BIJLAGE: cijfergegevens 1. Evolutie graduates in MST (Maths, Science & Technology) in hoger onderwijs (Vlaamse gemeenschap) Onderstaande tabel toont diplomacijfers (‘graduates’) zoals ze jaarlijks worden opgevraagd door Unesco, Oeso en Eurostat i.f.v. internationale vergelijkingen. De codering van MST is gebaseerd op de internationale ISCED classificatie en komt niet volledig overeen met de STEM classificatie zoals gerapporteerd in tabel drie. A Aantal Schooljaar Graduates MST
B C A/B*100 C/A*100 A/D*1000 D Aantal Aantal Graduates Graduates Graduates populatie Graduates Graduates MST per 1000 hoger MST % 20-29 MST MST % inwoners 20onderwijs vrouw jaar vrouw 29 jaar totaal 40074 2086 20,5% 25,4% 10,6 771814 42320 2113 20,2% 24,7% 11,1 767093 43647 2294 20,5% 25,7% 11,7 765091 44922 2340 20,1% 26,0% 11,8 763906 46754 2576 19,6% 28,1% 12,0 764224 48212 2566 19,0% 28,0% 11,9 768096
2000-2001 2001-2002 2002-2003 2003-2004 2004-2005 2005-2006
8201 8540 8932 9009 9170 9173
2006-2007
12089
60905
2007-2008 2008-2009 2009-2010
10861 11096
58589 58425
3460
19,8%
2870 18,5% 3027 19,0% nog niet beschikbaar
28,6%
15,6
26,4% 27,3%
14,0 14,2
772855 * 776645 * 782165 784176
Bron: Stafdiensten Vlaams ministerie O&V. * introductie BAMA structuur in de graduates-tabellen, voor deze jaren werden zowel diploma's in de 'oude' als in de 'nieuwe' structuur geregistereerd. Vergelijkingen met voorgaande jaren zijn daarom niet aangewezen.
Het afgelopen decennia deed zich een sterke expansie voor in het aantal afgestudeerden in hoger onderwijs. De stijging van het aantal MST graduates (35, 3 % tussen 2000 en 2008) is wel minder hoog dan de algemene stijging van het aantal afgestudeerden in hoger onderwijs tijdens deze periode (45,8 %). Het percentage vrouwen onder de MST graduates blijft doorheen de tijd relatief stabiel.
2. Evolutie studiebewijzen in STEM (Science, Technology, Engineering & Maths) in het secundair onderwijs Studiebewijzen: diploma of studiegetuigschrift 3de graad voltijds gewoon secundair onderwijs. De STEM classificatie is in overeenstemming met de definitie in het actieplan. De elektronische zending studiebewijzen werd opgestart in 2001-2002. Deze gegevens werden in het verleden niet geverifieerd, vanaf 2006-2007 werden deze gegevens wel meegenomen met de verificatie. We kunnen aldus geen uitspraak doen over de betrouwbaarheid en correctheid voor de eerdere schooljaren.
A Schooljaar
B
C
A/B*100
C/A*100
Studiebewijzen Studiebewijzen Studiebewijzen Studiebewijzen Studiebewijzen STEM totaal STEM vrouw STEM % STEM % vrouw
2001-2002 2002-2003 2003-2004 2004-2005 2005-2006
27080 26555 27171 27203 27234
62380 61840 64035 64894 66224
7671 7510 7606 7579 7453
43,4% 42,9% 42,4% 41,9% 41,1%
28,3% 28,3% 28,0% 27,9% 27,4%
2006-2007 2007-2008 2008-2009 2009-2010
27506 28256 28643 29225
66647 68285 69779 71154
7517 7845 7810 8041
41,3% 41,4% 41,0% 41,1%
27,3% 27,8% 27,3% 27,5%
In het secundair onderwijs is het percentage studiebewijzen behaald in een STEM studierichting de laatste jaren vrij stabiel gebleven (ongeveer 41 %). Het percentage meisjes onder de STEM afgestudeerden bleef eveneens stabiel (ongeveer 27 à 28 %). Dit percentage is trouwens vrij gelijkaardig met het percentage in het hoger onderwijs (zie tabel 1).
3. Hoger onderwijs - academiejaar 2009-2010: aandeel vrouwen met diploma master of professionele bachelor per soort opleiding* en studiegebied De cijfers zijn gesorteerd volgens oplopend aandeel vrouwen. Studiegebieden met totalen kleiner dan 50 werden niet opgenomen in de lijst. De STEM-opleidingen zijn in geel gemarkeerd. De STEM classificatie is in overeenstemming met de definitie uit het actieplan. soort opleiding + studiegebied Master: Industriële wetenschappen en technologie Professioneel gerichte bachelor: Industriële wetenschappen en technologie Master: Toegepaste wetenschappen Master: Godgeleerdheid, godsdienstw. en kerk.rec Master: Wijsbegeerte en moraalwetenschappen Master: Wetenschappen Master: Geschiedenis Master: Toegepaste biologische wetenschappen Master: Economische en toeg.economische wetens. Master: Handelswetenschappen en bedrijfskunde Master: Gezondheidszorg Professioneel gerichte bachelor: Biotechniek Master: Biotechniek Professioneel gerichte bachelor: Handelswetenschappen en bedrijfskunde Master: Muziek en podiumkunsten Master: Bewegings- en revalidatiewetenschappen Master: Politieke en sociale wetenschappen Master: Meerdere studiegebieden van toepassing Master: Audiovisuele en beeldende kunst Master: Architectuur Master: Tandheelkunde Professioneel gerichte bachelor: Architectuur Master: Rechten, notariaat en crimin. wetensch. Master / opl 2 cycli: Geneeskunde Master: Archeologie en kunstwetenschappen Master: Diergeneeskunde Master: Biomedische wetenschappen Professioneel gerichte bachelor: Onderwijs Master: Taal- en letterkunde Master: Toegepaste taalkunde Master: Farmaceutische wetenschappen Professioneel gerichte bachelor: Sociaal-agogisch werk Master: Sociale gezondheidswetenschappen Master: Psychologie en pedagogische wetens. Professioneel gerichte bachelor: Gezondheidszorg
M 1288 2020 712 70 65 395 201 237 1097 495 29 195 53 2686 100 213 469 257 183 149 38 157 436 196 55 50 54 930 144 117 61 482 56 170 402
V 165 285 191 41 41 281 144 195 921 428 28 193 55 2939 116 272 664 368 278 238 62 282 805 379 124 132 153 2901 488 400 260 2365 291 1028 2548
T 1453 2305 903 111 106 676 345 432 2018 923 57 388 108 5625 216 485 1133 625 461 387 100 439 1241 575 179 182 207 3831 632 517 321 2847 347 1198 2950
%V 11,4% 12,4% 21,2% 36,9% 38,7% 41,6% 41,7% 45,1% 45,6% 46,4% 49,1% 49,7% 50,9% 52,2% 53,7% 56,1% 58,6% 58,9% 60,3% 61,5% 62,0% 64,2% 64,9% 65,9% 69,3% 72,5% 73,9% 75,7% 77,2% 77,4% 81,0% 83,1% 83,9% 85,8% 86,4%
Bron: Vlaams ministerie Onderwijs & Vorming * De uitdovende opleidingen van 2 cycli (oude structuur) zijn bij de masters geplaatst. Van de 618 gediplomeerden daarin zaten 575 in studiegebied Geneeskunde waardoor dit het enige studiegebied is in de lijst (met > 50 gediplomeerden) waarop deze opmerking van toepassing is.
Ondanks het feit dat vrouwen doorgaans minder hun weg vinden naar STEM opleidingen in hoger onderwijs, zijn er toch bepaalde studiegebieden met een oververtegenwoordiging van vrouwen. Vrouwelijke STEM studierichtingen situeren zich in de medische sfeer en architectuur. Bij de meest mannelijke studiegebieden vinden we de industriële wetenschappen en technologie (zowel de master als de professioneel gerichte bachelor) en de master toegepaste wetenschappen.
4. Secundair onderwijs - schooljaar 2009-2010: aandeel vrouwen met diploma of studiegetuigschrift 3de graad voltijds gewoon onderwijs per studierichting De cijfers zijn gesorteerd volgens oplopend aandeel meisjes. Studierichtingen met totalen kleiner dan 50 werden niet opgenomen in de lijst. De STEM-opleidingen zijn in geel gemarkeerd. De STEM classificatie is in overeenstemming met de definitie uit het actieplan. studiebewijs + studierichting Diploma 2e lj 3e gr Houttechnieken TSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Cent. verw. en san. in. BSO Diploma 3e lj 3e gr Renovatie bouw BSO Diploma 3e lj 3e gr Verwarmingsinstallaties BSO Diploma 3e lj 3e gr Comp.gest. werktuigmach. BSO Diploma 3e lj 3e gr Auto-elektriciteit BSO Diploma 3e lj 3e gr Interieurinrichting BSO Diploma 3e lj 3e gr Pijpfit.-lassen-monteren BSO Diploma 2e lj 3e gr Koel- en warmtechnieken TSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Elektrische installaties BSO Diploma 2e lj 3e gr Autotechnieken TSO Diploma 2e lj 3e gr Elektri.installatietechn.TSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Ruwbouw BSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Lassen-constructie BSO Diploma 3e lj 3e gr Industr. elektriciteit BSO Diploma 3e lj 3e gr Bijz. schrijnwerkconstr. BSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Werktuigmachines BSO Diploma 2e lj 3e gr Elektromechanica TSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Houtbewerking BSO Diploma 3e lj 3e gr Industr. houtbewerking BSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Auto BSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Carrosserie BSO Diploma 3e lj 3e gr Industrieel onderhoud BSO Diploma 3e lj 3e gr Fotolassen BSO Diploma 2e lj 3e gr Elektriciteit-elektron. TSO Diploma 2e lj 3e gr Industriële ICT TSO Diploma 2e lj 3e gr Bouwtechnieken TSO Diploma 2e lj 3e gr Podiumtechnieken TSO Diploma 3e lj 3e gr Diesel- en LPG-motoren BSO Diploma 2e lj 3e gr Mechan. vormgevingstech. TSO Diploma 2e lj 3e gr Industriële wetensch. TSO Diploma 3e lj 3e gr Carrosserie- & spuitwerk BSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Vrachtwagenchauffeur BSO Diploma 2e lj 3e gr Informaticabeheer TSO Diploma 2e lj 3e gr Bouw- en houtkunde TSO Diploma 3e lj 3e gr Groenbeh. & -verfraaiing BSO Diploma 2e lj 3e gr Tuinbouwtechnieken TSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Tuinbouw BSO
M 397 324 186 179 171 151 101 83 52 731 303 842 421 625 493 108 404 896 1024 290 485 206 135 311 336 110 148 49 94 650 585 116 69 607 111 125 153 221
V
4 2 6 3 5 4 1 4 9 12 4 7 3 2 5 6 2 3 1 2 14 21 5 3 31 6 9 12 21
T
%V
397 324 186 179 171 151 101 83 52 735 305 848 424 630 497 109 408 905 1036 294 492 209 137 316 342 112 151 50 96 664 606 121 72 638 117 134 165 242
0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,5% 0,7% 0,7% 0,7% 0,8% 0,8% 0,9% 1,0% 1,0% 1,2% 1,4% 1,4% 1,4% 1,5% 1,6% 1,8% 1,8% 2,0% 2,0% 2,1% 2,1% 3,5% 4,1% 4,2% 4,9% 5,1% 6,7% 7,3% 8,7%
Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Landbouw BSO Diploma 2e lj 3e gr Multimedia TSO Diploma 3e lj 3e gr Veiligheidsberoepen BSO Diploma 3e lj 3e gr Slagerij-fijnkosttrait. BSO Diploma 3e lj 3e gr Logistiek BSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Drukken en afwerken BSO Diploma 3e lj 3e gr Specialiteitenrestaurant BSO Diploma 3e lj 3e gr Dec. en rest. schilderw. BSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Brood- en bank. en conf. BSO Diploma 3e lj 3e gr Banketbak.-chocoladebew. BSO
64 198 64 43 87 50 78 77 115 96
8 27 13 10 24 14 23 23 35 30
Diploma 3e lj 3e gr Naamloos leerjaar BSO Diploma 2e lj 3e gr Lich. opvoeding en sport TSO Diploma 2e lj 3e gr Landbouwtechnieken TSO Diploma 2e lj 3e gr Chemie TSO Diploma 2e lj 3e gr Biotechn. wetenschappen TSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Schilderwerk en decorat. BSO Diploma 3e lj 3e gr Banketaannemer-traiteur BSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Grootkeuken BSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Restaurant en keuken BSO Diploma 2e lj 3e gr Printmedia TSO Diploma 2e lj 3e gr Techniek-wetenschappen TSO Diploma 2e lj 3e gr Wetenschappen-sport ASO Diploma 2e lj 3e gr Boekhouden-informatica TSO Diploma 2e lj 3e gr Economie-wetenschappen ASO Diploma 2e lj 3e gr Hotel TSO Diploma 2e lj 3e gr Wetenschappen-wiskunde ASO Diploma 3e lj 3e gr Gemeenschapsrestauratie BSO Diploma 2e lj 3e gr Economie-wiskunde ASO Diploma 2e lj 3e gr Muziek KSO Diploma 2e lj 3e gr Handel TSO Diploma 2e lj 3e gr Audiovisuele vorming KSO Diploma 2e lj 3e gr Latijn-wiskunde ASO Diploma 2e lj 3e gr Rudolf Steinerpedagogie ASO Diploma 2e lj 3e gr Grieks-wiskunde ASO Diploma 2e lj 3e gr Economie-moderne talen ASO Diploma 2e lj 3e gr Moderne talen-wetensch. ASO Diploma 3e lj 3e gr Publiciteit & illustrat. BSO Diploma 3e lj 3e gr Verkoop en vertegenwoord.BSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Kantoor BSO Diploma 2e lj 3e gr Latijn-wetenschappen ASO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Publiciteitsgrafiek BSO Diploma 2e lj 3e gr Toegep. beeldende kunst KSO Diploma 2e lj 3e gr Artistieke opleiding KSO Diploma 3e lj 3e gr Kantooradm. en gegevensb.BSO Diploma 2e lj 3e gr Architecturale vorming KSO Diploma 2e lj 3e gr Latijn-moderne talen ASO Diploma 2e lj 3e gr Grieks-Latijn ASO Diploma 2e lj 3e gr Grieks-wetenschappen ASO Diploma 2e lj 3e gr Toerisme TSO
651 734 60 163 153 110 63 57 298 73 454 309 631 54 174 3336 43 774 42 1211 58 932 73 101 2152 807 89 45 785 454 99 85 35 530 23 620 125 16 129
216 251 21 61 61 50 30 29 161 41 270 190 395 36 120 2387 37 712 43 1325 64 1140 91 132 2837 1066 129 67 1197 759 169 147 64 982 44 1250 256 34 276
72 225 77 53 111 64 101 100 150 126 867 985 81 224 214 160 93 86 459 114 724 499 1026 90 294 5723 80 1486 85 2536 122 2072 164 233 4989 1873 218 112 1982 1213 268 232 99 1512 67 1870 381 50 405
11,1% 12,0% 16,9% 18,9% 21,6% 21,9% 22,8% 23,0% 23,3% 23,8% 24,9% 25,5% 25,9% 27,2% 28,5% 31,3% 32,3% 33,7% 35,1% 36,0% 37,3% 38,1% 38,5% 40,0% 40,8% 41,7% 46,3% 47,9% 50,6% 52,2% 52,5% 55,0% 55,5% 56,7% 56,9% 56,9% 59,2% 59,8% 60,4% 62,6% 63,1% 63,4% 64,6% 64,9% 65,7% 66,8% 67,2% 68,0% 68,1%
Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Verkoop BSO Diploma 2e lj 3e gr Secretariaat-talen TSO Diploma 2e lj 3e gr Vrije beeldende kunst KSO Diploma 3e lj 3e gr Winkelbeheer en etalage BSO Diploma 2e lj 3e gr Humane wetenschappen ASO Diploma 3e lj 3e gr Gespec. dierenverzorging BSO Diploma 2e lj 3e gr Moderne talen-wiskunde ASO Diploma 2e lj 3e gr Archit. binnenhuiskunst KSO Diploma 2e lj 3e gr Beeldende vorming KSO Diploma 2e lj 3e gr Farmac. techn. assistent TSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Dierenzorg BSO Diploma 2e lj 3e gr Onthaal en public relat. TSO Diploma 2e lj 3e gr Dierenzorgtechnieken TSO Diploma 2e lj 3e gr Sociale en techn. wet. TSO Diploma 3e lj 3e gr Organisatie-assistentie BSO Diploma 2e lj 3e gr Woordkunst-drama KSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Etalage en standendec. BSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Organisatiehulp BSO Diploma 2e lj 3e gr Fotografie TSO Diploma 2e lj 3e gr Jeugd- en gehandicaptenz.TSO Diploma 3e mj 3e gr Thuis-& bejaardenzorg/zorgk. Diploma 2e lj 3e gr Gezondh.- en welzijnswet.TSO Studiegetuigschrift 2e mj 3e gr Verzorgende Diploma 3e lj 3e gr Thuis- & bej.zorg/zorgk. BSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Verzorging BSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Haarzorg BSO Diploma 3e mj 3e gr Verzorgende Diploma 3e lj 3e gr Haarstilist BSO Diploma 3e lj 3e gr Kinderzorg BSO Studiegetuigschrift 2e lj 3e gr Modereal. en -verkoop BSO Diploma 2e lj 3e gr Creatie en mode TSO Diploma 3e lj 3e gr Mode-verkoop BSO Diploma 2e lj 3e gr Schoonheidsverzorging TSO
178 307 57 95 1190 26 85 53 29 31 38 86 29 803 47 29 11 58 12 117 9 141 15 106 197 46 3 23 34 7 4 2 2
399 713 133 254 3338 73 240 150 83 90 119 285 97 2769 175 112 43 236 53 562 45 931 126 941 2550 881 62 568 894 216 158 88 699
577 1020 190 349 4528 99 325 203 112 121 157 371 126 3572 222 141 54 294 65 679 54 1072 141 1047 2747 927 65 591 928 223 162 90 701
69,2% 69,9% 70,0% 72,8% 73,7% 73,7% 73,8% 73,9% 74,1% 74,4% 75,8% 76,8% 77,0% 77,5% 78,8% 79,4% 79,6% 80,3% 81,5% 82,8% 83,3% 86,8% 89,4% 89,9% 92,8% 95,0% 95,4% 96,1% 96,3% 96,9% 97,5% 97,8% 99,7%
Bron: Vlaams ministerie Onderwijs & Vorming
Bovenaan de lijst met de meest mannelijke studierichtingen vinden we bijna uitsluitend ‘hardere’ STEM opleidingen in BSO en TSO. Het overwicht aan jongens is in een aantal studierichtingen zeer extreem. Er zijn zelfs 9 studierichtingen waar – althans voor het schooljaar 2009-2010 – geen enkel meisje een diploma of getuigschrift behaalde. Het merendeel van de vrouwelijke studierichtingen situeert zich niet binnen STEM. Toch zijn er een aantal vrouwelijke STEM studierichtingen, waaronder TSO en BSO opleidingen dierenverzorging en ASO richtingen waarin wetenschappen worden gecombineerd met talen. De seksesegregatie doet zich sterker voor in TSO en BSO studiedomeinen dan in ASO.
5. Vlaamse Pisa2009 cijfers: resultaten voor wiskundige geletterheid en wetenschappelijke geletterdheid per studierichting Het PISA programma van de OESO test om de drie jaar kennis en vaardigheden die essentieel zijn voor een volwaardige deelname aan de moderne maatschappij en focust daarbij behalve op leesvaardigheid, ook op wiskunde en wetenschappen. Het onderzoek is gebaseerd op een steekproef van 15-jarigen. In de figuren worden de gemiddelde scores voor respectievelijk de domeinen ‘wiskundige geletterdheid’ en ‘wetenschappelijke geletterdheid’ gepresenteerd, per studierichting, voor de Vlaamse leerlingen. Daarbij wordt ook telkens het aantal leerlingen (n=x) vermeld dat per richting aan PISA2009 deelnam alsook de standaardfout bij de gemiddelde prestatie van de leerlingengroep in kwestie. In de rechterkolom worden algemene referentiecijfers gegeven, met name het gemiddelde voor Vlaanderen, het gemiddelde in alle OESO landen, alsook de gemiddelden voor de onderwijsvormen en voor DBSO en BuSo. Wiskundige geletterdheid
Bron: Universiteit Gent, Vakgroep Onderwijskunde
Wetenschappelijke geletterdheid
De meeste TSO richtingen scoren rond het Vlaamse gemiddelde en rond of boven het OESO gemiddelde, en dit zowel voor wiskunde als voor wetenschappen. De TSO richtingen in een STEM domein doen het relatief goed en scoren meestal boven het OESO- en het Vlaamse gemiddelde, zowel voor wiskunde als voor wetenschappen. De leerlingen in BSO studierichtingen halen zwakkere scores voor beide domeinen. In het ASO valt op dat de leerlingen in studierichtingen met klassieke talen hoger scoren dan de leerlingen in de richting wetenschappen, zelfs voor het domein wetenschappelijke geletterdheid.
6. PISA-resultaten wiskundige en wetenschappelijke geletterdheid: prestatieverschillen tussen jongens en meisjes tussen 2003 en 2009 Noot: de resultaten van PISA2000 kunnen niet gebruikt worden bij het bespreken van trends voor wiskunde of wetenschappen. Pas van zodra een domein als hoofddomein getest werd, kunnen de resultaten van de cycli effectief vergeleken worden. Voor wiskundige geletterdheid kunnen de resultaten dus vanaf 2003 als trends bekeken worden; voor wetenschappelijke geletterdheid vanaf 2006. WISKUNDE VLAANDEREN
meisjes
WETENSCHAPPEN
jongens
J – M*
VLAANDEREN
meisjes
jongens
J – M*
NA
NA
NA
NA
PISA2003
553,39
(2,1)
545,56
(3,6)
560,90
(3,6)
15,34*
PISA2006
543,44
(3,7)
537,29
(4,5)
548,85
(4,4)
11,56*
529,16
(3,2)
527,80
(3,7)
530,37
(4,0)
2,57
PISA2009
536,72
(3,1)
526,89
(3,9)
546,12
(3,6)
19,23*
526,11
(2,9)
523,40
(3,6)
528,70
(3,1)
5,30
Bron: Universiteit Gent. *Significant verschil tussen jongens en meisjes (in het voordeel voor de jongens)
Voor wiskundige geletterdheid scoren jongens beter dan meisjes. Voor wetenschappelijke geletterdheid is het genderverschil niet significant. De wiskundige geletterdheidsvaardigheden van de 15 jarige leerlingen in Vlaanderen zijn in 2009 gedaald in vergelijking met de vorige cycli (2003 en 2006).
