ACTIEPLAN GELETTERDHEID EN TAAL 1. STRATEGISCHE DOELSTELLING
“Stad Kortrijk wil de talige geletterdheid in haar stad verhogen door een omgeving te scheppen waar mensen Nederlands willen en kunnen leren (lezen, schrijven en spreken) zodat zij versterkt zijn in hun functioneren in onze maatschappij. We erkennen daarbij elke vorm van (meer)taligheid als een kwaliteit en meerwaarde. ” 2. VISIE
Geletterdheid is de kennis en vaardigheid die nodig is om via geschreven/mondelinge taal te communiceren en informatie te verwerken, de vaardigheid om met numerieke en grafische gegevens om te gaan en de vaardigheid voor het gebruik van ICT. In dit actieplan ligt de focus op het talige aspect van geletterdheid. We menen dat talige geletterdheid een belangrijke hefboom is tot deelname aan het maatschappelijk leven. Wie zich vlot kan uitdrukken, begrijpt wat men aan informatie ontvangt én zich een weg kan banen in paperassen, kan meer onafhankelijk zijn weg vinden in de samenleving. Via acties die de geletterdheid verhogen kunnen we dus mensen sterker maken. Op school, op de arbeidsmarkt, in de vrije tijd en bij het leggen van sociale contacten. We focussen hierbij op laaggeletterden die we in twee groepen kunnen opdelen. Enerzijds zijn er de Nederlandstalige inwoners die slechts beperkte leerervaringen hebben (functioneel analfabetisme) of analfabeet zijn. Anderzijds zijn er de anderstaligen, laaggeletterd in het Nederlands. Een belangrijke nuance hierbij is dat iemand geletterd kan zijn in de eigen moedertaal maar laaggeletterd in het Nederlands. Vaak is dit een tijdelijke situatie, afhankelijk van hoe snel men leert. Het is belangrijk te erkennen dat de moedertaal een belangrijke factor kan zijn bij dit integratieproces en bij het aanleren van een tweede of derde taal zoals het Nederlands.
1
Om te werken aan geletterdheid richten we ons echter niet alleen op bovenvermelde doelgroepen, als wel op alle Kortrijkse inwoners. Iedereen heeft nood aan ‘Klare Taal1’ en duidelijke communicatie. Bovendien kunnen burgers elkaar ook helpen en ondersteunen in het leerproces. Dit actieplan is er dus een voor de hele stad, voor individuele burgers, verenigingen, voorzieningen en bedrijven,… Onze focus ligt op flankerende maatregelen die de weg naar het formele aanbod vergemakkelijken en/of ondersteunend werken voor wie in het formele aanbod les volgt/gevolgd heeft. Het actieplan is in de eerste plaats een instrument om uitvoering te geven aan het beleid de komende jaren. We behouden hierbij de openheid om nieuwe uitdagingen op te nemen, behouden de openheid om bij te sturen,…. Het resultaat is een bundeling van een achttal strategische doelstellingen waarbij de acties zich vooral richten op het aanbieden. Maar ook het responsabiliseren van de prioritaire doelgroep blijft een aandachtspunt doorheen alle acties van dit plan.
1
Klare Taal is een taal die duidelijk is in de communicatie (schriftelijk/mondeling) voor wie het bedoeld is.
2
3. OPERATIONELE DOELSTELLINGEN
3.1 OPERATIONELE DOELSTELLING: “De Stad Kortrijk/OCMW Kortrijk wil tegen 2019 haar mondelinge en schriftelijke communicatie begrijpelijk maken voor alle burgers en personeelsleden, met de focus op briefwisseling/aankondigingen die een grote impact hebben op belangrijke levensdomeinen. We streven ernaar dat de boodschap slechts op één manier geïnterpreteerd kan worden, rekening houdend met de ontvanger.” Indicator OD: Er komt een screening van de Stadscommunicatie en die van het OCMW aan de hand van een nulmeting bij een controlegroep: hoe zit het met de klare taal binnen het communiceren/informeren? Met acties als het uitwerken van een actieplan, Mystery Shopping en het opstellen van een interne procedure wordt in 2019 een eindmeting gedaan.
ACTIES?
WIE?
INDICATOREN?
TIMING?
BUDGET?
1. Screening klare taal in de communicatie afgebakend op basis van inventarisatie ‘communicatie met impact op belangrijke levensdomeinen’
Trekker: Welzijn/ Bib
- Inventaris - Nulmeting
2014
500 euro
2. Uitwerken actieplan klare taal 3. Uitvoeren actieplan klare taal
Idem als 1.
- Aantal deelnemers interne opleiding - Aantal gebruikers ‘hulplijn’
2014
NVT
2015 2016 2017
1500 euro 1500 euro 1500 euro
+ Centrum Basiseducatie (van hier af aan “CBE”) + Huis van het Nederlands + Welzijn + Bibliotheek + Communicatie
3
4. Controle via Mystery Shopping of pear group
Idem als 1.
5. Interne procedure mondelinge communicatie uitwerken
Trekker: Welzijn
6. Interne procedure communiceren met de medewerkers en burgers
+ Pers & Communicatie + Bibliotheek + OCMW + Personeel en Organisatie + Burgerzaken Idem 5.
- Tussentijdse controleverslagen - Eindmeting Afsprakenkader taal in de dienstverlening
2017 2018 2019 2014
250 euro 250 euro 250 euro NVT
Overzicht communicatiekanalen
2014
500 euro
4
3.2 OPERATIONELE DOELSTELLING: “De stad Kortrijk/OCMW Kortrijk wil in de directe leefomgeving het aanbod ‘Nederlands leren’ voor volwassen laaggeletterden voldoende oefenkansen creëren om Nederlands te leren spreken/gebruiken en daardoor meer mensen bereiken.” Indicator OD: We meten het aantal gebruikers aan oefenkansen zoals de deelnemers van praattafels, praatgroepen, ontleningen van het zelfstudiemateriaal in de Bibliotheek,… Er wordt in 2014 een nulmeting uitgevoerd en in 2019 een eindmeting. We starten een aantal proefprojecten op om het aanbod te diversifiëren en verder uit te breiden.
ACTIES? 7. Een flankerend, informeel aanbod NT2 met daarin een betrokkenheid van vrijwilligers
WIE? Trekker: Bibliotheek en Welzijn
INDICATOREN?
TIMING?
BUDGET?
-
Aanbod zelfstudie Aanbod praattafels, praatgroepen Taalstages
Jaarlijks
6000 euro
Trekker: Leiaarde
-
2014-2019
+ Cel Verenigingen + Sportdienst + Bibliotheek en Welzijn + De Som
-
Kalender + vorming Bijt in je vrije tijd Samenwerkingsovereenkomst
Gekoppeld aan brugfiguren
+ Buurtwerk + Basisscholen + HvN/CVO/CBE + OCMW + Vrijwilligers 8. Breder netwerk ontwikkelen met vrije tijdsorganisaties rond taalbeleid
5
9. Promoten natuurlijke oefenomgevingen zoals handelaars, diensten,…
Trekker: Leiaarde
-
Oefen hier je Nederlands Samenwerkingsovereenkomst
Jaarlijks
500 ro
Vrijwilligerspool met taalcoaches en/of meters en peters Evaluatie proefproject 2018: ovb verderzetting project
2016 2017 2018 2019
150 euro 250 euro 250 euro 250 euro
2014 – 2019
NVT
+ Pers & Communicatie + Bibliotheek en Welzijn + Handelaars, handelscomité 10. Taalcoaches die verenigingen met anderstaligen ondersteunen die tijdens hun bijeenkomsten het Nederlands als voertaal willen gebruiken (Ev. op te starten als experiment in 1 of 2 verenigingen) en/of netwerk van vrijwilligers (meters/peters).
Trekker: nog te bepalen
-
+ Bibliotheek en Welzijn + Cel Verenigingen + Verenigingen
-
11. De bibliotheek is een laagdrempelige en neutrale organisatie. De ruimte meer gebruiken om taalprojecten in te organiseren.
Trekker: Bibliotheek Kortrijk
Aantal activiteiten in de bib
6
3.3 OPERATIONELE DOELSTELLING: “De stad Kortrijk/OCMW Kortrijk wil verhoogd inzetten op kwalitatieve activeringstrajecten voor laaggeletterden, zodat hun burgerschap en/of inzetbaarheid kan verhogen.” Indicator OD: We gaan de verhouding na tussen het aantal activeringstrajecten en het aantal mensen die een uitkering genieten. Er wordt gemeten hoeveel trajecten er rond taalcoaching lopen en hoeveel werknemers hieraan deelnemen.
ACTIES?
WIE?
INDICATOREN?
12. Ondersteunen van stads- en OCMWpersoneel bij het begeleiden van laaggeletterde medewerkers via vorming en coaching
Trekker: OCMW & Stad Kortrijk
Aantal deelnemers werkvloerbegeleiders bij tewerkstelling
13. Opzetten van taal- en werktrajecten voor mensen in een sociale tewerkstelling binnen stad en OCMW (leerwerknemers, wep+, activa, …)
Trekker: OCMW & Stad Kortrijk
TIMING? vorming 2015 sociale 2017 2019
BUDGET? 700 euro 700 euro 700 euro
+ CBE + HvN + VDAB + Burgerzaken -
Aantal deelnemers taallessen 2014 - 2019 OCMWAantal trajecten taalcoaching middelen op de werkvloer
+ CBE + HvN + VDAB
7
14. Extra ondersteunen van laaggeletterden in hun zoektocht op de arbeidsmarkt
15. Extra ondersteunen van laaggeletterden in hun zoektocht naar een gepast opleidingsaanbod
Trekker: OCMW & Stad Kortrijk
-
+ CAW Stimulans (Katrol) + Leerwinkel + VDAB + HvN
-
Trekker: Leerwinkel
-
+ Stad Kortrijk & OCMW + CBE + HvN + Bibliotheek Kortrijk
-
-
FIM-project studiebegeleiding (door vrijwilligers) voor wie opleiding in zorg/kinderopvang volgt Duale trajecten (opleiding en taalverwerving) Afstemmen van en toegankelijk maken van het opleidingsaanbod i.f.v. geïntegreerd aanbod Voortrajecten i.f.v. hoger onderwijs (taalopleiding) Aantal homologaties diploma Structureel samenwerkingsverband om aanbod in te bedden in kader van levenslang leren
2014 - 2019 OCMWmiddelen
2014-2019
NVT
8
3.4 OPERATIONELE DOELSTELLING: “De stad Kortrijk/OCMW Kortrijk wil dat laaggeletterden op een vlotte en toegankelijke manier hun weg vinden naar het aanbod Nederlands.” Indicator OD: Het aantal nieuwe gebruikers van het informeel aanbod in verhouding met het aantal nieuwe Kortrijkzanen. We testen een opvolgingsinstrument die alle documenten, diploma’s,… van proefpersonen bundelt. Dit wordt geëvalueerd of dit resulteert in meer en betere doorverwijzing.
ACTIE?
WIE?
16. Aangepaste en actieve bekendmaking van het aanbod (zowel het formele als het informele) -
Een informatieplatform voor wie op zoek is naar info over het bestaande aanbod. Bundelen info
17. Het ontwikkelen van een of meerdere opvolginstrument(en) Nederlands voor de laaggeletterden, om inzicht en afstemming te verkrijgen in de doorgaande taalontwikkeling (bv. portfolio, USB-stick,…). In het opvolginstrument worden documenten, behaalde diploma’s,… bijgehouden door de cliënt zelf maar het geeft ook inzage aan alle betrokken dienstverleners. ICT-skills kunnen worden aangescherpt door het leren werken met een USB-stick, Word,…
INDICATOREN?
Trekker: Bibliotheek
-
+ Leiaarde + Alle aanbieders (scholen, CLB,…) + Pers & Communicatie
-
Trekker: Welzijn
-
+ Alle NT2-partners (formeel en informeel)
-
TIMING?
BUDGET?
Aantal deelnemers aan informele aanbod Kalender Bijt in je vrije tijd Nieuwsbrief Gebruikers informatieplatform
Jaarlijks
500 euro
Evaluaties door pilootgroep Aantal opvolginstrumenten in omloop Evaluatie door de dienstverleners Aantal ‘beloonde’ cursisten (die een vervolmakingscursus Nederlands volgen)
Jaarlijks
4500 euro 6 euro per USBstick x 750 stuks (intakes HvN per jaar) = 4500 euro
Invoeren beloningssysteem voor cursisten Nederlands die instappen in een vervolgcursus
9
(vervolmaking op het basisaanbod) 18. Voorstellingsronde van het aanbod NT2 naar alle verschillende doelgroepen in hun eigen context van bv. bedrijf (als werknemer), praattafel, vereniging,…
19. Een extra impuls voor CBE om de wachttijd voor de instap in een cursus te beperken. 20. Terugbetaling inschrijvingsgeld voor mensen met het OMNIO-statuut
Trekker: nog te bepalen
-
+ Alle partners van het Actieplan Geletterdheid
-
Trekker: CBE
-
Trekker: Welzijn
Hogere doorstroom naar het aanbod (door beter op de hoogte te zijn) Aantal bereikte laaggeletterden
2015-2019
NVT
Samenwerkingsovereenkomst Wachtlijst Aantal terugbetalingen
Jaarlijks
67.352 euro
Jaarlijks
1.500 euro
3.5 OPERATIONELE DOELSTELLING: “De stad Kortrijk/OCMW Kortrijk wil samen met de scholen basis en secundair onderwijs inzetten op het wegwerken van taalachterstanden om zo betere slaagkansen te creëren. De taalontwikkeling wordt gestimuleerd en bijgevolg ook meertaligheid.” Indicator OD: Met het project DIATAAL meten we jaarlijks de cijfers i.v.m. taalachterstand in het onderwijs. Bij deelnemende scholen zouden die geleidelijk dalen. In 2018 meten we het aantal scholen met een taalbeleidsplan en taalcoördinator.
ACTIE? 21. Taalondersteuning op vlak van taalbeleid (visieontwikkeling, prioriteiten bepalen, uitwerken taalondersteunende maatregelen, uitwisselen van good practices), begeleiding kinderen en jongeren
WIE? Trekker: Onderwijs + Scholengemeenschappen Kortrijk + CLB + Bibliotheek + Welzijn
INDICATOREN? -
-
Er is een visie op meertaligheid met inbegrip van een visie op het omgaan met de tweetaligheid in betrokken scholen Uitleningen aanbod bib Deelname overleg talencoördinatoren (=
TIMING?
BUDGET?
20142019
NVT
10
22. Projecten stroomlijnen die inzetten op het wegwerken van taalachterstand (afstemmen met GOK-projecten)
23. Bestendigen, ondersteunen en verder uitbouwen project Diataal
Trekker: Onderwijs + Scholengemeenschappen Kortrijk + CLB + Welzijn + Brede school Trekker: Onderwijs
-
aanduiding talencoördinator per school) Bv. buddy/zomerschool Bv. buddy meer inzetten voor ex OKAN-leerlingen
Dalende taalachterstand bij de deelnemende scholen
+ Scholen + CLB’s + Bibliotheek
24. Huiswerkbegeleiding gekoppeld aan dubbellooptraject met ouders, gekoppeld aan het talige aspect
Trekker: Bibliotheek + Scholengemeenschappen Kortrijk + Onderwijs + Arktos + Buurtwerk / geïntegreerde wijkcentra + Katrol
-
-
2014: Pilootproject starten in de hoofdbibliotheek met kinderen die na school aanwezig en deze resultaten bestuderen en meten 2015: Evaluatie over het voorgaande schooljaar 2016-2019: Eventueel uitbreiden naar de buurtbibliotheken
20142019
NVT
2014 2015 2016 2017 2018 2019
14.500 8.500 7.500 7.500 7.500 7.500
20142019
Afhankelijk van uitwerking, projectsubsidie
11
3.6 OPERATIONELE DOELSTELLING: “Minderjarigen krijgen buiten de schoolomgeving stimulansen/oefenkansen om het Nederlands te spreken/ spelenderwijs te leren.” Indicator OD: Bij aanvang voeren we een nulmeting uit over het aantal acties die nu bestaan voor deze doelgroep. Een eindmeting volgt zodat de groei binnen het aanbod en de deelnemers zichtbaar wordt.
ACTIE? 25. Zomerschool
WIE?
INDICATOREN?
TIMING?
BUDGET?
Trekker: Jeugd
Aantal deelnemers zomerschool
Jaarlijks
2.500 euro
Onderzoek Aantal taalcursussen (te concretiseren na onderzoek)
Jaarlijks
3.000 euro
2014 - 2019
Afhankelijk van de uitvoering, +/vormingsbudget van 1.000 euro
+ Onderwijs & OCMW + Jeugdorganisaties 26. Aanvullende taalcursussen Nederlands voor kinderen
Trekker: nog te bepalen + Jeugd/ Cultuur/Bib + Onderwijs
27. Behoefteonderzoek meertalige opvoeding + actie op basis van onderzoek
Trekker: Opvoedingsondersteuning + Stad Kortrijk en OCMW + Kind & Gezin
-
Bevraging ouders Bevraging doelgroep Aantal hulpvragen opvoedingsondersteuning
12
28. Behoefteonderzoek taalbad voor jongvolwassenen + actie op basis van onderzoek
Trekker: Jeugd
29. Taalondersteuning voor kinderopvang op 3 niveaus: kinderen, ouders en medewerkers
Trekker: Stad Kortrijk en OCMW
-
Indicatoren afkomstig uit onderzoek
2014 - 2019
Richtprijs: 3000 euro per jaar
Aantal bereikte kinderen/ouders en medewerkers
2014 - 2019
Afhankelijk van de uitvoering
Aantal deelnemers buitenschoolse, talige activiteiten
2014 - 2019
Afhankelijk van de uitvoering
+ Opvoedingsondersteuning + OCMW + HvN
+ Kinderopvanginitiatieven + Kind & Gezin 30. Opvangen nood aan buitenschoolse talige activiteiten
Trekker: Bibliotheek & Welzijn en OCMW + Buurtsport + Sportdienst + Cel Verenigingen + DKO + Bibliotheek
13
3.7 OPERATIONELE DOELSTELLING: “Diensten en organisaties krijgen ondersteuning bij het opzetten en uitvoeren van een taalbeleid/taalacties en het doorverwijzen naar aanbieders van taallessen Nederlands.” Indicator OD: Er wordt een nul- en eindmeting gedaan naar het aantal diensten en organisaties met een taalbeleidsplan. Dit moet tot 2019 in stijgende lijn gaan. Ook het aantal deelnemers aan vorming en het aantal ondersteuningstrajecten worden gemeten.
ACTIE?
WIE?
INDICATOREN?
TIMING?
BUDGET?
31. Organiseren van uitwisseling, opleiding, delen van expertise of good practices (niet via publicaties). Netwerken aanreiken.
Trekker: nog te bepalen
Aantal deelnemers vorming
Jaarlijks
500 euro 500
32. Werkgevers aanzetten tot opmaak van een taalbeleid.
Trekker: nog te bepalen
Aantal ondersteuningstrajecten Aantal werkgevers met een taalbeleid
2014 - 2019
NVT
2014 - 2019
NVT
+ Bibliotheek & Welzijn + CBE + deSOM/ HvN
+ SERR + deSOM/ HvN + Mentor? 33. Promotionele ondersteuning taalaanbod
Trekker: Bibliotheek
-
+ Communicatiediensten + Stad Kortrijk
-
Integratie binnen bestaande communicatiekanalen. Vorming over Klare Taal
14
34. Informatie-uitwisseling en doorverwijzing
Trekker: Bibliotheek + Alle samenwerkende partners van het Actieplan Geletterdheid + Alle stadsdiensten + OCMW
35. Regeling tussenkomst Sociaal Tolkendienst
Trekker: Welzijn
-
Zie eerder het idee van een informatieplatform waar alle informatie beschikbaar is - Werken aan doorgaande taaltrajecten. Het ontwikkelen van een opvolgsysteem (zie actie 13) Aantal Kortrijkse gebruikers/aantal tolkprestaties
2014-2019
NVT
Jaarlijks
6000 euro
15
3.8 OPERATIONELE DOELSTELLING: “De stad Kortrijk/OCMW Kortrijk stimuleert de taalgevoeligheid bij haar burgers en stimuleert taalprojecten die de verbondenheid rond taal centraal stelt. In dit licht is er ook aandacht voor de moedertaal van anderstaligen en leggen we de link tussen deze taal en de Nederlandse taal.” Indicator OD: Er komt d.m.v. een peiling een steekproef die de betrokkenheid van burgers bij het taalsensibiliserend beleid meet. ACTIE?
WIE?
INDICATOREN?
TIMING?
BUDGET?
36. Werken aan de beeldvorming over taaltrajecten/ cursisten Nederlands om het stereotype beeld van cursisten of OKAN-leerlingen te doorbreken
Trekker: HvN
Aantal bezoekers ROOTS
2014 - 2019
Zie project 36.
37. Gemeenschappelijke sensibiliserende actie op de dag/week van de geletterdheid (iets in de kijker zetten vanuit een zeer complex en versnipperd landschap)
CBE (doet sowieso basisactie)
Aantal deelnemers programma
Jaarlijks
2.500 euro
38. Het bestaande aanbod taalstimulering van cultuur/bibliotheek promoten: - Het Penhuis - Erfgoed van de taal - Gedichtendag - …
Trekker: Bibliotheek
Aantal projecten en hun deelnemers in de bibliotheek
2014 - 2019
± 12.000 (lezingen, collectie KJJ)
+ Alle aanbieders + Onderwijs + Cursisten
+ Inzet van alle partners van het actieplan
+ Erfgoed + Onderwijs + Vrije tijdsorganisaties
16
4. KRACHTLIJNEN Voorgaande doelstellingen en acties kunnen we in een vijftal krachtlijnen bundelen. Het zijn die elementen waar we de komende jaren op willen inzetten, zowel op actieniveau als financieel: -
Structurele inbedding van klare taal binnen de stadsorganisatie en OCMW Taaltrajecten gekoppeld aan tewerkstelling Greep krijgen op doorgaande taalontwikkeling/taaltrajecten Wegwerken taalachterstand in het onderwijs Ontwikkelen aanbod voor minderjarigen buiten de schoolomgeving
5. Prioritaire acties opgenomen in de beheers –en beleidscyclus (strategische meerjarenplanning) van de stad -
1-4. Klare taal en stadscommunicatie 17. Ontwikkelen, ingebruikname opvolginstrument Nederlands en invoeren beloningssysteem. 10. Opzetten pilootproject taalcoaches in verenigingen en/of netwerk van vrijwilligers (meters/peters). 23. Uitbreiden project Diataal van pilootproject in geïnteresseerde secundaire scholen. 24. Opzetten project huiswerkbegeleiding gekoppeld aan dubbelloopproject ouders in (buurt)bibliotheek. 26, 28, 29, 30: Uitbreiden aanbod Nederlands leren en oefenen voor minderjarigen in de vrije tijd. 27. Opzetten educatief aanbod 'hoe als ouder omgaan met meertalige opvoeding'. 32. Werkgevers aanzetten tot opmaak van een taalbeleid.
17
