Activiteiten van de Zorgbelangorganisaties

Monitor Patiënten-, gehandicapten- en ouderenorganisaties in Nederland

Activiteiten van de Zorgbelangorganisaties

www.zorgbelang-nederland.nl

Inhoudsopgave

Monitor Zorgbelangorganisaties

Voorwoord3

Zorgbelangorganisaties hebben zich de afgelopen 20 jaar ontwikkeld tot een krachtige partij in het krachtenveld van zorgaanbieders, zorg-

Het netwerk van de Zorgbelangorganisaties

4

verzekeraars en overheden, door een stimulerende en verbindende rol in het decentrale netwerk van patiënten-, gehandicapten- en ouderenorganisaties. Zij werken integraal en praktisch, met een regionale

Samenwerking5

oriëntatie, aan het bereiken van een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven voor alle mensen met een zorgbehoefte. Die regionale focus is

Rol Zorgbelangorganisaties in het netwerk

6

Behaalde resultaten samenwerking

7

Projecten9

in toenemende mate van belang, nu de besluitvorming in het veld van zorg en maatschappelijke ondersteuning steeds meer decentraal wordt neergelegd. Zorgbelangorganisaties willen daarom de samenwerking binnen dat netwerk in de komende tijd nog verder versterken. Zorgbelangorganisaties leveren een bijdrage aan de inbreng van de stem en de ervaringen van patiënten en cliënten op belangrijke on-

Individuele dienstverlening

10

derwerpen als eerstelijnszorg, ziekenhuiszorg, langdurige zorg en maatschappelijke ondersteuning. Concreet beïnvloeden Zorgbelangorganisaties zorginkoop door zorgverzekeraars en zorgkantoren, meten

Menskracht11

ervaringen van zorggebruikers en leveren bijdragen aan kwaliteitsverbetering bij zorgverleners. Verder versterken zij de formele cliënten-

Inkomsten12

participatie en de initiatieven van cliënten door netwerkvorming en samenwerking op het regionale en lokale niveau. Op individueel niveau rusten zij burgers toe door het geven van informatie over de zorg, door

Prognose inkomsten 2011 - 2014

13

het bevorderen van eigen regie en zelfmanagement en door het ondersteunen van mensen met klachten over de zorg.

Colofon14

Zorgbelangorganisaties15

Zorgbelangorganisaties werken samen in Zorgbelang Nederland. Deze brancheorganisatie ondersteunt hen bij belangenbehartiging en dienstverlening, stimuleert vernieuwing en bevordert de onderlinge samenwerking en de samenhang met andere organisaties in het landelijke veld. Aan de hand van een monitor, wordt jaarlijks informatie verzameld over de Zorgbelangorganisaties. Deze brochure geeft op basis van deze monitor inzicht in de belangrijkste Activiteiten van de Zorgbelangorganisaties in 2009. Peter van der Loo, Directeur Zorgbelang Nederland

2



3

Het netwerk van de Zorgbelangorganisaties

Samenwerking

Zorgbelangorganisaties hebben in hun werkgebied een uitgebreid netwerk, waarin zich lokaal,

Zorgbelangorganisaties nemen deel aan coalities, samenwerkingsverbanden en platforms

provinciaal en landelijk werkende organisaties bevinden (zie figuur 1). De meeste organisaties in

(zie tabel 1). Vijf Zorgbelangorganisaties hebben een formele samenwerkingsovereenkomst

het netwerk zijn patiënten- en gehandicaptenorganisaties. Daarnaast maken cliëntenraden en

met één of meerdere partnerorganisaties. Vier zorgbelangorganisaties maken deel uit van

Wmo-raden hier deel vanuit. Ook hebben Zorgbelangorganisaties zorgverleners en de leidende

één of meerdere platforms waarin gezamenlijke ontwikkelingen en huidige en toekomstige

zorgverzekeraars in hun netwerk. Bij laatstgenoemde gaat het om gemiddeld twee

knelpunten worden gesignaleerd, waarin afspraken gemaakt worden door wie en hoe deze

per Zorgbelangorganisatie (zie figuur 2).

worden opgepakt en van waaruit met alle partijen hierover wordt gecommuniceerd. Tot slot maken drie zorgbelangorganisaties deel uit van één of meerdere coalities; een verbond of samenwerkingsverband tussen verschillende partijen.

Figuur 1 Nationaal Provinciaal

Tabel 1

Aantal Zorgbelangorganisaties

Coalities

3

Samenwerkingsverbanden

5

Platforms

4

Lokaal 0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

Tabel 2 Figuur 2

Overig

Gemiddeld aantal

min

max

Coalities

36

4

100

Samenwerkingsverbanden

10

1

20

Platforms

37

1

110

Zorgverzekeraars Wmo- raden (gemeente) Cliëntenraden Zorgaanbieders PG-organisaties 0

4

2

4

6

8

10

12

14

Figuur 1 Gemiddeld aantal organisaties in het netwerk van een Zorgbelangorganisatie naar niveau van organisatie in 2009.

Tabel 1 Deelname van Zorgbelangorganisaties aan coalities, samenwerkingsverbanden en platforms in 2009 (N=11).

FIguur 2 Gemiddeld aantal organisaties in het netwerk van een Zorgbelangorganisatie naar soort organisatie in 2009.

Tabel 2 Gemiddeld aantal coalities, samenwerkingsverbanden en platforms waar Zorgbelangorganisaties aan deelnamen in 2009 (N=11).



5

Rol Zorgbelangorganisaties in het netwerk

Behaalde resultaten samenwerking

Met de meeste organisaties in het netwerk werken de Zorgbelangorganisaties regelmatig

Zorgbelangorganisaties hebben van vijf partijen aangegeven of de samenwerking in 2009 tot

samen. Daarbij vervullen zij verschillende rollen. Afwisselend zijn zij trekker en deelnemer

de gewenste resultaten heeft geleid. Het meest positief zijn zij over de samenwerking met

in verschillende netwerken; in mindere mate zijn zij ondersteuner, bestuurder en facilitator.

zorgverzekeraars, patiënten- en gehandicaptenorganisaties en Wmo-raden (zie figuur 4).

De rol als deelnemer komt iets meer voor vergeleken met de rol als trekker. Figuur 3 geeft inzicht in de intensiteit van de samenwerking met de verschillende organisaties uit het netwerk. Hieruit is af te leiden dat alle Zorgbelangorganisaties in meer of mindere mate samenwerken met zorgverzekeraars, zorgaanbieders, cliëntenraden, patiënten- en gehandicaptenorganisaties en Wmo-raden. Daarnaast bestaat samenwerking tussen Zorgbelangorganisaties onderling. Figuur 3 8

4

Zorgverzekeraars

Cliëntenraden PG-organisaties

6

3

3

Zorgbelangorganisaties Zorgverzekeraars 0

8

1

2

3

4

5

Veel samenwerking Neutraal

6

Zorgverzekeraars


2

9

1

0

1

10

1

2

3

4

5

6

1

7

8

9

3

7

8

9

10

11

12

altijd neutraal

10

11

12

meestal soms

Regelmatige samenwerking Minimale samenwerking

FIguur 3 Intensiteit van de samenwerking met organisaties in het netwerk in 2009.

6

2

Zorgaanbieders

1

6

4

Cliëntenraden

3

8

1

12

PG-organisaties

1

2

7

2

Wmo-raden

1

1

9

2

Wmo-raden

8

3

Zorgaanbieders

Figuur 4

FIguur 4 Mate waarin samenwerking in 2009 heeft geleid tot resultaten.


7

Projecten In 2009 hebben 11 Zorgbelangorganisaties in totaal 53 projecten uitgevoerd. Deze projecten waren gericht op het bevorderen van maatschappelijke participatie (30 projecten), het bevorderen van de kwaliteit van zorg (18 projecten) en het beïnvloeden van zorginkoop door zorgverzekeraars (5 projecten). Bij de meeste projecten (84 procent) is het voorgenomen resultaat bereikt. De projecten gericht op zorginkoop hebben het meeste resultaat behaald (zie figuur 5). Activiteiten van de Zorgbelangorganisaties richten zich op het behartigen van de belangen van zorgvragers in de regio en op het stimuleren van de verbetering van de kwaliteit van de zorg en op dienstverlening. Hier volgende enkele voorbeelden van activiteiten uit 2009. • Zorgbelang Fryslan heeft een vernieuwd convenant met zorgverzekeraar de Friesland afgesloten. Hierin zijn afspraken gemaakt over de betrokkenheid van Zorgbelang bij de inkoop van zorg. • Klaverblad Zeeland heeft een visie ontwikkeld over de gewenste ziekenhuiszorg in Zeeland. Deze visie is op diverse bijeenkomsten en overleggen met relevante organisaties gepresenteerd. • Zorgbelang Gelderland heeft ondersteuning geboden aan Wmo-raden in de gemeenten in Gelderland. Iedere Wmo-raad ontving ondersteuning op maat. • Zorgbelang Groningen heeft een model ontwikkeld voor het bevorderen van de kwaliteit van zorg en het beïnvloeden van zorginkoop. Een regionaal expertiseteam van patiënten praat met zorgaanbieders en zorgverzekeraars over gewenste verbeteringen in de zorg. Deze worden vervolgens in samenwerking gerealiseerd. • Zorgbelang Noord-Holland heeft een notitie met richtlijnen en wensen opgesteld over Figuur 5 Projecten maatschappelijke participatie

Projecten kwaliteit van zorg

deel uit van een groter project over dit onderwerp.

79 %

85 %

Projecten zorginkoop

Totaal aantal projecten

de bereikbaarheid en beschikbaarheid van huisartsenzorg. Deze notitie maakt onder-

88 %

84 %

FIguur 5 Slagingspercentage projecten in 2009.

8



9

Individuele dienstverlening

Menskracht

Naast collectieve belangenbehartiging verlenen Zorgbelangorganisaties ook diensten aan

Alle Zorgbelangorganisaties beschikken over een bureau met beroepskrachten.

individuen. Zo worden onder meer mensen ondersteund die een klacht hebben over de

De bureaus zijn sterk wisselend van omvang (zie figuur 6). Daarnaast zijn vrijwilligers

geleverde zorg. In 2009 hebben de Zorgbelangorganisaties ongeveer 10.500 mensen met

actief binnen de organisatie. In totaal werken er 433 betaalde krachten bij de Zorgbe-

een klacht geholpen. In verreweg de meeste gevallen kon de klacht worden afgehandeld.

langorganisaties. Management en beleidsmedewerkers hebben een WO- of HBO-oplei-

Mensen met vragen over patiëntenrechten en over de organisatie van de zorg kunnen

ding genoten. Het aantal vrijwilligers is hoger dan het aantal beroepskrachten.

ook terecht bij de afdeling informatie en klachtenopvang van de Zorgbelangorganisaties.

Gemiddeld werken er 116 vrijwilligers (gegevens 2008) bij een Zorgbelangorganisatie.

In 2009 zijn ongeveer 3800 vragen beantwoord. klachten vragen

Tabel 3

gem min max

Tabel 5

gem min max gem min max

Aantal ontvangen 808 300 1.817 294 103 1.045

Aantal betaalde krachten

36

Aantal FTE

23 7 51

1

13

83

Aantal afgehandeld 766 300 1.817 294 103 1.045 % afgehandeld

99% 91% 100% 100% 100% 100%

Figuur 6

83

90 80

67

70

Signalering

59

60 50

Via de afdelingen informatie en klachtenopvang signaleren Zorgbelangorganisaties

40

knelpunten in zorg en welzijn in de eigen regio. Daarnaast vragen Zorgbelangorganisaties

30

actief naar de mening van de burgers over zorg- en welzijnsvoorzieningen door meldacties,

20

informatiebijeenkomsten en panels. Op basis van deze signalen brengen Zorgbelang-

10

organisaties adviezen uit. Doorgaans zijn dit gevraagde adviezen. In 2009 hebben de Zorg-

0

belangorganisaties meer dan 40 meldacties gehouden en zijn meer dan 400 adviezen

44 31

1

2

3

4

5

31

6

26

7

24

8

19

9

19

17

13

10 11 12

uitgebracht. betaalde krachten

Tabel 6 Man/vrouw verhouding

gem min max

Tabel 4 Aantal uitgebrachte gevraagde adviezen Aantal uitgebrachte ongevraagde adviezen Aantal meldacties

28

25

30

vrijwilligers

vrouw

76%

51%

man

24%

49%

5

5

5

Gemiddelde leeftijd

48 jaar

54 jaar

3,6

1

7

Aantal met een migranten achtergrond

2 (3,6%)

13 (11%)

Aantal met een handicap/beperking

3 (4,0%)

22 (19%)

Tabel 3

Aantallen vragen en klachten in 2009 per Zorgbelangorganisatie.

Tabel 5 Aantal betaalde krachten per Zorgbelangorganisatie in 2009.

Tabel 4

Aantal uitgebrachte adviezen in 2009 per Zorgbelangorganisatie.

Tabel 6 Kenmerken betaalde krachten en vrijwilligers van Zorgbelangorganisaties in 2009.

2

Figuur 6 Aantal betaalde krachten per Zorgbelangorganisatie in 2009. 1 2

10


FTE: fulltime-equivalent ( 36 uur). Het percentage is berekend op basis van het gemiddelde aantal vrijwilligers van 116 gemeten in 2008. In de Monitor 2010 is het aantal vrijwilligers in 2009 niet geregistreerd. Activiteiten van de Zorgbelangorganisaties

11

Inkomsten

Prognose inkomsten 2011 - 2014

De Zorgbelangorganisaties kunnen hun werk verrichten dankzij subsidies die zij

Zorgbelangorganisaties verwachten dat het subsidiebeleid van hun belangrijkste

ontvangen en door het verlenen van diensten tegen betaling. Belangrijkste financier is

subsidiënt, de provincie, zal veranderen. Verschillende provincies hebben bezuinigingen

de provincie. Cliëntenbelang Amsterdam is daarop een uitzondering. Deze ontvangt de

aangekondigd. De verwachting is dat de provinciale subsidie in de periode 2011-2014

subsidie vooral van de gemeente Amsterdam. In 2009 hadden de Zorgbelangorganisaties

zal verminderen met 12-50 procent. Deze terugloop in inkomsten leidt er toe dat Zorg-

gemiddeld een budget van € 2.208.442,- per organisatie, waarbij tussen de organisaties

belangorganisaties nadenken over herstructureren van de organisatie, inkrimpen van

aanzienlijke verschillen bestaan. Sinds 2008 lopen de budgetten terug.

de formatie, fuseren, afstoten van taken en genereren van externe inkomsten middels projecten. Zorgbelangorganisaties geven bekendheid aan de veranderende situatie middels een actieve lobby richting politiek, media, verzekeraars en overheden. Figuur 7

2300000 2250000 2200000 2150000 2100000 2050000 2000000 1950000 1900000 2007 (n=7)

2008 (n=9)

2009 (n=11)

2009 (n=11)

Figuur 8 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0

2007 (n=7)

2008 (n=9)

2009 (n=11)

2010* (n=11)

Subsidie provincie (structurele en projectsubsidies)

Projectsubsidies

Dienstverlening / opdrachten

Subsidie gemeente

VWS / Fonds PGO

Overig

* Prognose 2010

FIguur 7 Trend totale gemiddelde inkomsten per Zorgbelangorganisatie 2007 - 2010. FIguur 8 Trend inkomsten Zorgbelangorganisaties per inkomstenbron 2007 - 2010.

12



13

Colofon

PGO-organisaties in Nederland De Chronisch zieken en Gehandicaptenraad, Centrale Samenwerkende Ouderenorganisaties, LOC Zeggenschap in de zorg, LSR landelijk steunpunt medezeggenschap, Landelijk Platform GGz, Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie, Per Saldo, Platform VG en Zorgbelang Nederland brengen jaarlijks de resultaten van ‘patiënten-, gehandicapten- en ouderenorganisaties in Nederland’ in beeld. Aan de hand van een monitor wordt informatie verzameld over patiënten-, gehandicapten- en GGz-organisaties, Zorgbelangorganisaties, cliëntenraden en de vereniging van budgethouders Per Saldo. Er wordt per deelsector een publicatie uitgebracht. De onderzoeksbureaus Kiwa-Prismant en Verwey-Jonker Instituut verzamelen de gegevens. PGO-Support heeft een faciliterende rol bij de totstandkoming van de jaarlijkse monitor.

Opdrachtgevers CG-Raad, CSO, LOC, LSR, LPGGz, NPCF, Per Saldo, Platform VG en Zorgbelang Nederland

Zorgbelang Nederland Zorgbelang Nederland is de brancheorganisatie van de 13 Zorgbelangorganisaties. Ze ondersteunt haar leden bij de belangenbehartiging en dienstverlening, stimuleert vernieuwing en bevordert onderlinge samenhang.

Publicaties zijn te bestellen via www.zorgbelang-nederland.nl

Zorgbelangorganisaties Zorgbelangorganisaties zijn provinciaal georganiseerd (behoudens in Amsterdam) en zijn regionaal actief. Zij kiezen uitdrukkelijk positie aan de zijde van de cliënt, baseren zich mede op ervaringsdeskundigheid en betrekken ervaringsdeskundigen en/of hun organisaties bij het uitvoeren van activiteiten.

14

Zorgbelangorganisaties


Uitgave Zorgbelang Nederland Onderzoekers Kiwa Prismant: D.J. Homberg MSc K.D. Hekkert MSc Dr. H.C.M. Kamphuis Eindredactie Zorgbelang Nederland Vormgeving Design Delicious Vormgeving Druk Drukkerij Noppen

Cliëntenbelang Amsterdam www.clientenbelangamsterdam.nl 020-7525100

Zorgbelang Fryslân www.zorgbelang-fryslan.nl 058-2159222

CliëntenBelang Utrecht www.clientenbelangutrecht.nl 030-2628024

Zorgbelang Gelderland www.zorgbelanggelderland.nl 026-3842822

CMO Flevoland www.cmo-flevoland.nl 0320-244259

Zorgbelang Groningen www.zorgbelang-groningen.nl 050-5713999

Huis voor de Zorg (Limburg) www.huisvoordezorg.nl 046-4208159

Zorgbelang Noord-Holland www.zorgbelang-noordholland.nl 023-5300000

Klaverblad Zeeland www.klaverbladzeeland.nl 0113-256856

Zorgbelang Overijssel www.zorgbelang-overijssel.nl 074-2500155

Zorgbelang Brabant www.zorgbelang-brabant.nl 013-5942170

Zorgbelang Zuid-Holland www.zorgbelang-zuid-holland.nl 088-9294010

Zorgbelang Drenthe www.zorgbelang-drenthe.nl 0592-243844

Zorgbelang Nederland www.zorgbelang-nederland.nl 030-2991970

Informatie en Klachtenopvang Voor hulp bij uw vraag of klacht over de gezondheidszorg: 0900-2437070 Alle Zorgbelangorganisaties hebben een afdeling waar iemand terecht kan voor hulp bij een vraag of klacht over de gezondheidszorg. Contact opnemen kan via 0900-2437070 of via een formulier op www.zorgbelang-nederland.nl

Deeljezorg.nl is een digitaal sociaal netwerk voor iedereen die ervaringen, wensen en ideeën over zorg en welzijn wil delen, of op zoek is naar die van anderen. Deeljezorg.nl is een initiatief van Zorgbelang. Ga naar www.deeljezorg.nl en maak kennis met ervaring. Activiteiten van de Zorgbelangorganisaties

15

Zorgbelang Nederland Zorgbelang Nederland is de brancheorganisatie van de 13 regionale Zorgbelangorganisaties die elk actief zijn in hun eigen regio. Zij werken aan optimale zorg- en welzijnsvoorzieningen. Ze laten de stem van burgers in de regio horen. Zorgbelang Nederland zorgt dat haar leden optimaal invulling kunnen geven aan hun belangenbehartiging en dienstverlening, stimuleert innovatie en bevordert samenwerking en samenhang. Daarnaast ondersteunt Zorgbelang Nederland haar leden door belangenbehartiging richting bijvoorbeeld het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), koepels van zorgaanbieders, verzekeraars en patiënten- en consumentenorganisaties op landelijk niveau.

Postbus 2250 • 3500 GG Utrecht Telefoon 030 299 1970 • Fax 030 293 7193 E-mail [email protected] www.zorgbelang-nederland.nl

Activiteiten van de Zorgbelangorganisaties

Recommend Documents