2

navb dossier DRIEMAANDELIJKSE UITGAVE  2012/2

Bundel N° 133

Stagegids Gidst de aannemer, de school en de stagiair naar een kwaliteitsvolle stage

Bundel N° 133

Coverfoto: VTI Brugge

Stagegids Gidst de aannemer, de school en de stagiair naar een kwaliteitsvolle stage

Navb dossier is een driemaandelijkse uitgave van het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf - navb-cnac Constructiv. In dezelfde reeks zijn nog andere dossiers beschikbaar. Navb dossier bestaat ook in het Frans, onder de titel “cnac dossier”. REDACTIE Luc Christiaens, Christian Depue, Veerle De Saedeleer, Thierry Frere, Guillaume Gioia, Carl Heyrman, Véronique le Paige, Isabelle Lootens, Emmy Streuve, Isabelle Urbain, Nicolaas Van Leeuwen, Evy Vinck. VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Carl Heyrman • navb-cnac Constructiv Koningsstraat 132/4 • 1000 Brussel Tel.: +32 2 552 05 00 • Fax: +32 2 552 05 05 E-mail: [email protected] Website: navb.constructiv.be Inschrijvingsnummer bij de Koninklijke Bibliotheek (wettelijk depot) 2515. AANSPRAKELIJKHEID Het redactiecomité van navb dossier streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. Noch het redactiecomité, noch navb-cnac Constructiv kunnen echter aansprakelijk worden gesteld voor de gepubliceerde informatie. De raadgevingen in deze publicatie ontslaan de lezer niet van de verplichting om de geldende regelgeving na te leven. De reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en duidelijke bronvermelding. BESTELLINGEN EN TARIEVEN Zie constructiv.be Ook gratis downloadbaar op navb.constructiv.be OPMAAK EN DRUKWERK www.mwp.be

© navb-cnac Constructiv 2012. Overname toegestaan mits uitdrukkelijke toestemming van het navb en duidelijke bronvermelding.

navb dossier

Inhoud

1. Inleiding .......................................................................................................................................................... 3 1.1. Achtergrond ................................................................................................................................................. 3 1.2. Opzet............................................................................................................................................................ 3 2. Stagetraject .................................................................................................................................................... 4 2.1. Ideaal stagetraject ....................................................................................................................................... 4 2.2. Vóór de stage ............................................................................................................................................... 4 2.2.1. Doe-activiteit en algemene informatie over stage ............................................................................ 4 2.2.2. Een stageplaats vinden ..................................................................................................................... 4 2.2.3. Administratief gedeelte .................................................................................................................... 4 2.2.4. Informatieve momenten in de klas en proefstagedag ....................................................................... 6 2.2.5. Goedkeuring van de stageplaats ....................................................................................................... 6 2.3. Tijdens en na de stage .................................................................................................................................. 6 2.3.1. Onthaaldag ....................................................................................................................................... 6 2.3.2. Verschillende stagevormen ............................................................................................................... 6 2.3.3. Opvolging in de lessen ...................................................................................................................... 6 2.3.4. Evaluatie ........................................................................................................................................... 6 3. Voor de aannemer ......................................................................................................................................... 9 3.1. Basisinformatie voor de aannemer............................................................................................................. 10 3.1.1. Voldoet mijn bedrijf aan de voorwaarden?...................................................................................... 10 3.1.2. Een stagementor aanduiden ........................................................................................................... 10 3.1.3. Hoe bereid ik de komst van een stagiair voor?................................................................................. 10 3.1.4. Onthaal van de stagiair ................................................................................................................... 11 3.1.5. Evaluatie ......................................................................................................................................... 12 3.2. Praktische informatie voor de aannemer over de regelgeving voor stagiairs .............................................. 12 3.3. Gevaarlijke werkzaamheden ...................................................................................................................... 13 3.3.1. Algemene verbodsbepalingen ........................................................................................................ 13 3.3.2. Stagiairs jonger dan 18 jaar ............................................................................................................ 13 3.3.3. Stagiairs ouder dan 18 jaar ............................................................................................................. 13 3.3.4. Niet-limitatieve lijst van verboden werkzaamheden in de bouwsector ........................................... 14 3.3.5. Afspraken over het gebruik van arbeidsmiddelen, werkzaamheden en materialen ........................ 15 3.4. Gezondheidstoezicht.. ................................................................................................................................ 16 3.4.1. Wanneer noodzakelijk? ................................................................................................................... 16 3.4.2. Financiering .................................................................................................................................... 16 3.5. Risicoanalyse.............................................................................................................................................. 17 3.5.1. Verplichtingen van de werkgever .................................................................................................... 17 3.5.2. Opmaak van de risicoanalyse .......................................................................................................... 18 3.5.3. Werkpostfiche ................................................................................................................................. 26 3.6. Onthaal van stagiairs.................................................................................................................................. 31 3.6.1. Fase 1: Voorbereiding van de stage ................................................................................................. 31 3.6.2. Fase 2: Eerste werkdag .................................................................................................................... 32 3.6.3. Fase 3: Begeleiding op de bouwplaats en opvolging in de klas ....................................................... 38 3.6.4. Fase 4: Evaluatie .............................................................................................................................. 38 3.7. Evaluatie door de aannemer ...................................................................................................................... 39 4. Voor de school............................................................................................................................................... 41 4.1. Algemene basisinformatie ......................................................................................................................... 42 4.2. Stapsgewijs naar een goede stage ............................................................................................................. 42 4.2.1. Stap 1: Een stageplaats vinden........................................................................................................ 42 4.2.2. Stap 2: De stage goed voorbereiden ................................................................................................ 42 4.2.3. Stap 3: Veiligheid ............................................................................................................................ 43 4.2.4. Stap 4: Inhoud en doelstelling bepalen ........................................................................................... 51 4.2.5. Stap 5: Stagebegeleiding ................................................................................................................ 51 4.2.6. Stap 6: Evaluatie ............................................................................................................................. 51 4.3. Evaluatie door de school ............................................................................................................................ 52 4.4. Bijlage: doe-activiteit................................................................................................................................. 54 4.4.1. Ruwbouw - metselaar..................................................................................................................... 54 5. Voor de stagiair ............................................................................................................................................ 55 5.1. Algemene informatie ................................................................................................................................. 56 5.2. Een stage goed voorbereiden ..................................................................................................................... 56 5.2.1. 10 tips op weg naar een stage......................................................................................................... 56 5.2.2. Checklist.......................................................................................................................................... 57 5.3. Hoe solliciteren – een sollicitatiebrief schrijven ......................................................................................... 58 5.3.1. Enkele tips....................................................................................................................................... 58 5.3.2. Voorbeeld van een sollicitatiebrief .................................................................................................. 59 5.4. Uitvoering van de werken .......................................................................................................................... 60 5.4.1. Activiteiten tijdens de stage............................................................................................................ 60 5.4.2. Welke werken mag ik uitvoeren? Welke niet?.................................................................................. 60 5.4.3. Preventie op het werk ..................................................................................................................... 61 5.5. Algemene preventiemaatregelen............................................................................................................... 62 5.6. Verslag van de stage................................................................................................................................... 63 5.7. Zelfevaluatie door de stagiair .................................................................................................................... 64 6. Bibliografie ................................................................................................................................................... 66

1. Inleiding 1.1. Achtergrond In het sectoraal akkoord 2009-2010 kregen navb-cnac Constructiv en fvb-ffc Constructiv de volgende gezamenlijke opdracht: “Wat betreft de doorstroming van de opleiding naar de effectieve tewerkstelling, wordt een bijzondere aandacht gevraagd voor de kwaliteitsbewaking van de stages ter afronding van de opleiding en van de begeleiding naar tewerkstelling van de stagiairs.” De doorstroming vanuit het onderwijs is beperkt. De bouwsector doet wel grote investeringen in opleiding, maar die hebben niet altijd het gewenste resultaat qua doorstroming. Het onderwijs is te weinig betrokken bij de bouwsector om leerlingen in deze sector aan het werk te stellen (technisch en beroepssecundair onderwijs). De VDAB heeft een toeleidingsconsulent in dienst, wat zorgt voor positievere resultaten met betrekking tot doorstroming, individuele begeleiding, contactpersonen, … Het is als het ware een extra hulp bij tewerkstelling. Ook de instructeur bij de VDAB tracht zijn steentje bij te dragen om mensen aan een job te helpen. De doelstelling van dit project over kwaliteitsbewaking van de stages is dubbel: een hogere doorstroming na een stage en een betere kwaliteit van de stage in termen van veiligheid en beleving van de stagiair. De doelgroep van het project is de schoolgaande jeugd (technisch en beroepssecundair onderwijs).

1.2. Opzet Dit dossier is opgesplitst in verschillende delen: een algemeen deel dat het ideale stagetraject bespreekt, gevolgd door een apart deel per belanghebbende: • de aannemer; • de school; • de stagiair. Het gedeelte voor de aannemer bevat in eerste instantie basisinformatie voor de aannemer. Per onderwerp is een hoofdstuk gemaakt met algemene informatie voor de aannemer in verband met de keuze van de mentor en de werken die de stagiair wel, niet of enkel onder begeleiding van een mentor mag uitvoeren. Verder bevat het ook informatie over de verplichte risicoanalyse en het gezondheidstoezicht. Er zijn ook tips in opgenomen voor een gepast onthaal en de manier om de stagiair te evalueren. Het gedeelte voor de school bevat algemene informatie, een stappenplan voor een goede stage, een evaluatiewijze en een checklist om een risicoanalyse te maken. Verder wordt ook aandacht besteed aan veiligheidsopleidingen. Het gedeelte voor de stagiair bevat basisinformatie in verband met de vereisten van de sector en basisattitudes. Daarna komen achtereenvolgens de voorbereiding, het solliciteren en de uitvoering van de werken aan bod. Preventie op het werk vormt een belangrijk gedeelte. Er wordt dan ook verwezen naar verschillende veiligheidsfiches (algemeen en per beroep). Als laatste wordt aandacht besteed aan zelfevaluatie. Ten slotte vindt u op navb.constructiv.be > Welzijnsinfo > In de praktijk > Mens > Stages het nieuwe stagecharter van de sector..

© navb-cnac Constructiv 2012

Stagegids 3

STAGEGIDS  GIDST DE AANNEMER, DE SCHOOL EN DE STAGIAIR NAAR EEN KWALITEITSVOLLE STAGE

2. Stagetraject 2.1. Ideaal stagetraject De ideale stage is een stage waar naartoe gewerkt wordt en waarin alle betrokken partijen kunnen groeien. Ze bestaat uit de volgende, evenwaardige onderdelen: • een voorbereidend deel; • het onthaal; • de stage zelf; • de evaluatie en het verder bouwen op de stage-ervaring (opvolging). In het voorbereidende gedeelte wordt de leerling eerst en vooral “warmgemaakt” met een aantal doe-activiteiten en worden de verwachtingen van de sector en de arbeidsattitudes besproken. De stage-ervaring legt de brug met de praktijk. Zo kunnen een aannemer die zijn ervaringen deelt voor de klas of een proefstagedag een onderdeel zijn van een goede voorbereiding. Een goede stage wordt gekenmerkt door een goed uitgewerkt onthaal, een goede begeleiding van de stagiair door de mentor en een evaluatie. Elk van deze punten wordt apart in detail behandeld per betrokken partij. Een geslaagd stagetraject is een meerwaarde, een brug naar werk.

2.2. Vóór de stage Figuur 1 biedt u een overzicht van het voorbereidend gedeelte van het stagetraject.

2.2.1. Doe-activiteit en algemene informatie over stage De stage vindt plaats in het vijfde en zesde jaar en is een cruciaal onderdeel van de opleiding. Daarom kunnen lesmomenten over dit thema ook in de schooljaren vooraf een echte meerwaarde bieden. Fvb-ffc Constructiv West-Vlaanderen ontwikkelde een aantal “doe-opdrachten”. Een voorbeeld daarvan is opgenomen in het gedeelte voor de scholen. Bouwbedrijven, scholen, opleidingscentra, enz. kunnen deze opdrachten gebruiken om jongeren op een speelse manier te laten kennismaken met de bouwsector en te helpen hun arbeidsidentiteit te vinden, met andere woorden hen te helpen te ontdekken wat hen het beste ligt (metselen, timmeren, pleisteren, …). Ook moet voor het vierde jaar al aandacht worden besteed aan wat een stage inhoudt, wat de verwachtingen van de sector zijn en wat een correcte arbeidsattitude is.

2.2.2. Een stageplaats vinden In het vierde jaar wordt gezocht naar een stageplaats. De nadruk moet liggen op zelfstandig een stageplaats vinden, omdat dit de leerlingen voorbereidt op zelfstandig zoeken naar werk. Daarom moet ook aandacht besteed worden aan solliciteren en het goed gebruiken van de eigen netwerken. De leerlingen moeten ook kennismaken met de stagedatabanken van de werkgeversorganisaties en indien nodig contact opnemen met fvb-ffc Constructiv voor ondersteuning. Als de beslissing over de door de leerling voorgestelde stageplaats negatief is, wordt een alternatief gezocht via de leerkracht.

2.2.3. Administratief gedeelte De volgende administratieve documenten zijn nodig: • de stageovereenkomst tussen de school, de stagiair en de aannemer; • de risicoanalyse; • het stagecharter. Verder moeten nog een aantal administratieve acties uitgevoerd worden: • Het medisch attest wordt bewaard door de externe dienst waar het gezondheidstoezicht uitgevoerd werd en er wordt een exemplaar ter beschikking gesteld van de aannemer, de stagiair en de school. • Voor de arbeidsongevallenverzekering moet de stagiair ingeschreven zijn op de personeelslijst. • Wanneer een beroep gedaan wordt op een stagiair, moet de aannemer dit vooraf melden aan zijn verzekering.

4

NAVB DOSSIER • N° 133


Figuur 1: Stagetraject: voorbereidend gedeelte

DOE-activiteit

Arbeidsactiviteit? Zelfevaluatie?

Vóór het 4de jaar

Wat is de stage & weg ernaartoe

Verwachtingen sector en arbeidsattitude

4de jaar

Een stageplaats vinden

Netwerken / sollicitatie

Beslissing

nee

INPUT CONSTRUCTIV

Alternatief via de leerkracht

ja Stagecontactavond + administratie

Doelstelling stage

Welzijnsopleiding voorzien

Proefstagedag

Goedkeuring

Start stage

Onthaal Naar vervolg van stage (zie figuur 2)


Stagegids 5


2.2.4. Informatieve momenten in de klas en proefstagedag Informatieve momenten in de klas kunnen zowel technisch en persoonlijk als louter informatief zijn (bv. formulieren). Ze gaan over cruciale zaken die de leerlingen voorbereiden op hun stage. Het startpunt om dit te organiseren zijn de mogelijke vragen bij kandidaat-stagiairs. Enkele vragen kunnen zijn: • Wat kan en wat kan niet tijdens een stage? • Hoe moet ik een stageplaats zoeken? • Hoe ga ik om met mijn collega’s, hoe moet ik me gedragen? • Wat zijn de doelstellingen van een stage? • Wat kan ik leren tijdens een stage? • Waarom een stage? • …

2.2.5. Goedkeuring van de stageplaats De goedkeuring van de stageplaats is een taak van de school. Rekening houdend met de eisen van de sector en de wederzijdse verwachtingen van de stage zal de school de stage al dan niet goedkeuren. Ze kan ook een alternatief voorstellen.

2.3. Tijdens en na de stage Figuur 2 biedt u een overzicht van het stagetraject tijdens en na de stage.

2.3.1. Onthaaldag Bij een goede stage is een goed onthaal ideaal. Voor een geslaagde onthaaldag moeten heel wat voorbereidingen getroffen worden. Deze komen aan bod in punt 3.6 “Onthaal van stagiairs” in het gedeelte voor de aannemer.

2.3.2. Verschillende stagevormen Er bestaan twee verschillende stagevormen: • alternerende stage: de stageperiode is opgesplitst in periodes van een week stage, afgewisseld met lesweken; • blokstage: de stage wordt uitgevoerd in één blok. Deze beide stagevormen hebben voor- en nadelen en vragen een andere manier van opvolgen. Een alternerende stage is vooral geschikt voor een vijfde jaar; voor een zesde jaar wordt een blokstage voorgesteld. Ook voor het zevende jaar wordt een blokstage voorgesteld met het oog op een latere tewerkstelling in het bedrijf in kwestie.

2.3.3. Opvolging in de lessen De stagemomenten moeten, zoals in het stroomdiagram, tijdens en na de stage aan bod komen in de les. Zo worden de stage-ervaringen opengetrokken en wordt er van elkaar geleerd. De volgende onderdelen kunnen tijdens de les besproken worden: • de bevindingen van de stagebegeleider van de school naar aanleiding van zijn stagebezoeken; • de voorstelling van de stage door de stagiair; • een nabespreking. Voor de verdere uitwerking van deze drie onderdelen wordt verwezen naar het gedeelte voor de scholen.

2.3.4. Evaluatie Het vertrekpunt van de sector is dat de evaluatie door alle partijen uitgevoerd moet worden en blinde vlekken moet detecteren. Evaluatie is niet eenmalig, maar moet continu gebeuren, zodat bijsturing mogelijk is.

2.3.4.1. Zelfevaluatie Gelet op de doelstelling van de stage is dit één van de belangrijkste punten. Zichzelf een spiegel voorhouden van zowel de eigen vaardigheden als de eigen attitudes biedt een meerwaarde, zeker na een toetsing met de andere evaluaties. Voor de verdere uitwerking wordt verwezen naar het gedeelte voor de stagiair.

2.3.4.2. Evaluatie door de aannemer Ook de werkgeversorganisaties hebben richtlijnen over evaluaties. Het standpunt van Constructiv vertrekt van het correcte aftoetsen van vooraf bepaalde doelstellingen, zowel in verband met

6



Figuur 2: Stroomdiagram voor een ideale stage en de evaluatie erna

Vervolg stage

Onthaal

Integreren nt

Alternerende stage

Blokstage

Stagebezoek en fotomateriaal voor lesmoment(en)

Evolueren v

Werfbezoek veiligheid en welzijn

Terugblikken

Zelfevaluatie en sturing

Voorstelling in een lesmoment

5de jaar

Nabespreking in de les

6de jaar

Bewustwording Eindevaluatie

Alternatieven ontwikkelen

Uitvoeren

Finalisatie

Zit ik op het juiste spoor?

Kan ik starten?

Keuze beroepsdoelwit

BRUG NAAR WERK


Stagegids 7


vaardigheden als attitudes. Voor de verdere uitwerking wordt verwezen naar het gedeelte voor de aannemer.

2.3.4.3. Eindevaluatie De eindevaluatie wordt uitgevoerd in het vijfde jaar en is bedoeld als een correctie of bevestiging van de verwachtingen. Hiervoor wordt verwezen naar het gedeelte voor de school.

2.3.4.4. Finalisering: kan ik starten? De finaliseringsevaluatie gebeurt in het zesde jaar en moet een brug naar werk vormen. Hiervoor wordt verwezen naar het gedeelte voor de stagiair.

8



3. Voor de aannemer

3. Voor de aannemer ......................................................................................................................................... 9 3.1. Basisinformatie voor de aannemer............................................................................................................. 10 3.1.1. Voldoet mijn bedrijf aan de voorwaarden?...................................................................................... 10 3.1.2. Een stagementor aanduiden ........................................................................................................... 10 3.1.3. Hoe bereid ik de komst van een stagiair voor?................................................................................. 10 3.1.3.1. Welke werkzaamheden mag de stagiair uitvoeren? .................................................................. 11 3.1.3.2. Risicoanalyse ............................................................................................................................ 11 3.1.3.3. Gezondheidstoezicht................................................................................................................. 11 3.1.3.4. Correcte afspraken met de school en de leerling ....................................................................... 11 3.1.4. Onthaal van de stagiair ................................................................................................................... 11 3.1.5. Evaluatie ......................................................................................................................................... 12 3.2. Praktische informatie voor de aannemer over de regelgeving voor stagiairs .............................................. 12 3.3. Gevaarlijke werkzaamheden ...................................................................................................................... 13 3.3.1. Algemene verbodsbepalingen ........................................................................................................ 13 3.3.2. Stagiairs jonger dan 18 jaar ............................................................................................................ 13 3.3.3. Stagiairs ouder dan 18 jaar ............................................................................................................. 13 3.3.4. Niet-limitatieve lijst van verboden werkzaamheden in de bouwsector ........................................... 14 3.3.5. Afspraken over het gebruik van arbeidsmiddelen, werkzaamheden en materialen ........................ 15 3.4. Gezondheidstoezicht .................................................................................................................................. 16 3.4.1. Wanneer noodzakelijk? ................................................................................................................... 16 3.4.2. Financiering .................................................................................................................................... 16 3.5. Risicoanalyse.............................................................................................................................................. 17 3.5.1. Verplichtingen van de werkgever .................................................................................................... 17 3.5.2. Opmaak van de risicoanalyse .......................................................................................................... 18 3.5.2.1. Checklist Welzijn voor stagiairs ................................................................................................. 18 3.5.2.2. Preventiefiche bouw ................................................................................................................. 26 3.5.3. Werkpostfiche ................................................................................................................................. 26 3.6. Onthaal van stagiairs.................................................................................................................................. 31 3.6.1. Fase 1: Voorbereiding van de stage ................................................................................................. 31 3.6.1.1. Voorbereiding van het engagement.......................................................................................... 31 3.6.1.2. Eerste contact (contactavond)................................................................................................... 32 3.6.1.3. Het stageprogramma vastleggen.............................................................................................. 32 3.6.2. Fase 2: Eerste werkdag .................................................................................................................... 32 3.6.2.1. Informatie over het bedrijf (arbeidsuren, verantwoordelijken, afspraken, …) ......................... 32 3.6.2.2. Stageopdracht .......................................................................................................................... 33 3.6.2.3. Bijzondere maatregelen: verboden werkzaamheden ................................................................ 33 3.6.2.4. Informatie over veiligheid en gezondheid op de arbeidsplaats ................................................. 33 3.6.2.5. Hulpmiddelen bij het onthaal ................................................................................................... 34 3.6.3. Fase 3: Begeleiding op de bouwplaats en opvolging in de klas ....................................................... 38 3.6.4. Fase 4: Evaluatie .............................................................................................................................. 38 3.7. Evaluatie door de aannemer ...................................................................................................................... 39


Stagegids 9


3.1. Basisinformatie voor de aannemer U denkt eraan in de toekomst te investeren en een stageplaats aan te bieden. Tijdens een stage bent u verantwoordelijk voor het goede verloop en moet u ervoor zorgen samen te groeien naar een positieve ervaring voor alle partijen (de school, de leerling en uw bedrijf ). Hierna zijn de verschillende documenten te vinden die ondersteuning bieden voor een goede stage-ervaring. Veel succes! Volg deze vijf stappen naar een geslaagde stage: 1. Voldoet mijn bedrijf aan de voorwaarden? 2. Wie kan stagementor zijn? 3. Hoe moet ik de komst van een stagiair voorbereiden? 3.1. Welke activiteiten kan ik de stagiair aanbieden? 3.2. Opmaak van een risicoanalyse en voorstellen van preventiemaatregelen 3.3. Gezondheidstoezicht 3.4. Hoe spreek ik af met de school en de leerling? 4. Onthaal en informatie over welzijn 5. Wat met de evaluatie?

3.1.1. Voldoet mijn bedrijf aan de voorwaarden? Toets af of uw bedrijf een stageplaats kan bieden en voldoet aan de sectoraal bepaalde voorwaarden:

JA

NEE

Uw bedrijf voldoet aan de sectorale criteria van een stageplaats: het heeft een RSZ-nummer onder Paritair Comité 124.

❏

❏

Uw bedrijf is bereid deel te nemen aan een stage-informatiebijeenkomst die door de school georganiseerd wordt. Op deze bijeenkomst worden de nodige elementen om een goede stage mogelijk te maken besproken in aanwezigheid van alle partijen.

❏

❏

Uw bedrijf staat open voor een eerste kennismaking voor aanvang van de stage. Als toekomstig stagebedrijf gaat u ook akkoord met de mogelijkheid van een proefdag voor de stagiair of een werfbezoek, en dit georganiseerd via de school.

❏

❏

Uw bedrijf zorgt voor een goede communicatie tussen alle partijen, zodat iedereen voor aanvang van de stage geïnformeerd is. Praktische afspraken over uurregeling, vervoer, afwezigheden, … worden vastgelegd.

❏

❏

Uw bedrijf stelt de leerling tewerk op een veilige werf met de nodige welzijnsvoorzieningen.

❏

❏

Uw bedrijfsactiviteit sluit aan bij de studierichting en -inhoud van de leerling.

❏

❏

Per schijf van 10 werknemers sluit uw bedrijf niet meer dan twee stageovereenkomsten tegelijk af (criterium om de kwaliteit van de begeleiding te waarborgen).

❏

❏

3.1.2. Een stagementor aanduiden Wie u aanduidt als stagementor, is een belangrijke keuze voor u en voor de stagiair en moet dus goed overwogen worden. De toekomstige mentor moet in elk geval aan de volgende sectorale voorwaarden voldoen: • minstens 25 jaar oud zijn; • 7 jaar beroepservaring hebben; • de “feeling” hebben om jongeren iets bij te leren over het vak (als voorbereiding op zijn functie kan de stagementor een opleiding “Stagebegeleiding” volgen); • openstaan voor een constante dialoog met de stagiair (de stagiair kan altijd met zijn vragen bij hem terecht), de taken van de stagiair nauwlettend opvolgen en waar nodig bijsturen. • zich engageren om de beheersinstrumenten (stageboekje, evaluatiefiches, ...) te gebruiken en hiervoor voldoende tijd ter beschikking krijgen.

3.1.3. Hoe bereid ik de komst van een stagiair voor? In eerste instantie moet u nagaan welke werkzaamheden de stagiair mag uitvoeren. Daarna moet u een risicoanalyse uitvoeren om de risico’s vast te leggen en te bepalen welke preventiemaatregelen, persoonlijke beschermingsmiddelen en inentingen nodig zijn voor de stagiair. Indien nodig moet de stagiair een bijkomende/aanvullende gezondheidsbeoordeling ondergaan. De inhoud van deze gezondheidsbeoordeling wordt bepaald door de risicoanalyse. Verder moet u ook het onthaal van de stagiair voorbereiden en de stagementor hierbij betrekken.

10



3.1.3.1. Welke werkzaamheden mag de stagiair uitvoeren? De stagementor moet ervoor zorgen dat de leerling zo veel mogelijk kennis en ervaring kan opdoen. Hou er rekening mee dat een stagiair niet alle activiteiten mag uitvoeren, de werkopdrachten moeten aangepast zijn aan zijn capaciteiten.

3.1.3.2. Risicoanalyse De werkgever is verplicht een analyse te maken van de risico’s waaraan stagiairs blootgesteld kunnen worden. Verder moet hij zorgen voor preventiemaatregelen en het onthaal van de stagiairs. Uw bedrijf moet vooraf in een analyse de mogelijke risico’s van de uit te voeren werkzaamheden, op voorwaarde dat deze niet verboden zijn, in beeld brengen. De nodige aandacht moet worden besteed aan de preventiemaatregelen, het gezondheidstoezicht en PBM’s, in overeenstemming met de toekomstige activiteiten van de stagiair. Verdere uitleg en voorbeelden zijn hierna opgenomen (zie punt 3.5 “Risicoanalyse”). U moet de school op de hoogte brengen van de resultaten van de analyse. Als de risicoanalyse aantoont dat gezondheidstoezicht nodig is, is de regelgeving betreffende het gezondheidstoezicht van toepassing. U moet aangeven of er inentingen verplicht zijn en of onmiddellijke preventiemaatregelen in verband met moederschapsbescherming noodzakelijk zijn.

Onvoldoende veiligheidsmaatregelen

3.1.3.3. Gezondheidstoezicht De werkgever is verantwoordelijk voor de organisatie van het gezondheidstoezicht. De eerste werkgever, bij wie de stagiair zijn allereerste stage doet, moet ervoor zorgen dat de stagiair een voorafgaande gezondheidsbeoordeling ondergaat voor de bestaande risico’s. In punt 3.4 “Gezondheidstoezicht stagiair” vindt u meer informatie over het gezondheidstoezicht. Telkens wanneer de stagiair blootgesteld wordt aan een ander risico bij een andere werkgever, moet een bijkomende gezondheidsbeoordeling uitgevoerd worden.

3.1.3.4. Correcte afspraken met de school en de leerling Als u werkt met mensen, weet u dat alles staat of valt met een goede communicatie, zowel op de bouwplaats als erbuiten. Alle partijen moeten op dezelfde golflengte zitten en correcte verwachtingen stellen. Het bedrijf en de stagementor bekijken samen de volgende elementen: • De werkgever en stagementor stellen samen met de stagebegeleider een stageprogramma op waarin de doelstellingen en de inhoud van de stage aan bod komen. Dit programma houdt rekening met de capaciteiten en de verworven vaardigheden van de leerling én de richting waarin de leerling zelf wenst te groeien. • De stagementor bespreekt het stageprogramma met de stagiair en licht hem in over de gebruikelijke werkmethodes van het bedrijf. • De stagementor, die op de hoogte is van het stageprogramma en de capaciteiten van de leerling, zorgt ervoor dat de werkopdracht voor de stagiair aangepast is aan de situatie en dat deze stagiair zo veel mogelijk kennis en ervaring kan opdoen. • De stagementor licht de jongere in over de werken bouwplaatsomstandigheden, de stand van de werken en de veiligheidsaanpak van het bedrijf.

3.1.4. Onthaal van de stagiair Het onthaal moet in een goede en ongedwongen sfeer verlopen, zodat de stagiair zich thuis voelt in uw bedrijf. Zorg dat de stagementor altijd aanwezig is tijdens het onthaal en betrek hem erbij. Gezien de korte duur van de stage kan het onthaal beperkt worden tot een dag. Hieronder vindt u enkele tips om op te nemen in de onthaaldag. In de voormiddag kunnen de volgende onderwerpen overlopen worden: • Stel de medewerkers persoonlijk voor aan de stagiair en vraag ze hun functie in het bedrijf toe te lichten. • Bespreek met de stagiair het takenpakket en de vaardigheden, kennis en attitudes die hij tijdens de stage moet verwerven. • Informeer de stagiair over veiligheid en geef hem alle nodige materialen en kledij. In dit gedeelte is een preventiefiche opgenomen. Voor andere preventiefiches verwijzen we naar navb dossier 111, “Onthaalwijzer – Preventiefiches”. • Toon de stagiair de risicoposten waarvan sprake is in de risicoanalyse en maak duidelijke afspraken over het wel of niet uitvoeren van werken op deze posten, al dan niet onder deskundige begeleiding van de stagementor. • Maak de stagiair duidelijk dat hij zich moet gedragen zoals de andere medewerkers en dat hij dezelfde regels moet naleven.


Stagegids 11


• Zorg voor een rondleiding in uw bedrijf en informeer de stagiair uitvoerig over het reilen en zeilen in uw bedrijf. • Praat met de stagiair over het begin en einde van de werktijden, het takenpakket, de onkostenvergoeding, … • Breng zeker ook praktische aspecten ter sprake: maaltijden, carpooling, parkeerplaats, … • Voorzie eventueel documentatiemateriaal, maar overlaad de stagiair niet met informatie. In de namiddag kunt u de stagiair een eerste stageopdracht geven en deze laten toelichten door de mentor. In punt 3.6 “Onthaal van stagiairs” wordt meer uitleg gegeven over de onthaalprocedure en zijn enkele bijkomende documenten opgenomen.

3.1.5. Evaluatie Hoe was de ervaring voor de leerling en voor u? Deze evaluatie moet een bevestiging zijn van hoe de stage in uw bedrijf verlopen is. Er moet op een objectieve manier ingeschat worden op welke punten de stage een succes was. De school kan evaluatiedocumenten ter beschikking stellen of u kunt het “Evaluatieformulier voor de stagementor”, dat u verder in dit dossier vindt, gebruiken.

3.2. Praktische informatie voor de aannemer over de regelgeving voor stagiairs Samenvatting van de vereisten uit het KB Stagiairs1 Het KB Stagiairs legt een aantal eisen op met betrekking tot: • de analyse van risico’s en preventiemaatregelen; • het onthaal en de begeleiding van stagiairs; • het gezondheidstoezicht; • de verbodsbepalingen voor gevaarlijke werkzaamheden. De onderstaande tabel lijst de eisen op. Elk punt wordt nog eens in detail besproken. Eisen in verband met:

KB Stagiairs van 21.09.2004 (BS 04.10.2004)

Risicoanalyse en preventiemaatregelen

Voor aanvang van de arbeid en tenminste eenmaal per jaar (art. 3)

Informatie over risico’s en preventiemaatregelen

Ja, schriftelijk indien gezondheidstoezicht verplicht (art. 5)

Onthaal en begeleiding

Voor aanvang van de arbeid (art. 7) + ervaren werknemer (art. 13, 8° van het KB Welzijnsbeleid)

Verbodsbepalingen voor gevaarlijke werkzaamheden

Ja behalve: • afhankelijk van de resultaten van de risicoanalyse (gezondheidstoezicht is noodzakelijk)en indien: • preventiemaatregelen effectief en gecontroleerd door lid van de hiërarchische lijn • met ervaren werknemer (art. 8 tot 10)

Gezondheidstoezicht - Voorafgaande gezondheidsbeoordeling

Ja: afhankelijk van de resultaten van de risicoanalyse (gezondheidstoezicht is noodzakelijk) en indien: • jonger dan 18 jaar • nachtarbeid • afwijkingen op verbodsbepalingen • blootstelling aan agentia/procedés; tewerkstelling aan werkzaamheden of op plaatsen waar specifiek risico bestaat voor hun gezondheid Nee: dus vrijgesteld van voorafgaande gezondheidsbeoordeling als de risicoanalyse bepaalt dat dit niet nodig is (overbodig) + attest dat bewijst dat de stagiair minder dan 5 jaar geleden werd onderworpen aan medisch schooltoezicht Opmerking: De voorafgaande gezondheidsbeoordeling wordt bij elke opeenvolgende stage enkel herhaald als de stagiair wordt blootgesteld aan een nieuw risico. Ja: afhankelijk van de resultaten van de risicoanalyse en indien: • jonger dan 18 jaar • duurtijd minder dan 6 maanden • nachtarbeid • afwijkingen op verbodsbepalingen (art. 7)

Gezondheidstoezicht - Periodieke gezondheidsbeoordeling

Opmerking: Een periodieke gezondheidsbeoordeling is in principe NIET nodig als er geen sprake is van 6 maanden opeenvolgende stage. Ja: als gezondheidstoezicht verplicht (art. 5)

Schriftelijke informatie-uitwisseling met onderwijsinstelling

1

12


KB van 21 september 2004 betreffende de bescherming van stagiairs en errata en wijzigingen


3.3. Gevaarlijke werkzaamheden Voor stagiairs moet ook rekening gehouden worden met het KB Jongeren2. In het KB Stagiairs wordt immers naar dit KB Jongeren verwezen voor werken en plaatsen die uitgesloten zijn.

3.3.1. Algemene verbodsbepalingen Het verbod om jongeren tewerk te stellen aan werkzaamheden die als gevaarlijk worden beschouwd, houdt verband met: • de blootstelling van de jongere aan bepaalde fysische (extreme warmte/koude), biologische (categorie 3, zoals TBC en hepatitis B, en categorie 4) of chemische agentia (met gevaar voor de gezondheid); • sommige procedés en werkzaamheden (bv. sloopwerkzaamheden, werkzaamheden met springstoffen, met bepaalde werktuigen, gevaarlijke machines, enz.); • plaatsen waar o.a. werkzaamheden gebeuren met gevaar voor brand, een ernstige ontploffing of blootstelling aan asbest. Zijn ook verboden: • werkzaamheden die de jongere, objectief gezien, lichamelijk of psychisch niet aankan of die risicofactoren voor ongevallen inhouden waarvan vermoed kan worden dat jongeren, gezien hun leeftijd, ze niet kunnen beseffen of voorkomen. Dit is bijvoorbeeld werken op hoogte, manueel hanteren van lasten, werken met gemotoriseerde werktuigen.

3.3.2. Stagiairs jonger dan 18 jaar De verbodsbepalingen zijn niet absoluut. In afdeling III, artikel 8 van het KB Jongeren zijn verbodsbepalingen opgenomen om te vermijden dat jongeren arbeid verrichten op plaatsen die als gevaarlijk worden beschouwd. Deze risicovolle werkzaamheden mogen enkel uitgevoerd worden door minderjarige jongeren als voldaan wordt aan de voorwaarden uit afdeling IV – afwijking art. 10 van het KB Jongeren: 1. Het gaat om arbeid, betrokkenheid of aanwezigheid die onontbeerlijk is voor hun beroepsopleiding. 2. De werkgever vergewist zich ervan dat de bijkomende preventiemaatregelen (eigenheid stagiair) effectief zijn en door een lid van de hiërarchische lijn, aangewezen door de werkgever, worden gecontroleerd. 3. De werkgever ziet erop toe dat het risicovolle werk uitgevoerd wordt in het bijzijn van een ervaren werknemer en dat de aanwezigheid op risicovolle plaatsen gebeurt in het bijzijn van een ervaren werknemer.

3.3.3. Stagiairs ouder dan 18 jaar In het KB Jongeren zijn ook enkele uitzonderingen op de algemene verbodsbepalingen opgenomen voor stagiairs ouder dan 18 jaar (zie artikel 11). Het gaat vooral om het besturen van gemotoriseerde transportwerktuigen. In navb dossier 102, “Jongeren in de bouw”, zijn de voorwaarden opgenomen. Voor meer informatie over de voorwaarden voor student-werknemers voor het bedienen van gemotoriseerde transportwerktuigen wordt verwezen naar navb dossier 130, “De risico’s en de preventiemaatregelen bij het behandelen van bouwmaterialen bij de handelaar”. 1. Het betreft een platformtruck – dit is een transportwerktuig waarbij de last op een vast platform of op een andere niet-hefbare inrichting wordt vervoerd – of een pallettruck – dit is een niet-stapelende heftruck met geringe hefhoogte met een gesteunde vork voor het vervoer van palletten – of een platformheftruck – dit is een heftruck met een hefplatform met geringe hefhoogte of andere inrichting voor het vervoeren van lasten. 2

KB van 3 mei 1999 betreffende de bescherming van de jongeren op het werk en errata van 5 november 1999 en wijzigingen


Stagegids 13


2. De werkgever verzekert zich ervan dat de studenten-werknemers belast met de bediening van deze toestellen, voldoende betrouwbaar en bevoegd zijn. 3. De bedieningsorganen van de toestellen moeten van een type zijn dat een permanente actie van de bestuurder vereist en moeten, wanneer ze aan zichzelf overgelaten worden, automatisch in de neutrale stand terugkeren. 4. De snelheid van het rijden in onbelaste toestand en op vlak terrein is beperkt tot 6 km/u voor de toestellen met meelopende bestuurder, en tot 16 km/u voor de toestellen met meerijdende bestuurder.

3.3.4. Niet-limitatieve lijst van verboden werkzaamheden in de bouwsector Bepaalde gevaarlijke taken mogen niet door jongeren uitgevoerd worden. Zo zijn de volgende werken en plaatsen uitgesloten voor jongeren: • taken die hun lichamelijke of psychische capaciteiten te boven gaan (bv. taken waarvan het tempo bepaald wordt door machines); • taken die de jongeren blootstellen aan giftige of kankerverwekkende stoffen (loodhoudende verfstoffen), stoffen die erfelijke genetische veranderingen veroorzaken; • taken die risicofactoren voor ongevallen inhouden waarvan vermoed kan worden dat jongeren deze meestal niet beseffen of kunnen voorkomen door hun gebrek aan inzicht in veiligheid, gebrek aan ervaring of gebrek aan opleiding (bv. werken op hoogte, gemotoriseerde machines, …); • taken die de jongeren blootstellen aan extreme koude of hitte, aan lawaai of trillingen; • het besturen van gemotoriseerde transportwerktuigen (hierop gelden echter een paar uitzonderingen voor studenten-werknemers ouder dan 18 jaar, namelijk voor het besturen van niet-stapelende gemotoriseerde transportwerktuigen met geringe hefhoogte); • werk in persluchtcaissons en onder overdruk; • taken waarbij gebruik wordt gemaakt van apparaten voor de vervaardiging, de opslag of het vullen van reservoirs met ontvlambare vloeistoffen en met samengeperste, vloeibare of opgeloste gassen; • werkzaamheden die een ernstige brand of zware ontploffingen kunnen veroorzaken; • grond- en stutwerk bij uitgravingen van meer dan 2 m diep, waarvan de breedte op halve diepte kleiner is dan de diepte; werk dat instortingen kan veroorzaken; • besturen van graafwerktuigen en -machines; • besturen van machines voor het heien van palen; • besturen van hefwerktuigen en het geleiden van de bestuurders ervan met signalen; • slopen van gebouwen; • oprichten en afbreken van stellingen; • las- of snijwerk met de elektrische boog of met de brander in tanks; • gebruik van schiethamers; • onderhoud, reiniging en herstelling van hoogspanningsinstallaties in transformatorhuisjes; arbeid met gevaren op het gebied van elektriciteit op hoge spanning; • werken met gevaarlijke machines, zoals houtbewerkingsmachines (cirkelzagen, lintzagen, vlakbanken, vandiktebanken, frezen, pennenbanken, kettingfrezen, gecombineerde machines), metaalpersen, persen voor het vormen van plastische stoffen, mechanisch bewogen metaalscharen en snijmachines, valhamers, behalve wanneer deze machines vast voorzien zijn van afdoende beschermingssystemen die onafhankelijk werken van de bediener; • schilderwerk waarbij gebruik wordt gemaakt van loodwit, loodsulfaat of enig product dat die pigmenten bevat, indien het loodgehalte groter is dan 2 gewichtsprocent berekend in metallische toestand; • lokalen of bouwplaatsen waar door werken asbestvezels kunnen worden vrijgemaakt; • werk aan of met kuipen, bassins, reservoirs of flessen die chemische agentia bevatten; • en ten slotte – hoewel niet expliciet vermeld in het KB van 3 mei 1999 – werken op steile daken met een helling van meer dan 34°, torens en schoorstenen (de argumentatie is hier dat enkel werknemers die in dit soort werken ervaren zijn en de geschiktheden bezitten voor het werk op hoogte, op deze plaatsen mogen werken – ARAB, art. 462.3.1).

14



3.3.5. Afspraken over het gebruik van arbeidsmiddelen, werkzaamheden en materialen De tabel hieronder maakt voor de stagiair, de school en de stagegever duidelijk welke opleidingen en instructies over welzijn en preventie de stagiair al kreeg of nog moet krijgen in het bedrijf waar hij stage loopt. Ook de werkzaamheden die onder toezicht of in het bijzijn van een stagementor/ ervaren werknemer moeten gebeuren, kunnen hier aangeduid worden. De stagiair moet altijd: 1. opleiding/instructies gekregen hebben in de school (kolom A) OF op de stageplaats (kolom B); 2. werken onder toezicht of in het bijzijn van zijn stagementor of van een ervaren werknemer (kolom C). Als deze twee voorwaarden niet vervuld zijn, mag de stagiair deze activiteit niet uitvoeren. Onderdeel

A. Opleiding/instructies genoten in school/onderwijsinstelling?

B. Opleiding/instructies te krijgen op stageplaats?

C. Onder toezicht of in het bijzijn van stagementor/ ervaren werknemer?

Verboden?

Opmerkingen

Ja

Nee

Ja

Nee

Ja

Nee

Werken met gevaarlijke stoffen

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Plaatsen van isolatie

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Verwijderen van asbest

❏

❏

❏

❏

❏

❏

X ❏

Schilderwerken (van loodwit, loodsulfaat of enig product dat die pigmenten bevat)

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Besturen van bouwplaatsmachines, transportwerktuigen

❏

❏

❏

❏

❏

❏

X ❏

Verboden onder 18 jaar

Afbraakwerken

❏

❏

❏

❏

❏

❏

X ❏


Aanwezig zijn op plaatsen herkenbaar aan de gevarensymbolen

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Elders zijn op het project dan op de eigen werkplek

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Werken met handgereedschap

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Werken met gevaarlijke machines (houtbewerkingsmachines, …)

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Werken met sneldraaiend handgereedschap (boormachine, cirkelzaagmachines, haakse slijpschijf, …)

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Werken met pneumatische hamer

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Vloeropeningen afdekken, leuningen aanbrengen langs vloeren en wandopeningen

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Lasten aanslaan of afkoppelen van een bouwkraan en aanwijzingen geven aan machinisten of chauffeurs

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Bedienen van goederen- en/of personenliften

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Werken met mixer of mortelmolen

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Werken in besloten ruimtes of als wacht optreden

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Ladders plaatsen of verplaatsen

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Op hoogte werken met kans op valgevaar en dus kans op letsel

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Opbouwen en verplaatsen van een rolsteiger

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Werken op hoogte, op steile daken met een helling van meer dan 34°, torens en schoorstenen

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Werken op stelling • schraag in opbouw

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏


Stagegids 15


Onderdeel

A. Opleiding/instructies genoten in school/onderwijsinstelling?

B. Opleiding/instructies te krijgen op stageplaats?

C. Onder toezicht of in het bijzijn van stagementor/ ervaren werknemer?

Verboden?

Ja

Nee

Ja

Nee

Ja

Nee

Werken op hoogte • schraag in gebruik

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Werken op hoogte • stellingen: opbouw tot 8 m

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Werken op hoogte • gebruik stelling

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Werken op ladders

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Montage en demontage van zware prefabelementen

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Bekistingswerken

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Manueel heffen en tillen van lasten

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Werken in de buurt van hoogspanning

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Andere werken door het bedrijf bepaald (bv. blusopleiding) (Specifieer:) ...

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

…

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

…

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

…

❏

❏

❏

❏

❏

❏

❏

Opmerkingen

3.4. Gezondheidstoezicht stagiair 3.4.1. Wanneer noodzakelijk? Of stagiairs al dan niet onderworpen zijn aan gezondheidstoezicht, is afhankelijk van de resultaten van de risicoanalyse. Ze zijn in ieder geval onderworpen aan een voorafgaande gezondheidsbeoordeling wanneer: • ze jonger zijn dan 18 jaar; • ze nachtarbeid verrichten; • er afgeweken wordt van verbodsbepalingen; • ze blootgesteld worden aan agentia en procedés of tewerkgesteld worden aan werkzaamheden of op plaatsen waar een specifiek risico bestaat voor hun gezondheid. Als uit de risicoanalyse blijkt dat een voorafgaande gezondheidsbeoordeling niet nodig (overbodig) is en als de stagiair over een attest beschikt dat bewijst dat hij minder dan vijf jaar geleden werd onderworpen aan een medisch schooltoezicht, moet deze voorafgaande gezondheidsbeoordeling niet uitgevoerd worden. Dit geldt echter alleen op voorwaarde dat de stagiair op school al gelijkaardige activiteiten uitgevoerd heeft als tijdens zijn stage en op voorwaarde dat daarvoor een aangepast gezondheidstoezicht verricht werd tijdens het medisch schooltoezicht. Voor leerlingen in bouwopleidingen kan dat het geval zijn, want bouwactiviteiten verrichten maakt deel uit van hun schoolopleiding. Opmerking: Voor opeenvolgende stages moet de voorafgaande gezondheidsbeoordeling alleen herhaald worden als de stagiair aan een nieuw risico wordt blootgesteld.

3.4.2. Financiering Het gezondheidstoezicht van stagiairs wordt in principe uitgevoerd door de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk (EDPB) van de werkgever, maar op vraag van de werkgever kan het ook uitgevoerd worden door de EDPB van de school. In dat laatste geval bezorgt de arbeidsgeneesheer van de EDPB het formulier van gezondheidsbeoordeling na het onderzoek aan de school, die er op haar beurt een kopie van bezorgt aan de werkgever en de stagiair. Vroeger bedroeg het tarief voor de werkgever maar een derde van de normale prijs als hij een beroep deed op de EDPB van de school, maar na een arrest van de Raad van State wordt voortaan de normale prijs aangerekend (72 EUR op jaarbasis en per stagiair, bedrag onderworpen aan de index). Het is echter niet de werkgever die deze bijdrage betaalt, maar wel het Fonds voor Beroepsziekten (FBZ). De EDPB van de school factureert rechtstreeks aan het FBZ. Dit systeem werd in het leven geroepen om stages te promoten.

16



Opmerking: Het FBZ betaalt enkel de kosten van algemene onderzoeken. Bijkomende onderzoeken die eventueel uitgevoerd moeten worden, zijn financieel ten laste van de werkgever. Het is de arbeidsgeneesheer die beslist of er bijkomende onderzoeken moeten gebeuren.

3.5. Risicoanalyse 3.5.1. Verplichtingen van de werkgever De werkgever is verplicht een analyse te maken van de risico’s waaraan stagiairs blootgesteld kunnen worden. Hij is ook verantwoordelijk voor de organisatie van het gezondheidstoezicht en moet ten slotte zorgen voor preventiemaatregelen en het onthaal van de stagiairs. • De werkgever voert een risicoanalyse uit en stelt de nodige preventiemaatregelen vast; het betreft maatregelen die de stagiairs beschermen tegen elk risico dat hun veiligheid, lichamelijke of geestelijke gezondheid of ontwikkeling kan schaden. • Wanneer het risico is gebleken, past de werkgever de nodige preventiemaatregelen toe. • Deze passende maatregelen zijn de preventiemaatregelen vermeld in artikel 9 van het KB Welzijnsbeleid3 en hebben betrekking op: - de organisatie van het bedrijf met inbegrip van de gebruikte werken productiemethodes; - de inrichting van de arbeidsplaatsen; - de conceptie en aanpassing van de werkpost; - de keuze en het gebruik van arbeidsmiddelen; - de bescherming tegen chemische, biologische en fysische risico’s; - de collectieve en persoonlijke beschermingsmiddelen en werkkledij; - de toepassing van een aangepaste veiligheids- en gezondheidssignalering; - het gezondheidstoezicht; - de psychosociale belasting veroorzaakt door het werk; - de bekwaamheid, vorming en informatie en daarbij horende instructies; - de coördinatie op de arbeidsplaats; - de noodprocedures. • De werkgever stelt de onderwijsinstelling in kennis van de resultaten van de risicoanalyse. Deze resultaten vermelden al naargelang het geval: - dat geen gezondheidstoezicht nodig is; - dat een passend gezondheidstoezicht nodig is; - dat een specifiek gezondheidstoezicht nodig is; - in voorkomend geval, de aard van de verplichte inentingen. • Vooraleer een stagiair tewerk te stellen verstrekt de werkgever aan de stagiair en aan de onderwijsinstelling een document dat informatie bevat over: - de beschrijving van de werkpost of activiteit die een passend gezondheidstoezicht vereist; - alle toe te passen preventiemaatregelen; - de aard van het risico dat een specifiek gezondheidstoezicht vereist; - de verplichtingen die de stagiair moet naleven in verband met de specifieke risico’s van de werkpost of activiteit; - de aangepaste opleiding met het oog op de toepassing van de preventiemaatregelen. • De werkgever zorgt voor het gezondheidstoezicht: dit wordt verricht door de afdeling medisch toezicht van de interne of externe dienst (het kan hier gaan om een voorafgaande gezondheidsbeoordeling, aangevuld met een periodieke gezondheidsbeoordeling). • Opgelet! Als de kandidaat-stagiair in de onderwijsinstelling een activiteit uitvoert die gelijkaardig is aan de arbeid die hij zal uitvoeren bij de werkgever, heeft de onderwijsinstelling de volgende opdrachten: - de risicoanalyse uitvoeren! - de preventiemaatregelen vaststellen; - de werkgever in kennis stellen van de resultaten van de risicoanalyse en van de toe te passen preventiemaatregelen; - de voorafgaande gezondheidsbeoordeling of inentingen: het formulier voor de gezondheidsbeoordeling overmaken aan de werkgever. Afhankelijk van het geval is dus de werkgever dan wel de onderwijsinstelling bevoegd voor het welzijn bij het begin van de stage! 3

KB van 27 maart 1998 betreffende het beleid inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk


Stagegids 17


3.5.2. Opmaak van de risicoanalyse In het gedeelte voor de school is een checklist opgenomen die een aanzet kan bieden om een risicoanalyse op te maken. Deze checklist moet ingevuld worden door de stagementor in samenwerking met de stagebegeleider. Deze twee personen kunnen zich laten bijstaan door hun respectieve preventieadviseurs.

3.5.2.1. Checklist Welzijn voor stagiairs4 Deze checklist is een hulpmiddel voor het verzamelen van informatie om een risicoanalyse van de stageplaats op te maken. Hieruit wordt een werkpostfiche opgemaakt. De werkpostfiche met de samenvatting van de risicoanalyse wordt bij de stageovereenkomst gevoegd en ondertekend door alle betrokkenen. Deze checklist wordt eenmalig ingevuld per stageplaats door de stagebegeleider in samenwerking met de stagementor van het bedrijf. Deze twee personen kunnen zich laten bijstaan door de preventieadviseurs van de school en het bedrijf (de stagegever) en een arbeidsgeneesheer. De checklist blijft geldig zolang de omstandigheden niet wijzigen.

4

18


Bron: Checklist voor stagiairs, gemeenschappelijke preventiedienst van het gemeenschapsonderwijs, versie 10 april 2006


Checklist Welzijn voor stagiairs I. Identificatie 1.

Identificatie leerling Naam leerling

2.

Voornaam leerling

Leeftijd

Werkervaring

Stagegever … Adres Tel.

Fax

Gsm

E-mail

Ondernemingsnummer

Nr. KBO 0… … ……… ………

Stageplaats voor Naam verantwoordelijke/directie

3.

Tel.

Fax

Gsm

E-mail

Identificatie stagebegeleiding Naam stagebegeleider (school)

Naam stagementor (aannemer)

Ingevuld door

Datum

II. Projectgegevens 1.

Benaming werkpost of algemene functieomschrijving Activiteit

Beschrijving van de werkzaamheden

Stageplaats Adres van de werkpost In de onderneming 2.

❏

Op verplaatsing

❏

Buiten

❏

Binnen ❏

Werkschema Dag- / week- / maandrooster Dagarbeid ❏

3.

Ploegenarbeid ❏

Nachtarbeid ❏

Weekend

Meestal ❏

Altijd ❏

❏

Stagiair werkt onder begeleiding Nee ❏

Soms

❏

III. Veiligheid 1.

Werken op hoogte (> 2 m) Nee

2.

❏

Ja

❏

Hoogte: … … m

Gebruik van beeldscherm (gemiddeld > 4 u/dag) Nee

❏


Ja

❏

Stagegids 19


III. Veiligheid (vervolg) 3.

Tillen van zware lasten Nee ❏ Ja

4.

❏

Volume:

Gewicht:

Frequentie:

Besturen/bedienen van voertuigen, hefwerktuigen en machines Nee ❏ Ja

❏

Welke?

Specifieer:

❏ Voertuigen


❏ Hefwerktuigen


❏ Houtbewerkingsmachines ❏ Metaalbewerkingsmachines ❏ Cirkelzagen ❏ Slijpschijven ❏ Mortelmolen ❏ … ❏ … ❏ … ❏ … 5.

Gebruik van chemische agentia (stof, gassen, dampen) en biologische agentia Nee ❏ Ja

❏

Welke?

Specifieer:

❏ … ❏ …. ❏ … ❏ … ❏ … ❏ … ❏ … 6.

Blootstelling aan fysische agentia ❏

Lawaai - gemiddeld meer dan 4 u/dag

Geluidssterkte:… dB

❏

Werken in omgeving met:

❏ overdruk ❏ onderdruk

❏

Trillingen

❏

Ioniserende stralen of radioactieve stralen

❏

Niet-ioniserende stralen

Zo ja, welke? ❏ Radiostralen ❏ Microstralen ❏ IR-stralen ❏ Uv-stralen ❏ Laserstralen

20



III. Veiligheid (vervolg) ❏

Klimatologische omstandigheden

❏ Hitte ❏ Koude

7.

Werken met verhoogd risico ❏

Werken in besloten ruimte

❏

Werken die een specifieke opleiding vereisen

Zo ja, welke? ❏ Werken op stelling ❏ Werken op hoogte ❏ Werken met persoonlijke valbeveiliging ❏ …

❏

Werken waarvoor men ouder moet zijn dan 18 jaar

Zo ja, welke? ❏ Besturen van voertuigen ❏ Besturen van hefwerktuigen ❏ Afbraakwerken (ouder dan 21 jaar)

8.

9.

Vereisten van de stagegever jegens de stagiair Eigenschappen en vaardigheden

Omschrijving werkpost

❏

Geen hoogtevrees

Steile trappen/hoge werkplatformen

❏

Geen claustrofobie

Enge ruimtes

❏

Behendigheid

Smalle doorgangen, andere

❏

Grote spierkracht, uithouding

Langdurig staand werk, wringen, torsen

❏

Hoog ritme

❏

Grote mentale belasting

❏

Abnormale houdingen en bewegingen

❏

Afgezonderd werk

❏

Zwembrevet

Werken in de nabijheid van water

❏

Opleiding VCA Basisveiligheid

Bij VCA-gecertificeerde bedrijven

❏

Opleiding “Steigers”

Werken op steigers

❏

Rijbewijs

…

❏

Opleiding “Werken met persoonlijke valbeveiliging”

❏

Opleiding EHBO

❏

Niet roken

Beperkte bewegingsruimte

Rookverbod op de werkpost

Blootstelling aan risico’s ❏

Val op begane grond

Gladde vloer (olie, water, ijs, …)

❏

Val van hoger gelegen vlak

Steigers, ladder, putten, werkplatformen

❏

Snijwonden, scherpe voorwerpen

Handwerktuigen, machines, splinters, …

❏

Rondvliegende voorwerpen, splinters

Sneldraaiende werktuigen

❏

Verbrijzeling, klemming

Nabijheid van werftoestellen, werfvoertuigen

❏

Rugbelasting

Tillen van lasten

❏

Brandwonden

Contact met warmte of koude (oppervlakken)

❏

Elektrische risico’s

Werken aan en in de buurt van elektriciteit


Stagegids 21


III. Veiligheid (vervolg)

10.

❏

Val van voorwerpen

❏

Lawaai

❏

Trillingen

❏

Hitte

Uitrusting, installaties, zon, klimaat, omgeving

❏

Laswerkzaamheden

UV-stralen, lasdampen en gassen

❏

Koude

Buitenomgeving

❏

Vochtigheid

Buitenomgeving, regen

❏

Overdruk/onderdruk

Machines, omgeving: meer dan 80 dB(A)

Identificatie/aanwezigheid van gevaarlijke werkzaamheden om afspraken te maken*

❏

Taken die de lichamelijke of psychische capaciteiten van de jongeren te boven gaan (bv. taken waarvan het tempo bepaald wordt door machines)

❏

Taken die de jongeren blootstellen aan giftige of kankerverwekkende stoffen, stoffen die erfelijke genetische veranderingen veroorzaken

❏

Taken die risicofactoren voor ongevallen inhouden waarvan vermoed kan worden dat jongeren deze meestal niet beseffen of kunnen voorkomen door hun gebrek aan inzicht in veiligheid, gebrek aan ervaring of gebrek aan opleiding

❏

Taken die de jongeren blootstellen aan extreme koude of hitte, aan lawaai of trillingen

❏

Het besturen van gemotoriseerde transportwerktuigen (hierop gelden echter een paar uitzonderingen voor studenten-werknemers ouder dan 18 jaar, namelijk voor het besturen van niet-stapelende gemotoriseerde transportwerktuigen met geringe hefhoogte)

❏

Werk in persluchtcaissons en onder overdruk

❏

Taken waarbij gebruik wordt gemaakt van apparaten voor de vervaardiging, de opslag of het vullen van reservoirs met ontvlambare vloeistoffen en met samengeperste, vloeibare of opgeloste gassen

❏

Werkzaamheden die een ernstige brand of zware ontploffingen kunnen veroorzaken

❏

Grond- en stutwerk bij uitgravingen van meer dan 2 m diep, waarvan de breedte op halve diepte kleiner is dan de diepte; werk dat instortingen kan veroorzaken

❏

Besturen van graafwerktuigen en -machines

❏

Besturen van machines voor het heien van palen

❏

Besturen van hefwerktuigen en het geleiden van de bestuurders ervan met signalen

❏

Slopen van gebouwen

❏

Oprichten en afbreken van stellingen

❏

Las- of snijwerk met de elektrische boog of met de brander in tanks

❏

Gebruik van schiethamers

❏

Onderhoud, reiniging en herstelling van hoogspanningsinstallaties in transformatorhuisjes; arbeid met gevaren op het gebied van elektriciteit op hoge spanning

❏

Werken met gevaarlijke machines, zoals houtbewerkingsmachines (cirkelzagen, lintzagen, vlakbanken, vandiktebanken, frezen, pennenbanken, kettingfrezen, gecombineerde machines), metaalpersen, persen voor het vormen van plastische stoffen, mechanisch bewogen metaalscharen en snijmachines, valhamers, behalve wanneer deze machines vast voorzien zijn van afdoende beschermingssystemen die onafhankelijk werken van de bediener

❏

Schilderwerk waarbij gebruik wordt gemaakt van loodwit, loodsulfaat of enig product dat die pigmenten bevat, indien het loodgehalte groter is dan 2 gewichtsprocent berekend in metallische toestand

❏

Lokalen of bouwplaatsen waar door werken asbestvezels kunnen worden vrijgemaakt

❏

Werk aan of met kuipen, bassins, reservoirs of flessen die chemische agentia bevatten

❏

En ten slotte – hoewel niet expliciet vermeld in het KB van 3 mei 1999 – werken op steile daken met een helling van meer dan 34°, torens en schoorstenen (de argumentatie is hier dat enkel werknemers die in dit soort werken ervaren zijn en de geschiktheden bezitten voor het werk op hoogte, op deze plaatsen mogen werken – ARAB, art. 462.3.1) * Zie ook punt 3.3.5 “Afspraken over het gebruik van arbeidsmiddelen, werkzaamheden en materialen”

22



IV. Onthaal, EHBO, preventie en bescherming 1.

Welzijnsinformatie (veiligheid, gezondheid, hygiëne)

❏

Gegeven door de onderwijsinstelling (specifieke opleiding welzijn, opleiding sectorintreders, VCA, …)

❏

Informatie over welzijn, noodprocedures, EHBO, e.d. wordt gegeven door de werkgever bij het onthaal.

❏

EHBO-post op de stageplaats/werkpost

2.

Preventieadviseur werkgever of contactpersoon

3.

❏

Naam

Tel.

E-mail

Gsm

Gegeven door de stagegever/werkgever (toolbox, preventiefiches, …)

Externe dienst voor preventie en bescherming Naam organisatie: E-mail

Tel.

Preventieadviseur Naam

Tel.

E-mail

Gsm

Arbeidsgeneesheer Naam

Tel.

E-mail

Gsm

Vertrouwenspersoon Naam

Tel.

E-mail

Gsm

V. Werkkledij/persoonlijke beschermingsmiddelen Meer info: zie navb dossier 131, “Persoonlijke beschermingsmiddelen in de bouwsector” Omschrijving Duid aan welke PBM’s van toepassing zijn en vul aan met het type of de bijzonderheden (schrap wat niet van toepassing is en vul aan). ❏

Aangepaste werkkledij

Verantwoordelijke

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Brandvertragend, snijbestendig, … … ❏

Werkbroek Kniebescherming, snijbestendig …

❏

Signalisatiekledij …

❏

Thermische kledij …

❏

Werkhandschoenen (Beschermend tegen koude) …

❏

Veiligheidshandschoenen (Snijbestendig, beschermend tegen warmte, bestand tegen chemische, bijtende, … stoffen) …

❏

Veiligheidshandschoenen …


Stagegids 23


V. Werkkledij/persoonlijke beschermingsmiddelen (vervolg) Meer info: zie navb dossier 131, “Persoonlijke beschermingsmiddelen in de bouwsector” Verantwoordelijke

Omschrijving Duid aan welke PBM’s van toepassing zijn en vul aan met het type of de bijzonderheden (schrap wat niet van toepassing is en vul aan). ❏

Veiligheidshelm

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Stagegever ❏

Stagiair ❏

X Stagegever ❏

Stagiair ❏

X Stagegever ❏

Stagiair ❏

X Stagegever ❏

Stagiair ❏

… ❏

Oogbescherming (Chemische stoffen, bijtende stoffen, splinters, lasstralen)

❏

Gehoorbescherming …

❏

Gelaatsbescherming (Chemische stoffen, bijtende stoffen, splinters, lasstralen)

❏

Ademhalingsbescherming P1 – P2 – P3

❏

Individuele valbescherming …

❏

Andere …

VI. Gezondheidstoezicht 1.

Voorafgaande gezondheidsbeoordeling Nee

2.

❏

Ja

❏

… / … / ……

Periodieke gezondheidsbeoordeling Nee ❏

Ja

❏

… / … / … ….

Arbeidsgeneesheer Handtekening

Vereiste inentingen & testen ❏

Hepatitis A en B

❏

Tetanus

❏

Tuberculosetest

❏

Longtest

Maatregelen inzake zwangerschap ❏

Vrouwelijke leerling-stagiair mag niet aanwezig zijn op de werkplek: ❏ Laatste drie maanden van de zwangerschap ❏ Vanaf ……. …. maand van de zwangerschap ❏ Tijdens borstvoeding ❏ Of …

3.

Passend gezondheidstoezicht

❏

Niet vereist

24



VI. Gezondheidstoezicht (vervolg) ❏

Vereist wegens: ❏

Veiligheidsfunctie (bv. bediening van gevaarlijke machines)

❏

Functie met verhoogde waakzaamheid (bv. activiteiten in controlekamer)

❏

Activiteit met blootstelling aan chemische agentia (chemische producten in bv. verven, vernissen)

❏

Activiteit met blootstelling aan biologische agentia (werken in de nabijheid van rioleringen, …)

❏

Activiteit met blootstelling aan fysische agentia (lawaai, trillingen, hoge/lage temperatuur)

❏

….

4.

Specifiek gezondheidstoezicht

❏

Niet vereist

❏

Vereist wegens leeftijd (< 18 jaar)

❏

Vereist wegens nachtarbeid

❏

Vereist wegens specifiek risico: ❏

Gebrek aan ervaring

❏

Niet bewust van risico’s

❏

Andere

VII. Advies preventiedienst onderwijsinstelling Preventieadviseur Opleiding Niveau 1

❏

Niveau 2

❏

Basisveiligheid

❏

Advies over de werkpost, rekening houdend met de via de ingevulde checklist verkregen informatie …. Handtekening

VIII. Advies preventiedienst werkgever Preventieadviseur Opleiding Niveau 1

❏

Niveau 2

❏

Basisveiligheid ❏


Naam en handtekening stagegever en/of stagementor

Naam en handtekening stagebegeleider

Datum : …/…/……

Datum : …/…/……


Stagegids 25


3.5.2.2. Preventiefiche Bouw Een aanzet voor het opmaken van de risicoanalyse werd opgesteld door het navb in samenwerking met Co-Prev en is terug te vinden op de website van het navb in het gedeelte Welzijnsinfo > In de praktijk > Organisatie > Thematische preventiefiche. Deze preventiefiche bevat enkele algemene risico’s en preventiemaatregelen die uitgebreid kunnen worden in functie van de specifieke werkpost.

3.5.3. Werkpostfiche De specifieke veiligheids- en gezondheidsaspecten worden besproken bij het overlopen van de verschillende activiteiten die de stagiair moet uitvoeren. Bij elke activiteit worden de risico’s en preventiemaatregelen en eventueel bijkomende instructies gegeven. Hiervoor kan een werkpostfiche gebruikt worden, die opgemaakt moet worden door de stagegever. Het is een document waarin de werkgever-stagegever de welzijnsinformatie of de belangrijke afspraken opschrijft en meedeelt aan de stagiair. Volgens de Welzijnswet5 moet dat zowel mondeling als schriftelijk gebeuren. De twee partijen, de werkgever en de stagiair, ondertekenen de werkpostfiche om de overdracht te bewijzen. Als de stagiair jonger is dan 18 jaar, moeten ook zijn ouders mee ondertekenen. Op de werkpostfiche staat trouwens onderaan vermeld “De personen verklaren kennis genomen te hebben van deze informatie”. De werkpostfiche wordt voor het begin van de stage ondertekend. Een werkpostfiche is een communicatiemiddel voor een veilige stage. Ze is het resultaat van de risicoanalyse en bevat de belangrijkste aandachtspunten. Aan de hand van deze informatie wordt de stagiair geïnformeerd over de inhoud van de uit te voeren taken, de risico’s tijdens de stage en de te nemen voorzorgen en over de werkkledij en de persoonlijke beschermingsmiddelen. Bij vragen of problemen of bij een ongeval is deze informatie de referentie om na te gaan of de afspraken nagekomen zijn, of de opgedragen taak overeenstemt met de overeengekomen opdracht en of de nodige informatie en middelen ter beschikking gesteld waren. Als de gegevens van de werkpostfiche niet overeenstemmen met de uit te voeren taken, kan de verantwoordelijkheid van de werkgever-stagegever ingeroepen worden. Een model voor het opmaken van een werkpostfiche voor een stagiair is opgemaakt door Coprant en is terug te vinden via de website van Safestart6. In dit dossier is een model opgenomen dat gebaseerd is op het model dat opgesteld werd door de Gemeenschappelijke Preventiedienst van het Gemeenschapsonderwijs. Deze dienst ontwikkelde ook een handleiding hierbij (zie bibliografie voor de referentie).

5 6

26


Wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk http://www.safestart.be/nl/rights_duty/apprentice/document/Coprant/front-page


WERKPOSTFICHE VOOR STAGES In uitvoering van het KB van 21/09/2004 en de daarop volgende wijzigingen De werkpostfiche is verplicht bij elke stage en wordt samen met de stageovereenkomst ondertekend. STAGEPLAATS: IDENTIFICATIEGEGEVENS Stageplaats voor: Vul hier de naam en studierichting van de stagiair in.

Stagegever

Naam verantwoordelijke Naam van het bedrijf

Naam van afgevaardigd beheerder of zaakvoerder

Adres

Naam en functie stagementor

Tel./gsm/e-mail

Tel./gsm/e-mail

Ondernemingsnummer

Nr. KBO 0 … … … … … … …. …. …. eenmanszaak / onderneming

Benaming werkpost/algemene functieomschrijving

Geef een korte omschrijving van de functie waarvoor de stagiair begeleid wordt.

LUIK A: BESCHRIJVING VAN DE WERKZAAMHEDEN 1 Activiteit: 2. Stage zonder risicohoudende activiteiten

Nee

❏

Ja

❏ (geen medisch toezicht vereist)

3. Er zijn taken met verhoogd risico

Nee

❏

Ja

❏

4. Werken waarvoor men ouder moet zijn dan 18 jaar

Nee

❏

Ja

❏ Zo ja, welke?

… (zie Checklist Welzijn)

5. Specifieke opleiding vereist voor

… (zie Checklist Welzijn)

6. Onthaal met instructies over noodprocedures, EHBO, e.d. is voorzien


Nee

❏

Ja ❏ Zo ja, door wie? …

Stagegids 27


Risico = E x Wb x Wi x A

A = Gevaarafwending (4)

Wi = Waarschijnlijkheid (3)

Risico’s en hinder

E= Effect (1)

1. Risicobeoordeling volgens EN 10507 Conform de vereisten over dynamische risicobeheersing uit het koninklijk besluit van 27 maart 1998 betreffende het beleid inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk.

Wb = Blootstelling (2)

LUIK B Resultaat van risicoanalyse Risico = E x Wb x Wi x A 1-4: laag risico – misschien aanvaardbaar 5-7: middelgroot risico – verbetering vereist 8-10: groot risico – onmiddellijk verbeteren 11-14: zeer groot risico – onmiddellijk stopzetten Risicoreductie Te nemen maatregelen

❏ Val op begane grond ❏ Val van hoger vlak ❏ Val van voorwerpen ❏

Scherpe voorwerpen, snijwonden

❏

Klemming

❏

Rondvliegende scherven

❏

Hitte, vuur (brandwonden)

❏


❏

Geïsoleerd werk

❏

Lawaai

❏ Trillingen ❏ Warmte (klimaat – omgeving) ❏

Koude (klimaat – omgeving)

❏ Vochtigheid ❏

Stof

❏

Gassen, dampen

❏

Beeldschermwerk

❏

………

(1) Effect (E): 1 = kleine verwonding, nauwelijks verzuim of ongevallen 2 = ernstige verwonding, gemiddeld verzuim en/of ongevallen 3 = dood, hoog verzuim en/of ongevallen (2) Blootstelling (Wb): 1 = zelden tot soms 2 = vaak tot continu

(3) Waarschijnlijkheid (Wi): 1 = laag, zal waarschijnlijk niet optreden nauwelijks oorzaak van verzuim of ongevallen 2 = gemiddeld (kan voorkomen) niet vaker oorzaak van verzuim en/of ongevallen dan andere oorzaken 3 = hoog, zal waarschijnlijk optreden vaak oorzaak van verzuim of ongevallen (4) Gevaarafwending (A): 1 = mogelijk onder bepaalde omstandigheden 2 = nauwelijks mogelijk

Getroffen preventiemaatregelen: ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................................................................................................

7

Geeft de specifieke kenmerken van de arbeidspostanalyse

28



2. Gezondheidstoezicht8 1.

Voorafgaande gezondheidsbeoordeling

Nee ❏

Ja ❏

2.

Periodieke gezondheidsbeoordeling9

Nee ❏

Ja

3.

Risico op beroepsziekten Chemisch ❏

Fysisch ❏

Veiligheidsfunctie

❏

Manueel hanteren van lasten

Ioniserende straling ❏ ❏

❏

Biologisch 10

Gebruik van beeldscherm

❏

❏ Geen medisch attest schooltoezicht < 5 jaar of op verzoek werkgever

4.

5.

Vereiste inentingen en testen ❏ Hepatitis A

❏ Hepatitis B

❏ Tuberculosetest

❏ Longtest

❏ Tetanus

Maatregelen inzake zwangerschap Noot: gebruik chemische agentia is verboden

Nee ❏

Ja

❏

Verwijdering van de werkpost vanaf ...e maand van de zwangerschap

Nee ❏

Ja ❏

3. Dragen van werkkledij/persoonlijke beschermingsmiddelen Duid aan welke PBM’s van toepassing zijn.

Vul de verantwoordelijke in: stagegever of leerling - stagiair.

❏ Veiligheidsschoenen

❏

stagegever

❏

leerling - stagiair

❏ Werkhandschoenen/veiligheidshandschoenen

❏

stagegever

❏

leerling - stagiair

❏ Veiligheidsbril

❏

stagegever

❏

leerling - stagiair

❏

Helm

❏

stagegever

❏

leerling - stagiair

❏

Gehoorbescherming

❏

stagegever

❏

leerling - stagiair

❏ Werkpak: stofjas/overall

❏

stagegever

❏

leerling - stagiair

❏

Gelaatsscherm

❏

stagegever

❏

leerling - stagiair

❏

Ademhalingsbescherming: stof-/mondmasker

❏

stagegever

❏

leerling - stagiair

❏ Valbeveiliging

❏

stagegever

❏

leerling - stagiair

❏

❏

stagegever

❏

leerling - stagiair

Specifieke uitrusting

4.Algemene maatregelen Rookverbod Nee: ❏

Ja:

❏

Verplicht dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen Nee: ❏ Ja: ❏

Eten tijdens werkzaamheden Nee: ❏ Ja: ❏ Verbod op het bedienen van gemotoriseerde heftoestellen Nee: ❏ Ja: ❏

Algemene opmerking: De werkpostfiche wordt vooraf ter advies voorgelegd aan de diensten voor Preventie en Bescherming op het Werk en het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk.

8

Aard van de blootstelling zoals voorzien in de lijsten opgemaakt in uitvoering van de Codex over het welzijn op het werk, Titel I, hoofdstuk IV, art. 4

9

Als de stage in totaal langer dan zes maanden duurt en volgens het risico, te beoordelen door de arbeidsgeneesheer

10

Op verzoek van de werkgever wordt het toezicht bij beeldschermwerk gevraagd; de kosten zijn dan ten laste van de werkgever.


Stagegids 29


Ondergetekende werd geïnformeerd over de in te nemen werkpost Naam en handtekening van de arbeidsgeneesheer EDPB

Naam en handtekening van de leerling - stagiair

Datum: …

Datum: …

Naam en handtekening van de stagegever - werkgever

Naam en handtekening van de ouderlijke macht (leerlingen < 18 jaar)

Datum: …

Datum: …

Naam en handtekening van de stagementor bedrijf

Visum van de stagebegeleider school (leerlingen < 18 jaar)

Datum: …

Datum: …

30



3.6. Onthaal van stagiairs De “onthaalprocedure bouwsector” is ook van toepassing op het tewerkstellen van een stagiair. Deze procedure bestaat uit vier fases, in overeenstemming met het chronologische verloop van het onthaal. De vier grote fases zijn: • Fase 1: Voorbereiding van de stage - Voorbereiding van het engagement - Eerste contact (contactmoment in de school, stageovereenkomst, stagecharter, …) - Vastleggen van de stageopdracht (stageprogramma + risicoanalyse, …) • Fase 2: Eerste werkdag - Informatie over het bedrijf (arbeidsuren, afspraken, …) - Bijzondere maatregelen: verboden werkzaamheden - Stageopdracht - Informatie over veiligheid en gezondheid op de arbeidsplaats • Fase 3: Begeleiding op de bouwplaats en opvolging in de klas - Voorstelling aan de stagementor en collega’s - Taak van de stagementor • Fase 4: Eindevaluatie en finalisering - Evaluatie door de aannemer (zie punt 5.7 “Zelfevaluatie door de stagiair”) Voor elke fase wordt een fiche opgesteld met eenzelfde schema:

Wat? (Inhoud) Waar? (Plaats)

Wat

Wie? (Verantwoordelijke) Hoe? (Aanpak) Waarmee? (Materiaal)

Waarmee

Hoe

Waar

Wie

3.6.1. Fase 1: Voorbereiding van de stage 3.6.1.1. Voorbereiding van het engagement De voorbereidende fase is verwerkt in het eerste gedeelte van het stroomdiagram (zie punt 2.2 “Vóór de stage”). Wat? • Mogelijke stageopdrachten opstellen • Contact met de school en stageopdrachten doorgeven • Nagaan wie de stagementor kan zijn Waar? Wanneer iemand een stagiair tewerk wilt stellen, moet dit aangekondigd worden in het bedrijf en aan de ploeg waar de stagiair wordt ingeschakeld. De school moet ingelicht worden over het soort werken/werven dat het bedrijf uitvoert. Wie? De werkgever of zijn afgevaardigde stelt een stagementor aan. Deze wordt samen met de directe werf en ploegverantwoordelijke betrokken in de voorbereiding van de komst van de stagiair. Hoe? Een beschikbare stageplaats kan gevonden worden in de stagedatabanken van de werkgeversorganisaties, via het eigen netwerk of via fvb-ffc Constructiv. Waarmee? • Mogelijke stageopdrachten opstellen • Preventiefiches opstellen voor de voorgestelde stageprogramma’s • Concreet nadenken wie het onthaal doet, wie de stagementor is


Stagegids 31


3.6.1.2. Eerste contact (contactavond) Wat? Op de stage-informatiebijeenkomst komen de volgende zaken aan bod: • Toelichting van mogelijke stageopdrachten • Informatie over welzijn op het werk • Algemene informatie over de stagebedrijven • Verloop van de eerste stagedag • Stageovereenkomst en ondertekening • Stagecharter Waar? In het ideale geval wordt een algemene contactavond in de school georganiseerd. Als de school geen contactavond organiseert, kan het bedrijf ervoor kiezen om een apart contactmoment in te richten om de stageopdracht kort toe te lichten, de stageovereenkomst te ondertekenen en algemene informatie over het bedrijf te overhandigen, bijvoorbeeld in de vorm van een onthaalbrochure. Wie? De werkgever of afgevaardigde en de stagementor zijn aanwezig op het eerste contact. Hoe? Via een stage-informatiebijeenkomst die door de school ingericht wordt en/of via een apart contactmoment in het bedrijf Waarmee? • Stageovereenkomst • Stagecharter • Onthaalbrochure

3.6.1.3. Het stageprogramma vastleggen Wat? Een stageprogramma wordt opgesteld in onderling overleg tussen het stagebedrijf (de werkgever en de stagementor) en de stagebegeleider op de school. Er wordt rekening gehouden met de te bereiken doelen die vanuit de school gesteld worden, met de capaciteiten en vaardigheden van de leerling én met de richting waarin de leerling zelf wenst te groeien. In punt 3.1.3 “Hoe bereid ik de komst van de stagiair voor?” vindt u meer informatie. In functie van het stageprogramma wordt een risicoanalyse opgemaakt en worden de nodige preventieve maatregelen vastgelegd (preventiefiches). De resultaten worden meegedeeld aan de school. Waar? De stageplaats wordt vastgelegd en opgenomen in de risicoanalyse. Wie? Het stageprogramma wordt opgesteld door de werkgever of zijn afgevaardigde in samenwerking met de stagementor en de stagebegeleider. De risicoanalyse wordt opgesteld door de werkgever of zijn afgevaardigde in samenwerking met de stagementor. Hoe? Het stageprogramma en de werkpostfiche met een samenvatting van de risicoanalyse worden schriftelijk vastgelegd en aan de school bezorgd. Waarmee? • Stageprogramma • Risicoanalyse (zie punt 3.5 “Risicoanalyse”) • Werkpostfiche (zie punt 3.5.3 “Werkpostfiche”) • Preventiefiches

3.6.2. Fase 2: Eerste werkdag 3.6.2.1. Informatie over het bedrijf (arbeidsuren, verantwoordelijken, afspraken, …) Wat? • Informatie over de arbeidsuren • Toelichting bij het organigram en voorstelling van de stagiair aan de directe collega’s • Afspraken • Praktische aspecten: maaltijden, carpooling, parkeerplaats, … Wie? De werkgever of zijn afgevaardigde verzorgt het onthaal. Zorg ervoor dat de stagementor altijd aanwezig is tijdens het onthaal en betrek hem erbij.

32



Waar? In het bedrijf en op de plaats waar de stage plaatsvindt. Hoe? Rekening houdend met de korte aanwezigheid van de stagiair in het bedrijf kan het onthaal beperkt worden tot een dag. Enkele tips om op te nemen tijdens deze onthaaldag zijn opgenomen in het punt 3.1.4 “Onthaal van de stagiair”. Praat met de stagiair over het begin en einde van de werktijden, het takenpakket, de onkostenvergoeding, … Waarmee? • Organigram • Specifieke informatie voor stagiairs over het arbeidsreglement (arbeidsuren, afwezigheden, vervoer, …) • Voorzie eventueel documentatiemateriaal, maar overlaad de stagiair niet met informatie.

3.6.2.2. Stageopdracht Wat? In de namiddag wordt meer uitleg gegeven aan de stagiair over zijn stageopdracht. Waar? Deze uitleg wordt gegeven op de plaats waar de opdracht uitgevoerd moet worden. Wie? De stagementor neemt de uitleg voor zijn rekening. Hoe? De stagementor geeft uitleg over de uit te voeren taken en heeft bijzondere aandacht voor de aspecten kwaliteit, veiligheid en gezondheid (cf. infra). Waarmee? Stageprogramma

3.6.2.3. Bijzondere maatregelen: verboden werkzaamheden Wat? Sommige werkzaamheden die als gevaarlijk worden beschouwd, zijn verboden voor stagiairs behoudens afwijkingen. Zo is het hanteren van gevaarlijke machines toch toegelaten op voorwaarde dat het noodzakelijk is in het kader van de opleiding van de stagiair en dat deze stagiair dit uitvoert onder begeleiding van de stagementor. Een ander voorbeeld is leren werken met een nagelpistool in het kader van de opleiding tot schrijnwerker. Waar? Op de werkplek van de stagiair Wie? De stagementor geeft uitleg aan de stagiair. Hoe? Er worden afspraken gemaakt over welke activiteiten absoluut verboden zijn en welke activiteiten onder begeleiding van de stagementor moeten gebeuren. Waarmee? • Niet-limitatieve lijst van verboden werkzaamheden, toegepast op het bedrijf • Specifiek verboden activiteiten en activiteiten die onder begeleiding uitgevoerd mogen worden

3.6.2.4. Informatie over veiligheid en gezondheid op de arbeidsplaats Wat? Tijdens het onthaal moet specifieke aandacht besteed worden aan veiligheid en gezondheid op de arbeidsplaats. Waar? Op de werkplek van de stagiair Wie? De stagementor geeft uitleg aan de stagiair. Hoe? Preventiefiche De algemene aspecten van veiligheid kunnen geïllustreerd worden met de preventiefiches. Een voorbeeld hiervan is de “Algemene preventiefiche bouw”, die opgenomen is in navb dossier 111, “Onthaalwijzer – Preventiefiches”. Verder wordt ook verwezen naar de beroepsfiches in dit dossier (zie gedeelte voor de stagiair). Ook zijn hier enkele toolboxfiches opgenomen betreffende orde en netheid, de veiligheidspictogrammen (gebruikte kleuren en vormen), …


Stagegids 33


Waarmee? • Controlelijst van overlegpunten met de leerling • Preventiefiches zijn ideaal om de stagiair te informeren over de algemene aspecten betreffende veiligheid en gezondheid op de arbeidsplaats. • Werkpostfiche (cf. supra) • In het gedeelte voor de stagiair is een algemene preventiefiche met elementaire onderwerpen betreffende veiligheid en attitude opgenomen.

3.6.2.5. Hulpmiddelen bij het onthaal Hierna volgen enkele voorbeelden van mogelijke hulpmiddelen: • Controlelijst overleg met leerling • Preventiefiches • Toolboxfiches

Voorbeeld van een controlelijst van overlegpunten met een leerling In te vullen door de stagementor en te bewaren bij het dossier van de leerling in het bouwbedrijf

Controlelijst onthaal leerling 1.


2.

Voornaam leerling

Leeftijd

Werkzaamheden door leerling …

3.

Werkervaring

Zie ook afspraken over verboden werkzaamheden



Ingevuld door

Datum

Tijdsduur introductie

Datum

Gegeven informatie

Schriftelijk

Mondeling

❏

❏

Opmerkingen

Bedrijf algemeen …

Projectregels …

Projectgegevens …

Preventiefiche Onthaal – Bouw algemeen In navb dossier 111, “Onthaalwijzer – Preventiefiches”, vindt u onder meer een “Algemene preventiefiche bouw” (p. 49-50).

34



Toolboxfiches Toolboxfiche 1: Orde en netheid

Hoe het NIET moet

Hoe het WEL kan Hou de doorgangen vrij door afval te verwijderen.

• Berg de materialen correct op, soort bij soort. • Vermijd uitstekende materialen.

JA

JA

• Selecteer en stapel het houtafval en de planken. • Verwijder overtollige spijkers.

• Verwijder olie- en vetvlekken of bestrooi ze met zand. • Strooi zand bij ijzel.

JA

Dat zal wel houden, zeker?


Het brandgevaar is groot bij de opstelling hiernaast. • De ketel moet stabiel opgesteld worden. • Bij de opstelling op het dak moet de ketel op minstens 1 meter afstand van elk ontvlambaar element van het bouwwerk opgesteld worden.

Stagegids 35


Hoe het NIET moet

Hoe het WEL kan Stapel gasflessen rechtop en zet ze vast om te vermijden dat ze kantelen.

• Sorteer afval per soort. • Zet afvalcontainers op een vastgelegde (afgebakende) plaats. • Ruim afval en brandbare stoffen op vóór het lassen of snijden.

NEE

JA

• Gooi bij afbraakwerken nooit materialen naar beneden om het risico op verplettering te vermijden. • Voorzie een stortkoker die het afval naar een afvalcontainer leidt.

Toolboxfiche 2: Vormen en kleuren van veiligheidsborden Kleur van het pictogram Rood

Betekenis

Indicatie en precisering

VERBODSBORD

Gevaarlijke situaties

Gevaar

Stop, urgentie, evacuatie

Aanduiding materieel en uitrusting voor brandbestrijding

Identificatie en lokalisatie

WAARSCHUWINGSBORD

Gevaar, verificatie, bedachtzaamheid

AANDUIDING GEVAARLIJKE PRODUCTEN

Gevaarlijke producten

Blauw

GEBODSBORD

Specifiek gedrag of actie die gevolgd moet worden, verplicht dragen van PBM’s

Groen

REDDINGSBORD OF AANDUIDING EHBO

Evacuatiewegen, -deuren, evacuatie- en EHBOmateriaal, EHBO-post, veilige situaties

Geel of geel-oranje

36


Vorm

s


Toolboxfiche 3: Voorbeelden van pictogrammen en veiligheidsborden VERBOD

GEVAAR

GEBOD

Verboden te roken

Brandgevaarlijke producten

Veiligheidsbril dragen

Ontstekingsbronnen verboden

Explosiegevaar

Veiligheidshelm dragen

Verboden doorgang

Bijtende producten

Handbescherming dragen

Verboden met water te blussen

Heftruck

Ademhalingsbescherming dragen

Verboden toegang

Giftige stoffen

Gelaatsbescherming dragen

Niet-drinkbaar water

Hangende en vallende lasten

Gehoorbescherming dragen

Verboden voor heftrucks

Uitglijden

Voetbescherming dragen

Verboden aan te raken

Knellen

Werkkledij dragen

Verboden aan te raken - Hoogspanning

Elektrische schok

Handen wassen


Stagegids 37


3.6.3. Fase 3: Begeleiding op de bouwplaats en opvolging in de klas Wat? Wat houdt de begeleiding van de stagiair effectief in? De stagementor kan hiervoor een opleiding volgen. In die opleiding wordt aandacht besteed aan hoe hij kennis kan overbrengen naar de stagiair, met andere woorden hoe hij moet communiceren met de stagiair, hoe hij hem kan en moet begeleiden, hoe hij hem moet corrigeren, hoe hij kan omgaan met moeilijke groepen, … Een ander belangrijk aspect is hoe de collega’s betrokken worden bij de begeleiding van de stagiair. Voor de verdere opvolging in de klas wordt verwezen naar het gedeelte voor de school. Meer informatie kan verkregen worden via de regionale opleidingsadviseurs van fvb-ffc Constructiv. Waar? Op de werkplek van de stagiair Wie? Stagementor en collega’s van de stagiair Hoe? De stagementor kan hiervoor een specifieke mentoropleiding volgen. Tijdens de opleiding moet aandacht besteed worden aan hoe hij kennis kan overbrengen naar de stagiair. Om de collega’s te informeren over hoe ze een stagiair kunnen helpen en begeleiden kan een toolboxfiche gebruikt worden. Waarmee? • De mentoropleiding (informatie te verkrijgen via fvb-ffc Constructiv) • Toolboxfiche begeleiding stagiair

3.6.4. Fase 4: Evaluatie

Bron: Project KA Geraardsbergen - PTI Ninove

38


Wat? Het betreft een evaluatie door de aannemer. Enkele aandachtspunten zijn de manier van evalueren, de mogelijke evaluatievormen, een objectieve beoordeling, … Belangrijk is dat de evaluatie weergeeft hoe de ervaring was voor de leerling en voor de aannemer. Ze moet een juist beeld geven van het verloop van de stage in het bedrijf en er moet op een objectieve manier ingeschat worden op welke punten de stage een succes was. Bij het invullen van de evaluatie moet de aannemer zich opnieuw de doelstellingen van de stage voor de geest halen, zodat de evaluatie een bruikbaar instrument wordt voor de leerling. Evaluatiedocumenten kunnen ter beschikking gesteld worden door de school of u kunt het document gebruiken dat achteraan bij dit dossier gevoegd is. Waar? Op het stagebedrijf Wie? De evaluatie gebeurt door de werkgever of zijn afgevaardigde, die zich baseert op de bevindingen van de stagementor en de rechtstreekse collega’s. Hoe? De evaluatie gebeurt via een evaluatiedocument (voorbeeld bijgevoegd) of via een specifiek document dat opgesteld is door de school. Waarmee? Voor documenten en verdere uitleg wordt verwezen naar het “Evaluatieformulier voor de stagementor” bij punt 3.7 “Evaluatie door de aannemer”.


3.7. Evaluatie door de aannemer Evaluatieformulier voor de stagementor11 1. Identificatie van de leerling Naam van de leerling-stagiair: Studiegebied/Opleiding: Leerjaar/Klas/Module: Naam van de stagementor: Naam van de stageplaats: Datum:

2. Sleutelvaardigheden

❏

Werken

n.v.t.

Leren

n.v.t.

De leerling-stagiair werkt zorgvuldig.

- Hij/zij maa kt zijn werk af. - Hij/zij organiseert zijn werk goed. - Hij/zij ziet werk en neemt zelf initiatief. - Hij/zij werkt samen met andere collega’s. - Hij/zij helpt zijn collega’s. - Hij/zij werkt aan het verwachte tempo. - Hij/zij werkt zuiver, net, …

11

❏

Hij/zij werkt veilig.

❏

…

❏

Hij/zij is leergierig en stelt vragen.

❏

Hij/zij past zich aan aan de manier van werken.

❏

Hij/zij begrijpt instructies en handelt ernaar.

❏

Hij/zij kan wat hij op school leerde, toepassen.

❏

Bij kritiek verbetert hij/zij zich tot de gewenste verandering.

❏

…

Bron: Stage-doeboek, Leerling-stagiair Metselaar, Vives, Dienst Beroepsopleiding, 2005


Stagegids 39


n.v.t.

Houding

❏

Hij/zij is gemotiveerd.

❏

Hij/zij kan tegen kritiek.

❏

Hij/zij voelt zich verantwoordelijk.

❏

Hij/zij werkt zelfstandig.

❏

Hij/zij is bereid tot luisteren.

❏

Hij/zij accepteert leiding.

❏

Hij/zij verzorgt zijn persoonlijke hygiëne.

❏

Hij/zij verzorgt zijn kleding.

❏

Hij/zij gebruikt de gepaste taal.

❏

Hij/zij is vriendelijk tegenover de klanten.

❏

Hij/zij is vriendelijk tegenover collega’s.

❏

Hij/zij hanteert de juiste omgangsvormen.

❏

…

3. Vaktechnische activiteiten In het stageprogramma vindt u de activiteiten en de vaardigheden die de leerling-stagiair tijdens zijn stage zou uitvoeren en leren. Op basis hiervan kan u hieronder noteren wat hij/zij effectief deed én hoe goed u hem/haar daarin vond. Activiteiten/vaardigheden

Uitgevoerd

Opmerkingen: .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Handtekening stagementor:

40



4. Voor de school

4. Voor de school............................................................................................................................................... 41 4.1. Algemene basisinformatie ......................................................................................................................... 42 4.2. Stapsgewijs naar een goede stage ............................................................................................................. 42 4.2.1. Stap 1: Een stageplaats vinden........................................................................................................ 42 4.2.2. Stap 2: De stage goed voorbereiden ................................................................................................ 42 4.2.3. Stap 3: Veiligheid ............................................................................................................................ 43 4.2.3.1. Veiligheidsopleiding ................................................................................................................. 43 4.2.3.2. Checklist Welzijn voor stagiairs ................................................................................................. 43 4.2.4. Stap 4: Inhoud en doelstelling bepalen ........................................................................................... 51 4.2.5. Stap 5: Stagebegeleiding ................................................................................................................ 51 4.2.6. Stap 6: Evaluatie ............................................................................................................................. 51 4.3. Evaluatie door de school ............................................................................................................................ 52 4.4. Bijlage: doe-activiteit................................................................................................................................. 54 4.4.1. Ruwbouw - metselaar..................................................................................................................... 54 4.4.1.1. Inleiding ................................................................................................................................... 54 4.4.1.2. Doe-activiteit: een muurtje metselen ....................................................................................... 54


Stagegids 41


4.1. Algemene basisinformatie Goede stage-ervaringen zijn een belangrijk onderdeel van de onderwijservaring voor de bouwsector. U kunt het best rekening houden met de volgende stappen om te streven naar een goede stage voor alle betrokken partijen. Hierna vindt u documenten die ondersteuning bieden. Stap 1: Een stageplaats vinden Stap 2: De stage goed voorbereiden Stap 3: Veiligheid Stap 4: Inhoud en doelstelling bepalen Stap 5: Stagebegeleiding Stap 6: Evaluatie

4.2. Stapsgewijs naar een goede stage 4.2.1. Stap 1: Een stageplaats vinden

Bron: VTI Brugge

Hou rekening met de sectorale voorwaarden voor erkenning! Als stagebegeleider moet u erop toezien dat de volgende voorwaarden in orde zijn: • De toekomstige stageplaats voldoet aan de sectorale voorwaarden: - Het bedrijf heeft een RSZ-nummer onder Paritair Comité 124. • De toekomstige stagementor voldoet aan de volgende criteria: - minstens 25 jaar zijn; - 7 jaar beroepservaring hebben. • De leerling loopt geen stage bij familie en kan verschillende stage-ervaringen opdoen. • De school bezorgt voor aanvang van de stage een overzicht van de stageplaatsen aan fvb-ffc Constructiv. • De school en het stagebedrijf sluiten hierover een stageovereenkomst en onderschrijven het stagecharter (zie navb.constructiv.be > Welzijnsinfo > In de praktijk > Mens > Stages), waarbij het stagebedrijf belast is met de werkgeversverplichtingen. • Voordat een stagiair van start gaat met zijn stage, maakt de stagebegeleider met het stagebedrijf afspraken over de voorwaarden waaronder de stagiair werkzaamheden mag uitvoeren. Voor een goede afloop van deze stap moet ook rekening gehouden worden met de onderwerpen die al besproken werden in het gedeelte voor de aannemer: • gevaarlijke werkzaamheden – verboden werkzaamheden; • praktische informatie voor de aannemer betreffende de regelgeving; • identificatiegegevens; • checklist Welzijn; • risicoanalyse; • gezondheidstoezicht.

4.2.2. Stap 2: De stage goed voorbereiden Een goede voorbereiding is alles. De leerling moet voorbereid worden op de stage en zich bewust zijn van het doel en nut ervan. De stage is een cruciaal deel van de opleiding. Dit gegeven kan dan ook het best in het volledige opleidingstraject worden opgenomen. Ook in de schooljaren vooraf kunnen lesmomenten over dit thema een echte meerwaarde bieden. Fvb-ffc Constructiv West-Vlaanderen ontwikkelde een aantal “doe-opdrachten”. Een voorbeeld hiervan is opgenomen als bijlage bij dit gedeelte. Bouwbedrijven, scholen, opleidingscentra, … kunnen deze opdrachten gebruiken om jongeren op een speelse manier te laten kennismaken met de bouwsector. We adviseren de school om vooraf een informatiemoment over de stage te organiseren voor de toekomstige stagebedrijven en de toekomstige stagiairs. U kunt dit moment gebruiken om alle regelgeving, documenten en afspraken te overlopen. • Om de leerling voldoende voor te bereiden kunnen eventueel de volgende elementen worden opgenomen: - de leerling verantwoordelijk stellen om het eerste contact te leggen met het bedrijf; - lessen organiseren over wat er van de leerling verwacht wordt tijdens een stage; - lessen organiseren in verband met zelfkennis en toekomstbeeld;

42



- een proefstage en/of werfbezoeken organiseren; - leerlingen die al stage gelopen hebben, in de klas laten getuigen over hun stageplaats en activiteiten; - een lesmoment inlassen met eventueel fotomateriaal van de stagebezoeken om praktijkinformatie te geven. • Voordat de leerling met zijn stage begint, zorgt de school voor algemene voorlichting over de te verwachten risico’s op de stageplek, de toepassing van de meest gebruikelijke PBM’s, de instellingen die van belang zijn voor de bouwsector in verband met arbeidsomstandigheden en de rechten en plichten van het stagebedrijf en van de leerling. Hiervoor kan fotomateriaal van werfbezoeken gebruikt worden. Gezondheidstoezicht voor aanvang van de stage is verplicht. Hou hier rekening mee. Voor meer informatie wordt verwezen naar het gedeelte voor de aannemer.


4.2.3. Stap 3: Veiligheid 4.2.3.1. Veiligheidsopleiding De school zorgt voor een degelijke veiligheidsopleiding. Daarvoor kan ze een specifiek lesmoment inlassen, maar er bestaan ook specifieke veiligheidsopleidingen. Zo kan de school zorgen voor een VCA-opleiding en kan daarvoor extern een examen afgelegd worden. Een bouwspecifiekere veiligheidsopleiding werd recent ontwikkeld door de sector. Het betreft de Veiligheidsopleiding voor sectorintreders. Bijkomende informatie over deze opleiding en de opleidingscentra is terug te vinden op de website van navb-cnac Constructiv. Ook de adviseurs van navb-cnac Constructiv en fvb-ffc Constructiv kunnen hierover bijkomende informatie geven.

4.2.3.2. Checklist Welzijn voor stagiairs12 Deze checklist is een hulpmiddel bij het verzamelen van informatie om een risicoanalyse van de stageplaats op te maken. Aan de hand ervan wordt een werkpostfiche met een samenvatting van de risicoanalyse opgemaakt, die bij de stageovereenkomst wordt gevoegd en ondertekend wordt door alle betrokkenen. In samenwerking met de stagementor van het bedrijf vult de stagebegeleider deze checklist eenmalig in per stageplaats. Deze twee personen kunnen zich laten bijstaan door de preventieadviseurs van de school en het bedrijf (de stagegever) en een arbeidsgeneesheer. De checklist blijft geldig zolang de omstandigheden niet wijzigen.

Bron: VTI Brugge

12

Bron: 1. Checklist voor stagiairs, gemeenschappelijke preventiedienst van het gemeenschapsonderwijs, versie 10 april 2006 2. Coprant, Risicoanalyse van een werkpost http://www.safestart.be/nl/rights_duty/apprentice/document/Coprant/front-page?set_language=nl


Stagegids 43


Checklist Welzijn voor stagiairs I. Identificatie 1.


2.

Voornaam leerling

Leeftijd

Werkervaring

Stagegever … Adres Tel.

Fax

Gsm

E-mail

Ondernemingsnummer

Nr. KBO 0… … ……… ………

Stageplaats voor Naam verantwoordelijke/directie

3.

Tel.

Fax

Gsm

E-mail



Ingevuld door

Datum

II. Projectgegevens 1.

Benaming werkpost of algemene functieomschrijving Activiteit

Beschrijving van de werkzaamheden

Stageplaats Adres van de werkpost In de onderneming 2.

❏

Op verplaatsing

❏

Buiten

❏

Binnen ❏

Werkschema Dag- / week- / maandrooster Dagarbeid ❏

3.

Ploegenarbeid ❏

Nachtarbeid ❏

Weekend

Meestal ❏

Altijd ❏

❏

Stagiair werkt onder begeleiding Nee ❏

Soms

❏

III. Veiligheid 1.

Werken op hoogte (> 2 m) Nee

2.

Ja

❏

Hoogte: … … m

Gebruik van beeldscherm (gemiddeld > 4 u/dag) Nee

44

❏

❏

Ja

❏




Tillen van zware lasten Nee ❏ Ja

4.

❏

Volume:

Gewicht:

Frequentie:

Besturen/bedienen van voertuigen, hefwerktuigen en machines Nee ❏ Ja

5.

❏

Welke?

❏

Houtbewerkingsmachines

❏

Metaalbewerkingsmachines

❏

Cirkelzagen

❏

Slijpschijven

❏

Mortelmolen

❏

…

❏

…

❏

…

❏

…

Specifieer:

Gebruik van chemische agentia (stof, gassen, dampen) en biologische agentia Nee ❏ Ja

6.

❏

Welke?

❏

…

❏

…

❏

…

❏

…

❏

…

❏

…

❏

…

Specifieer:

Blootstelling aan fysische agentia ❏

Lawaai - gemiddeld meer dan 4 u/dag

Geluidssterkte: … dB

❏

Werken in omgeving met:

❏ overdruk ❏ onderdruk

❏

Trillingen

❏

Ioniserende stralen of radioactieve stralen

❏

Niet-ioniserende stralen

Zo ja, welke? ❏ Radiostralen ❏ Microstralen ❏ IR-stralen ❏ UV-stralen ❏ Laserstralen

❏

Klimatologische omstandigheden

❏ Hitte ❏ Koude


Stagegids 45



Werken met verhoogd risico ❏

Werken in besloten ruimte

❏

Werken die een specifieke opleiding vereisen

Zo ja, welke? ❏ Werken op stelling ❏ Werken op hoogte ❏ Werken met persoonlijke valbeveiliging ❏ …

❏

Werken waarvoor men ouder moet zijn dan 18 jaar

Zo ja, welke? ❏ Besturen van voertuigen ❏ Besturen van hefwerktuigen ❏ …

8.

9.

46

Vereisten van de stagegever jegens de stagiair Eigenschappen en vaardigheden

Omschrijving werkpost

❏

Geen hoogtevrees

Steile trappen/hoge werkplatformen

❏

Geen claustrofobie

Enge ruimtes

❏

Behendigheid

Smalle doorgangen, andere

❏

Grote spierkracht, uithouding

Langdurig staand werk, wringen, torsen

❏

Hoog ritme

❏

Grote mentale belasting

❏

Abnormale houdingen en bewegingen

❏

Afgezonderd werk

❏

Zwembrevet

Werken in de nabijheid van water

❏

Opleiding VCA Basisveiligheid

Bij VCA-gecertificeerde bedrijven

❏

Opleiding “Steigers”

Werken op steigers

❏

Rijbewijs

…

❏

Opleiding “Werken met persoonlijke valbeveiliging”

❏

Opleiding EHBO

❏

Niet roken

Beperkte bewegingsruimte

Rookverbod op de werkpost

Blootstelling aan risico’s ❏

Val op begane grond

Gladde vloer (olie, water, ijs, …)

❏

Val van hoger gelegen vlak

Steigers, ladder, putten, werkplatformen

❏

Snijwonden, scherpe voorwerpen

Handwerktuigen, machines, splinters, …

❏

Rondvliegende voorwerpen, splinters

Sneldraaiende werktuigen

❏

Verbrijzeling, klemming

Nabijheid van werftoestellen, werfvoertuigen

❏

Rugbelasting

Tillen van lasten

❏

Brandwonden

Contact met warmte of koude (oppervlakken)

❏


Werken aan en in de buurt van elektriciteit

❏

Val van voorwerpen

❏

Lawaai

❏

Trillingen


Machines, omgeving: meer dan 80 dB(A)


III. Veiligheid (vervolg) ❏

Hitte

Uitrusting, installaties, zon, klimaat, omgeving

❏

Laswerkzaamheden

UV-stralen, lasdampen en gassen

❏

Koude

Buitenomgeving

❏

Vochtigheid

Buitenomgeving, regen

❏

Overdruk/onderdruk

10.

Identificatie/aanwezigheid van gevaarlijke werkzaamheden om afspraken te maken*

❏

Taken die de lichamelijke of psychische capaciteiten van de jongeren te boven gaan (bv. taken waarvan het tempo bepaald wordt door machines)

❏

Taken die de jongeren blootstellen aan giftige of kankerverwekkende stoffen, stoffen die erfelijke genetische veranderingen veroorzaken

❏

Taken die risicofactoren voor ongevallen inhouden waarvan vermoed kan worden dat jongeren deze meestal niet beseffen of kunnen voorkomen door hun gebrek aan inzicht in veiligheid, gebrek aan ervaring of gebrek aan opleiding

❏

Taken die de jongeren blootstellen aan extreme koude of hitte, aan lawaai of trillingen

❏

Het besturen van gemotoriseerde transportwerktuigen (hierop gelden echter een paar uitzonderingen voor studenten-werknemers ouder dan 18 jaar, namelijk voor het besturen van niet-stapelende gemotoriseerde transportwerktuigen met geringe hefhoogte)

❏

Werk in persluchtcaissons en onder overdruk

❏

Taken waarbij gebruik wordt gemaakt van apparaten voor de vervaardiging, de opslag of het vullen van reservoirs met ontvlambare vloeistoffen en met samengeperste, vloeibare of opgeloste gassen

❏

Werkzaamheden die een ernstige brand of zware ontploffingen kunnen veroorzaken

❏

Grond- en stutwerk bij uitgravingen van meer dan 2 m diep, waarvan de breedte op halve diepte kleiner is dan de diepte; werk dat instortingen kan veroorzaken

❏

Besturen van graafwerktuigen en -machines

❏

Besturen van machines voor het heien van palen

❏

Besturen van hefwerktuigen en het geleiden van de bestuurders ervan met signalen

❏

Slopen van gebouwen

❏

Oprichten en afbreken van stellingen

❏

Las- of snijwerk met de elektrische boog of met de brander in tanks

❏

Gebruik van schiethamers

❏

Onderhoud, reiniging en herstelling van hoogspanningsinstallaties in transformatorhuisjes; arbeid met gevaren op het gebied van elektriciteit op hoge spanning

❏

Werken met gevaarlijke machines, zoals houtbewerkingsmachines (cirkelzagen, lintzagen, vlakbanken, vandiktebanken, frezen, pennenbanken, kettingfrezen, gecombineerde machines), metaalpersen, persen voor het vormen van plastische stoffen, mechanisch bewogen metaalscharen en snijmachines, valhamers, behalve wanneer deze machines vast voorzien zijn van afdoende beschermingssystemen die onafhankelijk werken van de bediener

❏

Schilderwerk waarbij gebruik wordt gemaakt van loodwit, loodsulfaat of enig product dat die pigmenten bevat, indien het loodgehalte groter is dan 2 gewichtsprocent berekend in metallische toestand

❏

Lokalen of bouwplaatsen waar door werken asbestvezels kunnen worden vrijgemaakt

❏

Werk aan of met kuipen, bassins, reservoirs of flessen die chemische agentia bevatten

❏

En ten slotte – hoewel niet expliciet vermeld in het KB van 3 mei 1999 – werken op steile daken met een helling van meer dan 34°, torens en schoorstenen (de argumentatie is hier dat enkel werknemers die in dit soort werken ervaren zijn en de geschiktheden bezitten voor het werk op hoogte op deze plaatsen mogen werken – ARAB, art. 462.3.1) *Zie ook punt 3.3.5 “Afspraken over het gebruik van arbeidsmiddelen, werkzaamheden en materialen”


Stagegids 47


IV. Onthaal, EHBO, preventie en bescherming 1.

Welzijnsinformatie (veiligheid, gezondheid, hygiëne)

❏

Gegeven door de onderwijsinstelling (specifieke opleiding welzijn, opleiding sectorintreders, VCA, …)

❏

Informatie over welzijn, noodprocedures, EHBO, e.d. wordt gegeven door de werkgever bij het onthaal.

❏

EHBO-post op de stageplaats/werkpost

2.

Preventieadviseur werkgever of contactpersoon

3.

❏

Naam

Tel.

E-mail

Gsm

Gegeven door de stagegever/werkgever (toolbox, preventiefiches, …)

Externe dienst voor preventie en bescherming Naam organisatie E-mail

Tel.

Preventieadviseur Naam

Tel.

E-mail

Gsm

Arbeidsgeneesheer Naam

Tel.

E-mail

Gsm

Vertrouwenspersoon Naam

Tel.

E-mail

Gsm

V. Werkkledij/persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) Meer info: zie navb dossier 131, “Persoonlijke beschermingsmiddelen in de bouwsector” Omschrijving Duid aan welke PBM’s van toepassing zijn en vul aan met het type of de bijzonderheden (schrap wat niet van toepassing is en vul aan). ❏

Aangepaste werkkledij

Verantwoordelijke

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Brandvertragend, snijbestendig, … … ❏

Werkbroek Kniebescherming, snijbestendig …

❏

Signalisatiekledij …

❏

Thermische kledij …

❏

Werkhandschoenen (Beschermend tegen koude) …

❏

Veiligheidshandschoenen (Snijbestendig, beschermend tegen warmte, bestand tegen chemische, bijtende, … stoffen) …

❏

Veiligheidshandschoenen …

48



V. Werkkledij/persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) (vervolg) Meer info: zie navb dossier 131, “Persoonlijke beschermingsmiddelen in de bouwsector” Verantwoordelijke

Omschrijving Duid aan welke PBM’s van toepassing zijn en vul aan met het type of de bijzonderheden (schrap wat niet van toepassing is en vul aan). ❏

Veiligheidshelm

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Stagegever ❏

Stagiair ❏

Stagegever ❏

Stagiair ❏

X Stagegever ❏

Stagiair ❏

X Stagegever ❏

Stagiair ❏

X Stagegever ❏

Stagiair ❏

… ❏

Oogbescherming (Chemische stoffen, bijtende stoffen, splinters, lasstralen)

❏

Gehoorbescherming …

❏

Gelaatsbescherming (Chemische stoffen, bijtende stoffen, splinters, lasstralen)

❏

Ademhalingsbescherming P1 – P2 – P3

❏

Individuele valbescherming …

❏

Andere …

VI. Gezondheidstoezicht 1.

Voorafgaande gezondheidsbeoordeling Nee

2.

❏

Ja

❏

… / … / ……

Periodieke gezondheidsbeoordeling Nee ❏

Ja ❏

… / … / … ….

Arbeidsgeneesheer Handtekening

Vereiste inentingen & testen ❏

Hepatitis A en B

❏

Tetanus

❏

Tuberculosetest

❏

Longtest

Maatregelen inzake zwangerschap ❏

Vrouwelijke leerling-stagiair mag niet aanwezig zijn op de werkplek: ❏ Laatste drie maanden van de zwangerschap ❏ Vanaf ……. …. maand van de zwangerschap ❏ Tijdens borstvoeding ❏ Of …


Stagegids 49


VI. Gezondheidstoezicht (vervolg) 3.

Passend gezondheidstoezicht

❏

Niet vereist

❏

Vereist wegens: ❏

Veiligheidsfunctie (bv. bediening van gevaarlijke machines)

❏

Functie met verhoogde waakzaamheid (bv. activiteiten in controlekamer)

❏

Activiteit met blootstelling aan chemische agentia (chemische producten in bv. verven, vernissen)

❏

Activiteit met blootstelling aan biologische agentia (werken in de nabijheid van rioleringen, …)

❏

Activiteit met blootstelling aan fysische agentia (lawaai, trillingen, hoge/lage temperatuur)

❏

….

4.

Specifiek gezondheidstoezicht

❏

Niet vereist

❏

Vereist wegens leeftijd (< 18 jaar)

❏

Vereist wegens nachtarbeid

❏

Vereist wegens specifiek risico: ❏

Gebrek aan ervaring

❏

Niet bewust van risico’s

❏

Andere

VII. Advies preventiedienst onderwijsinstelling Preventieadviseur Opleiding Niveau 1

❏

Niveau 2

❏

Basisveiligheid

❏


VIII. Advies preventiedienst werkgever Preventieadviseur Opleiding Niveau 1

❏

Niveau 2

❏

Basisveiligheid ❏


Naam en handtekening stagegever en/of stagementor

Naam en handtekening stagebegeleider

Datum : …/…/……

Datum : …/…/……

50



4.2.4. Stap 4: Inhoud en doelstelling bepalen • De bedrijfsactiviteit sluit aan bij de studierichting en -inhoud van de leerling. • De stagebegeleider informeert het bedrijf over de capaciteiten van de leerling. De stagebegeleider maakt een individueel stageprofiel op van de kennis en de vaardigheden van de leerling en bespreekt dit met het stagebedrijf. De stagebegeleider en de school bezorgen het stagebedrijf een inhoudsfiche met de belangrijkste kenmerken van de stagiair. • De school controleert of er vooraf een risicoanalyse uitgevoerd werd en of er afspraken gemaakt zijn over gevaarlijke werken. • De stagebegeleider stelt samen met de werkgever een stageprogramma op waarin de doelstellingen en de inhoud van de stage aan bod komen. Dit programma houdt rekening met de capaciteiten van de leerling. De stagebegeleider zorgt er ook voor dat aan het stagebedrijf meegedeeld wordt welke technieken en materialen tijdens de schoolopleiding gebruikt worden. Dit kan ook via de inhoudsfiche. Er moet naar gestreefd worden dat de stage aansluit bij de opleiding in de school.

4.2.5. Stap 5: Stagebegeleiding De stagebegeleider bezoekt stageplaatsen. Via bevindingen maakt hij een specifiek lesmoment op en vraagt hij hierbij input van de stagiair zelf. De stagiair brengt de nodige informatie aan (bedrijfsvoorstelling, foto’s, realisaties, bespreking van specifieke technieken, …). Via deze bedrijfsbezoeken kunnen eventuele slechte situaties op het gebied van de uit te voeren opdrachten of veiligheid aan het licht komen. Zo kunnen situaties zoals op de foto links vermeden worden.

Bron: VTI Brugge

4.2.6. Stap 6: Evaluatie De school moet over een efficiënt evaluatiesysteem beschikken. Ofwel heeft de school een eigen evaluatiesysteem, ofwel kan tijdens de stagebezoeken het evaluatieformulier gebruikt worden dat bij dit dossier gevoegd is. De stage wordt wekelijks geëvalueerd. Tijdens deze stagebezoeken contacteert de stagebegeleider de mentor en de leerling en hij maakt hiervan een rapport. Dit kan een wekelijks opvolgingsrapport of een verslag zijn. Aan het einde van de stage wordt er diepgaand geëvalueerd. De stagementor geeft de nodige feedback. Ook worden alle administratieve documenten vervolledigd. In samenspraak met het bedrijf kan de school ook opteren voor een zeer uitgebreide evaluatie in de vorm van een drieluik, zoals het voorbeeld hierna. Het is wenselijk dat er na de stage ruimte in het lessenpakket wordt ingebouwd om de stages klassikaal te evalueren en te bespreken, zodat de leerlingen ervaringen kunnen uitwisselen. Bij dit gesprek wordt de praktijkleerkracht betrokken om deze ervaringen op te nemen. De school zorgt ook dat de leerling aan zelfevaluatie doet met een eventuele terugkoppeling naar het stagebedrijf.


Stagegids 51


4.3. Evaluatie door de school Evaluatieformulier voor de stagebegeleider12 1. Identificatie van de leerling Naam van de stagiair: Studiegebied/Opleiding: Leerjaar/Klas/Module: Naam van de stagebegeleider (school): Stagebedrijf: Stagementor (bedrijf): Naam van de stageplaats: Datum:

2. Sleutelvaardigheden - attitude

❏

Werken

n.v.t.

Leren

n.v.t.

De stagiair werkt zorgvuldig. - Hij/zij maakt zijn werk af. - Hij/zij organiseert zijn werk goed. - Hij/zij ziet werk en neemt zelf initiatief. - Hij/zij werkt samen met andere collega’s. - Hij/zij helpt zijn collega’s. - Hij/zij werkt aan het verwachte tempo. - Hij/zij werkt zuiver, net, …

13

❏

Hij/zij werkt veilig.

❏

…

❏

Hij/zij is leergierig en stelt vragen.

❏

Hij/zij past zich aan aan de manier van werken.

❏

Hij/zij begrijpt instructies en handelt ernaar.

❏

Hij/zij kan wat hij op school leerde, toepassen.

❏

Bij kritiek verbetert hij/zij zich tot de gewenste verandering.

❏

…

Zie Stage-wijzer begeleidingsteam, Vives-Comito, 2005

52



n.v.t.

Houding

❏

Hij/zij is gemotiveerd.

❏

Hij/zij kan tegen kritiek.

❏

Hij/zij voelt zich verantwoordelijk.

❏

Hij/zij werkt zelfstandig.

❏

Hij/zij is bereid tot luisteren.

❏

Hij/zij accepteert leiding.

❏

Hij/zij verzorgt zijn persoonlijke hygiëne.

❏

Hij/zij verzorgt zijn kleding.

❏

Hij/zij gebruikt de gepaste taal.

❏

Hij/zij is vriendelijk tegenover de klanten.

❏

Hij/zij is vriendelijk tegenover collega’s.

❏

Hij/zij hanteert de juiste omgangsvormen.

❏

…

3. Vaktechnische activiteiten In het stageprogramma vindt u de activiteiten en de vaardigheden die de leerling-stagiair tijdens zijn stage zou uitvoeren en leren. Op basis hiervan kan u hieronder noteren wat hij/zij effectief deed én hoe goed u hem/haar daarin vond. Activiteiten/vaardigheden

Uitgevoerd

Opmerkingen: .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Handtekening stagebegeleider:


Stagegids 53


4.4. Bijlage: doe-activiteit14 4.4.1. Ruwbouw - metselaar 4.4.1.1. Inleiding Als metselaar zet je het plan van de architect en de droom van de bouwheer om in realiteit. Stenen, bakstenen en blokken verwerk je tot gebouwen! Even proeven?

4.4.1.2. Doe-activiteit: een muurtje metselen Voorbereiding Voorzie voldoende bakstenen, zavel en een truweel. Oefening Al eens een echte muur gemetseld? Je vindt hier zavel en stenen terug. Aan jou om hier nu twee rijen bovenop te metselen, volgens halfsteens verband! 1. Je maakt een “broodje” van je mortel met je truweel. 2. Je brengt de mortel aan op de stenen zoals aangegeven door je begeleider! 3. Je plaatst de baksteen in de mortel. Zorg ervoor dat hij in de lijn staat en corrigeer waar nodig. 4. Gebruik de kennis van je begeleider! 5. Controleer met je waterpas/lood of het OK is en doe zo verder! Bron: VTI Brugge

14

54


Bron: fvb-ffc Constructiv West-Vlaanderen


5. Voor de stagiair

5. Voor de stagiair ............................................................................................................................................ 55 5.1. Algemene informatie ................................................................................................................................. 56 5.2. Een stage goed voorbereiden ..................................................................................................................... 56 5.2.1. 10 tips op weg naar een stage......................................................................................................... 56 5.2.2. Checklist.......................................................................................................................................... 57 5.3. Hoe solliciteren – een sollicitatiebrief schrijven ......................................................................................... 58 5.3.1. Enkele tips....................................................................................................................................... 58 5.3.1.1. Tips voor de sollicitatiebrief ...................................................................................................... 58 5.3.1.2. Inhoud van je cv........................................................................................................................ 58 5.3.2. Voorbeeld van een sollicitatiebrief .................................................................................................. 59 5.4. Uitvoering van de werken .......................................................................................................................... 60 5.4.1. Activiteiten tijdens de stage............................................................................................................ 60 5.4.2. Welke werken mag ik uitvoeren? Welke niet?.................................................................................. 60 5.4.3. Preventie op het werk ..................................................................................................................... 61 5.5. Algemene preventiemaatregelen............................................................................................................... 62 5.6. Verslag van de stage................................................................................................................................... 63 5.7. Zelfevaluatie door de stagiair .................................................................................................................... 64


Stagegids 55


5.1. Algemene informatie Geen stage zonder stagiair, de stage wordt voor jou georganiseerd. Dit is je kans om de nodige bouwervaringen op te doen. De stage is een vervolg op wat je al leerde op school. Je krijgt de kans om tijdens je stage kennis te maken met de “echte” bouwwereld. Dit wil onder meer zeggen dat je stipt zal moeten zijn, zal moeten samenwerken in ploegverband, je aanpassen aan het gevraagde werktempo, opdrachten correct uitvoeren en afspraken nakomen. Je stagementor zal je, afhankelijk van je kennis en kunde, zo veel mogelijk aanleren of laten uitvoeren. Wanneer je vragen hebt, kan je deze altijd aan je stagementor stellen. Iedere club heeft zijn regels, ook de bouwsector... Wil je gaan voor een succesvolle stage en de waardering van je collega’s ervaren, dan kan je het best de volgende richtlijnen volgen: • Je respecteert afspraken en bent altijd stipt op tijd. • Je stelt je positief op tegenover je ploeg en zorgt voor een fijne samenwerking. • Je toont inzet. • Je verzorgt jezelf. • Je bent klantvriendelijk, respectvol en beleefd. • Je toont motivatie en wil bijleren. • Je aanvaardt opdrachten die gegeven worden. • Je gaat positief om met leidinggevende figuren.

5.2. Een stage goed voorbereiden 5.2.1. 10 tips op weg naar een stage 1. Begin op tijd een stageplaats te zoeken. 2. Zoek op meerdere manieren; dus niet alleen via de school, maar kijk ook zelf op internet en vraag aan iedereen die je kent of hij nog een stageplaats kent. 3. Als je een stagebedrijf gevonden hebt, kun je eerst even bellen om te vragen of ze op dit moment stagiairs nodig hebben. 4. Neem geen genoegen met een nee. Misschien heeft het bedrijf nu geen stagiairs nodig, maar over een maand wel. Of misschien kent het een ander bedrijf dat wel op zoek is naar stagiairs. Vraag dus door! 5. Veel bedrijven vragen in een telefoongesprek of je een sollicitatiebrief met cv wilt opsturen. Zorg voor een goed verzorgde sollicitatiebrief. Laat je brief altijd nalezen door iemand anders, bijvoorbeeld je ouders, je stagebegeleider of een vriend. 6. Weet je niet precies wat je in je brief moet schrijven of wat er in een cv hoort te staan? Hierna volgt een voorbeeld van een sollicitatiebrief en wat er in een cv moet staan (zie punt 5.3 “Hoe solliciteren – een sollicitatiebrief schrijven”). Op het internet vind je nog voorbeelden. 7. Als je de brief verstuurd of gemaild hebt en je krijgt niet snel een reactie, bel dan eens om te vragen of het bedrijf de brief goed ontvangen heeft. Je kan ook vragen wanneer je een reactie krijgt op je brief. 8. Als je wordt uitgenodigd voor een gesprek, zorg dan dat je je goed voorbereidt. Bedenk wat het stagebedrijf van jou zou willen weten en wat jij daarop wilt antwoorden. Bezoek ook eens de website van het stagebedrijf. 9. Zorg dat je er goed verzorgd uitziet als je naar het gesprek gaat, maar trek ook iets aan waarin je je goed voelt. 10. Blijf jezelf!

Bron: VTI Brugge

56



5.2.2. Checklist Om je stage goed voor te bereiden is hierbij een checklist gevoegd om je een leidraad te geven.

Voorbereiding stage Activiteiten

Sollicitatiebrief schrijven

Tegen wanneer

Datum uitgevoerd

Minimum 3 weken vóór start stage

______________________

Na een week terug contacteren

______________________

1 à 2 weken voor de stage

______________________

Antwoord?

Bedrijf terug contacteren

OK?

Stagebegeleider school informeren

Bijstand stagebegeleider school voor stageplaats

______________________

Planning met voorbereidende taken opmaken samen met stagebegeleider

Kennismakingsgesprek voorbereiden en eventueel individueel aanvragen

Kennismakingsgesprek vindt plaats tijdens contactmoment georganiseerd door school, zoniet individueel aanvragen van zodra akkoord

______________________

______________________

Maak een lijst met mogelijke opdrachten en eventuele vragen op

______________________ Kennismakingsgesprek

Stageovereenkomst laten tekenen


Vóór start van de stage

______________________

Stagegids 57


5.3. Hoe solliciteren – een sollicitatiebrief schrijven Goed solliciteren is belangrijk om een goede indruk te geven. Het handigst voor de stagegever is meestal een schriftelijke sollicitatie.

5.3.1. Enkele tips Verstuur of mail je sollicitatiebrief met cv naar een mogelijke stageplaats met de vraag of je er stage mag lopen, net zoals je voor een job zou solliciteren.

5.3.1.1. Tips voor de sollicitatiebrief • Vraag na aan wie je de brief moet richten. • Vermeld de volgende persoonlijke gegevens in jouw brief: - naam; - adres; - de naam van je school; - welke opleiding je volgt. • Let op een verzorgde lay-out. • Beschrijf: - het doel van de stage; - wanneer je stage wilt lopen; - hoe lang je stage wilt lopen; - waarom je precies daar je stage wil doen; • Sluit af met de melding dat je op een reactie wacht of dat je zelf contact zal opnemen.

5.3.1.2. Inhoud van je cv • De opleiding die je nu volgt • De diploma’s, getuigschriften en (deel)certificaten die je al behaalde • Bij talenkennis vermeld je bij elke taal: zwak, matig of uitstekend. • Bij ICT-kennis vermeld je bij elk programma: zwak, matig of uitstekend. • Werkervaring is wat je al gedaan hebt, zoals vakantiejobs, andere stage, … • Je hobby’s en vrijwilligerswerk mag je vermelden. • Eventueel rijbewijs Op de volgende sites vind je ideeën om je brief uit te werken: • http://vdab.be - http://vdab.be/werkinzicht/solliciteren.shtml • http://www.vacature.com/carriere/solliciteren


58



5.3.2. Voorbeeld van een sollicitatiebrief

Jouw voornaam – naam Straat – nummer Postnummer – GEMEENTE Telefoon – gsm

Datum

Aan de heer/mevrouw voornaam – naam Naam bedrijf Straat – nummer Postnummer – GEMEENTE Onderwerp: Aanvraag stageplaats

Geachte heer/mevrouw

Ik volg een opleiding voor …………… (beroep) in ……………(school). Momenteel zit ik in ……………(leerjaar, module). Stage vormt een belangrijk onderdeel van mijn opleiding. Mijn school organiseert deze van …………… tot ……………(of op welke dagen …). Via ……………(stagebegeleider, vriend, leerkracht, bericht in de plaatselijke krant, …, uit persoonlijke kennis van of interesse in uw bedrijf, …) weet ik dat ik heel wat zou kunnen bijleren bij u op de werkvloer. Wilt u mijn kandidatuur als stagiair overwegen? Als bijlage vindt u mijn cv. Graag wil ik u zelf ook meer informatie geven in een persoonlijk gesprek. Mijn stagebegeleider, (de heer/mevrouw ……………, telefoonnummer), kan u desgewenst alle verdere nodige informatie bezorgen over het verloop van de stage zelf. Vriendelijke groeten (jouw handtekening) Jouw voornaam – naam

Bijlage: cv


Stagegids 59


5.4. Uitvoering van de werken 5.4.1. Activiteiten tijdens de stage Samen met de stagebegeleider kan je een lijst opmaken met de activiteiten die je op de stageplaats allicht kan uitvoeren en de vaardigheden die je daarbij eventueel zult inoefenen. Je kan ze in een lijstje opnemen. Later kan je deze lijst gebruiken om aan te vinken wat je effectief uitvoerde.

Activiteiten

Vaardigheden

Effectief uitgevoerd

Vooraf bepaald

Nieuwigheden tijdens stage

5.4.2. Welke werken mag ik uitvoeren? Welke niet? Als je als stagiair jonger dan 18 jaar bent, val je onder de wetgeving die geldt voor jongeren. Dit houdt in dat sommige werkzaamheden als gevaarlijk worden beschouwd en dus verboden zijn. Deze verbodsbepalingen zijn niet absoluut. Zo moet je toch een aantal van deze werkzaamheden leren om je beroep te kunnen uitoefenen. Dit zijn de drie voorwaarden die hiervoor vervuld moeten zijn: 1. Het gaat om arbeid, betrokkenheid of aanwezigheid die onontbeerlijk is voor de beroepsopleiding van de stagiair. 2. De werkgever vergewist zich ervan dat de bijkomende preventiemaatregelen (eigenheid stagiair) effectief zijn en door een lid van de hiërarchische lijn, aangewezen door de werkgever, worden gecontroleerd. 3. De werkgever ziet erop toe dat het risicovolle werk uitgevoerd wordt in het bijzijn van een ervaren werknemer en dat de aanwezigheid op risicovolle plaatsen gebeurt in het bijzijn van een ervaren werknemer.

60



Verbodsbepalingen Het verbod om jongeren tewerk te stellen bij werkzaamheden die als gevaarlijk worden beschouwd, houdt verband met: • de blootstelling van de jongere aan bepaalde fysische (extreme warmte/ koude) , biologische (categorie 3, zoals TBC en hepatitis B, en categorie 4) of chemische agentia (met gevaar voor de gezondheid); • sommige procedés en werkzaamheden (bv. sloopwerkzaamheden, werkzaamheden met springstoffen, met bepaalde werktuigen, gevaarlijke machines, enz.); • plaatsen waar o.a. werkzaamheden gebeuren met gevaar voor brand, een ernstige ontploffing of blootstelling aan asbest. Zijn ook verboden: • werkzaamheden die de jongere, objectief gezien, lichamelijk of psychisch niet aankan of die risicofactoren voor ongevallen inhouden waarvan vermoed kan worden dat jongeren, gezien hun leeftijd, ze niet kunnen beseffen of voorkomen. Dit is bijvoorbeeld werken op hoogte, manueel hanteren van lasten, werken met gemotoriseerde werktuigen. De niet-limitatieve lijst van verboden werkzaamheden, toegepast op de bouwsector, is opgenomen in het gedeelte voor de aannemer.

5.4.3. Preventie op het werk • Je mag bepaalde activiteiten op de bouwplaats niet uitvoeren (een uitgebreide lijst vind je in het gedeelte van de aannemer). - Je mag niet werken met bepaalde chemische producten zonder de nodige preventiemaatregelen (vraag bij twijfel raad aan de school). - Je mag niet werken met bepaalde bouwplaatsmachines als je nog geen 18 bent. Je hebt er immers een rijtoelating voor nodig. - Je mag niet werken op plaatsen waar o.a. werken gebeuren met gevaar voor brand, een ernstige ontploffing of blootstelling aan asbest. - Je mag geen afbraakwerken uitvoeren als je nog geen 21 bent. • Je draagt zorg voor het materiaal en de werktuigen die aan jou worden toevertrouwd. • Je werkt veilig, zodat je jezelf en anderen niet in gevaar brengt. Je vraagt uitleg over machines die je niet kent. • Je draagt altijd je individuele veiligheidsuitrusting. • Je volgt de veiligheidsmaatregelen die op de werf van kracht zijn. • Je werkt nauwkeurig en probeert het gevraagde werk zo goed mogelijk uit te voeren. Je draagt met andere woorden zorg voor jezelf en de anderen.


Stagegids 61


5.5. Algemene preventiemaatregelen Hoe het NIET moet

Hoe het WEL kan Lok geen onveilige situaties uit. Volg de veiligheidsmaatregelen die van kracht zijn.

VAALGEVAA AAAR SSTTRRU UIK IKEL ELGEEVA V AR AR

E EK EL EKTR TROC OCUT UTIE IEGE GEVA VAAR AR

NEE

Werk ordelijk en ruim je werkplaats op.

Draag zorg voor je materiaal. Maak het schoon als je ermee gewerkt hebt en berg het op.

Machines en gereedschappen die je niet kent, mag je enkel onder begeleiding van een ervaren persoon bedienen of gebruiken!

Draag de nodige PBM’s, bijvoorbeeld wanneer werktuigen veel lawaai produceren, … Draag ook signalisatiekledij!

62



5.6. Verslag van de stage Op het einde van elke stage moet een verslag opgemaakt worden. Hierna is een algemeen sjabloon opgenomen. De school kan hier andere sjablonen voor opleggen, maar als ze dat niet doet, kan je het onderstaande sjabloon gebruiken. In dit rapport vul je je gegevens in en beschrijf je kort, maar nauwkeurig de uitgevoerde werkzaamheden per dag. Daarbij vul je ook de werkmethodes en de middelen die je daarbij gebruikte, in. Beschrijf ook kort welke preventieve maatregelen het bedrijf genomen had of jij in acht moest nemen. Onderaan moet je ook aanvullen welke persoonlijke beschermingsmiddelen je moest gebruiken.

STAGEVERSLAG Naam (leerling): Adres (leerling): Postcode en gemeente (leerling): Periode: van ………………. tot……………

Data:

Klas (leerling): Periode (leerling): Schooljaar (leerling): Bedrijf/werf:

Uitgevoerde werkzaamheden:

Documentatie bijgevoegd ❏


Gebruikte PBM’s

Werkmethode en middelen:

Paraaf stagementor

Preventiemaatregelen:

Paraaf stagebegeleider

Stagegids 63


5.7. Zelfevaluatie door de stagiair Evaluatieformulier voor de stagiair15 1. Identificatie Naam van de leerling-stagiair: Studiegebied/Opleiding: Leerjaar/Klas/Module: Naam van de stagebegeleider (school): Stagebedrijf: Stagementor (bedrijf): Naam van de stageplaats: Datum stage:

2. Sleutelvaardigheden - attitudes

❏

Werken

n.v.t.

Leren

n.v.t.

Ik werk zorgvuldig. - Ik maak mijn werk af. - Ik organiseer mijn eigen werk goed. - Ik zie werk en neem zelf initiatief. - Ik werk samen met andere collega’s. - Ik help mijn collega’s. - Ik werk aan het verwachte tempo. - Ik werk zuiver, net, …

15

❏

Ik werk veilig.

❏

…

❏

Ik ben leergierig en stel vragen.

❏

Ik pas mij aan aan de manier van werken.

❏

Ik begrijp instructies en handel ernaar.

❏

Ik kan wat ik op school leerde, toepassen.

❏

Bij kritiek verbeter ik mezelf tot de gewenste verandering.

❏

…

Stage-doeboek, Leerling-stagiair Metselaar, Vives, Dienst Beroepsopleiding, 2005

64



n.v.t.

Houding

❏

Ik ben gemotiveerd.

❏

Ik kan tegen kritiek.

❏

Ik voel mij verantwoordelijk.

❏

Ik werk zelfstandig.

❏

Ik ben bereid tot luisteren.

❏

Ik accepteer leiding.

❏

Ik verzorg mijn persoonlijke hygiëne.

❏

Ik verzorg mijn kleding.

❏

Ik gebruik de gepaste taal.

❏

Ik ben vriendelijk tegenover de klanten.

❏

Ik ben vriendelijk tegenover de collega’s.

❏

Ik hanteer de juiste omgangsvormen.

❏

…

3. Vaktechnische activiteiten In het stageprogramma vind je de activiteiten en vaardigheden die je tijdens je stage zou uitvoeren en leren. Op basis hiervan kun je hieronder noteren wat je effectief deed, én hoe goed je jezelf daarin vond. Activiteiten/vaardigheden

Uitgevoerd

Opmerkingen: .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


Stagegids 65


6. Bibliografie • Wetgeving: - KB van 3 mei 1999 betreffende de bescherming van de jongeren en verdere wijzigingen - KB van 21 september 2004 betreffende de bescherming van stagiairs en verdere wijzigingen • Navb dossiers - Navb dossier 102: Jongeren in de bouw - Navb dossier 109: Onthaal van nieuwkomers in de bouw - Navb dossier 111: Onthaalwijzer – Preventiefiches - Navb dossier 130: De risico’s en de preventiemaatregelen bij het behandelen van bouwmaterialen bij de handelaar • Stage-doeboek, Leerling-stagiair Metselaar, Vives-Comito (Vlaamse Innovatoren Versterken Efficiënte Samenwerking), Dienst Beroepsopleiding, 2005 • Documenten die bruikbaar kunnen zijn bij Risicoanalyse van 01.09.05; Gemeenschappelijke preventiedienst-Pedagogische begeleidingsdienst, Gemeenschapsonderwijs • http://www.safestart.be Coprant: modellen voor risicoanalyse en werkpostfiche • Hendrik De Lange, Preventie en Interim; Nieuwsbrief arbeidsveiligheid; Jongeren op het werk – Student werknemers mogen vanaf 16 jaar manuele pallettrucks besturen; nr. 22 week 48, 2006 • Informatie inzake solliciteren - http://vdab.be - http://vdab.be/werkinzicht/solliciteren.shtml - http://www.vacature.com/carriere/solliciteren

66




Stagegids 67

Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf navb-cnac Constructiv Koningsstraat 132/4 1000 Brussel

Tel.: +32 2 552 05 00 Fax: +32 2 552 05 05

E-mail: [email protected] Website: navb.constructiv.be

2

Recommend Documents