Inhoud 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Voorwoord Jaaroverzicht Wind(unie)ontwikkelingen De nieuwe organisatie De coöperatie Onze bedrijfsactiviteiten Eigen merk Windunie treedt naar buiten Financieel verslag Jaarrekening
3 5 10 15 21 25 40 44 49 56
Aanwijzing voor gebruik van dit jaarverslag • Door op een hoofdstuk van deze inhoudsopgave te klikken gaat u direct naar die pagina. • Blauwe tekst in het jaarverslag bevat een link naar een andere pagina of internetpagina. • Met de pijl links onderaan de pagina keert u direct terug naar deze inhoudspagina. • Met de pijl rechts onderaan de pagina gaat u naar de volgende pagina.
Fotograaf pagina 1 en 5: Kennethe Stamp, pagina 15: Marbel de Graaf
Voorwoord | 3
Voorwoord Geachte leden en andere lezers, Voor Coöperatie Windunie en de daarbij behorende bedrijven is 2013 een historisch jaar geweest. Op de ledenvergadering in december besloten we tot een fundamentele aanpassing van de organisatie. Hier‑ mee is een einde gekomen aan een intensieve periode waarin volop is nagedacht over de toekomst van de wijze waarop Windunie moet worden gestructureerd. Het resultaat is een organisatie die in staat is om ade‑ quaat te reageren op veranderingen in de omgeving en die bovenal in staat is om het beste uit de markten te halen voor haar leden. Dat deze wijziging nodig was, is evident. De omgeving waarin Windunie opereert is voortdurend aan veran‑ deringen onderhevig. Denk aan de schaalvergroting in windparken op diverse plekken in Nederland als gevolg van de 6000MW doelstelling. Denk aan de onvermin‑ derde opkomst van de lokale duurzame energie coöpe‑ raties. Denk aan het Energieakkoord. Denk aan de zeer lage stroomprijs in 2013. Dit zijn slechts enkele van de
vele voorbeelden. Vaak zijn we geneigd om dergelijke ontwikkelingen als bedreigend te ervaren. Dat hoeft echter niet. Aan de prijsvorming van stroom kunnen wij helaas weinig veranderen. Maar de andere hier‑ boven genoemde ontwikkelingen bieden zeer zeker kansen voor Windunie. Ze hebben immers alles van doen met de missie van onze organisatie: de realisatie van rendabele duurzame energie in lokaal eigendom in Nederland. Hiertoe zijn in 2013 belangrijke stappen gezet. Allereerst de verdergaande professionalisering van de organisatie. Op nagenoeg alle terreinen van wind‑ energie is hoogwaardige kennis voorhanden. Van ontwikkeling van projecten tot beheer, afzet en het vermarkten van stroom. Op alle plekken in de keten is kennis aanwezig. Ook op het gebied van lobby en be‑ langenbehartiging heeft Windunie in 2013 een rol ge‑ speeld in de totstandkoming van het Energieakkoord.
Voorwoord | 4
Als laatste mag hier het operationeel worden van DE Unie niet onvermeld blijven. Coöperatie DE Unie, in 2012 door ons opgericht samen met Texel Energie en Urgenda, is na het verkrijgen van de leveranciersver‑ gunning in september 2013 daadwerkelijk begonnen met het leveren van energie aan de aangesloten lokale coöperaties. Dit biedt nieuwe kansen voor het in lokaal eigendom realiseren, exploiteren en gebruiken van duurzame energie. Dit jaarverslag laat zien hoe het Windunie, haar leden en haar bedrijven verging in 2013. We namen grote stappen maar zijn zeker niet klaar. De omgeving blijft aan stevige verandering onderhevig en daar zal Win‑ dunie op moeten blijven anticiperen, in de bedrijfsvoe‑ ring van de bedrijven van de Windunie Groep, in het lidmaatschap van de coöperatie én voor de bedrijfs‑ voering van de leden van de coöperatie. Zo blijven we rendabel en relevant. Aan de volgende stappen wordt daarom al gewerkt. Ton Kempenaar
Jaaroverzicht
Jaaroverzicht | 6
14 februari Greenchoice en Windunie ondertekenen intentie‑ verklaring richting geza‑ menlijke toekomst. Directe aansluiting van producent en consument resulteert in minder kosten.
10 januari Discussie over Groene stroom, ook volgens Kassa is Windunie het groenst.
31 januari Bestuurlijk akkoord windenergie.
28 maart Ontwerp-structuurvisie Wind op Land naar Tweede Kamer.
Noordo
27 maart Hoogste dagprijs: € 78,56.
24
Zuidwest Nederland
24
Gemiddeld aantal vollasturen per dag
IJssel
Ge
20
20
16
16
12
12 Ontwerp-structuurvisie Windenergie op land
8
Gebieden voor Grootschalige Windenergie Eems Dollardverdraggebied
8
4
4
0 januari
0 april
februari
maart
Jaaroverzicht | 7
9 april Correctie op SDE-regeling: nu 12,4%.
14 mei Advertentie jokkebrokken van Nederlandse Energie Maatschappij.
18 mei Eneco adverteert met stroomgraadmeter waarin Windunie bovenaan prijkt.
10 april Groenbalans vergroent CO2-uitstoot van Achmea.
23 mei Willem Verhaak aan tafel bij Rondetafelgesprek met Tweede Kamerleden van de commissie Economische zaken en Infrastructuur en Milieu.
15 juni Open Winddag. 27 juni Tweede Kamer steunt de ontwerp SVWOL, provincies doen aanvullend bod van 285MW.
24 mei Windunie in RTL Nieuws. 19 april Directieleden Greenchoice vertrekken naar Qurrent.
17 juni Onderhoudscafé Windunie over collectief onderhoud.
24
22 juni laagste APX-dagprijs: € 23,98.
24 Gemiddeld aantal vollasturen per dag
Ge
20
20
16
16
12
12
8
8
4
4
0 april
0 juli
mei
juni
Jaaroverzicht | 8
1 juli Jaarvergadering in Swifterbant.
1 september Leden van TexelEnergie worden beleverd via DE Unie.
6 september Presentatie energieakkoord.
4 juli Bestemmingsplan en het MER voor het Windpark Den Tol ter inzage.
26 juli Boerderij publiceert artikel van Willem Verhaak ‘Ont‑ wikkel zelf, doe het samen en betrek omwonenden’.
24 september Laagste aantal vollasturen: 0,02 uur.
24 september Windcongres van Win‑ dunie, Bosch & van Rijn en Raedthuys op Energie 2013.
1 augustus Autoriteit Consument en Markt (ACM) verleent leveringsvergunning aan DE Unie. 19 augustus Hoogste uurprijs: € 130,27.
24
24
Gemiddeld aantal vollasturen per dag
Ge
20
20
16
16
12
12
8
8
4
4
0 juli
0 oktober
augustus
september
Jaaroverzicht | 9 1 november DE Unie start met levering aan leden van Amsterdam Energie. 10 oktober Notitie Reikwijdte en Detailniveau Windpark Wieringermeer ter inzage.
28 oktober Zware windstorm komt ruim tot windkracht 10.
29 oktober Onze zonnepartner Ener‑ gieker failliet.
29 oktober Met vijf grondeigenaren in Zaltbommel is basis gelegd voor oprichting van Wind‑ park Bommelerwaard-A2.
5 november Windmolens staan om 12.00u stil als eerbetoon aan twee monteurs van Bettink die 29 oktober om‑ kwamen bij een ongeval.
15 november Windunie presenteert zich bij HIER Opgewekt.
20 november Onderhoudscafé van Windunie.
24
11 december Pauline van der Meer Mohr, voorzitter van het College van Bestuur van de Erasmus Universiteit, ondertekent samen met Peter Bleeker, directeur van Groenbalans, op 11 decem‑ ber jl. een contract voor de inzet van Garanties van Oorsprong van Windunie.
25 november Windunie bezoekt Lagerweij.
28 november Eerste park Windunie Development van start met akkoord op bestemmingsplan Den Tol.
12 december Ledenvergadering in Wie‑ ringerwerf, leden stemmen voor statutenwijziging.
24
Gemiddeld aantal vollasturen per dag 20
20
16
16
12
12
8
8
4
4
0 oktober
0 januari
november
december
1. Wind(unie)ontwikkelingen
1. Wind(unie)ontwikkelingen | 11
1. Wind(unie)ontwikkelingen In dit hoofdstuk een schets van de ontwikkelingen in het veld waarin we actief zijn en de ontwikkelingen die Windunie daardoor ook doormaakt. Nog even los van de organisatiewijziging die natuurlijk ook een gevolg is van externe ontwikkelingen. Afgelopen jaar had de energie- en zeker de windbranche te maken met invloedrijke politieke, maatschappelijke en marktontwikkelingen: je zou bijna zeggen dat we in het oog van de storm staan.
Stroommarkt De prijzen voor elektriciteit daalden in 2013 naar his‑ torisch lage niveaus. De prijzen op zowel de dagmarkt als de termijnmarkt kwamen op niveaus van rond de € 42 per MWh terecht. Oorzaken liggen in de grote hoeveelheden Duitse groene stroom die de Neder‑ landse markt overspoelen- als gevolg van de Energie‑ wende wordt in Duitsland steeds meer groene stroom opgewekt- en in de lage prijs van steenkool. Daar komt bij dat de onbalans- en profielkosten toenemen en de komende jaren nog verder toe lijken
te gaan nemen, door grotere volumes aan duurzame energie op het net. En een en ander wordt niet ge‑ compenseerd door prijsstijgingen van groene rechten. Windunie wist door directe koppeling van de opge‑ wekte windstroom aan huishoudens de prijzen voor windmolenaren nog redelijk overeind te houden. Daarbij zoeken we in de markt naar meeropbrengsten uit de groene rechten bij organisaties die de meer‑ waarde zien van in Nederland in de keten opgewekte groene stroom, iets waarmee FrieslandCampina de trend zet. En uiteindelijk kan ook de lokale energie coöperatie, als die uit de buurt groene stroom af‑ neemt, daar een rol in gaan spelen. Mede met die beweegreden werken wij mee aan de Duurzame Energie Unie (DE Unie), die deze coöperaties faciliteert in de stroominkoop en -levering. Kostenbesparing voor windmolenaren is in zo’n markt een andere belangrijke factor. Daarom leverde Windunie Beheer veel inspanning aan het realiseren van onderhoudscontracten met een adequate dekking
1. Wind(unie)ontwikkelingen | 12
en goede monitoring tegen lagere prijzen. Daarvan zullen we in 2014 het rendement gaan zien.
Groei voor windenergie in Nederland
Het SER-Energieakkoord wordt gepresenteerd op 6 september. Het akkoord wordt gesteund door de overheid en ruim 40 maatschappelijke organisaties.
Voor het eerst sinds jaren nam in 2013 ook in Neder‑ land het opgesteld productievermogen van windturbi‑ nes weer eens significant toe: er kwam 259 MW bij. De parken ‘Prinses Alexia’ in de gemeente Zeewolde (122 MW) en ‘Kreekraksluis’ in de gemeente Reimers‑ waal (77,5 MW) leverden het grootste deel van het nieuwe productievermogen. Op dit moment staat de teller voor wind op land op 2.465 MW. In juni werd een akkoord gesloten tussen de minis‑ teries van Economische Zaken (EZ) en Infrastructuur en Milieu (IenM) waarin werd afgesproken dat de provincies samen tussen nu en 2020 het opgesteld productievermogen van windturbines op het land naar 6000 MW zullen laten groeien.
Start van bouw windpark NOP Agrowind in de Noordoostpolder.
In augustus werd tussen een groot aantal maatschap‑ pelijke partijen het Energieakkoord gesloten, onder regie van de Sociaal Economische Raad (SER). Hierin werd de doelstelling voor wind op land van 6000 MW
in 2020 bevestigd. De duurzame energie sector wist in de totstandkoming van dit energieakkoord een belang‑ rijke rol te spelen. De Duurzame Energie Koepel, waar‑ in alle duurzame energie sectoren zijn verenigd, was één van de hoofdrolspelers naast gevestigde partijen als VNO-NCW, de vakbonden en belangenorganisaties voor natuur en milieu. Samen optrekken betekende serieus genomen worden als jonge sector met een groeiend belang. In al deze akkoorden leverde Windunie doormiddel van haar lobby activiteiten belangrijke inhoudelijke input en duwtjes in de juiste richting. In hoofdstuk 4 wordt de inbreng van Windunie verder uitgewerkt. Het windlandschap zal in de komende jaren gaan veranderen. Ook in de minder vertrouwde provincies worden projecten ontwikkeld door Windunie en haar leden. In de Noordoostpolder ging in 2013 de eerste schop de grond in voor de realisatie van windpark NOP Agro‑ wind, in eigendom van agrariërs waaronder diverse Windunie leden. In Zuidelijk en Oostelijk Flevoland
1. Wind(unie)ontwikkelingen | 13
geeft de provincie de ruimte voor een grote sanerings- en opschalingsoperatie. In andere provincies is het nog onzeker hoeveel ruimte de provincie gaat geven aan een sanerings- en opschalings-operatie op het land. Windunie ondersteunt en lobbyt daarin waar mogelijk.
door de lokale samenleving. Door projectontwikkeling in eigendom van lokale ondernemers en lokale burger‑ verbanden te begeleiden. Hiertoe hebben wij in 2013 de organisatie die zich bezighoudt met projectontwik‑ keling verder versterkt.
Nu steeds meer windparken worden ontwikkeld, ook door andere projectontwikkelaars, neemt de weer‑ stand onder de bevolking toe. Het grootste deel van de Nederlanders is voorstander van meer windenergie maar daarmee niet van meer windmolens in de ei‑ gen omgeving. Wij zien de oplossing in het mogelijk maken van gedeeld eigendom van zo’n park door het bieden van goede participatiemogelijkheden voor de omgeving. Daarnaast werken we aan de beeldvorming van windenergie in Nederland: we stonden aan de wieg van een campagne voor windenergie die in 2014 publiek zal gaan.
Ook hebben we Windunieleden samengebracht en be‑ geleid met het opzetten van Windinvest , waarmee zij kunnen investeren in de ontwikkeling van windprojec‑ ten in de regio. Met als doel deze uiteindelijk in lokaal eigendom te realiseren.
Werk aan de winkel! Bovenstaande ontwikkelingen betekenen goed nieuws voor de ontwikkeling van de Nederlandse windenergie: werk aan de winkel! Windunie gaat ervoor zorgen dat deze kansen voor windenergie benut kunnen worden
Er zal nog meer bij komen kijken, zoals financierings‑ vraagstukken en participatiemodellen, waarmee de lokale samenleving gezamenlijk kan investeren in windenergie. In al deze ontwikkelingen loopt Windun‑ ie voorop, strevend naar zo veel mogelijk windenergie in lokaal eigendom. De organisatie is hier in 2013 ook klaar voor gezet, zoals verder in dit jaarverslag wordt beschreven in het hoofdstuk over de nieuwe Windunie organisatie.
1. Wind(unie)ontwikkelingen | 14
Personeelsontwikkelingen
Winduniepersoneel op bezoek bij turbinebouwer Lagerweij.
Met de groei van onze activiteiten bleek ook groei van het aantal personeelsleden noodzakelijk. In 2013 hebben we vier extra mensen aangenomen. Windunie Beheer werd een serieus bedrijfsonderdeel met de aanname van een analist. DE Unie wordt niet meer alleen bemenst door personeel van TexelEnergie en Windunie maar heeft nu zelf een werknemer, waar‑ mee het tempo van ontwikkelingen flink is opge‑ schroefd. Omdat Windunie Trading groeit, onze eigen organisatie intussen een financieel directeur nodig heeft, en omdat we het financieel beheer van wind‑ parken aan ons dienstenpakket willen toevoegen, hebben we een financieel zwaargewicht aangenomen. En omdat het aantal projecten van Windunie Development groeit, hebben we daar ook een extra medewerker aangesteld. Ons personeelsbestand lijkt nu aardig aan te sluiten bij de work load, hoewel daar elk momentverandering in kan komen.
2. De nieuwe organisatie
2. De nieuwe organisatie | 16
2. De nieuwe organisatie Twaalf jaar na de oprichting van Windunie, was een fundamentele organisatiewijziging zeer gewenst. De structuur van de organisatie is gewijzigd in een zorgvuldig stap-voor-stap proces waarbij alle belanghebbenden zijn betrokken.
Bestuur Raad van Advies
AVA Directie
Windunie Development
Windunie Beheer
Windunie
Windunie Trading
Leopard
The Green Utility Company
Groenbalans
Cow-n-berg
Vanaf het begin van Windunie in 2001 werken de co‑ öperatie en haar leden samen met Leopard (Axel Post‑ humus) en niet veel later ook met Cow-n-berg (Rob Kouwenberg). Het gezamenlijke doel: de realisatie van rendabele duurzame energie in lokaal eigendom in Nederland. Deze partijen doen dit in een aantal on‑ dernemingen waarin het werk wordt gedaan en het belang is gedeeld. Zowel de markt als de coöperatie‑ leden, de Raad van Commissarissen, het bestuur van de coöperatie én Leopard en Cow-n-berg vonden dat de juridische structuur van deze samenwerking aan herziening toe was. De structuur werd beperkend en het beheren en beheersen van de risico’s van bedrijfs‑ voering was complexer dan nodig. Daarom werkten zij in 2012 en 2013 samen aan een eenvoudigere struc‑ tuur van de organisatie.
Dit bleek een ingewikkelde puzzel met veel zaken om vorm te geven. Er werd dan ook een uitgebreid proces gevolgd, waarin naast deze belanghebbenden ook de coöperatieleden geconsulteerd zijn in huiskamerbij‑ eenkomsten (zomer 2012) en focusgroepen (door het jaar 2013 heen). Het proces werd extern begeleid door de directeur van NICE Nyenrode, Ineke Duit, en door Jaap van Gelder. Onderdeel van het proces was een risico-inventarisatie, begeleid door Ernst & Young. In twee ledenvergaderingen in 2013 werd eerst voor de richting en daarna voor de uitwerking om goedkeu‑ ring gevraagd en werd deze ook verkregen. De resulte‑ rende structuur wordt hier beschreven.
2. De nieuwe organisatie | 17
De coöperatie Coöperatie Windunie U.A. heeft 236 leden (d.d.31-122013). Deze leden hebben uit hun midden een be‑ stuur gekozen, dat, binnen de kaders die de statuten van de coöperatie stellen, namens de leden de coö‑ peratie leidt. Dit bestuur bestond in 2013 uit de vijf leden weergegeven in onderstaande tabel. Ton Kempenaar
Iwan van Noort
Stephan de Clerck
Jacqueline Tuinenga
Jan Pronk
Naam
Functie
Aanvang
Termijn
Dhr. A. Kempenaar
Voorzitter
2006
2e termijn
Dhr. S. A. P. G. de Clerck Vicevoorzitter
2004
2e termijn
Dhr. J. D. van Noort
Penningmeester
2009
1e termijn
Mevr. J. Tuinenga
Secretaris
2011
1e termijn
Dhr. J. Pronk
Bestuurslid
2010
1e termijn
De heer Pronk heeft een bestuursfunctie overgeno‑ men waarvan de termijn in mei 2013 afliep. Hij heeft besloten aan te blijven tot de organisatiewijziging was voltooid en het bestuur nog maar minimaal vier leden hoefde te tellen. Hij heeft vanwege privéom‑ standigheden besloten geen tweede termijn aan te blijven en is dientengevolge in de Najaarsvergadering afgetreden. Het bestuur en de Raad Aftreden van Commissarissen van de coöperatie hebben voor het bestuur na de organi‑ 2016 satiewijziging een andere rol voorzien 2014 in relatie tot de uitvoerende organi‑ satie. Het bestuur zal gaan optreden 2014 in een stimulerende en controlerende 2016 rol, in plaats van in een uitvoerende. Dit is een rol zoals voorheen de Raad 2013 van Commissarissen van de coöperatie vervulde richting het coöperatiebe‑ stuur. Met het oog op die verandering hebben beiden besloten dat het dan niet meer zinvol is om ook een Raad van Commissarissen in stand te houden. De huidige Raad heeft dan ook, nadat zij in de organisa‑ tiewijziging een belangrijke rol heeft gespeeld, in de Najaarsvergadering aan de leden goedkeuring ge‑
2. De nieuwe organisatie | 18
vraagd en verkregen om zich op te mogen heffen. De statuten van de coöperatie zijn dienovereenkom‑ stig aangepast.
Samenstelling Raad van Commissarissen De samenstelling van de Raad van Commissarissen was in 2013 als volgt: Naam
Functie
Aanvang
Termijn
Aftreden
Dhr. S. J. A. van der Veek
Voorzitter
2007
2e termijn
2015
Dhr. H. J. M. Beurskens
Lid
2004
2e termijn
2013*
Dhr. F. H. Iordens
Lid
2004
2e termijn
2013*
* In verband met de wijziging van de organisatie is aan de heren Beurskens en Iordens in de Najaarsvergadering van 2012 verzocht om aan te blijven totdat deze is voltooid.
2. De nieuwe organisatie | 19
Windunie Groep Coöperatie Windunie, Leopard en Cow-n-berg heb‑ ben hun belangen in de Windunie-ondernemingen begin 2014 ondergebracht in een nieuwe holding‑ maatschappij, Windunie Groep B.V. Hierin komen de belangen van deze partijen samen met die van de coöperatie en wordt samen richting gegeven aan de activiteiten en de ontwikkeling van de Windunieondernemingen. Coöperatie Windunie is de voor‑
Coöperae Windunie UA 50%
naamste aandeelhouder met 50% van de aandelen, Leopard en Cow-n-berg hebben beide 25%. Als gevolg van de organisatiewijziging wordt in de jaarrekening over 2014 een last verantwoord van ca € 50.000. Dit bedrag houdt grotendeels verband met de waardering van immateriële vaste en voorzieningen bij de orga‑ nisatiewijziging. De nieuwe juridische structuur staat uitgewerkt in onderstaand organogram.
Leopard Ventures BV 25%
Cow-n-berg BV 25%
Windunie Groep BV
Windunie Development BV
Alcedo Invest BV 10%
Windunie Trading BV
The Green Ulity Company BV
Groenbalans BV
Coms Advice BV 40%
2. De nieuwe organisatie | 20
De aandeelhouders zien deze nieuwe structuur als een grote vereenvoudiging, die naar binnen en naar buiten meer transparantie schept en zaken beheers‑ baar houdt, ook als de activiteiten van Windunie verder groeien.
Rense van Dijk
De Windunie Groep wordt geleid door een driehoof‑ dige directie: Naam
Functie
Aanvang
Dhr. R.H. van Dijk
Voorzitter
2014
Dhr. A. Posthumus
Lid
2014
Dhr. R. Kouwenberg
Lid
2014
Axel Posthumus
De directie opereert in collegiale bestuursvorm.
Rob Kouwenberg
In de statuten van Windunie Groep is voorzien dat een Raad van Advies zal worden aangesteld, bestaande uit leden van Coöperatie Windunie en externe experts. De Raad adviseert over strategische- en beleidskeuzes. Met de instelling van deze Raad beogen de aandeel‑ houders het borgen van de kwaliteit en de gedragen‑
heid van de besluitvorming. Het is voorzien dat de eerste leden van de Raad in de loop van 2014 zullen worden aangezocht.
3. De coöperatie
3. De coöperatie | 22
3. De coöperatie Windunie is meer dan de coöperatie. Want de coöperatie is deelnemer in diverse bedrijven en daarmee ook ondernemer. Maar de coöperatie zelf is natuurlijk actief voor en met de leden. Van veranderingen in het ledenbestand, de activiteiten met en voor de leden, en van de wijzigingen die afgelopen jaar zijn doorgevoerd doen we hier verslag.
Aantal leden Gedurende 2013 hebben we nieuwe leden verwelkomd maar zijn er helaas ook leden vertrokken. In totaal nam het aantal leden en het opgesteld vermogen van de coöperatie af. Op 31 december 2012 liep het lidmaat‑ schap van vier leden met 13 MW opgesteld vermogen af. Gedurende 2013 sloten vier nieuwe leden zich aan met in totaal 5,055 MW opgesteld vermogen. Per 31 december 2012: 418,745 MW van 237 leden Per 31 december 2013: 410,8 MW van 236 leden Een van de aangesloten leden met 4 MW heeft zijn molen verkocht en is dus alleen nog op papier lid.
Het verlies in 2013 is niet dramatisch maar omdat per 1 januari 2014 het lidmaatschap van nog enkele leden is afgelopen, is er duidelijk sprake van teruggang. En dat is voor Windunie een nieuwe en echt ongewenste ontwikkeling. Omdat het hebben van veel leden cru‑ ciaal is voor onze positie in de markt, werken we hard aan betere aansluiting bij de wensen van (potentiële) leden. Onze organisatiewijziging en het nieuwe leden‑ model zijn daar zeker op gericht.
Ledenvergaderingen Windunie hield het afgelopen jaar twee ledenverga‑ deringen. De jaarvergadering vond op 1 juli plaats in Shortgolf in Swifterbant met zo’n 54 leden, die doorgaans niet alleen gekomen waren. Belangrijk aandachtspunt was de op handen zijnde organisatie‑ wijziging. Na beantwoording van diverse vragen werd de ingeslagen richting van de organisatiewijziging door een ruime meerderheid gesteund. Ook belangrijk was dat de bestemming van de RWE gelden eindelijk gefinaliseerd werd.
3. De coöperatie | 23
De tijd tussen de ledenvergaderingen is gebruikt voor het vormgeven van de details van de organisatiewij‑ ziging met diverse betrokkenen. Het bestuur, de Raad van Commissarissen, de directie van The Green Utility Company, diverse leden en juristen. Samen kwamen zij tot een organisatiewijziging die in hoofdstuk 2 staat beschreven en op de ledenvergadering van 12 december is voorgelegd aan de leden. Omdat er spra‑ ke was van een statutenwijziging, zie hieronder, vond een belangrijke stemming plaats in aanwezigheid van notaris Ivo van der Zijl. De herfstvergadering in café Bij de Buren in Wieringerwerf werd bezocht door 45 leden. Na een toelichting van Ton Kempenaar op de organisatiewijziging en wijziging van het lidmaatschapsmodel werden beide door de leden bekrachtigd toen met de statuten- wijziging unaniem werd ingestemd. Over verdere invulling van de Raad van Advies, Focusgroepen en voordelen voor leden wordt in 2014 verder nagedacht. Omdat met de instemming met de statutenwijziging de Raad van Commissarissen wordt opgeheven, werd onder dankzegging afscheid genomen van Frits Ior‑ dens, Jos Beurskens en Sigge van der Veen.
Ook Jan Pronk nam afscheid. Na tweeëneenhalf jaar in het bestuur werd ook hij hartelijk bedankt voor zijn inzet voor de coöperatie.
Statutenwijziging Het lidmaatschap voldeed niet meer aan de eisen van deze tijd. De oprichting van Windunie in 2001 was een gevolg van liberalisering van de Nederlandse elektri‑ citeitsmarkt en Windunie is altijd meegegroeid met veranderingen. Het is logisch ook nu te reageren op de marktontwikkelingen. De statutenwijzigingen zijn uitgebreid voorbereid en doorgesproken met diverse leden; het was dan ook niet verwonderlijk dat ze una‑ niem werden aangenomen op de herfstvergadering van Windunie. Op 18 december zetten de bestuurs‑ leden bij de notaris hun handtekening onder deze statutenwijziging. Belangrijkste aanleiding voor de wijzigingen is de schaalvergroting in het windlandschap. De turbines worden groter en niet meer solitair opgericht. Omdat juist bij de ontwikkeling van een park alle belangrijke beslissingen worden genomen, omdat er niet eens gebouwd wordt zonder getekend stroomcontract en
3. De coöperatie | 24
omdat Windunie leden korting geeft op diensten die juist in de ontwikkelingsfase worden afgenomen, is het onverstandig als eigenaren pas na oplevering lid kunnen worden van Windunie. Daarom kunnen nu ook parken in ontwikkeling, dus zonder opgesteld vermogen en zonder garantiekapitaal, lid worden. Ook is besloten dat de regel één lid is één stem wordt gewijzigd. Bij nieuwe en bestaande leden is het aantal stemmen afhankelijk van het opgestelde vermogen.
De statutenwijzigingen • Parken in ontwikkeling kunnen lid worden. • Aantal stemmen per lid is afhankelijk van het (geplande) opgestelde vermogen, waarbij een park maximaal vijf stemmen krijgt afhankelijk van het opgestelde productievermogen. • De Raad van Commissarissen wordt opgeheven. • De leveringsplicht aan Windunie wordt afgeschaft, evenals de right to match. • Het minimum aantal bestuursleden gaat van vijf naar vier.
Samenstelling bestuur en controle Windunie Zoals te lezen is in hoofdstuk 2 krijgt het bestuur van de coöperatie een andere rol waarmee de Raad van Commissarissen overbodig was geworden. Om het bestuur te ondersteunen en te zorgen dat de stem van de leden voldoende wordt gehoord én professio‑ neel wordt behandeld, is besloten tot de oprichting van een Raad van Advies. Daarin is plaats voor leden en experts, waarbij de bezetting afhankelijk is van de behoefte. Het bestuur nam in december afscheid van Jan Pronk en zal in de lente afscheid nemen van Step‑ han de Clerck en Iwan van Noort. Zij zullen in 2014 door nieuwe bestuursleden worden opgevolgd.
4. Onze bedrijfsactiviteiten
4. Onze bedrijfsactiviteiten | 26
4. Onze bedrijfsactiviteiten In dit hoofdstuk schetsen we een overzicht van onze activiteiten. Niet zozeer per bedrijf als wel per activi‑ teit. Zo wordt gelobbyd vanuit Windunie Development, maar ook vanuit GUC. Onze handelsactiviteiten vinden natuurlijk wel binnen Windunie Trading plaats, maar daarvoor geldt weer dat daar niet alleen personeel van WT bij betrokken is. We nemen een voorschot op de organisatiewijziging die op 1 januari 2014 z’n beslag kreeg met de beschrijving van onze werkzaam‑ heden. Daarbij zijn we niet uitputtend: vooral wat nu voor de coöperatie van belang is, krijgt hier aandacht.
Begin 2013 heeft het team van Contractbeheer de regio’s verdeeld. Bart Berendsen treedt voortaan op als de adviseur voor de leden in Flevoland en Richard Kuiper, die in januari in dienst kwam, is de adviseur voor het overige deel van Nederland. Dat lijkt een scheve verdeling maar gezien het aantal leden in Fle‑ voland, doet de verdeling recht aan de spreiding van de Windunieleden over het land. De meer lokale focus maakt het mogelijk voor de adviseurs om zich meer te verdiepen in de plaatselijke situatie, waardoor het advies aan de leden in kwaliteit wint.
Contractbeheer Een belangrijke reden van ons bestaan is contractbeheer. Zeker nu de contracten een kortere looptijd kennen, het aantal variaties toeneemt evenals de complexiteit, is het van groter belang kennis van de markt te hebben. Wij zetten ons in om het best mogelijke advies te bieden, het advies dat past bij de vraag van onze leden. Want waar de een het prima vindt risico te lopen, kiest de ander voor zekerheid. En op elk moment is een ander contract ‘het beste’.
De stroomcontracten die oorspronkelijk bij Nuts‑ bedrijven Maastricht (NutsMaas) zijn afgesloten en door RWE/Essent zijn overgenomen faseren langzaam uit. Vanwege het grote aantal leden dat ooit voor deze langjarige contracten koos, was RWE/Essent ook in 2013 nog steeds de grootste koper van stroom van coöperatieleden. Contractbeheer heeft alle contrac‑ tanten die in aanmerking kwamen voor de afkoop persoonlijk uitleg gegeven over de implicaties hier‑ van. Het gevolg is dat vijftien contracten voortijdig
4. Onze bedrijfsactiviteiten | 27
zijn afgekocht omdat dit in de specifieke situatie van de windmolenaar het meeste voordeel opleverde. In 2014 zullen we met contractanten die ook in aanmer‑ king komen voor afkoop hetzelfde traject bewandelen. Per 1 oktober 2013 heeft RWE het beheer van de Nuts‑ Maas-portefeuille overgedragen aan dochterbedrijf Powerhouse. Dat leidde in eerste instantie tot een wat moeizamere afhandeling van de contractzaken omdat werkafspraken niet in alle gevallen één op één werden overgenomen door Powerhouse. We hebben er hard aan gewerkt om opnieuw tot werkbare afspraken te komen zonder dat de contractanten hinder hebben ondervonden van de overgang. Eind 2013 heeft contractbeheer de balans opgemaakt van de uitbetalingsprijzen van de stroomcontracten. Daaruit bleek dat de Windunie Tender de beste uitbe‑ talingsprijs had opgeleverd in 2013. Dat is een mooi voorbeeld van hoe de bundeling van vermogen kan leiden tot goede resultaten.
In 2013 hebben de beide adviseurs ook duidelijk ingezet op ledenwerving. Hier is in 2012 al voorzichtig mee begonnen, maar het heeft in 2013 meer resul‑ taat opgeleverd. In het verlengde hiervan worden er contracten van WUGC aangeboden aan niet-leden. Het is in 2013 voor het eerst mogelijk geworden om als niet-lid zaken te doen met Windunie Trading, waarbij onze adviseurs het contact verzorgen tussen de molenaar en WUGC. Dat we wat te bieden hebben op het gebied van con‑ tractbeheer bleek ook wel uit het inschakelen van The Green Utility Company door NOP Agrowind, waarin een aantal Windunieleden is vertegenwoordigd. Met bijna 200 MW opgesteld vermogen is veel gelegen aan een passend stroomcontract dat recht doet aan de risico’s. Het resultaat van anderhalf jaar onderhan‑ delen is een innovatief stroomcontract dat voldoende zekerheid én kansen biedt.
4. Onze bedrijfsactiviteiten | 28
Investeren in Beheer 2013 stond voor Windunie Beheer in het teken van ontwikkeling. Ontwikkeling van eigen kennis en kunde, en ontwikkeling van nieuwe diensten opdat we kunnen bijdragen aan de productiemaximalisatie van molens van onze leden. Windunie Beheer is eind 2012 opgericht omdat sinds‑ dien steeds meer molens uit de MEP lopen en vooral oudere turbines zonder subsidie veel baat hebben bij optimaal onderhoud. Direct na de oprichting zijn we enthousiast in de materie gedoken, maar met het aannemen van Nick de Wilt in april 2013, konden we onze ambities echt invulling gaan geven. Windunie Beheer kent op het moment twee aan‑ dachtsgebieden: Onderhoud en monitoring. Door problemen tijdig te detecteren kan productieverlies worden voorkomen. Daartoe hebben we data-analyses ontwikkeld voor de performance van turbines. Zo kun‑ nen we continu meetgegevens monitoren voor de de‑ tectie van onverwachte stilstand. In zo’n geval nemen we direct contact op met de molenaar, tenzij er sprake is van geplande stilstand waarvan we op de hoogte
zijn. Ook storingen kunnen we detecteren en periodiek beoordelen, mits de gegevens toegankelijk zijn. Over de bevindingen ontvangen de eigenaren periodiek rappor‑ tages. Met deze aanpak zijn al verschillende voorheen niet-gedetecteerde problemen aan het licht gekomen. In 2014 zullen de opgebouwde kennis en analyseme‑ thodieken verder worden uitgerold. Hiernaast werken we verder aan de uitdieping van de deskundigheid. Op het gebied van onderhoud was 2013 een jaar van investeren. Investeren in eigen kennis om over onder‑ houdscontracten te kunnen adviseren, in kennis van de wensen van onze leden via onderhoudcafés en in kennis van de markt. Die markt kwam afgelopen jaar ook in beweging met uitbreiding van diensten en contracten in meerdere varianten, wellicht ook dankzij onze interesse. In onze gesprekken met onderhouds‑ bedrijven hebben we de nadruk gelegd op de prijs/ kwaliteit verhouding, waarbij onze kwaliteitseisen hoog zijn. Doel is een collectieve aanbieding voor Windunieleden, en we verwachten dat onze queeste in 2014 tot een interessant aanbod leidt. We blijven immers zoeken naar mogelijkheden om als collectief meer voordeel te behalen op het gebied van beheer.
4. Onze bedrijfsactiviteiten | 29
Windunie Trading Het handelshuis van Windunie verhandelt de stroom voor ongeveer een kwart van de leden. Voor hen en voor nog eens 25% van onze leden verhandelen we ook de Garanties van Oorsprong. Afgelopen jaar ging er 910 GWh door Windunie Trading en in totaal verhandelden we ca. 4.000 GWh aan GVO’s. Windunie Trading koopt ook de Garanties van Oorsprong voor de portfolio van Greenchoice in. Na het faillissement van Trianel Energie BV eind 2012, stond zeker het begin van 2013 voor Windunie Tra‑ ding in het teken van de afhandeling van de gevolgen. Daar is veel tijd en energie in gaan zitten. De financi‑ ële gevolgen zijn nog steeds voelbaar, de afwikkeling sleept zich nog voort maar gedurende het jaar hebben we ons weer kunnen richten op de dagelijkse zaken. Gezien de ontwikkelingen in de energiesector bleef onze aandacht niet alleen beperkt tot de dagelijkse gang van zaken. Het is in deze fase van groot belang de juiste keuzes te maken, keuzes die inspelen op de trends en langetermijnontwikkelingen van de ener‑ giemarkt. Die zijn niet altijd goed te voorspellen. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de tamelijk recente investe‑
ringen van grote multinationals in energiecentrales die een paar jaar geleden logisch en rendabel leken. Toch worden die centrales nu met forse verliezen afgeschreven. De transitie naar een duurzame wereld gaat snel -hoewel Nederland in die zin achter loopt op buurland Duitsland- en vergt de juiste keuzes om aan‑ sluiting te blijven houden. We zien een transitie van “grijs” naar ”groen” en van centraal naar decentraal, maar omdat het tempo, mate van decentralisatie en invloed van het buitenland moeilijk te voorspellen zijn, is vaak onduidelijk wanneer welke keuze moet worden gemaakt. Windunie Trading heeft na het wegvallen van Trianel Energie BV nieuwe partners gezocht voor het onder‑ brengen van de windcontracten, en dat is gelukt. Dit biedt echter nog geen oplossing voor de langere ter‑ mijn. Die zoeken we in de samenwerking met Green‑ choice. De intentieovereenkomst die we op 14 febru‑ ari 2013 hebben ondertekend, geeft vertrouwen voor de toekomst. In deze samenwerking zal de inkoop van windenergie gezamenlijk worden uitgevoerd en initieel gekoppeld aan de eindverbruikers van Green‑ choice. Hierdoor wordt de keten van productie naar
4. Onze bedrijfsactiviteiten | 30
eindgebruikers gesloten op een duurzame manier. De afspraken voortvloeiende uit de intentieovereen‑ komst worden momenteel geformaliseerd, en moeten uiteindelijk leiden tot een samenwerking waarbij enerzijds de afhankelijkheid van derden wordt gere‑ duceerd en anderzijds de portfoliovoordelen uit de ke‑ ten worden geoptimaliseerd. Minder externe kosten, minder handelskosten en dus meer opbrengst.
gezegd moet worden dat er ook projecten als Reiderland helemaal of deels stilliggen, wat ons gelegenheid gaf tot enthousiaste acquisitie. Dat heeft resultaat gehad en enkele projecten hebben dan ook een flinke ontwikkeling doorgemaakt. We lichten er een paar projecten uit.
2013 was ook een jaar waarin het gecontracteerd windvermogen van Windunie Trading, inclusief de nieuwe contracten die we gezamenlijk met Green‑ choice afsloten, met ongeveer 84 MW groeide naar zo’n 150 MW. Dit droeg er mede toe bij dat we een re‑ sultaat van € 81.000,- hebben behaald. Een resultaat waar we, zeker gezien het magere windjaar, best heel trots mogen zijn.
Gedurende 2013 is Windunie steeds nauwer betrok‑ ken geraakt bij de ontwikkeling van Windpark Wie‑ ringermeer. In de Wieringermeer zijn de 34 solitaire windturbine-eigenaren, bijna allemaal lid van Win‑ dunie, verenigd in het Windcollectief Wieringermeer. In samenwerking met Nuon en ECN werkt het Wind‑ collectief aan de bouw van in totaal circa 300-400 MW aan windturbines. 34 van deze windturbines van 3-4 MW worden eigendom van het Windcollectief.
Projecten van Windunie Development
Structuurvisie Windpark Wieringermeer
Windunie Development had gedurende 2013 ruim twintig projecten onder zijn hoede. Tien daarvan zijn aan onze portefeuille toegevoegd in het afgelopen jaar. Een flinke groei, waarbij eerlijkheidshalve
Wieringermeer Van mee opstarten naar projectteam
Axel Posthumus is al geruime tijd betrokken bij het project, onder meer door deelname aan een stuur‑ groep die een belangrijke rol gespeeld heeft tijdens de opstartfase van het project. In 2013 moest een samenwerkingsovereenkomst gesloten worden tus‑
4. Onze bedrijfsactiviteiten | 31
sen Nuon, ECN en het Windcollectief. Axel heeft het Windcollectief bijgestaan om tot een goede samen‑ werkingsovereenkomst te komen, waarin onder meer geborgd werd dat elke partij zijn zelfstandigheid behoudt.
Bestemmingsplan Den Tol
Hierna gingen de ruimtelijke procedures om tot een vergunning te komen, volop lopen. Windpark Wie‑ ringermeer is een RCR project, waarvoor ook nog een Green Deal is afgesloten. Dat betekent dat alle overheidslagen (gemeente, Provincie en Rijk) ach‑ ter de komst van het windpark staan en samen met de initiatiefnemers hun best doen het park zo snel mogelijk te realiseren. Windunie heeft, in opdracht van het Windcollectief, met een klein projectteam een belangrijke rol gespeeld bij de opzet van de organi‑ satie, het opstellen van het MER en het stroomlijnen van de communicatie naar de omgeving. Ook wordt in samenwerking met Green Giraffe nauw in de gaten gehouden dat het Windpark wel financierbaar blijft. Inmiddels vindt er besluitvorming plaats over waar de windturbines precies komen te staan en rond de zomer wordt publicatie van het voorontwerp inpas‑ singsplan verwacht.
Windpark Den Tol Vastgesteld bestemmingsplan: een mijlpaal! Eind november 2013 is het bestemmingsplan voor Windpark Den Tol te Netterden door de gemeente‑ raad van de gemeente Oude-IJsselstreek vastgesteld. Hiermee is een belangrijke mijlpaal bereikt voor zowel dit initiatief als ook voor Windunie. Windpark Den Tol betreft een project van acht lokale grondeigenaren en Windunie Development B.V.. De grondeigenaren zijn sinds 2004 bezig met hun initiatief en hebben in 2011 Windunie Development hierbij betrokken. Het wind‑ park is het eerste project van WD dat deze mijlpaal heeft behaald. Met de vaststelling van het bestem‑ mingsplan is de mogelijkheid voor realisatie van tien turbines zo goed als zeker. De komende periode zal er, naast een beroepsprocedure bij de Raad van State, met name gewerkt worden aan het aanvragen van de benodigde vergunningen, het verkrijgen van subsidie (SDE) en het aanbesteden van de turbines. Kortom, een spannende tijd dus met nog veel te doen.
4. Onze bedrijfsactiviteiten | 32
Windpark Bommelerwaard-A2 Voorbeeld van een klein en pril project
Oostermoer Een moeizaam jaar kreeg een mooi einde
In 2013 is Windunie Development een samenwerking aangegaan met vijf grondeigenaren in de gemeente Zaltbommel en Maasdriel. Onder de noemer Vereni‑ ging Windpark Bommelerwaard-A2 willen we een windpark ontwikkelen van drie tot zes turbines.
Windpark Oostermoer is een samenwerkingsverband van ruim dertig agrariërs en Windunie Development die in de gemeente Aa en Hunze een windpark willen realiseren van 50 tot 60 MW. Hiertoe werkt de Ver‑ eniging Oostermoer samen met het project Drentse Monden in de zuidelijke buurgemeente. In 2013 zijn intensieve gesprekken geweest met provincie en Rijk over de wijze waarop het project ontwikkeld moet gaan worden. Dat heeft in december 2013 geresul‑ teerd in een brief van Minister Kamp aan de provin‑ cie, waarmee er duidelijkheid kwam over omvang en structuur van het project. Momenteel wordt er door alle betrokken overheden en initiatiefnemers hard gewerkt aan het milieueffectrapport. Doel is om eind 2014 het ontwerp-inpassingsplan en de ontwerpver‑ gunningen samen met het MER ter inzage te kunnen leggen.
De bewoners van het gebied langs de A2 en het spoor ten zuiden van Zaltbommel hadden zich al een aantal jaar geleden georganiseerd. Ze hebben Windunie De‑ velopment bij hun project betrokken om uiteindelijk concrete stappen te zetten tot ontwikkeling en tegelij‑ kertijd de zeggenschap in eigen hand te houden. De gemeente Zaltbommel lijkt positief (het gebied is opgenomen in de gemeentelijke structuurvisie); de gemeente Maasdriel heeft nog enkele stappen te zet‑ ten. We werken samen met bewoners en grondeige‑ naren om een mooi windpark te realiseren.
4. Onze bedrijfsactiviteiten | 33
Lobby
Windunie besteedt veel aandacht aan lobby, want wie wil opschalen of nieuwe windparken wil bouwen, heeft zich te houden aan wet- en regelgeving. Daarbij worden er allerlei politieke afspraken gemaakt over waar wordt gebouwd en tegen welke voorwaarden. Om onze kansen te vergroten, willen we politici voorzien van kennis en wijzen op ineffectieve regelgeving. We laten graag onze stem horen in discussies over wind op land, het Energieakkoord of in de provincies. We lobbyen rechtstreeks, maar ook met de branche in allerlei organisaties. Afgelopen jaar hebben we daarnaast effectief lobby gevoerd voor een betere SDE+ regeling.
Landelijke lobby In aanloop naar de behandeling van de ontwerpstructuurvisie Windenergie op Land in de Tweede Kamer (mei 2013), organiseerde de Tweede Kamer een hoorzitting. Daarvoor werd Windunie als enige verte‑ genwoordiger vanuit de windbranche uitgenodigd. In de hoorzitting heeft Windunie benadrukt dat er een onafhankelijke beoordeling moet komen van de ruimte die provincies reserveren voor windparken. In
de praktijk blijkt dat in de loop van de bestemmings‑ plan- en vergunningsprocedure projecten vaak alsnog sneuvelen of kleiner worden. Daar houden sommige provincies in hun ruimtereservering onvoldoende rekening mee, waardoor de kans groot is dat de 6000 MW niet wordt gerealiseerd. Windunie pleit daarom voor aanvullende gebieden en dat zal mogelijk in 2014 of 2015 ook gebeuren. Windunie Development heeft in 2013 voor haar RCR-projecten (100 MW + projecten, waarvoor de Rijkscoördinatieregeling geldt), te weten Reiderland (Groningen) en Oostermoer (Drenthe), op landelijk niveau lobby gevoerd. Zowel bij de ministeries van EZ en I&M als bij de Tweede Kamer. Dat Windunie werd uitgenodigd om te spreken tijdens de hoorzitting in de Tweede Kamer hadden we vooral te danken aan de lobbygesprekken die wij samen met Vereniging Windpark Reiderland hadden gevoerd met parlement‑ sleden. Hieruit blijkt wel dat de lobby die Windunie Development in opdracht van haar RCR-projecten voert, de positie van de coöperatie Windunie versterkt en vice versa.
4. Onze bedrijfsactiviteiten | 34
Naar aanleiding van de lobbygesprekken is Tweede Kamerlid Paulus Jansen (SP) op werkbezoek geweest in het Oldambt. Wij hadden hem uitgenodigd om te laten zien dat dit lege gebied (3000 hectare) bij uit‑ stek geschikt is voor een grootschalig windpark. Pau‑ lus Jansen heeft er een mooie weblog over geschreven en is er later nog op teruggekomen tijdens de hoorzit‑ ting in de Tweede Kamer. Dat gaf Windunie weer de gelegenheid om dat windpark bij de voltallige Tweede Kamer onder de aandacht te brengen. Naar aanleiding van de hoorzitting heeft Windunie een vervolggesprek gehad met Yves de Boer. De Boer is gedeputeerde van de provincie Noord-Brabant en onderhandelaar vanuit het IPO (Inter Provinciaal Over‑ leg). In het gesprek met Yves de Boer hebben we onze zorgen over de beperkte ruimte die sommige provin‑ cies reserveren voor windenergie toegelicht. De Boer heeft benadrukt dat hij te allen tijde aanspreekbaar is wanneer de provincies de afgesproken doelstellingen niet halen. Windunie Development voert lobby in diverse provin‑ cies, maar dat is altijd project-gerelateerd en wordt
dus ook vanuit die projecten gefinancierd. Denk daar‑ bij aan Reiderland (Groningen), Oostermoer (Drenthe), Den Tol en Zaltbommel (Gelderland), Zuidland (ZuidHolland), De Kaaij (Utrecht) en Wieringermeer.
Lobbyen voor verbetering SDE+
Sinds 2008 ontvangen windproducenten die subsidie krijgen volgens de SDE-regeling, een compensatie van 11% van de APX-opbrengst. In 2012 is berekend of dit percentage inderdaad de profiel- en onbalanskosten dekt. De SDE-regeling heeft immers tot doel deze kosten te compenseren. Want deze kosten vormen het verschil tussen de opbrengst van ‘reguliere’ stroom en windstroom en worden verrekend in de correctiebedragen. Bij Windunie twijfelde of de profielkosten wel goed werden berekend door ECN. Het is immers een ar‑ beidsintensief karwei en het Energie Centrum Neder‑ land (ECN) beschikte ook niet over de marktgevoelige informatie die nodig is om een juiste berekening te maken. Windunie Trading heeft productiedata en onbalansvolumes van haar leden anoniem verstrekt om tot nieuwe berekeningen te komen. En uiteindelijk
4. Onze bedrijfsactiviteiten | 35
hebben meerdere partijen, waaronder Eneco, inzage in hun winddata gegeven. Uit berekeningen op ba‑ sis van al deze gegevens bleek dat met 11% van de gemiddelde APX de profiel- en onbalanskosten niet werden gedekt. ECN heeft nu kunnen adviseren aan het ministerie van Economische Zaken de vergoeding te verhogen naar 12,4% van de gemiddelde APX. Een advies dat is overgenomen door het ministerie. Deze 12,4% is van toepassing op de subsidie-uitbetaling over het productiejaar 2012 en de correctie wordt met terugwerkende kracht toegepast. Vanaf nu zal de compensatie jaarlijks achteraf worden berekend. Windunie, in de persoon van Rob Kouwenberg, heeft zich hard gemaakt voor de herberekeningen en als eerste gegevens aan ECN verstrekt om herberekenin‑ gen mogelijk te maken. Dat kon alleen doordat we, dankzij het collectief, beschikten over veel gegevens. Dat toont maar weer aan dat we samen iets in be‑ weging kunnen zetten, waar een groot deel van onze leden van profiteert.
Lobbyen met de branche
Onze branche voert ook gezamenlijk lobby. Natuurlijk via de branchevereniging NWEA waar eigenlijk alle aspecten wel aan de orde komen, maar ook via de Duurzame Energie Koepel (DE Koepel) en informeel via het WIN-overleg.
NWEA Sinds mei 2013 zit Windunie in de Commissie Ontwik‑ keling Wind op Land van de NWEA. Daarin worden de belangrijkste belangenbehartigings-issues besproken zoals Structuurvisie Windenergie op Land (SVWOL), handboek Risicozonering (o.a. beperkingen als gevolg van gasleidingen en hoogspanningsleidingen), be‑ perkingen als gevolg van de radar, actualisering van de Omgevingswet, SER-akkoord en de gedragscode participatie (als een verplichting aan de sector uit het SER-akkoord). Ten aanzien van de structuurvisie Windenergie op Land is het vooral van belang dat de afspraken tussen Rijk en Provincies (IPO) worden nagekomen. Daarom is er, mede onder druk van Windunie en NWEA, een monitoringscommissie ingesteld die moet beoorde‑
4. Onze bedrijfsactiviteiten | 36
len of de provincies op schema lopen om de beoogde 6000 MW in 2020 te halen. NWEA heeft zitting in de monitoringscommissie en Windunie geeft hiervoor actief input aan NWEA. Ten behoeve van het Handboek Risicozonering heeft NWEA diverse onderzoeken laten uitvoeren (Oranje‑ woud, Ecofys). Doel was het onderbouwd bekritiseren van de aanscherpingen in het Handboek Risicozone‑ ring. Die aanscherpingen hebben tot gevolg dat er minder ruimte komt voor windenergie (voor nieuwe projecten én voor herstructureringsprojecten) en dat initiatiefnemers nóg meer moeten onderzoeken voor‑ dat bijvoorbeeld Tennet/Gasunie akkoord gaat met de plaatsing van windturbines.
Postcoderoos
Het onderzoek en de overleggen daarover hebben tot resultaten geleid: TenneT, Gasunie, EZ en KEMA zijn inmiddels bereid om de faalkansen van moderne turbines fors te verkleinen mits de windturbinefabri‑ kanten de daarvoor benodigde gegevens verstrekken. Bij gebrek aan kennis werd tot nu toe de kans dat een windmolen omvalt of een rotorblad afbreekt en zo
een gasleiding beschadigt, veel te hoog ingeschat. Daarnaast is er besloten om een gemeenschappelijk gedragen meetmethodiek te ontwikkelen voor de im‑ pact van een falende windturbine op de gasinfrastruc‑ tuur en elektra-infrastructuur. Op die manier weten alle partijen waar ze aan toe zijn. NWEA heeft ook de druk opgevoerd bij het Rijk om snel het nieuwe beleid ten aanzien van radar te eva‑ lueren, en de problemen die zich voordoen voor een aantal grote RCR-projecten snel op te lossen. In de Commissie Ontwikkeling Wind op Land worden bovenstaande onderwerpen inhoudelijk voorbereid, bediscussieerd en standpunten bepaald. Vervolgens worden die punten ingebracht bij de verantwoordelij‑ ke ministers en ambtenaren. Als er via die lijn onvol‑ doende wordt gerealiseerd, zet de commissie Public Affairs een lobby uit richting Tweede Kamerleden. Windunie zit ook in deze commissie.
4. Onze bedrijfsactiviteiten | 37
Deelnemersraad DE Koepel Als lid van de Deelnemersraad van de DE Koepel heeft Windunie op de ‘’tweede rij’’ meegepraat in de SER over het Nationaal Energieakkoord. Op het dossier Postcoderoos hebben we vanuit de Windunie actief lobby gevoerd. De postcoderoos geeft nieuwe wind‑ parken de gelegenheid om omwonenden financieel voordeel te geven (belastingvoordeel op hun ener‑ gierekening) wanneer zij participeren in een wind‑ turbine. Daarnaast was het voor de windsector van belang dat de doelstelling van 6000 MW zou worden vastgelegd en dat er op een hogere doelstelling na 2020 een voorschot werd genomen. Beide zijn gelukt, hoewel de doelstelling voor na 2020 nog niet concreet is uitgewerkt. Daarnaast is in het SER-akkoord nog eens vastgelegd dat de provincies medeverantwoor‑ delijk zijn voor de realisatie van de 6000 MW en dat de Rijksoverheid en de provincies ruimtelijke belemme‑ ringen voor windenergie zullen beperken. Een ander issue dat vanuit DE Koepel wordt gevolgd is de drastische vernieuwing van de Omgevingswet. In de Omgevingswet worden de regels voor ruimte‑ lijke projecten gebundeld. Bij die vernieuwing wordt
alle nationale wet- en regelgeving (incl. bestaande AMvB’s) en Europese wetgeving zoals Ecodesign, Natura 2000 en AMvB Bodem opnieuw onder de loep genomen en opnieuw geïmplementeerd. De Koepel lobbyt ook voor een verbetering van de elektriciteitswet, die samen met de gaswet wordt gevoegd in het project STROOM.
WIN-overleg Sinds 2012 participeert Windunie actief in het WINoverleg. WIN staat voor ‘Wind Intervisie Nederland’. Eens per kwartaal komen vertegenwoordigers van grote windontwikkelaars en overheden die veel met wind te maken hebben, informeel bijeen. We praten daarbij onder voorzitterschap van Axel Posthumus over windontwikkelingen om van elkaar te leren over projecten. Alle aanwezigen komen elkaar regelmatig tegen in projecten maar daar is de setting niet altijd geschikt om vrijelijk te brainstormen over oplossin‑ gen voor problemen die ons allemaal raken. Vanuit de branche doen de volgende personen mee: de Ma‑ nager Development Onshore Nederland van Nuon, de Managing Director Wind Energy van Raedthuys, de Director Wind Onshore van Eneco en de directeur
4. Onze bedrijfsactiviteiten | 38
Windunie Development. Vanuit het Rijk schuiven vertegenwoordigers van EZ, I&M, provincies en enkele gemeenten aan. In het overleg afgelopen winter stond TenneT centraal met een lezing van Ben Voorhorst, lid van de Raad van Bestuur TenneT. Terugkerende the‑ ma’s in 2013 waren: de Draagvlakcampagne van idee tot concrete aanpak brengen, de ontwikkeling van de structuurvisie Wind op Land (SVWOL) en het Nationa‑ le Energieakkoord. Het WIN-overleg draagt bij aan het gezamenlijke teamgevoel bij overheid en bedrijfsleven om de windagenda tot een succes te maken!
Lobby in de provincies Door lobby werken wij aan het verbeteren van de mo‑ gelijkheden waar dat kan, en ondernamen we in dat verband in 2013 acties in Noord-Holland, Groningen, Friesland, Drenthe, Flevoland en Gelderland. Met wis‑ selend succes, zo gaat dat met lobby.
Structuurvisie Wind op Land.
In Zuidelijk- en Oostelijk Flevoland werd succes ge‑ boekt: Hier geeft de provincie de ruimte voor een grote sanerings- en opschalingsoperatie van onderop. Windunie hielp met de oprichting van windverenigin‑ gen, die de inwoners van de gebieden samen brengen
in windontwikkeling. Het is spannend of het lukt om een zo grootschalige windontwikkeling van onderop tot stand te brengen. In Friesland is het nog onzeker hoeveel ruimte de pro‑ vincie gaat geven aan een sanerings- en opschalingsoperatie op het land. Windunie ondersteunt sinds twee jaar een groep Windunieleden die de vereniging Wjukslach hebben opgericht. Zo hebben we de lobbybrief richting provincie Friesland meegeschreven en proberen we via een Green-Deal extra financiering te krijgen voor herstructurering volgens het Friese dorpsmolen-model. In opdracht van Wjukslach heeft Windunie lobby gevoerd bij de Tweede Kamer en de betrokken ministeries. Zo is de inzet van Wjuchslag, herstructurering van bestaande turbines in kleinscha‑ lige nieuwe windparken, onder de aandacht gekomen van provincie en Rijk. Inmiddels heeft onder andere deze lobby geleid tot een geheel nieuw provinciaal beleid van Friesland. Daarin krijgen de leden van Win‑ dunie meer kansen krijgen om op te schalen in eigen windparken. In Groningen ging inmiddels helaas de rem op het
4. Onze bedrijfsactiviteiten | 39
grote project Reiderland, begeleid door Windunie Development en in agrarisch eigendom. Dit project is op dit moment niet in de structuurvisie wind op land opgenomen. Een groot project, op een gunstige wind‑ locatie, in een dunbevolkt gedeelte van Nederland. Toch gaf de politiek geen groen licht en is het wachten op betere tijden. In Drenthe ging het om de ontwikkeling van de sa‑ menwerkende windparken Oostermoer, begeleid door Windunie Development, en Drentse Monden. Na een jaar vol onderhandelingen ziet het er nu goed uit en wordt op volle kracht naar de realisatie van deze parken toegewerkt. In Gelderland maakte het wind‑ project Den Tol (30 MW) wel grote stappen vooruit. Zie ook pagina 31.
5. Eigen merk
5. Eigen merk | 41
5. Eigen merk Enkele onderdelen of samenwerkingsverbanden van Windunie, opereren onder eigen naam. Vanwege de samenwerking of de aard van de activiteiten. Hier een verslag van 2013 van de activiteiten van deze bedrijven, initiatieven of labels.
nier de elektriciteit kan en moet worden vergroend. Een belangrijke afnemer van deze NL Wind GvO’s was FrieslandCampina. De zuilvelgigant neemt via Groen‑ balans Windunie GvO’s af van haar eigen veehouders en betaalt hier ook een meerprijs voor.
Groenbalans Groenbalans is in 2013 verder gegroeid met de levering van Garanties van Oorsprong en CO2-compensatie voor de zakelijke markt. Daarnaast heeft Groenbalans instelling en bedrijven van advies gediend op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO).
Gas vergroenen
Onder meer dankzij de publiciteit rondom groene stroom was er sprake van een verder toenemende vraag naar Garanties van Oorsprong van Nederlandse wind. Begin 2013 publiceerde Trouw een artikel waar‑ in de voorkeur werd uitgesproken voor deze NL Wind GvO’s. Dit heeft geleid tot meer media-aandacht voor groene stroom, waardoor steeds meer bedrijven en overheden zich bewust de vraag stellen op welke ma‑
Bij veel overheden is er daarnaast een toenemende belangstelling om het gasverbruik te vergroenen. Dat gebeurt door de inzet van CO2-credits die het resul‑ taat zijn duurzame energie projecten in met name ontwikkelingslanden. Veel bedrijven gaan nog een stap verder en willen helemaal CO2-neutraal opere‑ ren. Dan wordt niet alleen de CO2-uitstoot van het gasverbruik gecompenseerd maar ook de uitstoot van het overige energieverbruik zoals het brandstofge‑ bruik bij vluchten of van (lease)auto’s.
Voetafdruk Groenbalans heeft verder voor verschillende bedrijven CO2-footprints opgesteld en adviezen gegeven over hoe Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen bin‑
5. Eigen merk | 42
nen een bedrijf kan worden opgezet en verankerd in bedrijfsprocessen.
DE Unie Samen met Urgenda en TexelEnergie, een van de meest succesvolle lokale duurzame energie initiatieven, startte Windunie in 2012 met De Duurzame Energie Unie. De succesvolle opkomst van lokale energiecoöperaties vormde aanleiding voor de oprichting. In 2013 werd een leveringsvergunning verkregen en begon DE Unie met energielevering aan de klanten van aangesloten leden. DE Unie is de eerste coöperatieve energieleverancier in Nederland. Lokale duurzame energie-initiatieven kunnen via DE Unie 100% groene, liefst lokaal op‑ gewekte, energie leveren aan hun leden dankzij de leveringsvergunning van de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Sinds september verzorgt DE Unie succesvol en zonder winstoogmerk de energielevering aan klanten van lokale initiatieven. Begonnen werd met de 4500 aansluitingen van TexelEnergie, sinds november worden ook leden van Amsterdam Energie van gas en elektriciteit voorzien via DE Unie.
Op het Evenement van HIER opgewekt (zie ook pagina 47) presenteerde DE Unie zich aan lokale coöperaties en bleek de grote interesse van veel lokale duurzame energie-initiatieven om mee te doen. Windunie nam Sandra van Dijk in dienst om deze uitbreiding vorm te geven. Voor 2014 verwacht DE Unie het ledenaantal flink uit te breiden en dus ook de energielevering voor steeds meer lokale initiatieven te verzorgen.
Winduniestroom Winduniestroom is het eigen stroomlabel van Windunie dat via Greenchoice wordt geleverd. Meestal wordt Winduniestroom samen geleverd met bosgecompenseerd gas. Het aantal klanten in 2013 is stabiel gebleven, er kwam er een meer bij dan dat er is vertrokken. In totaal werd op 31 december geleverd aan 2272 klanten. Winduniestroom is stroom van Windunieleden die een contract hebben met Windunie Trading of met WUGC (het samenwerkingsverband van Windunie Trading met Greenchoice) of die een NutsMaascontract hebben waarvan de GvO’s aan Windunie worden geleverd. Winduniestroom wordt aangeboden
5. Eigen merk | 43
via www.windunie.nl en www.winduniestroom.nl en door Greenchoice.
Schone Stroom van het platteland
Milieukeur Via WUGC werkt Windunie nauw samen met Green‑ choice, maar de toekomst van Winduniestroom was gedurende 2013 onzeker. Gevolg was dat noch Win‑ dunie noch Greenchoice veel energie heeft gestoken in het aan de man brengen van dit label. Ondanks het milieukeur, de sympathieke uitstraling en het feit dat het met stip het meest duurzame stroomproduct van Nederland is. Er wordt hard gewerkt aan een verbete‑ ring van de positie van Winduniestroom. In 2014 zal daarover meer duidelijk worden.
Winduniestroom wordt opgewekt met windmolens op het platteland. Schone stroom dus die bijdraagt aan het behoud van een bloeiende landbouwsector. De eigenaren van de molens zijn meestal boeren die op hun land gewassen telen, vee houden en uit de langswaaiende wind stroom opwekken. Die extra inkomsten helpen bij het draaiend houden van het boerenbedrijf. En dat is mooi, want wij houden van Hollandse aardbeien en boerenkool, van koeien in de wei en van schone stroom.
Kies voor winduniestroom via windunie.nl
WU_poster_70x100cm_def.indd 1
16-05-13 10:14
6. Windunie treedt naar buiten
6 . Windunie treedt naar buiten | 45
6. Windunie treedt naar buiten Windunie ontplooit veel activiteiten en heeft een diversiteit aan doelgroepen. De coöperatie wil graag groeien, meer windmolenaars en parken aan zich binden, en werft op diverse manieren. Ook afgelopen jaar waren we daarin actief. Met Windunie Development werken we aan ontwikkeling van parken; soms gaat het om opschaling van molens van onze leden, vaker om nieuwe parken met verenigde agrariërs, coöperaties of andere ontwikkelaars. Ook bij deze onbekende doelgroep willen we ons profileren. Nog een doelgroep zijn de overheden, zowel de provinciale als de landelijke. Want zij bepalen uiteindelijk waar en hoeveel ontwikkeld kan worden, en welke randvoorwaarden worden gesteld.
Open Winddag Op zaterdag 15 juni organiseerde NWEA voor de twee‑ de keer de Open Winddag. Een dag waarop publiek welkom is om zo’n windmolen eens van dichtbij te bekijken. NWEA hoopt dat kennismaking met de pro‑ ductie van windenergie ook zorgt voor een positievere houding ten opzichte van windenergie. En wie zo’n
windmolen eens van dichtbij heeft gezien, kan bijna niet anders dan onder de indruk zijn. Meer kennis betekent vaak ook minder angst, en dat is van groot belang bij de ontwikkeling van nieuwe windparken. Windunie had haar leden opgeroepen mee te doen aan Open Winddag, en net als vorig jaar hadden we zo’n zeven aanmelders. Het aantal bezoekers per lid was afhankelijk van de ligging, de publiciteit en de vraag of er meer was georganiseerd. Coöperatie Wind‑ energie Waterland organiseerde samen met de Stich‑ ting Duurzaam Waterland (dat van de windopbreng‑ sten duurzame initiatieven in de omgeving steunt) een hele duurzaamheidsmarkt. Bezoekers werden per elektrische auto naar de twee Enercons 2,3 MW gebracht. Diederik van Arkel kreeg ook aardig wat aanloop in zijn caravan, waarschijnlijk mede dankzij een lokaal geplaatst persbericht. Dankzij de straffe wind konden bezoekers een goede indruk krijgen van de energie die wind kan opwekken, en ze waren onder de indruk. De straffe wind en de regen in de ochtend zorgden er ook voor dat bijvoorbeeld windpark
6 . Windunie treedt naar buiten | 46
Harenkarspel minder goed bezocht werd dan in 2012. Toch kwamen op dit park zo’n honderd bezoekers aanwaaien. Landelijk deden 26 molenaars of parken mee aan Open Winddag, verspreid over zes provincies. NWEA vond het een groot succes en zal in 2014 nog meer doen om molenaars te ondersteunen. Windunie vindt Open Winddag een goede manier om windenergie positief onder de aandacht te brengen; ook in 2014 zal Windunie haar leden oproepen om mee te doen.
Windcongres op energiebeurs In de Brabanthallen organiseerde VNU Exhibitions van 24 tot en met 26 september de Energievakbeurs. Een beurs gericht op energiebesparing en duurzame energie. Veel installatie- en isolatiebedrijven, en vooral veel aanbieders van zonnepanelen, presenteerden zich hier. De beurs besteedde voor het eerst ook aandacht aan windenergie en daarom was ook Win‑ dunie er te vinden met een stand. Er was veel aanloop en veel waardering voor ons verhaal; veel potentiële leden bleken er echter niet rond te lopen. Tussen de bezoekers herkenden we wel een flink aantal Windun‑
ieleden dat hun kennis op het gebied van duurzame energie kwam uitbreiden. Op het Windcongres dat we samen met Bosch & Van Rijn op de eerste dag van de beurs organiseerden, verwelkomden we vele bekenden uit de windbranche en ook diverse nieuwe gezichten. Eelco Bots hield er een presentatie met de titel ‘Ontwikkelen doe je zelf’, want dat is wat ons onderscheidt van de andere projectontwikkelaars. Het was een verhaal voor zowel grondeigenaren als lokale coöperaties, waarvan er ook enkele in de zaal zaten. Andere onderwerpen op het congres waren de kansen voor windenergie in het Nationale Energieakkoord, de weg naar 6000 MW windenergie op land, financiering van en participatie in windprojecten met sprekers van het ministerie van Infrastructuur en milieu, namens het Inter Proviciaal Overleg (IPO), Rebel, en natuurlijk de organisatoren. Na en tussen de presentaties werd de gelegenheid aangegrepen met elkaar bij te praten.
6 . Windunie treedt naar buiten | 47
HIER Opgewekt De opkomst van lokale energiecoöperaties is niet te stuiten. Afhankelijk van je definitie zijn het er nu 300 tot 600, allemaal enthousiast en de ene professioneler dan de andere. HIER Klimaatbureau is op deze ontwik‑ keling ingesprongen met HIER Opgewekt, een kennis‑ platform voor al die initiatieven. Belangrijkste activiteit is het jaarlijkse evenement HIER Opgewekt, waar kennisuitwisseling tussen initi‑ atieven wordt gefaciliteerd. Op 15 november kwamen in de Rijtuigenloods in Amersfoort vele vertegenwoor‑ digers van die initiatieven, en allerlei bedrijven die wat van ze willen, bij elkaar. Windunie had er een stand om onszelf aan te prijzen als professionele partner van coöperaties die in eigen beheer windmolens wil‑ len gaan ontwikkelen, maar ook als vertegenwoordi‑ ger van de Duurzame Energie Unie (DE Unie). Want DE Unie is in het leven geroepen zodat deze lokale coö‑ peraties energie kunnen gaan leveren aan hun eigen leden. Via de leveringsvergunning van DE Unie kunnen ze dat doen onder eigen naam. Eelco Bots met staatssecretaris Wilma Mansveld.
Windunie had niet alleen een stand; we hielden ook twee presentaties, samen met andere organisaties. Over professionalisering van coöperaties (we spreken uit eigen ervaring) en over ontwikkeling in lokaal ei‑ gendom. Het hoogtepunt van de dag was een bezoek van staatssecretaris Mansveld aan onze stand: Zij nam de tijd om met ons te reflecteren op de struc‑ tuurvisie Wind Op land en de vormgeving van het gedeelte van de noordelijke provincies daarin.
Draagvlakcampage Het is nog niet makkelijk om het draagvlak voor wind‑ energie te verhogen. Want dat draagvlak is heel hoog, totdat we willen gaan ontwikkelen in de buurt. Dan daalt de steun plotseling hard, dan worden mensen bang (gemaakt) voor dalende huizenprijzen en ge‑ luidsoverlast. De windbranche heeft er veel last van dat tegenstanders zo makkelijk de (lokale) pers weten te halen, met veelal ongefundeerde verhalen. Maar hoe kun je je daartegen verweren? De argumenten van partijen die verdienen aan windenergie zijn bij voorbaat verdacht.
6 . Windunie treedt naar buiten | 48
Productiecijfers - nieuws - winduniediensten - marktontwikkelingen VIjfTIENDE jA ARGANG
NUMMER 164
contracten voor negmicon en vestas
collectieve inkooP van onderhoud Windunie Beheer gaat collectieve onderhoudscontracten afsluiten voor haar leden en u kunt zich daarbij aansluiten. We verwachten binnenkort minstens twee aanbestedingen te organiseren: voor molens van NegMicon en Vestas.
fEBRUARI 2013
sde-regeling wordt gecorrigeerd! over 2012 geldt 12,4% ipv 11% Lees meer op pagina 2
Omdat de onderhoudscontracten van veel leden dit jaar aflopen, is dit een goed moment om een aanbesteding te doen. Als collectief maken we gebruik van inkoopvoordeel en omdat we één overkoepelend contract aangaan, kan Windunie Beheer bij de selectie van de onderhoudspartij uitgebreid aandacht besteden aan kwaliteit, punctualiteit en betrouwbaarheid. Naast het collectieve voordeel biedt Windunie ook de bewaking van de contracttermijnen en -uitvoering. We houden bij wanneer het contract afloopt of wanneer u moet opzeggen, monitoren de opvolging van onderhoud evenals de beschikbaarheid van uw turbine. Als het onderhoudscontract voor uw NegMicon of Vestas turbine dit jaar afloopt en u hebt interesse in gezamenlijk inkoopvoordeel, mail Bart Berendsen dan voor 15 april. Bart Berendsen met sde+ mogelijk interessant
ZonnePanelen voor grootverbruikers We krijgen steeds vaker de vraag of zonnepanelen ook voor grootverbruikers, met een aansluiting van meer dan 3x80 Ampère, interessant zouden kunnen zijn. Wij denken dat dit met de subsidie voor duurzame energie (SDE+) in combinatie met fiscale mogelijkheden en eventuele asbestsanering best aantrekkelijk kan zijn. Dat hangt af van uw persoonlijke situatie zoals verbruik, beschikbaar oppervlak, de mogelijkheid kosten af te trekken etc. Om u te helpen bij de afweging werkt Windunie op dit moment aan de ontwikkeling van een model waarmee
we uw persoonlijke situatie kunnen doorrekenen, inclusief rendement en terugverdientijd van een zonnestroomsysteem. Als het interessant blijkt om zonnepanelen aan te schaffen kunt u tot 3 mei nog meedoen aan de Windunie zonnepanelenactie waarbij een korting tot 7% op de aanschafprijs van de installatie is afgesproken (bij een collectieve afname van 500 kWpiek). De eerste fase van de SDE+ regeling, voor 7ct per kWh, start op 4 april. Wie daarvoor wil inschrijven, moet heel snel contact opnemen met Derck Truijens per mail of 030 753 3100. Derck Truijens Wie later wil inschrijven, kan ook bij Derck terecht.
de windex van februari Zoals inmiddels bekend, is de Windex tot stand gekomen met minder gegevens dan we idealiter gebruiken, als gevolg van problemen met Certiq. We verwachten echter dat de afwijkingen beperkt zijn. Redactie Windmaand Jan
Feb
Gemidd. '96-'05
153 135
Land. gem. '13
116
87
Fryslân
112
84
“Zeeland”
118
92
6
N.-Holland-N.
117
94
56
Midden Holland
118
90
7
72
O-Z-Flevoland
113
85
99
69
Groningen-kust
114
81
3
68
NOP
117
83
6
69
76
64
Windex-Windunie
Procentueel
Aantal
29
Mrt
123
Apr
86
Mei
85
Jun
67
Jul
67
Aug Sept
60
76
Okt
Nov
109 113
Dec
127
13
12
11
10
09
70
90
97
78
91
68
94
100
77
94
73
92
102
80
93
73
91
99
79
91
87
100
78
91
87
92
75
89
83
87
78
85
93
101
79
91
COÖPERATIE WINDUNIE | WINDUNIE ADVIES | WINDUNIE TRADING | WINDUNIE DEVELOPMENT | CHURCHILLLAAN 11, POSTBUS 4098, 3500 HB UTRECHT | 030 753 31 00 |
[email protected]
Windmaand
Met een aantal windontwikkelaars, turbinefabrikan‑ ten, andere bedrijven uit de branche en de ASN Bank, proberen we daar antwoord op te vinden. Plan is een Draagvlakcampagne op te zetten die zorgt voor een positieve grondhouding gebaseerd op meer kennis, zodat mensen zich niet meer zo makkelijk mee laten slepen door tegenstanders. Dankzij de gezamenlijke inspanning hebben we een aardig budget te beste‑ den, maar is de besluitvorming ook traag. U hoort er al lang over, binnenkort zult u ook wat gaan zien.
Windmaand
Twaalf keer per jaar ontvangen al onze leden en beta‑ lende abonnees de Windmaand. Daarin natuurlijk de Windex, de productiecijfers van leden en andere mole‑ naars en de APX-cijfers. Daarnaast nieuws over onze activiteiten en diensten, ontwikkelingen in de poli‑ tiek, de stroommarkt en andere actualiteiten. Win‑ dunieleden ontvangen de digitale Windmaand met productiegegevens gratis, andere windproducenten die hun productiegegevens verstrekken betalen een gereduceerd tarief. Andere geïnteresseerden betalen de reguliere abonnementsprijs.
Pers Windunie komt steeds vaker terug in krantenberich‑ ten. Dat is natuurlijk goed voor onze naamsbekend‑ heid. En naamsbekendheid is handig omdat een bekende naam vertrouwen wekt. We waren dus ver‑ heugd toen RTL ons belde met de vraag of we wilden meewerken aan een nieuwsitem over verbetering van de acceptatie van windmolens in de buurt. Zo haalden we het RTL Nieuws, en een uitgebreider item RTL Z. U kunt het nieuwsbericht hier terugzien. Natuurlijk halen onze diverse projecten de krant en werden we in het kader van het energieakkoord diverse malen genoemd.
7. Financieel verslag
7. Financieel verslag | 50
7. Financieel verslag (bedragen in € 1.000) Coöperatie Windunie heeft in 2013 een positief resultaat na belastingen behaald van € 47 (2012: € 83). Hiervan werd € 57 (2012: verlies van € 71) bijgedragen door de deelnemingen van Windunie. Op basis van 100% hebben de bedrijven van het Winduniehuis (exclusief Coöperatie Windunie) in 2013 een positief resultaat na belastingen behaald van € 131.
Resultaat Coöperatie Windunie Netto Omzet € 369 (2012: € 874)
De bijdrage van de leden van de coöperatie bestaat uit een vergoeding van 87 ct (2012: 90 ct) per geprodu‑ ceerd MWh. Voor een lid met een jaarlijkse productie van meer dan 25 GWh is de bijdrage gestaffeld lager: 77 ct voor een productie tussen 25 en 50 GWh en 67 ct voor de productie die 50 GWh te boven gaat. De hoeveelheid geproduceerde stroom is voornamelijk afhankelijk van de windhoeveelheid, die wordt uitge‑ drukt in de zogenaamde Windex. Deze was in 2013 nagenoeg gelijk aan die van 2012 (93).
De netto omzet is als volgt te detailleren: Resultaat Coöperatie Windunie
2013
2012
Lidmaatschapsbijdrage coöperatie
631
648
Teruggave ledenbijdrage
-30
-145
Totaal ontvangen van leden coöperatie
601
503
Vergoeding diensten verricht door GUC
-257
-147
Vergoeding schikking RWE Overige omzet, per saldo Netto omzet
470 25
48
369
874
Op grond van het positieve exploitatieresultaat in 2013 heeft het bestuur van Windunie besloten een bedrag van € 30 terug te geven aan de leden. Dit komt overeen met circa 4 ct per geproduceerde Mwh (2012: € 145; dit komt overeen met circa € 0,22 per geprodu‑ ceerd Mwh). GUC verzorgt het beheer van de stroomcontracten die door de leden van Windunie zijn afgesloten voor de levering van stroom aan de energiebedrijven. De ver‑ goeding voor GUC is een bedrag per opgewekte MWh
7. Financieel verslag | 51
en bedroeg in 2013 € 144 (2012: € 147). In 2012 is een begin gemaakt met het opzetten van windturbine‑ beheer voor de leden onder de naam Windunie Beheer (zie pagina 28). De vergoeding die Windunie hiervoor aan GUC betaalt, is een vast bedrag per geproduceer‑ de MWh en bedroeg in 2013 in totaal € 112 (2012: opstartkosten € 25). De vergoedingen aan GUC zijn in mindering gebracht op de netto omzet. De opstart‑ kosten zijn in 2012 verwerkt onder “Overige kosten”.
Kosten Kosten € 400 (2012: € 706)
Daarnaast is in de omzet van 2012 een bate inbegre‑ pen van € 470 als gevolg van een bereikte overeen‑ komst met RWE, naar aanleiding van een slepend geschil. Mede hierdoor werd een bedrag van € 145 aan de leden terugbetaald, dat in 2012 ten laste van de omzet is gebracht.
Bestuurskosten: in 2012 is een bedrag van € 86 opge‑ nomen voor met name kosten die het bestuur heeft gemaakt bij de voorbereiding van de reorganisatie van de Winduniegroep, die begin 2014 haar beslag heeft gekregen. Dat bedrag is inclusief de hiervoor te ver‑ wachten kosten in 2013. Vandaar dat de bestuurskos‑ ten in 2013 lager uitvallen.
Kosten
2013
2012
Bestuurskosten
113
214
Servicekosten GUC
216
216
71
272
400
706
Overige kosten Totaal
Servicekosten GUC: voor haar bedrijfsvoering maakt Windunie gebruik van de diensten van (medewerkers van) GUC en betaalt hiervoor een jaarlijkse vergoe‑ ding. Dit betreft onder meer secretariële, organisatie- en financiële ondersteuning, lobby- en communicatie werkzaamheden, organisatie Open Wind dag, redactie
7. Financieel verslag | 52
Windmaand en verwerken productiegegevens tot de maandelijkse Windex. Overige kosten: hieronder zijn de algemene-, verkoop- en kantoorkosten opgenomen. De kosten zijn in 2013 aanmerkelijk lager dan in 2012 als gevolg van eenma‑ lige kosten in 2012 en omdat in dat jaar voorzienin‑ gen zijn getroffen verband houdend met genomen besluiten in 2012, waarvoor de kosten in 2013 en vol‑ gende jaren worden verwacht: in 2012 is € 30 is voor‑ zien voor het ontwikkelen van DE Unie (zie pagina 42), € 50 voor het intensiveren van de samenwerking met Greenchoice en er is € 57 verwerkt voor de uitbouw van Windunie Development. In 2012 is daarnaast nog een symposium over windenergie georganiseerd dat in 2013 niet is herhaald. De kosten hiervoor bedroe‑ gen € 25. De kosten voor ontwikkeling van DE Unie zijn uiteindelijk aan DE Unie doorberekend, waardoor de in 2012 getroffen voorziening is vrijgevallen ten gunste van het resultaat over 2013.
Resultaat deelnemingen Resultaat deelnemingen € 57 (2012: € -71) Voor een toelichting op de resultaten van de deelne‑ mingen wordt verwezen naar “Resultaten Windunie bedrijven”( zie hierna).
Balans, Solvabiliteit en Liquiditeit Coöperatie Windunie Het balanstotaal van Coöperatie Windunie nam af van € 1.787 per 31 december 2012 tot € 1.543 eind 2013. Financiële vaste activa Financiële vaste activa € 440 (2012: € 344) De hieronder opgenomen post “investering in deelne‑ mingen” nam toe, voornamelijk onder invloed van het resultaat uit deelnemingen in 2013 ad € 57. Tevens is onder de Financiële vaste activa een vordering op DE Unie opgenomen van € 36 (31-12-2012: nihil); de aflossing van de lening vindt plaats in 3 gelijke termij‑ nen vanaf september 2016. Als de financiële positie van DE Unie het toelaat, mag de lening boetevrij ver‑ vroegd worden afgelost.
7. Financieel verslag | 53
Liquide middelen Liquide middelen € 823 (2012: € 1.090) De afname in de beschikbare liquide middelen wordt voornamelijk veroorzaakt door de uitkering in 2013 van de restitutie van de ledenbijdrage ad € 145 (zie ook de toelichting bij de Netto Omzet). Daarnaast is een deel van de bij de schikking van het RWE-geschil ontvangen vergoeding ad € 127 uitbetaald aan de leden inzake de neartime claim.
Eigen Vermogen Eigen Vermogen € 1.269 (2012: € 1.235) Het in het eigen vermogen opgenomen garantiekapi‑ taal daalde licht doordat het aantal leden ten opzichte van 31 december 2012 iets daalde.
Resultaten Windunie bedrijven
Hierna worden de resultaten van de Windunie bedrijven nader toegelicht. Tussen haakjes staat achter de bedrijfsnaam het direct belang dat Coöperatie Windunie in 2013 in de betreffende bedrijven had.
The Green Utility Company (30%) Het netto resultaat van The Green Utility Company (GUC) bedraagt in 2013 € 61 (2012: € 126). De bedrijfsopbrengsten, bestaande uit de netto omzet en de mutatie in het onderhanden werk, zijn in 2013 gedaald van € 1.274 naar € 1.038 ofwel met € 236. De netto omzet is in het verslagjaar afgenomen met € 181 tot € 1.053. Deze daling is, net als bij de coöpe‑ ratie, een direct gevolg van de in 2012 bereikte over‑ eenkomst met RWE, waardoor in 2012 een eenmalige opbrengst is gerealiseerd van € 236. De kosten zijn toegenomen van € 974 in 2012 tot € 1.041 in 2013, door hogere personeelskosten onder invloed van het toegenomen aantal medewerkers. De GUC-deelnemingen in Windunie Trading (50%), Windunie Development (45%) en Groenbalans (60%) droegen gezamenlijk € 61 bij aan het resultaat tegen‑ over een verlies van € 114 in 2012.
7. Financieel verslag | 54
Groenbalans (0%) Het resultaat na belastingen van Groenbalans verbe‑ terde van een verlies van € 8 in 2012 naar een winst van € 36 in 2013. De verbetering kwam tot stand door een verdubbeling van de omzet uit de verkoop van Garanties van Oorsprong en CO2-credits. Doordat de marge lager was dan in 2012, was de verbetering van de bruto winst minder hoog. De kosten zijn in 2013 nagenoeg gelijk aan die van 2012. (Omdat GUC een belang van 60% heeft in Groenbalans, heeft Coöperatie Windunie een indirect belang van 18% in Groenbalans.)
Windunie Trading (50%)
mede door lagere marktprijzen. Door het positieve resultaat is het eigen vermogen van WT toegenomen tot € 127, bij een balanstotaal van € 2.377. Door winst in te houden in de komende jaren moet de solvabiliteit verder verbeteren.
Windunie Development (45%) In 2013 heeft Windunie Development (WD) voor het eerste sinds haar oprichting in 2011 een positief resul‑ taat na belastingen behaald van € 14.
Windunie Trading (WT) heeft in 2013 beduidend beter gepresteerd dan in 2012, wat heeft geleid tot een resultaat na belastingen van € 81. In 2012 leed WT, veroorzaakt door het faillissement van handelspart‑ ner Trianel, nog een verlies na belasting van € 195.
Dit positieve resultaat is behaald bij een met 11% tot € 408 toegenomen omzet. De omzetverhoging is het gevolg van betrokkenheid bij een groter aantal initia‑ tieven voor de ontwikkeling van windmolenparken. In totaal heeft Windunie Development elf projecten in portefeuille.
In 2013 is het gecontracteerde volume van Windunie Trading gestegen van 110 naar 200 GWh. Het volume dat door de boeken van WT (dus inclusief Green‑ choice) liep, is gestegen van 737 naar 910 GWh. De omzet over 2013 is licht gedaald naar 40.9 mln. (-3%),
Eind 2013 hebben Coöperatie Windunie en GUC bei‑ den het belang in WD uitgebreid met ruim 5.5% tot 45%, omdat Ventolines haar belang in WD wenste te verkopen. Bij de verwerving is een vergoeding betaald voor de door Ventolines geleverde meerwaarde in de
7. Financieel verslag | 55
ontwikkeling van WD van € 7, die is afgeboekt ten laste van het resultaat. Naast het adviseren bij de ontwikkeling van windmo‑ lenparken neemt WD in een aantal gevallen ook deel in de investeringen die de ontwikkeling vergt. Per 31 december 2013 bedraagt de totale investering € 156, een toename ten opzichte van 2012 met € 61. Door de aanloopverliezen bij de opzet van WD in voorgaande jaren is het eigen vermogen van WD € 99 negatief. De participaties in de te ontwikkelen wind‑ parken en het negatieve eigen vermogen worden gefi‑ nancierd door aandeelhouders Windunie en GUC.
8. Jaarrekening
8. Jaarrekening | 57
8. Jaarrekening BALANS PER 31 DECEMBER 2013 (bedragen in € 1.000)
31 dec 2013
31 dec 2012
22
28
Deelnemingen
199
139
Vorderingen op deelnemingen
204
205
37
-
Totaal vaste activa
462
372
Handelsdebiteuren
98
64
Vorderingen op deelnemingen
35
4
1
112
Overige vorderingen en overlopende activa
124
144
Totaal vorderingen
258
324
Liquide middelen
823
1.090
1.543
1.786
activa (Im)materiële vaste activa
Overig
Belastingen
Totaal activa
8. Jaarrekening | 58
BALANS PER 31 DECEMBER 2013 (vervolg)
31 dec 2013
31 dec 2012
Entree geld
823
836
Wettelijke reserves
163
119
Overige reserves
283
280
1.269
1.235
Crediteuren
25
53
Schulden aan deelnemingen
56
1
Passiva
Totaal eigen vermogen
Belastingen
5
Overige schulden en overlopende passiva
188
497
Totaal kortlopende schulden
274
551
1.543
1.786
Totaal Passiva
8. Jaarrekening | 59
WINST- EN VERLIESREKENING 2013
2013
2012
369
874
Kostprijs van de omzet
-
-1
Bruto Omzet resultaat
369
873
-113
-214
Netto Omzet
Bestuurskosten Overige Personeelskosten
-
-1
Afschrijvingen
-7
-4
Kantoorkosten
-35
-23
Verkoopkosten
-7
-2
Algemene kosten
-238
-462
Overige bedrijfskosten
-400
-706
-31
167
Bedrijfsresultaat Rente baten minus -lasten
19
25
-12
192
2
-38
-10
154
Resultaat deelnemingen
57
-71
Netto resultaat
47
83
Resultaat voor vennootschapsbelasting en resultaat deelnemingen Vennootschapsbelasting Resultaat na vennootschapsbelasting en voor resultaat deelnemingen
Het team van Windunie
Maak kennis met onze mensen in Utrecht. Van links naar rechts, bovenste rij: Ervin Sabadi, Willem Verhaak, Cisca Stavenuiter, Annick Sabel, Annemarie Hofland, Bart Berendsen. Van links naar rechts, onderste rij: Axel Posthumus, Pascal Weijers, Sandra Dijkstra, Rob Kouwenberg, Nick de Wilt, Jochem van Egmond, Mieke den Oudsten, Tessa Felix, Aukje Rypma, Rense van Dijk, Jan Slootweg, Nico Klappe, Richard Kuiper en Peter Bleeker. Eelco Bots, Laura Bosschieter en Derck Truijens ontbreken op de foto.