Braille
1
Braille
Brailleschrift waar het woord "PREMIER" (eerste) te lezen is
Beluister
Braille is een speciaal voor blinden ontwikkeld lees- en schrijfalfabet. De Fransman Louis Braille (1809-1852), die zelf op driejarige leeftijd blind was geworden, ontwikkelde en perfectioneerde dit schrift, tot het in 1829 als bruikbare methode gebruikt kon worden op het Parijse blindeninstituut waar hij verbleef. Pas in 1854 werd het echter officieel als alfabet geaccepteerd. Het Nederlandse braille is sinds 1947 de standaard in zowel Vlaanderen als Nederland. Het is gebaseerd op het Unified international braille, dat sinds 1878 de conventie is voor de meeste brailleschriften in de wereld, waaronder ook het Chinese braille, Arabische braille, Griekse braille en Hebreeuwse braille.
Achtergrond Waarschijnlijk had Braille het idee voor een reliëfalfabet van een Franse militaire uitvinding uit 1819. De artillerieofficier Charles Barbier ontwikkelde het 'nachtschrijven', een systeem van twaalf puntjes waarmee ook 's nachts boodschappen konden worden doorgegeven. Braille is een zogenaamd reliëfalfabet; de letters en andere aanduidingen worden door middel van puntjes in het papier gedrukt, zodat er een kleine verhoging voelbaar is, die met de vingertoppen 'gelezen' kunnen worden. De puntjes zijn gegroepeerd op rasters van 2 bij 3 puntjes (een vereenvoudiging van de twaalf puntjes van het nachtschrijven), waarbij in totaal 63 tekens mogelijk zijn. Zijn bij de punten- en streepjescode van het 'morse' de meest gebruikte letters het eenvoudigst gehouden, bij braille neemt de gecompliceerdheid van de combinaties toe met de plaats van de letter in het alfabet. De braillepuntjes zijn genummerd: van linksboven naar linksonder 1, 2 en 3; van rechtsboven naar rechtsonder 4, 5 en 6. De puntjes 1, 2, 4 en 5 worden gebruikt voor de letters a t/m j (groep 1). Punt 3 komt erbij voor de letters k t/m t (groep 2) en voor de resterende letters wordt punt 6 erbij gebruikt, behalve voor de letter 'w', die Braille als een tweeklank beschouwde en die hij daarom indeelde bij de bijzondere combinaties: tweeklanken (zoals de 'ui'), lettercombinaties, letters met accenten, en leestekens, waaronder ook cursieven, hoofdletteraanduiding, cijfers, een
Braille
2
herstelteken, dollarteken, enz. Alle combinaties zijn ingedeeld in 7 groepen. Cijfers worden overigens aangeduid door het cijferteken (de puntjes 3, 4, 5 en 6) voor de letters a t/m j te zetten. Een hoofdletter wordt voorafgegaan door een speciaal hoofdletterteken. Afkortingen zoals 'NAVO' kunnen door gebruik van een kapitaalvast teken worden aangeduid met 5 tekens.
Voorbeelden van brailletekens Letters en cijfers
A of 1
B of 2
C of 3
D of 4
E of 5
Braille
3
F of 6
G of 7
H of 8
I of 9
J of 0
K
Braille
4
L
M
N
O
P
Q
Braille
5
R
S
T
U
V
W
Braille
6
X
Y
Z
Andere symbolen
hoofdletter volgt
cijfer volgt
Braille
7
apostrof
punt
komma
puntkomma
uitroepteken
Braille
8
aanhalingsteken [] openen
aanhalingsteken sluiten
[]
vraagteken
[1]
haakje
afbreekteken (streepje)
Braille
9
Verwerking Het schrijven in braille gebeurt van rechts naar links, zodat bij omkering van het papier de bobbeltjes van links naar rechts gelezen kunnen worden. Een geoefende braillelezer kan vrijwel even snel lezen als een ziende. Brailleboeken nemen wel vijf keer zoveel ruimte in als gewone boeken. Ook bestaat er het "kortschrift in graden", een soort steno voor braille, en braillemethoden voor muziek en wiskunde. Speciaal voor tekstverwerking op de computer is een nieuwe braillemethode ontwikkeld met 8 puntjes, zodat er enkelvoudige combinaties voor stijlaanduidingen, cijfers en hoofdletters beschikbaar kwamen. Hierdoor neemt het brailleschift niet meer plaats in dan het gewone schrift.
Een brailleschrijfmachine
Er bestaan brailleschrijfmachines (met 9 toetsen: 1 voor elk puntje, een spatietoets, een correctietoets en een toets om naar de volgende regel te gaan), brailleprinters en brailleleesregels (waarmee blinden tekst kunnen lezen die anders op het computerscherm verschijnt).
Wetenswaardigheden Het tegengestelde van braille - een gedrukte of geschreven tekst die voor ziende mensen leesbaar is - wordt door blinden "zwartschrift" of "zwartdruk" genoemd.
Externe links • Nele Decroock en Kim Bols: het brailleschrift [2] • Brailleliga [3] • Via de Belgische site Braillepost [4] is het mogelijk online gratis braillepost te versturen. Noten
Paginabronnen en auteurs
Paginabronnen en auteurs Braille Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=33260027 Auteurs: Andre Engels, Balaam's Miracle, Bemoeial, Brion VIBBER, Caseman, Chemical Brother, ChrisN, Danielm, Davin, Door de wol geverfd, EdBever, ErikWarmelink, Eve, Guaka, HHahn, Hajo, Handige Harrie, Hendrik F K, Jcb, Jelte, Jeroen, Joey11, Jvhertum, K. Night, Kanman, Machaerus, Maiella, Maniago, Mexicano, Michiel1972, MoiraMoira, Mosellanus, MrBlueSky, MuDavid, Nikolai1983, Palica, Patio, Patrick, Richardw, Riki, Ruud Koot, Servien, Simeon, Tanuki Z, ThomasWerf, Tyneverum, Ucucha, Vis met 1 oog, Walter, We El, YoshiDaSilva, conversion script, node-c-2246.a2000.nl, 59 anonieme bewerkingen
Afbeeldingsbronnen, licenties en bijdragers Bestand:DSC 4050-MR-Braille.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:DSC_4050-MR-Braille.jpg Licentie: Attribution Auteurs: Christophe.moustier, Editor at Large, Matilda, Para, Suruena, Walter, 3 anonieme bewerkingen Bestand:Braille A1.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_A1.svg Licentie: onbekend Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille B2.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_B2.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille C3.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_C3.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille D4.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_D4.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille E5.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_E5.svg Licentie: Public Domain Auteurs: Made by using User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl. Bestand:Braille F6.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_F6.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille G7.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_G7.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille H8.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_H8.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille I9.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_I9.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille J0.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_J0.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille K.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_K.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille L.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_L.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille M.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_M.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille N.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_N.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille O.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_O.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille P.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_P.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille Q.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_Q.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille R.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_R.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille S.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_S.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille T.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_T.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille U.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_U.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille V.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_V.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille W.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_W.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille X.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_X.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille Y.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_Y.svg Licentie: onbekend Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille Z.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_Z.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:3247's Image Wizard/Scripts/braille.pl Bestand:Braille CapitalSign.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_CapitalSign.svg Licentie: onbekend Auteurs: 3247's Image Wizard, Sarang, Umherirrender, Vanisaac Bestand:Braille NumberSign.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_NumberSign.svg Licentie: onbekend Auteurs: 3247's Image Wizard, Sarang, Umherirrender, Vanisaac Bestand:Braille Apostrophe.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_Apostrophe.svg Licentie: onbekend Auteurs: 3247's Image Wizard, Sarang, Umherirrender, Vanisaac Bestand:Braille Period.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_Period.svg Licentie: onbekend Auteurs: 3247's Image Wizard, Sarang, Umherirrender, Vanisaac Bestand:Braille Comma.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_Comma.svg Licentie: onbekend Auteurs: 3247's Image Wizard, Sarang, Umherirrender, Vanisaac Bestand:Braille Semicolon.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_Semicolon.svg Licentie: onbekend Auteurs: 3247's Image Wizard, Kenmayer, Sarang, Umherirrender, Vanisaac, 1 anonieme bewerkingen Bestand:Braille ExclamationPoint.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_ExclamationPoint.svg Licentie: onbekend Auteurs: 3247's Image Wizard, Sarang, Umherirrender, Vanisaac Bestand:Braille QuoteOpen.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_QuoteOpen.svg Licentie: onbekend Auteurs: 3247's Image Wizard, Sarang, Umherirrender, Vanisaac Bestand:Braille QuoteClose.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_QuoteClose.svg Licentie: onbekend Auteurs: 3247's Image Wizard, Sarang, Umherirrender, Vanisaac Bestand:Braille Bracket.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_Bracket.svg Licentie: onbekend Auteurs: 3247's Image Wizard, Sarang, Umherirrender, Vanisaac Bestand:Braille Hyphen.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Braille_Hyphen.svg Licentie: onbekend Auteurs: 3247's Image Wizard, Sarang, Umherirrender, Vanisaac Bestand:Perkins NEXTGEN Brailler.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Perkins_NEXTGEN_Brailler.jpg Licentie: Public domain Auteurs: Movierain Took this picture.
Licentie Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported //creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/
10
