Databank Ondergrond Vlaanderen: Praktisch gebruik
Vergauwen Ilse 22-05-2012 Afdeling Geotechniek
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik
Informatie over DATA
DATA
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Themaviewer Rubriek 55
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Themaviewer Rubriek 55 • De on-line toepassing helpt u bij het bepalen tot welke diepte er meldingsplicht is voor boringen opgedeeld onder rubriek 55.1 en vanaf welke diepte er een milieuvergunning dient aangevraagd te worden.
• De rubriek 55 werd met ingang van 6 september 2011 aangepast via het besluit van de Vlaamse Regering van 15 juli 2011 tot uitvoering van het decreet van 8 mei 2009 betreffende de diepe ondergrond en tot wijziging van diverse besluiten (B.S. 6 september 2011): Belgisch Staatsblad Numac: 2011035717.
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Themaviewer Rubriek 55 • Lijst van als hinderlijk beschouwde inrichtingen • Rubriek 55: Boringen
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Themaviewer Rubriek 55
Databank Ondergrond Vlaanderen Themaviewer Rubriek 55 Meldingsplicht & vergunningsplicht
Databank Ondergrond Vlaanderen Themaviewer Rubriek 55 Boren in een beschermingszone
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Themaviewer Bodem
Klik op de kaart
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Algemene DOV-viewer
Klik op de kaart
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Basisprincipe TOC
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik DOV “Tools”
Lokaliseer Navigatie Straatzoeker tools
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik DOV “Tools”
Informatie tools
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik DOV “Tools” Vlaanderen
Wizard = kaartvenster Selectie tools
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik DOV “Tools”
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik DOV “Tools”
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik DOV “Tools”
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik DOV “Tools”
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik DOV “Tools”
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik DOV “Tools”
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik DOV “Tools”
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik DOV “Tools”
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik DOV “Tools”
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 3 • Bepaal de stand van het grondwater in jouw buurt:
Start DOV Ga met de straatzoeker naar uw eigen adres Activeer de laag grondwatermeetnet Ga met de wizard op zoek naar een put van meetnet 8 (toon de selectie op kaart) Bij geen resultaat: zoom naar een grotere schaal en herneem de bovenste stap Zoek en bevraag de stijghoogtegrafiek of de meetreeks
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Demo Oefening 3 Voor de grondwaterstanden van de meetnetten moet u steeds in de gaten houden over welke aquifer (watervoerende laag) het gaat. Wilt u de diepte weten van het grondwater in de bovenste watervoerende laag, dan kan u best kijken naar de bovenste filter (deze met het laagste nummer) uit het freatische meetnet (meetnet 8), deze is steeds net onder de grondwatertafel geplaatst. Meer informatie over de meetnetten staat op deze link: http://dov.vlaanderen.be/dovweb/html/3grondwatermeetnet.html Bij putten van meetnet 8 – het freatische meetnet worden bij elke analysecampagne naast stalen voor de bepaling van de grondwaterkwaliteit ook de peilen opgenomen. De peilputten van dit meetnet zijn vooral geschikt om, zoals de naam het al aangeeft, meer te weten te komen over het ondiepe grondwater. Gemiddeld twee maal per jaar wordt van deze filters een staal genomen waarop een analyse wordt uitgevoerd. Bij het vergelijken van de grondwatertafel in een meetpunt met uw locatie moet u ook steeds rekening houden met de lokale topografie (het reliëf). U moet de grondwaterstand in de peilput van meetnet 8 corrigeren ten opzichte van het reliëf op uw locatie. Als de peilput in een dal gelegen is en uw locatie ligt op een heuvel, dan zal uw grondwaterstand dieper zijn dan in de peilput. Ook in de sondeerrapporten en in sommige boorrapporten wordt bijgehouden wanneer het grondwater werd waargenomen. Dit is indicatief en moet met de nodige omzichtigheid worden geïnterpreteerd. Om te weten op welke diepte (in welke watervoerende laag) er voldoende water aanwezig is voor een winning, kan je ook een kijkje nemen bij de winningen die reeds in de omgeving aanwezig zijn in dezelfde watervoerende laag. Zo heb je een indicatie van waar (welke diepte) er theoretisch gezien voldoende water zou moeten aanwezig zijn. LET OP: de gevonden grondwaterstand is steeds een eerste indicatie. Om de grondwaterstand op een bepaalde locatie te kennen, kan de DOV-website een eerste indicatie geven. De precieze toestand vraagt echter steeds verder onderzoek. De grondwatertafel kan immers door tal van factoren worden beïnvloed. Zo hebben naburige grondwaterwinningen, klimatologische omstandigheden, ondergrondse werken en constructies, oppervlaktewater uit de omgeving, … effect op het grondwaterniveau.
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 4 Heraanleg verkeerswisselaar E40-Aalter: • Bepaal de geologie van de site = “werken met kaarten” Navigeer naar gemeente Aalter, zoom in op kruising E40-N409 Activeer de Tertiairkaart (bij ondergrondkaarten) en bevraag ze. Zorg ervoor dat geen enkele andere kaart de Tertiairkaart maskeert. Welke geologische tertiairlaag komt hier voor? Waaruit bestaat deze laag? Boven de tertiaire lagen komt het Quartair voor. Tot op welke diepte vindt u hier het Quartair? Leidt dit af uit de Top Tertiair isohypsen (bij overlegkaarten => isohypsen) Welke opeenvolgende lagen komen hier voor? Bevraag hiervoor de Profielen kartering (bij overlegkaarten). Bevraag hiervoor de Index voorkomensgrenzen (bij ondergrondkaarten => voorkomensgrenzen).
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 4 Heraanleg verkeerswisselaar E40-Aalter: Navigeer naar gemeente Aalter, zoom in op kruising E40-N409 Activeer de Tertiairkaart (bij ondergrondkaarten) en bevraag ze. Zorg ervoor dat geen enkele andere kaart de Tertiairkaart maskeert. Welke geologische tertiairlaag komt hier voor? Waaruit bestaat deze laag?
Databank Ondergrond Vlaanderen Aalter – Heraanleg verkeerswisselaar
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 4 Heraanleg verkeerswisselaar E40-Aalter: Boven de tertiaire lagen komt het Quartair voor. Tot op welke diepte vindt u hier het Quartair? Leidt dit af uit de Top Tertiair isohypsen (bij overlegkaarten => isohypsen)
Databank Ondergrond Vlaanderen Aalter – Heraanleg verkeerswisselaar
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 4 Heraanleg verkeerswisselaar E40-Aalter: Welke opeenvolgende lagen komen hier voor? Bevraag hiervoor de Profielen kartering (bij overlegkaarten). Bevraag hiervoor de Index voorkomensgrenzen (bij ondergrondkaarten => voorkomensgrenzen).
Databank Ondergrond Vlaanderen Aalter – Heraanleg verkeerswisselaar
Databank Ondergrond Vlaanderen Aalter – Heraanleg verkeerswisselaar
Databank Ondergrond Vlaanderen Aalter – Heraanleg verkeerswisselaar
mTAW
20
10 0 -10
Q Ge
GeVl: fijn zand, soms kleihoudend, plaatselijk dunne zandsteenbankjes GePi: klei, sterk zandhoudend, plaatselijk zandsteenbanken
Ti
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 4 Heraanleg verkeerswisselaar E40-Aalter: • Bepaal de geologie van de site = “puntinformatie”
Maak de boringen en sonderingen zichtbaar. Activeer en selecteer boringen. Vraag boorrapporten op. Activeer en selecteer sonderingen. Vraag sondeergrafieken op. Kan u de dikte van de “plaatselijke dunne zandsteenbankjes” afleiden?
Databank Ondergrond Vlaanderen Aalter – Heraanleg verkeerswisselaar • Oude data: sonderingen en boringen 1938: fundering van bruggen over E40 1956: aanleg van nieuwe weg 1986 en 1987: fundering gebouw lang E40
• Harde laag op diepte 6 à 7m diepte (+10mTAW)
Databank Ondergrond Vlaanderen Aalter – Heraanleg verkeerswisselaar • Nieuwe data 2008: 11 sonderingen, 2 boringen • Bevestigen oude data + geven indicatie van de dikte van de harde laag
Databank Ondergrond Vlaanderen Oefening 4 • Toename conusweerstand, terugval in wrijvingsweerstand • Functie van dikte, afmeting, hardheid, plaats van aanstoten, grondmatrix • Toepassen van speciale technieken voor verdieping (hameren, boren)
Bron: Problemen door versteningen bij geotechnisch onderzoek. Van Alboom G. (1996) Bulletin de la Société belge de Géologie/Bulletin van de Belgische Vereniging voor Geologie. T.105(1-2), pp.61-76
Databank Ondergrond Vlaanderen Oefening 4
Kalkzandsteen (Lid van Ruisbroek)
Yzerzandsteen (Formatie van Diest)
Septaria (Formatie van Boom)
Balegemse steen - Ledesteen
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik
Informatie over DATA
DATA
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 5 Dijkwerken te Wetteren: onderzoek naar stabiliteit Opdracht GEO-00/37, 45 sonderingen Zoek sonderingen met proefnummer “LIKE” GEO-00/37 Selecteer enkel de sonderingen S20, S21, S22 en S27. Toon ze op de kaart. In de sondeerdiagramma‟s komt een Tertiair kleipakket voor. Vindt u dit terug? Wat is de dikte van dit pakket in de opéénvolgende sonderingen?
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 5 Dijkwerken te Wetteren: Zoek sonderingen met proefnummer “LIKE” GEO-00/37
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 5
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 5 Dijkwerken te Wetteren: Zoek sonderingen met proefnummer “LIKE” GEO-00/37 Selecteer enkel de sonderingen S20, S21, S22 en S27. Toon ze op de kaart.
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 5 Dijkwerken te Wetteren: Zoek sonderingen met proefnummer “LIKE” GEO-00/37 Selecteer enkel de sonderingen S20, S21, S22 en S27. Toon ze op de kaart. In de sondeerdiagramma‟s komt een Tertiair kleipakket voor. Vindt u dit terug? Wat is de dikte van dit pakket in de opéénvolgende sonderingen?
S20 - S21- S22
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik
S27
S20
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 5b Dijkwerken te Wetteren: onderzoek naar stabiliteit Opdracht GEO-00/37; 45 sonderingen Zoek sonderingen met proefnummer “LIKE” GEO-00/37 Selecteer enkel de sonderingen S20, S21, S22 en S27. Toon ze op de kaart. In de sondeerdiagramma‟s komt een Tertiair kleipakket voor. Vindt u dit terug? Wat is de dikte van dit pakket in de opéénvolgende sonderingen?
Bepaal de geologie van de site: raadpleeg de Tertiairkaart, index voorkomensgrenzen, verschillende isohypsen,... Welke geologische eenheid kan je linken aan de kleilaag?
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 5b
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 5b • Typische Geologie: Quartair Formatie van Gentbrugge – Lid van Vlierzele (fijn zand) Formatie van Gentbrugge – Lid van Merelbeke (klei) Formatie van Tielt – Lid van Egem (fijn zand, kleihoudend) Top Tertiair van -5 tot -15mTAW Basis Ge rond -10mTAW Basis Ti rond -40mTAW
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 5c Dijkwerken te Wetteren: onderzoek naar stabiliteit Opdracht GEO-00/37; 45 sonderingen Zoek sonderingen met proefnummer “LIKE” GEO-00/37 Selecteer enkel de sonderingen S20, S21, S22 en S27. Toon ze op de kaart. In de sondeerdiagramma‟s komt een Tertiair kleipakket voor. Vindt u dit terug? Wat is de dikte van dit pakket in de opéénvolgende sonderingen?
Bepaal de geologie van de site: raadpleeg de Tertiairkaart, index voorkomensgrenzen, verschillende isohypsen,... Welke geologische eenheid kan je linken aan de kleilaag? Consulteer de Gevoeligheidskaart voor grondverschuivingen (bij Bodem => Grondverschuivingen)
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 5c
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 5c
Databank Ondergrond Vlaanderen Af-/Grondverschuivingen •
Een grondverschuiving is een helling afwaartse beweging van grondmateriaal o.i.v. de zwaartekracht.
•
Onderzoek KUL i.o.v. afd Land en Bodembescherming, Ondergrond en Natuurlijke Rijkdommen: 1. Verkennende studie m.b.t. massabewegingen in de Vlaamse Ardennen (200 km2) 2. Opstellen gevoeligheidskaart m.b.t. massabewegingen (massatransport) Vlaamse Ardennen
Databank Ondergrond Vlaanderen Gekarteerde grondverschuivingen
Databank Ondergrond Vlaanderen Gevoeligheidskaart grondverschuivingen
Databank Ondergrond Vlaanderen Gekarteerde grondverschuivingen Oudenaarde - Hekkebrugstraat
Databank Ondergrond Vlaanderen Gekarteerde grondverschuivingen Oudenaarde - Hekkebrugstraat
Databank Ondergrond Vlaanderen Gekarteerde grondverschuivingen Oudenaarde - Hekkebrugstraat
Databank Ondergrond Vlaanderen Gekarteerde grondverschuivingen Oudenaarde - Hekkebrugstraat
Databank Ondergrond Vlaanderen Gekarteerde grondverschuivingen Kluisbergen - Kwaremont
Databank Ondergrond Vlaanderen Gekarteerde grondverschuivingen Kluisbergen - Kwaremont
Databank Ondergrond Vlaanderen Referentie onderzoek 1. •
•
2.
Verkennende studie met betrekking tot massabewegingen in de Vlaamse Ardennen (03/07/2006) Deel I: studiegebied - literatuurstudie - inventarisatie en classificatie (+ steekkaarten) - statistische en ruimtelijke analyse – methodologie voor het ontwerp van een risicokaart Drs. Miet Van Den Eeckhaut, Prof. J. Poesen, Prof. G. Verstraeten en Prof. G. Govers, Onderzoeksgroep Fysische en Regionale Geografie, K.U.Leuven; en Ir. R. Keersmaekers, Prof. J. Maertens, Prof. D. Van Gemert, Afdeling Bouwmaterialen en Bouwtechnieken, Departement Burgerlijke Bouwkunde, K.U.Leuven, 174pp Deel II: Geotechnisch onderzoek van enkele representatieve sites onderhevig aan massabewegingen - Voorstelling van effectieve en efficiënte remediëringsmethoden en preventiemaatregelen voor massabewegingen binnen het studiegebied Ir. R. Keersmaekers, Prof. J. Maertens, Prof. D. Van Gemert, Afdeling Bouwmaterialen en Bouw technieken, Departement Burgerlijke Bouwkunde, K.U.Leuven, 171pp Opstellen van een gevoeligheidskaart met betrekking tot massabewegingen (massatransport) voor de Vlaamse Ardennen (28/08/2007) Dr. Miet Van Den Eeckhaut, Prof. J. Poesen, Onderzoeksgroep Fysische en Regionale Geografie, K.U.Leuven, 103pp
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 6a Sonderingen op korte afstand van elkaar vergelijken: Zoek de sondering gelegen op het punt x=142496, y=221922 Bekijk het sondeerdiagramma op. Vergelijk met de sondering die een 70-tal meter naar het oosten ligt, op het punt x=142568, y=221918 Hoe kan u de verschillen verklaren?
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 6a Sonderingen op korte afstand van elkaar vergelijken: Zoek Vergelijk de sondering met de sondering gelegenop ophet hetpunt puntx=142568, x=142496,y=221918 y=221922 Bekijk het sondeerdiagramma.
GEO-03/4-S35
GEO-02/79-S5
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 6a Leefbaarheidsbuffer Doel
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Leefbaarheidsbuffer Doel
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Leefbaarheidsbuffer Doel Eerste geologische verkenning: Index voorkomensgrenzen
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Leefbaarheidsbuffer Doel Eerste geologische verkenning: Formatie Lillo - isohypsen Basis: -20mTAW
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Leefbaarheidsbuffer Doel Eerste geologische verkenning: Formatie Kattendijk - isohypsen Basis: -30mTAW
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Leefbaarheidsbuffer Doel mTAW
0
Q
-10
Li -20 -30 -40
Kd Bc Bm
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Leefbaarheidsbuffer Doel Sonderingen voor 2002
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Leefbaarheidsbuffer Doel Sonderingen voor 2002 Sonderingen 2002 (02/79)
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Leefbaarheidsbuffer Doel Probleem?
Lengteprofiel
0 mTAW
Q
-5 mTAW
-10mTAW
Li
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Leefbaarheidsbuffer Doel Lengteprofiel
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Leefbaarheidsbuffer Doel Sonderingen voor 2002 Sonderingen 2002 (02/79) Sonderingen
2003 (03/4)
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Leefbaarheidsbuffer Doel Lengteprofiel
0 mTAW
Q -5mTAW
Geul -10mTAW
Li
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Leefbaarheidsbuffer Doel Historische kaarten: Geulenkaarten Ferrariskaart
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Leefbaarheidsbuffer Doel Onderzoek op de site 0
Q
-10
Li -20 -30 -40
Kd Bc Bm
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Leefbaarheidsbuffer Doel Principeschets diepeprofilering
Monitoring: meetapparaat
waterdrukmetingen
referentiepeil
h
horizontale en vertikale vervormingen
meetkabel
trekkabel
pijpleiding
sonde
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Leefbaarheidsbuffer Doel
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 6b Sonderingen op korte afstand van elkaar vergelijken: Zoek de sondering GEO-04/187-S1 (x=149786, y=214006). Bekijk het sondeerdiagramma. Vergelijk met sondering GEO-07/150-S39, die een 50-tal meter naar het ZW ligt, op het punt x=149763, y=213963. Hoe kan u de verschillen verklaren?
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik OEFENING 6b Sonderingen op korte afstand van elkaar vergelijken: GEO-07/150-S39
GEO-04/187-S1
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Oosterweel
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Oosterweel – Proeven voor 2002
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Oosterweel – Onderzoeksprogramma 238 CPT 56 borings 27 field vane test 6 pressuremeter borings 4 selfboring pressuremeters 6 dilatometertests 1 pumping test 1 geophysical test Aantal sites: Specifieke onderzoeksprogramma‟s
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Oosterweel – Proeven na 2002
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Oosterweel – wielafzettingen
Bij dijkdoorbraken ontstaat door de kracht van het overstromende water een diep uitkolkingsgat in het binnendijkse land dat wiel, weel, waai of waal genoemd wordt (Berendsen, 1996). De sedimenten in het uitkolkingsgat worden met de term wielafzettingen benoemd.
Het geuzenwiel werd gevormd bij het doorsteken van de Scheldedijk als verdedigingstactiek tijdens de slag om Antwerpen in 1584
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Oosterweel – wielafzettingen
Bron: TV SAM
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik Sigmaplan (GOG) • Sigmaplan: aanleg GOG • GOG KBR 600 hectare • Stabiliteit overloopdijk zeer belangrijk • oude dijkdoorbraken = dijkbasis is gewijzigd • oorspronkelijk grondlagen weggespoeld • vervangen door zgn. „wielafzettingen‟
Bron: Eindrappport van het historisch en geotechnisch onderzoek naar oude dijkdoorbraken van de Schelde ter hoogte van het gecontroleerd overstromingsgebied Kruibeke-Bazel-Rupelmonde (2006) Vandenbruwaene, W. & Jacobs, P. Universiteit Gent
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik GOG Kruibeke-Bazel-Rupelmonde • Afdeling Zeeschelde: UG en KUL • Lokaliseren oude dijkdoorbraken • Historische kaarten • Geotechnisch (sonderingen en boringen) • Geofysische methoden • Digitale terreinmodellering
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik GOG Kruibeke-Bazel-Rupelmonde
“Geulen en dijkdoorbraken” Vb3. GOG Kruibeke-Bazel-Rupelmonde
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik GOG Kruibeke-Bazel-Rupelmonde
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik GOG Kruibeke-Bazel-Rupelmonde
Eindrappport van het historisch en geotechnisch onderzoek naar oude dijkdoorbraken van de Schelde ter hoogte van het gecontroleerd overstromingsgebied Kruibeke-Bazel-Rupelmonde (2006) Vandenbruwaene, W. & Jacobs, P. Universiteit Gent
Inpassen van geofysische methoden in de evaluatie van de gevoeligheid voor falen van de Vlaamse dijken (2011). Vincke L., Peeters P., Depreiter D., Van Looveren R. & Luyten M. In Geotechniek, jg 15, nr 4, p.38-42
Databank Ondergrond Vlaanderen Praktisch gebruik
[email protected] Dank u voor uw aandacht!
Vragen?