Diëtetiek
Botontkalking en voeding
www.catharinaziekenhuis.nl
Inhoud Wat is calcium? . ................................................................................. Aanbevolen hoeveelheid calcium . ..................................................... Hoe krijgt u voldoende calcium per dag binnen? ............................... Waarom vitamine D? . ........................................................................ Meer informatie ................................................................................. Vragen ................................................................................................
Patiëntenvoorlichting:
[email protected] DIE001 / Botontkalking en voeding / 20-11-2014
2
3 4 4 7 7 8
Botontkalking en voeding Uw arts heeft bij u botontkalking (osteoporose) vastgesteld. Met deze folder willen we u informeren over de voedingsaanpak om botontkalking te voorkomen of te behandelen. Bij de behandeling van botontkalking is het onder meer belangrijk om de juiste voeding te gebruiken met voldoende calcium (kalk) en vitamine D.
Botbreuken kunnen sneller optreden als uw botmassa niet goed is. U kunt het risico op het ontstaan van een minder goede botmassa verlagen of reeds geconstateerde botontkalking proberen te verbeteren door de juiste voeding te gebruiken. Ook voldoende beweging is hierbij belangrijk. Bij voorkeur beweging die druk op de botten uitoefent, zoals wandelen, trap lopen, zaalsporten, teamsporten of joggen. Om een indruk te geven wat voldoende beweging is, staat in de tabel een overzicht van de Nerderlandse Norm Gezond Bewegen .
3
Wat is calcium?
Calcium is een mineraal dat nodig is voor de opbouw en het onderhoud van uw botten. Het lichaam maakt zelf geen calcium aan. Dit moet dus uit de voeding gehaald worden. De voeding in Nederland levert gemiddeld zo’n 1.000 mg calcium per dag. Het grootste deel (60-70 %) is afkomstig van zuivelproducten zoals melk, karnemelk, vla, yoghurt en kaas. Daarnaast komt calcium ook voor in groente, noten en peulvruchten. Uit deze producten wordt het calcium minder goed door het lichaam opgenomen.
Aanbevolen hoeveelheid calcium
Het is belangrijk om dagelijks voldoende calcium te in te nemen omdat dit bijdraagt aan een goede botmassa. De Gezondheidsraad adviseert de volgende dosis:
Het gebruik van meer dan 2.500 mg calcium per dag is niet aan te bevelen. Dit komt de opbouw van uw botmassa niet ten goede en kan juist zorgen voor een minder sterke botstructuur.
Hoe krijgt u voldoende calcium per dag binnen?
Uit niet-calciumrijke voedingsmiddelen zoals brood, vlees en aardappelen, neemt u gemiddeld 200 mg calcium op. Dit betekent dat u daarnaast nog 900-1.000 mg calcium per dag uit calciumrijke voedingsmiddelen binnen moet krijgen om de aanbevolen hoeveelheid calcium te halen. Bijvoorbeeld uit (karne)melk, yoghurt, vla en kaas. In het algemeen geldt dat het eten van 3 à 4 porties zuivel per dag voldoende is. 4
In de tabel op de volgende bladzijde staan calciumrijke voedingsmiddelen. Per portie staat aangegeven hoeveel calcium het bevat. U kunt zo zelf berekenen hoeveel calcium u per dag inneemt. Het kan zijn dat u niet van melk houdt, niet gewend bent melkproducten te gebruiken of hier niet tegen kunt. Toch zijn er voldoende alternatieven om genoeg calcium binnen te krijgen. Als u op de lijn let, kunt u het beste magere zuivelproducten nemen. Ze bevatten evenveel calcium als de vollere producten. Voedingsmiddelen zoals noten en groenten leveren ook calcium op. Je moet er dan wel een redelijk grote hoeveelheid van eten en het is onduidelijk hoe goed dit plantaardige calcium wordt opgenomen. Daarom staan deze producten niet in het overzicht.
5
6
Waarom vitamine D?
Vitamine D helpt om het calcium uit de voeding op te nemen én om calcium in de botten vast te leggen. Het lichaam maakt de hoeveelheid vitamine D die nodig is voor het grootste deel zelf aan met behulp van zonlicht. Vitamine D komt ook in voeding voor. Aan halvarine, margarine en bak- en braadproducten wordt vitamine D door de fabrikant toegevoegd. Ook zijn vlees, eieren, volvette kaas en vette vis (bijvoorbeeld haring en makreel) bronnen van vitamine D. Als u een gezonde en gevarieerde voeding gebruikt waarin deze voedingsmiddelen voorkomen, krijgt u voldoende vitamine D binnen. Twijfelt u of u voldoende vitaminde D binnen krijgt? Overleg dan met uw (huis)arts. De gezondheidsraad heeft algemene adviezen afgegeven voor aanvulling met vitamine D-tabletjes bij bepaalde groepen zoals ouderen boven de 70 jaar. Bekijk voor meer informatie de website van het Voedingscentrum.
Meer informatie
Voor meer informatie over botontkalking en voeding kunt u terecht bij de Osteoporose Stichting. Deze onafhankelijke organisatie geeft ook voorlichtingsmateriaal uit. Osteoporose Stichting Postbus 245 3620 AE Breukelen E-mail:
[email protected] Osteoporose Vereniging Postbus 90522 2509 LM Den Haag telefoon:070 - 820 06 11 Stichting Voedingscentrum Nederland Postbus 85700 2508 CK Den Haag www.voedingscentrum.nl 7
Vragen
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen over osteoporose? Neem dan contact op met uw huisarts.
Contactgegevens
Catharina Ziekenhuis 040 - 239 91 11 www.catharinaziekenhuis.nl Routenummer(s) en overige informatie kunt u terugvinden op www. catharinaziekenhuis.nl
8
9
10
11
Michelangelolaan 2 – 5623 EJ Eindhoven Postbus 1350 – 5602 ZA Eindhoven
