Besluitenlijst d.d. d.d. d.d. [ ]Akkoordstukken -- [X]Openbaar [ ]Besloten --

Nota voor burgemeester en wethouders Onderwerp Fietsparkeren Binnenstad 1- Notagegevens Notanummer 2016-000643 Datum 13-04-2016 Programma: 05 Ruimtelijke ontwikkeling Portefeuillehouder Weth. Grijsen

Besluitenlijst [ ]Akkoordstukken Routing programmamanager Ambetlijk opdrachtgever wethouder

d.d. --

Team ORB 2- Bestuursorgaan [X]B & W [X]Raad [ ]Burgemeester College van B & W - Burgemeester - Weth. Hartogh Heys - Weth. Grijsen d.d. 26-04-2016

[X]Openbaar

d.d. -14-04-2016 14-04-2016

[X]adj.secr. [X]gem.secr. BIS Openbaar Status

26-04-2016 04-05-2016 -- Weth. Kolkman - Weth. Rorink

[ ]Besloten

d.d. --

par. 20-04-2016 20-04-2016 Definitief2016-04-29

Bijlagen Uitvoeringskader Fietsparkeren binnestad Ontwerpenveloppe Fietsparkeren binnenstad concept persbericht Raadsvoorstel B & W d.d.: 26-04-2016 Besloten wordt: 1 Het uitvoeringskader en ontwerpenveloppe Fietsparkeren binnenstad vast te stellen; 2 het raadsvoorstel en het ontwerp-raadsbesluit vast te stellen; 3 het persbericht van te stellen; 4 de stukken aan te bieden aan de raad; 5 de nota en het besluit openbaar te maken. Financiële aspecten: Financiële gevolgen voor de gemeente? Begrotingswijziging Financiële gevolgen opvangen uit gereserveerde gelden voor fietsparkeren subsidie bijdrage "Beter Benutten" subsidiebijdragen "Fiets in de keten" Voorstel openbaarmaking conform Wet Openbaarheid Bestuur (Wob) [ ] De nota en het besluit openbaar te maken [X] De nota en het besluit openbaar te maken vergezeld van bijgaand persbericht [ ] De nota en het besluit openbaar te maken nadat [ ] De nota en het besluit openbaar te maken, behalve…

Ja Ja

[ ] Het besluit openbaar te maken, maar niet de nota, gelet op artikel: [ ] De nota en het besluit niet openbaar te maken, gelet op artikel:

Kennisgeving/ Bekendmaking Awb Kennisgeving (publicatie) conform Awb Bekendmaking conform Awb ADVIESRADEN: Moet een van de adviesraden gehoord worden of op de hoogte gesteld? Adviesraad/ Adviesraden Adviesraad voor de Binnenstad

Toelichting Inleiding

Zie Raadsvoorstel Beoogd resultaat

Kader

Argumenten voor en tegen

Extern draagvlak (partners)

Financiële consequenties

Aanpak/uitvoering

Nee Nee

Ja

RAADSVOORSTEL Onderwerp

Fietsparkeren Binnenstad

Agendapunt Voorstelnummer Team

2016-000643 ORB

Portef.houder BenW-besluit d.d.:

Weth. Grijsen 26 april 2016

Voorstel 1. Kennis te nemen van het uitvoeringskader en ontwerpenveloppe voor fietsparkeren in de binnenstad. 2. Een krediet beschikbaar te stellen van 900.000 euro voor de uitvoering van het fietsparkeren binnenstad. 3. Het krediet in te zetten voor onbewaakt parkeren in de binnenstad in lijn met dit uitvoeringskader 4. Dit krediet te dekken uit de gereserveerde middelen fietsparkeren binnenstad in de RGI. 5. De begroting te wijzigen. Kern van het raadsvoorstel Gereserveerd krediet beschikbaar stellen voor het de uitvoering van het uitvoeringskader voor het onbewaakt fietsparkeren in de binnenstad. Steeds meer mensen gaan op de fiets naar de binnenstad. De afgelopen jaren is prominent geïnvesteerd in fietsinfrastructuur. Daarbij hoort ook een goede voorziening bij de eindbestemming, een plek om de fiets te stallen. De huidige voorzieningen staan niet altijd op een logische plek of ontbreken en zorgen voor een rommelig beeld in de historische binnenstad. De noodzaak voor goede fietsparkeerplekken lijkt de afgelopen jaren versterkt door:    

ambities in het Bereikbaarheidsconclaaf; achterstallig onderhoud; realisatie van majeure, publiekstrekkende projecten in de binnenstad (o.a. Stadhuiskwartier, Viking), grotere bezoekstromen per fiets; het Economisch Actieplan Binnenstad van de economische binnenstadpartners.

Om de binnenstad bereikbaar te maken en te houden zijn meer logische en bereikbare fietsparkeerplekken noodzakelijk. Tellingen laten zien dat zo’n 85% van de fietsers in de openbare ruimte in de binnenstad parkeert. Het uitvoeringskader richt zich dan ook op het verbeteren van onbewaakte fietsparkeerplekken in de openbare ruimte. Daarbij wordt bij de uitvoering afstemming gezocht met gebruikers, binnenstadspartners, lopende projecten en ambities. Beoogd resultaat Doelstelling is het verbeteren van de onbewaakte parkeermogelijkheden voor fietsers in de binnenstad. Hiertoe zal het huidige areaal aan fietsrekken, - klemmen, ed. omgevormd en aangevuld worden naar functionele fietsparkeerpleken. Dit draagt bij aan het fietsgebruik en een verbetering van de beeldkwaliteit van de binnenstad. Het verbeteren van de stallingen wordt gecombineerd met een gedragscampagne om fietsgebruik te stimuleren en communicatie naar de gebruiker over de stallingsmogelijkheden.

/2 Kader  Fietsbeleidsplan ‘Deventer Fietst’ (2010)  Bereikbaarheidsconclaaf ‘Deventer Binnen Bereik’ (2012)  Structuurvisie binnenstad (in ontwikkeling): kwaliteit openbare ruimte en ruimtelijk erfgoed  Economisch Actieplan Binnenstad Deventer 2020 (St. Binnenstadsmanagement, MKB-Deventer, Kon.Horeca Deventer en VCOD, jan 2013): ‘in algemene zin meer behoefte aan fietsparkeerplaatsen’  Middellange termijn beleidsagenda Deventer (jun 2012): ruimtelijke kwaliteit als basis, stimuleren van de fiets.  Uitvoeringsagenda Duurzaamheid Deventer (dec 2011): klimaatneutraal Deventer in 2030.  Visie Binnenstad Deventer (Cultuurdriehoek, Stadhuiskwartier, Sluiskwartier) Argumenten ten behoeve van de raad Argumenten voor: Komende jaren worden diverse fysieke projecten uitgevoerd in en rond de binnenstad die waardoor de behoefte aan fietsparkeerplekken toeneemt en de fietsen looproutes door de binnenstad veranderen. Een uitvoeringskader met een ontwerpenveloppe voorkomt versnippering en dubbel werk. Evengoed geeft het een middel te sturen op eenheid en (ruimtelijke) kwaliteit en goede stallingsmogelijkheden voor fietsen. Voorstel is het beschikbare RGI-budget in te zetten voor kleine onbewaakte stallingen en niet voor een bewaakte stalling omdat: - Zo’n 85% van de fietsers onbewaakt in de binnenstad parkeert en hierdoor een groot rendement te halen is (kosten per fietsplaats zijn lager en het gebruik hoog) - Veel fietsers dicht bij de bestemming willen parkeren. Dit wordt gefaciliteerd door het realiseren van veel kleine voorzieningen verspreid over de stad. - De fietser die wel bewaakt wil parkeren de keuze heeft uit 2 bewaakte stallingen: stationsplein en nabij Centrumgarage. Argumenten tegen: Het Ambitiedocument ‘Deventer Binnen Bereik: bericht aan de stad’ (‘bereikbaarheidsconclaaf’) kent als ambitie de realisatie van een gratis bewaakte fietsenstalling in de nabijheid van de cultuurdriehoek en Boreel. Voorstel is om het RGI budget niet in te zetten voor extra bewaakte stallingen, maar juist in te zetten om het onbewaakte parkeren te verbeteren. Hiermee blijft het hoofddoel uit het ambitiedocument van kracht, namelijk een goede fietsbereikbaarheid van de stad met fietsenstallingen op logische plekken. Ketenpartners/ participatie Het concept uitvoeringskader is besproken met de Fietsersbond, de binnenstadsmanager en de Adviesraad voor de binnenstad. Deze partijen onderschrijven dat fietsparkeren in de binnenstad verbeterd kan worden. Zowel de Fietsersbond als de Adviesraad benadrukken de noodzaak voor bewaakte stallingsmogelijkheden. Met name in de cultuurdriehoek. Het advies van de Adviesraad Binnenstad is bijgevoegd. Financiële consequenties Voor de realisatie van de “Uitvoeringskaders fietsparkeren binnenstad” wordt € 900.000 krediet gevraagd, dat gedekt kan worden uit het in de RGI gereserveerde bedrag van € 950.000 toegekend aan Fietsenstallingen Binnenstad. Hiervan is in de najaarsmarap van 2015 reeds € 50.000 beschikbaar gesteld voor de gerealiseerde voorbereiding.

/3 Daarnaast is €75.000 beschikbaar vanuit “Fiets in de Keten” en € 85.950 beschikbaar vanuit Beter Benutten vervolg. In het budget beter Benutten is tevens €100.000 gereserveerd voor Bevorderen fietsgebruik binnenstad / algemene promotie fietsgebruik. Betrokkenheid van de raad nvt

Burgemeester en wethouders van de gemeente Deventer, de secretaris, de burgemeester,

drs. A.L.C.S. Lantain

ir. A.P. Heidema

RAADSBESLUIT Onderwerp Voorstelnummer Raadstafel d.d. Raadsvergadering

Fietsparkeren Binnenstad 2016-000643 --

De raad van de gemeente Deventer, Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 26 april 2016, nummer 2016-000643. BESLUIT 1 Kennis te nemen van het uitvoeringskader en ontwerpenveloppe voor fietsparkeren in de binnenstad. 2 Een krediet beschikbaar te stellen van 900.000 euro voor de uitvoering van het fietsparkeren binnenstad. 3 Het krediet in te zetten voor onbewaakt parkeren in de binnenstad in lijn met dit uitvoeringskader 4 Dit krediet te dekken uit de gereserveerde middelen fietsparkeren binnenstad in de RGI. 5 De begroting te wijzigen.

Aldus vastgesteld in de openbare raadsvergadering van De raad voornoemd, de griffier, de voorzitter,

drs. S.J. Peet

ir. A.P. Heidema

Ontwerpenveloppe Fietsparkeren binnenstad Deventer 16 maart 2016

Inhoudsopgave

Inleiding Fietsparkeren in de binnenstad van Deventer

5

Analyse Analyse van huidige voorzieningen De doelgroep; fun en functiegericht parkeren

7 13

Uitgangspunten De functionele spelregels 15 Beheer en onderhoud 17 Uitgangspunten op het gebied van situering 19 De gebruikers 21 Beeldkwaliteit: een goede inpassing 23 Ontwerpenveloppe Vormgeving , een familie van onderdelen 27 Functionele onderdelen 31 Tovoeging; een extra laag 37 Colofon en Bronnen Colofon 39 Bronnen 41

Fietsparkeren in de binnenstad van Deventer Deze ontwerpenveloppe betreft de fysieke invulling van het “Uitvoeringskader Fietsparkeren Binnenstad 2016”. In het uitvoeringskader is een fietsparkeeroplossing opgenomen naar type bezoek. In figuur 2 verderop in dit document wordt dit toegelicht. De daadwerkelijke inpassing van de juiste fietsparkeervoorziening op een specifieke locatie zal in diverse projecten gerealiseerd worden. De ontwerpenveloppe geldt als kader voor deze individuele inpassingsvraagstukken in het openbaar gebied.

Inleiding

Dagelijks fietsen heel veel mensen naar de binnenstad van Deventer. Van elke twee tot drie willekeurige voorbijgangers of werknemers heeft gemiddeld een daarvan ergens in de binnenstad zijn fiets geparkeerd staan. Het is belangrijk dat deze fiets ook veilig en op een goed bereikbare locatie geparkeerd kan worden. Het fietsparkeren kent dan ook twee invalshoeken: • Stimuleren fietsgebruik door te zorgen voor goede fietsvoorzieningen bij de bestemming • goede inpasbaarheid Deze ontwerpenveloppe richt zich met name op de inpasbaarheid in het openbaar gebied. Vanuit het oogpunt van herkenbaarheid streeft de gemeente naar een ontwerpenveloppe met bijbehorende spelregels voor het kort parkeren van fietsen in de binnenstad. Het gaat om spelregels op het gebied van situering, inpassing, gebruik en beheer. Deze ontwerpenveloppe heeft betrekking op de categorieën fun- en functiegerichte fietsparkeren. Dit visiedocument is als volgt opgebouwd; allereerst een analyse van de huidige voorzieningen met de daaruit gedestilleerde uitgangspunten voor een nieuwe oplossing en vervolgens de ontwerpenveloppe.

5

Zandpoort

Functioneel: Inpassing: Beeldkwaliteit:

= + -

Keizerstraat


+ = -

Brink, achter de Waag


= + -

Bagijnenstraat


= + =

Analyse van de huidige voorzieningen Aan de hand van locatieonderzoek op verschillende dagen van de week is een foto-inventarisatie gemaakt van de voorzieningen die op dit moment beschikbaar zijn en hoe deze worden gebruikt. We hebben gekeken naar de parkeervoorzieningen voor fun en functiegericht parkeren, kort parkeren. Het gaat dan om rekken, standaards en klemmen. De voorzieningen voor lang parkeren, zoals bewaakte stallingen, zijn voor deze studie buiten beschouwing gelaten.

Analyse

De plekken in de stad die zijn toegewezen aan het fietsparkeren voor een korte periode worden goed benut. Bij de verschillende type stallingen hebben we gekeken of de fiets juist gestald wordt. Op een aantal plekken is dat niet het geval. Fietsen staan dan bijvoorbeeld naast de stalling. Op plekken waar op zaterdag te weinig parkeercapaciteit is, staan blinde stegen vol met fietsen. Borden met regelgeving voor handhaving worden dan niet of nauwelijks opgevolgd. Het is voor de doelgroep soms onduidelijk wat de spelregels zijn of de spelregels worden genegeerd. Daarnaast is er een grote variatie in vorm, materiaal en kleur. Verdeeld over de stad komen verschillende type stallingen voor. Deze vormen geen eenduidig beeld en zijn in sommige gevallen niet of slecht herkenbaar. De stallingen hebben weinig relatie met hun context. Ze zijn niet in lijn met het beeldkwaliteitsplan beschermd stadsgezicht; ‘Kwaliteit voor ogen’. Hierin is een handboek straatmeubilair opgenomen met een beschrijving voor fietsparkeervoorzieningen met uitgangspunten voor een zorgvuldige inpassing. Onder het kopje beeldkwaliteit wordt hier verder op ingegaan.

7

In de historische binnenstad is de ruimte voor fietsenstallingen beperkt. In de schaarse openbare ruimte concurreert de fiets met de auto, maar ook met de voetganger en alle andere functies die om ruimte vragen. Een creatieve oplossing is daarom gewenst. In samenwerking met de gemeente Deventer heeft Studio Groen+Schild uitgangspunten voor een ontwerpenveloppe voor een ‘Deventer oplossing’ geformuleerd. Het zijn uitgangspunten op het gebied van; de doelgroep, de functionele eisen, uitgangspunten op het gebied van situering, beheer en onderhoud en richtlijnen op het gebied van beeldkwaliteit.

Op de naastgelegen pagina’s zijn foto’s van het huidige fietsparkeren in de binnenstad van Deventer opgenomen. Deze plekken zijn bekeken en beoordeeld op functionaliteit, inpassing en beeldkwaliteit. Goed + Redelijk = Niet goed Figuur 1: Plangebied fietsparkeren binnenstad Deventer

Polstraat


-

Kleine Overstraat


-

Plangebied Deventer binnenstad

9

+ =


Stromarkt


= = -

Broederenplein


=

Lamme van Dieseplein

+ =


-

Botermarkt

Smidsgang


-

Brink


-

Walstraat


-

“Deventer streeft ernaar de fiets het meest aantrekkelijke vervoersmiddel te laten zijn binnen de eigen woonplaats”

11

Figuur 2: De fietsparkeeroplossing per type bezoek • Run-parkeren; het voor korte duur (typisch 5-15 minuten) stallen van de fiets voor kort bezoek aan een -gerichte- bestemming. Zeg maar het voor de deur stallen voor een kleine aankoop, voor het wegbrengen van iemand, het afgeven of ophalen van een pakket of voor korte navraag of informatie.

• Fun-parkeren; het stallen van de fiets ten behoeve van een verblijf van middellange duur zonder gerichte (of vooraf bekende) bestemming. Bijvoorbeeld het samen parkeren van de fiets om vervolgens de stad in te wandelen om ergens koffie te gaan drinken, meerdere winkels te bezoeken, marktbezoek of een avondje uit. Kenmerkend is dat het eigenlijk niet zo heel veel uitmaakt waar de fiets wordt neergezet, zolang dit maar in of (zeer) nabij een zone is gelegen waar het verblijf zich op richt (bij voorkeur de entree van deze zone). De typische stallingsduur is zo’n anderhalf tot vier uur. De afstand tussen stalling en bestemming is over het algemeen groter dan bij het run parkeren.

• Functiegericht parkeren; het in bovengemiddeld intensiteit stallen van de fiets voor gericht bezoek aan één specifieke locatie. Kenmerkend is, naast de hogere intesiteit, ook een gemiddeld langere stallingduur dan voor run-parkeren. Voorbeelen zijn (gericht) bezoek aan supermarkt, theater, bibliotheek, vergaderlocatie of zakelijk bezoek.

• Langparkeren; het structureel en (gemiddeld) langdurig stallen van de fiets nabij een woning of werkplaats. Typische stallingduur is meer dan 4 uur, daarbij zijn grotere aanrijd-/ of loopafstanden in enige mate acceptabel indien daar hogere kwaliteit van de stalling tegenover staat.

De doelgroep; fun en functiegericht fietsparkeren Fietsers verschillen van elkaar want mensen verschillen. Ze maken gebruik van hetzelfde vervoersmiddel maar gebruiken dit voor verschillende doelen op verschillende locaties. Als ze naar de stad komen willen ze lang stallen of kort stallen, ze hebben gewone fietsen, elektrische fietsen of bakfietsen, willen gratis stallen of betalen. Differentiatie in voorzieningen is dus nodig om het aanbod zo goed mogelijk af te stemmen op de vraag. De primaire doelgroep voor het fietsparkeren van deze visie zijn bezoekers zonder een gerichte bestemming in de binnenstad, het zogenaamde fun parkeren. De voorzieningen voor deze doelgroep, kunnen eventueel gecombineerd worden met het functiegericht parkeren. Dit laatste houdt in parkeren voor bezoekers met een gerichte bestemming tot op circa 300 m. Bij allebei gaat gaat het om onbewaakt stallen en de duur van de stalling varieert van ongeveer 15 minuten tot maximaal 4 uur. De gemeente Deventer heeft dit het fun en functiegericht fietsparkeren genoemd. Het ontwerp in de enveloppe is geschikt voor beide typen parkeren.

13

Referentiebeeld fietsklem

Referentiebeeld fietsnietje

Referentiebeeld fietsnietje

Referentiebeeld vloervlak i.c.m. fietsparkeren

De functionele Spelregels De oplossing voor fun en functiegericht fietsparkeren moet voldoen aan de volgende functionele spelregels:

• Voorziening voor kort parkeren. De verblijfsduur van het on• • • •

Uitgangspunten

• • • • • •

bewaakt stallen varieert van ongeveer minimaal 15 minuten tot maximaal 4 uur. Modulair systeem. Afhankelijk van de locatie kan de omvang van de voorziening worden vergroot dan wel verkleind. Ofwel de voorziening is ‘opschaalbaar’. Op sommige locaties tijdelijk te verwijderen. Bijvoorbeeld ten behoeve van de kermis, evenementen etc. Fiets moet makkelijk en snel te stallen zijn. Zwaan kleef aan: bij een extreem hoge parkeerdruk is er minimaal in één richting de mogelijkheid om fietsen op standaard bij te plaatsen. Stallingsmogelijkheid voor een breed scala van fietsen; van stadsfiets tot mountainbike en van kinderfiets tot e-bike. Buiten ‘openingstijden’ zo goed als leeg. Bij grotere parkeerbehoefte met beperkte ruimte is een efficiënte parkeeroplossing gewenst (hoog-laag stallen). Voorziening mag geen schade aan de fiets, persoon en/of de kleding opleveren. De fietsen stabiel weg te zetten. Deel van de fietsen moet aan te binden zijn.

“Fietsen moeten makkelijk en snel te stallen zijn”

15

Referentiebeeld: plek geven op bestrating voor fietsparkeren

Referentiebeeld: plek geven op bestrating voor fietsparkeren

Referentiebeeld geïntegreerde verlichting.

Referentiebeeld: afwijkende fietsen een eigen plek geven.

Beheer en onderhoud De fietsparkeervoorziening moet veilig en duidelijk zijn. De volgende eisen zijn opgesteld:

• • • • • • • • •

Deels verwijderbaar. Vandalisme bestendig. Weerbestendig. Goed en makkelijk reinigbaar. Geen beschadiging bij reiniging bestrating met borstelwagens. Uitnodigend, verleiden ipv verbieden. De standaard parkeervoorziening ligt in de openbare ruimte. De richtlijnen voor het beheer van de openbare ruimte in Deventer zijn van toepassing. Betaalbaar. Leverbaar in de toekomst.

“Hang aan fout gestalde fietsen een plattegrond met de locaties van fietsenstallingen”

17

Uitgangspunten op het gebied van situering De huidige fietsstallingsplekken zijn veelal gekozen door de gebruiker in relatie tot de bestemming. Deze plekken geven een goed beeld van de fietsparkeerbehoefte op betreffende locaties. De exacte situering van de standaardvoorziening zal per locatie verschillen. De volgende uitgangspunten zijn geformuleerd:

• Zo dicht mogelijk gelegen op de overgang tussen de aanrijd• •

• • • •

route en bestemmingszone. Goed zichtbaar vanaf de aanrijdroute. Zo dicht mogelijk bij en bij voorkeur binnen 50 m van de ingang van de desbetreffende voorziening (winkelgebied, uitgaansgebied of betreffende functie zoals bibliotheek, theater, etc.). Op een logische plek op de locatie. Capaciteit per locatie te bepalen. Niet in de weg van bevoorradend verkeer en hulpdiensten. Met ruimte er omheen t.a.v. eventuele opschaalbaarheid in specifieke situaties.

19

Beeld uit film “Fietsenzwermen” van Roosmarijn Vergouw. Link: https://www.youtube.com/watch?v=A0-9BzUpwp4

De gebruikers Als de voorzieningen goed zijn, gedragen fietsers zich ook goed. Fietsers proberen eigenlijk altijd hun fiets netjes te parkeren. Ze zetten hun fietsen graag in een rijtje, het liefst tegen een paal of muur of keurig binnen de lijntjes. In een korte film met de titel ‘Fietsenzwermen’ laat kunstenares Roosmarijn Vergouw zien dat mensen zich eenvoudig laten regisseren in het gebruik van parkeerplekken in de open ruimte. Ze doet dit door middel van het maken van parkeervakken met tape op het Kleine Gartmanplantsoen in Amsterdam . Link: https:// www.youtube.com/watch?v=A0-9BzUpwp4 Wat duidelijk wordt is dat mensen netjes in de vakken hun fiets stallen en door duidelijke belijning goed te sturen zijn. Zowel in deze film als uit een onderzoek over het fietsparkeren in Utrecht (Bron: ‘Inspiratieboek fietsparkeren, een frisse kijk op fietsparkeren in Utrecht’) komt naar voren dat fietsers zich relatief eenvoudig laten leiden als het gaat om fietsparkeren wanneer de middelen op een goede en duidelijke wijze worden aangeboden.

“Geef met de inrichting van de openbare ruimte duidelijk aan wat er van de fietsers verwacht wordt. ”

21

Detail bestrating uit ‘Detailboek kernwinkelgebied Deventer’ van Bureau B+B stedebouw en landschapsarchitectuur

Achter de Broederen

Detail bestrating uit ‘Detailboek kernwinkelgebied Deventer’ van Bureau B+B

Beeldkwaliteit: een goede inpassing De locaties voor het fun parkeren liggen allemaal in het Beschermd Stadsgezicht. In het bestemmingsplan en Beeldkwaliteitplan voor de binnenstad zijn een groot aantal ambities en eisen vastgelegd om de architectonische, stedenbouwkundige en cultuurhistorische waarden van de binnenstad te beschermen. In het Beeldkwaliteitplan ‘Kwaliteit voor ogen’ zijn voor straatmeubilair de volgende uitgangspunten opgenomen:

• Situering van het straatmeubilair is afhankelijk van en ondergeschikt aan de ruimtelijk-visuele context.

• Straatmeubilair mag de openbare ruimte niet overheersen. • Functionaliteit, beheer en esthetiek dient in evenwicht te zijn. • Hoe minder straatmeubilair hoe beter. Er moet voortdurend De Waag op de Brink

•

Deventer putdeksel

worden gestreefd naar een vermindering. Al het meubilair moet regelmatig worden bekeken op doelmatigheid en zonodig worden opgeschoond. Meubilair moet zodanig zijn vormgegeven en geplaatst dat het, in positieve zin, een ‘schijnbaar’ onlosmakelijk onderdeel van de ruimte is geworden.

23

Daarnaast is er voor de inrichting van een deel van de binnenstad in 2000 een huisstijl ontwikkeld. (Detailboek kernwinkelgebied Deventer; 4-1-2000). Een belangrijk deel van de historische binnenstad is voorzien van nieuwe bestrating in gebakken klinkers in fraaie patronen. De bestrating versterkt de historische aanblik en verbindt de verschillende pleinen, straten en stegen met elkaar. Onze visie is dat het functioneren van de voorziening vraagt om zichtbaarheid en herkenbaarheid. Een lege stalling mag echter niet dominant in het straatbeeld aanwezig zijn. Kortom de stalling heeft een terughoudende maar herkenbare vormgeving. Naast een goede situering past de voorziening voor fun en functiegericht fietsparkeren op een vanzelfsprekende manier in de historische binnenstad van Deventer. Onze uitgangspunten voor de vormgeving van de nieuwe voorziening zijn:

• • • • •

Uitnodigend. Herkenbaar. Bescheiden in vormgeving. Vanzelfsprekend ingevoegd op de locatie. Zorgvuldig ingepast in het ontwerp voor de bestrating van de binnenstad.

“De stalling is uitnodigend, herkenbaar, terughoudend in vormgeving en past op een vanzelfsprekende manier in de historische binnenstad van Deventer. ”

25

Vormgeving, een familie van onderdelen Op basis van de hierboven geformuleerde functionele spelregels, uitgangspunten op het gebied van beheer en onderhoud, situering en beeldkwaliteit hebben we een concept ontwikkeld voor het fietsparkeren in de Deventer binnenstad. De ontwerpenveloppe bestaat uit een familie van onderdelen die per locatie kan worden ingepast. Deze familie bestaat uit de volgende elementen:

Ontwerpenveloppe

Lijnen markeren plek in de bestrating Geinspireerd door de korte film ‘Fietsenzwermen’ bestaat de basis uit lijnen in de bestating. Een lijn nodigt de fietser uit zijn of haar fiest in bepaald gebied te stallen. De lijnen geven richting aan het plaatsen van de fietsen en markeren een plek in de stad. Het levert daarnaast het gewenste zwaan kleef aan effect op. Per locatie kan worden gekozen voor het aantal en de lengte van de lijnen. Een goede functionele parkeervoorziening De fietsen kunnen worden geparkeerd op een aantal verschillende manieren. Er zijn twee typen standaards: nietjes en fietsklemmen. De nietjes geven de mogelijkheid de fietsen hier tegenaan te parkeren. In combinatie met de lijnen is het ook mogelijk tussen de nietjes fietsen op een standaard te plaatsen. De fietsklemmen bieden de mogelijkheid fietsen met het voorwiel te positioneren. Deze klemmen zijn er in twee varianten, hoog en laag. Deze hooglaag mogelijkheid is toe te passen op plekken waar een hogere dichtheid wenselijk is. Een deel van de nietjes en fietsenklemmen is uitneembaar om bij grotere evenementen meer ruimte te bieden.

27

Materialisering die aansluit bij de bestrating In een belangrijk deel van de Deventer binnenstad ligt een bestrating van gebakken klinkers. De speciaal ontworpen putdeksels zijn van gietijzer en de boomroosters zijn veelal van cortenstaal. De verschillende onderdelen van de ontwerpenveloppe sluiten hierbij aan. De fietsenstalling is terughoudend maar herkenbaar. De lijnen in de bestrating worden gerealiseerd in cortenstaal. Dit materiaal is onderhoudsvrij en kan tegen reiniging met een bezemwagen. Het cortenstaal wordt een zetwerk U-profiel dat wordt volgestort met beton. De ‘stenen’ die op deze wijze ontstaan hebben dezelfde dikte als het straatwerk en zijn twee stenen breed. Op deze manier zijn ze goed in te passen. Eén lijn betaat in de lengte uit meerdere elementen. Hierdoor is het mogelijk om per plek in de stad een goede inpassing te realiseren. De nietjes en fietsklemmen worden gemaakt van staal dat met een poedercoating wordt afgewerkt. De gezette u-profielen hebben dezelfde breedte als de lijnen in de bestrating. Visueel loopt de lijn in de bestrating door in het nietje of de fietsklem. De kleur van deze onderdelen is gelijk aan die van het cortenstaal, bruinrood. De oplossing voor het fietsparkeren gaat hierdoor visueel bij de bestrating horen en voegt zich vanzelfsprekend in de historische binnenstad.

29

730

Fiets beugel

730

730

730

730

265 265 265 265

Fiets klem

Informatiebord

Functionele onderdelen Linker pagina: onderdelen van de familie Rechter pagina: principe uitneembaarheid

31

Fiets nietje

R

1010 ZIJAANZICHT

45

805

850

45

8

45

80 VOORAANZICHT

DOORSNEDE

Fiets klem

Fietsklem hoog 60

Fietsklem laag

60 390

284

30

270

410

500

30

750

60

120

80 VOORAANZICHT

60

220

ZIJAANZICHT

50 ACHTERAANZICHT

VOORAANZICHT

33

ZIJAANZICHT

ACHTERAANZICHT

Fiets muurklem

60

26

300

60

180

60

120

200

50

180 ZIJAANZICHT

VOORAANZICHT

Visualisatie

35

Toevoeging van tekst in nietje

Toevoeging van verlichting in nietje

Toevoeging, een extra laag Het heeft een meerwaarde om aan de fietsparkeerplekken nog een extra laag toe te voegen. Hierdoor krijgt de parkeeroplossing iets typisch Deventers. Een subtiele toevoeging die de verschillende plekken voor het fietsparkeren ten opzichte van elkaar onderscheidend maakt of iets toevoegt aan de specifieke locatie. De toevoeging bestaat uit een tekstregel in de verharding of in de fietsbeugel (zie voorbeeld). Deventer staat bekend als boekenstad. Openingszinnen van boeken van Deventer schrijvers of dichters kunnen mogelijk toegepast worden in het ontwerp. Bij de daadwerkelijke fysieke uitvoering hiervan zal dit verder bepaald moeten worden. Wellicht dat er een toevoeging kan worden ontwikkeld in relatie tot het ‘Deventer Verhaal’. Op speciale plekken in de stad kan er gekozen worden om verlichting aan te brengen in één van de fietsbeugels, waardoor de teksten duidelijker leesbaar worden en in de avond de stallingplek herkenbaar wordt. Het kan in de toekomst nodig zijn meer informatie te geven over het gebruik van een specifieke fietsparkeerlocatie (bv. stallingsduur max. 4 uur). Het betreffende bord is terughouden meeontworpen in het ontwerp van de stallingsoplossing. Zie ‘Functionele onderdelen’.

37

Colofon Deze visie en ontwerpenveloppe zijn tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de gemeente Deventer. In een projectteam zijn de analyse, de uitgangspunten en de ontwerpenveloppe besproken en ontwikkeld. Dit team bestond uit de volgende personen:

Colofon en bronnen

Gemeente Deventer Piet-Hein de Leeuw Jan Nakken Jan Dirk Steenbruggen Else Tutert

- Projectmanager - Adviseur Stedenbouw - Verkeerskundige - Adviseur bereikbaarheid

Studio Groen+Schild Ellen Schild Thijs Bongers

- Projectarchitect - Ontwerper

Deventer, 16 maart 2016

39

Bronnen • Notitie ‘Inhoud Ontwerpenveloppe’ dd 18 juni 2015, opgesteld •

• • • •

door Gemeente Deventer, Jan Nakken Achtergrondnotities fietsparkeren: • Notitie ‘Standaardoplossingen fietsparkeren deel A – Ideeën ontwerpenveloppe en deel B – Matrix en beeldenboek’, opgesteld door Gemeente Deventer, Ruimte en Samenleving, Ontwikkeling Realisatie & Beheer • Concept notitie ‘Standaardoplossingen Fietsparkeren, deel A: Beleidskader Fietsparkeren’ dd december 2013, opgesteld door Gemeente Deventer, Team Ruimte en Economie, Roland Kager • Concept notitie ‘Standaardoplossingen Fietsparkeren, deel B: Uitwerking en toepassing standaardoplossingen’ dd december 2013, opgesteld door Gemeente Deventer, Team Ruimte en Economie, Roland Kager Nota ‘Parkeernormen’ dd 15 oktober 2013 Beeldkwaliteitsplan beschermd stadsgezicht ‘Kwaliteit voor Ogen’ dd juni 1998 Concept herinrichtingsvisie openbare ruimte binnenstad Deventer dd 7 april 1999 Detailboek kernwinkelgebied Deventer dd 4 januari 2000

41

Studio Groen+Schild BV Mr. H. F. de Boerlaan 34a 7417 DB Deventer Postbus 306 7400 AH Deventer T 0570 610111 www.studiogroenenschild.nl

Fietsparkeren Binnenstad Uitvoeringskader

Datum Uitgave Naam

: april 2016 : Gemeente Deventer : Jan Nakken, Jan Dirk Steenbruggen, Else Tutert, Piet-Hein de Leeuw, (met dank aan Roland Kager)

www.deventer.nl/fietsen

INHOUD 1.

2.

3.

4.

Inleiding en leeswijzer

3

1.1 Waarom aandacht voor fietsparkeren?

3

1.2 Belang van fietsparkeren: bereikbaarheid

3

1.3 Inpasbaarheid van fietsen en voorzieningen

3

Parkeeroplossingen

4

2.1 Aanpak Run-parkeren

4

2.2 Aanpak Fun-parkeren

5

2.3 Aanpak Functiegericht parkeren

6

2.4 Aanpak Langparkeren

7

Locaties

8

3.1 Inleiding

8

3.2 Bewaakte stallingen

8

3.3 Onbewaakte stallingen

8

Handhaving en beheer

10

4.1 Juridisch kader

10

4.2 Handhaving

11

4.3 Type ongewenste fietsen

11

4.4 Aanpak handhaving

11

5.

Communicatie

12

6.

Financiën en planning

13

uapm04mm.4sn.docx

Pagina 2 van 15

1. INLEIDING EN LEESWIJZER Iedereen fietst! Ook naar de binnenstad is de fiets een veelgebruikt vervoermiddel. Maar waar parkeer je je fiets? De huidige voorzieningen staan niet altijd op een logische plek of ontbreken en zorgen voor een rommelig beeld in de historische binnenstad. Er ligt een belangrijke opgave bij de verbetering van fietsparkeervoorzieningen. Dit uitvoeringskader gaat in op de volgende vragen:  Waarom is fietsparkeren zo belangrijk? (hoofdstuk 1)  De stallingsoplossing in de binnenstad: Welke type parkeerders zijn er en welke stallingsoplossing past hierbij? Welke rol neemt de gemeente hierin? (hoofdstuk 2)  Op welke locaties is behoefte aan een verbetering van het fietsparkeren? (hoofdstuk 3) Hoofdstuk 4 gaat in op de communicatie en hoofdstuk 5 op handhaving. En tenslotte geeft hoofdstuk 6 een overzicht van de planning en de kosten.

1.1

Waarom aandacht voor fietsparkeren?

Aandacht voor fietsparkeren kent twee invalshoeken:  Enerzijds het stimuleren van het fietsgebruik door het goed bereikbaar maken of houden van de binnenstad voor bewoners, bezoekers en personeel.  Anderzijds om een goede inpasbaarheid van fietsen en fietsvoorzieningen. Een goede inpassing zorgt ervoor dat de voorzieningen een vanzelfsprekend onderdeel uitmaken van de openbare ruimte, zodat hinder of overlast door gestalde fietsen geminimaliseerd wordt. Dit hoofdstuk gaat achtereenvolgens in op beide invalshoeken.

1.2

Belang van fietsparkeren: bereikbaarheid

Het kunnen parkeren van de fiets is in de eerste plaats essentieel voor het economisch functioneren van een locatie. Steeds meer mensen komen met de fiets naar de binnenstad. In 2015 ging 39% op 1 de fiets om te winkelen. Een stijging ten opzichte van 2010 (toen nog 33%) . Daarbij komt dat een 2 deel van het winkelend publiek niet op fietsafstand van de stad woont , is dit een aanzienlijk aandeel. Met andere woorden; van elke twee tot drie willekeurige voorbijgangers in de binnenstad heeft gemiddeld één daarvan ergens in de binnenstad zijn fiets geparkeerd staan. De bezoekers van Deventer waarderen de fietsparkeermogelijkheden met een 7,3. Een dikke voldoende, maar wel een daling ten opzichten van 2010 (7,7)1. Deventer streeft ernaar de fiets de meest aantrekkelijke vervoerwijze te laten zijn binnen de eigen woonplaats. Fietsen heeft namelijk veel voordelen; het is duurzaam, draagt bij aan de gezondheid, vermindert vertragingen op het wegennet en fietsers vragen minder ruimte dan auto’s.3 Daarbij blijkt het snel, gemakkelijk en vooral dichtbij kunnen parkeren volgens diverse onderzoeken een belangrijk, vaak zelfs doorslaggevend, pluspunt, vaak van de fiets . Daarom wordt in dit uitvoeringskader ingezet op meerdere slim gepositioneerde gratis onbewaakte fietsparkeerplekken. . En niet op een uitbreiding van de bewaakte bebouwde fietsenstallingen. 1.3

Inpasbaarheid van fietsen en voorzieningen

De beleving van de buitenruimte staat op sommige plekken in Deventer onder druk vanwege rommelig geparkeerde fietsen. Daarnaast belemmeren fietsen op sommige locaties de doorgang voor anderen, dit is hinderlijk voor voetgangers, bevoorradend verkeer en hulpdiensten.

1

Koopstromenonderzoek Oost Nederland 2015, I&O research, oktober 2015 Ter indicatie: Herkomst omzet niet dagelijkse sector: 27% komt niet uit Deventer (koopstromenonderzoek 2015, zie 1) 3 Deventer Fietst! Fietsbeleidsplan gemeente Deventer 2010 – 2015, maart 2010 2

uapm04mm.4sn.docx

Pagina 3 van 15

Hinder en rommeligheid treedt met name op in situaties waar onvoldoende mogelijkheden bestaan voor het parkeren van de fiets. Daar zoeken fietsers naar een plekje dat aansluit bij ‘de maat van de fiets’. Fietsers zullen bijvoorbeeld zelden midden op een plein worden geparkeerd, maar wel tegen een boom, paal, bankje of ander straatmeubilair, op een stukje straat of plein in de luwte tussen bomen of straatmeubilair of tegen in de luwte liggende gevels. Veelal geeft een enkele fiets niet direct problemen. Maar geparkeerde fietsen trekken meer fietsen aan . Bij verdere clustering kunnen dan problemen ontstaan in doorgang, toegankelijkheid, straatbeeld maar ook ruimtebeslag; dergelijke ‘spontane’ clusters leiden zelden tot een efficiënte plaatsing van fietsen (ondanks rommelig straatbeeld of versperde doorgang vaak weinig fietsen per vierkante meter). Bijlage A geeft een overzicht van een aantal situaties in Deventer waar de inpasbaarheid verbeterd kan worden.

2.

PARKEEROPLOSSINGEN

De parkeeroplossing verschilt per type bezoek. Grofweg onderscheiden we vier segmenten:  Run-parkeren (5-15 minuten); het voor korte duur parkeren van de fiets voor kort bezoek aan een gerichte bestemming. Dit houdt in het voor de deur stallen voor een kleine aankoop, voor het wegbrengen van iemand, het afgeven of ophalen van een pakket of bestelling of voor korte navraag of informatie. 

Fun-parkeren (1,5 – 4 uur); het parkeren van de fiets ten behoeve van een verblijf van middellange duur zonder gerichte bestemming. Bijvoorbeeld om de stad in te wandelen om ergens koffie te drinken, meerdere winkels te bezoeken, marktbezoek of een avondje uit. Kenmerkend is dat het eigenlijk niet zo heel veel uitmaakt waar de fiets wordt neergezet, zolang dit maar in of (zeer) nabij een zone is gelegen waar het verblijf zich op richt (bij voorkeur de entree van deze zone). De afstand tussen stalling en bestemming is over het algemeen groter dan bij het run parkeren.



Functiegericht parkeren; Grote hoeveelheden fietsen worden geparkeerd voor een gericht bezoek aan één specifieke locatie. Kenmerkend is, naast de hogere intensiteit, ook een gemiddeld langere stallingduur dan voor run-parkeren en korter dan Fun-parkeren. Voorbeelden zijn (gericht) bezoek aan supermarkt, theater, bibliotheek, vergaderlocatie of zakelijk bezoek.



Langparkeren (meer van 4 uur) ; het structureel en langdurig parkeren van de fiets nabij de eigen woning of werkplaats. , Een n grotere aanrijd-/ of loopafstanden zijn acceptabel als een daar hogere kwaliteit van de stalling tegenover staat.

De aanpak en de betrokkenheid van de gemeente verschilt per segment, zoals hieronder beschreven. 2.1

Aanpak Run-parkeren

Het ‘Run’-parkeren is duidelijk verbonden aan het functioneren van de bijbehorende bestemming. Uitgangspunt is dan ook dat de eerste verantwoordelijkheid voor het voorzien in dergelijke stallingsmogelijkheden primair bij de eigenaar van deze bestemming ligt. De aanpak is al volgt: A) Verantwoordelijkheid en dus ook initiatief ligt bij bestemming/ eigenaar of huurder pand. Het is aan de ondernemer om het fietsend personeel of anderen aan te spreken indien deze lang hun fiets stallen voor de winkel. De ondernemer kan de fietsbezitter doorverwijzen naar stallingsmogelijkheden elders. De gemeente voert geen algemeen verbod in op fietsparkeren in de binnenstad, maar streeft een gastvrije binnenstad na. B) Het informeren van ondernemers in de binnenstad over deze aanpak.

uapm04mm.4sn.docx

Pagina 4 van 15

Voorbeelden ‘Run’-parkeren; er is enige ruimte om een enkele fiets kort te stallen voor een snel bezoek zonder daarbij in de weg te staan, maar niet meer dan dat. Daarbij bestaat sterke binding met de functie; je kunt je fiets niet anoniem wegzetten. Meestal regelt dit segment zich vanzelf, genereert het nauwelijks overlast tegenover hoge bereikbaarheid De klant waardeert de korte looproute en het zicht op zijn fiets bij dit korte specifieke winkelbezoek in de binnenstad. Run parkeren: Verantwoordelijkheid en initiatief bij bestemming. Weinig tot geen bemoeienis vanuit gemeente. Financiële bijdrage is zeer beperkt en zal me name in de communicatie gestoken worden.

2.2

Aanpak Fun-parkeren

Doelstelling van parkeervoorzieningen in het ‘Fun’ segment is zoveel mogelijk fietsers zonder gerichte bestemming in de binnenstad (en/of met iets langere verblijfduur) te verleiden hun fiets op geclusterde voorzieningen te stallen op strategisch gekozen locaties, waarbij zowel de aanleidende fietsroute als de fietsparkeerplekken zoveel mogelijk buiten bestemmingzones / verblijfgebieden gelegen zijn, zoals de winkelstraten. Goed functionerende ‘fun’-clusters zijn daarmee een instrument om de druk van fietsers op een gebiedvte verminderen zonder dat dat ten koste gaat van de bereikbaarheid. . Het clusteren van voorzieningen in lijn met dit uitvoeringskader biedt daarbij kansen voor : - een betere inpassing; - uniformiteit; - betere herkenbaarheid; - een efficiënter beheer en - het werk-met-werk maken met overige opgaven in de stad. Mensen die Fun-parkeren komen met sterk positieve gevoelens naar de binnenstad; je hebt de tijd, je gaat iets leuks doen, soms ben je samen, je staat open voor verrassing en in voor quality time. Je weet wel ongeveer waar je heen wil, maar zo heel precies is dat ook weer niet bepaald en als het wat langer duurt is dat ook niet erg, zolang de ‘verloren’ tijd maar quality time blijft. Het bovenstaande slaat neer op het ‘verleiden’ van fietsers: sluit aan waar deze mensen vandaan komt en waar zij ongeveer naar willen. Het vraagt om kwalitatief hoogwaardige fietsparkeerplekken, zo dicht mogelijk op de overgangen vanfietsroute en het verblijfgebied. Daarmee wordt de fietsroute verkort; er treedt geen moment van ‘zoeken’ op; de verblijftijd begint snel, de fiets staat goed -een zorg minder- en in het verblijfgebied zelf zijn minder rijdende en geparkeerde fietsen. De aanpak is al volgt: A) Het informeren van ondernemers in de binnenstad over deze aanpak. B) Het aanleggen van herkenbare aantrekkelijke fietsparkeervoorzieningen om ruimte te bieden voor fietsen die elders ongewenst zijn. C) Het zo nodig onaantrekkelijk maken van plaatsen waar fietsen overlast veroorzaken Fun parkeren: In hoofdstuk 3 worden zoeklocaties beschreven. Een groot deel van de RGI-gelden worden ingezet om herkenbare goed ingepaste, aantrekkelijke en functionele stallingsmogelijkheden te realiseren. Voor de binnenstad is hiervoor een ontwerpenveloppe opgesteld met inpassings- en randvoorwaarden. Dit om de beeldkwaliteit, uniformiteit en functionaliteit van fietsrekken in de binnenstad te versterken.

uapm04mm.4sn.docx

Pagina 5 van 15

2.3

Aanpak Functiegericht parkeren

Functiegerelateerd parkeren is te vergelijken met ‘Run’-parkeren doordat het gekoppeld is aan een specifieke bestemming met hoge bezoekintensiteit, zoals supermarkten, de bibliotheek of een vergadercentrum. Tegelijkertijd is het een verschillend segment doordat het een veel grotere groep fietsers betreft die doorgaans ook gemiddeld langer hun fiets willen stallen; eerder 15-20 minuten (of aanzienlijk langer) dan de 5-10 minuten bij Run-parkeren. Juist door deze hogere intensiteit en langere stallingduur in combinatie met doorgaans niet proportioneel meer ruimte bij de ingang, vereist dit segment bijzondere aandacht in ontwerp en beheer. Het is de verantwoordelijkheid van de bestemming om te voorzien in voldoende fietsparkeerplaatsen. In principe wordt de benodigde fietsparkeerruimte gerealiseren op eigen terrein. Als dit niet mogelijk is wordt in overleg met de gemeente gekeken naar een passende oplossing in het openbaar gebied conform de ontwerprichtlijnen uit de “ontwerpenveloppe fietsparkeren binnenstad”. In situaties met ontbrekende of slecht functionerende voorzieningen voor de overige parkeersegmenten in de omgeving kan een functiegerelateerde voorziening al snel een magneetfunctie vervullen voor met name fun-parkeren en/of langparkeren. Dit kan het goed functioneren van de voorziening belemmeren en onredelijke inspanningen van ondernemer vragen. Waar het juist gewenst is dat dergelijke segmenten in elkaar overlopen dient er meer aandacht te komen hoe gerelateerde kosten en beheerinspanningen afgestemd en gedeeld kunnen worden. Bij nieuwbouw, wijziging of uitbreiding van een functie dient de initiatiefnemer te voorzien in een adequate oplossing voor fietsparkeren. Jarenlang is dit geregeld in het (nationale) Bouwbesluit. Per 15 oktober 2013 heeft gemeente Deventer dit vastgelegd in haar nota Parkeernormen (www.deventer.nl/parkeren). Achtergrond daarbij is dat initiatiefnemers van nieuwe ontwikkelingen ook verantwoordelijk zijn voor de gegenereerde vraag naar fietsparkeren. Een nieuwe of gewijzigde functie die (meer) fietsers aantrekt, mag geen fietsenchaos of (fiets)parkeerhinder veroorzaken. Daarnaast is een koppeling gelegd met autoparkeren; het voorzien in extra fietsparkeerplekken kan een deel van de motivatie zijn om in minder autoparkeerplaatsen te hoeven voorzien. De nota Parkeernormen kan worden gebruikt om de benodigde capaciteit aan fietsparkeren te berekenen. Opmerking: Specifiek voor parkeeroplossingen voor bewoners bij nieuwbouw geldt het (nationaal geldende) Bouwbesluit. Hierin zijn eisen opgenomen over aanwezigheid, grootte en toegankelijkheid van een fietsberging bij woningen. (zie www.bouwbesluitonline.nl , afdeling 4.5, artikel 4.30 en verder). Veel van de besproken dilemma’s en standaardoplossingen zoals opgenomen in de handleiding fietsparkeeropgave zijn goed toepasbaar voor bewoners en bezoekers bij nieuwbouwprojecten.

De aanpak is al volgt: A) het opstellen en communiceren “handleiding fietsparkeeropgave ihkv omgevingsvergunning”. Het informeren van ondernemers in de binnenstad over deze aanpak. B) Zo nodig in bestaande situaties individuele afspraken maken over het gebruik van de openbare ruimte voor fietsparkeren. Tevens zal de aansluiting worden gezocht met de fun-fietsparkeeropgave paragraaf 2.2 C) Bij nieuwbouw en/of verbouw wordt bij de omgevingsvergunning getoetst of er voldoende parkeerplaatsen voor fietsen aanwezig zijn of gerealiseerd worden. D) Een aparte categorie is de horeca (bv Brink) die in de avonduren voor fietsoverlast zorgt voor de hulpdiensten. In overleg met de horeca wordt gekeken naar de mogelijkheden voor het tijdelijk (bv. 21:00 – 2:00 uur) uitbreiden van de fietsparkeercapaciteit ter plaatse. Functiegerelateerd parkeren: Verantwoordelijk en initiatief bij ondernemer / bestemming. Daar waar een combinatie op treed met bijvoorbeeld fun parkeren zal dit worden afgestemd. De gemeentelijk financiële bijdrage is beperkt en zal me name in de afstemming en communicatie gestoken worden.

uapm04mm.4sn.docx

Pagina 6 van 15

2.4 Aanpak Langparkeren Dit segment betreft zowel het langdurig als frequent fietsparkeren gericht op een vaste locatie; de werkplek, de eigen woning of de woning van vaak bezochte familie of partner. Kenmerkend voor dit segment is : dat mensen bereid zijn (iets) langer te lopen, dat mensen bereid zijn meer moeite te nemen en te betalen wanneer dat een een veilige en gegarandeerde parkeerplek oplevert . Het terugdringen van deze fietsen een groot effect op het straatbeeld kan hebben door de lange stallingsduur op een vaste plaats in het openbaar gebied. Dit segment een aantrekkende werking heeft voor andere fietsen. Daar waar langparkeerders hun fiets plaatsen in het openbaar gebied is veelal geen particuliere voorziening aanwezig om de fiets afgesloten te plaatsen. Om inpandig of op particulier gebied nieuwe voorzieningen te creëren is veelal kostbaar en afhankelijk van de medewerking van de eigenaar van betreffende locatie. Daartegenover staat dat maatregelen voor langparkeerders in het openbaar gebied lokaal bijzonder effectief kunnen zijn, waarbij bovendien telt dat de doelgroep duidelijk herkenbaar is wat de communicatie vereenvoudigd. De aanpak is al volgt: A) Inventarisatie van de locaties waar dit fietsparkeren van bewoners tot daadwerkelijke hinder of aantasting van het straatbeeld leidt; B) In overleg met eigenaar en parkeerder zoeken naar maatwerkoplossingen door het gebruik van bestaande hofjes, achterommetjes, (rest)ruimte parkeergarages, leegstand of kelders. C) In tweede instantie kan gezocht worden naar oplossingen als : herinrichting openbare ruimte, plaatsing van fietstrommel(s) op bijvoorbeeld binnenterreinen, aanbrengen van afsluiting i.c.m. toegangssysteem, plaatsing fietsenstalling, realisatie achteringang, gebruik leegstand, aanbod abonnementen-structuur. Dit in samenspraak en op kosten van de gebruikers die invulling aan dit maatwerk moeten gaan gegeven.

Langparkeren: Verantwoordelijk en initiatief bij bestemming / eigenaar / huurder. Door veiligheid en beheer openbaar gebied wel betrokkenheid gemeente. Mate van betrokkenheid is afhankelijk van locatie en urgentie, gemeente inventariseert. Financiële bijdrage is beperkt en zal me name in de afstemming, faciliteren en communicatie gestoken worden.

uapm04mm.4sn.docx

Pagina 7 van 15

3. 3.1

LOCATIES Inleiding

De fysieke uitvoering betreft met name het fun parkeren; het faciliteren van de bezoeker aan de binnenstad. Daar waar mogelijk en wenselijk zal een combinatie met het functiegericht parkeren worden gezocht. Voor deze stallingen is een onderscheid te maken in bewaakte en onbewaakte stallingen. Hieronder per categorie toegelicht: 3.2

Bewaakte stallingen

Er is altijd een groep mensen die zijn fiets graag stalt in een bewaakte stalling. De verwachting is dat door de toename van (elektrische) luxere fietsen deze vraag naar bewaakte stallingen in de toekomst toeneemt. Momenteel is de fietsenstalling bij het NS-station Deventer vergroot van ca. 1.000 naar 3.600 fietsplaatsen. Hier kunnen fietsers hun fiets gratis, bewaakt en beschut stallen. De capaciteit van de bewaakte stalling bij de Centrumgarage, Op de Keizer is ca. 450 fietsplaatsen. De bewaakte stalling op het Lamme van Dieseplein van ca. 200 plaatsen is begin 2016 omgevormd door een onbewaakte stalling. De personele capaciteit is verplaatst naar de stalling op het Stationsplein. Voorstel is het beschikbare RGI-budget in te zetten voor kleine onbewaakte stallingen en niet voor een bewaakte stalling omdat: - Zo’n 85% van de fietsers onbewaakt in de binnenstad parkeert en hierdoor een groot rendement te halen is (kosten per fietsplaats zijn lagerr en het gebruik hoog) - Veel fietsers dicht bij de bestemming willen parkeren. Dit wordt gefaciliteerd door het realiseren van veel kleine voorzieningen verspreid over de stad. - De fietser die wel bewaakt wil parkeren de keuze heeft uit 2 bewaakte stallingen: stationsplein en nabij Centrumgarage. Bij de invulling van het onbewaakt fietsparkeren in de binnenstad zullen ook de wensen van ondernemers van de binnenstad naar voren komen. Indien binnenstadsondernemers een bewaakte fietsvoorziening wensen, voor de gasten/klanten, kan gezamenlijk gezocht worden naar een creatieve oplossing voor bepaalde perioden van het jaar of tijdstippen in de week. Zo mogelijk kunnen onbewaakte stallingen tijdelijk bemenst worden. Bewaakte stallingen zijn in eerste instantie de aangewezen locaties voor oplaadpunten voor fietsen. Bewaakte stallingen: Deventer heeft twee bewaakte fietsenstallingen (bij het Station en op de Keizer). Daarnaast wordt de mogelijkheid/ wens van tijdelijke bewaking bij onbewaakte stallingen onderzocht.

3.3

Onbewaakte stallingen

Voorstel is het beschikbare RGI-budget in te zetten voor kleine onbewaakte stallingen en niet voor een bewaakte stalling omdat: - Zo’n 85% van de fietsers onbewaakt in de binnenstad parkeert en hierdoor een groot rendement te halen is (kosten per fietsplaats zijn lagerr en het gebruik hoog) - Veel fietsers dicht bij de bestemming willen parkeren. Dit wordt gefaciliteerd door het realiseren van veel kleine voorzieningen verspreid over de stad. - De fietser die wel bewaakt wil parkeren de keuze heeft uit 2 bewaakte stallingen: stationsplein en nabij Centrumgarage.

uapm04mm.4sn.docx

Pagina 8 van 15

Bij de invulling van het onbewaakt fietsparkeren in de binnenstad zullen ook de wensen van ondernemers van de binnenstad naar voren komen. Op basis van een uitgebreide analyse van fietsstromen en verkenning van het gebied (2012) zijn o.a. de volgende zoeklocaties/ zones voor onbewaakte stallingen getekend. Deze zoeklocaties liggen in het overgangsgebied van fietsroute naar bestemming. Daarnaast wordt per gebied nader onderzocht waar de fietser zijn fiets stalt en of in die omgeving een goed inpasbare stallingsmogelijkheid te realiseren is.

donkergroen

bestemmingszone, intensieve bezoekintensiteit per fiets + wens tot zo sterk mogelijk afvangen van fietsparkeren aan randen

lichtgroen

bestemmingzone, secundaire bezoekintensteit per fiets, secundaire wens tot afvangen

blauwe pijl

aanrijdrichting fietsers, de breedte van de pijl correspondeert met gem. intensiteit per aangegeven, dominantie aanrijdrichting zoekgebied zonaal (‘fun’)fietsparkeren; overgang aanrijdroute naar bestemmingzone;

rood

In het vervolgtraject worden o.a. in/ rondom deze zones verbeterede stallingen gerealiseerd. Hiervoor is een ontwerpenveloppe opgesteld waarin de vormgeving en inpassingseisen van deze voorzieningen worden aangegeven. Indien plaatselijk de behoefte bestaat tot het stallen van brommers zal gezocht worden naar een combinatiestallingsvoorziening voor fiets en brommer. Wat betreft langparkeren richten we ons in eerste instantie op de door hulpdiensten aangegeven probleemlocaties. Samen met de hulpdiensten zal gekeken worden wat de laatste stand van zaken is.

uapm04mm.4sn.docx

Pagina 9 van 15

4.

HANDHAVING EN BEHEER

4.1 Juridisch kader Gemeenten kunnen op twee gronden een fietsparkeerverbod instellen om hinderlijk geplaatste fietsen tegen te gaan. Op basis van de Wegenverkeerswet (WVW) of op basis van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Wegenverkeerswet Op basis van een verkeersbesluit kunnen verbodsborden worden geplaatst die een verbod aanduiden op het plaatsen van fietsen en bromfietsen (bord E3). Een voorbeeld hiervan in Deventer is het ingestelde fietsparkeerverbod in het straatje Op de Keizer. Een nadeel van deze vorm van regulering is dat handhaving tijdrovend is. Alleen een overtreding op “heterdaad” kan worden bestraft. Een voordeel is dat gebruik kan worden gemaakt van uniforme bebording. Algemene Plaatselijke Verordening (APV) In de APV zijn enkele artikelen opgenomen voor de regulering van geparkeerde fietsen; a) In Deventer is het verboden op een openbare plaats een fiets of een bromfiets te plaatsen of te laten staan (artikel 2:51 van de APV): - op zodanige wijze voor of tegen een gebouw, dat daardoor voor een bewoner of gebruiker van dat gebouw de toegang of het uitzicht wordt belemmerd, - op zodanige wijze op een voetpad of trottoir, dat daardoor de doorgang wordt gehinderd of belemmerd, - op geleide lijnen die op de weg zijn aangebracht ten behoeve van visueel gehandicapten, - op zodanige wijze dat daardoor het in- en uitstappen bij bus, taxi of gehandicaptenplaats gehinderd of belemmerd wordt, - op zodanige wijze dat daardoor de functie van straatmeubilair gehinderd of belemmerd wordt, of - tegen monumenten of gedenktekens. b) Het college kan gebieden aanwijzen waar het verboden is fietsen en bromfietsen te plaatsen buiten de daarvoor aangewezen fietsparkeervoorzieningen (artikel 2:53 van de APV). Het feitelijk verwijderen van fout geparkeerde fietsen is aan te merken als het toepassen van bestuursdwang. Het verwijderen van fietsen is zodoende aan eisen gebonden op het gebied van: -

De begunstigingstermijn (de tijd die de overtreder krijgt om de overtreding ongedaan te maken); bekendmaking van het handhavingsbeleid; opslaan en afhalen van fietsen en constateren en registreren van de overtreding.

Middels een aanwijsbesluit zijn in Deventer twee gebieden aangewezen waar het parkeren van fietsen op basis van de APV is gereguleerd. Dit zijn de stationsomgeving en een deel van de Brink voor de V&D (kop van de Brink). De bevoegdheid om handhavend op te treden is gemandateerd en uitbesteed aan Cambio. c) In Deventer is het verboden een voertuig dat rij technisch in onvoldoende staat van onderhoud en tevens in een kennelijk verwaarloosde toestand verkeert op de weg of een andere openbare plaats te parkeren of onbeheerd achter te laten (artikel 5:5 van de APV) Het verbod geldt niet voor zover in het daarin geregelde onderwerp wordt voorzien door de Wet milieubeheer. Dit is het geval wanneer een fietswrak wordt gezien als zwerfvuil of grof vuil. Voorbeelden hiervan zijn fietsen die in de gracht worden gevonden.

uapm04mm.4sn.docx

Pagina 10 van 15

4.2 Handhaving Het fietsdepot, een onderdeel van Cambio is gemandateerd om handhavend op te treden. -

Het Fietsdepot verzorgt in opdracht van de Gemeente Deventer de dagelijks handhaving inzake verkeerd/hinderlijk en langdurig gestalde fietsen in de daarvoor aangewezen APV gebieden, vooren achterzijde NS-Station Deventer.

-

Het Fietsdepot verzorgt dagelijks het verwijderen van fietswezen en -wrakken uit de openbare ruimte na melding van het Meldpunt Openbare ruimte Gemeente Deventer.

-

Zes maal per jaar kan op voorspraak van stadstoezicht de kop van de Brink fietsvrij worden gemaakt. De verwijderde fietsen worden dan verplaatst naar de gedempte gracht(achter de schouwburg). Alle fietsen die bij het Fietsdepot worden binnengebracht worden gefotografeerd en geregistreerd in het systeem Perfect View om vervolgens te worden gepubliceerd op www.verlorenofgevonden.nl Afhankelijk van de waarde worden de fietsen 3 maanden tot een jaar bewaard in depot. Alle fietsen worden via het RDW gecheckt op diefstal waarbij er intensief wordt samengewerkt met de politie om gestolen fietsen bij de rechtmatige eigenaar terug te bezorgen. Het Fietsdepot is maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur geopend voor rechtmatige eigenaars waarvan de fiets is verwijderd uit APV gebieden of openbare ruimte.

-

Tijdens jaarlijks terugkerende evenementen is het Fietsdepot middels piketdiensten stand-by voor het verwijderen van hinderlijk gestalde fietsen op aanrij routes van ambulance en brandweer. Dit gebeurt op voorspraak van Politie en /of Stadstoezicht. Het gaat om de volgende evenementen: Deventer zomerkermis; Deventer op Stelten; De Boekenmarkt; Dickens festival; Koningsdag.

-

Het Fietsdepot biedt voor langparkeerders de mogelijkheid tegen een kleine vergoeding de fiets voor langere periode te stallen. Dit om langdurig parkeren in de rekken rondom het station te voorkomen.

De realisatie van de nieuwe ondergrondse fietsenstalling bij het NS-Station en de uitbreiding van de stalling Op de Keizer zijn aanleiding om de huidige werkwijze van het fietsdepot te evalueren en indien nodig nieuwe afspraken te maken met Cambio op het gebied van handhaving. 4.3 Type ongewenste fietsen Met het oog op de handhaving en beheer van fietsparkeervoorzieningen zijn drie groepen fietsen te onderscheiden; a) hinderlijk geplaatste fietsen, b) zwerffietsen/fietswrakken, c) ongebruikte fietsen. a) Hinderlijk geplaatste fietsen Het tegen gaan van hinderlijk geplaatste fietsen kan op basis van de WVW of de APV art. 2.51 en 2.53 in de aangewezen APV gebieden. De handhaving is gemandateerd en uitbesteed aan “Het Fietsdepot”. b) Fietswrakken Het tegen gaan van fietswrakken fietsen kan op basis van de APV art. 2.55 en 2.53 in de gehele stad. De handhaving is gemandateerd en uitbesteed aan “Het Fietsdepot” / Cambio . c) Ongebruikte fietsen Ongebruikte fietsen zorgen voor een beperking van de beschikbare fietsparkeer-capaciteit, bijvoorbeeld bij stations, in de zin dat zij schaarse capaciteit onnodig bezet houden. Voor het verwijderen van ongebruikte fietsen wordt een zelfde procedure gevolgd als voor het verwijderen van hinderlijk gestalde fietsen (APV art. 2.53). De maximale parkeerduur is in Deventer gesteld op 8 dagen. Een bijzondere vorm van ongebruikte fietsen zijn de reclamefietsen. Deze fietsen worden geparkeerd met het kennelijke doel om reclame te voeren Indien deze fietsen overlast veroorzaken zal de eigenaar benaderd worden. Dit kan op basis van het uitstallingenbeleid binnenstad of conform de procedure van hinderlijk geplaatste fietsen. 4.4 Aanpak handhaving Naast de huidige bovenbeschreven werkwijze is de aanpak als volgt: -

In eerste instantie wordt een faciliterend beleid nagestreefd dat niet meer dan de huidige inzet aan capaciteit vergt aan handhaving. In tweede instantie kan na evaluatie gekozen worden om op

uapm04mm.4sn.docx

Pagina 11 van 15

specifieke hinderlocaties verbods- en handhavingsinstrumentarium uit te breiden. Hierbij zal zo veel mogelijk aangesloten worden bij bestaande ontwikkelingen (bv uitbreiding stalling op de Keizer). -

Het huidige APV-instrumentarium zal worden geëvalueerd en zo nodig aangevuld of bijgesteld a) b) c) d)

mogelijkheden verwijderen van scooters / bromfietsers; evaluatie aanwijsbesluiten en maximale stallingsduur conform artikel 2:53 van de APV; de begripsomschrijving van type fietsen uniformeren en duidelijk omschrijven; Mogelijkheden op de APV ook toe te passen buiten de binnenstad van Deventer

-

De huidige werkwijze met het fietsdepot / Cambio zal worden geëvalueerd en zo nodig bijgesteld

-

a) structureel ruimen van fietswrakken/weesfietsen en hinderlijk geplaatste fietsen; b) Rol fietsdepot bij evenementen. De communicatie omtrent de wijzigingen in nieuwe handhavingswijze a) Wijze van aangeven voor de gebruiker dat men APV-gebied betreed waar het verboden is fietsen en bromfietsen te plaatsen buiten de daarvoor aangewezen fietsparkeervoorzieningen;

5.

COMMUNICATIE

Realisatie fietsvoorzieningen Na vaststelling van de uitvoeringskaders en de ontwerpenveloppe zal een plan worden opgesteld hoe de bestaande voorzieningen omgevormd / aangevuld gaan worden. Hierin is onder ander opgenomen: - analyse; maken inpassingsontwerp - afstemming lopende binnenstadsprojecten; - de fasering en planning; - de aanpak en - de communicatie met betrokkenen. Algemene promotie fietsgebruik Via een campagne worden de eerste nieuwe fietsparkeervoorzieningen (bewaakt en onbewaakt) onder de aandacht gebracht bij de gebruiker. Op deze manier wordt het gebruik gestimuleerd. Deze campagne bestaat o.a. uit het verstrekken van informatie, zoals kosten, openingstijden, capaciteit etc. Hiervoor wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande informatiekanalen zoals de website slimreizenstedendriehoek en lokale media. Daarnaast vindt een gerichte benadering van de (potentiele) doelgroep plaats. In de campagne worden de verschillende doelgroepen onderscheiden en gericht een benadering gedaan. Via enquêtes wordt inzicht verkregen in zowel de doelgroep als het gedrag van deze doelgroep (aanrijdrichting, afwegingen bij keuze stalling etc). In de benadering wordt meebewogen met overwegingen van de doelgroep en beargumenteerd ingegaan op overwegingen die fietsgebruik belemmeren. Voor deze campagne is budget beschikbaar via het landelijke programma Beter Benutten Vervolg.

uapm04mm.4sn.docx

Pagina 12 van 15

6.

FINANCIËN EN PLANNING

De vervanging van bestaande en aanleg van nieuwe onbewaakte fietsparkeervoorzieningen in de binnenstad zal geschieden in een periode van ca. 5 jaar. De uitvoering zal zo veel mogelijk aansluiten bij lopende fysieke projecten in de stad. Tevens zullen locaties met een hoger urgentie (veel hinder) prioriteit krijgen. De kosten voor de uitvoering van dit plan van aanpak worden gedekt uit:  de reservering uit de RGI (€ 900 k.) die zijn toegekend aan Fietsenstallingen Binnenstad  

bijdrage Beter Benutten vervolg / BBV (€ 85 k.) bijdrage Fiets in de Keten (€ 75 k.) onder voorbehoud van akkoord

In nauw overleg met het project beter benutten onderdeel “Bevorderen fietsgebruik binnenstad” zal de communicatie over de fysieke maatregelen worden afgestemd op de algemene promotie fietsgebruik. Hiervoor is binnen deze opgave € 100 k. gereserveerd.

De totale uitvoering richt zich op een vervanging van ca. 800 plekken en een aanvulling van ca. 700 stuks onbewaakte fietsstallingen op ca. 50 locaties in de binnenstad en de bijkomende werkzaamheden voor een goede inpassing. In onderstaande tabel is de planning van de uitvoering opgenomen met het benodigde budget. Zie bijlage B voor kaartje. 2015 planvorming communicatie (NJM 2015)

2016 Info-materiaal publieke dienstverlening Wijziging juridisch instrumentarium (APV) tav handhaving Uitvoering Deelgebied A (Omgeving Brink, Boterstraat, Keizerstraat)

€ 50 k.

uapm04mm.4sn.docx

2017 Uitvoering Deelgebied B (Omgeving Grote kerkhof, Nieuwe Markt, Stromarkt) Handhaving nieuwe locatie A

€ 360 k.

€ 300 k.

Doelgroepanalyse en bedrijvenbenadering bevorderen fietsgebruik

Campagne bevorderen fietsgebruik

50k.

50k.

2018

2019

Uitvoering Deelgebied Centr-1 (Binnenstad deel west)

Uitvoering Deelgebied Centr-2 (Binnenstad deel oost)

Handhaving nieuwe locatie B

Evt. bijstelling juridisch instrumentarium (APV) tav handhaving

€ 200 k.

€ 200 k.

Pagina 13 van 15

BIJLAGE A: Kansen voor betere inpasbaarheid fietsen

A-1: Knelpunten voor hulpdiensten

A-2: Aantasting straatbeeld en beleving monumenten

A-3: Inefficiënt gebruik openbare ruimte

A-4: Afwenteling bewonersparkeren op openbare ruimte

A-5: Fietswrakken in openbare ruimte

A-6: Slecht gepositioneerd of niet gewaardeerd (en daardoor niet gebruikte)

uapm04mm.4sn.docx

Pagina 14 van 15

BIJLAGE B: Overzicht deelgebieden

A B

uapm04mm.4sn.docx

Pagina 15 van 15

Meer onbewaakte fietsparkeerplaatsen in de binnenstad Het college wil het fietsgebruik stimuleren door het goed bereikbaar maken of houden van de binnenstad voor bewoners, bezoekers en personeel. Hiervoor is een goede inpasbaarheid van fietsen en fietsvoorzieningen noodzakelijk zodat overlast door gestalde fietsen ggeminimaliseerd wordt. Zo verbetert het college de aantrekkelijkheid van de binnenstad, en komen er voor fietsers meer mogelijkheden om hun fiets dichtbij hun bestemming te parkeren. Het college stelt de raad voor, de eerder gereserveerde 900-duizend euro, beschikbaar te stellen. Onbewaakt maar dichtbij Steeds meer mensen komen met de fiets naar de binnenstad. Zo’n 85 procent zet zijn fiets onbewaakt neer, dicht bij de eindbestemming en maakt dus geen gebruik van de grotere fietsenstallingen. Daarom is het volgens het college effectiever om te investeren in kleine, onbewaakte fietsparkeerplekken. Bewaakt, maar verder weg Een groeiende groep mensen, vaak met duurdere luxefietsen, wil hun fiets onder toezicht parkeren. Deze mensen zijn bereid om daar voor te betalen, en willen daar ook langer voor lopen. Deventer kent hiervoor 2 fietsenstallingen met een beheerder. Locaties Als de raad het voorstel van het college goedkeurt, bepaalt de gemeente in samenspraak met belanghebbenden als de binnenstadsondernemers en de fietsersbond waar de fietsparkeerplaatsen moeten komen.

Besluitenlijst d.d. d.d. d.d. [ ]Akkoordstukken -- [X]Openbaar [ ]Besloten --

Recommend Documents