1

EENZAAMHEID

Pieternel van Giersbergen & Dieke de Koning

EENZAAMHEID / 1

Partners 'Aanpak eenzaamheid Hatert'

EENZAAMHEID / 2

Programma • Wat is eenzaamheid?

• Signalen • Omgaan met

EENZAAMHEID / 3

Wat is eenzaamheid?

Alleen zijn = Eenzaam ?

EENZAAMHEID / 4

Zelfs als ik tussen de mensen zit, voel ik me eenzaam

EENZAAMHEID / 5

Wat is eenzaamheid? Het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) bepaalde sociale relaties.

De Jong - Gierveld

EENZAAMHEID / 6

Wat is eenzaamheid? Sociaal Voldoende contacten Behoren tot de gemeenschap

Emotioneel

Zingevend

Delen van gedachten en gevoelens Overleggen, vragen stellen

Invulling van de dag Erkenning voor wie je bent

Praktisch, Zo nodig hulp beschikbaar Uitgestoken hand EENZAAMHEID / 7

De menselijke ziel is niet gemaakt om alleen te zijn

EENZAAMHEID / 8

Eenzaamheid • Landelijk: 30 % van de mensen (jong & oud) zegt gevoelens van eenzaamheid te hebben

• 20% matig, 10% sterk eenzaam • Hatert: 35% matig, 8% sterk eenzaam, 6% zeer sterk (GGD monitor 2008)

EENZAAMHEID / 9

Risicofactoren eenzaamheid Persoonlijk: • Sociale vaardigheden • Beperkte sociale contacten • Geen partner • Negatief zelfbeeld & persoonlijkheid • Verwachtingen • Psychische & lichamelijke gezondheid • Verlieservaringen • Verhuizing

EENZAAMHEID / 10

Risicofactoren eenzaamheid Omgeving: • Woonomgeving • Financiële en praktische middelen • Veiligheid • Bereikbaarheid • Maatschappelijke veranderingen

EENZAAMHEID / 11

Beschermende factoren • • • • • •

Sociale vaardigheden Vriendschap Partnerrelatie Realistische verwachtingen/gedachten Goede woonomgeving Goede gezondheid

EENZAAMHEID / 12

Vriendschap is een recept tegen eenzaamheid

EENZAAMHEID / 13

Risicogroepen • • • • • • • •

Gescheiden Weduwen/weduwnaars Zij die hun gezondheid als slecht ervaren Zij die in de afgelopen drie jaar geen nieuwe contacten hebben gelegd Mantelzorgers Niet-westerse allochtonen Moeilijk rondkomen Chronisch zieken

EENZAAMHEID / 14

Gevolgen eenzaamheid • • • • • •

Slechtere gezondheid, eerder overlijden Lichamelijke ziektes (vatbaarder en langer herstel) Psychische problemen (depressie, angst) Minder lang zelfstandig wonen Grotere kans verwaarlozing Minder maatschappelijk actief

EENZAAMHEID / 15

Signaleren • Eenzaamheid is niet gemakkelijk te herkennen • Signalen zijn divers en duiden vaak ook op andere problematiek, vooral bij ouderen (bijv. depressie, rouw, dementie) • Meestal is er geen hulpvraag • Signalen komen via verschillende kanalen binnen • Zowel professionals als vrijwilligers signaleren eenzaamheid Dus: ben alert! EENZAAMHEID / 16

Signalen van eenzaamheid • • • • • • •

Mensen op afstand houden of claimgedrag Rusteloos, angstig, depressief, agressief Vermoeidheid, nergens zin in hebben Teleurstelling en verdriet Piekeren of afwezigheid Geen / zeer wisselende contacten Klachten als hoofdpijn, huilbuien, slapeloosheid, minder zelfzorg, abnormaal eetgedrag

EENZAAMHEID / 17

Signalen van eenzaamheid • • • • •

Leven in of idealiseren van het verleden Negatieve situaties persoonlijk aantrekken Verwaarlozen van omgeving en/of zichzelf Onbereikbaar (niet opendoen, geen telefoon) Verontrustend alcohol-/medicijn-gebruik

EENZAAMHEID / 18

Signalen van eenzaamheid Iemand die eenzaam is... • ... heeft weinig zelfvertrouwen • ... piekert veel • ... is sterk op zichzelf gericht Iemand die eenzaam is... • ... gesloten • ... stelt zich op als slachtoffer • ... houdt afstand of claimt juist • ... sociaal onhandig

(Psychisch)

(Gedrag)

EENZAAMHEID / 19

Vreugde delen maakt minder eenzaam

EENZAAMHEID / 20

Omgaan met • Weeg af of u het zelf wilt/kunt bespreken of dat u iemand in wilt schakelen. Zet uw relatie niet op het spel! • Ga na of iemand echt last heeft van eenzaamheid, trek niet te snel conclusies als je ziet dat iemand alleen leeft. • Als iemand zegt dat hij of zij eenzaam is, geloof dat maar gerust. Ook al zie je dat iemand wel contacten heeft.

• Denk nooit dat het hebben van (meer) contacten de oplossing is van eenzaamheid. Ieder mens heeft een andere behoefte.

EENZAAMHEID / 21

Omgaan met • Eenzaamheid is een gevoel. Je kunt iemand steunen en troosten, maar je kunt nooit iemands gevoel veranderen. Dingen zeggen als 'kop op!' of 'het valt allemaal toch wel mee?' helpen dan ook niet. • Eenzaamheid is vaak een symptoom van al langer spelende problemen. Verwacht niet dat het heel makkelijk en snel wordt opgelost. Dat kost tijd en moeite.

EENZAAMHEID / 22

Omgaan met • Een korte tijd iemand bezoeken die zich eenzaam voelt en er dan mee stoppen is uit den boze. Je doet meer kwaad dan goed. • Een hartelijk gebaar is altijd goed! Ieder gebaar dat recht uit het hart komt is een gave aan de mensheid. Nodig iemand uit, bel iemand op die je 'vergeten' was, doe eens net iets meer voor een ander.

EENZAAMHEID / 23

Bespreekbaar maken eenzaamheid Niet direct vragen: 'Bent u eenzaam?' Dit werkt namelijk niet, het taboe is vaak te groot Maar op een indirecte manier: • • • •

Hoe gaat het met u? Bent u tevreden over uw woning en omgeving? Kunt u zich hier goed redden? Hoe is het contact met familie en naaste omgeving? (zicht krijgen op het netwerk) • Zou u daar iets anders in willen?

EENZAAMHEID / 24

Bespreekbaar maken eenzaamheid • Is er voldoende hulp indien nodig? Sluit de hulp aan bij uw behoefte? • Welke sociale contacten heeft u wekelijks? Verloopt dat prettig of zou u iets anders willen? • Zijn er lichamelijke aspecten die u belemmeren in contact. • Hoe denkt u over de toekomst? • Heeft u gelijkgestemde mensen om u heen? • Wat vindt u van uw dagindeling en activiteiten? • Is er iets dat u nog heel graag zou willen?

EENZAAMHEID / 25

Waar gaat het signaal naar toe? Rol wijkverpleegkundige / sociaal wijkteam: • Centrale rol binnen de wijk • Signaal komt binnen bij wijkverpleegkundige / sociaal wijkteam • Kan ondersteunen/advies geven • Legt contact met ‘eenzame oudere’ • Schakelt een andere discipline in

EENZAAMHEID / 26

Vragen? Indigo Gelderland 024 – 383 7870 [email protected]

EENZAAMHEID / 27