Consumentenkoop (LES 3 – Vervolg) Deze regeling staat in het BW. Deze regeling is de omzetting van een Europese richtlijn. Dit is de belangrijkste regeling in de praktijk!!!! Goed onderscheid maken tussen: 1. Regelen consumentenkoop 1649 bis ev BW. Bijv: Senseo kopen en na enkele weken enkel koude koffie. = schade aan product zelf = Regelen consumentenkoop! 2. WET Productaansprakelijkheid. Gaat over producten die niet de veiligheid bieden die men ervan kan verwachten. Bijv: Senseo aanzetten eerste maal en wacht ervoor maar spuit langs alle kanten heet water uit = schade die ik lijdt = wet productaansp
Toepassingsgebied: verhouding tss verkopers en consumenten. -‐
Consument -‐> Deze krijgt bescherming van de wet. = De natuurlijke persoon die lichamelijke roerende goederen verwerft buiten zijn beroepsactiviteit. -‐> Toepassing maken van het bestemmingscriterium: = nagaan voor welke doeleinden de zaken worden aangekocht. Lichamelijke roerende goederen gebruikt voor privédoeleinden = Consument Lichamelijke roerende goederen gebruikt voor professionele doeleinden = Consument
-‐> Wat met gemengd gebruik bv: Auto gebruiken voor zowel werk als privé Rechtspraak Hof van Cassatie: De reglementering zal toepassing vinden van zodra de consument goederen aanschaft hoofdzakelijk voor privédoeleinden. -‐
Verkoper -‐> Hij moet de verplichtingen in de wet naleven. Hij moet goederen verkopen als beroepsactiviteit. Dit impliceert regelmaat en duurzaamheid. bv: Ik verkoop mijn auto als hij versleten is. Dan ben ik geen verkoper.
In de praktijk is dit soms moeilijk te bepalen. bv: Een hobbyfokker kweekt honden. Is dat een verkoper? Prof zegt ja. Niet omdat iemand zichzelf een hobbyfokker noemt dat hij geen verkoper kan zijn. De regelmaat moet onderzocht worden.
Ennio Di Rosa 2012-‐2013
1
-‐ Wat met VZW’s die overgaan tot verkoop van lichamelijke roerende goederen? Bijv: Kringloopwinkels = Discussie in de rechtspraak: 1. Eerste strekking: De wetgever heeft de woorden “ter verwezenlijking van statutair doel” weggelaten in de materie van de consumentenkoop voor de verkoper dus de VZW is geen verkoper. 2. Tweede strekking ( o.a. prof ): Zei zeggen dat Europees rechtelijk gezien elke regelmatige verkoop onder de regeling van de consumentenkoop valt. Ook VZW’s!!!! -‐ Wat met verkoop door professioneel lasthebber voor particulier? = Stel een consument koopt een nieuwe wagen bij een garage. Dit contract valt onder de reglementering inzake de consumentenkoop. In de praktijk zal de consument vaak zeggen tegen de garagist dat hij de wagen wil kopen maar ook dat hij wil dat de garagist zijn oude wagen verkoopt. à Dan zijn er 2 mogelijkheden: 1) De garagist koopt de wagen over en verkoopt ze dan zelf door. Ook op deze situatie is de reglementering van de consumentenkoop van toepassing. 2) De garagist koopt de wagen niet over maar plaatst de wagen in zijn garage en als iemand de wagen dan wil kopen verkoopt hij die in naam en voor rekening van de consument. De consument geeft dus een mandaat aan de garagist ( =lastgeving ). Wanneer de wagen wordt verkocht ontstaat dan een contractuele band tussen de consument en de 3e. Op deze contractuele verhouding is de reglementering van de consumentenkoop niet van toepassing want de verkoop van de wagen geschiedde niet als beroepsactiviteit. Kan de 3e zich dan richten tegen de garagist op grond van de regeling inzake consumentenkoop? Men kon er dus vanuitgaan dat de officiele garagist het verkocht, maar eigenlijk was het tussen twee particulieren! = Volgens de prof niet want dit is te verregaand. De rechter daarentegen besloot dat dit wel mogelijk is omdat de koop gesloten was middels de garagist. Ennio Di Rosa 2012-‐2013
2
-‐
-‐
-‐
Consumptiegoederen = Lichamelijke roerende goederen Kijken naar aard lichamelijk roerende goederen bij de levering. -‐> Uitzonderingen: gas, elektriciteit en water Deze zijn toch lichamelijke roerende goederen als ze vooraf marktklaar worden gemaakt en in een beperkte hoeveelheid verdeeld worden. bv: Gasfles voor de bbq of bidons water vallen wel onder het toepassingsgebied. -‐> Uitzonderingen: Goederen verkocht in uitvoering van beslag (bijv gerechtelijke verkopen.) Tweedehandsgoederen: = Vallen NIET onder het toepassingsgebied. Verhouding verkoop en bepaalde contracten van aanneming à Wanneer het gaat over overeenkomst tot levering van nog te vervaardigen producten bijv: Kopen van op maat gemaakte gordijnen. -‐> Dit valt onder het toepassingsgebied van de regeling inzake consumentenkoop! Wat in geval van installatie door of onder verantwoordelijkheid van de verkoper? De installatie valt dan ook onder het toepassingsgebied! Bijv wanneer de monteerders van uw meubeld de deur verkeerd monteren = ook onder de regeling consumentenkoop! Bij onroerende goederen zo worden door incorporatie = wet van toepassing? è JA!! Men moet beoordelen over roerend/onroerend bij de LEVERING!
Wettelijke garantie = De garantie waarop een consument aanspraak kan maken bij toepassing van de wet. De consument kan hier steeds aanspraak op maken. Zegt niet alleen wanneer ze geldt, maar ook waarop men zich kan beroepen. à Herstel of vervanging à Ontbinding of prijsvermindering Wordt verstrekt door de verkoper ( NIET de fabrikant tenzij rechtstreekse aankoop bij de fabrikant ) moet instaan voor: • • •
Elk gebrek aan overeenstemming die aanwezig is bij de levering ( NIET later!!! ) en die zich manifesteert binnen twee jaar na de levering. (vele strijdige bepalingen, zie apple)
-‐ De inhoud van de wettelijke garantie ligt volledig vast in de wet!!! Ennio Di Rosa 2012-‐2013
3
Onderscheid met commerciële garantie • •
•
De commerciële garantie is volledig vrijwillig ( in vergelijking met de wettelijke garantie die verplicht is ) De inhoud mag volledig zelf/vrij bepaald worden MAAR er mag geen afbreuk gedaan worden aan de wettelijke garantie. ( in vergelijking met de wettelijke garantie waarvan de inhoud volledig vast ligt in de wet ) Persoon die garantie verstrekt. Men moet dit dus nagaan: kan zowel verkoper als de fabriek zijn!!
Voorwaarden inzake aansprakelijkheid ( Bij wettelijke garantie ) 1) Gebrek aan overeenstemming met de overeenkomst à Beoordelingscriteria: 1e Wanneer het goed niet voldoet aan de beschrijving van de verkoper of aan de monsters die door de verkoper ter beschikking werden gesteld. Bijv: Koper komt met verkoper overeen een zwarte auto te kopen maar hij krijgt een gele 2e Wanneer het goed niet geschikt is voor normaal of bijzonder gebruik, dat de consument voor ogen had en met de verkoper is overeengekomen. Meeste : Normaal gebruik. Men moet hier dus rekening mee houden als de consument dit bijzonder gebruik daadwerkelijk heeft medegegeeld en dat de verkoper dit heeft aanvaard. 3e Wanneer het goed niet de kwaliteit biedt die een redelijke consument men mag verwachten van dergelijke goederen. à = Beoordeling in abstracto A/ Bij de beoordeling moet men bijvoorbeeld rekening houden met de AARD van het goed. Bijv: tomaat moet men niet verwachten dat men ze twee jaar kan bewaren. + Het is ook van belang of het goed nieuw of tweedehands *(zie verder) is want van tweedehandsgoederen mag men minder verwachten dan van nieuwe goederen. B/ EN met de verklaringen in reclame van zowel de producent als van zijn vertegenwoordiger ( bv: ik koop een auto bij garage Dejonghe die het merk Ford verkoopt. Dan moet men zowel kijken naar de reclame van garage Dejonghe als naar die van de fabrikant Ford ). * Toepassing: tweedehandswagens (meeste toepassingen) -‐ Iemand koopt een tweedehandswagen maar die valt om de haverklap in panne. Kan de consument de verkoper aansprakelijk stellen? Ennio Di Rosa 2012-‐2013
4
-‐ Rechtspraak: Basisprincipe -‐> Ja, ook van tweedehandswagens moet men kunnen verwachten dat je hem redelijk kan gebruiken, maar de verwachtingen zijn natuurlijk minder dan bij een nieuwe wagen. De wetgever is vrij soepel in het aanvaarden bij gebreken aan deze zaken. Argument verkoper: Ik heb van de schouwing een groene kaart gekregen. Argument rechter: Dit is niet voldoende om van de aansprakelijkheid te ontsnappen. Bij aankoop van de wagen is die 17 jaar oud. Rechter: Bij het bepalen van de kwaliteit moet men rekening houden met de leftijd van de wagen. MAAR ook al verkoopt de verkoper een 17 jaar oude auto moet men verwachten dat men er deftig mee kan rijden. -‐ Gebrek ingevolge installatie / montagehandleiding Ook hiervoor is de verkoper aansprakelijk. Wat als de consument het goed zelf installeert? Het feit dat het goed gebrekkig is kan 2 oorzaken hebben: de consument zijn onhandigheid fout in montagehandleiding Regel: De verkoper is aansprakelijk voor de fout in de montagehandleiding ook al was de consument onhandig = IKEA-‐clausule -‐ Kennis van het gebrek aan overeenstemming op ogenblik van de contractsluiting Dan kan je de verkoper niet aansprakelijk stellen. Bijv: een toonzaalmodel kopen met een schram op = minder betalen. 2) Gebrek aanwezig bij de levering -‐ Bewijslast -‐> Onderscheid maken tussen gebrek manifesteert zich binnen eerste zes maand na de levering: Verkoper moet bewijzen. gebrek manifesteert zich na die 6 maand: Consument moet bewijzen. Prof: “Wettelijke garantie is in de praktijk dus vaak beperkt tot 6 maand” Sommige rechtsgeleerden zeggen dat die eerste zes maand niet gelden voor tweedehandsgoederen. De rechtspraak gaat hier niet mee akkoord dus periode toch geldig voor tweedehandsgoederen.
Ennio Di Rosa 2012-‐2013
5
3) Gebrek manifesteert zich binnen de twee jaar Voor tweedehandsgoederen moet je de termijn reduceren tot 1 jaar. MAAR er moet wel een contractuele clausule zijn die die termijn inkort tot 1 jaar. Stel die clausule is nietig ( want er is een termijn van minder dan 1 jaar afgesproken ). Wat is dan de termijn? De termijn is dan 2 jaar want men moet doen alsof er nooit iets is afgesproken. Wat indien het gebrek zich na twee jaar manifesteert? Bijv: na 2 jaar en 1 maand Heeft de consument dan nog een aanspraak? Ja, de gemeenrechtelijke regeling inzake verborgen gebreken wordt na 2 jaar weer van toepassing. Dan moet je wel bewijzen dat het gebrek bij de levering aanwezig was en je moet onmiddellijk de verkoper op de hoogt brengen -‐> Dit zijn de 2 essentiële voorwaarden voor de verborgen gebreken. -‐> In de praktijk is het zeer moeilijk om op grond van de regeling van de verborgen gebreken een succesvolle vordering in te stellen. -‐ Facultatieve meldingstermijn: Dit moet in het contract opgenomen worden en moet minstens 2 maand bedragen. Wat als de consument pas na 3 maand een melding doet? De wet zegt hier niks over maar de voorbereidende werken zeggen dat het feit dat de termijn verstreken is niet tot gevolg heeft dat de consument zijn vordering verliest. -‐ Verjaringstermijn: De vordering van de consument verjaart 1 jaar vanaf de manifestering van het gebrek. + PAS OP! De vordering kan nooit verstrijken na de termijn van 2 jaar wettelijke garantie!!!! = Twee hypothesen: 1) Het gebrek manifesteert zich 6 maand na de levering. -‐> De vordering verjaart 24 maand na de levering. 2) Het gebrek manifesteert zich 18 maand na de levering. -‐> De vordering verjaart 30 maand (= 18 mnd + 12 mnd) na de levering Gevolg: Er is een maximumtermijn van 36 maand. Ennio Di Rosa 2012-‐2013
6
-‐ Bijzondere vraag: Lot van de zichtbare gebreken? = Gebreken die onmiddellijk zichtbaar zijn bij de levering. Moet je daar onmiddellijk tegen protesteren of mag je protesteren binnen de wettelijk termijnen? -‐-‐ In het verbintenissenrecht: Onmiddellijk -‐-‐ In het consumentenrecht: Twee stellingen: (De discussie nog niet beslecht) 1° Onmiddellijk 2° De regeling van de consumentenkoop is een bijzondere regelgeving die voorrang heeft op de gemeenrechtelijke regeling van de zichtbare gebreken. De consument kan dus de verjaringstermijn van 2 jaar gebruiken bij gebrek aan andere termijnen à prof volgt deze stelling. + In de praktijk is zo spoedig mogelijk protesteren van belang voor de rechtsmiddelen!!!!!!
-‐ Rechten van de consument Er is een hiërarchie in de rechtsmiddelen: 1) Uitvoering in natura = herstel of vervanging Consument kan kiezen MAAR soms is 1 van beide niet mogelijk bijv: tweedehandsgoederen kan je niet vervangen OF is de vraag van sanctie buiten proportie in verhouding tot de andere sanctie. * Principes: 1° Herstel en vervanging moeten kosteloos geschieden = Twee arresten van het HVJ: 1) Zaak Quelle Is er een gebruiksvergoeding door de consument mogelijk voor het gebruik van het gebrekkig goed? NEEN. bijv: Biertap na 5 maanden kapot. Je hebt hem wel 5 maand kunnen gebruiken. 2) Zaak weber: Een goed wordt geïnstalleerd en is gebrekkig. Kan de consument van de verkoper eisen dat hij het goed komt verwijderen, een nieuw goed levert en deze dan opnieuw gaat installeren en dit allemaal kosteloos? JA, zelfs wanneer het de consument was die het gebrekkig goed installeerde. Ennio Di Rosa 2012-‐2013
7
2° Soms zijn herstel en vervanging onredelijk / buiten verhouding tegenover elka of tegenover ontbinding. = Dan ontbinding vragen. bijv: Een consument betaalde € 1600 voor een tweedehandswagen. De motor gaat kapot. Vervanging is natuurlijk niet mogelijk. Maar het herstel is duurder dan € 1600. De rechter zegt dat de consument enkel aanspraak kan maken op ontbinding. 3° Herstel en vervanging moeten binnen redelijke termijn en zonder ernstige overlast worden verricht. Bijv wanneer men met hetzelfde toestel 10 keer terug moet naar de winkel. Dan zal men toch geld kunnen terug krijgen. Toepassing: niet reageren op aanmaningen -‐> Dan mag je ontbinding vragen. Wanneer een toestel word vervangen, zal er geen nieuwe garantietermijn beginnen lopen. De oude termijn blijft lopen. Dus als je een nieuw toestel na een jaar en half opnieuw stuk is = geen garantie meer! 2) Prijsvermindering of ontbinding Gevolgen van de ontbinding: Teruggave van het goed en de prijs. Hier kan WEL een gebruiksvergoeding in rekening worden gebracht. Op examen: Gebruiksvergoeding bij de rechtsmiddelen!!!!! 3) Aanvullende schadevergoeding: Wanneer zowel bij het eerste als tweede rechtsmiddel de schade nog niet volledig vergoed is. Bijv: wanneer een tweedehandsauto zal worden getakeld, zal de verkoper ook moeten deze takelkosten betalen; bij voorbeeld van Senseo, kun je verplaatsingskosten naar de winkel vragen;... 4) De consument heeft een schadebeperkingsplicht: Schade niet nog erger maken dan dat ze al is. Dus als auto al stuk is, niet verder mee rijden zodat erger wordt. Pas op: De consument moet aan de verkoper de mogelijkheid geven de schade te herstellen. Bij weigering door de verkoper mag je beroep doen op iemand anders om de schade te beperken. Ennio Di Rosa 2012-‐2013
8
-‐ Commerciële garantie (zie hierboven) = Volledig vrijwillige garantie, maar als men verstrekt is ze bindend. Men bepaalt volledig brij de inhoud, maar ze moet iets extra bieden dan de wettelijke garantie. Ze zijn wel vaak misleidend, en zullen consumenten vaak denken dat ze zich “verplicht” moeten richten tot deze garantie ipv onmiddellijk naar de verkoper gaan (indien men aan de vwdn voldoet = wat makkelijker is.) -‐
-‐
-‐ -‐ -‐
Het moet een positieve garantie zijn: De commerciële garantie moet meer bieden dan waarop de consument aanspraak kan maken bij een wettelijke garantie. Behoud van wettelijke bescherming è bv: Een fabrieksgarantie van 7 jaar of 150.000 kilometer, volgens het eerst bereikte criterium (zonder kilometerbeperking tijdens de eerste 36 maand) (Kia) Je kan je nog beroepen op de wettelijke garantie. Dit voorbeeld is correct omdat het een positieve garantie is. Vrijwillig verstrekt Transparant karakter Bindend karakter
+ Vandaag is het een veel gehanteerde praktijk om de consument voor een bijkomende garantie te laten betalen (bijv applecare). Dit is niet verboden. Elke consument moet zelf beslissen of hij dit waard vindt om dit te doen. Waar wel een probleem is, is dat men laat uitschijnen dat men zonder deze betaalde garantie geen enkele bescherming heeft, wat niet zo is want de wettelijke garantie biedt, sowieso in de eerste 6maanden een grote kans op slagen. Ennio Di Rosa 2012-‐2013
9
