BeursBulletin.nl BeursBulletin.nl nr.4, 1ste jaargang, 26 augustus 2004
1
AEX kan verder herstellen Tip: verkoop tegelijkertijd de calloptie oktober 340 en de putoptie oktober 300
Inhoud week 35 Donderdag 26 augustus 2004 AEX kan verder herstellen Correctie olieprijs steunt de beurs Grafieken Indices Grafieken AEX Grafieken AMX Grafieken Overige Wel en wee van de Short Strangle Olieprijs daalt na nieuw record Marktontwikkelingen AEX Alert 22% in twee maanden Back to the Future(s) 4 ABN AMRO wint aan kracht Beleggen in een dalende AEX (2) Abonnementen en Advertenties
1 2 3 4 6 7 8 10 11 13 14 15 16 18
Maandag kende de AEX een zeer sterke dag. De index opende direct met een gap, waarna gedurende de dag een verdere stijging volgde. De slotkoers was het hoogste niveau van de dag, wat een teken van sterkte is. Bovendien brak de index uit het anderhalve maand geleden ingezette dalende trendkanaal. En of dat niet genoeg was: de index wist die dag bovendien de neklijn van een oude kopen schouderformatie te doorschrijden. Er was zodoende voldoende reden om aan te nemen dat de index verder zou stijgen. Dit is de afgelopen dagen ook gebeurd. Door deze stijging kwam de dagindicator woensdag op kopen te staan. Gesteund door de oplopende steunlijn mag op een wat verdere stijging gerekend worden. Zo rond de 330 ligt enige weerstand, maar we kijken vooral naar de bovenkant van het begin dit jaar ingezette dalende trendkanaal. Deze bevindt zich thans rond de 336 punten. De diverse koopsignalen op maandag hebben alleen consequenties voor de twee weken geleden geadviseerde verkoop van de putoptie 280 en de calloptie 330 met als uitoefenmaand september. We kregen hiervoor € 325 en maandag ontvingen de abonnees van AEX-Verwachting.nl een SMS om deze te sluiten op € 250. Een winst van 3 maal € 75,- is € 225,- Wie dit niet gedaan heeft, doet er verstandig aan dit alsnog te doen. Dit kost nu zo’n € 260,- dus nog steeds een winst van € 65,- De positie van vorige week sluiten we nu op € 0,75. De winst hierop is dus € 80,- maal 5 is € 400,-
Opnieuw adviseren we de gelijktijdige verkoop van een putoptie en een calloptie. Ditmaal kiezen we echter oktober als uitoefenmaand. De verkoop van de put 300 en de call 340 levert namelijk een mooie €370 op. Ten opzichte van de marginverplichting van € 2100 komt dit op maar liefst 16,8% neer. Wel tekenen we hierbij aan dat de kans reëel is dat de positie op een gegeven moment doorgerold moet worden. Dit moet zowel bij het doorbreken van de 330 punten als bij het doorschrijden van de 310 punten.
Koersverlies is meestal het resultaat van ‘falend ondernemerschap’ en of een ‘flauwe beurs’. Martien van Winden
Hoofdartikel Terug naar de index klik hier
BeursBulletin.nl nr.4, 1ste jaargang, 26 augustus 2004
2
Correctie olieprijs steunt de beurs Technisch herstel aandelenkoersen zet door, maar trendomkeer laat op zich wachten
Stijgende trend olieprijs intact Sinds het vorige week bereikte recordniveau heeft de olieprijs ruim twee dollar prijsgegeven. Dat is goed nieuws voor aandelenbeleggers, maar het is nog veel te vroeg om te juichen. De terugval is namelijk een oliedruppel gerelateerd aan de eerdere prijsexplosie.
Door Bert van Arkel Het vorige week ingezette herstel op de aandelenbeurzen heeft zich deze week voortgezet. De daling van de eerder tot recordhoogte gestegen olieprijzen vormde een stuwende kracht. Verder kregen beleggers weer moed doordat diverse indices door belangrijke weerstanden heen braken. Dit rechtvaardigt een positievere visie op de beurzen op korte termijn. Veel indices bevinden zich echter nog altijd in een dalende trend op middellange termijn. Voorlopig zie ik hier geen verandering in komen. De grafieken tonen namelijk dat de beurzen eerst nog een flinke spurt omhoog moeten maken alvorens we weer in een opwaartse trend zitten. Voor indexbeleggers is het dus moeilijk om geld te verdienen. Maar wees gerust, ook in deze markt doen zich voldoende interessante mogelijkheden voor. Technisch beeld S&P 500 verbetert Vanuit de onderkant van het neerwaartse trendkanaal wist de S&P 500 zich vorige week te herstellen. De Amerikaanse index is deze week verder geklommen. Hierdoor springt de weekindicator op groen.
Toch zouden we nog geen S&P 500 Turbo Long kopen. Of op een andere wijze een haussepositie innemen. Veel weerstand ligt er namelijk bij de bovenkant van het trendkanaal, zo rond 1130 punten. Een doorbraak van deze barrière kan de index snel tientallen punten hoger zetten. Maar wees alert. De trend is nog altijd negatief. Ik zou dan ook niet raar opkijken als de S&P 500 na deze opleving weer zou terugvallen tot aan de onderkant van het trendkanaal.
Voor ons als technisch analisten is het belangrijker dat de twee maanden geleden ingezette opgaande trend nog intact is. Maar de onderkant wordt wel zwaar getest. Het is daarom goed mogelijk dat het binnenkort tot een neerwaartse doorbraak komt. Mocht deze daadwerkelijk plaatsvinden, dan ligt het koersdoel op de steun bij $ 40. Trendlijn rente nog altijd intact
De Nederlandse 9-10 jaars rente zit reeds een paar weken tegen de een jaar geleden ingezette trendlijn aan te hikken. Deze heeft hiermee aan kracht gewonnen. Het meest waarschijnlijke scenario is dat de rente de komende tijd iets zal stijgen. Ik denk daarbij in eerste instantie aan een niveau van 4,3%. Dat betekent dat obligaties voorlopig een weinig aantrekkelijke belegging zijn. Aankoop adviseer ik pas na een doorbraak van de opgaande trendlijn. De rente zou dan tot 3,9% kunnen terugvallen. Ook het bereiken van een renteniveau van 4,5% zou een mooie koopgelegenheid bieden. Hier ligt namelijk stevige weerstand.
Steun/weerstandniveaus zijn in de technische analyse belangrijke koersniveaus, waarvan verwacht wordt dat de koers er met moeite doorheen zal breken. Indien dit toch gebeurt, wordt dit gezien als een trendwijziging. We onderscheiden twee trends: een dalende en een stijgende.
Analyse Terug naar de index klik hier
BeursBulletin.nl nr.4, 1ste jaargang, 26 augustus 2004
3
Grafieken Indices Dow Jones veert op
Nikkei slecht weerstand
Steun 9750 Weerstand 10.350 De Dow Jones is de laatste weken weer flink opgeveerd. De weekindicator bevestigt dat ook. De koers bevindt zich echter nog wel in het neergaande trendkanaal. De weg omhoog is dus niet onbelemmerd. Een nieuwe top is dan veelal lager dan de vorige.
Steun 11.000 Weerstand 12.200 Het recente herstel heeft de Japanse Nikkei uit het dalende trendkanaal gebracht. Vervolgens zijn nog twee weerstandslijnen uitgenomen. Alleen met de weekindicator wil het nog niet zo vlotten. Verder is er goed perspectief op een stijging naar 12.000 of hoger.
Nasdaq herstelt
Bel20 door 2500
Steun 1775 Weerstand 1950 Al sinds begin dit jaar wordt het koerspatroon van de Nasdaq gekenmerkt door lagere toppen en bodems. De trend is dus neerwaarts. Vanuit de onderkant van het trendkanaal treedt nu herstel op. Maar ondanks het koopsignaal van de weekindicator zouden we hier niet op anticiperen.
Steun 2500 Weerstand 2560 De Belgische beurs heeft de recente opleving op de meeste andere beurzen als springplank gebruikt om de weerstand op 2500 te nemen. De weg verder omhoog ligt nu open. En met ook de weekindicator nog steeds op groen, lijkt dit een goed moment om posities in te nemen. Een pull-back naar 2500 is echter niet uit te sluiten.
Eurotop-100 terug naar zijwaarts
Euro zakt terug op steun
Steun 2100 Weerstand 2175 De Eurotop-100 is uit het dalende trendkanaal gebroken. En heeft een flinke stap omhoog gezet. Daarmee is de koers terug in de zone, waar we al enige maanden voornamelijk zijwaartse beweging gezien hebben. Pas bij een passage van de lijn op 2175, is er reden voor optimisme.
Steun 1,21 Weerstand 1,24 De eurokoers heeft de weerstand op $ 1,240 niet kunnen slechten. En is vervolgens snel teruggevallen naar de steunlijn op $ 1,210. Die wordt nu getest. Een doorbraak zou een hernieuwd verkoopsignaal opleveren. Maar als deze steun het houdt, dan kunnen oude posities weer ingenomen worden. Want de trend is nog altijd opwaarts.
Analyse Terug naar de index klik hier
BeursBulletin.nl nr.4, 1ste jaargang, 26 augustus 2004
4
Grafieken AEX Steun bij Ahold dreigt te breken
Fortis na doorbraak weerstand koopwaardig
Steun 5,30 Weerstand 5,80 Tegenvallende halfjaarcijfers zetten de koers van Ahold donderdag even onder de steun bij € 5,30. Later trad enig herstel in. Een daadwerkelijke doorbraak baant de weg voor een verdere koersval: pas rond € 3,50 ligt weer stevige steun.
Steun 17 Weerstand 18,30 In de (week)grafiek is het niet te zien, maar donderdag opende Fortis met een stevige gap. Dit is een teken van kracht. Met aankoop zouden we echter wachten tot een doorbraak van de weerstand bij € 18,30. Het eerste koersdoel komt dan op € 19 te liggen
Herstel bij Akzo Nobel stuit op weerstand
Tegengestelde signalen bij Hagemeyer
Steun 25,50 Weerstand 28 De koers van Akzo Nobel heeft zich de afgelopen paar weken aardig kunnen herstellen. Nu wordt evenwel stevige weerstand ondervonden bij € 28. Het schrijven van callopties is interessant als dit niveau de komende week niet doorschreden wordt.
Steun 1,60 Weerstand 1,85 Vorige week doorbrak de koers van Hagemeyer de weerstand bij € 1,60. Dit gaf een koopsignaal. Overtuigend was het koersverloop sindsdien echter niet. Negatief is dat het TDS systeem op verkopen staat. Daar tegenover staat echter een stijgend trendlijntje.
ASML kan korte rit omhoog maken
IHC Caland na verdere stijging koopwaardig
Steun 10,50 Weerstand 13 Vanuit de onderkant van het dalende trendkanaal heeft de koers van ASML een herstel ingezet. In anticipatie op een verder technisch herstel zouden de aandelen gekocht kunnen worden. Neem dan wel iets onder de weerstand afscheid van de stukken. Voor de langere termijn blijft het beeld namelijk slecht.
Steun 33,50 Weerstand 39 In zijn weg omhoog ziet de koers van IHC Caland zich geconfronteerd met weerstand bij achtereenvolgens € 39 en de dalende trendlijn. Na een overtuigende doorbraak kan gekocht worden, temeer daar de weekindicator dan ook op groen zal springen.
Analyse Terug naar de index klik hier
BeursBulletin.nl nr.4, 1ste jaargang, 26 augustus 2004
5
Grafieken AEX Koopsignalen voor ING
Weinig spektakel bij TPG
Steun 19,60 Weerstand 21 Vandaag brak de koers van ING met veel overtuiging door de weerstand bij € 19,60. Dit niveau is daarmee tot steun verworden. Ook al omdat de dual indicator op kopen staat, vinden we de aandelen aantrekkelijk. Het eerste koersdoel is € 21.
Steun 17,30 Weerstand 19,50 Reeds bijna een jaar beweegt de koers van TPG zich zijwaarts tussen € 17,30 en € 19,50. Alleen in maart werd deze trading range kortstondig doorbroken. Nu we in het midden van deze bandbreedte zitten, moeten we TPG voorlopig links laten liggen.
Bellen rinkelen bij KPN
Unilever blijft zwak
Steun 6 Weerstand 6,40 Met een weekindicator die deze week op groen springt, moet er weer met kopersogen naar KPN worden gekeken. Met de daadwerkelijke aankoop zouden we echter wachten tot een doorbraak van de weerstand.
Steun 47,50 Weerstand 49 Unilever heeft nauwelijks geprofiteerd van het recente beursherstel. Dit duidt op aanhoudende koerszwakte. Het schrijven van callopties blijft zodoende interessant omdat de koers tegen weerstanden aanhikt.
Ruimte voor Philips
Versatel speculatief kopen na uitbraak
Steun 18 Weerstand 21 Vanuit de onderkant van het neerwaartse trendkanaal heeft de koers van Philips een herstel ingezet. Op korte termijn is er nog enige ruimte naar boven toe. Het beslispunt ligt bij € 21. Een doorbraak geeft een koopsignaal, maar de kans is groter dan de stijging hier afketst.
Steun 1,50 Weerstand 1,70 Het lijkt erop dat Versatel nu daadwerkelijk uitgebroken is. Donderdag doorschreed de koers zowel de weerstand bij € 1,50 als de dalende weerstandslijn. Voorts staat de weekindicator op kopen. Dit rechtvaardigt een speculatieve koop richting € 1,70. De stop-loss leggen we op € 1,45.
Analyse Terug naar de index klik hier
BeursBulletin.nl nr.4, 1ste jaargang, 26 augustus 2004
6
Grafieken AMX Corus op de ventweg
Vedior leunt op steun
Steun 0,65 Weerstand 0,70 Nadat de koers van Corus het opgaande trendkanaal had verlaten, is de weg omhoog weer snel teruggevonden. Daardoor is een nieuw, parallel trendkanaal ontstaan. Dat is echter vrij smal. Het aandeel blijft dus koopwaardig. Maar opletten is het devies, want op € 0,70 zien we dubbele weerstand.
Steun 11 Weerstand 12 Het aandeel Vedior vertoont tekenen van zwakte. Al maanden wordt met enige regelmaat de steunlijn op € 11 bezocht. De tussentijdse herstelbewegingen worden daarbij echter steeds kleiner. Een uitbraak naar beneden lijkt dus ophanden. Het TDS systeem staat nog wel op koop, maar dat kan natuurlijk snel veranderen.
Hunter Douglas duidelijk lager
Vopak ingepakt
Steun 33,80 Weerstand 36,80 Hunter Douglas heeft een gelijkzijdige driehoek gevormd. Dan moet er dus iets gebeuren, omhoog of omlaag. Het werd omlaag, waarbij ook de steun op € 38 doorschreden is. Nu is zelfs de steun op € 36,80 doorbroken. Een baisse positie is te overwegen.
Steun 13,25 Weerstand 15,60 De koers van Vopak raakt steeds meer bekneld tussen de opgaande steunlijn en de dalende weerstandslijn. Er moet dus richting gekozen worden. Het TDS systeem heeft al een verkoopsignaal gegeven. Dit wijst erop dat de trend naar beneden gedraaid is. Dat hebben we echter eerder gezien. Maar het aandeel veerde dan steeds weer op vanaf de stijgende of de horizontale steunlijn. Afwachten dus.
Nedlloyd blijft op koers
Nog steeds groen licht voor Wessanen
Steun 30 Weerstand 32,50 De koers van Nedlloyd blijft goed op weg in het opgaande trendkanaal. Ook het TDS systeem heeft zojuist een nieuw koopsignaal gegeven. Daardoor is dit aandeel nu opnieuw koopwaardig. Wel kunnen we weerstand verwachten op het niveau van oude toppen op € 32.
Steun 11 Weerstand 12,50 Ruim een jaar geleden gaf de Dual-van Arkel indicator het startsignaal voor een opgaande trend bij Wessanen. Pas vorige maand is daarbij enige aarzeling ontstaan. Inmiddels is het trendkanaal verlaten. Sindsdien beweegt de koers tussen € 11 en € 12. Totdat daar verandering in komt, zijn we nu neutraal over dit aandeel.
Analyse Terug naar de index klik hier
BeursBulletin.nl nr.4, 1ste jaargang, 26 augustus 2004
7
Grafieken Overige Aalberts pakt uptrend weer op
Fox Kids tegen het plafond
Steun 26,50 Weerstand 28,50 Na een pauze van enkele maanden heeft de koers van Aalberts de weg omhoog weer teruggevonden. De Dual-van Arkel indicator staat intussen nog gewoon op kopen. Er is nu een nieuw opgaand trendkanaal ontstaan. Daardoor is dit aandeel opnieuw koopwaardig geworden. Wanneer we de zijwaartse beweging als een vlag patroon beschouwen, is het koersdoel zelfs € 38.
Steun 11,50 Weerstand 13 Als een vlieg tegen het plafond kruipt de koers van Fox Kids steeds dichter tegen de € 13 aan. Daarbij is zelfs zojuist het opgaande trendkanaal verlaten. Een stapje opzij, om daarna verder te springen, denken wij. Maar dat willen we dan wel eerst zien. Daarom even afwachten. Het TDS systeem heeft immers ook nog geen tegensignaal gegeven.
Afwachten bij Crucell
Trendomkeer Ordina
Steun 5,50 Weerstand 7 De koers van Crucell is afgeketst op de dubbele steun op € 5,50. Er lijkt nu een technisch herstel op te treden. Daarmee blijft de trend echter nog steeds zijwaarts gericht tussen de grenzen € 5,50 en € 7. Het opwaartse potentieel is dus beperkt. Daarom blijven we neutraal over dit aandeel, totdat er richting gekozen is.
Steun 7,40 Weerstand 8,80 Ordina is uit het neergaande trendkanaal getreden. De dagkoersen bevestigen dat. De weekindicator voor technologie aandelen heeft ook al een koopsignaal gegeven. Wel is er op € 9 nog weerstand te verwachten. Maar speculatief kunnen we de aandelen nu alvast wel opnemen. Het koersdoel is € 11 - € 11,50.
Draka test de weerstand
Stijging bij Sligro versnelt
Steun 8 Weerstand 10,25 Het aandeel Draka test op dit moment de bovenkant van het neergaande trendkanaal op € 10. Daar vindt het ook een tweede weerstandsniveau op zijn weg. Pas wanneer deze weerstanden zijn uitgenomen, kunnen we overwegen om de stukken weer op te nemen. Maar het TDS systeem zal dit wel aangeven.
Steun 32 Weerstand 34 Na de koerssplitsing van vorig jaar, heeft het aandeel Sligro nogal wat tijd nodig gehad om weer goed op gang te komen. Maar nu is de weg omhoog dan toch gevonden. De trend is opwaarts. Een nieuwe test van de steunlijn lijkt ons een goed moment om de aandelen te kopen.
Column Terug naar de index klik hier
BeursBulletin.nl nr.4, 1ste jaargang, 26 augustus 2004
8
Wel en wee van de Short Strangle V Call AEX sep. 340 @ € 0,45 V Put AEX sep. 290 @ € 0,40 Bruto ontvangst: € 0,85
Door Bert van Arkel Hoofddorp, 25 aug ’04. De AEX beweegt nu al bijna een jaar op het niveau van 1997. In de tussentijd is er uiteraard wel van alles gebeurd. Er zijn allerlei stijgingen en dalingen geweest, en pieken en dalen. Daar hebben we als beleggers dus ons voordeel mee kunnen doen. Als we het goed gedaan hebben tenminste. Er zijn echter ook veel perioden geweest, waarin de koers voornamelijk zijwaarts heeft bewogen. En er dus eigenlijk niet zoveel gebeurde. Soms een heel jaar lang. We noemen dat een trading range. Daarbij hangt het er natuurlijk vanaf welke bandbreedte je als een koersbeweging beschouwt. Is dat bijvoorbeeld een verschil van 10 punten? Of moeten we pas bij een uitslag van 50 punten van een koersbeweging spreken? Het eerste komt uiteraard veel vaker voor dan het tweede. En de vraag is ook of je dat dan per dag moet bekijken, per week, per maand of per jaar? Ik heb dat nog niet precies uitgerekend en geoptimaliseerd. Het uitgangspunt is echter duidelijk: de kans dat de markt in een zijwaartse beweging zit, neemt toe, naarmate je de bandbreedte wijder neemt en de periode korter.
Op grond van het bovenstaande is duidelijk dat we de looptijd van de beide opties daarom zo kort mogelijk moeten nemen. In de praktijk betekent dit dus maandseries. Des te groter is immers de kans op een zijwaartse beweging binnen de gestelde grenzen. Bovendien kunnen we met de maandseries per tijdseenheid de meeste verwachtingswaarde oogsten en kunnen we dit ook iedere maand weer herhalen. Rest de vraag welke uitoefenprijzen we nu het beste kunnen kiezen, en welke bandbreedte daartussen? Hierbij geldt: hoe breder hoe veiliger. Des te groter is immers de kans op een zijwaartse beweging. Maar ook geldt: hoe breder, hoe lager de premies. De aloude afweging van rendement versus risico. Daarom kijken we hierbij vooral naar de korte termijn koersgrafiek.
Daar zien we dat de AEX zojuist is opgeveerd uit een dalend trendkanaaltje binnen de neergaande trend van het afgelopen halfjaar. De negatieve trend is dus nog steeds van kracht met steun op 310 en weerstand op 340. Op de weg omhoog binnen het neergaande trendkanaal zijn verder nog een aantal steunniveaus te onderscheiden, waar de opgaande beweging op af zou kunnen ketsen. De verwachting voor de korte termijn is daarom een mogelijk herstel tot 340. Maar voor het zover is, zien we waarschijnlijk al weer een draaipunt terug naar beneden binnen de dalende trend. Op grond hiervan is verwachting dat de AEX op de korte termijn binnen de zone 300-340 zal blijven koersen, zij het met neiging naar beneden.
Voor de short strangle zouden we daarom de volgende Waarom is dit nu eigenlijk interessant? Omdat dit principe aan de uitoefenprijzen kunnen hanteren: basis ligt van de Short Strangle. Dit is een combinatie van een € 0,45 geschreven call optie en een geschreven put optie met dezelfde V Call AEX sep. 340 @ V Put AEX sep. 290 @ € 0,40 looptijd, maar met een verschil in uitoefenprijs. Voor beide opties Samen: € 0,85 ontvangen we dus de optiepremie. En de bedoeling is dat beide De opbrengst van € 85 per contract lijkt weliswaar niet zo veel. opties bij de expiratie waardeloos aflopen. Want dan mogen we de Maar ten opzichte van de margin verplichting van € 2250 betekent ontvangen optiepremies immers 100% bijboeken als winst. Deze dit toch een potentieel rendement van 4%. En de september strategie is bij uitstek geschikt om in te spelen op een zijwaartse expiratie is al over ruim drie weken. Dus dat betekent zo’n 1,5% markt. Want hij rendeert maximaal, zolang de koers zijwaarts blijft rendement per week, oftewel 75% op jaarbasis. Kijk, dat oogt al wat bewegen binnen de gestelde grenzen. Die grenzen worden bepaald beter. door de uitoefenprijs van de calloptie aan de bovenkant en de uitoefenprijs van de putoptie aan de onderkant. Het verschil in uitoefenprijs van de beide geschreven opties bepaalt dus de Dat de optiepremies en ook de margin verplichting op dit moment bandbreedte, waar de koers binnen moet blijven. En de looptijd van zo laag zijn, heeft vooral te maken met het feit dat ook de volatiliteit de opties bepaalt de periode, waarin aan die voorwaarde voldaan met 17% aan de lage kant is. De volatiliteit is immers een maat voor moet worden. Grafieken vertellen niet alleen wat was, ze vertellen wat is;en een trend (lineair doorgetrokken) geeft een betere score dan dom gokken. R.A. Levy
Column Terug naar de index klik hier
BeursBulletin.nl nr.4, 1steP jaargang, 26 augustus 2004
9
Vervolg: Wel en wee Short Strangle de grootte van de koersuitslagen gedurende de afgelopen tijd. En dat daar niet zoveel beweging is zat, was al duidelijk. Want dat is nu precies de reden om van de short strangle gebruik te maken. De margin verplichting is overigens een bedrag, dat beschikbaar moet zijn voor het geval dat de koers plotseling toch sterk omhoog of omlaag zou gaan bewegen. Eén van beide geschreven opties zou daardoor namelijk sterk in waarde kunnen gaan stijgen. Dus dat betekent dat we die optie dan voor een hogere prijs moeten terugkopen. En om er zeker van te zijn, dat dat in dat geval ook kan, stelt de bank of de commissionair de eis dat daarvoor een bepaald bedrag beschikbaar is. De margin verplichting is dus te vergelijken met een bankgarantie. Het geld blijft gewoon op onze rekening staan en het blijft ook gewoon van ons, maar we kunnen er tijdelijk niet vrij over beschikken. Daarom is het ook reëel om de opbrengst van € 85 als rendement van de € 2250 margin verplichting te beschouwen. Uit de margin verplichting blijkt ook dat het met de short strangle ook degelijk mis kan gaan. Namelijk als de AEX plotseling sterk omhoog of omlaag zou gaan bewegen. In dat geval gaat één van beide opties immers sterk in waarde stijgen. Weliswaar gaat op dat moment de andere optie in waarde dalen. Maar de stijging van de één is altijd groter dan de daling van de ander. Dus dat betekent dat we met deze strategie op dat moment op verlies komen te staan. Bij sterke volatiliteit gaat het dus de verkeerde kant op. Want onze doelstelling is immers dat beide opties waardeloos aflopen. Nu zal het in de praktijk vrijwel nooit zo zijn, dat beide opties gelijkmatig in waarde dalen. Dus daar moeten we van te voren al rekening mee houden. En niet te snel zenuwachtig worden. Want zolang de koers binnen de gestelde grenzen blijft, is er eigenlijk nog niets aan de hand. Hoewel het er soms wel eens een beetje verontrustend uit kan zien. Toch is het zaak om het in dat geval ook weer niet al te ver uit het spoor te laten lopen. Want dan kan het verlies al snel flink toenemen. Daarom is het bij de short strangle van groot belang om van te voren een duidelijke stop-loss vast te stellen. Een niveau dus, waarop we direct ingrijpen, als de koers daarop terecht komt.
En omdat we bij deze strategie te maken hebben met een geschreven calloptie en een geschreven putoptie, is er voor beide een stop-loss nodig. In dit voorbeeld zou dit bijvoorbeeld 305 om 330 kunnen zijn. Dus zodra AEX de 305 aantikt, moeten we minimaal de geschreven putoptie terugkopen. Komt de AEX daarentegen boven de 330, dan sluiten we juist de geschreven calloptie. De andere optie kunnen we dan wel door laten lopen. Want die gaat wel de goed kant op. Maar in de praktijk zal het meestal toch zo zijn, dat we in dat geval ook de andere optie maar beter kunnen sluiten. Want die heeft op dat moment weinig waarde meer. Dus de winst is binnen. En sluiten betekent minder risico. Bovendien valt dan de marging verplichting weer vrij. Conclusie De short strangle is dus een beleggingsstrategie, die goed past bij de zijwaartse of licht dalende koersontwikkeling van de AEX van de laatste zes maanden. We maken er dan ook regelmatig gebruik van. Maar deze strategie is zeker niet zonder risico. Ook al hanteren we daarbij een korte looptijd en een flinke bandbreedte. Want bij een forse koersbeweging naar boven of naar beneden, komt deze optie combinatie al snel op verlies te staan. Dat hoort er nu eenmaal bij. En is dus niet iets om ongerust over te worden. Althans, zolang de koers maar binnen de gestelde grenzen blijft. Aan de andere kant moeten we ook weer niet te lang wachten met in te grijpen om het verlies niet buitensporig te laten oplopen. Vandaar dat we een dubbele stoploss hanteren, die ruim binnen de gestelde grenzen ligt. Zodra de koers dan één van beide stoploss niveaus activeert, moeten we de kwetsbare optie zonder pardon terugkopen. Dat levert meestal verlies op. Maar ook dat hoort er nu eenmaal bij. Soms is doorrollen dan een goede oplossing. Maar ook weer niet altijd. Dat hangt er namelijk vanaf welke verdere koersbewegingen er te verwachten zijn. En daarvoor geeft de koersgrafiek doorgaans de beste aanwijzingen. Dus daar kom ik graag de volgende week op terug. Neem de grenzen van de short strangle niet te nauw, want anders blijft beleggen niet leuk.
Resultaten uit het verleden… .. In onderstaande tabel zijn de afgegeven adviezen van Bert van Arkel tegen het licht gehouden Ingenomen posities worden gesloten bij het bereiken van de stop-loss of een koersdoel. In de rendementsberekeningen zijn de transactiekosten meegenomen: voor aandelen 0,5% en voor opties € 3,75 per contract. De rendementen op geschreven optieposities zijn steeds gerelateerd aan de marginverplichtingen. Klik hier om de columns op te vragen op www.vanarkel.nl/beursinfo/columns.php Adviezen Van Arkel Investment Coaching 1 juli 2004 tot heden Datum 1-jul 14-jul 28-7 11-8 18-8
Openingstransactie Verkoop put AEX jul 340 Koop put Uni sep 54 en verkoop Uni sep 54 Koop put Akz okt 28 en verkoop call Akzo okt 28 Verkoop call AEX sep 330 en verkoop put AEX sep 280 Koop put Phi dec 19 en verkoop put Phi sep 18
Opening € 216,25
Datum 6-jul
Sluiting - € 503,75
Resultaat -€ 287,50
Margin € 3560
Rendement -/- 8,1%
-€ 52,50
6-aug
€ 496,25
€ 443,75
€ 700
63,4%
- € 37,50
5-aug
€ 52,50
€ 15,00
€ 392
3,8%
€ 322,50
23-aug
-/- € 272,50
€ 50,00
€ 2400
2,1%
- € 127,50
(open)
€ 95
€ 32,50
geen
Nieuws Terug naar de index klik hier
BeursBulletin.nl nr.4, 1ste jaargang, 26 augustus 2004
10
Olieprijs daalt na nieuw record DOOR DE REDACTIE De olieprijs staat flink lager na vrijdag een all time high te hebben bereikt van boven de $ 49 voor Amerikaanse olie. Thans staat de prijs van olie iets boven de $ 43. De dalende olieprijzen geven de aandelenkoersen een flinke impuls. Verder zijn de berichten gemengd. Detailhandelsketen WallMart komt met een omzetwaarschuwing, maar handelshuis Hagemeyer en diverse andere bedrijven zien een lichte verbetering van de vraag. De macrocijfers zijn gemengd. Dat lijkt niemand iets uit te maken deze week, want de koersen stijgen.
Wal-Mart geeft omzetwaarschuwing Wal-Mart verwacht in augustus geen omzetgroei van 2% tot 4% zoals eerder gemeld, maar een vlakke omzetontwikkeling tot een groei van 2%. Na bekendmaking van dit nieuws zakte de koers 1,5%. Deze bijstelling komt door het tijdelijk sluiten van 75 winkels. Tevens moest Wal-Mart 125 winkels op halve kracht laten draaien. Dit alles was het gevolg van de orkaan Charley. Een andere oorzaak was de lager dan verwachte omzet aan schoolartikelen.
Hagemeyer pas winstgevend in 2006 Hagemeyer’s omzet steeg het afgelopen halfjaar met 3,2%. Dit kwam vooral door de sterke stijging van de omzet in het tweede kwartaal met 5,2%. Deze cijfers zijn gecorrigeerd voor drie bedrijven die Hagemeyer afgelopen jaar verkocht. Als de omzet van deze bedrijven Olieprijs net geen $50 wordt meegeteld, resteert er een omzetdaling van 23%. Daarbij werd Afgelopen vrijdag bereikte de olieprijs een record van $ 49,40. een verlies geleden van € 166 miljoen. Hagemeyer verwacht pas in Daarna is de prijs met meer dan 12% gezakt. Op dit moment staat 2006 weer winstgevend te zijn. Per saldo deed gebeurde er gisteren de olie op $ 43,80. Dit heeft een aantal oorzaken. Het transport niets met de koers. Vandaag stond de koers echter stevig onder druk. van olie vanuit Irak is weer op gang gekomen. Technisch analisten vonden de olie al een week overbought op grond van technische Tegenvallende resultaten Ahold indicatoren. Waarschijnlijk hebben wat speculanten hun winst De halfjaaromzet van de kruidenier was € 12,3 miljard tegen € 12,9 genomen. miljard een jaar eerder. Dit was eerder al bekend gemaakt. Bij deze omzet werd een winst geboekt van € 32 miljoen. Analisten hadden een Gemengde cijfers uit de VS winst verwacht van € 80 miljoen. Ahold spreekt geen verwachtingen Het aantal verkochte nieuwe huizen in de Verenigde Staten daalde over de rest van het jaar uit, maar verwacht geen dramatische in juli met 6,4% naar 1,134 miljoen. Economen rekenden op een verbetering in de VS. Het aandeel crashte met ruim 9% naar de daling van 5,6% naar 1,295 miljoen. Verder werd de laagste koers van dit jaar op € 5,16. Hoewel later enig herstel optrad, was Ahold met stip de grootste verliezer van donderdag. huizenverkoop over juni neerwaarts bijgesteld. De verkoop van duurzame goederen steeg wel. De stijging bedroeg 1,7%. Economen hadden een stijging van 1,0% verwacht. De stijging kwam voornamelijk door een sterke toename van kapitaaluitgaven en een sterk orderverloop bij de vliegtuigindustrie. Het aantal nieuwe werkloosheidsaanvragen is de afgelopen week met 10.000 gestegen. Dat was een tegenvaller, want er was op een toename van 4.000 gerekend.
Verdrievoudiging nettowinst Fortis De halfjaarwinst van bankverzekeraar Fortis steeg naar € 2,078 miljard euro tegen over een winst van € 671 miljoen een het eerste halfjaar van 2003. Dit komt mede dankzij € 249 miljoen aan niet operationele activiteiten. Het operationele resultaat steeg van € 683 miljoen naar € 1829 miljoen. Waardeverschillen in de aandelen portefeuille droegen hier voor € 271 miljoen aan bij. De koers reageerde positief op de cijfers.
Consumenten- en producentenvertrouwen onveranderd Amerikaanse consumenten en producenten hadden in augustus ongeveer evenveel vertrouwen in de economie als in juli. Het consumentenvertrouwenscijfer staat op –18. Op jaarbasis is er een verbetering te zien. Consumenten verwachten wel een verbetering van de arbeidsmarkt. In juli verwachtte nog 72% dat de werkloosheid op zou lopen. In augustus is dat teruggelopen tot 51%. Het producentenvertrouwen is licht positief (+0,5) net als de vorige maand.
Telegraaf overtreft verwachting De omzet van De Telegraaf steeg in het eerste halfjaar met een kleine procent naar € 365,9 miljoen. De winst bedroeg € 12,6 miljoen. Dit is bijna een verdubbeling van de winst ten opzichte van de eerste 6 maanden van 2003. Analisten hadden een winst van € 8,8 miljoen verwacht. Telegraaf ziet de markt voor advertenties licht aantrekken. Over het hele jaar wordt een winst verwacht van € 20 miljoen.
Overzicht Terug naar de index klik hier
BeursBulletin.nl nr.4, 1steP jaargang, 26 augustus 2004
11
Marktontwikkelingen AEX 324: stieren aan zet
No
Door de redactie Met de dalende olieprijzen en het breken van de weerstand van de AEX op 320 lijkt het zonnetje voor de stieren te schijnen. Maar voor hoe lang? Want de cijferstroom van ondernemingen is opgedroogd. En de prijs per vat Brent Olie mag dan gedaald zijn, het is nog steeds hartstikke duur. No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Stijgers Unit 4 Agresso Crucell Van der Moolen Be Semiconductor Versatel AKZO Nobel Fortis ASMI Philips Aegon
Koers 26/8 + % 11,36 6,10 5,01 4,17 1,52 27,10 18,19 11,76 19,52 9,04
11,6 9,2 6,6 6,6 6,3 5,6 4,8 4,8 4,7 4,5
Dalers
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Koers 26/8
Ahold Hunter Douglas Fornix Bio Wessanen Simac VNU Hagemeyer Boskalis CMG Ballast Nedam
5,26 36,40 11,55 11,09 1,70 20,88 1,59 19,40 2,48 8,52
-% 6,8 5,3 3,2 2,2 1,7 1,3 1,2 1 0,8 0,7
Hunter Douglas zakt door steun Wie lachten er wél deze week? Dat waren de Unit 4 Agresso aandeelhouders. Het aandeel maakte een formidabele sprong van € 10,20 vorige week naar € 11,34, zonder aanwijsbare reden. Zonder nieuws zal de weerstand op € 11,85 moeilijk te nemen zijn. Nog een winnaar was Crucell. Het aandeel veerde op van €5,50 naar pakweg € 6 nu. Het koersbeeld van het biotechbedrijf wordt beter. Verrassing van de week is Versatel. Het lijkt alsof de Ook deze week verraste de AEX de aandeelhouders aangenaam. telecomaanbieder haar weerstand op €1,70 wil gaan opzoeken. De index trok aan van 317 punten naar 324. Daarmee was de afgelopen week een bullish vervolg op het technisch herstel dat Van der Moolen won ook. Maar dit is meer een technisch herstel. zich al twee weken geleden had ingezet. Het beurshandelsbedrijf wordt al een jaar lang binnenstebuiten gekeerd door het beursbestuur van New York en de beurswaakhond De aandeelhouders van Ahold hebben echter minder reden tot SEC. Verder laten de kwartaalresultaten te wensen over en dreigen er lachen. De kruidenier verloor, donderdag 26 augustus, 6 % van ongunstige veranderingen op de beurs van New York. Van der haar beurswaarde. Dat is fors. Het fonds zweeft rond haar steun op Moolen daalde in één jaar van € 13 naar € 5. € 5,30. Volgende week zal blijken of de grootgrutter het hoofd boven de neklijn houdt. Hunter Douglas kon ook niet echt meekomen. Zonder aanwijsbare reden daalde de koers van de ramen- en kozijnenproducent naar € 36,40. Daarmee werd de steunlijn op € 36,80 doorschreden.
Krachtig herstel Unit 4 Agresso
Koerswinst is meestal het resultaat van eigen haarscherpe analyse. Martien van Wind
Overzicht Terug naar de index klik hier FONDS AEX ABN AMRO Aegon Ahold Akzo Nobel ASML Holding Buhrmann DSM Fortis Getronics Hagemeyer Heineken IHC Caland ING Groep Koninklijke Olie KPN Moolen Holding Numico Philips Reed Elsevier TPG Unilever Versatel VNU Wolters Kluwer AMX Air France ASMI BAM Groep Boskalis Corio Corus Group CSM Fugro Heijmans Hunter Douglas Imtech Laurus LogicaCMG Nedlloyd Nutreco Holding Océ Randstad Rodamco Europe Stork VastNed Retail Vedior Vopak Wereldhave Wessanen Overige fondsen Aalberts Amstelland Ballast Nedam BE Semicon Crucell Draka Fox Kids Europe ICT Automat Ordina Pink Roccade Sligro Unit 4 Agresso United Serv Gr Legenda Overzicht
BeursBulletin.nl nr.4, 1ste jaargang, 26 augustus 2004
KRS
STN
WST
TR
VAI
Toelichting
17 8,95 5,30 27,10 11 6,50 39,50 18,30 1,46 1,60 24,60 38 19,85 41,20 6,40 5 25,20 19,60 10,40 18,60 48,90 1,53 21,10 13,40
16,50 8 5,30 25,50 10,50 6 37 17 1,25 1,60 23,50 33,50 19,60 40 6 4,80 23,50 18 10 17,30 47,50 1,50 20,50 13,20
17,20 9 6,20 28 13 7 41 18,30 1,60 1,85 26,50 39 21 42 6,40 5,30 26,50 21 11 19,50 49 1,70 21,60 15,10
= = = = + = = = = = + -
+ + + + + + + + -
Afwachten zolang weerstand intact is Mijden Doorbraak steun geeft sterk verkoopsignaal Koers stuit op weerstand Verder herstel mogelijk Afwachten Zijwaarts koersverloop Kopen na doorbraak weerstand Verkopen na bereiken weerstand Afwachten vanwege tegengestelde signalen Koers toont relatieve zwakte Weerstanden intact Kopen voor verdere rit naar 21 Schrijf put- en callopties Koopwaardig na doorbraak weerstand Technisch herstel in dalende trend Koopwaardig na doorbraak weerstand Verkopen na bereiken weerstand Koers toont relatieve zwakte Zijwaarts Aanhoudende zwakte Speculatief kopen voor rit naar 1,70 Koers toont relatieve zwakte Zwak koersbeeld
13,20 11,60 24,75 19,40 37 0,67 18,80 57,30 18,90 36,25 21,80 0,86 2,47 30,80 25,70 12,85 25 52,25 18,50 45,85 11,10 13,80 70,60 11,15
13 10 23,40 18 36,50 0,65 18 55,50 18,40 33,80 20,50 0,79 2,25 30 24 11,60 24 46 16,75 44,50 11,10 13,25 69 11
14,20 13 25,75 19,50 40 0,70 19,60 57,50 19,50 36,80 23,60 0,86 2,60 32 27 13 25,50 52,50 19,20 46,50 13,25 15,60 75 12
= + + = + = = + = = + + + = + =
+ + + + + + + + + + + + + +
Speculatief kopen Verkopen Koers test stijgende steunlijn Verkopen na technisch herstel Koopwaardig Koers hervat stijgende lijn Verkopen na bereiken weerstand Koopwaardig na doorbraak weerstand Zijwaarts koersverloop Verkopen vanwege doorbraak steun Koers heeft stijgende trend verlaten Benut technisch herstel om te verkopen Kopen na doorbraak weerstand Kopen na doorbraak Uitbraak driehoek en VAI: kopen Kopen na doorbraak weerstand Doorbraak weerstand geeft nieuw koopsignaal Kopen na doorbraak weerstand Koersbeeld verbetert Kopen na doorbraak weerstand Verkopen na doorbraak steun Fonds toont relatieve zwakte Koopwaardig Afwachten
27,20 6,30 8,60 4,15 6,05 10,10 12,60 8,80 8,30 9,40 32,20 11,40 13,35
26,50 6,15 8,50 3,90 5,50 8,90 11 8,50 7,40 9,20 30 9,20 11
28 7 10 4,50 7,00 13,50 13 10,40 8,80 10 11,85 13,80
+ + = + = = + = =
+ + + + + +
Koers last adempauze in voor verdere stijging Verkopen na herstel tot 7 Koers test steun Koersherstel niet overtuigend Koersbeeld verbetert Technisch herstel in dalende trend Koopwaardig Verkopen na technisch herstel Weekindicator draait naar kopen Kopen voor rit naar 10 Koopwaardig Weekindicator draait naar kopen Koersbeeld verbetert
WSTD TRND
EXD
20-10-04
28-10-04
27-09-04
01-09-04
Weerstand VAI Van Arkel Indicator Verkoop Trend Dalend + Koop + Stijgend EXDIV Ex-dividend datum ( komende 6 maanden) = Zijwaarts Het overzicht op deze pagina geeft een totaalbeeld van de adviezen van deze week. Gebruik dit overzicht altijd in combinatie met de analyses voorzien van grafieken. De fondsen die daar worden uitgelicht, genereren sterkere signalen.
12
Portefeuille Terug naar de index klik hier
BeursBulletin.nl nr.4, 1steP jaargang, 26 augustus 2004
13
AEX Alert 22% in twee maanden Actief beleggen en risicobeheersing Door Johan Wiering De samenwerking met AEX-Verwachting.nl lijkt een gouden greep. We zijn nog maar twee maanden geleden gestart en hebben ruim 22% rendement behaald op onze portefeuille van € 20.000,Ruim € 4400,- dus. Het geheim? Actief reageren op de beurs en gebruik maken van bewezen strategieën. Nieuw is de SMS dienst AEX Alert die in het leven is geroepen om nog beter op de ontwikkelingen in te kunnen spelen. Game, set and match Beleggen is net als tennis. Degene die de minste fouten maakt, wint de wedstrijd. Immers als iedere keer de bal weer over het net terug geslagen wordt, is het alleen wachten op een fout van de tegenstander. Met beleggen is (veel) winst te behalen door verliezen te vermijden of een verlies zo veel mogelijk te beperken. Het slaan van een ace is dus niet eens nodig. Zo ook met AEX Alert. Door voortdurend de markt te volgen en direct in te grijpen wanneer de markt de andere kant op dreigt te gaan, worden alle posities actief bewaakt. Voortaan sturen we in samenwerking met TIG en Koersalarm direct een SMS wanneer de bal over de lijn dreigt te gaan. Werkwijze BeursBulletin maakt wekelijks een analyse van de AEX. Op basis van deze verwachting wordt een strategie met opties opgezet. Deze strategie wordt donderdag voor 17:00 uur per SMS aan de abonnees gestuurd die hierop direct kunnen reageren. Het komt echter ook voor dat een aankoop of verkooptip wordt verstuurd op een ander moment. Namelijk wanneer de markt daartoe aanleiding geeft. Gemiddeld komt dit neer op 12 SMS-jes per maand. Tot 1 september geldt een proefabonnement van € 199,- voor 3 maanden inclusief SMS-kosten. Portefeuille De ingenomen posities worden bijgehouden voor een portefeuille van € 20.000,- Op basis van de margin verplichting en money management wordt gekeken hoeveel optiecontracten kunnen worden gebruikt. De resultaten worden vervolgens na aftrek van kosten verwerkt in de portefeuille. In de onderstaande tabel zijn op weeknummer de tips vanaf de start op 2 juli opgenomen. De serie geeft aan welke strategieën zijn opgezet.
Johan Wiering Johan was voorheen eindredacteur bij het zeer gerespecteerde FIA Beleggersweekblad en hoofdredacteur bij Beleggings Expres. Daarnaast was hij actief als analist bij Binck Bank. TIG en Koersalarm TIG Investments is uitgever van diverse financiële diensten zoals AEX-Verwachting.nl, AandelenAlert en OptieAlert. Koersalarm biedt de technische infrastructuur om de SMS en e-mail te verzenden. Naast de tip van donderdagmiddag wordt een sluitingsbericht verzonden. Wanneer de markt daartoe aanleiding geeft, worden meerdere tips per week verzonden. Wilt u ook direct reageren en uw posities laten bewaken? Klik dan hier om u aan te melden.
Resultaten AEX Alert vanaf de start op 2 juli: 22% winst ADVIES
Open
Opening
Premie
+ kosten
Margin
Sluit
Sluit-
Sluiten
BEHAALD
Datum
Premie
- kosten
RESULT.
5,05
€ 1.491
€ 1.332
€
5,25
-€ 1.587
€ 246
20-8
€
-
€ 6.750
19-8
€
0,40
€ 438
icm 30
20-8
€
-
2,70
€ 798
€ 6.750
25-8
€
0,95
-€ 297
€ 501
€
3,25
€ 963
€ 6.750
23-8
€
2,50
-€ 762
€ 201
€
1,55
€ 755
€ 11.250
25-8
€
0,75
-€ 395
€ 360
Wk
DATUM
ST
Serie
27
2-7
3
Syn -345c +340p
€
0,45
-€ 159
€ 9.000
9-7
€
28
9-7
-3
SS aug 320/345
€
6,15
€ 1.833
€ 9.000
16-7
29
14-7
-3
SS aug 300/345
€
2,10
€ 618
€ 6.750
30
22-7
-3
C sep 340
€
2,90
€ 858
31
29-7
-3
P aug 310
€
1,50
32
5-8
-3
SS sep 300/350
€
33
12-8
-3
SS sep 280/330
34
19-8
-5
SS sep 290/340
€ 618 -€ 132
€ 726 € 438
Column Terug naar de index klik hier
BeursBulletin.nl nr.4, 1steP jaargang, 26 augustus 2004
14
Back to the Future(s) 4 Back to the Future(s) is een serie in vier delen. Deze week het laatste deel Door Michael Arends en Eelco Ubbels Triple Assets Vermogensbeheer In een aandelenmarkt blijven de koersen op- en neer gaan, maar dit jaar is er nog geen terrein gewonnen. Er is weer sprake van economische groei, alleen profiteert de aandelenmarkt er (nog) niet van. Als u geld wil verdienen ongeacht welke kant de beurs opgaat, hebben futures de toekomst. De vraag is: “Durft u?” In dit laatste deel over futures laten we onze analyse van de pro’s en contra’s van futures de revue passeren. 1. 2. 3.
De hefboom die u gebruikt moet onderbouwd en acceptabel zijn Het systeem dat u gebruikt moet voldoen aan statistische cijfers De parameters van het systeem moeten robuust zijn
Het lijken drie simpele vuistregels maar onze ervaring heeft geleerd dat het ontwerpen van nieuwe futuresystemen minstens een halfjaar doorlooptijd nodig heeft om aan alle ‘wensen’ te voldoen. En hebben we dan ‘De Heilige Graal’ uitgevonden? Helaas zal het antwoord negatief zijn.
Monitoren De volgende stap is de allocatie van de verschillende systemen. Als een systeem niet meer voldoet, zal deze uit de portefeuille moeten verdwijnen. Belangrijk is dat de lege plaats opgevuld wordt met een nieuw systeem. Dit kan op twee manieren. Er wordt een nieuw systeem toegevoegd dat voldoet aan de gestelde criteria. Ook kan er een systeem dat in het verleden niet meer voldeed, toegevoegd worden. Dit ‘oude’ systeem zou nu weer aan alle criteria kunnen voldoen. Dit klinkt tegenstrijdig, maar de vraag luidt: blijven futuresystemen onder alle marktomstandigheden voor altijd werken? Het rouleren van futuresystemen houdt niets anders in dan dat de beste systemen gehandhaafd blijven terwijl de zwakkere systemen (tijdelijk) zullen verdwijnen. Na verloop van tijd kan het zwakke systeem, dat wel gemonitoord blijft, weer aan alle randvoorwaarden voldoen. Op dat moment kan deze opnieuw actief worden in de beleggingsportefeuille. Weging De allocatie van de verschillende systemen heeft een belangrijke invloed op het rendement. Er is een aantal mogelijkheden om systemen te alloceren. In eerste instantie is er de gelijkwaardige methode, waarbij alle winsten gelijk worden verdeeld over alle systemen. Een andere mogelijkheid, die veelal de voorkeur verdient, is om winsten van goede systemen volledig te herbeleggen in het zelfde systeem. Gedurende een tijdsperiode worden goede systemen beloond en krijgen zo een zwaardere weging in de portefeuille, terwijl minder renderende systemen een kleinere weging krijgen en zo de resultaten steeds minder beïnvloeden. Wel is het te adviseren om een periode te kiezen om de allocatie opnieuw te herzien. Bij een te lange periode kan één futuresysteem een te dominante positie innemen om zowel risico als rendement te veel te beïnvloeden, waardoor het effect van spreiding verdwijnt.
Spreiding Een topbelegger zoals Warren Buffet zit ook wel eens verkeerd en verliest geld. Dit gebeurt ook met futuresystemen. Bij beleggers is het ‘Goede Tijden, Slechte Tijden’, maar ook bij futuresystemen. Hoe kan nu wel het perfecte futuresysteem ontworpen worden? Het toverwoord in beleggingsland is dan natuurlijk spreiding. Het spreiden over de beste systemen is de oplossing. Als een bepaald futuresysteem een wat mindere periode heeft, kan dat door een Conclusie ander futuresysteem opgevangen worden. U ziet dat het begint bij simpel een FTI contract kopen en het eindigt bij één grote mathematische exercitie. Om geld te verdienen met futures moet u een degelijk plan hebben en we hopen dat u ziet dat dit Criteria niet zomaar een plannetje is. Tevens is het uitermate belangrijk om in Triple Assets doet research voor het Global Future Fund naar meerdere future strategieën te handelen. goede futuresystemen. Als een futuresysteem de toets der criteria heeft doorstaan begint het volgende proces, namelijk het Geeft u de futures toch liever uit handen, dan is het Global Future Klik hier voor meer informatie monitoren van systemen in de portefeuille. Hierbij zijn de Fund vast iets voor u. verwachtingen hooggespannen, want de resultaten in het verleden www.GlobalFutureFund.nl en de randvoorwaarden om tot deze resultaten te komen waren goed. Na het operationeel worden van het futuresysteem wordt op Wij wensen u in ieder geval veel succes met handelen in futures! een vaak korte termijn gekeken naar de ontwikkeling van de resultaten. Wel is het belangrijk, voordat een systeem operationeel wordt, de grenzen vast te stellen om een systeem uit roulatie te nemen. Michael Ahrens is directeur Vermogensbeheer en Eelco Ubbels is Senior Vermogensbeheerder. Triple Assets heeft zich als vermogensbeheerder gespecialiseerd in beleggingsstrategieën die onafhankelijk van de markt kunnen renderen. Tevens is Triple Assets de beheerder van het Global Future Fund, het enige Nederlandse beleggingsfonds dat alleen in futures belegt. Om meer te weten over dit fonds, kijk op www.GlobalFutureFund.nl.
Column Terug naar de index klik hier
BeursBulletin.nl nr.4, 1steP jaargang, 26 augustus 2004
15
ABN AMRO wint aan kracht Verkoop de put AAB P OKT 16,00 voor € 0,25 Door Henk Huising ABN Amro heeft het afgelopen jaar een ondermaatse prestatie laten zien ten opzichte van de AEX. De koers schommelt rond de € 17, terwijl het afgelopen kwartaal een redelijk resultaat is behaald en het dividendrendement prima is. De laatste weken ligt het fonds er echter goed bij. Gekoppeld aan het verbeterde beurssentiment biedt dit kansen voor de korte termijn.
was de aandelen te verkopen. Nu verwacht is daar de eerste weerstand. De diagonale weerstandslijn loopt van 1 juli tot vandaag. Op korte termijn ligt er steun bij € 16,20. De lange termijnsteun van rond de € 16 is echter betrouwbaarder. Verhouding rendement-risico is prima Wat kunnen we met die informatie? Zoals ik eerder vertelde, kunt u een aandeel kopen. ABN keert op jaarbasis 1 euro dividend uit per aandeel. Tel daarbij op dat op de lange termijn het neerwaartse risico beperkt blijft tot de € 16. Dan is een aandeel kopen geen slechte keus. Maar… ABN AMRO is geen lange termijn investering. Weet u nog? ABN AMRO zit in een dalend trendkanaal. Als er naar de bovenkant gekeken wordt, is er de dubbele top op € 18,20. Dit betekent een Negatief beeld op de lange termijn stijging van 7,2% of een daling van 5,7%. Daarom kijk ik niet naar We kunnen er niet omheen. Op de lange termijn is ABN AMRO aandelen, maar naar een andere manier van beleggen om te profiteren verwikkeld in een dalend trendkanaal. Wie de weerstandslijn legt van een korte stijging. over de toppen van in april en juli kan zien dat de koers de weerstandslijn twee keer raakt. Ik kijk voorts naar de steunlijn. Die Met opties een prima resultaat stamt uit oktober 2003 en ligt rond de € 16. Ik kijk ook naar de Daarom zie ik volop mogelijkheden met opties. Ik verkoop de onderliggende indicatoren Stochastics (5, 3, 3) en de RSI (14) putoptie die loopt tot oktober met als uitoefenprijs € 16. Ik ontvang daarvoor € 0,25 en moet daarvoor een margin van rond de € 1,15 per Er is hoop op de korte termijn optie aanhouden. Uiteraard kunt u ook callopties met een De stochastics (5,3,3) bevindt zich boven de 80-grens en dat wil uitoefenprijs van € 17,50 verkopen, gezien de weerstand rond dit zeggen dat het aandeel ABN Amro overbought is. Maar de RSI niveau. De septemberserie levert € 0,15 op. (14) geeft geen verkoopsignaal. Ik adviseer de aandelen dus niet te verkopen. Ik denk zelf dat de weg omhoog is ingeslagen, mede Conclusie en advies gelet op het algehele beursherstel. Nu kunt u aandelen kopen, maar Ik geloof in een herstel van ABN Amro op de korte termijn. Er is er zijn ook andere mogelijkheden om van een korte stijging te bovendien heel veel steun rond de € 16. Daarom vind ik het profiteren. verstandig om de put optie AAB OKT 16 te verkopen. Maximale winst wordt bereikt indien de koers van ABN AMRO op de derde Schoolvoorbeeld vrijdag van oktober minimaal € 16 noteert. En de putoptie niet eerder Nog even dit: let u ook op de horizontale weerstand die zich is uitgeoefend uiteraard. Op basis van de margin bedraagt het voordeed eind juni? Dit is een schoolvoorbeeld voor analisten die rendement in deze twee maanden dan toch zo’n 22%. grafieken en lijnen trekken zonder gebruik te maken van extra indicatoren. Op 28 juni en op 1 juli zijn dezelfde bars te zien. Voor mij is ABN AMRO daarom dan ook dé bank….. Eenzelfde laagste koers, eenzelfde hoogste koers en eenzelfde slotkoers. Dit is een sterk omkeerpatroon, zodat het toen verstandig
Educatief Terug naar de index klik hier
BeursBulletin.nl nr.4, 1ste jaargang, 26 augustus 2004
16
Beleggen in een dalende AEX (2) In een dalende of zijwaartse markt kunnen we met opties extra verdienen aan groeiaandelen Door Herre Hogendoorn Groeiaandelen en niet-cyclische aandelen met een hoog dividend horen in iedere beleggingsportefeuille thuis. Die genereren immers een vast en betrouwbaar rendement en zorgen zodoende voor rust en stabiliteit. In een dalende of zijwaartse markt levert dat echter doorgaans geen koerswinst op. Met opties kunnen we er dan toch aan verdienen. Maar hoe? Buy & hold van groeiaandelen Het resultaat van beleggen hangt af van een groot aantal succesfactoren. Maar spreiding is het sleutelwoord. De ervaring leert immers dat zelfs de beste en meest ervaren beleggers er in 40% van de gevallen naast zitten. Daarom is het verstandig obligaties, groeiaandelen of niet-cyclische aandelen in bezit te hebben. Want die genereren een vast en betrouwbaar rendement en zorgen zo voor de nodige stabiliteit in de onrustige beleggerswereld.
Koninklijke Olie is zo’n groeiaandeel. De koers is immers sinds 1989 gestaag gestegen van € 13,= tot € 41,50 op dit moment. Dat komt overeen met een gemiddelde stijging van 8% per jaar. De Koninklijke keert bovendien een hoog dividend uit. In de lange bestaansgeschiedenis van de Olies is dit dividend zelfs nog nooit verlaagd. Het wordt daarom ook wel het ‘Fonds voor Weduwen en Wezen’ genoemd en is dus bij uitstek geschikt als buy & hold belegging. weduwen en wezen In volgende grafiek is echter te zien dat de koers van de Olies op dit moment al ruim een jaar hoofdzakelijk zijwaarts beweegt in een trading range tussen € 37,5 en € 42. De weduwen en wezen hebben het dus al die tijd zonder koerswinst moeten doen. In de afgelopen maand leek het er even op dat de koers van de Olies aan
de bovenkant uit deze trading range gebroken was. Maar al snel zakte de koers weer terug via een dalend trendkanaal. De weerstandslijn daarvan wordt nu getest. En daarboven ligt dan nog de weerstand op € 42 waar de koers intussen al acht keer op afgeketst is. De verwachting is daarom dat Koninklijke Olie nog verder zal dalen binnen het neergaande trendkanaal. Of anders voorlopig weer zijwaarts zal gaan bewegen binnen de trading range.
Ook bij een dergelijk scenario is met zo’n groeiaandeel nog wel extra rendement te behalen. Dat kan door kortlopende callopties te schrijven met de betreffende groeiaandelen als dekking. Gedekt callopties schrijven Vorige week hebben we gezien wat een calloptie is. Samengevat is een calloptie het recht om een pakket van 100 aandelen van een bepaald fonds tot een bepaalde datum tegen een bepaalde prijs te mogen kopen. Dit noemen we respectievelijk de expiratiedatum en de uitoefenprijs van de calloptie. Dat recht heeft uiteraard een prijs. Dit wordt de optiepremie genoemd. Deze optiepremie is hoger, naarmate de uitoefenprijs van de calloptie lager is en de expiratiedatum verder weg ligt.
Spread Spread is een tegenvaller waar u niet aan ontkomt; het is het verschil tussen biedkoers en laatkoers. De grootte van de spread is zeer afhankelijk van de liquiditeit van het fonds. Hoe meer er gehandeld wordt in een fonds, des te kleiner de spread.
Educatief Terug naar de index klik hier
BeursBulletin.nl nr.4, 1ste jaargang, 26 augustus 2004
17
Vervolg: Beleggen in dalende AEX? We kunnen echter als belegger niet alleen een calloptie kopen, maar ook verkopen. We noemen dit een calloptie schrijven. Door het schrijven van een calloptie nemen we de verplichting op ons om 100 aandelen van een bepaald fonds tot aan de expiratiedatum desgewenst te leveren voor de uitoefenprijs. En daarvoor ontvangen we dan de betreffende optiepremie. Dit kan een extra rendement op onze groeiaandelen opleveren.
Er blijkt in alle gevallen een positief saldo over te blijven. Wel moeten we ons realiseren dat de bereikte winst op de aandelen afgekapt is door de geschreven calloptie.
Voorbeeld Stel we hebben het groeiaandeel Koninklijk Olie in onze "Buy & Hold" portefeuille. En we verwachten dat de koers op de korte termijn zal gaan dalen of hoogstens zijwaarts zal bewegen in de trading range tussen € 37,50 en € 42. Dan kunnen we een calloptie schrijven. Bijvoorbeeld:
Ongedekt schrijven Anders zou het zijn, als we de aandelen niet in portefeuille hebben. Dan moeten we ze eerst gaan kopen op de beurs. En wel voor de intussen hogere prijs. Dat zou in dit geval het saldo met € 2,50 verminderen. Maar dit verlies kan natuurlijk veel hoger oplopen. Wie ongedekt callopties schrijft, dient zich dan ook bewust te zijn van de risico’s. Bovendien is het noodzakelijk om direct in te grijpen als de koers boven een van te voren bepaald stoploss niveau uitstijgt.
I Optieserie C RD okt. 38 á C RD okt. 40 á C RD okt. 42 á Kolom I: Kolom II: Kolom III: Kolom IV:
II Premie € 3,85 € 2,00 € 0,75
III Premie als RD € 40,= € 2,-€ 0,-€ 0,--
IV Premie als RD € 44,= € 6,-€ 4,-€ 2,--
De verkochte optie van het aandeel RD De ontvangen premie van de optie op dit moment De premie van de optie als het aandeel RD op expiratiedatum € 40 waard is De premie van de optie als het aandeel RD op expiratiedatum € 44 waard is
Zakt de koers van Koninklijke Olie nu in de komende zeven weken naar € 40, dan lopen de callopties met uitoefenprijs € 40 en € 42 op de derde vrijdag in oktober waardeloos af. Er verandert verder niets. We houden de aandelen Koninklijke Olie gewoon in portefeuille, maar we hebben wel € 2 of € 0,75 ontvangen. De optie met € 38 als uitoefenprijs heeft bij een koers van € 40,= op de expiratiedatum nog wel € 2 waarde. Die moeten we dus terugkopen, maar we verdienen wel € 1,85 (is € 3,85 - 2,=). Altijd een positief resultaat Mocht Koninklijke Olie echter aan de bovenkant uit de trading range breken van het afgelopen jaar, bijvoorbeeld tot € 44, dan hebben we het dus mis gehad. We moeten in dat geval de opties terugkopen voor de prijs die in kolom IV is weergegeven. Onze aandelen zijn intussen echter ook € 2,50 in waarde gestegen. Per saldo is het resultaat van deze strategie in de tabel hieronder te vinden. Optieserie C RD okt. 38 C RD okt. 40 C RD okt. 42
Ontvangen premie + € 3,85 + € 2,00 + € 0,75
Te betalen Premie - € 6,-- € 4,-- € 2,--
Waarde aandelen + € 2,50 + € 2,50 + € 2,50
Saldo € 0,35 € 0,50 € 1,25
Het kan natuurlijk ook gebeuren dat de geschreven calloptie uitgeoefend wordt. Dan moeten we de aandelen Koninklijke Olie dus leveren. Maar geen nood, want we hebben de aandelen in ons bezit. Dus we kunnen te allen tijde leveren.
Wie hier meer over wil weten, raad ik aan de in dit nummer opgenomen column van Bert van Arkel te lezen.
Ga voor Goud De Olympische Spelen van Athene zijn weer voorbij. In datzelfde Athene werden in 1896 voor het eerst de ‘moderne’ Spelen gehouden. En wel onder het motto: “Meedoen is belangrijker dan winnen”. Onzin natuurlijk, dat motto. Als meedoen belangrijker is, waarom is er dan een medailleklassement? Vanzelfsprekend is het een fantastische ervaring om het grootste sportevenement ter wereld mee te maken, daar twijfel ik niet aan. Maar er is meer. Uren van keihard werken, afzien en van vallen en opstaan zijn aan de Spelen voorafgegaan. Diepe dalen om daarna de top te bereiken. De tijd dat zonder al te veel inspanning grote triomfen gevierd konden worden, is voorbij. Sporters moeten zichzelf trainen, tot in den treure. Want oefening baart kunst. Had u een van de Nederlandse sporters in Athene gevraagd naar zijn of haar doel, dan kreeg u waarschijnlijk steevast hetzelfde antwoord: “Ik ga voor goud!” Beleggen is ook een sport, een spel. Deelnemen aan dit spel is een aardige bezigheid. Voor de een slechts een hobby, voor de ander pure broodwinning. Ook als belegger moet u oefenen. Oefening baart immers kunst. Met vallen en opstaan verbetert u uw strategie. Verlies nemen om uiteindelijk op winst te staan. U zorgt voor zoveel mogelijk informatie en professionele middelen. U wilt realtime koersen en een rechtstreekse verbinding met de beurs. Misschien heeft u wel beleggingstrainingen gevolgd. Allemaal met dat ene doel voor ogen: winnen. Want meedoen is leuk, maar u wilt meer. U gaat voor goud. Liefst veel goud. Koen Schunselaar Alex Beleggersbank
Colofon Terug naar de index klik hier
BeursBulletin.nl nr.4, 1ste jaargang, 26 augustus 2004
18
Abonnementen en Advertenties Niet goed geld terug Geen geld verdiend met de adviezen in BeursBulletin? Uw geld volledig terug!
Hoofdredacteur Dr. Ir. Bert van Arkel Eindredactie Johan Wiering Redactie Drs. Joop Folkertsma Henk Huising Dr. Ir. Herre Hogendoorn Frank Masselink Robert Schutte Uitgever Drs. Harm van Wijk Klantenservice Barry Hermans Telefoon (023) 56 66 696 Fax (023) 56 66 691 E-mail:
[email protected] Postbus 333 2130 AH Hoofddorp
Abonnementen Abonnementen kunnen op ieder gewenst moment ingaan en lopen automatisch door, tenzij dertig dagen voor de vervaldatum schriftelijk wordt opgezegd.
Medewerkers Rick Hoebée Monique van Sweeden Eva Tyc
Adreswijziging s.v.p. één week van te voren per e-mail door- Koersgegevens en Grafieken Activeplus geven. Wall Street Professional Maandabonnement € 14,95 Vormgeving Jaarabonnement € 149,Oude nummers zijn te bestellen à € 6,50 Dolf van Vliet Advertenties BeursBulletin.nl Telefoon (023) 56 66 696 Fax (023) 56 66 691 E-mail:
[email protected]
Website www.beursbulletin.nl
© BeursBulletin Media 2004 Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten zijn de algemene voorwaarden van toepassing welke zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam. BeursBulletin bevat tips en adviezen die met de grootste zorgvuldigheid zijn opgesteld. BeursBulletin Media en de bij deze uitgave betrokken redactie aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van deze informatie. De gegevens die wij van u hebben ontvangen kunnen worden gebruikt voor toezending van informatie en aanbiedingen van BeursBulletin Media en speciaal geselecteerde bedrijven. Indien u dit niet wenst, gelieve een briefje te sturen aan de klantenservice.