Rapport van het inspectiebezoek aan Manege HartenHoeve te Deil op 6 november 2013
Amsterdam, januari 2014
Rapport van het inspectiebezoek aan Manege HartenHoeve te Deil op 6 november 2013
Inleiding Op 6 november 2013 heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: de inspectie) een inspectiebezoek gebracht aan ZorgManege HartenHoeve B.V. (hierna: de zorgmanege) te Deil. Dit inspectiebezoek maakt onderdeel uit van het toezicht op nieuwe toetreders, die vallen onder de Kwaliteitswet zorginstellingen. Uw organisatie is een zorginstelling zoals bedoeld in deze wet. Het doel van dit inspectiebezoek is om nader kennis te maken met de zorgmanege en na te gaan of voldoende voorwaardenscheppende maatregelen zijn getroffen die moeten leiden tot het bieden van verantwoorde zorg.
Korte beschrijving van de organisatie De zorgmanege heeft naast de normale paardenactiviteiten van een manege een sociaal doel. Mensen met een verstandelijke en lichamelijke beperking, of met een psychiatrische, verslavings of drop-out achtergrond, werken, rijden en leven op de manege samen met mensen zonder een beperking. De manege biedt ook begeleide woonplekken. De zorgmanege bestaat uit de volgende locaties: - Allereerst de manege zelf waar paardrijlessen worden verzorgd, buitenschoolse opvang (15 kk. per dag in de leeftijd van 4 tot 12 jaar) en dagbesteding wordt aangeboden, logeerweekenden voor kinderen worden gehouden en tevens een woonlocatie (HartenHoeve) aanwezig is voor 7 vaste cliënten en 2 tijdelijk (‘drop-out’ jongeren in de leeftijd van 12 tot 25 jaar). Een crisiskamer is beschikbaar. Tevens wordt op de manege een MBO-opleiding aangeboden “Zorg en paard” in samenwerking met opleidingsinstituut Helicon. - HartenWeide: een camping, logeer- en woonlocatie inclusief een paardenrusthuis. Thans wonen op HartenWeide 3 kinderen met hun vader en nog 3 cliënten voor begeleid wonen waarbij sprake is van GGZ-problematiek. Continu aanwezig zijn twee hoofdbewoners vanuit de organisatie. De kinderen komen voor dagbesteding naar de manege. - HartenHerberg: gelegen midden in het dorp Deil biedt logeeropvang voor bijzondere kinderen. - HartenTroef: gelegen in Geldermalsen. Een woonlocatie voor 4 cliënten met een verstandelijke beperking in verschillende leeftijd. - HartenSprong: een woonlocatie in Geldermalsen met 3 cliënten met een verstandelijke beperking maar in de meest zelfstandige vorm met als doel begeleiding naar zelfstandig wonen. Alle locaties hebben 1 of 2 hoofdbewoners vanuit de organisatie. Deze hoofdbewoners hebben respectievelijk een SPW-, MBO- en/of HBO-opleiding en volgen eventueel nog een vervolgopleiding. De zorgmanege wordt geleid door 2 zorgondernemers tevens echtpaar. Een aantal medewerkers hebben coördinerende taken zoals voor de manege, het zorgpersoneel, de verschillende doelgroepen, buitenschoolse opvang en dagbesteding. Een kernteam is gevormd van 10 personen die met elkaar ook een vorm van intervisie houden. In totaliteit heeft de zorgmanege ongeveer 130 cliënten. De zorgmanege heeft geen WTZi-toelating, geen contract met een zorgkantoor en/of gemeente en biedt persoonlijke verzorging, begeleiding, huishoudelijke hulp en verblijf op basis van PGB-gelden. Tevens is de zorgmanege onderaannemer van zorginstelling ’s Heerenloo en van franchiseorganisatie De Thomashuizen. De zorgmanege is geregistreerd bij de Federatie Landbouw en Zorg en wil volgend jaar het keurmerk van deze federatie behalen. Aanstaande december vindt een audit plaats. De zorgmanege werkt samen met veel externe partijen. De Zorgmanege heeft ongeveer 50 medewerkers in dienst. Medewerkers in de begeleiding hebben met name een SPW-diploma. Soms wordt gebruik gemaakt van de deskundigheid van een psycholoog en psychiater. Er is geen orthopedagoog aan de manege verbonden.
Bevindingen De inspectie beoordeelt de zorgmanege op 24 onderwerpen. Per onderwerp staat aangegeven of documentatie is aangetroffen en werkt in de praktijk. De inspectie heeft gesproken met de coördinator van de manege en tevens coördinator met betrekking tot de kwaliteitsontwikkeling van de zorgmanege. De inspectie heeft documenten en zorgdossiers ingezien en er heeft een rondleiding plaatsgevonden op de zorgmanege inclusief het woonverblijf.
V1000171
Pagina 2 van 9
Rapport van het inspectiebezoek aan Manege HartenHoeve te Deil op 6 november 2013
Indien noodzakelijk wordt de score toegelicht in de kolom ‘toelichting’. Ook de onderwerpen die niet aan bod komen en naar oordeel van de inspectie risicovol zijn voor de kwaliteit van zorg binnen uw organisatie, benoemt de inspectie onder het kopje ‘overige opmerkingen’.
Document1 1
Zorgplan
Aanwezig Ja/deels/nee/nvt Deels
2
Klachtenregeling/klachtencommissie
Ja
3 4
Medezeggenschap Afspraken tussen hoofdaannemer en onderaannemer Samenwerkingsafspraken met ketenpartners
Deels Deels
6
Personeelsopbouw: beschikbaarheid deskundigheid in relatie tot de doelgroep
Deels
7
Ja
12
Kopie van relevante diploma’s van medewerkers en/of zelfstandigen Kopie verklaring omtrent gedrag van medewerkers en/of zelfstandigen * Kopie BIG-register van medewerkers en/of zelfstandigen die BIG-geregistreerd dienen te zijn Gedragscode Inschrijving bij het kwaliteitsregister of keurmerk van de medewerkers en/of zelfstandigen * Opleidingsplan
13
Kwaliteitscertificaat
Deels
5
8 9
10 11
1
Ja
Toelichting Een begeleidingsplan is aanwezig. Ondertekening/toestemming en verslagen van evaluaties ontbreken. Aangesloten bij Federatie Landbouw en Zorg Zie toelichting. Alleen over uitvoering scholingsvereisten. O.a. met St.Thuiszorg en Maatschappelijk werk Rivierenland, Stichting Mee, St.Woonvormen Culemborg. Moeilijk te bepalen gezien verschillende locaties en aanwezige doelgroep aldaar.
Ja Ja
Er is één verpleegkundige in dienst.
Ja Nee
Nee
Individueel worden opleidingswensen vastgesteld. Federatie Paardrijden Gehandicapten (FPGmanege). Erkend door GG&GD als locatie voor Buitenschoolse Opvang. Certificaat/keurmerk “Veilig Paardrijden”. Geregistreerd bij Federatie Zorgboeren; nog geen keurmerk. Erkend als MBOopleidingsplaats.
Zie bijlage 1
Pagina 3 van 9
Rapport van het inspectiebezoek aan Manege HartenHoeve te Deil op 6 november 2013
14
Lidmaatschap brancheorganisatie
15 16
Uitsluitingscriteria cliënten Meldingen incidenten patiënten (MIP)
Ja Nee
17
NVT
19
Uitvoeringsprotocollen van voorbehouden en risicovolle handelingen Toets bekwaamheid van medewerkers en/of zelfstandigen van voorbehouden en risicovolle handelingen Beleid vrijheidsbeperkende maatregelen
20
Medicatiebeleid
Deels
21
Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling * Gebruikersvergunning Notulen van de laatste drie werkoverleggen Kopie van een aantal functioneringsgesprekken
Ja
18
22 23 24
*
Ja
NVT
Nee
Aangesloten bij Federatie Zorgboeren Een registratieformulier is aanwezig. Een procedure wat betreft zorg en verblijf is niet aanwezig. Vanuit keurmerk “Veilig paardrijden’ is een procedure aanwezig.
Specialistische zorg wordt door de thuiszorg uitgevoerd. VBM worden niet uitgevoerd. Dit beleid is niet vastgelegd. Een beperkt beleid is aanwezig. Zie toelichting.
Ja Ja Ja
* Geen verplichte voorwaarde, maar wel aanbevelingswaardig
Overige opmerkingen Medezeggenschap: Verschillende vormen van cliëntvergadering zowel voor de dagbesteding als binnen de woonlocaties vinden plaats. Voor de BSO bestaat een oudercommissie. De omschrijving en de wijze waarop de zorgmanege in totaliteit voldoet aan de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorgsector is niet vastgelegd in een procedure. Medicatiebeleid: Het medicatiebeleid is summier en moet meer inzicht geven met betrekking tot het beleid ten aanzien van minderjarige bewoners en bewoners die niet in staat zijn tot zelfstandig medicatiebeheer. Actuele medicatieoverzichten en aftekenlijsten moeten aanwezig zijn. Normen “Veilige principes in de medicatieketen”(Actiz). Hygiënische omstandigheden: Tijdens de rondgang over de manege heeft de inspectie ook de woonlocatie HartenHoeve bezocht. Naar het oordeel van de inspectie voldoet deze locatie niet aan de geldende hygiënerichtlijnen van het Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid.Tevens vraagt de inspectie zich af of de woon-/hygiëneomstandigheden een verantwoord woon-/leefklimaat vormen voor de aldaar verblijvende doelgroep.
Conclusies Op basis van bovenstaande bevindingen trekt de inspectie de volgende conclusies: Uw organisatie voldoet niet aan de voorwaardenscheppende onderwerpen nr. 11, 12, 16, en 19; deels aan nr. 1, 3, 4, 13, en 20. De inspectie benadrukt dat deze rapportage ZorgManege HartenHoeve betreft en alleen gebaseerd is op een bezoek aan de hoofdlocatie. De inspectie sluit niet uit dat ook bezoeken aan de overige locaties gaan plaatsvinden o.a. gebaseerd op de onhygiënische omstandigheden die zijn aangetroffen in de woonlocatie HartenHoeve. Op basis van deze bezoeken sluit de inspectie verdergaande maatregelen niet uit.
V1000171
Pagina 4 van 9
Rapport van het inspectiebezoek aan Manege HartenHoeve te Deil op 6 november 2013
Te nemen maatregelen Het geheel overziende verwacht de inspectie van u voor uiterlijk 10 februari 2014 te ontvangen: -
een kopie geanonimiseerd zorgplan conform het Besluit zorgplanbespreking AWBZ-zorg; een regeling waarin beschreven staat op welke wijze de gemeenschappelijke belangen van uw cliënten worden behartigd conform de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen; afspraken tussen hoofdaannemer en onderaannemer; beleid met betrekking tot werving en selectie van personeel; beleid met betrekking tot ontwikkeling van personeel; opleidingsplan; plan van aanpak implementatie kwaliteitssysteem; beleid omtrent meldingen incidenten patiënten (MIP); beleid vrijheidsbeperkende maatregelen; medicatiebeleid; plan van aanpak HartenHoeve i.h.k.v. het voldoen aan de landelijke richtlijnen hygiëne en veiligheid.
Pagina 5 van 9
Rapport van het inspectiebezoek aan Manege HartenHoeve te Deil op 6 november 2013
Bijlage 1 Toelichting 1. Het zorgplan (Besluit Zorgplanbespreking AWBZ-zorg; maart 2009) Het zorgplan (ook wel behandelplan, leefplan, ondersteuningsplan of begeleidingsplan genoemd) is een onderdeel van het zorgdossier. Aan de inhoud worden eisen gesteld: De zorgaanbieder is verplicht in samenspraak met de cliënt een zorgplan te maken. Binnen zes weken na aanvang van de zorgverlening moet de zorgaanbieder een zorgplan opgesteld hebben waarin in ieder geval de volgende onderwerpen aan bod komen: a. welke doelen worden met betrekking tot de zorgverlening voor een bepaalde periode gesteld, gebaseerd op de wensen, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt; b. op welke concrete wijze zullen de zorgaanbieder en de cliënt de gestelde doelen trachten te bereiken; c.
wie is voor de verschillende onderdelen van de zorgverlening verantwoordelijk, op welke
wijze vindt afstemming tussen meerdere zorgverleners plaats, en wie kan de cliënt op die afstemming aanspreken; d. met welke frequentie en onder welke omstandigheden gaat de zorgaanbieder de zorgverlening in samenspraak met de cliënt evalueren en actualiseren. Voor ‘Bopz-aangemerkte’ instellingen moet het zorgplan tevens voldoen aan de eisen van de Wet Bopz. Het zorgdossier bevat voorts alle informatie die voor de zorg aan en de begeleiding en eventuele behandeling van de cliënt relevant is: -
persoonsgegevens cliënt;
-
zorgovereenkomst;
-
diagnose(s);
-
toestemming voor uitvoering zorgplan;
-
naam en toestemming cliëntvertegenwoordiger voor uitvoering zorgplan (indien van toepassing);
-
verslag evaluatiegesprekken; Het zorgplan wordt minimaal een keer per jaar met alle relevante betrokkenen geëvalueerd en zo nodig bijgesteld.
-
rapportage; Verslaglegging ten behoeve van de continuïteit van de dagelijkse zorg en uitvoering van het zorgplan;
-
naam behandelend (huis)arts en eventueel andere behandelaars;
-
actueel medicatieoverzicht, indien zorgaanbieder (een deel van) het medicatieproces overneemt; Een actueel medicatieoverzicht met soort medicatie, dosering en tijdstippen van medicatieverstrekking, naam voorschrijvend arts en leverend apotheker. Bij voorkeur wordt dit overzicht door de apotheker geleverd.
Wanneer de instelling ook kraamzorg levert dient tevens in het dossier aanwezig te zijn: temperatuurlijst moeder; -
temperatuurlijst kind;
-
LIP-formulier;
-
overdracht naar de jeugdgezondheidszorg;
-
vochtbalans kind;
-
voedingsgerelateerde gegevens;
-
informatie over overleg met de verloskundige(n).
V1000171
Pagina 6 van 9
Rapport van het inspectiebezoek aan Manege HartenHoeve te Deil op 6 november 2013
2. Klachtenregeling/ klachtencommissie (Wet Klachtrecht cliënten zorgsector) Elke cliënt heeft de mogelijkheid om over de geboden zorg een klacht in te dienen bij de klachtencommissie van de instelling. Een klacht kan door de cliënt zelf of zijn vertegenwoordiger worden ingediend en heeft betrekking op “een gedraging van de zorgaanbieder of van voor hem werkzame personen jegens de cliënt”. Tijdens het bezoek worden de volgende criteria gehanteerd: -
Er is een klachtenregeling conform bovengenoemde wetgeving en deze is onder de aandacht van cliënten gebracht.
-
De zorgaanbieder heeft een klachtencommissie conform bovengenoemde wetgeving. Deze bestaat uit ten minste drie leden waaronder een voorzitter die niet werkzaam is voor of bij de zorgaanbieder.
-
Zowel de cliënt als iemand die hem vertegenwoordigt, kan rechtstreeks bij de klachtencommissie een klacht indienen tegen de zorgaanbieder of diens personeel.
3. Medezeggenschap (Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen) Medezeggenschap betekent dat zowel cliënten als cliëntvertegenwoordigers als collectief invloed kunnen uitoefenen op besluiten in de organisatie die van invloed zijn op de positie van cliënten. De instelling heeft vastgelegd hoe zij deze medezeggenschap heeft geregeld en op welke onderwerpen zij advies inwint bij cliënt(vertegenwoordigers). De cliënten en hun vertegenwoordigers worden op een voor hen begrijpelijke manier en tijdig geïnformeerd over belangrijke wijzigingen in de organisatie. Tijdens het bezoek wordt gelet op de volgende zaken: Is er een regeling waarin vastligt hoe de medezeggenschap binnen de instelling is geregeld? Hebben cliënten aantoonbaar inspraak op het niveau van de eigen woon/zorglocatie (bijvoorbeeld in de vorm van een periodiek overleg met schriftelijke vastlegging)? Worden relevante beleidsbeslissingen tijdig besproken en heeft de mening van de cliënten een zichtbare invloed op het gevoerde beleid? 4. Deskundigheid personeel Deskundig personeel is in staat om de noodzakelijke en gevraagde zorgverlening en ondersteuning aan cliënten te bieden. Het personeel voldoet aan de eisen die aan de functie(s) worden gesteld en is waar nodig bekwaam en bevoegd om specifieke functie(s) uit te oefenen. Tijdens het bezoek wordt o.a. gelet op de volgende zaken: relevante diploma’s van medewerkers/zelfstandigen, de aanwezigheid van verklaringen omtrent gedrag, gedragscode, BIG-registraties en functioneringsgesprekken; kwalitatief en kwantitatief voldoende aandacht voor (bij)scholing gericht op de ondersteuningsvragen van de cliëntgroepen (scholingsplan); uitsluitingscriteria cliënten; zijn de grenzen aan zorg duidelijk beschreven; bekwaamheid en bevoegdheid van medewerkers om voorbehouden en risicovolle handelingen uit te voeren. 5. Melding Incidenten Patiëntenzorg (MIP) De zorgaanbieder draagt zorg voor een interne meldingsprocedure voor fouten en (bijna-)ongevallen. De zorgaanbieder is van deze fouten en (bijna-) ongevallen op de hoogte en neemt corrigerende en preventieve maatregelen ter verbetering van de zorgverlening en ter voorkoming van herhaling.
Pagina 7 van 9
Rapport van het inspectiebezoek aan Manege HartenHoeve te Deil op 6 november 2013
Bij het bezoek wordt o.a. gelet op: -
de aanwezigheid van een MIP-procedure en een MIP-commissie;
-
de beschikbaarheid voor personeel van een meldformulier voor (bijna)incidenten.
6. Vrijheidsbeperkende maatregelen (Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen) Bij vrijheidsbeperkende maatregelen gaat het om die maatregelen waardoor de cliënt in zijn vrijheid wordt beperkt. Mogelijke maatregelen zijn: gesloten kamer of afdeling, bedhekken, fixatie, afzondering, separatie, gecamoufleerde medicatie en gedwongen medicatie, vocht- en voedinginname. Indien er cliënten verblijven met een Bopz-status, dient de instelling te voldoen aan de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen. Tijdens het bezoek wordt o.a. gelet op de volgende zaken: -
heeft de instelling beleid ten aanzien van vrijheidsbeperking;
-
wordt vrijheidsbeperking toegepast en zo ja, vindt dit verantwoord en conform wet - en regelgeving plaats.
7. Medicatiebeleid Het medicatiebeleid van de organisatie bevat tenminste de beschrijving van de taken, verantwoordelijkheden en afspraken omtrent het gehele medicatieproces. Dit beleid is besproken met eventuele externe betrokkenen: de huisarts(en) en apotheker(s). Bij het bezoek wordt gelet op: -
deskundigheid personeel op gebied van medicatieverstrekking;
-
aanwezigheid van medicatiebeleid.
V1000171
Pagina 8 van 9
Rapport van het inspectiebezoek aan Manege HartenHoeve te Deil op 6 november 2013
Bijlage 2 Wetgeving en veldnormen
Het onderzoek is gebaseerd op wetgeving en de daarvan afgeleide veldnormen van de koepelorganisaties en beroepsverenigingen, waarvan de belangrijkste hieronder worden genoemd. Wetgeving: -
Kwaliteitswet zorginstellingen;
-
Wet klachtrecht cliënten zorgsector;
-
Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen;
-
Besluit zorgplanbespreking AWBZ-zorg;
-
Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (wet BIG);
-
Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO);
-
Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (wet Bopz).
Veldnormen: -
Op weg naar normen voor Verantwoorde zorg, Stuurgroep Verantwoorde zorg 2005;
-
Kwaliteitskader Verantwoorde zorg, Stuurgroep Verantwoorde zorg 2007;
-
Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg, visiedocument 2007;
-
Kwaliteitskader Verantwoorde zorg, Stuurgroep Verantwoorde zorg 2010;
-
Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg, 2010.
Pagina 9 van 9