrukwerk,

Daarmee

wordt

niet

gedoeld

telefoongidsen op

en

drankkartons,

diepvrieskartons en piepschuim.

Haalvoorziening Oud papier en karton wordt in elke kern door verenigingen ingezameld. In totaal wordt papier circa twaalfmaal per jaar aan huis ingezameld. Op basis van de resultaten van sorteerproeven kan beoordeeld worden of deze ophaalfrequentie verhoogd dient te worden en/of een extra minicontainer beschikbaar gesteld moet worden voor de inzameling van oud papier. Brengvoorziening Op twee locaties in de gemeente Heusden staan, een halve dag per maand, containers van verenigingen opgesteld waar inwoners oud papier naar toe kunnen brengen. Ook kan oud papier gratis naar de milieustraat gebracht worden. Inzameling en verwerking De inzameling wordt verzorgd door verschillende verenigingen, zoals scouting, scholen en kerkelijke instanties. De gemeente gaat jaarlijks een overeenkomst aan met deze instanties. De verenigingen ontvangen voor de inzameling in 2005 een subsidiebedrag


21 van € 27,00 per huis-aan-huis ingezamelde ton papier en/of € 10,80 per ingezamelde ton met

behulp

van

papiercontainers.

Voor

de

huis-aan-huis

inzameling

zet

de

Afvalstoffendienst ’s-Hertogenbosch inzamelwagens met chauffeur in en zorgt voor de aflevering van het ingezamelde oud papier. Verwerking vindt plaats door Van Puijfelik BV te Breda.

4.1.4 Glas Glas is dat deel van de huishoudelijke afvalstoffen dat bestaat uit (eenmalig) verpakkingsglas, zoals flessen, potten en glazen. Met glas wordt niet gedoeld op vlak glas, zoals spiegels en ramen.

Brengvoorziening In de gemeente Heusden zijn in totaal 41 bovengrondse glascontainers op 33 verschillende locaties geplaatst. Dit is inclusief de glascontainers die op de milieustraat zijn geplaatst. Dit komt overeen met één glascontainer op circa 1.100 inwoners. Glasinzameling vindt plaats op basis van kleurscheiding. De gemeente Heusden merkt op dat rondom glascontainers regelmatig afval rondslingert van plastictasjes en lege kartonnen dozen, waarmee het glas naar de container gebracht is. Inzameling en verwerking In de gemeente Heusden vindt inzameling van glas plaats door de Afvalstoffendienst ’sHertogenbosch.4 Gemiddeld wordt glas eens per week ingezameld. Het glas uit de kern Vlijmen wordt afgezet via VAOP. Het glas uit de overige kernen wordt afgezet via de Afvalstoffendienst ’s-Hertogenbosch. Verwerking vindt plaats door Maltha Glasrecycling Nederland BV aan de Glasweg 7-9 te Heijningen.

4.1.5 Textiel Textiel is dat deel van de huishoudelijke afvalstoffen dat bestaat uit kleding, schoenen en overig textiel, zoals lakens, dekens, grote lappen stof en gordijnen. Daarmee wordt niet gedoeld op vloerbedekking of traptreden.

Haalvoorziening

4

In de kern Vlijmen zijn de glasbakken eigendom van de VAOP. De VAOP heeft de inzameling uitbesteed aan de Afvalstoffendienst ’s-Hertogenbosch.

22 Circa vier tot acht keer per jaar wordt textiel aan huis ingezameld door diverse liefdadigheidsinstellingen. De gemeente verstrekt jaarlijks, op aanvraag, een vergunning aan

de

verenigingen/instelling

die

de

huis-aan-huis

inzameling

uitvoeren.

De

verenigingen/instellingen dienen aan bepaalde voorwaarden te voldoen, zo stelt de gemeente Heusden bijvoorbeeld dat de verenigingen/instellingen een CBF keurmerk moeten hebben. De gemeente verplicht de verenigingen/instellingen niet de ingezamelde hoeveelheden aan de gemeente door te geven. De registratie van het ingezamelde textiel bij de gemeente is naar verwachting dan ook niet compleet. Brengvoorziening Voor de textielinzameling zijn in totaal 18 speciale kledingcontainers over de gemeente verspreid, inclusief twee containers op de milieustraat. Deze containers zijn van KICI. In de gemeente Heusden staan bij particulieren op enkele plaatsen ook niet-geregistreerde textielcontainers. Inzameling en verwerking De textielinzameling via containers wordt verzorgd door KICI Kledinginzameling uit Den Haag. KICI verzorgt ook de verwerking van het ingezamelde textiel.

4.1.6 Klein chemisch afval (kca) Klein chemisch afval (kca-afval) is dat deel van het huishoudelijk afval waar chemische stoffen inzitten die schadelijk zijn voor de gezondheid en voor het milieu. Het afval bevat bijvoorbeeld lood, kwik, cadmium, chroom, organische oplosmiddelen of dioxine. Deze stoffen veroorzaken bij verbranding luchtvervuiling en bij storting vervuilen ze het grondwater.5

Haalvoorziening Tweemaal per jaar rijdt de Chemokar een ronde door de gemeente Heusden. In negen dagen rijdt de Chemokar in totaal langs zo’n 140 standplaatsen waar inwoners hun kca kunnen aanbieden. Brengvoorziening Verder bestaat een informeel circuit van detaillisten die kca innemen, het zogenaamde Detaillisten Inname Systeem (DIS). Dit zijn detaillisten die hun klanten een extra service 5

KCA zijn alle afvalstoffen die zijn opgenomen in de ‘inzamellijst voor Klein Chemisch Afval 2001’ van het Ministerie van VROM. Een kopie van deze lijst is opgenomen in Bijlage 2.


23 willen bieden door het innemen van kca, vaak bij aanschaf van nieuwe producten. Deze wijze van inzameling is niet geformaliseerd. Ook kunnen inwoners het kca gratis naar de milieustraat brengen. Inzameling en verwerking Kca

wordt

ingezameld

door

de

Afvalstoffendienst

’s-Hertogenbosch,

deze

werkzaamheden zijn opgenomen in de Gemeenschappelijke Regeling (GR) en zijn later bijgesteld in de samenwerkingsovereenkomsten. De verwerking van het ingezamelde kca heeft de gemeente Heusden recentelijk, bij de Europese aanbesteding van de verwerking van de overige afvalfracties van de milieustraat, als optie aanbesteed. Op basis van het verkregen inzicht in de verwerkingstarieven die de Afvalstoffendienst voor kca in rekening brengt, is besloten de verwerking door de Afvalstoffendienst ’s-Hertogenbosch als onderdeel van de GR voort te zetten.6 De ingezamelde batterijen worden door stichting batterij (Stibat) bij de inleverpunten opgehaald. Stibat zorgt voor sortering en brengt de batterijen vervolgens naar verwerkingsfabrieken in West Europa, waar de batterijen op een milieuvriendelijke manier worden gerecycled.

4.1.7 Luier- en incontinentiemateriaal Onder luier- en incontinentiemateriaal wordt dat deel van het huishoudelijk afval verstaan dat bestaat uit eenmalige (wegwerp) luiers en incontinentiemateriaal dat afkomstig is van particulieren.

Brengvoorzieningen Bij 10 kinderdagverblijven, peuterspeelzalen en op de milieustraat kan luier- en incontinentiemateriaal gratis worden ingeleverd. Hiertoe dienen inwoners gebruik te maken van speciale zakken die gratis bij de deelnemende organisaties, de milieustraat en het gemeentehuis zijn op te halen. Inzameling en verwerking Gescheiden inzameling van luier- en incontinentiemateriaal is sinds mei 2003 een vast onderdeel van de afvalinzameling. De inzameling en verwerking wordt verzorgd door Van Gansewinkel en Knowaste BV te Arnhem.

24 4.1.8 Grof huishoudelijk afval (gha) Grof huishoudelijk afval (gha) bestaat uit dat deel van het huishoudelijk afval dat overblijft na de gescheiden inzameling van deelstromen, zoals gften restafval, glas, oud papier, textiel en kca. Hiertoe wordt ook verbouwingsrestafval, grof tuinafval en witen bruingoed gerekend.

Haalvoorziening Grof huishoudelijk afval (gha) zoals bankstellen, bedspiralen of vloerbedekking kan op afroep aan huis ingezameld worden door de Afvalstoffendienst ’s-Hertogenbosch. Voor deze service wordt een bedrag in rekening gebracht van € 33,50 voor de eerste m3 of een gedeelte daarvan en € 22,50 voor elke volgende m3 of een gedeelte daarvan. Brengvoorziening Gha kan ook naar de milieustraat gebracht worden. Hiervoor worden lagere tarieven in rekening gebracht dan voor de aan huis inzameling. Paragraaf 4.2 geeft meer informatie over de tarieven die in 2005 op de milieustraat gelden. Inzameling en verwerking Gha wordt op afroep aan huis ingezameld door de Afvalstoffendienst ’s-Hertogenbosch. Gha wordt verwerkt door Essent Milieu.

4.1.9 Verbouwingsrestafval Verbouwingsrestafval is dat deel van het grof huishoudelijk afval dat ongescheiden vrijkomt bij bouwen, slopen of verbouwingen door particuliere huishoudens. Daarmee wordt niet gedoeld op bouwen sloopafval dat vrijkomt bij bouwen, slopen of verbouwingen door bedrijven.

Brengvoorziening Het verbouwingsafval kan, tegen betaling, op de milieustraat achter gelaten worden. De tarieven die hiervoor in rekening gebracht worden staan weergegeven in paragraaf 4.2. Inzameling en verwerking Inzameling op de milieustraat vindt plaats door P.A. van Erp BV te Drunen. Verwerking wordt door verschillende bedrijven verzorgd.

6

De verwerkingstarieven voor kca zijn naar aanleiding van de aanbesteding wel verlaagd.


25 4.1.10 (Grof) tuinafval Grof tuinafval bestaat uit plantaardige (of organische) afvalstoffen die door aard, samenstelling of omvang niet vallen onder het gft-afval en vrijkomen bij de aanleg, het onderhoud of verwijdering van particulier groen, zoals bladen snoeiafval.

Haalvoorziening De gemeente Heusden is sinds 2002 in het najaar gestart met het inzamelen van bladafval afkomstig van gemeentelijke bomen middels het plaatsen van bladkorven. Brengvoorziening Grof tuinafval kan naar de milieustraat gebracht worden. Voor de composteerbare fractie van grof tuinafval, zoals snoeihout, takken en graspollen, is deze brengvoorziening gratis. Voor de niet composteerbare fractie, zoals boomstronken, wordt een tarief in rekening gebracht. Inzameling en verwerking Inzameling en verwerking van grof tuinafval wordt verzorgd door A.G. van Iersel BV te Biezenmortel.

4.1.11 Wit- en bruingoed (web) Wit- en bruingoed (web) bestaat uit alle huishoudelijke elektr(on)ische apparaten waaronder koel- en vriesapparatuur, overig groot witgoed, computer, printers en overig ict-apparatuur, televisies en overig witen bruingoed.

Haalvoorziening Kleine huishoudelijke elektr(on)ische apparaten kunnen ook aangeboden worden bij de Chemokar.

Dit

zijn

apparaten

die

in

een

boodschappentas

passen,

zoals

een

broodrooster, een kruimeldief of een scheerapparaat. De Chemokar rijdt twee keer per jaar in negen dagen een ronde door de gehele gemeente. Brengvoorziening Web kan gratis naar de milieustraat gebracht worden. Inzameling en verwerking Het ingezamelde web wordt door de afvalstoffendienst ’s-Hertogenbosch overgebracht naar het Regionaal Overslag Station (ROS) te ’s-Hertogenbosch.

26 4.1.12 Bruikbare huisraad Bruikbare huisraad is dat deel van het grof vuil dat nog in goede staat verkeert en, al dan niet na het verrichten van kleine reparaties of onderhoud, in aanmerking komt voor hergebruik. Hiermee wordt gedoeld op meubilair zoals banken, stoelen en tafels.

Haalvoorziening Na een telefonische afspraak met het kringloopbedrijf uit de buurgemeente Waalwijk, worden de goederen binnen twee weken gratis aan huis opgehaald. Voorwaarde is wel dat de goederen nog bruikbaar zijn. Inzameling en verwerking Kringloopbedrijf ‘Twiddus’ uit Waalwijk verzorgt de inzameling van bruikbare goederen in de gemeente Heusden. Indien nodig knapt kringloopbedrijf ‘Twiddus’ de ingezamelde goederen op, maakt ze schoon en biedt ze weer ter verkoop aan.

Tabel 5

Overzicht per afvalfractie van haal- en brengvoorzieningen in de gemeente Heusden

Afvalfractie

Brengvoorziening

Restafval

Milieustraat

Gft-afval

--

Glas

41 Glascontainers op 33 verschillende locaties

Haalvoorziening Wekelijks danwel tweewekelijks, afhankelijk van het inzamelmiddel Wekelijks danwel tweewekelijks, afhankelijk van het inzamelmiddel --


Milieustraat

Chemokar twee keer per jaar

Bouw en Sloopafval

Milieustraat

--

Papier en karton

2 containers van verenigingen Milieustraat

12 keer per jaar door verenigingen Circa 4 tot 8 keer per jaar door

Textiel

18 containers van KICI

Wit- en bruingoed

Milieustraat

Klein web via de chemokar

charitatieve instellingen

Grof huishoudelijk afval: •

Grof tuinafval

Milieustraat

Bladkorven

•

Bruikbare huisraad

--

Kringloopwinkel Twiddus


27 4.2

Milieustraat

De milieustraat is gevestigd aan de Duinweg 37 in Drunen. Inwoners kunnen hier overige fracties van het huishoudelijke afval, zoals oude vloerbedekking, asbest, autobanden en houtafval naar toe brengen. De milieustraat is alleen toegankelijk voor inwoners van de gemeente Heusden. Ter controle hiervan kan bij de ingang legitimatie gevraagd worden (rijbewijs, paspoort, identiteitskaart of recent afschrift van bankrekening). De milieustraat is op dinsdag tot en met vrijdag van 13.30 tot 16.00 uur geopend en op zaterdag van 09.00 tot 15.00 uur. Op maandag en op feestdagen is de milieustraat gesloten. Tabel 6 geeft per afvalfractie het tarief in 2005 op basis waarvan op de milieustraat afgerekend wordt.

Tabel 6

Tarieven milieustraat in de gemeente Heusden per 1 januari 2005 80 liter ( is ca.

huisvuil

(niet

Meer dan

Meer dan 1 m3: per m3

2 vuilnis-

80 liter

0,2 m3

zakken) of een

maar max.

maar max.

of een

gedeelte

0,2 m3

1 m3

gedeelte

AFVALFRACTIE Grof

Meer dan

daarvan

vermengd

met

andere

daarvan

€3

€8

€ 16

€ 16

€3

€8

€ 16

€ 16

Gips- en gasbetonblokken

€3

€8

€ 16

€ 16

Hout

€3

€8

€ 16

€ 16

Niet composteerbaar tuinafval (boomstronken en

€3

€8

€ 16

€ 16

Niet vervuilde grond

€3

€8

€ 16

€ 16

Restfractie van huishoudelijk afval

€3

€8

€ 16

€ 16

afvalstoffen) Puin

(niet

vermengd

met

zand,

gips-

en

gasbetonblokken)

graspollen)

Personenautobanden (max 4 stuks) zonder velg

Gratis

Personenautobanden (max 4 stuks) met velg

€ 3,20 per band

Band groot model (max 1)

€ 15,= per band

Composteerbaar groenafval (snoeihout, takken, etc.)

Gratis

Oud papier en karton (geen melk en vruchtensappakken)

Gratis

Textiel

Gratis

Glas

Gratis

Metalen

Gratis

Wit- en bruingoed (koelkast, diepvriezer, TV, PC, föhn, etc.)

Gratis

Klein chemisch afval (KCA)

Gratis

Kadavers van kleine huisdieren (deze kunnen dagelijks gebracht worden)

Gratis

Asbest mist luchtdicht verpakt in doorzichtig folie (0,2mm) en als u in het bezit bent van een

Gratis

asbestafgiftebon of een sloopvergunning van de gemeente

28 4.3

Handel-, diensten- en overheidsaansluitingen

In de gemeente Heusden wordt bij circa 85 geregistreerde handel-, diensten- en overheidsaansluitingen (hdo-aansluitingen) door de Afvalstoffendienst ’s-Hertogenbosch afval ingezameld. Dit zogenaamd hdo-afval wordt tegelijk met de reguliere inzameling van afval bij huishoudens meegenomen. Het hdo-afval wordt dan ook niet apart geregistreerd. Verder is sprake van een onbekend aantal kleine bedrijven dat niet geregistreerd meelift met de inzameling van huishoudelijk afval. Het betreft met name bedrijven die aan huis worden gerund, zoals winkels en boerderijen. In het algemeen wordt aangenomen dat een deel van deze groep geen bedrijfsafvalcontainer heeft en een deel van het bedrijfsafval wordt aangeboden in de minicontainer voor huishoudelijk afval. Geregistreerde bedrijven die van de dienstverlening van de gemeente Heusden gebruik maken, betalen in 2005 een heffing van € 321,60 exclusief BTW per jaar.

4.4

Scheidingsresultaten per fractie

In Tabel 7 wordt een overzicht gegeven van de ingezamelde afvalhoeveelheden in de gemeente Heusden. Deze hoeveelheden worden uitgedrukt in tonnen en in kilogram per inwoner voor het jaar 2004. De weergave in kilogrammen per inwoner maakt het mogelijk de gemeentespecifieke resultaten te vergelijken met de meest recente landelijke CBS-cijfers voor stedelijkheidsklasse 4.


29 Tabel 7

Afvalhoeveelheden in de gemeente Heusden in 2004 Heusden 2004

Landelijk gemiddelde

in tonnen Huishoudelijk restafval

in kg/inwoner

Verschil a

in kg/inwoner

in kg/inwoner

10.840

251,8

199

+ 52,5

Gft-afval

4.323

100,4

108

-7,7


2.972

69,0

76

-7,1

Glas

881

20,4

23

-2,6

Textiel

194

4,5

5,0

+ 0,5

64

1,5

1,4

+ 0,1

Grof huishoudelijk afval

1.890

43,9

37

+ 6,9

Grof tuinafval

1.467

34,1

36

-2,0

120

2,8

0

0

73

1,7

3,4

-1,7

Metalen

0,3

0,01

4,0

- 4,0

Vlakglas

48

1,1

0,7

+ 0,4

Puin

2.764

64,2

33

+ 31,1

Hout

2.155

50,1

19

+ 31,0

Asbest

53

1,2

0,6

+ 0,6

Dakleer

10

0,2

0,4

-0,2

9

0,2

0,2

0

27.863,3

647,11

546,7

100,4


Blad(korven) klein Wit- en bruingoed

b

Autobanden

TOTAAL a

Het betreft het gemiddelde voor stedelijkheidsklasse 4

b

Hierin is niet meegenomen 2.038 stuks groot witen bruingoed

Uit bovenstaande tabel blijkt dat in de gemeente Heusden ruim 50 kilogram per inwoner meer restafval wordt aangeboden dan landelijk gemiddeld voor stedelijkheidsklasse 4. Voor de fracties gft-afval, oud papier en glas ligt de gescheiden ingezamelde hoeveelheid per inwoner onder het landelijk gemiddelde. Dit suggereert dat een deel van deze fracties in het restafval terechtkomt. Op de milieustraat wordt zowel voor puin en hout 30 kilogram per inwoner meer aangeboden dan landelijk gemiddeld. Het vermoeden bestaat dat relatief veel bouwen sloopafval door bedrijven wordt aangeboden. In totaal wordt in de gemeente Heusden circa 100 kilogram afval per inwoner meer ingezameld dan in vergelijkbare gemeenten. Voor het verkrijgen van inzicht in de mate waarin de verschillende fracties beter uit het restafval gescheiden kunnen worden is een sorteeranalyse noodzakelijk. De resultaten van de sorteeranalyses uitgevoerd in de gemeente Heusden zijn weergegeven in Tabel 8.

30 Tabel 8

Samenstelling restafval in de gemeente Heusden aanwezig in het restafval uitgedrukt als %

Afvalstroom

a

aanwezig in het restafval uitgedrukt als kg/inwoner

Gft-afval

24,8%

62,4

Papier totaal

17,9%

45

Herbruikbaar

15%

37,7

Niet herbruikbaar

2,91%

7,3

Glas

3,09%

7,8

Textiel en schoeisel

2,99%

7,5

KCA

0,05%

0,1

Overig

48,42%

121,8

Totaal

100 %

251,3

a

gemiddelde op basis van twee sorteeranalyses

Met name de fracties gft-afval, herbruikbaar papier en glas zouden beter gescheiden kunnen worden. Deze fracties vormen tezamen ruim 40 procent van het restafval. Op jaarbasis is dat gemiddeld bijna 110 kg/inwoner en in totaal ruim 4.600 ton. Een overzicht van de samenstelling van restafval uitgedrukt in percentages geeft informatie over het scheidingspotentieel, maar zegt niets over het scheidingsgedrag. Daarentegen biedt het scheidingspercentage van een bepaalde fractie wel inzicht in het scheidingsgedrag van de inwoners. Het scheidingspercentage wordt berekend door het deel dat gescheiden wordt aangeleverd uit te drukken in procenten ten opzichte van het totaal dat vrijkomt van deze fractie. Met andere woorden, hoeveel van bijvoorbeeld de totale hoeveelheid papier die een huishouden aanbiedt wordt gescheiden aangeboden. Dit impliceert dat 100 procent minus het scheidingspercentage zich nog in het restafval bevindt. Het scheidingspercentage per fractie wordt als volgt berekend:

Scheidingspercentage

Gescheiden aangeleverde hoeveelheid

=

X 100%

Gescheiden aangeleverde hoeveelheid + hoeveelheid in restafval


31 De doelstelling voor nuttige toepassing wordt als volgt berekend: Totale aanbod – (restafval + GHA)

Nuttige Toepassing

X 100%

= Totale afvalaanbod

In Tabel 9 zijn de scheidingspercentages weergegeven voor de gemeente Heusden in 2004 en de scheidingspercentages zoals opgenomen als doelstelling in het LAP voor stedelijkheidsklasse 4.

Tabel 9

Scheidingsresultaten in de gemeente Heusden in 2004

Fractie

Scheidingresultaten De gemeente Heusden

LAP-doelstellingen voor

2004

2006

Afval met nuttige toepassing

54 %

> 60 %a

Gft-afval

62 %

> 55 %

Oud papier

65 %

> 85 %b

Glas

72 %

> 90 %

Textiel

34 %

> 50 %

KCA

93 %

> 90 %

a

Deze restafval doelstelling geldt voor gemeenten in stedelijkheidsklasse 4

b

Verondersteld wordt dat 85 tot 90% van al het papier en karton herbruikbaar is. De doelstelling is om 85% van dit herbruikbare deel in te zamelen. Dit komt overeen met circa 75% van de totale hoeveelheid papier en karton

De gemeente Heusden voldoet in 2004 aan de doelstelling voor gft-afval en kca. Ondanks dat de gemeente aan de doelstelling voor gft-afval voldoet wordt nog 38 procent van al het gft-afval aangeboden als restafval. De scheidingspercentages voor de fracties oud papier, glas en textiel liggen nog onder de gestelde doelstellingen. In de gemeente Heusden wordt in totaal 54 procent van het afval nuttig toegepast. De doelstelling voor 2006 is dat door middel van bronscheiding ten minste 60 procent van het huishoudelijk afval een nuttige toepassing krijgt. Het verbeteren van de scheidingsresultaten met 6 procent zal extra inspanningen vergen van de gemeente Heusden.

32 Indien de gemeente Heusden bij het huidige afvalaanbod zou voldoen aan de scheidingsdoelstellingen voor oud papier, glas en textiel levert dit een besparing op de verwerkingskosten van circa € 98.000 per jaar, oftewel € 5,95 per aansluiting per jaar.7 Opgemerkt wordt dat lekstromen niet kunnen worden meegenomen in de berekening van het scheidingspercentage. Bijvoorbeeld gft-afval dat thuis wordt gecomposteerd doet niet mee in de berekening, waardoor het berekende scheidingspercentage lager kan zijn dan in werkelijkheid behaald wordt. Hetzelfde geldt voor textiel dat wordt ingezameld ten behoeve van ‘goede doelen’ en niet wordt geregistreerd.

4.5

Kosten en opbrengsten van inzameling en verwerking per fractie

In deze paragraaf wordt een overzicht gegeven van de inzamelen verwerkingskosten in de gemeente Heusden. De kosten worden weergegeven in euro’s per aansluiting. Op deze wijze wordt het mogelijk de kosten te vergelijken met de inzamelkosten in andere gemeenten, zie Tabel 10.

Tabel 10

Overzicht van de kosten per aansluiting van afvalinzameling in de gemeente Heusden in 2004

Restafval Gft-afval Grof huishoudelijk afval

Inzamelkosten

Verwerkingskosten

Totaal per

per aansluiting

per aansluiting

aansluiting

€ 58,80

Textiel KCA TOTAAL

7

€ 18,95

€ 22,90

Oud papier en karton Glas

€ 90,75

a

€ 29,85 € 7,40

b,c

d

€ 168,50 € 52,75 € 7,40

€ 1,85

€ 1,40

€ 3,20

€0

€0

€0

€ 0,75

€ 2,80

€ 3,55

€ 84,30

€ 151,15

€ 235,40

Hierbij wordt uitgegaan van een verwerkingstarief voor restafval van € 140,09 per ton. De kosten voor inzameling en verwerking van papier, glas en textiel bedragen respectievelijk € 40,76, € 59,74 en € 0,00 per ton (gebaseerd op de werkelijke kosten in 2004).


33 a

Het betreft de integrale kosten voor de inzameling van duo-, mini en verzamelcontainers en vuilniszakken

b

Verwerkingskosten verminderd met opbrengst uit het poorttarief

c

Inclusief transportkosten

d

Het betreft hier het totaal van alle inzamelen verwerkingskosten

4.6

Landelijke kosten voor inzameling van huishoudelijk afval

SenterNovem voert in het kader van het STAP jaarlijks een gemeentelijke benchmark ‘afvalscheiding’ uit. In de benchmark zijn de prestaties van Nederlandse gemeenten onderverdeeld in drie kringen, afhankelijk van de stedelijkheidsklasse. De gemeente Heusden behoort met stedelijkheidsklasse 4 tot kring 3. In de benchmark is onderscheid gemaakt naar drie prestatiegebieden: milieu, kosten en dienstverlening. Op het prestatiegebied ‘kosten’ worden de kosten voor beheer en verwijdering van huishoudelijk afval in beeld gebracht. Hierbij wordt gekeken naar de directe kosten, inzamelen verwerkingskosten, en indirecte kosten, zoals beleids- en communicatiekosten. Gft- en restafval De inzamelkosten voor gften restafval zijn sterk afhankelijk van de stedelijkheidsklasse, de inzamelmethodiek en type inzameldienst (eigen dienst danwel een particuliere inzamelaar). In Tabel 11 wordt een overzicht gegeven van de gemiddelde inzamelkosten uit de benchmark van SenterNovem in 2004. In dezelfde tabel wordt ook een overzicht gegeven van inzamelkosten in Brabantse gemeenten waar een particuliere inzamelaar gften restafval inzamelt met duocontainers. Tot slot wordt een overzicht gegeven van de gemiddelde prijs, op basis van recente Europese aanbestedingen, voor alternerende inzameling met behulp van minicontainers van gften restafval.8 Bij alle genoemde kosten per aansluiting zijn ook de kosten voor de inzameling van verzamelcontainers opgenomen. De inzamelkosten voor gften restafval in de gemeente Heusden bedragen in 2004 €058,80 per aansluiting. Uit een vergelijking met de inzamelkosten uit Tabel 11 blijkt dat de inzamelkosten in de gemeente Heusden relatief hoog zijn. Dit wordt onder andere veroorzaakt door de verschillende inzamelmiddelen die in de gemeente worden gebruikt. Hierdoor moet de inzamelaar meer en verschillend materieel inzetten en kan de inzameling minder flexibel worden gepland dan in gemeenten met een meer eenduidige inzamelsystematiek.

8

Het betreft een gemeente zonder diftar.

34 Tabel 11

Overzicht gemiddelde inzamelkosten gften restafval (Gemiddelde) kosten per

Bandbreedte

aansluiting Benchmark resultaten SenterNovem Landelijk gemiddeld

€ 56,-

€ 30 - € 92

Stedelijkheidsklasse 4 en 5

€ 42,-

€ 30 - € 57

Gemiddelda

€ 45,-

€ 35 - € 55

Gemeente 1

€ 35,-

nvt

Gemeente 2

€ 44,-

nvt

Gemeente 3

€ 39,-

nvt

Gemeente 4

€ 51,-

nvt

€ 40,-

€ 30 - € 45

Inzamelkosten duocontainers

Inzamelkosten minicontainers Gemiddelda a

Gemiddelde op basis van ervaringen van JMA met recente Europese aanbestedingen.

Grof huishoudelijk afval De kosten voor inzameling en verwerking van grof huishoudelijk afval bedragen in de gemeente Heusden € 52,75 per aansluiting per jaar. Uit de benchmark resultaten van 2004 blijkt dat vergelijkbare gemeenten gemiddeld 37 euro per aansluiting per jaar betalen.9 Het kostenverschil wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de verwerkingskosten van de milieustraat. Zoals opgemerkt naar aanleiding van Tabel 7 wordt in de gemeente Heusden veel grof huishoudelijk afval aangeboden op de milieustraat. Glas De kosten voor de inzameling van glas in de gemeente Heusden zijn relatief laag. Het gemiddelde uit de benchmark 2004 voor vergelijkbare gemeenten bedraagt € 4,35 per aansluiting terwijl de kosten in de gemeente Heusden € 3,20 bedragen.10 Het verschil wordt met name veroorzaakt doordat in de gemeente Heusden relatief veel glas integraal met het restafval wordt aangeboden. Glas wordt in de gemeente Heusden ingezameld door de Afvalstoffendienst ’sHertogenbosch. Het glas uit de kern Vlijmen wordt formeel ingezameld door de VAOP. De VAOP heeft de inzameling echter uitbesteed aan de Afvalstoffendienst. Ondanks dat dezelfde inzamelsystematiek wordt gehanteerd liggen de kosten per ton ingezameld glas door de VAOP en de Afvalstoffendienst ver uit elkaar. De Afvalstoffendienst brengt per

9

De bandbreedte uit de benchmark 2004 bedraagt € 15 tot € 78.

10

De bandbreedte bedraagt € 2,10 tot € 7,00.


35 ton ingezameld glas € 36,91 in rekening. De kosten voor de inzameling van glas door de VAOP daarentegen bedragen € 62,12 per ton ingezameld glas. De totale kosten voor de inzameling en verwerking van glas zijn in de gemeente Heusden dan ook relatief hoog. Overige afvalstromen De prestaties van de gemeente Heusden voor de inzameling voor oud papier en textiel en komen overeen met de resultaten uit de benchmark 2004. De kosten voor de inzameling en verwerking zijn hoger dan het gemiddelde uit de benchmark 2004. De resultaten zijn weergegeven in Tabel 12.

Tabel 12

Vergelijking kosten oud papier, textiel en kca per aansluiting in 2004 De gemeente

Gemiddelde

Bandbreedte

Heusden

benchmark 2004

Oud papier

€ 7,40

€ 8,69

-€ 1 - € 13

Textiel

€ 0,00

€ 0,00

-€ 0,50 - € 0

a

€ 0,89

€ 0,20 - € 2,50

Kca

€ 3,55

a

Inclusief verwerking kca ingezameld op de milieustraat

4.7

Tarievenstructuur

De kosten voor het inzamelen en verwerken van alle afvalstoffen wordt door middel van de

afvalstoffenheffing

aan

de

inwoners

doorberekend.

De

hoogte

van

de

afvalstoffenheffing is in de gemeente Heusden gekoppeld aan de omvang van een huishouden. Hierbij wordt onderscheid gemaakt naar één- en meerpersoonshuishoudens. In 2005 betaalt een éénpersoonshuishouden een afvalstoffenheffing van € 205,56. Bij meerpersoonshuishoudens wordt een heffing van € 293,64 in rekening gebracht. Tabel 13 geeft de ontwikkeling van de afvalstoffenheffing in de gemeente Heusden over de afgelopen jaren.

Tabel 13

Ontwikkeling van de afvalstoffenheffing in de gemeente Heusden 2003

2004

2005

Éénpersoonshuishouden

€ 183,96

€ 199,56

€ 205,56

Meerpersoonshuishouden

€ 262,80

€ 285,12

€ 293,64

36 Naast deze afvalstoffenheffing betalen inwoners ook voor het aanbieden van afval op de milieustraat. Hiervoor wordt een tarief in rekening gebracht afhankelijk van het soort en de hoeveelheid afval die inwoners aanbieden. Tabel 6 in paragraaf 4.2 geeft weer hoe de tarievenstructuur bij de milieustraat is opgebouwd.

4.8

Begroting

In Tabel 14 wordt een overzicht gegeven van de (concept) afvalbegroting voor 2006 in de gemeente Heusden. In de begroting zijn de interne kosten en de calculatorische BTW op hetzelfde niveau als 2005 geraamd. De opbrengsten zijn geprognosticeerde opbrengsten waarbij nog geen rekening gehouden is met mogelijke tariefstijgingen voor 2006. Naar verwachting zal in 2006 een tekort ontstaan van € 44.301.

Tabel 14

Overzicht begroting huishoudelijk afval 2006

Fractie

Totale kosten

Inzameling en verwerking

€ 4.325.461

€ 153.000

€ 782.658

€ 250.000

€ 41.000

€0

€ 5.149.119

€ 403.000

€ 4.746.119

Afvalstoffenheffing

€ 4.701.818

Balans 2006

- € 44.301

Milieustraat Communicatie TOTAAL

5 In

Opbrengsten

Saldo

Enquête de

gemeente

Heusden

is

in

april

2005

een

schriftelijke

enquête

over

de

afvalinzameling uitgevoerd. In die enquête zijn vragen gesteld over de mening, de houding en het gedrag van inwoners ten aanzien van de afvalinzameling. De enquête is bijgevoegd als Bijlage 4. Aan het einde van de enquête hebben de bewoners de mogelijkheid gekregen aanvullende opmerkingen over de afvalinzameling of de enquête te verwoorden. De enquêteresultaten zijn per vraag bijgevoegd als Bijlage 5.

5.1

Representatieve steekproef en betrouwbaarheid

Voor het versturen van de enquête is uit de gemeentelijke basisadministratie een representatieve steekproef getrokken van 1.000 huishoudens. De behaalde respons, van 44 procent, is zeer goed. Deze respons resulteert, bij het aantal uitgezette enquêtes in de gemeente Heusden, tot een zekerheidsniveau van de resultaten van 95 procent met


37 een betrouwbaarheidsinterval van 5 procent. Dat wil zeggen dat als bijvoorbeeld 50 procent van de inwoners een vraag met ‘ja’ heeft beantwoord met 95 procent zekerheid is te zeggen dat het werkelijke percentage van alle inwoners dat deze vraag met ‘ja’ beantwoordt tussen de 45 en 55 procent ligt. Het werkelijke resultaat zal dus niet meer dan 5 procent afwijken van het percentage genoemd in deze rapportage.

5.2

Gft- en restafval

In de enquête is gevraagd hoe inwoners hun restafval aanbieden. Ongeveer 84 procent van de inwoners beschikt hiervoor over een 270 liter duocontainer, het betreft de inwoners uit de voormalige gemeente Vlijmen en Drunen. Dertien procent van de inwoners beschikt over een bruine 140 liter minicontainer.11 De overige 3 procent maakt gebruik van een verzamelcontainer voor het aanbieden van restafval. Circa 80 procent van de inwoners biedt het restafval eenmaal per week aan. Dertien procent biedt het restafval elke twee weken aan. Deze aanbiedpercentages lijken overeen te komen met de inzamelsystematiek van de verschillende inzamelmiddelen. Echter bij het kruisen van het aanbiedgedrag met het inzamelmiddel blijkt een aanzienlijke groep van minicontainer gebruikers de container eens per week aan te bieden, terwijl de inzameling alternerend plaats vindt, zie Figuur 1. Voor restafval is dit 13 procent en voor gft-afval zelfs 30 procent. Dit betekent dat inwoners hun gften restafvalcontainer zowel in de eigen inzamelronde als in een aangrenzende inzamelronde aanbieden. Deze extra aanbiedingen leiden tot hogere verwerkings- en inzamelkosten.

100 75 50 25 0

meerdere malen per week

een keer per een keer per een keer per minder vaak week twee weken maand dan een keer per maand

bruine minicontainer (restafval)

groene minicontainer (gft-afval)

Figuur 1 Aanbiedgedrag van minicontainer gebruikers

11

Een groep van minder dan 2 procent geeft aan voor de gft- of restfractie meer dan één container te gebruiken

38 Duocontainer gebruikers bieden hun container wel overwegend één keer per week aan overeenkomstig met de inzamelsystematiek, 93 en 92 procent voor respectievelijk gften restafval, zie Figuur 2.

100 75 50 25 0

meerdere malen per week

een keer per week

minder een keer een keer per twee per maand vaak dan een keer weken per maand

duo-containers (restafval)

duo-containers (gft-afval)

Figuur 2 Aanbiedgedrag duocontainers Circa 13 procent van de inwoners composteert gft-afval thuis. De composthoop is met 8 procent het meest gebruikte middel voor thuis composteren. Het blijkt dat met name inwoners die beschikken over een grote tuin, groter dan 350 m2, gft-afval composteren. Van deze groep composteert namelijk 43 procent zijn gft-afval. Zo’n 11 procent van alle inwoners geeft aan geïnteresseerd te zijn in het composteren van gft-afval terwijl zij nog niet thuiscomposteren.

5.3

Afvalscheiding

Inwoners is gevraagd of, en zo ja in welke mate, zij afval scheiden. Hiervoor konden zij per fractie aangeven hoeveel van deze fractie gescheiden wordt gehouden, op welke wijze dit wordt aangeboden en of ze tevreden zijn over deze mogelijkheden. Figuur 3 geeft het scheidingsgedrag voor de verschillende afvalfracties weer.


39

100 75

gft-afval 50

glas oud papier

25 lles a) a (bijn

0

textiel kca web gha

Figuur 3 Scheidingsgedrag voor de verschillende fracties Voor alle fracties geeft het grootste deel van de inwoners aan dat zij (bijna) alles gescheiden houden van het restafval.12 Het laagste scoort grof huishoudelijk afval, waarvan 72 procent van de inwoners aangeeft (bijna) alles gescheiden te houden. Oud papier en karton scoort het hoogste. Hier geeft 93 procent van de inwoners aan (bijna) alles gescheiden te houden. In Figuur 4 is per fractie weergegeven waar de inwoners de verschillende fractie naar toe brengen. Uit de figuur blijkt dat inwoners de fracties grof huishoudelijk afval, witen bruingoed en klein chemisch afval met name naar de milieustraat brengen. Oud papier wordt gescheiden aangeboden via inzameling aan huis en kleding en glas hoofdzakelijk via verzamelcontainers.

oud papier gha inzameling aan huis

web

verzamelcontainers kca

milieustraat

kleding glas 0%

20%

40%

60%

80%

100%

Figuur 4 Wijze van gescheiden aanleveren per fracties

12

Gevraagd is naar de fracties gft-afval, glas, oud papier en karton, kleding/textiel, klein chemisch afval, witen bruingoed en grof huishoudelijk afval

40 De tevredenheid over de mogelijkheden afval gescheiden aan te bieden is weergegeven in Figuur 5. Een ruime meerderheid van 86 procent van alle inwoners is tevreden over de mogelijkheden waarop gft-afval gescheiden aangeboden kan worden. Meer dan 90 procent van de inwoners zegt voor de fracties textiel, glas en oud papier en karton dat er voldoende mogelijkheden zijn voor het aanbieden van deze fracties. Voor grof huishoudelijk afval ligt dit het laagst, namelijk op 73 procent. Voor het niet scheiden van fracties geven inwoners meestal als reden aan te weinig van dit afval te hebben of het teveel moeite te vinden.

100

75

gft-afval glas

50

oud papier textiel

25

kca web

0

gha e oend vold ende o ld onvo

Figuur 5 Tevredenheid over de mogelijkheden fracties te scheiden Circa 20 procent van de inwoners zegt textiel beter te gaan scheiden indien meer textielcontainers beschikbaar komen. Met name inwoners die zeggen de helft of minder van een bepaalde fractie gescheiden te houden, zegt beter te gaan scheiden zodra meer faciliteiten aanwezig zijn in de gemeente Heusden. Figuur 6 geeft de antwoorden op de vraag of inwoners het scheidingsgedrag verbeteren indien een extra of individuele container voor gft en oud papier en extra verzamelcontainers voor glas en textiel beschikbaar komen. Hierbij is onderscheid gemaakt naar inwoners die meer en die minder dan de helft van een bepaalde afvalfractie gescheiden houden.


41

50 40 30 20 10 de helft of minder meer dan de helft

0 gftafval

glas

papier

textiel

Figuur 6 Antwoorden op de vraag ‘Gaat u beter scheiden indien extra containers beschikbaar komen?’ zijn gesplitst naar inwoners die zeggen meer dan de helft te scheiden en inwoners die de helft of minder scheiden.

5.4

Wegwerpluiers en incontinentiemateriaal

Sinds mei 2003 bestaat in de gemeente Heusden de mogelijkheid wegwerpluiers en incontinentiemateriaal gescheiden in te leveren. In totaal gebruikt 12 procent van de huishoudens wegwerpluiers en incontinentiemateriaal. Van huishoudens waar deze materialen gebruikt worden, zegt 30 procent van de inwoners het materiaal naar een centraal inzamelpunt te brengen. De groep die wel wegwerpluiers gebruikt maar deze niet gescheiden aanlevert, is voornamelijk onbekend met deze centrale inzameling (23 procent) of vindt het teveel moeite (37 procent).

42

40 35 30 25 20 15 10 5

ja

nee

0 teveel moeite

onbekend

te ver weg

niet nodig

overig

Figuur 7 Het linker taartdiagram geeft de verdeling (in procenten) van inwoners die hun luier en incontinentiemateriaal wel/niet scheiden. Rechts een tabel met de redenen waarom luier materiaal niet gescheiden wordt.

5.5

Afvalpreventie

Inwoners kunnen op verschillende manieren aan afvalpreventie doen, zoals bijvoorbeeld het gebruik van de ja-nee sticker om ongeadresseerd reclamedrukwerk te weren en het gebruik van een eigen tas bij het boodschappen doen. Slechts 10 procent van de huishoudens heeft een ja-nee sticker op de voordeur. Een ruime meerderheid van 95 procent van de inwoners gebruikt een eigen boodschappentas tijdens het winkelen.

5.6

Voorlichting

Tot slot zijn enkele vragen gesteld over de verschillende communicatiemiddelen die gebruikt worden. De meeste inwoners halen de informatie over de afvalinzameling uit de afvalwijzer. De helft van alle inwoners gebruikt het huis-aan-huis krant en de gemeentegids. De website van de gemeente wordt het minst vaak gebruikt. De inwoners die de afvalwijzer gebruiken, beoordelen deze als voldoende. De informatie wordt overwegend als voldoende beoordeeld, zoals in Figuur 8 is weergegeven.


43

100 75

h-a-h-bladen

50

afvalwijzer

25

gemeentegids

0 e oend vold nde e o ld onvo

website

Figuur 8 Waardering van de verschillende communicatiemiddelen door de gebruikers De website wordt door 7 procent van de inwoners gebruikt en heeft daarmee de laagste score. Het huis aan huis blad en de gemeentegids worden respectievelijk door 56 en 57 procent van de inwoners gebruikt. De afvalwijzer wordt het vaakst geraadpleegd, zeker 74 procent van de inwoners maakt hiervan gebruik bij het opzoeken van informatie over de afvalinzameling.

44 6

Knelpuntenanalyse

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de knelpunten, zoals deze in de voorgaande hoofdstukken van de nulmeting naar voren zijn gekomen. De aandachtspunten zijn per afvalfractie weergegeven.

Tabel 15

Overzicht aandachtspunten afvalinzameling in de gemeente Heusden

Aandachtspunten Gft- en Restafval

Toelichting •

De inzamelkosten voor gften restafval zijn relatief hoog.

•

In de gemeente Heusden worden vier verschillende inzamelmethodieken naast elkaar gehanteerd, namelijk inzameling met zakken, minicontainers, duocontainers en verzamelcontainers.

•

In Heusden wordt bij circa 80 huishoudens gften restafval in vuilniszakken ingezameld.

•

Het is niet bekend welke container bij welk huishouden is uitgezet. Zo kan een huishouden zijn container in meerdere wijken aanbieden of ‘vermiste’ containers gebruiken en aanbieden. Ook is het mogelijk dat huishoudens extra containers in bezit hebben die niet zijn geregistreerd.

•

De inwoners worden niet geprikkeld de verschillende fracties gescheiden van het restafval aan te bieden.

Restafval

•

In de gemeente Heusden wordt relatief veel restafval aangeboden

•

Ongeveer een zevende (15 procent) van de minicontainer gebruikers biedt de bruine minicontainer ten minst een keer per week aan, terwijl de inzamelfrequentie tweewekelijks is.

•

Bijna de helft van de inwoners die het restafval aanbieden met een duocontainer vindt de ruimte in de container te klein.

Gft-afval

•

Het gft-afval in de duocontainer is relatief vaak vervuild.

•

Veel gft-afval (38 procent) wordt als restafval aangeboden.

•

Eenderde van de minicontainer gebruikers biedt de gft-afval container wekelijks aan.

•

Relatief veel inwoners zijn geïnteresseerd in thuiscomposteren terwijl zij dat momenteel nog niet doen.


•

Op de milieustraat wordt veel afval aangeboden. Het grote afvalaanbod wordt vermoedelijk veroorzaakt doordat relatief veel bedrijfsafval wordt aangeboden.


45

Aandachtspunten

Toelichting •

Glas

De inzamelaars voor glas brengen verschillende tarieven in rekening voor de inzameling en verwerking. De kosten zijn daardoor relatief hoog.

•

De landelijke scheidingsdoelstelling voor glas wordt niet gehaald.

•

Relatief veel inwoners vinden dat onvoldoende voorzieningen aanwezig zijn voor het gescheiden aanbieden van glas.

•

In de buurt van glascontainers ligt vaak relatief veel afval op straat, zoals plastic tasjes en doosjes waarmee het glas naar de container is gebracht.


•

De landelijke scheidingsdoelstelling voor oud papier en karton wordt niet gehaald.

•

Inwoners die slecht scheiden vinden dat te weinig middelen beschikbaar zijn voor het gescheiden aanbieden van papier.

•

Relatief weinig inwoners maken gebruik van een ja-nee sticker voor de preventie van oud papier.

•

Textiel

De landelijke scheidingsdoelstelling voor textiel wordt niet gehaald.

•

De gemeente heeft geen actueel overzicht van de totale ingezamelde hoeveelheid textiel.

•

Circa 20 procent van de inwoners zou textiel beter gaan scheiden indien meer textielcontainers beschikbaar komen.

Luier- en incontinentiemateriaal

•

Relatief veel huishoudens waar luiers worden gebruikt zijn niet op de hoogte van de mogelijkheid tot het gescheiden inleveren van luier- en incontinentiemateriaal of vinden het teveel moeite de luiers gescheiden in te leveren.

7

Duocontainers versus minicontainers

In dit hoofdstuk staan de ervaringen van inwoners van de gemeente Heusden met betrekking tot de twee verschillende inzamelmiddelen die het meest in gebruik zijn, te weten de duocontainer en de minicontainer, centraal. In de nulmeting zijn op een aantal momenten verschillende containerspecifieke knelpunten naar voren gekomen, in dit hoofdstuk worden deze samengevat en overzichtelijk weergegeven.

46 7.1

Tevredenheid inzamelmiddel

Van de inwoners die het restafval aanbieden met een duocontainer vindt een groep van 45 procent dat de ruimte in de container te klein is. Onder minicontainer gebruikers deelt slechts 21 procent deze mening. Bij het aanbieden van gft-afval zijn de resultaten vergelijkbaar, al zijn de onderlinge verschillen kleiner, zie Figuur 9.

50 40 30 20 10 0

minicontainer

duo-container

gft-afval

restafval

Figuur 9 Percentage inwoners, per afvalstroom en inzamelmiddel, dat de container te klein vindt

Het feit dat een aanzienlijke groep duocontainer gebruikers de container te klein vindt voor zowel gften restafval, wordt bevestigd doordat 31 procent van de duocontainer gebruikers zegt dat de container niet altijd geheel geleegd wordt. Dit kan betekenen dat het afval is ‘aangestampt’. Onder minicontainer gebruikers is dit met 21 procent voor een kleinere groep een probleem. Zo’n 22 procent van de duocontainer gebruikers zegt dan ook gft-afval beter te scheiden indien een extra gft-container beschikbaar zou zijn. Onder minicontainer gebruikers is deze opvatting met 13 procent minder sterk aanwezig. Dit wordt versterkt door het antwoord op de vraag of inwoners vinden voldoende mogelijkheden te hebben afval gescheiden aan te bieden. Met betrekking tot gft-afval blijkt dat duocontainer gebruikers minder tevreden zijn. Zij geven twee keer zo vaak aan onvoldoende

mogelijkheden

te

hebben

gft-afval

gescheiden

aan

te

bieden

dan

minicontainer gebruikers, namelijk 14 procent tegenover 7 procent.


47 7.2

Afwegingskader duocontainers versus minicontainers

Zoals geconstateerd in paragraaf 4.1.1 worden in de gemeente Heusden in hoofdzaak twee verschillende inzamelmethoden en -middelen gebruikt voor de inzameling van gften restafval, namelijk de: •

Wekelijkse inzameling met gebruik van duocontainers;

•

Alternerende inzameling met gebruik van minicontainers.

Gezien de leeftijd en technische staat van de uitstaande minicontainers en een deel van de duocontainers dient de gemeente Heusden een afweging te maken over eventuele vervanging van de containers en een keuze voor een inzamelsystematiek. Het uniformeren

van

de

inzamelmiddelen

is

daarbij

aan

te

raden.

Voordelen

voor

uniformering zijn onder andere: •

Eenduidige containeradministratie;

•

Minder kosten voor beheer en onderhoud van het containerpark;

•

Eenduidige inzamelsystematiek voor inwoners;

•

Mogelijkheid verhoging inzamelefficiëntie doordat het inzamelgebied groter wordt.13

De keuze van inzamelmiddelen door de gemeente is een keuze met gevolgen voor een termijn van 10 à 15 jaar en verdient daarom een zorgvuldige afweging. De lange termijn invloed van deze keuze is het gevolg van het feit dat de afvalcontainers en inzamelvoertuigen een technische en financiële levensduur hebben van tenminste 10 à 15 jaar. De keuze van inzamelmiddel heeft niet alleen financiële gevolgen. De keuze is ook van invloed op de wijze van inzameling van het huishoudelijk afval en op de flexibiliteit die de gemeente heeft ten aanzien van beleidswijzigingen in de komende tien jaar. Bij de keuze van inzamelmiddelen voor huishoudelijk afval speelt een aantal afwegingen een rol. Deze zijn: Directe effecten

13

•

Investeringskosten;

•

Ruimtebeslag bij huishoudens;

•

Mate van dienstverlening aan en keuzevrijheid van de bewoners;

•

Scheiding van gften restafval;

Op dit moment is de gemeente verdeeld in twee gedeelten: een inzamelgebied met duocontainers en een gebied met minicontainers. Indien overal dezelfde inzamelmiddelen worden gebruikt wordt het mogelijk routes, met name in grensgebieden, efficiënter in te delen.

48 Indirecte effecten •

Inzamelefficiency;

•

Mogelijkheden voor nieuw beleid.

In het vervolg van dit hoofdstuk zijn de kenmerken van twee inzamelsystemen beschreven en is de wijze waarop de twee systemen zich verhouden tot eerder genoemde punten van afweging uitgewerkt.

7.3

Inzameling met duocontainers

Inzameling van huishoudelijk afval met duocontainers kan op verschillende manieren invulling krijgen. Uit oogpunt van flexibiliteit en dienstverlening naar de bewoners toe, kan de gemeente enkele keuzen bieden ten aanzien van de uit te zetten duocontainers. Door keuzen te bieden kan de aangeboden container aansluiten bij de behoefte per huishouden. Enkele alternatieven zijn: Containervolume: o

De gemeente stelt een standaard containervolume vast;

o

De bewoners zijn vrij het containervolume te kiezen.

Schot positie (tussenschot): o

De gemeente bepaalt een vaste schotpositie;

o

De bewoners bepalen een vaste schotpositie;

o

De schotpositie is variabel en kan per inzamelbeurt vrij door de bewoner worden bepaald.

De gemeente kan combinaties van deze keuzes ten aanzien van het containervolume en de schotpositie maken. Deze keuzen hebben invloed op de wijze van inzameling van het afval, de snelheid van werken en de inzamelefficiency.

7.3.1 Inzameling en aanbiedpercentage van duocontainers Bij gebruik van duocontainers vindt inzameling wekelijks plaats. Het aanbiedpercentage van de containers is relatief hoog doordat de vullingsgraad van een van de compartimenten bepalend is voor het al dan niet ter inzameling aanbieden van de container. Bij gebruik van duocontainers is het aantal inzamelaars dat deze diensten aanbiedt beperkt. Dit leidt tot beperking van de concurrentie en een mate van afhankelijkheid van de gemeente die kosten verhogend kan werken bij uitbesteding van de inzameltaak.


49 Tevens zijn de mogelijkheden voor uitwisseling van het inzamelmaterieel en vervanging van materieel in geval van calamiteiten beperkter dan bij gebruik van minicontainers.

7.4

Inzameling met minicontainers

Inzameling met minicontainers gaat uit van plaatsing van aparte afvalcontainers voor gften restafval bij elk huishouden waar deze fracties huis-aan-huis worden ingezameld. De inzameling vindt vervolgens alternerend plaats, dat wil zeggen om de week. Minicontainers zijn in verschillende volumes verkrijgbaar en hebben een standaard hoogte. De meest gangbare volumes zijn 140 liter en 240 liter. Ervaring leert dat wanneer bewoners het volume van de containers zelf mogen kiezen, de combinatie van een minicontainer van 240 liter voor restafval en 140 liter voor gft-afval het beste aansluit bij de behoefte.

7.4.1 Varianten met minicontainers Het basissysteem voor inzameling met minicontainers bestaat uit een vast pakket van containers dat voor alle bewoners gelijk is. Het volume en aantal containers per afvalfractie wordt door de gemeente vastgesteld. Uit

oogpunt

van

dienstverlening

kan

de

gemeente

afwijken

van

een

dergelijk

basissysteem. Varianten op dit basissysteem zijn bijvoorbeeld: •

De gemeente stelt regels op voor situaties waarin afgeweken kan worden van het standaard containerpakket, bijvoorbeeld als gevolg van kleine behuizing of voor inwoners met een handicap.

•

Het volume van de containers per fractie kan door de bewoners worden gekozen, waarbij de gemeente bepaalt uit welke containervolumes gekozen kan worden. Meestal is dit een keuze tussen 140 en 240 liter minicontainers.

•

Het aantal minicontainers per fractie kan door de bewoner worden gekozen. De gemeente kan hier voorwaarden aan verbinden, zoals het doorrekenen van eenmalige kosten of betaling van extra afvalstoffenheffing door de betreffende bewoner. Dit kan ondervangen worden door het tarief afhankelijk te stellen van het aantal ledigingen.

Een nadeel van inzameling met minicontainers is dat plaatsing van twee containers meer ruimte vereist dan plaatsing van één duocontainer.

50 7.4.2 Inzameling en aanbiedpercentage van minicontainers Bij een inzameling met minicontainers vindt inzameling doorgaans alternerend plaats. In de ene week wordt restafval ingezameld, in de andere week gft-afval. Dit hoeft niet voor alle huishoudens in de gemeente op te gaan. Het aanbiedpercentage van gft-containers is over het algemeen lager dan dat van restafvalcontainers. De benodigde inzameltijd per route is direct afhankelijk van het aanbiedpercentage van containers per route. Door een uitgekiende verdeling van inzamelroutes kan de inzamelaar een gelijkmatige inzet van mens en materieel bereiken op alle inzameldagen. Dit komt de efficiency en het kostenniveau ten goede. Tevens biedt gebruik van minicontainers de bewoners de kans niet geheel volle containers niet aan te bieden. De behoefte van bewoners de container ter inzameling aan te bieden wordt beïnvloed door de grootte van de containers. Gebruik van minicontainers leidt naar verwachting tot een toename van het aanbod van gft-afval. Gebruik van minicontainers biedt de gemeente echter ook de kans de inzameling van gft-afval anders te regelen dan de inzameling van restafval en zodoende een toename van het gft-afvalaanbod te stimuleren. Een gedifferentieerd gft-beleid kan bijvoorbeeld inhouden dat de inzameling in de wintermaanden wordt stopgezet, in de zomermaanden geïntensiveerd of dat gericht beleid op deelfracties van het gft-afval wordt gevoerd.

7.5

Financiële aspecten

De aankoop en plaatsing van duocontainers en minicontainers is een investering waarop wordt afgeschreven. De aanschafkosten van één duocontainer zijn hoger dan de aanschafkosten van twee minicontainers. Een duocontainer kost gemiddeld € 80, terwijl één minicontainer gemiddeld € 25 à € 29 kost. De technische levensduur van duocontainers en minicontainers is overeenkomstig. Bij het gebruik van duocontainers is echter wel sprake van een grotere slijtage en daardoor hogere onderhoudskosten doordat de duocontainer dubbel zo vaak wordt aangeboden als een minicontainer, een duocontainer kan immers wekelijks worden aangeboden terwijl de minicontainers alternerend worden aangeboden. Verder blijkt uit ervaringscijfers in gemeenten met dezelfde stedelijkheidsklasse als de gemeente Heusden dat de wekelijkse inzameling van duocontainers circa € 5,- per aansluiting

per

jaar

duurder

is

dan

alternerende

inzameling

met

behulp

van

minicontainers. Dit wordt onder andere veroorzaakt doordat de aanschafprijs van een


51 duo-inzamelwagen hoger is dan de aanschafprijs van een reguliere inzamelwagen. Ook de inzamelefficiëntie is bij een duo-inzamelwagen lager. Dit wordt onder andere veroorzaakt door het relatief grote aanbiedpercentage van duocontainers. Een andere reden voor de lagere inzamelefficiëntie is het feit dat het eerste volle compartiment van de inzamelwagen bepaalt wanneer de inzamelwagen naar het overslagstation moet. Het kan dan ook voorkomen dat bijvoorbeeld het restafval compartiment vol is terwijl het gftafvalcompartiment slechts voor de helft is gevuld. Dit betekent dat deze ‘volle’ inzamelwagen in totaal slechts voor driekwart is gevuld.

7.6

Samenvatting en advies

In onderstaande tabel zijn de uitkomsten van de analyse van het gebruik van duocontainers

en

minicontainers

samengevat

weergegeven.

De

scores

zijn

een

waardering van de inzamelmiddelen per aspect ten opzichte van elkaar. De score is gebaseerd op de voorgaande beschrijvingen van de twee inzamelsystemen.

Tabel 16

Vergelijking inzamelmiddelen

aspect

Duocontainers

minicontainers

Investeringskosten

-

+/-

Ruimte beslag bij huishoudens

+

-

+/-

+

-

+

+

++

+/-

++

Mate van dienstverlening aan/ keuzevrijheid van de bewoners Scheiding gft-afval Mogelijkheden verbetering inzamelefficiency TOTAAL --

zeer negatief

-

negatief

+

positief

++

zeer positief

+/- neutraal

Uit de tabel blijkt dat het plaatsen van minicontainers meer voordelen biedt, met name door een grote flexibiliteit bij beleidswijziging en betere scheidingsresultaten van gftafval. Ook bieden minicontainers meer mogelijkheden voor het bereiken van meer inzamelefficiency. Gebruik van minicontainers zal direct bijdragen aan een toename van het gft-afval aanbod.14 Beleidswijzigingen ten aanzien van de gft-inzameling die op langere termijn

14

Dit is onder andere gebleken bij de overstap van duo- naar minicontainers in andere gemeenten.

52 mogelijk gewenst zijn, zijn makkelijker te realiseren met minicontainers dan met duocontainers. Samenvattend kan gesteld worden dat de aanschafkosten van één duocontainer hoger zijn dan de aanschafkosten van twee minicontainers, de inzameling van duocontainers door een wekelijkse inzameling hoger ligt dan alternerende inzameling bij minicontainers en tenslotte dat de scheidingsresultaten bij gebruik van duocontainers over het algemeen slechter zijn dan de scheidingsresultaten bij het gebruik van twee minicontainers. Op basis van bovenstaande argumenten adviseert JMA aan de gemeente Heusden de duocontainers in de gehele gemeente te vervangen door minicontainers.

8

Ondergrondse inzameling

In dit hoofdstuk worden aandachtspunten en randvoorwaarden geformuleerd voor de plaatsing van ondergrondse verzamelcontainers voor restafval in de vesting Heusden. Op basis van het gemiddelde afvalaanbod per inwoner uit de vesting Heusden kunnen bij een ledigingsfrequentie van één keer per week circa 30 aansluitingen gebruik maken van ondergrondse verzamelcontainers.15 In de vesting Heusden gaan 80 aansluitingen, die nu ontheffing hebben voor het gebruik van vuilniszakken, gebruik maken van ondergrondse verzamelcontainers. Bij een ledigingsfrequentie van één keer per week zijn dus drie containers nodig.16 In het vervolg van dit hoofdstuk worden een aantal aandachtspunten beschreven waarmee

de

gemeente

Heusden

bij

het

plaatsen

van

de

ondergrondse

verzamelcontainers voor restafval rekening dient te houden.

8.1

Bereikbaarheid voor gebruikers en inzamelaar

De locatie voor de container dient dusdanig gekozen te worden dat de bereikbaarheid laagdrempelig is. De wettelijk vastgestelde maximale loopafstand vanaf de perceelsgrens

15

Uitgegaan is van een verzamelcontainer met een inhoud van 5 m3. Huishoudens uit de vesting Heusden bieden circa 100 liter restafval aan per week en 50 liter gft-afval.

16

In werkelijkheid speelt ook de spreiding van het de woningen een rol bij het bepalen van het aantal te plaatsen ondergrondse containers, aangezien de maximale loopafstand tot de container vanaf de perceelgrens 75 meter bedraagt. Bij de strategische plaatsing van drie containers is het mogelijk de containers binnen een straal van 75 meter van alle 80 aansluitingen te plaatsen.


53 is 75 meter.17 Bij voorkeur wordt de locatie zo gekozen dat de gebruikers vanaf de perceelsgrens direct visueel contact hebben met de ondergrondse verzamelcontainers. Voor alle verzamelcontainers geldt dat de inzamelaar voldoende ruimte moet hebben voor het bereiken en ledigen van de container. Dit betekent onder andere dat geen obstakels zoals bomen en lantaarnpalen in de buurt van de verzamelcontainers mogen staan.

8.2

Sociale controle

De inrichting en verlichting van de locaties en de aanlooproutes dienen aantrekkelijk te zijn en zo het gebruik te bevorderen. Verzamelcontainers worden dan ook bij voorkeur op druk bezochte locaties opgesteld en bovendien op een zodanige wijze dat zij voor gebruikers vanuit elke hoek zichtbaar zijn. Een gevoel van sociale veiligheid is van belang. Verlichting en bestrating spelen hierbij een belangrijke rol. Door een grote sociale controle wordt ook de bijplaatsing van afval verminderd.

8.3

Verkeersveiligheid

De geplaatste ondergrondse verzamelcontainers mogen niet leiden tot gevaarlijke verkeerssituaties. Belangrijk is dat de doorgang op de stoep niet wordt belemmerd. Aangeraden wordt ondergrondse verzamelcontainers niet op de hoek van de straat te plaatsen, daar dit het zicht van verkeersdeelnemers op kruisingen kan belemmeren. Tot slot wordt bij de locatiekeuze rekening gehouden met de afstand tot vluchtheuvels, bochten en kruispunten. De ondergrondse verzamelcontainers worden op een dusdanige afstand

van

deze

verkeersobstakels

geplaatst

dat

automobilisten

de

stilstaande

inzamelwagen tijdig zien en niet in de verleiding komen vreemde passeermanoeuvres uit te halen.

8.4

Inpassing in straatbeeld

De bestrating rondom de zuil van de ondergrondse container wordt bij voorkeur aangepast aan het totale straatbeeld. Eventueel kan gekozen worden voor een voetgangersplatvorm waarvan de “bekleding” één op één aansluit op de omliggende bestrating. Bij de keuze van de locatie moet rekening worden gehouden met de

17

Bij uitzondering en onder voorwaarden is het mogelijk de maximale loopafstand te vergroten tot 125 meter. De gemeenteraad dient hiervoor toestemming te verlenen.

54 archeologische structuur van de vesting Heusden. De locaties worden op een dusdanige wijze gekozen dat geen verstoring optreedt met de bovengrondse structuur. Ook wordt speciale aandacht besteed aan de ondergrondse archeologische structuur. Hierbij wordt verwacht dat bij het plaatsen van de ondergrondse containers archeologische vondsten worden gedaan. Hiermee zal in de projectplanning terdege rekening moeten worden gehouden.

8.5

Esthetiek

Het bovengrondse deel van een ondergrondse verzamelcontainer is de inwerpzuil. Door de geringe omvang van de inwerpzuil past deze makkelijk in het straatbeeld. De vorm en uitstraling van de inwerpzuil dient bij voorkeur aan te sluiten bij de vorm en uitstraling van het overig straatmeubilair.

8.6

Toegangscontrole

Het gevaar bestaat in de vesting Heusden dat andere aansluitingen dan waarvoor de verzamelcontainer

is

bestemd,

gebruik

gaan

maken

van

de

ondergrondse

verzamelcontainers. Het betreft afval van huishoudens uit de vesting die in het bezit zijn van een minicontainer, afval van winkels en restaurants en sluikstort vanuit andere gemeenten.

Het

voorkomen

van

oneigenlijk

gebruik

van

de

ondergrondse

verzamelcontainers kan worden gerealiseerd door het toepassen van elektronische toegangscontrole. Bij elektronische toegangscontrole wordt van tevoren bepaald welke huishoudens toegang krijgen tot een bepaalde container. Deze huishoudens krijgen een toegangspas waarmee de ondergrondse container kan worden geopend.

8.7

Kosten

De investeringen voor de aanschaf en plaatsing van ondergrondse containers zijn opgebouwd uit eenmalige kosten en investeringskosten. De eenmalige kosten bestaan onder andere uit locatieonderzoek, aanbestedingsprocedure, communicatie en externe begeleiding. In Tabel 17 wordt een overzicht gegeven van de totale investeringen voor de plaatsing van drie ondergrondse verzamelcontainers in de vesting Heusden. Hierbij is aangenomen dat de containers worden voorzien van elektronische toegangscontrole.


55 Tabel 17

Overzicht investeringskosten, exclusief BTW Kosten per locatie/container

Totaal

Eenmalige kosten a

€ 2.000

€ 6.000

Verlegging kabels en leidingen per locatieb

€ 2.500

€ 7.500

Kosten per locatie

Aanschafkosten

0 Aanschaf containers

€ 4.200

€ 12.600

Ingraven container

€ 1.300

€ 3.900

Extra elektronische toegangscontrole

€ 2.000

€ 6.000

TOTAAL

€ 36.000

a

Dit zijn de kosten voor locatieonderzoek, communicatie en externe begeleiding.

b

Aangenomen is dat op alle locaties leidingen en/of kabels moeten worden verlegd.

9

Haalbaarheidsstudie diftar

Met de invoering van diftar wordt een bijdrage geleverd aan het realiseren van de volgende doelstellingen: •

Het verbeteren van afvalscheiding en afvalpreventie;

•

Rechtvaardige kostenverdeling conform het principe ‘de vervuiler betaalt’;

•

Optimalisatie van de afvalinzameling.

De gemeenteraad van de gemeente Heusden heeft al op 26 september 2000 een voorkeur uitgesproken voor het realiseren van deze doelstellingen. Hiertoe heeft zij een principe besluit genomen voor de invoering van diftar op basis van volume/frequentie. Als onderdeel van de nulmeting is een geactualiseerde haalbaarheidstudie uitgevoerd van de gevolgen van de mogelijk invoering van diftar op basis van volume/frequentie in de gemeente Heusden.

9.1 De

Inzamelmiddelen basis

voor

de

invoering

containermanagementsysteem.

Met

van behulp

diftar van

is een

de

invoering

dergelijk

systeem

van wordt

een op

eenduidige wijze vastgelegd welk huishouden welke container in gebruik heeft en is het mogelijk elke geleegde container te registreren. Hiertoe worden alle containers voorzien van een chip en de inzamelwagens van antennes.

56 9.2

Rendement invoering diftar

Door de invoering van diftar treedt een verschuiving en een vermindering op van het totale afvalaanbod. Dit betekent onder andere meer glas naar de glascontainer en meer papier naar de papiercontainer. Ook wordt naar verwachting meer gebruik gemaakt van de milieustraat. Door dit gedrag en door preventie, dit is het zoveel mogelijk voorkomen van het ontstaan van afval, neemt het aanbod restafval af. Om het scheidingsgedrag te stimuleren dienen de voorzieningen voor de eenvoudig te scheiden fracties, zoals glas en papier, geoptimaliseerd te worden. In de gemeente Heusden wordt circa 100 kilogram restafval per inwoner meer ingezameld dan in vergelijkbare diftargemeenten. Voor gft-afval bedraagt dit verschil circa 35 kilogram per inwoner. In Tabel 18 wordt op basis van ervaring in vergelijkbare gemeenten en de samenstelling van het restafval in de gemeente Heusden een overzicht gegeven van de minimaal haalbaar geachte reductiepercentages in de gemeente Heusden als gevolg van de invoering van diftar. Tabel 18

Minimaal haalbare afvalreductie in de gemeente Heusden. Frequentie en volume/frequentie

Reductie restafval

25 %

Reductie gft-afval

30 %

9.3

Integrale benadering

De invoering van diftar is meer dan technische aanpassingen aan de inzamelwagen en inzamelmiddelen alleen. Voor het aanmaken van een correcte individuele aanslag moeten ook wijzigingen op het gebied van organisatie, financiën, administratie, ICT en communicatie worden doorgevoerd. Aangezien deze onderdelen nauw met elkaar samenhangen zal de invoering van diftar integraal, dus rekening houdend met alle facetten, plaats moeten vinden. Hierbij wordt onderscheid gemaakt naar: •

Administratie en organisatie: voor de implementatie van diftar zijn in de beheersfase aanpassingen van de administratieve organisatie vereist. Voor de uitvoering van containermanagement is extra structurele personele inzet nodig. Op basis van gegevens van de geregistreerde inzameling van containers vindt bij de invoering van diftar verwerking van de gegevens tot gespecificeerde heffingen per huishouden plaats. Hiertoe is uitbreiding van de huidige software bij de afdeling belastingen vereist. Voor het opleggen van de gespecificeerde aanslagen


57 is eveneens een verhoging van de personele inzet nodig. Met genoemde inzet is bij de doorrekening rekening gehouden. •

Juridische inbedding; de invoering van diftar moet juridisch worden ingebed. Hierbij worden de APV of afvalstoffenverordening en de belastingverordening aangepast. Ook worden protocollen opgesteld voor registratie van de inzameling en beheer van gegevens.

•

Handhaving

en

ongewenst

gedrag;

invoering

van

diftar

kan

ongewenst

afvalgedrag tot gevolg hebben. Ervaring leert dat deze effecten beperkt zijn en korte tijd na de start van diftar wegebben. Ongewenst gedrag is verschillend van aard en vraagt een gedifferentieerde aanpak. Preventieve handhaving door toezicht, communicatie en voorlichting is in de meeste gevallen voldoende voor het bereiken van het gewenste gedrag. Inzet van repressieve handhaving moet echter niet worden geschuwd. Meer inzet van toezicht en controle vormt een onderdeel van de invoering van diftar. •

Flankerend beleid; het flankerend beleid is het geheel van voorzieningen ter bevordering van preventie- en scheidingsgedrag. Met andere woorden; inwoners moeten zoveel mogelijk de gelegenheid hebben hun afval optimaal gescheiden aan te bieden en te voorkomen dat afval ontstaat.

•

Communicatie en voorlichting: voor succesvolle invoering van diftar is draagvlak bij inwoners vereist. Hiervoor is gerichte en gestructureerde communicatie noodzakelijk. De communicatie is gericht op het verhogen van kennis over afval en verandering van houding en afvalaanbiedgedrag van de inwoners.

9.4

Financiële consequenties

Indien de minimaal haalbaar geachte reducties worden gerealiseerd zal de gemiddelde afvalstoffenheffing in de gemeente als gevolg van de invoering van diftar onder overigens gelijkblijvende omstandigheden ten minste gelijk blijven, zie Tabel 19. Dit betekent echter niet dat ieder huishouden na invoering evenveel afvalstoffenheffing betaalt als daarvoor. Huishoudens die meer dan de gemiddelde hoeveelheid afval aanbieden zullen na invoering van diftar meer betalen dan voor de invoering van diftar, terwijl huishoudens die minder afval dan gemiddeld aanbieden minder gaan betalen.

58 Tabel 19

Overzicht kosten en baten diftar in de gemeente Heusden per jaar Frequentie en volume/ frequentie

Verwachte investeringskosten

€ 9,00

Verwachte structurele kosten

€ 19,00

Totale kosten

€ 28,00

Minimaal verwachte baten

-€ 28,00

SALDO (besparing)

9.5

€ 0,00

Draagvlak voor diftar

In het bewonersonderzoek, uitgevoerd in het kader van de nulmeting, zijn onder andere vragen gesteld over ontwijkgedrag en het draagvlak voor diftar. Van de 1000 geselecteerde huishoudens heeft 44 procent de vragenlijst ingevuld en geretourneerd. Van de inwoners van de gemeente Heusden weet slechts 25 procent hoeveel zij jaarlijks betalen

aan

afvalstoffenheffing.

Bij

de

eventuele

invoering

van

diftar

zal

de

bewustwording van de huidige kosten voor afvalinzameling dan ook een belangrijk aandachtspunt zijn. Circa 65 procent van de inwoners zegt voorstander te zijn van een afvalstoffenheffing die afhankelijk is van het afvalaanbod. Eenzelfde percentage verwacht dat een dergelijk systeem een verbetering van afvalscheiding tot gevolg heeft. Indien gevraagd wordt of zij zelf ook daadwerkelijk beter gaan scheiden als gevolg van een financiële prikkel, zegt slechts 28 procent dit ook te gaan doen. Ruim 80 procent van de inwoners verwacht dat als gevolg van de invoering van diftar het ontwijkgedrag, het bewust verkeerd aanbieden van afval, toe zal nemen. Zo’n 30 procent van de inwoners zegt na invoering van diftar ook daadwerkelijk afval mee te nemen naar werk en/of familie.

9.6

Conclusies

Diftar is een goed instrument om de scheidingsresultaten te verbeteren. De eventuele invoering van diftar in de gemeente Heusden sluit goed aan op het gemeentelijk beleid voor het verbeteren van het milieurendement, het bereiken van een rechtvaardige kostenverdeling en optimalisatie van de afvalinzameling. De eventuele implementatie van diftar dient integraal opgepakt te worden en staat niet los van de rest van de inzamelstructuur. Dit betekent dat voldoende voorzieningen voor de inzameling van eenvoudig te scheiden fracties zoals papier, glas en textiel aanwezig Basisproject Heusden SAM 2005

59 moeten

zijn

en

ook

dient

een

integraal

tariefsysteem

voor

alle

haal-

en

brengvoorzieningen te worden opgezet. Bij een integrale aanpak dienen alle afdelingen, die binnen de gemeentelijke organisatie op enige wijze betrokken zijn bij het opleggen van een gedifferentieerd heffing voor huishoudelijk afval, tijdig betrokken te worden. De eventuele invoering van diftar in de gemeente Heusden zal, onder overigens gelijkblijvende omstandigheden, niet leiden tot een stijging van de gemiddelde hoogte van de afvalstoffenheffing.

10

Plan van Aanpak

In dit hoofdstuk worden concrete maatregelen voorgesteld voor het oplossen van de aandachtspunten, zoals deze in de nulmeting naar voren zijn gekomen en in hoofdstuk 6 zijn

benoemd.

De

maatregelen

zijn

per

afvalfractie

in

onderstaande

Tabel

20

weergegeven.

Tabel 20

Plan van Aanpak

Onderwerp

Maatregelen

Gft- en restafval

•

Vervangen van de wekelijkse inzameling met duocontainers door een alternerende inzameling met minicontainers.

•

Plaatsing van ondergrondse verzamelcontainers voor de inzameling van gften restafval in de vesting Heusden.

Gft-afval


Glas

•

Invoeren van een containermanagementsysteem.

•

Invoeren van diftar op basis van volume/frequentie.

•

Europees aanbesteden van de inzameling van gften restafval.

•

Starten van promotiecampagne voor thuiscomposteren.

•

Voorlichting over scheidingsregels met betrekking tot gft-afval.

•

Invoering van toegangscontrole bij de milieustraat.

•

Het instellen van marktconforme tarieven.

•

Uniformeren van de tarieven voor de inzameling van glas.

•

Onderzoek naar de mogelijke uitbreiding en/of verplaatsing van glascontainers.

•

Onderzoek wenselijkheid plaatsing prullenbak bij iedere glascontainer.

•

Voorlichting over nut en noodzaak van het scheiden van glas.

•

Voorlichting over scheidingsregels met betrekking tot glas.

60


•

Onderzoek naar de mogelijkheid de ophaalfrequentie van oud papier te verhogen.

•

Onderzoek naar de mogelijkheid een minicontainer beschikbaar te stellen voor de inzameling van oud papier.

Textiel

•

Voorlichting over nut en noodzaak van het scheiden van papier.

•

Voorlichting over scheidingsregels met betrekking tot papier.

•

Verscherpen inzamelvergunning voor textiel, met name met betrekking tot informatieverstrekking.

•

Onderzoek naar de dekkendheid van de textielinzameling, m.a.w. of bij alle aansluitingen aan huis textiel wordt ingezameld.

Luier- en

•

Inventariseren aantal niet-geregistreerde textielcontainers.

•

Voorlichting over nut en noodzaak van het scheiden van textiel.

•

Voorlichting over scheidingsregels met betrekking tot textiel.

•

Voorlichting over nut en noodzaak van het scheiden van luier- en

incontinentiemateriaal

incontinentiemateriaal. •

Uitbreiding van het aantal inzamelpunten.


61

Bijlage 1


De doelstelling van de producentenverantwoordelijkheid gaat verder dan het bevorderen van inzameling en hergebruik door producenten. Zo wordt van de producenten verwacht reeds in de ontwerpfase en bij de productie van goederen meer aandacht te besteden aan het voorkómen van afval en mogelijkheden tot hergebruik. Het is niet ondenkbaar dat fabrikanten door een optimale afstemming van ontwerp, productie en hergebruik van materialen kunnen komen tot lagere kosten van inzameling of zelfs van hun producten. Met producentenverantwoordelijkheid wordt aldus beoogd producenten/importeurs de volgende verantwoordelijkheden op te leggen: o

Nemen van preventieve maatregelen zodat op het moment van afdanken van het product een minimale hoeveelheid afval resteert door reeds bij het ontwerp en de productie rekening te houden met de mogelijkheden voor hergebruik;

o

Inzameling en hergebruik door de producent van de op de Nederlandse markt gebrachte producten in het afvalstadium;

o

Bekostiging van voorgaande twee punten bij voorkeur door het integreren van de kosten voor afvalverwijdering in de productprijs, zodat de financiële middelen voor verwijdering vooraf zeker gesteld zijn.

Het uiteindelijke doel is eenduidig: het voorkomen van afval. Producentenverantwoordelijkheid wordt zowel op vrijwillige als op wettelijke basis afgesproken. Hierbij kan gekozen worden voor een: •

Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB);

•

Ministeriële Regeling;

•

Algemeen verbindend verklaarde overeenkomst (Avv);

•

Convenant.

Momenteel is aan de producentenverantwoordelijkheid voor diverse producten gestalte gegeven, zoals voor autobanden, batterijen, landbouwfolies, witen bruingoed en verpakkingsafval.

Een

aantal

afvalstromen

waar

producentenverantwoordelijkheid

operationeel is of wordt en waarbij de rol van de gemeente groot is/blijft is hieronder uitgewerkt.

62 Batterijen In Nederland zijn de gemeenten verantwoordelijk voor de gescheiden inzameling van klein

chemisch

afval

(kca),

waartoe

ook

batterijen

behoren.

Hiervoor

bestaan

verschillende gemeentelijke inzamelsystemen. In sommige gemeenten hebben inwoners een milieubox, in andere gemeenten rijdt een chemokar of worden de inwoners geacht het kca naar de milieustraat te brengen. Naast de gemeentelijke verplichting met betrekking tot het gescheiden inzamelen van kca, is een AMvB van kracht “het Besluit Verwijdering Batterijen”. Vanaf de milieustraat zorgt

Stibat

(Stichting

Batterijen,

waarin

bijna

alle

producenten

en

importeurs

vertegenwoordigd zijn) voor inzameling en transport van batterijen, opslag, sortering en verwerking. Daarnaast verzorgt Stibat ook de inzameling van batterijen bij winkels en scholen. Producenten en importeurs doen opgave bij Stibat van het aantal en soort batterijen dat zij

op

de

Nederlandse

verwijderingsbijdrage.

Op

markt deze

brengen. manier

Op

zijn

basis

financiële

daarvan middelen

betalen

zij

aanwezig

een voor

verwijdering van batterijen. Wit- en bruingoed Sinds 1 januari 1998 is het Besluit Verwijdering Wit- en Bruingoed in werking. In eerste instantie was dit alleen van toepassing op het groot witen bruingoed, maar sinds 1 januari 1999 ook voor klein witen bruingoed. Het Besluit Verwijdering Wit- en Bruingoed is vervangen door het Besluit Beheer Elektrische en Elektronische Apparatuur. Bij aankoop van een nieuw product witen/of bruingoed kan de consument het oude product gratis bij de detailhandelaar waar het nieuwe product wordt aangeschaft, inleveren. Dit is de zogeheten “oud voor nieuw regel”. Wanneer geen nieuw product wordt aangeschaft, kan het afgedankte product worden ingeleverd bij de gemeente. De producenten en importeurs zijn verantwoordelijk voor de verdere verwijdering van de producten vanaf de detailhandelaar/leverancier, het reparatiebedrijf of de gemeente. Transporteurs halen de afgedankte apparaten op bij de detaillist of de gemeente en brengen ze naar een speciaal hiervoor ingericht Regionaal Overslagstation (ROS). Consumenten en detailhandelaren kunnen ook rechtstreeks bij een ROS de afgedankte producten inleveren. Bij een ROS worden de producten verzameld en gesorteerd naar soort. Hiervoor ontvangt het ROS een vergoeding van de Nederlandse Vereniging


63 Verwijdering Metalektro Producten (NVMP) naar rato van het aantal producten die het ROS verwerkt. Na de sortering worden de producten op kosten van de NVMP verder getransporteerd naar gespecialiseerde verwerkingsbedrijven waar de apparaten worden gerecycled. Verpakkingen In december 2002 is het convenant Verpakkingen III ondertekend. Dit convenant is gesloten tussen het bedrijfsleven, VNG en ministerie van VROM. In het convenant is de afspraak gemaakt dat het bedrijfsleven ervoor moet zorgen dat in het jaar 2005 de hoeveelheid blikjes en flesjes in het zwerfvuil met 80 procent is afgenomen. Momenteel worden kleine PET-flesjes niet afzonderlijk ingezameld en komen deze dus in het huisvuil terecht. Daarnaast leveren PET-flesjes een grote bijdrage aan het zwerfafval. De gemeente draait daarmee op voor de kosten van verwijdering. Discussie over de verandering van de inzamelstructuur is gaande. De mogelijkheid bestaat dat de grotere PET-flessen niet meer worden hergebruikt. Om het nadelig effect op het milieu te compenseren, wordt een inzamelstructuur voor de eenmalige kleine PET-flesjes opgezet, waarbij geen afwenteling naar de gemeente mag plaatsvinden. Dat zou betekenen dat inzameling door de producent gaat plaatsvinden. Concluderend Gemeenten draaien veelal op voor de kosten van gescheiden inzameling van afgedankte producten. Daarbij gaat het om de inzameling van producten die normaal met het restafval zouden worden ingezameld. Het zou meer voor de hand liggen dat producenten en importeurs de gemaakte kosten voor inzameling financieren. Voordeel is dat ze meer mogelijkheden hebben om eisen te stellen aan de inzameling. Aan de andere kant dient de inzameling van afvalstoffen ook bredere belangen als hygiëne, volksgezondheid en dergelijke. Teveel inspraak van producenten en importeurs lijkt daarom ongewenst.

64

Bijlage 2

KCA lijst

Wat is klein chemisch afval? Klein chemisch afval (kca) is huishoudelijk afval waar chemische stoffen inzitten die schadelijk zijn voor de gezondheid en voor het milieu. Het afval bevat bijvoorbeeld lood, kwik, cadmium, chroom, organische oplosmiddelen of dioxine. Deze stoffen veroorzaken bij verbranding luchtvervuiling en bij storting vervuilen ze het grondwater. Producten als spaarlampen en oplaadbare batterijen behoren ook tot het kca. Ze zijn dan wel milieuvriendelijker dan gewone gloeilampen en batterijen, maar bevatten nog altijd chemische stoffen. Kca wordt gescheiden ingezameld omdat het apart moet worden verwerkt. Dat is ook nodig om de veiligheid van afvalinzamelaars te waarborgen. Die kunnen zich anders prikken aan gebruikte injectienaalden of in aanraking komen met gevaarlijke, bijtende stoffen. Welke producten behoren tot het kca? Huishoudelijke producten

Uit het medicijnkastje

•

batterijen spaarlampen en energiezuinige lampen

•

medicijnen

•

tl-buizen

•

kwikthermometers

•

vloeibare gootsteenontstopper

•

injectienaalden

•

lampenolie

•

petroleum

•

bestrijdingsmiddelen / insecticiden

Doe-het-zelfproducten

Hobby

•

verf, lak, beits en

•

fotofixeermiddel

•

houtverduurzamingsmiddelen

•

foto-ontwikkelaar

•

verfproducten als terpentine, thinner,

•

etsvloeistoffen

•

afbijtmiddel, verfverdunner, kwastreiniger,

•

kwastontharder en wasbenzine

•

kwikschakelaars (bijvoorbeeld niet-digitale

•

verwarmingsthermostaten)

als

salpeterzuur,

zwavelzuur en zoutzuur

Vervoer •

accu's

•

benzine

•

motorolie, afgewerkte olie en remolie

•

oliefilters

Bron: Website VROM, dossier klein chemisch afval.


65

Bijlage 3

Inzamel- en verwerkingskosten

In de onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de totale inzamelen verwerkingskosten in de gemeente Heusden per afvalfractie in 2004.

Inzamelkosten

Verwerkings-

totaal

kosten

Totaal

totaal Restafval

€ 968.111

Gft Grof huishoudelijk afval

Textiel KCA TOTAAL

€ 311.926

€ 2.774.614

0

0

0

Aan huis

€ 2.902

€ 491.462

€ 867.502

Milieustraat

€ 373.138 € 121.140

€ 121.140

€ 29.856

€ 22.742

€ 52.598

€0

€0

€0

€ 12.279

€ 45.484

€ 57.763

€ 1.386.286,00

€ 2.487.331,00

€ 3.873.617,00

Oud papier en karton Glas

€ 1.494.577

0

66

Bijlage 4

Enquête

Enquête gescheiden afvalinzameling de gemeente Heusden

U kunt de enquête uiterlijk 7 april 2005 gratis per post retourneren of invullen op het digitale loket op www.heusden.nl Woonsituatie 1

In welke kern woont u?

Doeveren Drunen Elshout Giersbergen Haarsteeg Hedikhuizen Heesbeen Herpt Heusden Nieuwkuijk Oudheusden Vlijmen

2

Hoe groot is uw tuin ongeveer?

ik heb geen tuin kleiner dan 75 m2 tussen de 75 m2 en 200 m2 tussen de 201 m2 en 350 m2 groter dan 350 m2

3

Uit hoeveel personen, uzelf meegerekend, bestaat uw huishouden (een huishouden bestaat uit alle personen die in dezelfde woning wonen)?

Inzamelmiddel restafval en groente fruit en tuinafval (gft-afval) 4

Op welke wijze biedt u het restafval aan?

5

Hoeveel bruine of duocontainers heeft u in gebruik voor het één container aanbieden van restafval? twee containers meer dan twee containers niet van toepassing ik gebruik een verzamelcontainer of afvalzakken

6

Hoe vaak biedt u het restafval aan?

via een bruine container via een duocontainer via een bovengrondse verzamelcontainer ik plaats afvalzakken aan de straat

meerdere malen per week één keer per week elke twee weken één keer per maand minder dan één keer per maand

Kunt u aangeven of u het eens bent met de volgende stellingen: 7 het restafval wordt niet vaak genoeg ingezameld mijn bruine container of het vak voor restafval van de duocontainer is te klein het restafval wordt niet altijd meegenomen de container wordt niet altijd geheel geleegd 8

Op welke wijze biedt u het gft-afval aan?

eens

oneens

via een groene container via een duocontainer via een bovengrondse verzamelcontainer niet van toepassing ik bied nooit gft-afval aan


67

9

Hoeveel groene of duocontainers heeft u in gebruik voor het één container aanbieden van gft-afval? twee containers meer dan twee containers niet van toepassing ik bied nooit gft-afval aan

10

Hoe vaak biedt u het gft-afval aan?

meerdere malen per week één keer per week elke twee weken één keer per maand minder dan één keer per maand niet van toepassing ik bied nooit gft-afval aan

Kunt u aangeven of u het eens bent met de volgende stellingen: 11 het gft-afval wordt niet vaak genoeg ingezameld mijn groene container of het vak voor gft-afval van de duocontainer is te klein de container wordt niet altijd geheel geleegd het gft-afval wordt niet altijd meegenomen mijn groene container of duocontainer is te vies

eens

oneens

Composteren 12

Composteert u het gft-afval thuis?

13

Bent u geïnteresseerd in het composteren van gft-afval?

ja, met een compostvat en composthoop ja, met een compostvat ja, met een composthoop nee ja, zoals aangegeven in vraag 12 composteer ik al ja, maar ik composteer nog niet nee, ik ben niet geïnteresseerd in composteren

Afvalscheiding Kunt u aangeven hoeveel u van de volgende soorten afval apart houdt van het restafval? 14 Soorten afval meer dan (bijna) alles de helft

plus minus minder dan de helft de helft

weinig /niets

Gft-afval Glas Oud papier Kleding/textiel Klein chemisch afval (kca) Wit- en bruingoed (WeB), zoals koelkast, strijkijzer, etc. Grof huishoudelijk afval (GHA), zoals hout, puin, huisraad, etc. Vindt u dat u voldoende mogelijkheden heeft om de volgende soorten afval aan te bieden? 15 Soort afval Gft-afval Glas Oud papier Kleding/textiel Klein chemisch afval (kca) Wit- en bruingoed (WeB) Grof huishoudelijk afval (GHA)

ja

nee

68

Indien u bepaalde soorten afval niet gescheiden houdt van het restafval, kunt u aankruisen waarom niet? kleding/ 16 Soort afval gft-afval glas oud papier kca textiel n.v.t., ik houd dit soort afval wel gescheiden

WeB

GHA

nee

maakt niet uit

Milieustraat

n.v.t.

van dit soort afval heb ik weinig stank, ongedierte fysieke beperkingen, bijvoorbeeld slecht ter been geen ruimte voor opslag kost teveel moeite het afval komt toch op één hoop terecht ik wist niet dat je dat gescheiden aan moest bieden andere redenen Zou u onder bepaalde omstandigheden de verschillende soorten afval beter/vaker gescheiden houden? 17 ja Indien de gemeente extra glascontainers plaatst gaat u dan beter/vaker glas gescheiden houden van het restafval? Indien de gemeente extra textielcontainers plaatst gaat u dan beter/vaker textiel gescheiden houden van het restafval? Indien ik een extra container zou hebben voor het aanbieden van gft-afval, zou ik beter gft-afval scheiden Indien de gemeente aan ieder huishouden een individuele papiercontainer verstekt, gaat u dan beter/vaker papier gescheiden houden van het restafval? Hoe ontdoet u zich van de volgende soorten afval? 18

Inzameling aan huis

Verzamelcontainer

Glas Oud papier Kleding/ textiel Klein chemisch afval (kca) Wit en Bruingoed (WeB) Grof huishoudelijk afval (GHA) Luiers

Luiers ja, ga naar vraag 20 nee, ga naar vraag 22

19

Worden in uw huishouden wegwerpluiers/incontinentiemateriaal gebruikt?

20

Maakt u gebruik van wegwerpluiers/incontinentiemateriaal?

21

Indien u geen gebruik maakt van de inzamelvoorziening voor ik wist niet dat je ze gescheiden aan kon bieden wegwerpluiers/incontinentiemateriaal wat is daarvoor de reden? de inzamelcontainers staan te ver weg ik heb geen vervoer om ze weg te brengen

de

voorzieningen

voor ja, ga naar vraag 22 nee, ga naar vraag 21

de inzamelvoorzieningen zijn 's avonds gesloten ik zie niet in waarom ik luiers gescheiden weg moet brengen kost mij teveel moeite andere reden Gedrag en beleving 22

Wat is uw motivatie om afval te scheiden?

goed voor het milieu de afvalstoffenheffing blijft daardoor laag zorgt voor meer werkgelegenheid dit wordt verwacht door mijn omgeving


69

(meerdere antwoorden mogelijk)

niet van toepassing, ik houd mijn afval niet gescheiden ja

23

nee

Biedt u wel eens afval bewust ‘verkeerd’ aan? ik gooi wel eens glas of papier bij het gft- of restafval ik gooi mijn afval wel eens in een gemeentelijke prullenbak ik gooi wel eens afval in de container van de buren ik neem wel eens afval mee naar mijn werk ik zet wel eens afval in een gewone vuilniszak aan de straat in een andere gemeente ik dump wel eens afval op plaatsen waar dat niet is toegestaan ik gooi wel eens gft-afval bij het restafval ik gooi wel eens restafval bij het gft-afval 24

Indien u afval weleens 'verkeerd' aanbiedt wat is uw reden?

het papier of glas is vies mijn container is vol de verzamelcontainer is vol ander afval ligt/ staat al naast de afvalcontainer

(meerdere antwoorden mogelijk)

de klep van container opent niet (goed) de container is vies de aanbiedmogelijkheden zijn te ver weg

Afvalpreventie 25

Heeft u een ja-nee sticker op de voordeur/ brievenbus zodat u geen ongeadresseerd drukwerk ja ontvangt? nee

26

Maakt u bij het boodschappen doen gebruik van een eigen tas?

ja nee

Afvalstoffenheffing 27

Hoeveel betaalt u voor de inzameling van huishoudelijk afval? geen idee niet van toepassing, wij betalen niet voor de inzameling van huishoudelijk afval minder dan 200 euro per jaar tussen de 200 en 300 euro per jaar meer dan 300 euro per jaar

Bent u het eens met de volgende stellingen? 28 Iemand die wekelijks zijn container ter lediging aanbiedt zou meer moeten betalen dan iemand die minder vaak zijn container aanbiedt Inwoners die gebruik maken van een kleine container om afval aan te bieden zouden minder moeten betalen dan inwoners die gebruik maken van een grote container. Indien ik zou moeten betalen voor de hoeveelheid afval die ik aanbied, ga ik beter afval scheiden. Elk huishouden zou evenveel moeten betalen voor de inzameling van huishoudelijk afval, ongeacht het afvalaanbod. Indien de hoogte van de heffing afhankelijk is van de hoeveelheid afval die je aanbiedt, zal ontwijkgedrag, bijvoorbeeld afval meenemen naar het werk, toenemen. Het principe 'de vervuiler betaalt' is een eerlijk principe, dit wil zeggen betalen naar gelang de hoeveelheid afval die is aangeboden? Een financiële prikkel om afval beter te scheiden zou afvalscheiding in de gemeente Heusden verbeteren. Indien ik zou moeten betalen voor de hoeveelheid afval die ik aanbied, zou ik (een gedeelte van) mijn afval meenemen naar mijn werk of familie. Indien huishoudens in de gemeente Heusden gaan betalen voor de hoeveelheid afval die zij aanbieden zal dat mijn huishouden meer geld gaan kosten. Inwoners die gebruik maken van een grote container om afval aan te bieden zouden meer moeten betalen dan inwoners die gebruik maken van een kleine container. Voorlichting 29

Waar haalt u informatie vandaan over de inzameling van huis-aan-huis bladen huishoudelijk afval? afvalwijzer gemeentegids

eens

oneens

70

website van de buren

(meerdere antwoorden mogelijk) 30

Hoe beoordeelt u de informatie over inzameling van huishoudelijk afval via volgende media:

de de

voldoende onvoldoende

n.v.t.

huis-aan-huis bladen afvalwijzer gemeentegids website

Persoonlijke achtergrond 31

Wat is uw geslacht?

32

Tot welke leeftijdsgroep behoort u?

man vrouw 18 – 29 30 – 44 45 – 60 60 en ouder

Eventuele aanvullende opmerkingen over afvalinzameling en enquête:

Bedankt voor het invullen van de enquête! Enquête graag terugsturen met behulp van de gratis antwoordenveloppe of invullen op het digitale loket op www.heusden.nl voor 7 april 2005


71

Bijlage 5

Resultaten

Welke (voormalige) gemeente

Vlijmen Heusden Drunen

Percentage 39,5% 12,4% 48,1%

hoe groot tuin

geen tuin kleiner dan 75 m2 tussen 75 en 200 tussen 201 en 350 groter dan 350 m2

Percentage 5,5% 30,5% 36,5% 11,5% 16,1%

hoeveel personen per huishouden

1 2 3 4 5 6 7 8

Percentage 15,3% 40,5% 13,0% 22,1% 6,7% 1,9% 0,2% 0,2%

welke wijze aanbieden restafval

via bruine container via duo container via bovengrondse verzamelcontainer afvalzakken

hoeveel containers restafval

een container twee containers meer dan twee n.v.t.

hoe vaak aanbieden restafval

meerdere malen per week een keer per week elke twee weken een keer per maand minder dan een keer per maand

Percentage 12,5% 84,1% 3,2% 0,2% Percentage 95,9% 0,9% 0,2% 3,0% Percentage 2,9% 80,3% 13,4% 1,4% 2,0%

restafval niet vaak genoeg ingezameld

eens oneens

Percentage 17,2% 82,8%

ruimte containers te klein

eens oneens


restafval niet altijd meegenomen

eens oneens


container niet altijd geheel geleegd

eens oneens


welke wijze aanbieden gftafval

via groene container via duo container via bovengrondse verzamelcontainer n.v.t., geen gft

hoeveel containers gft

een container twee containers meer dan twee n.v.t.

Percentage 17,4% 76,2% 2,9% 3,4% Percentage 95,2% 0,9% 0,5% 3,4%

72

hoe vaak aanbieden gft

meerdere malen per week een keer per week elke twee weken een keer per maand minder dan een keer per maand nvt, nooit gft

Percentage 1,6% 77,6% 11,7% 2,7% 2,3% 4,1%

gft niet vaak genoeg ingezameld

eens oneens


ruimte containers te klein

eens oneens


container niet altijd geheel geleegd

eens oneens


gft niet altijd meegenomen

eens oneens


container te vies

eens oneens


composteert gft thuis

ja, compostvat en composthoop ja, compostvat composthoop nee

Percentage 1,1% 4,1% 7,7% 87,0%

geïnteresseerd in composteren

ja, composteer al ja, composteer nog niet nee, niet geïnteresseerd

Percentage 12,8% 11,1% 76,1%

scheiden gft

(bijna) alles meer dan de helft ongeveer de helft minder dan de helft weinig/niets

Percentage 80,7% 10,1% 2,8% 1,4% 5,0%

scheiden glas


Percentage 84,6% 6,1% 1,9% ,7% 6,8%

scheiden oud papier


Percentage 92,5% 3,3% ,7% ,7% 2,8%

scheiden kleding/textiel


Percentage 86,0% 5,0% 1,4% ,9% 6,6%


73

scheiden kca


Percentage 80,5% 5,9% 2,2% 3,4% 8,0%

scheiden web


Percentage 89,1% 2,6% 1,2% ,5% 6,7%

scheiden gha


Percentage 71,9% 14,2% 3,1% 2,1% 8,7%

voldoende mogelijkheden aanbieden gft

ja nee


voldoende mogelijkheden aanbieden glas

ja nee


voldoende mogelijkheden aanbieden papier

ja nee


voldoende mogelijkheden aanbieden textiel

ja nee


voldoende mogelijkheden aanbieden kca

ja nee


voldoende mogelijkheden aanbieden web

ja nee


voldoende mogelijkheden aanbieden gha

ja nee


waarom niet scheiden gft

scheidt wel heb te weinig stank, ongedierte fysieke beperkingen geen ruimte teveel moeite toch op een hoop wist niet andere redenen

Percentage 83,7% 4,1% 4,1% ,0% 2,3% 2,9% 1,5% ,0% 1,5%

waarom niet scheiden glas


Percentage 86,5% 7,5% ,0% ,6% 1,6% 2,5% ,0% ,0% 1,3%

74

waarom niet scheiden papier


Percentage 94,9% 1,0% ,0% ,0% 1,9% 1,3% ,0% ,0% 1,0%

waarom niet scheiden kleding/textiel


Percentage 86,1% 10,0% ,0% ,0% ,0% 1,0% ,0% 1,3% 1,6%

waarom niet scheiden kca


Percentage 78,2% 15,6% ,3% ,3% ,7% 2,6% ,3% ,0% 2,0%

waarom niet scheiden web


Percentage 83,7% 11,6% ,0% ,3% 1,0% 2,3% ,3% ,3% ,3%

waarom niet scheiden gha


Percentage 75,4% 14,9% ,0% ,6% 2,3% 3,9% ,6% ,0% 2,3%

beter scheiden bij meer glascontainers

ja nee maakt niet uit

Percentage 18,5% 17,5% 64,0%

beter scheiden bij meer textielcontainers


Percentage 22,9% 16,0% 61,1%

beter scheiden als extra gftcontainers


Percentage 21,0% 22,0% 57,0%

beter scheiden bij individuele papiercontainers


Percentage 21,7% 26,9% 51,4%


75

hoe ontdoen van glas

inzameling aan huis verzamelcontainer milieustraat n.v.t.

Percentage ,9% 93,2% 2,6% 3,3%

hoe ontdoen van papier


Percentage 92,7% 4,7% 2,1% ,5%

hoe ontdoen van kleding/textiel


Percentage 20,6% 69,5% 3,9% 6,1%

hoe ontdoen van kca


Percentage 21,6% 10,9% 55,6% 11,9%

hoe ontdoen van web


Percentage 1,9% 2,2% 85,9% 10,0%

hoe ontdoen van gha


Percentage 2,9% 2,7% 85,4% 9,0%

hoe ontdoen van luiers


Percentage 3,6% 3,8% 1,5% 91,1%

gebruikt luiers/incontinentie materiaal

ja nee


gebruikt voorzieningen luiers/icmateriaal

ja nee


reden niet gebruik voorzieningen luiers

wist niet te ver weg geen vervoer avondsluiting waarom luiers teveel moeite anders

Percentage 20,5% 15,4% 5,1% 5,1% 10,3% 33,3% 10,3%

reden afvalscheiden milieu

ja nee


reden afvalscheiden heffing laag

ja nee


ja

Percentage 12,1%

76

reden afvalscheiden werkgelegenheid reden afvalscheiden werkgelegenheid

ja

reden afvalscheiden verwachting omgeving

ja nee

87,9% Percentage 17,2% 82,8%

reden afvalscheiden: scheidt niet

ja nee


bewust verkeerd aanbieden

ja nee


gooit glas of papier bij gft of rest

ja nee


gooit in gemeentelijke prullenbak

ja nee


gooit in container buren

ja nee


neemt mee naar werk

ja nee

zet zak in andere gemeente

ja nee


dumpt op plaatsen waar niet toegestaan

ja nee

Percentage ,5% 99,5%

gooit gft bij restafval

ja nee


gooit restafval bij gft

ja nee


verkeerd aanbieden want papier of glas is vies

ja nee


verkeerd aanbieden want container vol

ja nee


verkeerd aanbieden want verzamelcontainer vol

ja nee


verkeerd aanbieden want er ligt al afval

ja nee


ja nee


nee

12,1%



77

verkeerd aanbieden want container is vies

ja nee


verkeerd aanbieden want te ver weg

ja nee


heeft ja-nee sticker

ja nee


gebruikt eigen boodschappentas

ja nee


betaalt hoe veel voor inzameling

geen idee nvt wij betalen niet minder dan 200 euro per jaar tussen de 200-300 meer dan 300 euro

Percentage 62,6% 1,7% 9,6% 22,8% 3,4%

Iemand die wekelijks zijn container ter lediging aanbiedt zou meer moeten betalen dan iemand die minder vaak zijn container aanbiedt Inwoners die gebruik maken van een kleine container om afval aan te bieden zouden minder moeten betalen dan inwoners die gebruik maken van een grote container. Indien ik zou moeten betalen voor de hoeveelheid afval die ik aanbied, ga ik beter afval scheiden. Elk huishouden zou evenveel moeten betalen voor de inzameling van huishoudelijk afval, ongeacht het afvalaanbod. Indien de hoogte van de heffing afhankelijk is van de hoeveelheid afval die je aanbiedt, zal ontwijkgedrag, bijvoorbeeld afval meenemen naar het werk, toenemen. Het principe de vervuiler betaalt is een eerlijk principe, dit wil zeggen betalen naar gelang de hoeveelheid afval die is aangeboden? Een financiële prikkel om afval beter te scheiden zou afvalscheiding in de gemeente Heusden verbeteren. Indien ik zou moeten betalen voor de hoeveelheid afval die ik aanbied, zou ik (een gedeelte van) mijn afval meenemen naar mijn werk of familie. Indien huishoudens in de gemeente Heusden gaan betalen voor de hoeveelheid afval die zij aanbieden zal dat mijn huishouden meer geld gaan kosten. Inwoners die gebruik maken van een grote container om afval aan te bieden zouden meer moeten betalen dan inwoners die gebruik maken van een kleine container.

eens oneens eens oneens

Percentage 39,2% 60,8% 64,8% 35,2%

eens oneens eens oneens

28,2% 71,8% 38,9%

eens

83,6%

oneens

61,1%

16,4%

eens

71,2%

oneens

28,8%

eens

61,8%

oneens

38,2%

eens

29,1%

oneens

70,9%

eens

55,6%

oneens

44,4%

eens

64,6%

oneens

35,4%

haalt info uit huisaanhuis bladen

ja nee


haalt info uit afvalwijzer

ja nee


haalt info uit gemeentegids

ja nee


haalt info uit website

ja nee


78

haalt info van de buren

ja nee


oordeel info huis aan huis bladen

voldoende onvoldoende n.v.t.

Percentage 77,1% 11,3% 11,6%

oordeel info afvalwijzer


Percentage 85,8% 4,9% 9,3%

oordeel info gemeentegids


Percentage 77,0% 7,8% 15,2%

oordeel info website


Percentage 22,2% 5,7% 72,2%

Wat is uw geslacht

man vrouw


Tot welke leeftijdsgroep behoort u

18-29 30-44 `45-60 65 en ouder

Percentage 5,7% 27,6% 34,4% 32,3%


De gemeente Heusden Nulmeting huishoudelijke afvalstoffen

Recommend Documents