13 Mei
...en nu verder
Uitgave 6, juli 2004
Jo Kwekkeboom (70) kan niet wachten tot ze terug kan naar de Merelstraat Ze kan het moment haast niet afwachten, dat ze terugkeert naar haar geliefde en vertrouwde plek in de Merelstraat. Als alles goed gaat, krijgt Jo Kwekkeboom (70) eind september de sleutel van een nieuwe, aangepaste woning op precies dezelfde plek in de straat waar ze tot die fatale 13e mei in 2000 met veel plezier vijftien jaar woonde. ‘Met mijn man, die in 1999 plotseling overleed, fietste ik altijd een route van zo’n anderhalf uur door Driene. Dat ga ik straks weer doen. En ik neem ook weer een hondje, waarmee ik lekker in de buurt ga wandelen.’
foto: Johan Ghijssels
1
‘Een woning, echt, dat kan niet mooier’ Jo Kwekkeboom wist naar eigen zeggen al vrij snel na de vuurwerkramp, waarbij haar woning aan de Merelstraat grotendeels werd vernield, dat ze terug wilde. In de flat aan de Brinkstraat, heeft ze de afgelopen vier jaar nooit kunnen wennen. ‘Ik heb gezegd dat ik hier de vlag uithang, op de dag dat ik hier wegga. Dat ga ik ook zeker doen. Er is hier nooit zon. Het is een koud huis. En voor veel mensen hier in de buurt ben ik ‘Jootje van de vuurwerkramp’, die het allemaal zo mooi voor elkaar heeft. Je wilt niet weten hoe afgunstig sommige mensen zijn!’ Dat Jo Kwekkeboom het in materiële zin inderdaad redelijk goed voor elkaar heeft, is overigens geenszins te danken aan ruimhartige uitkeringen van de verzekering of compensatieregelingen. ‘Ik heb er al met al een heleboel geld op toe moeten leggen om terug te krijgen
wat ik had. Ik was voor 90.000 gulden verzekerd, maar heb maar 40.000 gekregen. En voor de weken die ik meteen na de ramp bij mijn zoon in Losser verbleef kreeg ik maar 150 gulden als vergoeding. Maar de hand ophouden kan ik niet. Ik vond het verschrikkelijk om naar dat gebouw van de Sociale Dienst te moeten gaan. Gelukkig had ik zelf wat spaargeld achter de hand.’ Jo Kwekkeboom schoot er niet alleen qua geld flink bij in, toen ze op een gegeven moment een kijkje kwam nemen bij de opslag van uit haar woning geredde spullen, bleek een juwelenkistje zoek. ‘Dat kistje vond ik terug in een doos, maar wat er in zat aan kostbare sieraden was wel weg!’ Volgens Jo Kwekkeboom beginnen dit soort ervaringen na de vuurwerkramp nu pas ‘na te werken’. In de eerste jaren na de ramp had ze zelfs eigenlijk helemaal niet
2
Tieti Hoekstra, Mediant
in de gaten dat ze er geestelijk toch wel een tik aan had overgehouden. ‘Ja, ik was wel eens de kluts kwijt. Dan moest ik in m’n auto bij de Grolsch opeens op de rem, omdat ik in gedachten zo naar m’n oude woning in de Merelstraat op weg was.’ Toen Jo Kwekkeboom twee jaar geleden in haar ‘werkhuis’ van de trap viel, omdat ze de kluts even kwijt was, zocht ze professionele hulp bij de verwerking van de vuurwerkramp. ‘Zoiets vergeet je nooit van je leven meer’, zegt ze ruim vier jaar na dato. ‘Ik was in de stad en kwam net bij V & D naar buiten. Het was heel raar, aan de buitenkant was m’n lichaam zo stijf als een plank, maar binnen voelde ik alles trillen. Mijn woning was helemaal kapot. Ik had van die zware scheepslampen, die aan dikke kettingen aan het plafond hingen, daar is helemaal niks van teruggevonden.’ Hoewel Jo Kwekkeboom van meet af aan kenbaar maakte dat ze zo snel mogelijk terug wilde, duurde
het lang voordat er een concreet plan was, waarin ze zich niet alleen in bouwtechnische zin kon vinden, maar dat ook financieel haalbaar was. Jo Kwekkeboom bezocht regelmatig informatiebijeenkomsten voor terugkeerders, waarbij ze geen blad voor de mond nam. Uiteindelijk koos Jo Kwekkeboom met een aantal andere terugkeerders een architect, die alle wensen vertaalde in een aantal volledig aangepaste woningen aan de Merelstraat. ‘Ik wilde een woning, waar alles zo breed is dat er een rolstoel door kan. Dat is nu nog niet nodig, al heb ik wel versleten knieën.’ Jo Kwekkeboom is al een aantal keren wezen kijken hoe de bouw vordert. Dat was volgens haar maar goed ook, omdat een zwevend toilet niet op ‘seniorenhoogte’ werd aangebracht. Na een hartig woordje met de bouwers gaat ze er van uit dat het allemaal goed komt. ‘Dan heb ik een woning, echt, dat kan niet mooier. En de gezelligheid in de buurt, die moet je zelf maken.’
U vraagt, wij antwoorden! Vraag Ten tijde van de vuurwerkramp stond ik onder bewind in het kader van de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP). Omdat mijn huis geheel was vernietigd kwam ik in aanmerking voor de Regeling tegemoetkoming inboedelschade particulieren vuurwerkramp Enschede. Mijn bewindvoerder heeft echter een gedeelte van de materiele schadeloosstelling ‘aangewend ter algehele voldoening’ van de open staande schulden. Dus om mijn schulden af te lossen. Vraag: kan de bewindvoerder dit zo maar doen? Antwoord Volgens de WSNP moet de betrokken persoon of personen gedurende 3 jaar alle financiele extra’s aanwenden ten behoeve van de schuldeisers. Inkomsten uit kinderbijslag, huursubsidie, zijn daarvan vrijgesteld. De bewindvoerder, aangesteld door de rechter-commissaris, ziet toe op de uitvoering van de schuldsanering en beheert tevens de boedel. Materiele schadeloosstelling ten gevolge van de vuurwerkramp mag door de bewindvoerder worden aangewend ter aflossing van openstaande schulden. Er wordt een onderscheid gemaakt in materiele schadeloosstelling en immateriele schadeloosstelling. Bij materiele schadeloosstelling kan in principe al het geld worden gebruikt ter vervanging van de inboedel. Indien er, na aanschaf van de inboedel, nog een x bedrag overblijft, kan het restant van de materiele schadeloosstelling door de bewindvoerder worden overgemaakt naar de schuldeisers. Bij immateriele schadeloosstelling kan al het geld worden aangewend ten behoeve van de schuldeisers, tenzij de rechter-
commissaris anders beslist. De rechter-commissaris bekijkt per situatie of er sprake is van ‘’redelijkheid en billijkheid’’. Dit betekent dat de rechter-commissaris kan beslissen dat een bepaald bedrag van de immateriele schadeloosstelling of misschien zelfs de volledige schadeloosstelling niet naar de schuldeisers gaat. Het is dus van belang om de bewindvoerder en de rechtercommissaris ervan te overtuigen dat het geld, dat bijvoorbeeld overblijft na aanschaf van de inboedel, wordt gebruikt als een soort depot of spaarpot om toekomstige rekeningen, die te maken hebben met de ramp, te kunnen betalen. Per mail kregen wij de volgende vraag: Ik heb een vraag over het verzekeringsgeld van S.E. Fireworks. Is dat geld ooit al eens uitbetaald. Zo ja aan wie dan? Want er is ooit gezegd dat dit geld in de loop van 2003 bekend zou worden, en wie hebben er recht op dat geld? Ik vind namelijk dat de mensen die alles verloren hebben door de vuurwerkramp toch wel recht hebben op een vergoeding want wij hebben er toch niet om gevraagd, het is ons aangedaan en er veel door verloren vooral emotionele dingen. Antwoord Deze vraag wordt de laatste tijd ook steeds gesteld aan de BSVE en van daaruit is er geprobeerd tot een antwoord te komen. Op dit moment wordt het geld nog tegen gehouden omdat de zaak juridische nog niet is afgerond, wanneer de zaak is afgerond zal er meer duidelijk worden over het verzekeringsgeld. Er is een stichting (Stichting hulp vuurwerkramp Enschede) die zich hiermee bezig houdt, maar die kan daar op dit moment ook verder nog niks in ondernemen.
Van de redactie 13 mei…en nu verder
Gedoe
Voor u ligt inmiddels het laatste nummer van ‘13 Mei… en nu verder’. In dit laatste nummer richten wij ons vooral op het vooruit kijken. Diverse instanties zijn met de afbouw bezig. De verwoeste wijk wordt weer in volle omvang opgebouwd. De eerste bewoners hebben hun nieuwe huis weer betrokken. Het is ruim 4 jaar geleden dat de vuurwerkramp heeft plaatsgevonden. Een aantal getroffenen wordt nog dagelijks geconfronteerd met de gevolgen van de ramp. Bijvoorbeeld omdat de afwikkeling van een aanvraag nog niet is afgerond. Maar ook worden terugkeerders weer geconfronteerd met de ramp. Weer terug in de wijk, die zo anders is als toen en die je je weer eigen moet maken. Nu is het moment aangebroken om te stoppen met ‘13 Mei… en nu verder’. Dat betekent niet dat u niet meer geinformeerd wordt over eventuele verdere ontwikkelingen. Door middel van informatie in Huis-aan-Huis wordt u op de hoogte gehouden van zaken die de vuurwerkramp aangaan. Wij hopen dat u zich in de artikelen heeft kunnen herkennen en dat wij tevens een bijdrage hebben geleverd aan het beantwoorden van uw vragen. Wij wensen u heel veel succes en sterkte in de toekomst. Tenslotte willen wij onze vaste correspondenten bedanken voor hun bijdragen. De redactie
Stress is een van de belangrijkste ziekmakers van Nederland. Dat heeft op zich niks met de ramp te maken. Alleen is een ramp een enorme bron van stress. Het moment direct na de explosie: vluchten, veiligheid zoeken, angst voor het eigen leven, direct geconfronteerd worden met doden en gewonden, en zorgen over naasten en bekenden. Dit is een tijd van intense spanning, van intense stress. Iedereen herkent dat wel. Maar niet alleen deze intense stress is een bedreiging voor de gezondheid. Sterk onderbelicht wordt het risico van geleidelijke stress na een ramp. Zeg maar de stress door het gedoe. Als je een schuurtje wilt bouwen, en je komt in een vergunningenprocedure terecht, levert dat voldoende stof op, om het er nog drie verjaardagen lang over te hebben. De wereld van vergunningen, bestemmingsplannen en welstand is voor de meesten van ons vreemd. En het denken van de gemeente heeft niets te maken met het idee dat we zelf over ons schuurtje hebben. (Het is helemaal geen opstal, het is een schuurtje! Wat denken ze wel?) Ook als je huis in een keer kapot is, krijg je te maken met gedoe: aannemers, constructeurs, verzekeringen, Stadsherstel, Bureau Wederopbouw, gemeente, enzovoorts. Het zijn allemaal eigen werelden en je moet er je weg maar in weten te vinden. Wanneer je verdrietig of gespannen blijft, kan je hetzelfde overkomen. Je komt in de wereld van de hulpverlening of van de gezondheidszorg. Alles goed en wel, maar aan de manieren van doen daar zijn we niet gewend. Al met al hebben veel getroffenen zoveel gedoe gehad, dat ze daarvoor misschien wel tien keer een bouwvergunning hadden kunnen regelen. Dit soort gedoe levert bij bijna iedereen spanning op. En met spanning is niets mis. Maar als de spanning zich blijft herhalen, of als het lang duurt, is je incasseringsvermogen een keer op. Het verraderlijke is dat het niet in een keer gebeurt, maar meestal geleidelijk. Dikwijls komt het zo stilletjes dat je het zelf niet door hebt. Meestal zijn het dan ook anderen die het het eerst opvalt: “wat ben je stil”, of juist “wat doe je toch boos”. En als je dan denkt: “laat me met rust akelige mispunt, er is helemaal niks aan de hand en waar bemoei je je eigenlijk mee”, is de kans groot, dat het tóch om stress gaat. Het is zonde om dat te laten sloffen, temeer omdat dat zelden vanzelf over gaat en er meestal goed iets aan te doen is. En tot januari geven veel organisaties, rampgetroffenen nog voorrang.
Rectificatie Helaas is er in het laatste nummer van ‘13 mei …en nu verder’ een foutje ingeslopen. Bij het artikel op de achterpagina over ‘de Muur’ is de verkeerde foto afgedrukt. Verschillende attente lezers hebben ons hierop geattendeerd. De foto die is geplaatst is niet de foto van de muur van SE Fireworks maar van een ander stukje muur iets verderop aan de Tollenstraat. Bij dit stuk muur hoort een heel ander verhaal wat we u echter ook niet willen onthouden. Zo schrijft Bert de Paauw (verkort) het volgende: Het bekende muurtje op de foto behoorde tot het bedrijf "de Paauw Papierhandel" . Het was de buitenmuur van het kantoor en kantine van het bedrijf. Deze wetenschap haal ik uit het volgende: Mijn naam is Bert de Paauw en de zaak was toendertijd in eigendom van mijn broer Roy. Dat bekende muurtje moet niet worden gezien als de plaats waar de Ramp zich heeft voltrokken, want dit is niet op waarheid gebaseerd. Wel was deze muur de Beschermer van mijn zoon en zijn vriend. Als deze muur er niet had gestaan dan hadden wij misschien wel 25 doden te betreuren gehad. Voor ons als familie heeft dit muurtje veel emotionele waarde, gezien de historie en wat deze heeft betekend tijdens de Ramp. Wij zouden dan ook graag zien dat dit muurtje zou blijven bestaan. Men zou dit moeten gaan zien als "een beschermengel": daar er ook gebouwen in de wijk enkele mensen hebben beschermd, tijdens de laatste knal. Met deze gedachte zou men bepaalde plekken moeten gaan bekijken en niet als "slechte herinneringen".
Henk Bakker Preventiemedewerker Mediant
3
Een Huis van Verhalen Een Huis van Verhalen? Wat is dat nou weer? Waar is het te vinden? En van wie is dat huis?
Het logo verklapt alvast iets: Het gaat om mensen die boodschap hebben aan elkaar. De een vertelt en de ander luistert. Het is uit het leven gegrepen: ouders die hun kind ophalen van school, mensen die elkaar treffen in het winkelcentrum, jongeren op de hoek van de straat, buren die in hun tuintje bezig zijn, vrienden aan de bar, of een gesprek aan de keukentafel. Zo gewoon en tegelijk zo belangrijk. Twee mensen in een soort slakkenhuis. Zoals een slak zijn huis met zich meeneemt, zo is het ook met het Huis van Verhalen: het staat overal waar mensen stilstaan bij elkaar en boodschap hebben aan elkaars verhaal. De binnenkant van je oor ziet er uit als een slakkenhuis. Het gaat in het Huis van Verhalen om gehoord worden.
4
Zo wordt de kracht van de verhalen dubbel gebruikt. De wereld is vol verhalen die steeds opnieuw worden verteld vanwege de kracht en de wijsheid die er in liggen opgeslagen. Uiteindelijk zal het Huis van Verhalen een plekje krijgen in het Voorzieningencluster aan de Roomweg. Klein, maar fijn zal het zijn. Met een verhalenruimte, niet groter dan een huiskamer. Met een stilteruimte, waar mensen even bij zichzelf kunnen komen, een kaarsje kunnen aansteken of een gedachte op kunnen schrijven. En met een ruimte, waar je één op één in alle rust een gesprek kunt voeren.
Na de vuurwerkramp wilden de kerken in Enschede een bijdrage leveren aan het herstel van het leven. “Wat kunnen we?,” vroegen ze zich af. We kunnen luisteren en niet te snel opgeven. We kunnen zo nu en dan een eindje oplopen met getroffenen die een lange weg te gaan hebben. Zo ontstond het project ‘Pastoraat na Ramp’, dat vijf jaar lang zou mogen duren als aanvulling op het werk dat geloofsgemeenschappen zelf zouden verzetten. Een project met vrijwilligers en twee parttime beroepskrachten. Een klein project met grote oren. Al luisterend ontdekten we hoe belangrijk het voor een mens is om een verhaal te hebben. Er is zo veel kapot gegaan op de dag van de ramp. Aan de buitenkant en aan de binnenkant. Al vertellend bouwen mensen uit de brokstukken aan een nieuw verhaal voor zichzelf. Gaandeweg word je weer hoofdpersoon in je eigen levensverhaal. Dat maakt iemand sterker. Maar dat niet alleen: Dat verhaal kan ook tot hulp zijn voor een ander. Er ligt kracht in opgeslagen. Vertellend en luisterend helpen mensen elkaar bij het herstel van het leven en de hoop op toekomst. Tijdens de bombardementen op Afghanistan spraken twee oudere vrouwen die zich hadden moeten verbergen voor het geweld van de vuurwerkramp met elkaar. Ze protesteerden met kracht tegen het oorlogsgeweld omdat ze wisten wat het met het leven doet. Ze voelden wat moeders en kinderen daar moesten voelen. Grenzen waren er even niet. Uit deze ervaringen is het idee voor een Huis van Verhalen gegroeid. Een plek in Roombeek waar mensen op verhaal moeten kunnen komen. Maar ook een plek van waaruit die verhalen een weg vinden naar anderen: in onderwijs, in groepsgesprekken, of rond het kampvuur. Om niet te vergeten wat niet mag worden vergeten.
Hoe het er precies zal zijn, kan nu nog niet gezegd worden. Want het huis moet gebouwd worden met de verhalen van mensen. Het zijn hun verhalen. Het is hun kracht. Wie weet kan het Huis van Verhalen een bijdrage leveren aan het leven in het nieuwe Roombeek. En wie weet reiken de verhalen wel veel verder. Voorlopig gaan we als ‘Pastoraat na Ramp’ gewoon door waar we ooit begonnen zijn, aan de keukentafel bij u thuis. Of op de hoek van de straat met de bolderkar van ‘Welkom Roombeek’, luisterend naar voorbijgangers. Zo bouwen wij van onze kant mee aan het Huis van Verhalen. Wilt u meer weten, neem dan gerust contact met ons op. Tot de opening van het Huis van Verhalen in 2006, zijn we te vinden in Het Kompas (kamer 10) aan de IJstraat, tel. 053-4316288 email:
[email protected] Evert Jan Veldman
Gezondheidsmonitoring verdwijnt naar de achtergrond maar blijft belangrijk De afgelopen jaren is de gezondheid van de meeste mensen die door de vuurwerkramp zijn getroffen, extra in de gaten gehouden door het project Gezondheidsmonitoring Getroffenen Vuurwerkramp Enschede (kortweg de GGVE). De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft zeer snel na de ramp besloten om dit project op te zetten. Het doel was om onderzoek te doen naar de gevolgen van de ramp voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid van de mensen uit Roombeek en omgeving en van alle hulpverleners die in het gebied hebben gewerkt. Een eerste grootschalig gezondheidsonderzoek is binnen drie weken na de ramp gehouden. Uit de resultaten bleek dat veel mensen kort na de ramp gezondheidsproblemen hadden. Dat was ook wel te verwachten na zo’n ingrijpende gebeurtenis. Een belangrijke conclusie van het eerste onderzoek was ook, dat er gelukkig geen schadelijke stoffen in bloed en urine zijn aangetroffen. Ruim een jaar later is het tweede grootschalige onderzoek uitgevoerd en opnieuw hebben hier zeer veel mensen aan deelgenomen Dit tweede onderzoek liet zien dat het aantal mensen met gezondheidsklachten was verminderd, maar dat nog steeds relatief veel mensen gezondheidsproblemen hadden ten gevolge van de ramp . Zorgen zijn er uitgesproken over de grote groep mensen met ernstige psychische klachten, die nog contact had met de hulpverlening. Voor de hulpverleners was dit een signaal om de zorg beter toegankelijk te maken (bv. door het organiseren van avondspreekuren en het in dienst nemen van allochtone hulpverleners). Ook bleek uit de resultaten dat veel getroffenen langdurig slaap- en kalmeringsmiddelen slikten. Hierop hebben de huisartsen met verschillende activiteiten gereageerd. Verwacht wordt dat het aantal getroffenen met ernstige gezondheidsklachten in de afgelopen tijd verder is afgenomen, maar aan de andere kant weten we uit de verschillende andere onderzoeken van de GGVE dat getroffenen nog steeds meer klachten rapporteren dan mensen die de ramp niet hebben meegemaakt. De resultaten van het derde grote gezondheidsonderzoek levert een actueel beeld. Het komende najaar zullen de resultaten van dit onderzoek bekend zijn. De deelnemers aan het onderzoek, krijgen de resultaten thuis gestuurd. De resultaten van alle onderzoeken zijn voor iedereen te vinden op de internetsite van het GGVE. Het adres is www.ggve.nl. Op dit moment gaat de nazorg een nieuwe fase in. Veel specifieke voorzieningen worden beëindigd. Verwacht wordt dat de reguliere gezondheidszorg de gezondheidsproblemen goed aan zal kunnen. In het Roombeek wordt volop gebouwd en veel getroffenen keren terug naar een nieuwe woning. De verwachtingen zijn dus positief gestemd, maar het is wel belangrijk om nog een vinger aan de pols te houden. Daarom zal het GGVE de gezondheidsmonitoring in 2005 op een beperkte schaal voortzetten. Er zal geen grootschalig
gezondheidsonderazoek meer worden uitgevoerd. Het komende jaar zal ook worden gebruikt om alle kennis en ervaring die is opgedaan met gezondheidsonderzoek na de ramp in Enschede vast te leggen zodat deze gebruikt kan worden voor mensen die onverhoopt in de toekomst door een ramp worden getroffen. De verschillende onderzoeksinstellingen die hebben meegewerkt aan het GGVE zullen daarom de resultaten publiceren in wetenschappelijke tijdschriften. De GGVE had niet gerealiseerd kunnen worden zonder de medewerkerkling en actieve participatie in onderzoeken door vele getroffenen, huisartsen, Mediant en afdeling jeugdgezondheidszorg van de GGD. De onderzoekers van de GGVE zijn u daar dankbaar voor.
5
Fonds bijzondere noden Enschede Sinds 1997 bestaat in Enschede het Fonds Bijzondere Noden. Wat doet dat Fonds?
Roombeek, in aanmerking komen voor een tegemoetkoming in de verhuis- en inrichtingskosten. De omvang van deze tegemoetkoming bedraagt eveneens 3 1.361,. Deze tegemoetkoming kan worden aangevraagd zodra men een bewijs kan overleggen van aankoop of huur van een nieuwe woning in Roombeek. Wie als ‘terugkeerder’ mag worden aangemerkt, wordt vastgesteld door de betreffende woningbouwcorporaties en het Projectbureau Wederopbouw. De regeling geldt - zolang de beschikbare middelen niet zijn uitgeput - in beginsel tot 2006.
6
Het verleent materiële hulp in dringende gevallen als andere voorzieningen - bij voorbeeld de Bijzondere Bijstand - geen oplossing bieden. Met ‘materiële hulp’ wordt bedoeld dat het Fonds nooit geldbedragen naar de rekening van cliënten overmaakt. De hulp is altijd ‘in natura’. De aanvraag moet ook betrekking hebben op goederen die nog niet zijn aangeschaft of op diensten die nog niet zijn geleverd. Het Fonds betaalt niet voor voldongen feiten! Per aanvraag besteedt het Fonds maximaal 3 1.361,-. Is aan een cliënt zo’n maximale bijdrage besteed, dan kan voor hem of naar pas na drie jaar opnieuw een aanvraag worden ingediend. Kan iedereen er een beroep op doen? Neen, het Fonds neemt alleen aanvragen in behandeling die door een officiële hulpverlener zijn ingediend. Tijdelijk voert het Fonds daarnaast de regeling uit die met vertegenwoordigers van Gronau is afgesproken over de besteding van het geld dat na de vuurwerkramp door Gronause burgers bijeen is gebracht. Dat houdt in dat personen die hoofdbewoner waren van een woning in het rampgebied en nu opnieuw als hoofdbewoner terugkeren naar een nieuwe woning in
Fonds Bijzondere Noden Enschede Postbus 1002 7500 AA Enschede Telefoon: 4343993 Het bureau is in de regel bereikbaar op werkdagen, behalve dinsdag, van 9.00 tot 13.00 uur.
Een verhaal van een terugkeerder Een eigen huis bouwen… Voor veel mensen de gelegenheid om hun droom uit te laten komen, iets laten bouwen, geheel naar eigen wensen en smaken. Zoals jullie de afgelopen maanden hebben kunnen lezen, is dat ook onze droom. Echter is het allemaal niet zo geweldig als dat het lijkt. Even simpel een huis bouwen is er niet bij en je loopt regelmatig van de kast naar de muur en stuit op een boel onproffesionaliteit bij de uitvoerende en regerende instanties. Zo ook deze maand.
07-06-2004 Vandaag zou zoals de vorige keer omschreven, de start van de bouw zijn. Echter zoals u al kan merken in deze zin geen aannemer, geen shovels en geen bouwvakkers. Teleurstelling alom. Wat is er aan de hand, vragen we aan de aannemer. Het zit zo, de gemeente wil graag de technische berekeningen nogmaals beoordelen en goedkeuren alvorens er gebouwd kan worden?! Opnieuw een geweldige domper, hoe kan het zijn dat je bouwplannen goedgekeurd worden en dat er een andere afdeling, ondanks deze goedkeuring, de bouw naar achteraf blijkt met 3 weken weet te vertragen. We zijn ten einde raad. Dit gaat ons immers geld kosten, alles heeft een deadline, zo ook de oplevering van de bouw. Het is nog maar afwachten wat er allemaal gaat gebeuren en of we dit nog kunnen trekken. De spanning tussen Imre en mij is voelbaar; wederom moeten we alle zeilen bijzetten om het te regelen en dat terwijl we op zijn, weinig energie overhebben om nog wat te doen.
09-06-2004 Dit is de dag dat wij definief onze keuken bestellen bij een keukenboer in Hengelo. Alles is naar wens en de laatste veranderingen worden doorgevoerd in de tekening en afgesproken wordt, dat 12 weken voor oplevering de keuken ingemeten gaat worden. We zijn vandaag ook op bezoek geweest bij Loohuis; dit bedrijf verzorgt de installatietechniek. We hebben daar besproken waar precies de aansluitingen voor water en stroom moeten zitten. Zeer belangrijk om dit goed te bespreken, want eenmaal een gat in de muur en het huis is klaar kan het nog moeilijk veranderd worden. Alles gaat goed, we zijn positief over de aanpak en helderheid waarmee Loohuis hun werk aan ons verteld.
11-06-2004 Vandaag bellen we met de gemeente om te vragen hoe het zit met de vertraging en de start van de bouw. Alom verbazing als we te horen krijgen dat ze eigenlijk niet weten waar onze papieren voor de technische berekening liggen. Op de vraag of ze me terug kunnen bellen, wordt volmondig ja geantwoord en ze schrijven mijn naam en nummer op. Helaas word ik niet terug gebeld, begrijpelijk. Immers ze hebben het erg druk bij de gemeente. Ik besluit om zelf terug te bellen en krijg te
horen dat degene die hierover gaat helaas naar huis is en dat ik niet geholpen kan worden. Ik kan later terugbellen. Gefrustreerd leg ik de hoorn op de haak en met een zure nasmaak probeer ik voor mezelf alles op een rijtje te zetten voor de volgende dagen.
12-06-2004 We besluiten om er een paar dagen tussenuit te gaan en boeken spontaan een leuk hotel in Utrecht. Het hotel Karel 5 is een 5 sterren hotel waar je met alle egards ontvangen wordt. Dit hadden we net nodig. Bij aankomst in het hotel worden onze koffers door een piccolo naar de kamer gebracht en wij volgen. Heerlijk ff genieten van Utrecht. We zijn wezen winkelen en ‘s avonds hebben we heerlijk gegeten in een restaurant aan de gracht. Ontspannend terug op de kamer genieten we nog ff na van deze dag en vallen als een brok in slaap. Eindelijk even weg uit de hectiek van het bouwen.
23-06-2004 Na ons weekend weg hebben we het behoorlijk rustig gehad. We hebben na lang zoeken wel een vloer gevonden bij Gevelaar in Enschede. Dhr. Gevelaar heeft ons laten zien wat de mogelijkheden zijn voor een natuurstenen vloer alsmede een aanrechtblad en tegels voor de keuken. We zijn geslaagd. We hebben kunnen vinden wat we wilden en dit doet ons goed. We zien het helemaal zitten om het huis te gaan bewonen, nu alleen nog de start van de bouw……
24-06-2004 Vandaag wederom contact gehad met de aannemer en er is nog geen reactie vanuit de gemeente. Ik bel mijn nieuwe buurman Reginand en vertel hem dat er nog niks binnen is. Hierop besluit hij om contact op te nemen met de gemeente en belt me even later terug. Goed nieuws. We hebben telefonisch al een goedkeuring en de aannemer mag zijn spullen uit de schuur pakken. Vandaag nog worden de papieren in orde gemaakt en kan de start daadwerkelijk beginnen. Opgelucht dat we zijn zien we de toekomst nu echt rooskleurig tegemoet. We bellen de aannemer en vertellen het goede nieuws en hij is blij dat we het nu voor elkaar hebben. Giuseppe Levatino
Het gaat beginnen……
7
Praktische cursus Nederlands In de periode van 2002 en 2003 heeft Kifayet Aykaç-Metin, sociaal cultureel werkster van de Stichting Welzijn Stadsdeel Noord, een praktische cursus Nederlands opgezet voor door de vuurwerkramp gedupeerde vrouwen van 40 jaar en ouder in stadsdeel noord. Het project werd toen uitgevoerd door het ROC en later door andere instanties als voorbeeld genomen en ook uitgevoerd.
8
Naar aanleiding van dit project bleek dat niet alleen gedupeerden belangstelling hadden voor deze cursus, maar ook vele oudere allochtone vrouwen uit het gehele Stadsdeel. Projectleidster Kifayet Aykaç-Metin krijgt dagelijks aanmeldingen voor de cursus. Vanwege het grote succes is er in maart weer een nieuwe cursus gestart. Dit jaar wordt het project gedeeltelijk gefinancierd via het Stadsdeelmanagement, zodat ook de allochtone vrouwen van Twekkelerveld deel kunnen nemen aan de cursus. De cursisten zijn erg enthousiast en voelen zich gewaardeerd, omdat ze tot nu toe geen gelegenheid gekregen hebben om zich te ontwikkelen op verschillende gebieden. In de locatie ‘de Sloep’ neemt een zeer enthousiaste groep van 15 Turkse vrouwen deel aan de cursus. Het andere gedeelte wordt gefinancierd door het Projectbureau Wederopbouw. In locatie ‘het Kompas’ komt een groep Marokkaanse en Turkse vrouwen bijeen en er is een aparte groep voor mannen. De cursus wordt uitgevoerd door de projectleider en het ROC.
Het verschil met de vorige cursus is dat de lessen worden herhaald en ondersteund in de eigen taal door de projectleider en het ROC, zodat de cursisten de taal beter kunnen leren en meer duidelijkheid krijgen m.b.t. de Nederlandse woorden en zinsopbouw. De cursus verbetert de Nederlandse spreekvaardigheid in dagelijkse situaties en de cursisten krijgen meer zelfvertrouwen bij het spreken van de Nederlandse taal. De cursus duurt 40 weken en er zijn zes thema’s: kennismaking, de markt, de winkels, het postkantoor en de bank, het openbaar vervoer en de gezondheidszorg. De meeste thema’s worden ook in de praktijk uitgevoerd, zoals het maken van een afspraak bij de huisarts, geld opnemen van de bank en met de bus naar de markt.
Teleurgestelde Lubbert Oosting knokt door ondanks geschonden vertrouwen Toen Lubbert Oosting als voorzitter van de Ondernemersvereniging Gedupeerde Ondernemers Vuurwerkramp Enschede (OGOVE) in juni vorig jaar een tussenbalans opmaakte in het laatste nummer van het blad ’13 Mei opnieuw beginnen’, overheersten de positieve gevoelens. Een jaar later rest er eigenlijk alleen nog maar teleurstelling en boosheid. Over de wijze waarop zowel zijn eigen familiebedrijf Oostina Fashion, als tal van collega-ondernemers schadeloos zijn gesteld. ‘Ik heb steeds in het goede geloofd. Er was ook geld voldoende in Den Haag. Maar uiteindelijk hebben ze de meeste ondernemers en verhuurders in het rampgebied laten zakken.’ Op het kantoor van de OGOVE, in de voormalige ROCvestiging aan de Boddenkampsingel, haalt hij een klapper tevoorschijn die ‘barstensvol’ zit met gegevens van ondernemers die ontevreden zijn over de afhandeling van de schade door de vuurwerkramp. Oosting: ‘Bij de Gezondheidsmonitor kwam aan het licht dat een kwart van alle gedupeerde ondernemers ontevreden is over de afhandeling van de schade en de financiële regelingen voor terugkeer. Uit een eigen enquête onder de tussen de 150 en 200 leden van de OGOVE bleek dat zo’n 70 tot 75 ondernemers niet tevreden is. Veel van de ondernemers in het rampgebied zaten al op een minimuminkomen. Veel bedrijven zijn kwijnende of al weg. Na de ramp waren ze meer bezig met het papierwerk, zodat ze niet aan ondernemen toe kwamen. Ik durf nu wel te zeggen dat er geen ondernemer goed is uitgesprongen. Daar had de gemeente veel meer achteraan moeten gaan.’ Op 31 december van dit jaar houdt het OGOVE-kantoor aan de Boddenkampsingel officieel op te bestaan. Oosting: ‘Maar de toestand laat helemaal niet toe er een punt achter te zetten. Er is nog veel te veel aan de hand.’ Het vertrouwen dat het allemaal nog goed komt met de schadeloosstelling van zijn familie en collega-ondernemers mag dan goeddeels weg zijn, dat weerhoudt Oosting er niet van door te blijven knokken. Voor z’n eigen familiebedrijf, maar ook voor collega-ondernemers in min of meer hetzelfde schuitje. ‘Ondanks alles zijn we trots dat we terug kunnen. Voor de verwerking van de ramp is het denk ik ook goed dat we terugkeren.’
foto: Johan Ghijssels
Tot het moment dat wethouder Goudt vorig jaar duidelijk maakte dat hij zich in Den Haag niet langer sterk zou maken voor het aanpassen van de CFA regelingen.De compensatiegelden voor gedupeerde ondernemers, vertrouwde Lubbert Oosting er op dat het allemaal toch nog goed zou komen. Dat vertrouwen is nu vrijwel volledig verdwenen. ‘Hoe kun je Den Haag nog warm laten lopen voor gedupeerde ondernemers als de politiek in Enschede het al af laat weten?!’ Aan de hand van wat hem zelf met zijn verhuurbedrijf annex familiebedrijf Oostina Fashion overkwam, illustreert Oosting de gebrekkige compensatie voor het merendeel van de gedupeerde ondernemers in het rampgebied. ‘Behalve Oostina hadden we woningen, die verhuurd werden. Dat was eigenlijk een soort pensioenvoorziening. Voor verhuurders is er geen adequate huurdervingsregeling gekomen. En omdat ook de indexering van de bouwprijzen niet werd gecompenseerd, kwam je elk jaar 10 procent te kort als je terug wilde bouwen.’ Overigens kon Oosting helemaal niet herbouwen, omdat er al snel een schutting om zijn onroerend goed werd geplaatst. ‘Als die schutting er niet was geweest, hadden we meteen plannen kunnen maken voor reparatie en herbouw. Want wat eerst nog te herstellen was, was later alsnog total loss. Nu heb ik na anderhalf jaar de grond en opstallen noodgedwongen moeten verkopen aan de gemeente.’ Toch wilde de familie terugbouwen in Roombeek. De grond aan de Deurningerstraat heeft Oosting teruggekocht van de gemeente. Er zal een Multifunctionele bedrijfsruimte met appartementen op worden gebouwd. Oosting geeft aan dat er een niet gecompenseerd tekort van een half miljoen euro rest voor de herbouw. ‘We moeten er echt voor vechten om dat financieel rond te krijgen. Moeten maar zien wie ons kan helpen. De prijs waar wij de grond voor verkocht hebben, is inmiddels eenmaal over de kop gegaan! Dat doet pijn voor de familie. Daar heb je dan 40 jaar voor gezwoegd. Achteraf zegt Oosting dat het misschien verstandiger was geweest om meteen na de ramp uit Enschede weg te gaan. Zeker nu is gebleken dat het alle inspanningen ten spijt, privé en als voorzitter van de OGOVE, toch niet goed is gekomen met de schadeloosstelling. Maar ook nu toont Lubbert Oosting zich, net als een jaar geleden bij het opmaken van de tussenbalans, een man die ook B zegt als hij eenmaal A heeft gezegd.
‘Ze hebben de meeste ondernemers laten zakken’
9
Hoe verder? Voor organisaties die zich de afgelopen jaren hebben bezig gehouden met getroffenen van de vuurwerkramp komt er zo langzamerhand een einde aan deze specifieke inzet. Tijd, geld en noodzaak hebben hun grenzen en een afbouw ligt dan voor de hand. Daarom hebben wij van een aantal instellingen en organisaties voor u op de rij gezet welke activiteiten er nog lopen en op welke vergoedingen eventueel nog een beroep gedaan kan worden.
10
Voor het IAC geldt dat het loket in de huidige vorm nog enige tijd zal blijven bestaan. Dit houdt in dat men hier terecht kan via het algemene telefoonnummer van de gemeente (4818181) of er persoonlijk naar toe gaan in het stadskantoor (op werkdagen tot 13.30). Hoe lang deze mogelijkheid blijft bestaan, zal afhangen van de hoeveelheid vragen die nog worden gesteld aan het IAC.
Binnen het team Mediant Nazorg Vuurwerkramp worden mensen met direct rampgerelateerde psychische klachten met voorrang behandeld. Als het project definitief stopt zal er in die zin geen onderscheid meer gemaakt worden tussen mensen met psychische klachten die ontstaan zijn als gevolg van de vuurwerkramp en mensen met andere psychische klachten.
De BSVE geeft aan dat er geen specifieke activiteiten meer plaatsvinden vanuit de belangenvereniging. Wel wordt verwezen naar andere instanties. De rol van de BSVE op dit moment is vooral signaleren, adviseren en bemiddelen.Ook geeft men nog ondersteuning aan een aantal mensen in het kader van de UPV. Tot het einde van het jaar kunnen getroffenen terecht op het kantoor aan de Voortsweg en daarna kan men via de website (….) vrijwilligers bereiken.
Net als bij de andere hulpverlenende organisaties is ook TACTUS, Instelling voor verslavingszorg, bezig met de afbouw van haar activiteiten rond de nazorg van de vuurwerkramp. De mensen die vanwege de vuurwerkramp kampen met een verhoogd middelengebruik, alcohol, drugs, medicijnen, worden zoveel mogelijk op de normale wijze bij TACTUS behandeld. Concreet betekent dit dus, dat het speciale nazorg project in de reguliere hulpverlening wordt opgenomen. Na 1 januari 2005, wanneer het project afloopt, kan men een beroep doen op de medewerkers van TACTUS aan de Hengelosestraat 67, tel: 4827650. Op dit adres kan men zich overigens nu ook gewoon aanmelden.
Inmiddels heeft Stichting Stadsherstel haar project officieel afgerond met een slotbijeenkomst op 24 juni 2004. De Stichting heeft sinds 2001 850 woningen gekeurd en enkele honderden woningen in de Buitenring hersteld. Enkele lopende projecten worden nog na 1 juli afgerond en huiseigenaren met een garantiecertificaat kunnen voorlopig bij Stadsherstel blijven aankloppen (tel.4304015). Zodra bekend is welke organisatie de garantieafspraken overneemt, krijgen alle certificaathouders hiervan bericht.
Colofon Het blad '13 mei ...en nu verder' is een uitgave van het Platform
Het Projectbureau Wederopbouw houdt 1 januari 2005 op te bestaan. De fysieke wederopbouw wordt dan bij de gemeente ondergebracht. Rond september zal duidelijk worden of er projecten zijn die nog door moeten lopen, en zoja waar die dan ondergebracht moeten worden. Via de gemeentelijke ‘Huis aan Huis ‘ zal eventuele aanvullende informatie worden verstrekt. Terugkeerders kunnen nog steeds in aanmerking komen voor de kookregeling en krijgen daar automatisch per post bericht over. Dit geldt zowel voor huurders alsook voor huiseigenaren. Dit geldt ook voor de tegemoetkoming voor de verhuiskosten voor terugkeerders.
Nazorg Vuurwerkramp en is bedoeld voor iedereen die betrokken
Het maatschappelijk werk (SMD–EH) heeft nog tot 1 januari 2005 een apart Team Nazorg, waarin clienten met rampgerelateerde problematiek met voorrang behandeld worden. In 2005 zal alles wat nazorg is, ondergebracht worden in de reguliere hulpverlening.
Tekstbijdragen:
Ben Siemerink.
Vormgeving:
Digidee Ontwerpstudio BV
Drukwerk:
Drukkerij te Sligte
Voor Mediant Nazorg Vuurwerkramp aan het Stationsplein geldt dat er nog geen definitieve datum is bepaald waarop het project formeel wordt afgerond. In het najaar zal hierover meer duidelijkheid komen.
Voor toelichting op de inhoud in het Turks of Marokkaans
is bij de nazorg van de vuurwerkramp. Het blad biedt informatie en achtergrondverhalen voor alle getroffenen en geïnteresseerden en wil een neutraal podium zijn waarop mensen kunnen reageren op gebeurtenissen, vragen kunnen stellen en hun verhaal kwijt kunnen. Aan de inhoud van dit blad kunnen de lezers geen rechten ontlenen. De redactie bestaat uit Peter Wijntje (SMD-EH), Nicole ter Mors (BSVE) en Tieti Hoekstra (Mediant Nazorg Vuurwerkramp) aangevuld met correspondenten vanuit diverse instellingen zoals IAC, Stichting Stadsherstel, Tactus, Thuiszorg, Wijkwelzijn Noord en het Projectbureau Wederopbouw.
De redactie is te bereiken op mail adres:
[email protected] of telefoon 053-4829982.
kunt u 482 99 82 bellen.Türkc,e íc,erikle ilgili ac,iklamalar ic,in bu numarayi arayabilirsiniz: 482 99 82! 482 99 82
