Roofbelgium
22e jaargang
2013 - 5 Mei 2013 Verschijnt maandelijks behalve in juli
Vakblad voor de dakensector • uitgave van de Confederatie Bouw - Afwerking • Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel • Afgiftekantoor Gent X • Post P708240
Dossier Mechanische bevestigingen
“Mag ik spuwers uit esthetische overwegingen weglaten?”
Specialisatiejaar dakwerken erg populair in Sint Lambertus
Op ontdekkingstocht bij Icopal
® Geschikt voor een waaier aan gevelafwerkingen.
Signum - Gent
Wilt u uw klanten tot 25% laten besparen op hun energiefactuur? Maak dan zeker kennis met het buitengevelisolatiesysteem met Powerwall®, een nieuw concept voor nieuwbouw en renovatie. De ultradunne Powerwall® gevelisolatie zorgt dankzij zijn uniek tand en groef kliksysteem voor een duurzaam en efficiënt doorlopend isolatieschild met hoog rendement. In combinatie met een regelbaar bevestigingssysteem kan het worden gebruikt met een brede waaier aan gevelafwerkingen zoals sidings, steenstrips, leien, pannen, zink, hout en vezelcementplaten. Kortom, een muur met power!
Bezoek ons op de PassiveHouse beurs, stand A210. Tour&Taxis Brussel, 3-5 mei 2013 - www.passivehouse.be
Meer info over Powerwall® of andere producten van Recticel Insulation? Surf naar www.recticelinsulation.be
Inhoud
ADVERTENTIEREGISTER
8
28-34
Afast................................................... 30 AG.Plastics......................................... 48 Cembrit............................................... 33 Cibor....................................................10 Deschacht Plastics..............................13 Derbigum...................................... 9 + 41 Elka..................................................... 40 Fihuma................................................ 45 Flachdach Technologie..........................9 Icopal.................................................. 38 I.R.S............................................... 23-26 Isotec...................................................10 Linum..................................................15 O Metall.................................................9 Plastiek Van Wauwe........................... 35 Recticel Insulation.................................2 Rockwool............................................17 Sika..................................................... 44 Soprema................................................4 Ubbink...................................................7 Univex..................................................47 Vanboven............................................ 30 Velux....................................................42 Wienerberger...................................... 39
Stadskanonnier
Mechanische bevestiging
In "Mensen uit de sector met verborgen talent" een gesprek met de heer Marc Vanhooff, die in 2008 de allereerste stadskanonnier van ons land werd.
De voordelen van mechanische bevestiging zijn bekend en het gebruik van deze bevestigingsmethode is de laatste jaren dan ook sterk toegenomen.
5
16
36
EDITORIAAL
ADVERTORIAL
OP ONTDEKKINGSTOCHT BIJ ICOPAL
Digitale bedenkingen
RHINOXX; als het écht top moet zijn !
Marc Andries: “Wij zijn sterk in speciaal werk.”
18
43
6 JAARFEEST NRDD
NRDD houdt zijn jaarfeest in Brussel
8 MENSEN UIT DE SECTOR MET VERBORGEN TALENT
Marc Vanhooff (Vanhooff Constructies): stadskanonnier
12
HAD IK HET GEWETEN…
“Mag ik spuwers uit esthetische overwegingen weglaten ?”
20 BOUWFORUM 2013
Construction Meets Industry
28
DESCHACHT LEVERT ISOLATIE
DOSSIER MECHANISCHE
VOOR 44 DAKEN
BEVESTIGINGEN
Unilin-dakelementen houden sociale woningen warm
• Nieuwe ontwikkelingen spelen in op dikkere isolatiepakketten • Klemmfix-systeem voor bevestiging EPDM-folie zonder enige doorboring • Rectifix®: slimme schroeven voor het Powerroof®-dak
14 OPLEIDING EN VORMING
Zevende specialisatiejaar dakwerken erg populair in Sint Lambertus
Nieuws + agenda
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
3
Waterdichtingsoplossingen
SOPRALENE TECHNO M: éénlaagse afdichting met mechanische bevestiging in de naad SOPRALENE TECHNO M is een hoogwaardig membraan op basis van SBS-bitumen versterkt met een inlage van polyester-composiet. Dankzij de uitzonderlijke kleefkracht van dit membraan bekomt men een uitstekende hechting ter plaatse van de naden. Door het gebruik van een polyester-composiet als wapening wordt de stabiliteit van deze afdichting verbeterd en is de krimp beperkt!
Deze eigenschappen zorgen ervoor dat dit membraan uiterst geschikt is voor éénlaagse afdichtingen waarbij de dakafdichting mechanisch bevestigd wordt in de overlapping en dit door middel van speciale aangepaste parkers en ovale volgplaatjes. Na het plaatsen van de mechanische bevestiging en na het uitrollen van het naastliggend membraan worden de overlappingen gelast met de vlam. Indien een vlamvrij systeem gewenst wordt kunnen de overlappingen ook met warme lucht gelast worden. Het éénlaags mechanisch bevestigd systeem is opgenomen in de doorlopende technische goedkeuring ATG 2025 en conform deze richtlijnen heeft deze baan een vrije boord (zonder leischilfers) van 120 mm zodat SOPRALENE TECHNO M ook met een overlapping van 120 mm in de langsrichting kan geplaatst worden ! De plaatsing van deze afdichting dient verder te gebeuren volgens de richtlijnen van de betreffende ATG en de voorschriften van het WTCB. Het aantal bevestigingen wordt bepaald aan de hand van een windberekening en van de rekenwaarde voor de nuttige windweerstand van de bevestiging.
Voor bijkomende technische en commeciële assistentie kunt U contact opnemen met Roof-Consulting Soprema op tel. 014/23 07 07 of
[email protected]
Bouwelven 5 | 2280 Grobbendonk | T: 014/23 07 07
[email protected] | www.soprema.be
Editoriaal
De lente is dan toch eindelijk doorgebroken, al is ‘doorbreken’ misschien wat overdreven. Na een witte Pasen begon de zon zich al eens wat vaker te vertonen, terwijl de temperaturen maar moeizaam boven het vriespunt… laat staan boven de 10 graden begonnen te klimmen. Vandaar dat heel wat mensen ook de zon en de warmte gingen opzoeken… en dat lieten ze ook maar wat graag zien. Vroeger kreeg je al eens een postkaart met een sfeerbeeld van het land waar iemand vertoefde, maar nu wordt je à la minute getrakteerd via sociale media op real-time beelden van de cocktail op het tafeltje onder de palmboom aan het zwembad! Met andere woorden, terwijl jij het plaatje ziet vloeit aan de andere kant van de wereld de vloeistof nog naar binnen! Waanzinnig toch tegenwoordig?
ing. Gunther Guinée
En we schieten allemaal nogal wat van die digitale beelden. Er was een tijd dat we met een filmrolletje van 24 of 36 een halve vakantie trachtten door te komen, maar sinds we op een geheugenkaart fotograferen is het hek van de dam. Honderden tot wel duizenden foto’s per vakantie zijn geen uitzondering meer want het kost niets en nadien halen we de rotzooi er wel van tussen. Maar dáár wringt nu precies het schoentje, want precies dát doen we haast nooit. In het beste geval worden enkele van die foto’s eens op Facebook gepost of aan iemand getoond of gemaild, maar dan verdwijnen ze voor eeuwig en voor altijd in de digitale schemerzone ergens op een harde schijf. Met de klassieke fotografie hadden we er niet zo veel en maakten we er al wel eens een mooi fotoalbum van. Ook voor de digitale foto’s bestaan schitterende programma’s en softwareapplicaties om op je computer een mooi album samen te stellen en dat dan te laten afdrukken, maar de praktijk leert ons dat dat raar of zelden gebeurt. Denk maar eens na bij hoeveel reizen, uitstapjes, feesten en familiale momenten u al uw apparaat heeft bovengehaald en waar u daar nu ergens grijpklare afdrukken van heeft liggen?
Digitale bedenkingen ----------------------------------------
Heel wat mensen met een hobby of passie pronken graag met foto’s van hun werk of prestatie. Van piloten zie ik prachtige luchtvaartbeelden passeren, van lopers foto’s van hun deelname aan de 10 miles… maar naar de foto van een mooi dak van een trotse dakwerker moet je al behoorlijk gaan zoeken. Mankeert het ons aan beroepseer ? Zijn we te bescheiden ? Of denken we er gewoonweg niet aan ? Wel, ik heb een leuke uitdaging voor u: mail me een paar foto’s van een werk of een project waar u écht trots op bent en één (of misschien zelfs enkele) van de fraaiste inzendingen beloon ik met een lekkere lunch in uw buurt, een interview en een mooi artikel in uw vakblad. Niets te verliezen dus, enkel maar te winnen. Misschien ontvang ik geen enkele foto op
[email protected], misschien ontploft mijn mailbox wel ? Ik ben alvast benieuwd…
Gunther Guinée
COLOFON Confederatie Bouw - Afwerking Lombardstraat 34-42 1000 Brussel Tel.: +32 (0)2 545 57 10 Fax: +32 (0)2 545 58 59 www.confederatiebouw.be BTW: BE 406 479 092
www.bouwmagazines.be
Hoofdredacteur Roof belgium Verantwoordelijke Uitgever Filip Coveliers Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel
[email protected] Advertentieverantwoordelijke Steve Caufriez Tel.: +32 (0)2 545 57 25 GSM: +32 (0)486 58 71 91
[email protected] Verschijningsfrequentie / Oplage 11 x per jaar • 9.410 exemplaren
Hoofdredactie Gunther Guinée Steenlandlaan 86 • 2940 Stabroek Tel.: +32 (0)3 888.27.33
[email protected] Redactie : Wouter Rogiers
[email protected] Vormgeving : Marleen Wembacher
[email protected] Drukwerk : Drukkerij Geers, Oostakker
De redactie ziet toe op het gebruik van fotomateriaal waarbij veilige werksituaties getoond worden. Zij is niet verantwoordelijk voor advertenties waarin onveilig werken wordt afgebeeld, dit gebeurt volledig onder de verantwoordelijkheid van de adverteerder.
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
5
Jaarfeest NRDD
NRDD houdt zijn jaarfeest in Brussel Op vrijdagavond 15 maart waren meer dan honderd genodigden present op het tweede jaarfeest van de Nationale Raad van Dak- en Dichtingswerken (NRDD). Deze NRDD is ontstaan uit de toenadering van de Belgische Vereniging van Aannemers van Dichtingswerken (BEVAD) en de Confederatie Bouw Dak (CBD). Als locatie werd dit jaar voor hotel Le Méridien gekozen, vlakbij het Centraal Station in hartje Brussel. Nadat beide beroepsfederaties hun Algemene Ledenvergadering hadden gehouden, werd de feestavond op gang geschoten met een zeer verzorgde receptie. Tijdens die gelegenheid ontvingen de cursisten die slaagden voor de Franstalige editie van de opleiding plat dak specialist hun certificaat uit handen van Ere-voorzitter Jan Coumans en voorzitter Michel Buvé. Deze opleiding, die in januari 2012 van start ging, resulteerde in negen kandidaten die in de maand maart examens aflegden. Uiteindelijk waren er slechts 6 kandidaten die slaagden bij de eerste examenronde.
BEVAD voorzitter Buvé, nieuw CB Dak voorzitter Philippe Segers en uittredend CB Dak voorzitter Wattel.
De avond werd in een andere zaal verder gezet met een smakelijk diner. De traditionele speech van de voorzitters van beide dakfederaties startte met het voorstellen van de nieuwe voorzitter van de Confederatie Bouw Dak : Philippe Segers. Hij volgt Didier Wattel op die na drie jaar als nationaal voorzitter, opnieuw Vlaams Voorzitter van CB Dak wordt. De samenwerking tussen CB Dak en BEVAD is tot stand gekomen onder impuls van Wattel en BEVADvoorzitter Michel Buvé en resulteert in de NRDD. Voorzitter Buvé had het genoegen om een van zijn werknemers naar voor te roepen. Arnaud Lecomte werd namelijk door de examencommissie van de plat dak opleiding gelauwerd voor de opgedane kennis en manier waarop hij zijn case study heeft uitgewerkt en mondeling verdedigd. Lecomte ontving hiervoor de BEVAD-prijs, een erkenning die voordien nog maar eenmaal werd uitgereikt aan een cursist. Deze prijs werd in 2010 in het leven geroepen door BEVAD en wordt niet bij iedere editie van de opleiding uitgereikt. Hij wordt gegeven aan een cursist die door zijn persoonlijkheid en motivatie de opleiding en het beroep op een unieke manier ervaart en meedraagt.
geslaagden plat dak specialist Franstalig.
Uitslag Arnaud Lecomte behaalde de grootste onderscheiding, Stephane Lempereur grote onderscheiding, Thierry Gérin en Ivan Dragicevic kregen onderscheiding. Alexandre Vincent en Cédric Jouteux slaagden met voldoening. Een dikke proficiat !
6
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
Voorzitter Buvé keek ook nog even terug op de interessante studiereis van eerder dit jaar (verslag hiervan verscheen in de maart-editie). Volgend jaar is de International Roofing Expo in Las Vegas, een programma wordt momenteel uitgewerkt en zal in de komende maanden naar de BEVAD leden worden gestuurd. Tot slot werd ook Jean-Marie Tong van de Entreprise Tong & Fils in Crisnée naar voor geroepen, die gekleed was in de traditionele klederdracht van Duitse Dachdeckermeister.
Jaarfeest NRDD
Michel Buvé (l.) en dhr. Jean-Marie Tong (r.) in traditionele Dachdeckermeisterklederdracht…
BEVAD voorzitter Buvé en Arnaud Lecomte.
Hij eerde dhr. Tong voor de manier waarop hij de fierheid voor zijn beroep als dakwerker uitdraagt. Aansluitend deed hij bij de aanwezigen een oproep om zich te willen inzetten voor de werkgroepen en comités die binnen WTCB en de beroepsfederatie rekenen op de inbreng van de mensen op de werf. Daarna werd de avond volledig in handen van de DJ gegeven en werden er meerdere danspasjes geplaatst op de dansvloer. ■
Uw specialist in rookgasafvoer
KOMBITUBE, de enige echte: Multifunctionele dakdoorgang op maat gemaakt! Een uniek schouwsysteem waarbij de uitmonding van diverse dakdoorvoeren en leidingen gebeurt in verschillende niveaus, van elkaar gescheiden door een horizontale afdekplaat.
Kombitub be voor hellende daken, verkrijgbaa ar in verschillende kleuren
Zowel van toepassing op platte daken, hellende daken (al dan niet in de nok), als zinken daken. Voor gemetste opstanden kunnen we een Kombitube met kofferdeksel aanbieden. Voldoet aan de KOMO-keur G06/97 en Gastec QA criteria nr. 170 Vraag nu onze nieuwe catalogus en/of Kombitube productbrochure
Kombitub met kofferdekseluitvoering Kombitube of plat dak versie, verkrijgbaar in verschillende kleuren
Voorbeeld van hoe het niet moet
LDL.BE
Jan Samijnstraat 9, 9050 Gentbrugge | Tel: 09 237 11 00 | www.ubbink.be
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
7
Mensen uit de sector met verborgen talent
Marc Vanhooff
(Vanhooff Constructies):
stadskanonnier In deze leuke rubriek gaan we telkens op zoek naar mensen uit de dak- of bouwsector met een bijzondere passie of een uitzonderlijk talent. Indien u iemand kent met een opmerkelijke verzameling of indien u zelf misschien in uw vrije tijd optredens verzorgt als drummer in een rockband, dan horen wij dat graag van u. Op die manier kunnen we dat verborgen talent eens in de kijker plaatsen en de persoon in kwestie uit de anonimiteit halen door hem of haar de verdiende aandacht te geven. De heer Marc Vanhooff is gepassioneerd door alles wat met kanonnen te maken heeft en werd in 2008 de allereerste stadskanonnier van ons land.
De firma Vanhooff Constructies bvba uit Hever vindt haar oorsprong in het jaar 1978 toen de heer Marc Vanhooff de zaak Vanhooff oprichtte. Hij hield zich vooral bezig met de in- en verkoop van stellingen en bekistingen, maar omdat de kwaliteit en vooral de levertermijnen niet altijd gerespecteerd konden worden, besliste Marc om de producten zelf te verbeteren en te gaan produceren. In 1985 verhuisde het bedrijf naar haar huidige locatie aan de Zwartebeekdreef 4 in Hever, Boortmeerbeek. Doordat de veiligheidsnormen in de bouwsector alsmaar strenger werden, zijn ook de producten door de jaren heen veranderd.
Bekistingen worden niet langer geproduceerd en daardoor kon Marc zich steeds meer gaan toespitsen op randbeveiliging en leuninghouders, wat ondertussen is uitgegroeid tot de belangrijkste productietak van Vanhooff. In 2011 vond Marc dat het tijd werd voor een nieuwe periode in zijn leven en begon hij zijn professionele activiteiten af te bouwen. Na enkele jaren op zoek te zijn naar een vervanger vond hij dan ook iemand geschikt om het bedrijf aan over te dragen: Bert Witpas, een oud stagiair en werknemer van Vanhooff. In oktober 2011 werd de firma Vanhooff dan ook omgedoopt tot Vanhooff Constructies met Bert Witpas aan het hoofd en kon Marc Vanhooff zich nog wat meer toeleggen op zijn ‘kanonnenhobby’.
Geen hobby maar ziekte “Ik noem het geen hobby, maar eerder een ziekte”, lacht Marc. “Ik lijd aan kanonnitis! Ondertussen bijna 15 jaar geleden richtte ik de vereniging ‘De Mechelse Batterij’ op, die als doel heeft tradities in ere te herstellen. Onze vereniging telt een zevental actieve leden, maar daarnaast hebben we vaak ook losse medewerkers van andere verenigingen.” aldus Vanhooff. “We zijn vooral geïnteresseerd in de periode van 1600 tot 1830. Uit die tijd hebben we tien verschillende kanonnen, en ook de bijbehorende kledij.” De vereniging eert inderdaad de traditie van het kanongieten, waarvoor Mechelen in de vijftiende en zestiende eeuw befaamd was.
8
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
Lenteactie!
10 + 1 Actie geldig van 01/03/13 t.e.m. 31/05/13. Vraag ernaar bij uw handelaar.
Bij aankoop van 10 rollen DERBICOAT® NT :
1 rol GRATIS! Bij aankoop van 10 bussen DERBIBOND® NT van 25 kg :
PROFIELPLAAT
1 bus GRATIS!
1,49€ 4,99€
www.derbigum.be
pub 94x285 + cadre 2 langues.indd 2
15/02/13 11:14
CIBOR_ADV_Vochtdetectie_BEL
20-08-2008
08:26
Pagina 1
niet-destructieve detectie van vocht & lekken op platte daken Zeer effectieve lekdetectie via verschillende technieken: • • • •
Vochtdistributiemeting:
exacte localisatie snelle controle van grote oppervlakken zonder verwijderen van constructies, daktuinen, balkons… zeer betrouwbaar
• snelle controle van grote oppervlakken • effectieve detectie van vocht tot 25cm diep • toepasbaar voor bijna alle isolatiematerialen • duidelijke grafische voorstelling van de vochtverdeling • niet-destructief
Preventieve controle kan u veel kosten besparen.
Wij voeren een dichtheidscontrole uit voordat er lekkage ontstaat.
NOODNUMMER LEKKEN: 070-22 33 39
[email protected] • www.cibor-leak.be
HOOFDZETEL: Molseweg 164 • 2440 Geel • Tel. 014-59 22 03 • Fax 014-59 22 04
ISOTEC LINEA
LINEA
Hét isolatiesysteem
voor metalen dak- en gevelbekleding. ISOTEC® LINEA is een isolatiepaneel dat dienst doet als draagstructuur voor metalen bekledingen. Uniek aan ISOTEC® LINEA is de geïntegreerde metalen lat met speciale schroef-uitsparing waardoor de panelen zonder voorboren kunnen worden vast-geschroefd. De metalen bekleding kan vervolgens meteen op het isolatie-paneel worden aangebracht. ISOTEC® LINEA maakt zo de isolatie van gevels en daken efficiënter en goedkoper.
Meer informatie?
Snelle plaatsing maximaal rendement
03 360 79 96 www.isotec.be
Mensen uit de sector met verborgen talent
“De geschiedenis van de vervaardiging van kanonnen in onze stad gaat terug tot het jaar 1503, toen de Neurenbergse kanongieter (busmeester) Hans Poppenreyter zich in Mechelen vestigde. Deze werkte al sinds 1475 als busmeester voor Karel de Stoute. Na zijn dood in 1534 werd de internationaal befaamde kanongieterij voortgezet door de tweede echtgenoot van zijn weduwe, Remy De Hallut en zijn schoonzoon Roland de Tournon. Tot het einde van de 18° eeuw bleef de kanongieterij verder bestaan onder diverse leden van de familie. Onder de regering van keizer Karel V werd - aansluitend op de kanongieterij te Mechelen - een Artillerie-arsenaal voor de Spaanse troepen ingericht, dat functioneerde tot onder de aanhechting van de zuidelijke Nederlanden bij Oostenrijk. Tegelijkertijd werden er ook 2 buskruitmolens opgericht ten einde de logistieke verdeling van artilleriebenodigdheden te centraliseren vanuit Mechelen.”
Zelf kanonnen bouwen “Voor mij gaat het puur om de historische folklore, ook al zijn de kanonnen nu eenmaal gebruikt in oorlogen en zijn het wapens. Met de Mechelse Batterij hebben we onze hobby uitgebouwd en zijn we replica’s van kanonnen beginnen te maken. Ondertussen hebben we er zo al een tiental vervaardigd.” Een kanon nabouwen is geen sinecure en dat wordt tot in de kleinste details gedaan. Het atelier van het bedrijf in Hever doet dan ook geregeld dienst als kanonwerkplaats. “De kanonnen heb ik allemaal met een vriend van me gemaakt. Het is moeilijk te zeggen hoe lang ik aan zo'n kanon werk, maar vooral 's avonds en in de weekends houden we er ons intensief mee bezig.”
Los kruit “We krijgen uiteenlopende reacties op de kanonschoten”, geeft de heer Vanhooff toe. “De meeste mensen vinden het tof en apart, anderen vinden het maar storend lawaai. We waarschuwen de mensen natuurlijk altijd vooraleer we beginnen te schieten, maar we richten geen schade aan en willen alles ook veilig houden. We schieten dan ook met los kruit. Dat kruit wordt met een lange lepel tot achteraan in de kanonsloop aangebracht en ook gemengd met zagemeel. Dat zorgt dan voor een stevige portie rook bij het afschieten, want de mensen willen niet alleen iets horen maar natuurlijk ook wat zien. Spektakel voor alles, hé!”, lacht Marc.
Present op diverse evenementen
Stadskanonnier van Mechelen
Vanhooff is ook de trotse ontwerper van een replica van een Mechels kanon, dat oorspronkelijk rond 1600 werd gemaakt en waarop het Mechelse wapenschild te zien is. “Dat kanon gebruik ik bij officiële plechtigheden, als er prominenten komen. Ik maak dan ook graag en met veel plezier mijn opwachting met mijn kanon, bij speciale evenementen of bij de ontvangst van belangrijke gasten. Maar het is dus niet zo dat ik bij elke kermis of jaarmarkt buitenkom. Mijn aanwezigheid moet passen in een historische of culturele context. Zo worden bij sommige koninklijke aangelegenheden 21 kanonschoten gelost. Vroeger waren dat er 101 maar dat is natuurlijk wel een beetje van het goede teveel. We zijn ook al eens aanwezig op herdenkingen van historische veldslagen, zoals de herdenking van de Slag van Waterloo en de Slag van Oudenaarde, waar we dan die veldslag mee naspelen.”
Marc Vanhooff werd in 2008 ook plechtig benoemd tot eerste stadskanonnier van Mechelen én van België. Opvallende evenementen en vieringen in Mechelen krijgen voortaan dus letterlijk en figuurlijk nog wat meer weerklank. Als knipoog naar de roemrijke traditie van het kanongieten in Mechelen, heeft het stadsbestuur Marc dus inderdaad de titel van ‘stadskanonnier’ meegegeven. “Het is een hele eer om die titel te mogen dragen”, besluit hij trots. “Ik had de Mechelse burgemeester al eens aangesproken over de traditie van het kanongieten in Mechelen en het belang om die te blijven eren. Bij de dienst Protocol heb ik dan een aanvraag ingediend om als officiële stadskanonnier te worden aangesteld en ik ben dan ook blij en fier dat de stad daar ook is op ingegaan. Het is sindsdien dus mijn taak om Mechelen te verdedigen, al is dat in de figuurlijke zin natuurlijk. Maar als de stad op mij beroep doet en mij vraagt om op feesten aanwezig te zijn, dan zal ik er ook zijn… met kanon in de aanslag !”. www.stadskanonnier.be
■
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
11
Deschacht levert isolatie voor 44 daken
Unilin-dakelementen houden sociale woningen warm
Het ‘Kempisch Tehuis’ laat de daken van 44 sociale woningen in de wijk Lommel 11 renoveren en doet voor deze dakwerken beroep op Zolderse Dakprojecten uit Lummen. Omdat men met een goede dakisolatie vooral ook de energierekeningen van de huurders kan doen verminderen, besteedde de sociale woonmaatschappij uit Houthalen-Helchteren ook veel aandacht aan dit belangrijk bouwaspect. De aannemer koos hierbij voor de openschalige zeldragende isolerende dakelementen Unipur van fabrikant Unilin, geleverd door hun vertrouwde leverancier Deschacht. Dakisolatie is tegenwoordig een must. Om de energiezuinigheid van een woning te garanderen, is het isoleren van het dak namelijk één van de belangrijkste en meest efficiënte stappen in de juiste richting. Ook het Kempisch Tehuis, de sociale woonmaatschappij uit Houthalen-Helchteren, beseft het belang van goede dakisolatie ten volle, want op die manier helpt ze tenslotte de energierekeningen van haar huurders te verminderen. Voor de dak- en isolatiewerken werd beroep gedaan op dakspecialist Zolderse Dakprojecten uit Lummen. Deze onderneming heeft meer dan 30 jaar ervaring in de sector en kan intussen een indrukwekkende lijst voorleggen van talloze geslaagde projecten en realisaties, zowel voor particulieren en bedrijven als voor openbare aanbestedingen.
12
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
Dakopbouw De renovatie van de daken ging eind 2012 van start en zal ongeveer een jaar duren. Werfleider Gert Dehaen licht even toe wat er allemaal gebeurt op het dak: “De oude daken waren geïsoleerd moet oude piepschuim sandwichpanelen die dringend aan vervanging toe waren en op energetisch vlak bijlange niet meer voldeden. De bestaande dakbedekking in vezelcementleien werd helemaal verwijderd alsook de isolatielaag en de kepers. Het dak werd dus echt gesloopt tot op de gordingen na. Want als nieuwe isolatie werd er geopteerd voor zelfdragende dakelementen waar de kepers meteen in verwerkt zitten. Gezien onze vroegere positieve ervaringen met Deschacht deden we ook dit keer beroep op hen voor de levering van deze isolatie-panelen. De bestelling
voor het Kempisch Tehuis bestond uit Unipur-isolatieplaten van fabrikant Unilin voor een totaal van 44 te renoveren en isoleren daken.”
Kwalitatieve isolerende dakelementen De keuze voor deze dakelementen van Unilin was snel gemaakt, vertelt de heer Dehaen: “Deze openschalige zelfdragende
Unipur-isolatieplaten
lenen zich perfect voor een snelle en efficiënte isolatie van daken. Ze worden op maat geleverd, waardoor het ter plaatse verzagen overbodig wordt. Vanwege hun slanke volume nemen de platen ook niet veel ruimte in beslag, zonder daarom aan goede isolatiewaarde in te boeten (tot en met een U-waarde van 0,18 W/m²K).”
Deschacht levert isolatie voor 44 daken
De eerste serie daken is ondertussen afgewerkt en alle werken zijn vlot verlopen. Ook over de service van Unilin is Gert Dehaen bijzonder tevreden: “Unilin levert de dakelementen rechtstreeks op de werf en zelfs toen het in het voorjaar hevig gesneeuwd had en de wegen waren dicht gesneeuwd, werd alles perfect op tijd geleverd.” Als nieuwe dakbedekking werd er gekozen voor een Pottelberg keramische stormpan van Wienerberger.
Afspraken nakomen Zolderse Dakprojecten werkte in het verleden al vaker samen met Deschacht, o.a. voor de levering van Velux-dakvensters. Gert Dehaen: “Het contact met Deschacht loopt bijzonder vlot. We hebben een goede verstandhouding en met weinig woorden weten ze precies wat we nodig hebben. Bovendien is een woord een woord bij dit bedrijf: als er om 11u een be-
stelling wordt geleverd, dan krijgen we precies wat we bestelden op het door hen beloofde tijdstip. We zijn dus uiterst tevreden en het spreekt voor zich dat er in de toekomst nog meer bestellingen hun richting zullen uitgaan.”
Unipur-dakelementen • isolatie tot en met een U-waarde van 0,18 W/m²K • grote overspanningen mogelijk • gemakkelijke bevestiging van panlatten op de 3 of 4 houten kepers • milieuvriendelijk elementen door toepassing van 100% CFK-vrije PUR • op maat geleverd en makkelijk te verzagen bij moeilijke dakvormen • goede geluidswerende eigenschappen dankzij plaatdiktes van 12 tot 44 mm • brandwerende dakelementen RF30 en RF60 met beproevingsrapport beschikbaar
Voor meer informatie over Unipur van Unilin kunt u contact opnemen met de divisie Dak, Gevel & Isolatie van Deschacht op het nummer 09/355.74.54 of via het mailadres:
[email protected]. ■
GROTE ROOFINGACTIE Supergamma en/of Villatop Duo Xtra
Bij aankoop van 1 volle pallet =
25 rollen uit ons roofinggamma onderling combineren mag: SuperGum+, SuperPrime, SuperUno en/of Villatop Duo Xtra
GRATIS
Asfaltbrander set incl. 5m slang (zolang de voorraad strekt)
www.deschacht.eu
Meer info? Contacteer de afdeling Dak, Gevel & Isolatie op 09/355 74 54 of via
[email protected] Wij staan klaar om samen te werken.
bouw
project Riolering & Afvoer
partner Dak, Gevel & Isolatie
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
Folies
13
Opleiding en vorming
Zevende specialisatiejaar dakwerken erg populair in Sint Lambertus Het Sint-Lambertusinsituut te Heist-op-denBerg heeft heel wat ervaring te bieden in de sector van het nijverheidsonderwijs. En wie voor dit soort onderwijs kiest, kiest meteen ook voor een toekomst met ongelooflijk veel mogelijkheden. Na een opleiding op deze school kunnen de jongeren quasi allemaal meteen aan de slag. Eén van de meest populaire richtingen en beroepen is ongetwijfeld het zevende specialistatiejaar dakwerken waar studenten bouw en houtbewerking zich kunnen vervolmaken tot het beroep van dakafdichter of dakdekker.
Technisch en beroepsonderwijs Daarom werkt de school ook voortdurend aan een open sfeer, aan een klimaat van respect en begrip voor elkaars anders-zijn en weert men elke vorm van geweld, racisme en doemdenken. Dit alles met als doel de jongeren sociaal weerbaar te maken en voor te bereiden op wat later van hen verwacht wordt in een snel evoluerende technologische maatschappij. Wie er voor een technische richting kiest zit meteen goed, want de industrie snakt naar goedgeschoolde technici. Heel wat van deze leerlingen studeren verder: voor industrieel ingenieur, architect, onderhoudstechnicus, informaticus, leerkracht, automatisatiespecialist, enz. Maar ook wie kiest voor een beroepsopleiding staat een mooie toekomst te wachten: vakbekwame mensen als metselaars, schrijnwerkers, carrossiers, lassers, houtbewerkers maar zeker ook dakwerkers staat een mooie carrière te wachten.
Zevende specialisatiejaar dakwerken
Op het Sint-Lambertusinsituut in Heist-op-den-Berg biedt men in de eerste plaats een typische technische en beroepsgerichte basisvorming die in een zekere specialiteit uitmondt. Vakbekwame leerkrachten zetten zich in om de studenten te vormen tot een echte technicus, die kennis in actie kan omzetten. In deze vakopleiding wordt echter ook evenveel belang gehecht aan verstandelijke, sociale, emotionele, morele, creatieve en lichamelijke ontwikkeling. Vlot kunnen omgaan en samenwerken met collega’s, arbeidsattituden, communicatievaardigheid, flexibiliteit, bereidheid tot permanente vorming behoren tot deze kwaliteitsopvoeding.
14
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
“Wij maken ons sterk: via ons vind je werk.”, beaamt de heer Herman Bosmans van het Sint-Lambertusinsituut. “Ook de lijst van leerlingen van onze school die - nadat ze bij ons afgestudeerd zijn als bekwaam vakman - zelf een eigen zaak hebben opgestart, wordt ieder jaar langer en langer. En met de richting dakwerken zitten de studenten natuurlijk goed wat dat betreft. Misschien is dat de reden waarom deze richting zo populair is, maar ik denk dat er wel meerdere te verzinnen zijn. Het is een gevarieerd beroep dat tewerkstelling biedt in eigen regio, waarvoor een meer dan behoorlijk loon wordt neergeteld, waarbij men kan en mag werken in de buitenlucht, enz. We hebben in elk geval meer aanvragen en kandidaten dan dat er plaatsen zijn. Maar daar wordt dankzij de stages wel een beetje een mouw aan gepast. Het is een richting die aansluit bij de opleiding houtbewerking en alle bouwrichtingen en vormt de studenten tot polyvalente dakwerkers die zowel platte als hellende daken kunnen afwerken. Maar de praktijk van het vak leren ze vooral tijdens de stages bij bedrijven in samenwerking met FVB (Fonds voor Vakopleidingen Bouwnijverheid) en wanneer een groep met de stages bezig is, kan een andere groep de theoretische opleidingen genieten. Op die manier wordt de capaciteit nog vergroot.”
Opleiding en vorming
Wat wordt er aangeleerd en hoe? Onder begeleiding leert de student opdrachtelementen van dakwerken (doorbrekingen, schouwaansluitingen, muuraansluitingen, waterafvoer en gootafwerkingen, dakkapelaansluitingen en lichtkoepels, dakbekledingen, dakisolaties, dampschermen, verluchtingen, waterdichte bekledingen, bliksemafleiders…) ontleden, oordeelkundig realiseren en afwerken. Hij leert fragmenten van dakwerken voorbereiden (opmeten, schetsen, tekenen, werkmethode…). Hij maakt op een praktische manier kennis met de eigenschappen en de mogelijkheden van de materialen waaruit dakconstructies zijn gemaakt. De ervaringen op de werkvloer (via stage) sluiten aan bij de opleiding en vormen natuurlijk een belangrijk onderdeel van deze opleiding. De student dakwerken leert zijn werkomgeving veilig organiseren. Door het toepassen van kwaliteitscontroles en zelfevaluaties, leert hij uit zijn bevindingen en stuurt hij bij. De basisvorming (algemene vakken) is gebaseerd op de eindtermen. Het derde leerjaar van de derde graad Dakwerken is voornamelijk georiënteerd op het procesmatig handelen. De beroepsgerichte context situeert zich om begeleid-zelfstandig, realisatiegerichte competenties (kennis, vaardigheden, attituden) te verwerven, binnen een duidelijk omschreven opdracht en volgens een gepaste methode.
Wat na deze studierichting? Na het beëindigen van het derde leerjaar van de derde graad Dakwerken kan de student terecht als polyvalent uitvoerder en afwerker van dakwerken. Indien hij in het bezit is van het attest bedrijfsbeheer, behoort ook het beroep van zelfstandig dakwerker tot de mogelijkheden.
Op zondag 26 mei houdt de school haar jaarlijkse opendeurdag waar leerlingen en leerkrachten zich van hun beste zijde laten zien: in de vaklokalen en werkplaatsen krijgt men een beeld van de knappe werkstukken die in de loop van het schooljaar werden gerealiseerd in de verschillende afdelingen. Voor meer inlichtingen of informatie: Sint-Lambertusinstituut, Kerkplein 14, 2220 Heist-op-den-Berg, tel: 015/24.12.42, fax: 015/24.12.72, e-mail:
[email protected]. ■
Unieke diversiteit :
• Tweecomponenten schuimspuitkits Froth-Pak : perfect isolerend dichtingsmiddel én dakuitvulling • Brandvertragend ééncomponentschuim B1
O7
Logo Fire rated B1
17
-1
BS 476
*
PAR
5
** IN 4102 0- D T2
U hebt een vlak dak voor te bereiden voor een AC/R, solar of andere installatie ? Leidingen en bekabeling gaan door het dak ? Linum biedt u een hoogwaardig programma dakdoorvoeren aan, met keuze uit UV bestendige kunststof of aluminium. De grote, beschermende afdekkap en het breed basisvlak laten steeds weer een perfecte, waterdichte installatie toe.
& Polyurethaanschuimen
EN IS
De Linum dakdoorvoeren
hours*
58dB B1
**
Logo Fire rated B2
17
-1
DI N 02
O7
EN IS
41
Contacteer ons !
Linum Europe nv 58dB B2 Vijverhoek 53 • 8520 Kuurne T: 056 35 92 94 • F: 056 35 88 47 M:
[email protected] • Web: www.linum.eu 12.025 Roof Belgium.indd 1
3/19/2012 10:30:38 AM
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
15
ADVERTORIAL
RHINOXX; als het écht top moet zijn! • met de vlam gelaste dakafdichtingssystemen; • koudverkleving van zowel kunststof als bitumineuze dakafdichtingssystemen; • mechanisch bevestigde dakafdichtingssystemen; • en losliggende dakbedekkingssystemen met ballast." De dakbedekking kan rechtstreeks op de glasvliesbekleding worden verkleefd.
Gekende kwaliteit en veiligheid
Rhinoxx is dé nieuwe platdakisolatie van ROCKWOOL®, waarop zowel met de vlam gelast als koud verkleefd kan worden en die optimaal beloopbaar is. Rhinoxx is gemakkelijk te verwerken én brandveilig. Bovendien is deze isolatie perfect dimensiestabiel en duurzaam van nature. Een dakisolatieplaat die alles heeft ? Het bestaat.
Rhinoxx is de meest recente innovatie van ROCKWOOL op het gebied van platdakisolatie. Deze drukvaste dakisolatieplaat van rotswol kent zeer goede beloopbaarheidsprestaties dankzij de gepatenteerde Dual Density technologie met geïntegreerde harde toplaag en glasvliescachering van 300 g/m2.
De alleskunner onder de dakplaten Het nieuwe assortiment bestaat uit Rhinoxx, Rhinoxx D (voor dakterrassen en installatiesokkels) en Rhinoxx Afschot (voor afschotsystemen). “Deze nieuwe generatie platdakplaat is een echte alleskunner en kent geen gelijke”, vertelt Rob Duisters, productmanager bij ROCKWOOL. “Eén oplossing die niet alleen gemakkelijk en snel verwerkbaar is, maar ook nog eens geschikt voor meerdere toepassingen die moeten voldoen aan hoge windweerstanden:
16
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
Rhinoxx rotswolplaten behoren tot de brandveiligste in hun klasse (EUROCLASS A2-s1, d0 volgens NBN EN 13501-1) en zijn zeer goed beloopbaar (drukvastheidsklasse UEAtc- C). Deze dimensiestabiele platdakisolatieplaten krimpen of schotelen niet bij verschillen in temperatuur of vochtigheid. Hierdoor ontstaan geen koudebruggen of spanningen in de dakbedekking. Door de hoge warmtecapaciteit wordt een snelle opwarming van het dak voorkomen. De temperatuur in een gebouw loopt dan minder snel op in de zomer en koelt minder snel af in de winter (faseverschuiving). Rotswol zorgt tevens voor een optimale geluidabsorberende werking en maakt een dampdrukverdelende laag overbodig. Bovendien is rotswol gemaakt van 100% natuurlijk materiaal en daardoor volledig recyclebaar.
Diensten op maat ROCKWOOL biedt tijdens het gehele bouwproces, van concept tot uitvoering, ondersteuning in de vorm van advisering op het gebied van energieprestaties van gebouwen (Energy Design Center), technische ondersteuning (helpdesk), een ontwerpservice voor afschotisolatie (
[email protected]) en een recycling service (ROCKCYCLE®), die optimaal gemak biedt bij het milieuvriendelijk inzamelen en hergebruiken van rotswolresten.
Meer informatie over deze en andere services vindt u op www.rockwool.be.
Rhinoxx
Als het écht top moet zijn!
Rhinoxx, dé platdakisolatie van Rockwool®, waarop zowel met de vlam gelast als koud verkleefd kan worden en die optimaal beloopbaar is dankzij de Dual Density technologie met glasvliescachering. Rhinoxx is gemakkelijk te verwerken én veilig, want de isolatieplaat heeft een EURoclASS A2-s1 ,d0. Bovendien is deze isolatie perfect dimensiestabiel, met een hoge windweerstand en duurzaam van nature. Een dakisolatieplaat die alles heeft? Het bestaat.
Sta op Rhinoxx.
www.rockwool.be
www.rockwool.nl
Had ik het geweten…
“Mag ik spuwers uit esthetische overwegingen weglaten ?” BEVAD, de Belgische Vereniging van Aannemers van Dichtingswerken binnen de schoot van de Confederatie Bouw Afwerking, wordt regelmatig gecontacteerd met allerlei vragen van zowel juridische, technische als administratieve aard. Als dienstverlening naar de leden toe kunnen de aangesloten aannemers bij hun beroepsfederatie inderdaad terecht met dit soort vragen, die dan door de diverse specialisten binnenshuis worden bekeken, onderzocht en beantwoord. Via deze maandelijkse rubriek “Had ik het geweten…” krijgt u alvast een idee van wat voor probleemsituaties zich soms kunnen voordoen en op welk soort vragen BEVAD al een antwoord heeft kunnen bieden. Dit keer wou een aannemer – op verzoek van een bouwheer – de spuwers van zijn dak achterwege laten omdat hij ze ‘lelijk’ vond… Eén van de BEVAD-leden kreeg van een bouwheer de vraag om géén spuwers te voorzien op zijn plat dak, aangezien hij ervan overtuigd was dat er al meer dan genoeg afvoeren op het dak aanwezig én bovenal ook zichtbaar waren. Daarom wou hij uit esthetische redenen geen “lelijke” spuwers meer zien bovenaan zijn gevel. Er werd zelfs voorgesteld om de aanwezige verluchtingsbuizen die op het dak uitgeven te gebruiken als overloop. De aannemer contacteerde BEVAD met de vraag of hij in een dergelijke situatie aan de vraag van de klant kon en mocht beantwoorden, maar het antwoord van BEVAD was overduidelijk NEE en wel om diverse redenen. Spuwers op een dak vormen een noodvoorziening voor de afvoer van het hemelwater bij verstopping of overbelasting van de normale afvoervoorzieningen. Maar het water dat in noodgevallen uit de spuwers loopt geeft tegelijkertijd ook aan dat er wat mis loopt en dat de normale afvoer gebrekkig is of in het geheel niet werkt. Spuwers zijn dan ook noodzakelijk voor alle platte daken met opstand, om bij verstopping van de waterafvoer overgewicht op het dak te vermijden en om overloop van water naar binnen te beletten.
18
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
Deze nooduitlaten kunnen op verschillende manieren gerealiseerd worden : • ofwel door de opstanden te voorzien van een aantal openingen, die aangeduid worden als spuwers • ofwel door een aantal bijkomende afvoerkolken op het dak te voorzien, die hoger gelegen zijn dan de normale afvoervoorzieningen. Deze noodafvoerkolken worden aangesloten op een afzonderlijk afvoersysteem dat het water uit het gebouw wegvoert • ofwel door een combinatie van beide voornoemde mogelijkheden. Ondanks het feit dat spuwers de eenvoudigste oplossingen vormen, moeten ze omwille van hun beperkte afvoercapaciteit veelal gecombineerd worden met een aantal bijkomende hoger gelegen noodafvoerkolken. Deze laatste bevinden zich doorgaans in de onmiddellijke omgeving van de normale dakwaterafvoer (zie afbeelding). Zoals hiervoor reeds vermeld werd, dient de noodafvoerkolk op een zekere hoogte boven de normale dakwaterafvoer te liggen. Deze hoogte is normaalgesproken gelijk aan de maximaal toelaatbare waterhoogte op het dak, die gebruikt werd voor de dimensionering van de dakwaterafvoer. Er moet echter wel worden benadrukt dat een dergelijke noodafvoerkolk veelal geen signaalfunctie heeft, tenzij de afvoerbuis ervan ergens zichtbaar buiten het gebouw uitmondt.
Had ik het geweten…
Dimensionering van de spuwers Hun diameter (minimum 80 mm), vorm en aantal worden door de ontwerper bepaald, afhankelijk van de hoeveelheid af te voeren water. Deze hoeveelheid wordt mede bepaald door het maximaal toegelaten waterpeil op het dak, afhankelijk van het draagvermogen van de dakvloer, van de hoogte waarop het water kan binnenlopen en het aanvaardbaar risico volgens de bestemming van het gebouw. De spuwer dient naar buiten te hellen en moet minimum 50 mm buiten het gevelvlak uitsteken. Hoewel men voor de opvatting van regenwaterafvoerinstallaties sinds 2000 een beroep kan doen op de Europese norm NBN EN 12056-3, bevat deze laatste geen enkele aanwijzing met betrekking tot het ontwerp van dit soort nooduitlaten. Vermits dergelijke voorzieningen echter essentieel zijn voor alle ingesloten oppervlakken die regenwater ontvangen, heeft het WTCB – op vraag van het Technisch Comité ‘Sanitaire en industriële loodgieterij, Gasinstallaties’ – hieromtrent de Infofiche 40 uitgewerkt waarin al deze informatie kan worden teruggevonden.
Plaats van de spuwers op het dak De spuwers worden best aangebracht op enige afstand van de eigenlijke waterafvoer en op een plaats die de gebruikers niet hindert en die niet tot schade voor het gebouw leidt, maar waar de werking van de spuwer wel snel opgemerkt wordt. Het laagste punt van de spuwer moet zich juist boven het hoogste normale (d.w.z. met normale waterafvoer) waterpeil (NWP) bevinden. De afvoerbuizen zorgen er dus voor dat de waterstand op het dak niet boven het normale waterpeil (NWP) komt, terwijl de spuwers ervoor moeten zorgen dat het uitzonderlijk waterpeil (UWP), waarbij het water in het gebouw loopt via koepels, opstanden enz., niet overschreden wordt.
Schematische voorstelling van de plaats en werking van de spuwers.
1. NWP : normaal waterpeil, terugkeerperiode 10 jaar (Technische Voorlichting nr. 183, p. 7) 2. UWP : uitzonderlijk waterpeil, terugkeerperiode 100 jaar 3. Normale waterafvoer 4. Spuwer 5. Dakdoorbreking (b.v. koepel)
Spuwers kunnen architecturaal in het ontwerp voorzien worden (bij voorbeeld spuwers van natuursteen); meestal worden echter aangepaste hulpstukken gebruikt. In de praktijk bestaan deze hulpstukken uit een buis (in lood, koper of kunststof) in combinatie met een plakplaat die instaat voor de waterdichte aansluiting met de dakdichting of een uitsparing in de buitenmuur waarlangs het water naar buiten kan stromen.
Verluchting NIET als overloop Ook het voorstel van de bouwheer om de verluchtingspijpen als overloop te gebruiken is uit den boze… en niet alleen omdat deze niet altijd zichtbaar buiten het gebouw uitmonden en zo hun belangrijke signaalfunctie verliezen. De Technische Voorlichting 200 van het WTCB ‘Sanitaire installaties Deel 1: installaties voor de afvoer van afvalwater in gebouwen’ is hier zeer duidelijk in en laat daar geen twijfel over bestaan.
“Verluchtingsleidingen voeren geen water af; zij verbinden de afvalwaterafvoerleidingen met de buitenlucht. Zodoende zorgen ze ervoor dat de in de afvoerleidingen eventueel optredende onder- of overdrukken beperkt blijven zodat de stankafsluiters hun waterslot niet verliezen. Ze staan tevens in voor de verluchting van de afvoerleidingen en hun onderdelen. Een verluchtingsleiding moet dan ook zodanig worden gelegd dat ze niet kan dienen, zelfs niet toevallig, voor de afvoer of overloop bij verstopping van de afvoerleiding.”
Voor meer info: BEVAD v.z.w., Lombardstraat 34-42 te 1000 Brussel. Tel.: 02/545.57.10 – Fax: 02/545.58.59 e-mail:
[email protected] ■
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
19
BouwForum 2013
Construction Meets Industry
De samenleving wordt geconfronteerd met zware uitdagingen. Maar de bouwsector kan een belangrijke rol spelen in de oplossing, dank zij de innoverende wisselwerking die er bestaat tussen onze sector en de industrie. Dat was de conclusie van het negende BouwForum van de Confederatie Bouw, dat plaatshad op 22 februari in Auditorium 2000 op de Heizel. Het is het tweede jaar op rij dat het BouwForum gewijd was aan innovatie. In 2012 lag de nadruk vooral op de manier waarop bouwbedrijven aan procesinnovatie doen. Maar, stelde Robert de Mûelenaere op het BouwForum, innovatie kan alleen lukken als we ook focussen op productinnovatie en samenwerking met de materiaalproducenten. Maar waarom innovatie ? Omdat we voor drie enorme uitdagingen staan. We moeten huisvesting, scholen, dienstencentra, kantoren en fabrieken bouwen voor een groeiende bevolking die tegelijk vergrijst en erg jong is. Dan is er de energie- en milieu-uitdaging: na 2020 moet elk nieuw
Steven Vanackere: “De expertise van Belgische bedrijven in het buitenland wordt ten zeerste gerespecteerd. Met een groei van 0,8 % was de bouw ook een van de sterkhouders van onze economie vorig jaar.”
20
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
gebouw minstens bijna energieneutraal zijn. Ons grondstoffengebruik moet ingedijkt worden, wat betekent dat we meer zullen moeten recycleren en hergebruiken. Last but not least is er de economische uitdaging. Bouwen moet betaalbaar blijven terwijl grondstoffen schaarser en duurder worden en de loonkosten zwaar doorwegen voor onze bouwbedrijven. Om deze meervoudige uitdaging aan te kunnen hebben we nieuwe materialen en producten nodig. Robert de Mûelenaere: “Samenwerking tussen bouw en industrie is een cruciale sleutel om van innovatie een succes te maken. De bouw bevindt zich dicht bij de klant en kent de behoeften van de markt. De informatie die onze bedrijven hebben moet de weg vinden naar de industrie. Zo geven bouw en industrie elkaar meer kansen om te innoveren.”
Naar open innovatie België zal trouwens verplicht zijn om in te zetten op innovatie volgens professor Walter Van Dyck (Vlerick Business School). Er zijn twee soorten economische groei. Extensieve groei is het gevolg van efficiënter en goedkoper produceren met betere en beter geschoolde arbeidskrachten. Dit zie je vooral in de opkomende landen zoals China, Brazilië en India. Maar zij profiteren van de kennis en de technologie uit Japan, de USA en Europa. Voor de economische groei in het Westen is de technologische innovatie de belangrijkste drijvende kracht.
BouwForum 2013
Robert de Mûelenaere – "Bouw en industrie scheppen voor elkaar kansen om te innoveren."
Eensgezind – Emannuel Hazard en Wim Van Gerven bevestigen: de stroom van nieuwe uitvindingen dreigt niet op te drogen.
Volgens Walter Van Dyck vragen bouwondernemers vooral naar asset optimalisation, met als voornaamste asset het werfgebonden productieproces. Maar er is ook een technologisch aanbod, de technology push. Daarvoor zijn de collectieve onderzoekscentra van onze sector essentieel. De bouw is erg gefragmenteerd. Op hun eentje kunnen de doorgaans kleine bedrijven niet profiteren van de technology push.
Innovatie is nu nog hoofdzakelijk gesloten. Eén oorzaak is dat de intellectuele eigendom van open innovaties nog niet bevredigend geregeld is. Volgens studies is de waarde gecreëerd door monodisciplinaire teams ook zekerder en groter. Maar waarde is niet de enige parameter. Open innovatie kan namelijk ook een manier zijn om conservatisme tegen te gaan. Van Dyck gaf het voorbeeld van de opdrachtgever voor een innovatief gebouw die zich openstelt voor offerteaanvragen die niet alleen op de prijs beoordeeld worden. Een opdrachtgever zou ook co-creator kunnen worden, door betaalde voorstudies te vragen waaraan hij deelneemt en die een
Een bron die nog onvoldoende wordt aangeboord is volgens Walter Van Dyck de open innovatie: die creatieve combinaties van bestaande technologieën. Grote drijfveer van open innovatie zijn problemen die een bedrijfsspecifieke oplossing overstijgen. Van Dyck schetste op het BouwForum een beeld van een innovatieecosysteem waarin bouwbedrijven de spil zijn. Gezien de complexiteit van de problemen zal een dergelijk ecosysteem cross-sectoraal moeten zijn, met bedrijven en instellingen die niet allemaal tot onze sector behoren. Doorgaans zullen bouwbedrijven ook moeten deelnemen aan meer dan één innovatie-ecosysteem.
sterk onderzoekskarakter hebben. Op dit punt is met name voor de overheid een rol weggelegd als technologiegedreven innovator.
Collectieve centra De bouwsector, met zijn vele duizenden kmo’s, heeft ondersteuning nodig voor onderzoek en innovatie. Daarom werden in het verleden de collectieve onderzoekscentra WTCB en OCW opgericht. Daarnaast is er nog het technisch controlebureau van de bouwsector SECO. Jan Venstermans (algemeen directeur WTCB en Claude Van Rooten (algemeen directeur
Marie-Anne Ronveaux-Belfroid: “Het beton van tegenwoordig lijkt qua structuur in niets meer op het beton uit het begin van mijn carrière."
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
21
BouwForum 2013
is voor het onderzoek. Zij vinden deze in de (verplichte) bijdrage van de Belgische bouwbedrijven, maar ook bij Belgische, gewestelijke of Europese en trans-nationale bronnen. Want ook de overheid is belangrijk. Innovatie ontstaat door een wisselwerking tussen regelgeving, fabrikant, onderzoeker en bouwsector. SECO is dan weer belangrijk voor de bouw als certificeerder van nieuwe producten en technieken, aldus Yves Pianet (algemeen directeur SECO).
Walter Van Dyck – "De bouwsector als spil van een innovatie-ecosysteem."
OCW) beschrijven de rol van hun centrum als die van initiatiefnemer, katalysator en facilitator. Claude Van Rooten: “Het Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw is een reageerkolf. Wij leveren de energie om een innovatieve reactie op gang te krijgen en zorgen ervoor dat ze niet stopt.”
Jan Coumans: “Nieuwe ontwikke lingen komen er vaak op vraag van de aannemers, bijvoorbeeld de vloeibaar aangebrachte dakdich tingen op geïsoleerde parkeerdaken en het gebruik van inductie voor de mechanische bevestiging van kunststoffolies.” Typisch is de bottom-upbenadering van deze centra. In de technische comités van het WTCB zitten aannemers die hun noden kenbaar maken. Daarnaast zijn er de 25.000 vragen die het centrum jaarlijks krijgt.
Yves Pianet: “Als technisch controlebureau faciliteren we de toepassing van nieuwe producten en technieken in concrete bouwprojecten. We zorgen ervoor dat innovaties goed doorgrond en toegepast worden."
Van de andere kant bekeken Hoe kijkt de industrie aan tegen de interactie met de bouw ? Om een antwoord te krijgen had Johan Willemen (voorzitter Confederatie Bouw) drie captains of industry uitgenodigd op het BouwForum: Christ’l Joris (Etap, Agoria), Emmanuel Hazard (AGC Glass Europe) en Wim Van Gerven (ArcelorMittal, Federatie van de Staalindustrie). Eerste vaststelling: de stroom van innovaties richting bouwsector dreigt niet op te drogen. Er worden bijvoorbeeld steeds gesofisticeerder beheersystemen voor verlichting ontwikkeld. In kantoorgebouwen is verlichting goed voor ongeveer de helft van de elektriciteitsfactuur. Met een beter beheersysteem kun je dat verbruik met ongeveer een derde verminderen.
Jan Venstermans: “We hebben het potentieel om de bouwsector om te buigen van volger tot innovator van nieuwe producten. Een prioriteit voor ons is het betrekken van alle bouwbedrijven bij kwaliteits- en kennisontwikkeling. Niet verspreide kennis is dode kennis.” Het OCW en het WTCB gaan ook op zoek naar de financiering die nodig
22
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
Christ'l Joris – "Technologie maakt comfortabel, zuinig en betaalbaar wonen mogelijk."
Johan Willemen – Ging het debat met de industrie aan op het BouwForum.
Brigitte Grouwels: “Door zijn innovatieve procedés kan de bouwsector bijdragen aan doelstellingen die voor ons als overheid belangrijk zijn: kostenbesparing, veiligheid van wegen, minder hinder …” Maar deze systemen en hun integratie in een gebouw zijn erg complex. Ze eisen samenwerking met aannemers, niet alleen op de bouwplaats maar ook tijdens de voorbereiding. In de toekomst zal technologie volgens Christ’l Joris een steeds belangrijker rol spelen om comfortabel, zuinig en betaalbaar wonen mogelijk te maken. IT zullen daarbij een driver zijn. Een veelbelovende evolutie is 3D printen, een techniek die het mogelijk maakt om objecten met vrijwel willekeurige vormen lokaal op maat te maken. Een andere trend is dat men meer en meer diensten gaat aanbieden in plaats van installaties. Een sanitaire installateur die bij wijze van spreken warme lucht verkoopt in plaats van een cv-ketel. Ook naar het verminderen en het hergebruik van afval zal veel aandacht blijven gaan. Eenzelfde innovatieve spirit is aanwezig in de staalindustrie. Wim Van Gerven merkte op dat 60 % van de producten die nu gemaakt worden, zeven jaar geleden niet geproduceerd werden. Deze vernieuwing wordt op
EPDM RUBBER
EPDM RUBBER
UW COMPLEET PROFESSIONEEL EPDM SYSTEEM
07/2247
EPDM RUBBER
THE BEST WATERPROOFING SYSTEM
Gewapende zekerheid ... $
Uw plat dak 50 jaar later nog even waterdicht als de eerste dag
TECH-INFO
08/2527
NIEUW
""""""" WIN TOT 70% TIJD DANKZIJ DE VOORAF KLAARGEMAAKTE NAADVERBINDING IN DE FABRIEK !!!
+32 (0)9 321 99 21
HIGH-TECH EPDM EXPERIENCE
ALSTUBLIEFT
"
Groendaksystemen
NIEUW in het assortiment: FlorDepot, eenvoudig groendaksysteem van I.R.S-Btech I.R.S-Btech verdeelt het FlorDepot-systeem voor de plaatsing van groendaken. Deze FlorDepot pakketten kunnen aangewend worden voor daken met een helling tussen 1 en 15 graden. De extensieve dakbedekking van FlorDepot is eenvoudig te realiseren en voordelig: 70% begroening na 1 jaar! De begroeiing is eenvoudig op te bouwen en kan zonder basiskennis of bevestigingsmateriaal worden geplaatst. Dankzij zijn lichte gewicht van slechts 55 kg/m² (waterverzadigd) is het systeem uitermate geschikt voor bijna alle platte daken, garages, carports en tuinhuisjes. Als de dakafdichting niet FLL-gekeurd is, is een PE-folie van minimum 0,4 mm noodzakelijk!
Een groendak op maat! Voor meer informatie of voor een gratis opleiding kan u terecht bij uw verdeelpunt, of bij I.R.S-Btech via
[email protected]
Klaar om sedum in te strooien!
I.R.S-Btech - Europalaan 73 - 9800 Deinze Tel. +32 (0)9 321 99 21 - Fax +32 (0)9 371 97 61 E-mail
[email protected] - www.irs-btech.be
Plaatsing 50 m2 FlorDepot in 1 uur!
DIK, DIKKER, DIKST. STERK,
HET IDEALE ALTERNATIEF VOOR LOOD EN ZINK
STERKER, STERKST.
$
NIEUWBOUW RENOVATIE
" WAVE De nieuwe, zelfklevende EPDM-loodvervanger
+32 (0)9 321 99 21
04/2587
Centylon-Frankolon® de vloeibare waterdichting voor dak, terras, vloer, kelder, detaillering en aansluitingen
100% Warme lucht, Lasbare EPDM.
BouwForum 2013
Dominique Planchon (DG Research & Innovation van de Europese Commissie): “We hebben een publiek-private samenwerking opgezet, waarin we al € 1 miljard gestopt hebben, om alle gebouwen van de EU te renoveren zodat ze minstens energieneutraal zijn." de eerste plaats gedreven door de automobielsector, maar ook de bouw is geïnteresseerd in bijvoorbeeld hogesterktestaal, dat toepassingen kent in vangrails, verlichtingspalen en windmolens. Tweede grote vernieuwing zijn de coatings die tegenwoordig veel corrosiebestendiger en toch niet duurder zijn. De staalindustrie heeft een Easy Clean Technology ontwikkeld, waardoor constructies mogelijk worden die nauwelijks nog vuil worden. Staal heeft een mooie toekomst in een bouw die steeds meer met prefab werkt. Door automatisering en standaardisering kan de kostprijs verlaagd worden. Omdat staal zo sterk is en vele constructies aankan, is het bij uitstek geschikt voor de renovatie en de herbestemming van gebouwen. Emmanuel Hazard wees erop dat ook een schijnbaar banaal product als dubbel glas aan voortdurende innovatie onderhevig is. Onder meer door de betere coatings liggen de prestaties nu veel hoger dan vroeger. Intussen zijn er coatings in ontwikkeling die nog beter presteren en die actief glas mogelijk maken. Ook cradle-to-cradle is een belangrijk thema voor de glasindustrie. Er wordt onder meer gewerkt aan een systeem dat toestaat om zonder moeilijkheden het glas in ramen te vervangen terwijl de ramen kunnen blijven staan. Dit vergemakkelijkt de recyclage en is bovendien goedkoper, aangezien een nieuw raam plaatsen relatief duur is.
Philippe Samyn: “Een ontdekking is pas interessant voor de samenleving als ze andere ontdekkingen en projecten mogelijk maakt.”
Hinderpalen De vertegenwoordigers van de industrie merkten op dat er ook hinderpalen bestaan die de opmars van de innovatie in de bouwsector vertragen. Eén ervan is gebrek aan kennis en informatie, waardoor de markt geen vraag formuleert. Zo maakt de bouw nog weinig gebruik van de nieuwe coatings die de staalsector ontwikkeld heeft. Dan is er ook de prijs. In de praktijk sneuvelt de Easy Clean Technology meestal in de derde of vierde onderhandelingsronde over een project, omwille van de hogere prijs op de korte termijn. Emmanuel Hasard stelde vast dat drievoudig glas in ons land minder vlot doorbreekt dan in de buurlanden. Hier ligt een rol voor de overheid, die innovatie kan stimuleren met regelgeving of subsidies.
De Confederatie Bouw dankt iedereen die zijn medewerking verleende aan het BouwForum. Op de eerste plaats natuurlijk Johan Willemen (voorzitter Confederatie Bouw, Willemen Group), Robert de Mûelenaere (gedelegeerd bestuurder Confederatie Bouw), Christ’l Joris (voorzitter-bestuurder Etap en voorzitter Agoria), Wim Van Gerven (CEO ArcelorMittal-Gent, Federatie van de Staalindustrie) en Emmanuel Hazard (AGC Glass Europe). Verder: Anne De Baetzelier (moderator), William Tschang (D-Side) en Peter Carmeliet (AV Image). Bijzondere dank voor: Benoît Cerexhe, Brigitte Grouwels, Jean Marc Nollet, Steve Vanackere, Dominique Planchon, Bernard De Potter, Hugues Dumont, Jan Coumans, Roland Debruyne, JeanPierre Demunck, Jacques De Meester, Frans Du Fossé, Vincent Favier, Rob Lenaers, André Mertens, Emmanuel Nonet, Anne-Marie Ronveaux-Belfroid, Johan Vandenbergh, Nicolas Vyncke, Michel Wagneur, Carolien Willems, Eric Bertrand, Ann Lambrechts, Olivier Mareschal, Bruno Riche, Lard Vanobbergen. Alain Lesage, Stéphane Faignet, Dirk Otte, Sebastien Serrano, Anne Beeldens, Claude Van Rooten, Hugo Claes, Pierre Villers, Caroline Ladang, Yves Pianet, Jan Venstermans, Niki Cauberg, Charlotte Crispin, Stéphane Charron, Arnaud Deneyer, Michel De Bouw, Inge Dirckx, Yves Martin, Benoît Michaux, Benoît Parmentier, Valérie Pollet, Olivier Vandooren, Wim Van de Sande, Johan Vyncke, Philippe Samyn, Johan Van Der Biest, Philemon Wachtelaer en Bruno Zanardini. Voor de beelden kon de Confederatie een beroep doen op Afast, ArcelorMittal, Bekaert, Boss Paint, BURO II & ARCHI+I, Denys, Etap Lightening, IWT, Maes Group Safety, OCW, Quaruk, Renier, SAMYN & Partners, Recticel, Stadsbader, Triflex, de Vlaamse Confederatie Bouw, Wienerberger, WTCB, Wyckaert, Wycor, Vaj-Beel & Achtergael Architecten en Technum Tractebel Engineering. Info : www.bouwforum.be
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
27
Dossier mechanische bevestiging
Nieuwe ontwikkelingen spelen in op dikkere isolatiepakketten De voordelen van mechanische bevestiging zijn genoegzaam bekend en het gebruik van deze bevestigingsmethode is de laatste jaren dan ook sterk toegenomen. In de vrij recente Technische Voorlichting 239 van het WTCB (2010 / 2011) worden daarom heel wat aspecten behandeld voor de mechanische bevestiging van de isolatie en de afdichting op geprofileerde staalplaten. Er wordt ook aandacht besteed aan de keuze van de schroeven en de verdeelplaatjes naargelang het warmte-isolatiemateriaal. Maar nu deze isolatie alsmaar dikker wordt, wordt er bijvoorbeeld veel meer gebruik gemaakt van kunststof thules die verwerkt worden met nieuwe bevestigingsautomaten. Wij hadden hierover een interessant gesprek met fabrikant Afast en ‘overtuigd mechanisch bevestiger’ Polydak. “Ik denk dat wij in totaal nog geen 3000 m2 PVC-dakbedekking verkleefd hebben;”, bevestigt Ronny Maes van Polydak uit Lommel. “je kan ons dus inderdaad een fervente voorstander van mechanische bevestiging noemen. Maar deze bevestigingstechniek biedt dan ook vele voordelen voor ons als dakwerker. Om te beginnen is de verwerking volledig weersonafhankelijk, wat in ons Belgisch klimaat toch mooi is meegenomen. Naar demontagemogelijkheden en recyclage toe is er natuurlijk ook een onmiskenbaar voordeel ten opzichte van verlijmde systemen en last but not least, de prijs is ook interessant. Er moet geen lijm worden gekocht of aangebracht, waardoor de plaatsing van isolatie en membraan ook zeer snel verloopt. De isolatieplaten moeten ook geen speciale cachering of toplaag hebben zoals vaak soms wel het geval is bij verlijming. Want als na verloop van tijd de lijm in de platen dringt is het resultaat natuurlijk niet meer wat het moest zijn. En dan natuurlijk ook het vertrouwen op langere termijn en de duurzaamheid. Gaat de lijm niet verzepen ? Is de aanhechting na 10 jaar nog voldoende ? Want als dat niet het geval is dan weten we wat dat betekent: dan heeft de ‘dakwerker te weinig lijm gebruikt’, is de lijm ‘niet goed aangebracht’, en ga zo maar door. Nee, ons moet je inderdaad niet meer overtuigen van mechanische bevestiging.”
28
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
Schroef/thule-combinaties scoren op meerdere vlakken “Er is wel degelijk een evolutie te constateren.”, aldus Bernard De Keyser van bevestigingsspecialist Afast. “Er wordt in ons land meer en meer aandacht besteed aan het fenomeen van koudebruggen en eventuele warmteverliezen via de mechanische bevestigingen. We zien dan ook, hoe dikker het isolatiepakket wordt, hoe meer belang daaraan wordt gehecht. In de ons omringende en vooral de Scandinavische landen speelt het fenomeen zich dus al langer af, maar wij merken dat nu ook bij ons steeds vaker gebruik wordt gemaakt van onze schroeven in combinatie met kunststof thule drukverdeelplaten. De redenen daarvoor zijn natuurlijk tweeërlei. Ten eerste is er het thermisch aspect, aangezien een kunststof thule met een korte schroef voor héél wat minder warmteverlies zorgt dan een lange schroef. Maar ook qua kostprijs zijn deze lange schroeven erg duur ten opzichte van de schroef / thule-combinaties. Vroeger werden deze thules noodgedwongen manueel aangebracht, maar voor grotere projecten – en nu dat ze steeds meer en meer worden ingezet – zijn er ook nieuwe schroefautomaten beschikbaar in ons gamma die in één beweging de schroef / thule combinatie door de isolatie heen duwen en in de ondergrond vastschroeven.”
Dossier mechanische bevestiging
Eenvoudige en efficiënte schroefautomaat Ronny Maes: “Dit is geen commerciële prietpraat, maar ik ben niet 100 maar zelfs 150 % tevreden over die machine! We zijn momenteel aan het werk op een grote werf van 35.000 m2 : een PE dampscherm op een Steeldeck 106, daarop 15 cm Knauf Roofbond DDP steenwolisolatie en tenslotte een Sikaplan VG kunststof dakbedekking met A1 brandveiligheidsclassificatie. We gebruiken de automaat hier voor het eerst… en het werkt fantastisch. De schroeven en thules worden voorgemonteerd op band geleverd en schuiven zo in de machine. Het schroeven gaat zeer snel en vlot en de beweringen of angst dat het tot 40 % trager zou gaan zijn onterecht. Toegegeven, het gaat ietsje trager dan met een gewone schroef omdat de relatief dikke thule doorheen de isolatie moet worden geduwd, maar dat is verwaarloosbaar ten opzichte van de voordelen. Door het gebruik van de thules betalen we veel minder voor onze mechanische bevestigingen in vergelijking met metalen schroeven en drukverdeelplaatjes en het wegwerken van de koudebrugwerking laat zelfs toe tot een centimeter minder isolatie te moeten gebruiken om het gewenste isolatiepeil te behalen.
Het ASTL-systeem voor bevestiging afschotisolatie
Nu… 1 centimeter op zo’n groot dak, dat weegt al aardig door natuurlijk.” “De bediening van de automaat is ook erg simpel.”, vervolledigt dhr. De Keyser. “Ik bedoel daarmee… in tegenstelling tot de klassieke schroefautomaten waar de schroeven en verdeelplaatjes in het apparaat mechanisch worden samengevoegd en vervolgens in het dakpakket gedreven, doet deze machine niet anders dan de volgende combinatie van de voorgemonteerde band plukken en in het dak schroeven. Geen complexe maar dus wel een bijzonder handige machine.”
Windbelastings berekeningen
de schroefautomaat bevestigt in één beweging tule en schroef
Sinds begin dit jaar werkt Afast ook met een speciaal softwareprogramma om voor haar klanten een gedetailleerde windlastbereking te maken, conform de nieuwe Eurocode. Een dergelijke windlastberekening heeft als doel om het aantal bevestigers te bepalen op een dak per dakzone (middenzone, hoekzone, randzone). Dit is afhankelijk van verschillende factoren zoals o.a. vorm van het gebouw, de hoogte en de geografische ligging. De berekening werkt met rekenwaarden die proefondervindelijk zijn vastgesteld per type dakbaan in combinatie met een bepaalde bevestiger.
“Die windberekeningen zijn ronduit schitterend en houden ook met alles rekening: binnendruk gebouw, terreincategorie, afmetingen van het gebouw, hoogte, gebruikte materialen, karakteristieke winddruk en ga zo maar door.”, beaamt dhr. Maes. “Je krijgt een compleet rapport met daarop alle gebruikte elementen, alle details, alle nodige aantallen en dit alles berekend op basis van de Eurocode en conform de nationale normen en voorschriften. Enorm handig en gemakkelijk dus voor ons als werkinstrument. Ik verwacht trouwens dat het niet lang zal duren vooraleer elke architect zo’n berekening gaat eisen. Vroeger moesten we die berekeningen zelf doen of door een extern bureau laten uitvoeren en ik kan u verzekeren, het is niet evident om alle nodige factoren te achterhalen… vaak moet je ze er echt uitsleuren.” “Het kan ook een commercieel argument zijn voor de dakwerker.”, verduidelijkt Bernard De Keyser. “Door bij de bouwheer of architect een uitvoerige windlastberekening voor te leggen, schept dit vertrouwen. De dakdekker heeft zijn offerte immers goed onderbouwd, waarmee hij vaak een stap voor heeft op zijn concurrenten. Een stevige software-service met wetenschappelijk onderbouwde en sterke argumenten dus.”
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
29
ALLES OVER STORMVASTE DAKBEVESTIGING 24/7 BEREIKBAAR
Contactpersoon België Bernard De Keyser T 03 218 94 51 M 0475 32 94 51 M
[email protected]
U -waarde tot 0,6 2 W/m K
37dB
HR++ veiligheids-
geluidsisolatie
glas
Nieuw! Novolux-Glasraam
De beste oplossing in warmte- en geluidsisolatie Lichtkoepels zijn standaard verkrijgbaar in een vaste en ventilerende uitvoering. Door toepassing van een Novolux glasraam in uw Van Boven Lichtkoepel kunt u de warmte- en geluidsisolatie drastisch verbeteren. Ideaal voor renovatie en nieuwbouw!
Nieuw!
Zeer ge schik t voor renovatie
Novolux
G L A S R A A M
VanBoven_RoofBelgium.indd 1
Verdeler voor België:
Jacob Van Arteveldestraat 6, 8000 Brugge T +32/50/45.80.50. Bezoek voor meer informatie onze website: www.perquy.be 29-05-12 13:54
Dossier mechanische bevestiging
Ook op beton Het hierboven omschreven systeem is bedoeld voor mechanische bevestiging op Steeldeck, maar ook op betonnen ondergrond begint men steeds meer mechanisch te bevestigen in plaats van te lijmen. “Ook daar zit men natuurlijk met het fenomeen van steeds dikker wordende isolatiepakketten en ook daar spelen de financiële argumenten en de kostprijs mee, naast de thermische voordelen. Oorspronkelijk was het mechanisch bevestigen in beton met de klassieke betonpluggen die erin ‘gemept’ moesten worden erg zwaar en omslachtig, maar ook daar werden natuurlijk oplossingen voor bedacht. Zo is er ons Centrix-systeem dat ook met thules kan worden gebruikt en ook daarvan het prijsvoordeel kan benutten.” Bij het Centrix electro-bonding systeem van Afast wordt de bevestiger door middel van inductietechniek aan de onderzijde van de dakbaan verkleefd. Dit betekent dus dat de dakbaan niet hoeft te worden doorboord en dat de traditionele overlapbevestiging achterwege kan worden gelaten. Hierdoor kan men andere, meer efficiënte bevestigingspatronen toepassen wat zich dan weer vertaald in het gebruik van minder bevestigingen. Nog belangrijker is dat er met één breedte dakbaan kan worden gewerkt. Ook de werkmethode verandert: het lassen met hete lucht en het bevestigen van de dakbedekking zelf worden twee onafhankelijke handelingen zodat het dak dus sneller waterdicht kan worden gemaakt.
Het Centrix-systeem maakt gebruik van inductie om het drukverdeelplaatje aan de onderkant de de dakbedekking te 'kleven'
bevestigers in de isolatie de dakbaan al over de isolatie worden uitgerold. De positie van de naden heeft ook geen enkel belang, wat wel het geval is bij de klassieke mechanische bevestiging in de naadzones. Op deze manier kan men het dak dus bijzonder snel waterdicht maken terwijl de eigenlijke mechanische bevestiging zelfs nog niet voltooid is. De dakwerken worden met deze manier van werken ook een stuk weersonafhankelijker.
Werkwijze Met het nieuwe systeem worden de bevestigers in de isolatie aangebracht vóórdat de dakbedekking wordt gelegd. De drukverdeelplaatjes die voorgemonteerd op de schroeven worden geleverd, zijn bovenaan voorzien van een speciale coating die zich na de inductie aan de onderzijde van de dakbaan hecht. De kleuren van de drukverdeelplaten corresponderen met de verschillende types dakbedekking: metallic = PVC, groen = TPO en zwart = EPDM. Per type dakbaan werd er een passende coating ontwikkeld. De inductiemachine vindt de bevestiger zelf en schiet in werking zodra hij goed gepositioneerd is. Hij verhit de drukverdeelplaat gedurende 4,5 seconde, waarna de coating geactiveerd is en de dakbedekking verkleefd zit aan de bevestiger. Door de automatische instellingen van de machine wordt de versmelting (ook bij vochtig weer) gegarandeerd. Om opwaaien van de dakbaan te voorkomen en een voldoende hechting te verkrijgen, wordt vervolgens een magneet op het bevestigingspunt geplaatst, die zowel de dakbedekking aandrukt als de hitte uit de drukverdeelplaat trekt. Per machine worden tien magneten meegeleverd. Na ongeveer 20 seconden kan de magneet worden verwijderd en is de bevestiging een feit. Deze werkmethode heeft een aantal belangrijke voordelen naar de uitvoering toe. Zo kan na het aanbrengen van de
Centrix met thules Het Centrix-systeem kan eveneens met thules worden gebruikt bij grotere isolatiediktes. In dat geval worden er speciale thules gebruikt uit polyamide die in de Centrix verdeelplaatjes passen (deze hebben daarvoor een aangepaste dimpeling ) en zo verder met de juiste schroeven in de ondergrond kunnen worden geschroefd. “Wij persoonlijk hebben nog niet met het Centrix-systeem gewerkt.”, vertelt de heer Maes, maar ik denk dat dat in de nabije toekomst wel gaat veranderen. Het is een handig en veelbelovend systeem dat ons erg interesseert.” “Inderdaad, zowel met de standaard schroef / verdeelplaatcombinatie als met de thules… maar die laatste worden dus toch meer en meer gebruikt.”, besluit Bernard De Keyser. “De ontwikkelingen op dat vlak zullen dus blijven doorgaan en ons gamma bevat ook nu al heel wat speciale oplossingen waar men misschien niet meteen aan denkt. Zo bestaat er zelfs ook een speciale thule / schroefcombinatie (ASTL) voor het mechanisch bevestigen van afschotisolatie op beton. Eveneens voorgemonteerd en waarvoor ook speciaal gereedschap bestaat om rechtopstaand te kunnen werken.” ■
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
31
Dossier mechanische bevestiging
Klemmfix-systeem voor bevestiging EPDM-folie zonder enige doorboring Voor UNIVEX, zijn de EPDM rubbermembranen, geprefabriceerd uit één stuk in 3D, nog steeds dé duurzame kwaliteitsoplossing. Deze folies kunnen op diverse manieren aangebracht en bevestigd worden. Indien de dakstructuur te licht is voor ballast, of indien de isolatie geen lijm verdraagt, kan men de folie ook mechanisch bevestigen. Dankzij de ontwikkeling van de KLEMMFIX® fixatie kan dat zelfs zonder het membraan zelf ook maar ergens te perforeren. Om het werken met lijm op de bouwplaats tot een minimum te beperken worden de EPDM-banen door Univex op voorhand aan elkaar gevulkaniseerd volgens het HotBonding-systeem om alzo een dakbedekking op maat te verkrijgen. Door de banen te laten overlappen met tussenvoeging van een strip ongevulkaniseerd rubbermengsel en dit geheel vervolgens bij 200°C en 6 bar samen te persen bekomt men homogene naadverbindingen met een weerstand die identiek is aan die van de folie zelf. Wanneer de folie op het dak wordt opengevouwen kan ze dan op drie verschillende manieren worden bevestigd: • losliggend met ballast: de folie wordt aan de randen gekleefd en tegen opwaaien beschermd door grind of betontegels (eventueel een groendak). • verkleefd: de folie wordt aan de ondergrond gekleefd met behulp van een speciale lijm. • mechanisch bevestigd.
Het originele Klemmfix-systeem Voor de mechanische bevestiging van EPDM-folie werd een interessant systeem ontwikkeld dat toeliet het membraan aan te brengen zonder één enkele perforatie. Dit zogenaamde Klemmfix-systeem bestond uit een polyamide ankerplaatje en een EPDM-kap. De ankerplaatjes werden volgens een bepaald patroon op de ondergrond vastgeschroefd en vervolgens bedekt met de EPDM-folie. Ter plaats van de ankerplaatjes werd de folie met een montagesmeermiddel ingesmeerd zodat de EPDM-kappen vervolgens makkelijk met een montagetang op de onderliggende ankerplaatjes konden worden geklemd. De folie zat dus als het ware letterlijk geklemd tussen de beide onderdelen van het Klemmfix-systeem en werd dan ook op geen enkele plaats doorboord.
Klemmfix anno 2013 Ondanks het feit dat de basisgedachte achter het systeem werd behouden, bevat de nieuwe Klemmfix-generatie een aantal interessante verbeteringen. Zo bevinden alle onderdelen zich voortaan onder het membraan en wordt er dus niets meer bovenop het membraan geklemd. De nieuwe versie bestaat uit een behandelde schijf EPDM-rubber die samen met een nylon ankerplaatje in de ondergrond wordt
32
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
Dossier mechanische bevestiging
vastgeschroefd. Het nodige aantal Klemmfix-bevestigers varieert al naargelang de windlasten, de afmetingen en de hoogte van het gebouw en wordt voor elk dak apart berekend en op een verlegplan uitgetekend. Nadat de EPDMdakbedekkingsfolie over het dak is uitgespreid wordt het membraan aan de Klemmfix-plaatjes bevestigd met behulp van de 'Cyclomatic'. Dit apparaat wordt op het membraan geplaatst ter hoogte van de verankeringplaatjes en zorgt er vervolgens voor dat het membraan door verhitting, druk en afkoeling aan de EPDM-schijf wordt vastgehecht.
De mooiste leien zijn van Cembrit Sterker en goedkoper Daar waar de originele Klemmfix-bevestigers elk goed waren voor een belasting van ongeveer 40 kg, weerstaat het nieuwe systeem aan een belasting van meer dan 80 kg. Dit betekent dat er met aanzienlijk minder bevestigers een even goede bevestiging kan worden gerealiseerd. Dit is niet alleen esthetisch interessant maar brengt ook een serieuze kostenbesparing met zich mee. Een bijkomend voordeel is dat bij moeilijke renovaties, de zeer dure verwijdering van de oude waterdichting vaak vermeden kan worden. Het systeem werd ontworpen en is bedoeld voor voor industriële gebouwen met een oppervlakte vanaf 300 m2 . ■
Dolmen® & Bravan®
vezelcementleien
Gaat uw klant voor strakke lijnen en een perfecte afwerking? Dan zijn Cembrit vezelcementleien de beste keuze. Er is keuze uit Dolmen® (glad oppervlak) en Bravan® (gebroken boorden en oppervlaktestructuur) in alle gangbare maten. De eerste geven een esthetische meerwaarde aan zowel nieuwe als renovatiewoningen. De laatste hebben het uitzicht van natuurleien. Cembrit vezelcementleien, het economisch en duurzaam alternatief voor uw dakbedekking.
Unieke kenmerken • 3-Dubbele bescherming van de beeldzijde • Uiterst sterk: de hoogste categorie B volgens EN 492 • Piekfijne afwerking van oppervlak en boorden • Benor en ATG gekeurd • Aangenaam te verwerken • Dubbele garantie: - 30 jaar waarborg op wateropslorping, vorstbestendigheid, breuksterkte en waterdichtheid - 15 jaar waarborg op het homogeen kleurbehoud
www.cembrit.be
Sterk in Vezelcement Cembrit NV - Groenenborgerlaan 84 - B-2610 Wilrijk Tel. +32 (0)3 292 30 15 - Fax +32 (0)3 294 48 70 -
[email protected]
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
33
Dossier mechanische bevestiging
Rectifix®: slimme schroeven ® voor het Powerroof -dak
Met Powerroof® heeft isolatiespecialist Recticel Insulation een interessant isolatiesysteem voor hellende daken ontwikkeld. De eenvoudige plaatsing en de bijzondere samenstelling van het isolatieschuim worden nu ook nog eens aangevuld met een eigen gamma aangepaste schroeven om de verwerking nog sneller en beter te laten verlopen. Het dak is energetisch gezien één van de belangrijkste elementen van een woning, want bij veel woningen gaat er immers heel wat warmte via het dak verloren. Dit zorgt niet alleen voor een hoge energierekening maar veroorzaakt ook vocht- en condensatieproblemen. Vandaar het grote belang van een goede dakisolatie.
dere celstructuur). Dit hoogwaardige schuim biedt een zeer hoge isolatiewaarde bij een zeer geringe dikte (60 mm = R D = 2,5 m2K/W) (80 mm = R D = 3,3 m2 K/W), een gering gewicht (60 mm dik en nog geen 2 kg/m2) en is bovendien brandveilig. De plaat is aan beide zijden bekleed met een aluminiumfolie van ca. 50μ dik.
Doorlopend isolatieschild
Eenvoudige plaatsing met eigen schroeven
Door een slechte plaatsing van de isolatie tussen de spanten ontsnapt de warmte via de kieren. De houten constructie zorgt bovendien voor thermische onderbrekingen in de isolatie. Een mooie oplossing hiervoor is het aanbrengen van een continu en luchtdicht isolatieschild bovenop de dakconstructie. Een doorlopende isolatie zorgt er immers voor dat de warme en koude luchtstromen gescheiden blijven, wat het risico op vocht beperkt. Er is nergens een onderbreking ter hoogte van de houten constructie, waardoor er zo goed als geen warmteverlies optreedt. Na intensief onderzoek heeft R ecticel Powerroof® ontwikkeld. Powerroof® is een isolatiepaneel met een kern in TAUfoam by Recticel® (een poly isocyanuraat- schuim met een bijzon-
34
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
Wanneer bij Powerroof® isolatie wordt gesproken over een eenvoudige plaatsing, dan mag men dat letterlijk nemen. Powerroof® isolatieplaten worden immers bovenop de houten dakstructuur geplaatst (Sarking systeem) en de platen worden nadien bekleed met de dampopen Rectivent® onderdakfolie. Deze folie vermijdt turbulentie onder het onderdak en is bovendien dampdoorlatend, waardoor condens gemakkelijk zijn weg naar buiten vindt. Daarnaast is Rectivent® goed bestand tegen veroudering zodat het dak jaar na jaar optimaal beschermd blijft. De folie is bovendien ook heel goed bestand tegen UV-stralen, heel licht en makkelijk te plaatsen. Op die manier worden de drie traditionele isolatiefasen (het onderdak-
scherm, de thermische isolatie en het dampscherm) in één keer uitgevoerd. Door toevoeging van een luchtscherm kan het geheel luchtdicht gemaakt worden. Ook het gebruik van de eigen Rectifix® schroeven helpt een cor recte en duurzame bevestiging van de dakisolatie te bekomen. Met Rectifix® ontwikkelde Recticel Insulation een eigen, kwalitatieve schroef waarmee men de Powerroof®-isolatieplaten nog sneller en behendiger kan plaatsen. Ze zijn beschikbaar in afmetingen van 150 tot 290 mm en zijn dus bruikbaar voor elke plaatdikte. Deze schroeven uit hoogwaardig staal hebben een specifieke kerndiameter en mogen vanaf nu enkel loodrecht worden geplaatst. Voorboren of schroeven onder 67° is dus niet meer nodig, wat het plaatsingsrendement natuurlijk ten goede komt. Dankzij een speciale coating kan de schroef makkelijker ingedraaid worden en is hij beter bestand tegen corrosie. Bovendien voorkomt de speciale schroefpunt splijten en wordt de schroefmachine minder belast. Een duidelijke tabel met het aantal schroeven per m² volgens de dakhelling maakt het tenslotte mogelijk om op een vlotte en snelle manier het juiste aantal schroeven te bepalen. ■
6 D e
ag van het Dak
onderdag 21 november 2013 • Vakbeurs en netwerkevent van het jaar voor dakdekkers, dakafdichters, fabrikanten, architecten, voorschrijvers en vakmannen uit de dakensector… • In de ‘Kelders Van Cureghem’ in Anderlecht van 10.30 u tot 20 u. • Op deze unieke locatie krijgt u gratis toegang tot meer dan 100 standen. • Alles verloopt in een gemoedelijke sfeer met gratis buffetten en drank.
Mis dit unieke evenement niet en schrijf je in via www.dagvanhetdak.be. Wie niet wil ontbreken als standhouder kan terecht bij Steve Caufriez - tel. (02) 545 57 25 of via mail:
[email protected]
samen bouwen met plastics 50.000 artikelen voor bouw & industrie: lichtkoepels - skylux solarspot dakramen - fakro en velux roofing - polygum epdm rubber - tridex isolatieplaten en onderdakfolies terrasplanken, gevelbekleding, raamprofielen - Deceuninck
ISOTEC LINEA
LINEA
Hét isolatiesysteem
voor metalen dak- en gevelbekleding. ISOTEC® LINEA is een isolatiepaneel dat dienst doet als draagstructuur voor metalen bekledingen.
www.bouwenmetplastics.be
[email protected] Oude Bosuilbaan 43 - 2100 Deurne tel. 03/326 75 70 - fax 03/326 26 99 Staatsbaan 4 e - 3210 Lubbeek tel. 016/62 09 01 - fax 016/62 00 10
Uniek aan ISOTEC® LINEA is de geïntegreerde metalen lat met speciale schroef-uitsparing waardoor de panelen zonder voorboren kunnen worden vast-geschroefd. De metalen bekleding kan vervolgens meteen op het isolatiepaneel worden aangebracht. ISOTEC® LINEA maakt zo de isolatie van gevels en daken efficiënter en goedkoper.
Snelle plaatsing maximaal rendement
Meer informatie? 03 360 79 96 www.isotec.be
Op ontdekkingstocht bij Icopal
Marc Andries: “Wij zijn sterk in speciaal werk.” Initieel hadden wij contact opgenomen met de heer Marc Andries van Icopal NV in Ternat om aandacht te besteden aan zijn Noxite® dakbedekking, een Eco Activ®-oplossing, die helpt de lucht efficiënt te zuiveren van schadelijke NOx deeltjes. Maar al gauw werd duidelijk dat Icopal, mede door de diverse overnames van andere gespecialiseerde fabrikanten en ondernemingen, zijn gamma zo heeft uitgebreid dat er haast voor elk specifiek probleem of project wel een oplossing kan worden aangeboden.
De Icopal groep en haar acquisities Icopal werd opgericht in 1876 door Jens Villadsen. Zijn zoon, Christian Villadsen, deponeerde het merk Icopal in 1907. De naam is afgeleid van "copal", het Azteeks woord voor "hars". Vanaf 1912 heeft het bedrijf naam gemaakt door de productie van asfaltmembranen. Door de jaren heen ontpopte Icopal zich tot leider op de Scandinavische markt maar de uitbreiding van de maatschappij was vooral tijdens de laatste 15 jaar bijzonder belangrijk: overname van de Franse groep Siplast S.A. met talrijke filialen (o.a. in de V.S.), overname van de Britse maatschappij Anderson Waterproofing Ltd, de Belgische firma Polytuil, de twee bedrijven Callenders en Vulcanite in Groot-Brittannië, de Poolse firma Izolacja S.A., het Duitse Vedag, de Slowaakse firma JCP IZOLACIE, en de Esha Group in 2005. De Icopal-hoofdzetel is gevestigd in Denemarken en heeft 29 productielocaties en 77 kantoren in heel Europa, in Noord-Amerika, in het Midden-Oosten en in Azië. De maatschappijen van de Groep werken nauw samen als unieke onderneming onder het Icopal logo en alle producten zijn beschikbaar op de gehele markt in elk geografisch gebied.
Zelfklevend dampscherm: verkleving isolatie zonder lijm
“Begrijp me niet verkeerd, Icopal heeft ook een bijzonder uitgebreid gamma standaard producten en dakrollen, maar het is vooral met onze speciale producten dat we het verschil kunnen maken.”, verduidelijk Marc Andries meteen. “Ik moet u niet vertellen dat bij een standaardproduct de prijzen vaak heel scherp liggen. Wanneer één van onze klanten – wij leveren namelijk niet rechtstreeks – onze producten aanbiedt aan een prijs die toevallig net iets beter ligt dan die van de concullega’s, dan kan je er prat op gaan dat er kort nadien iemand zijn prijs aanpast en daar nog eens een ferm stuk onder duikt. Begrijpe wie begrijpe kan, maar zo is het nu eenmaal af en toe. Vandaar dat wij blij zijn dat wij – mede dankzij de diverse acquisities ook een range originele en aparte producten hebben. Wij zijn letterlijk sterk in speciaal werk.”
36
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
“Precies dat laatste maakt Icopal zo bijzonder. Waar ook ter wereld zijn al onze producten leverbaar en ook wij kunnen al die noviteiten en specialiteiten aanbieden.”, beaamt dhr. Andries. “Neem nu het zelfklevend dampscherm Vedagard Multi SK Plus, dat vooral is bedoeld voor staal- en houtdaken. De bovenzijde van dit alu-polyestergewapend SBS-membraan is voorzien van een wegbrandfolie, terwijl de onderzijde voorzien is van zelfklevend SBS bitumen en een aftrekfolie. Door het aftrekken van deze folie kan de dakbaan aan de ondergrond worden vastgekleefd. Maar het meest speciale is de bovenzijde van de baan ! Die laat rechtstreekse verkleving toe van isolatiematerialen zonder gebruik van kleefstoffen en dát maakt dit bijzonder dampscherm bij dakwerkers erg populair. Het opkleven
Vedagard Multi SK Plus
Op ontdekkingstocht bij Icopal
van polystyreen- of mineraal gecacheerde polyurethaan isolatie doet men door de bovenzijde van de Vedagard SKPlus te verhitten en de isolatieplaten er gewoon in te leggen en aan te drukken. Minerale wol kan men ook verkleven maar dan mogen de platen niet groter zijn dan 1 m2, anders moeten er bijkomende maatregelen getroffen worden om een vermindering van de verkleving door afkoeling tegen te gaan.”
Zelfklevende onderlaag: brandveiligheid troef “Een ander product dat erg geliefd is, is Adepar JS, een zelfklevende waterdichting en dampdrukverdelende onderlaag met hoge scheuren ponsweerstand dankzij haar samenstelling uit SBS elastomeerbitumen en de composiet inlage.”, gaat Marc verder. “Aan de bovenzijde is een macro-geperforeerde film aangebracht en een zelfklevende lasnaad beveiligd met een siliconen folie. De bezande onderzijde met zelfklevende lijnen - in de fabriek aangebracht en beschermd door een siliconen film – laten toe om zonder vlam een dampdrukverdelende laag aan te brengen. De brander is enkel nog nodig om de kopse naden te lassen. Met andere woorden, nu kan de toplaag probleemloos en veilig gebrand worden want de isolatie is netjes afgedekt en gaat schuil onder de eerste laag die vlamloos werd aangebracht.”
Icopal Duo: het beste van beide werelden “Nog zo’n interessant en apart product is onze Icopal Duo, een opmerkelijke combinatie van SBS en APP dakbedekking. De bovenzijde is voorzien van een APP coating, die zorgt voor een hoge stabiliteit en het membraan bestand maakt tegen de gevolgen van veroudering, weersinvloeden en UV-straling. De onderzijde is voorzien van een SBS coating die dan weer verantwoordelijk is voor een hoge elasticiteit en flexibiliteit, ook bij lage temperaturen.”, legt Marc uit. “Icopal DUO is bovendien voorzien van onze Rapid Technology, een zeer fijne profilering aan de onderzijde van het membraan, afgedekt met een speciale wegbrandfolie. Deze ontwikkeling leidt tot 25 % besparing op het gasverbruik, wat niet alleen goed is voor de portemonnee maar ook voor het milieu (minder CO2 uitstoot). De Rapid Technology verlengt bovendien de levensduur van het dak want door het lagere gasverbruik vermindert de kans op hittedoorslag en beschadiging van de rol aan de boven- en onderzijde.”
Grooves
Het principe achter deze technologie is even eenvoudig als doordacht en efficiënt: Icopal voorziet aan de onderzijden van de dakbanen een zeer fijn profiel - de zogenaamde ‘grooves’ dus - en dekt deze af met een snel smeltende folie. Door deze speciale samenstelling zit er tussen de folie en de grooves lucht, waardoor de folie bij verhitting razendsnel wegbrandt. Deze extra profilering aan de onderkant van de dakrol vergroot tijdens het branden ook de contactoppervlakte met de vlam met maar liefst 40 %. De vlam krijgt hierdoor direct toegang tot de ‘grooves’, wat zorgt voor een snellere en meer gelijkmatige vervloeiing van het bitumen en daardoor dus ook voor een uitstekende en blaasvrije hechting met de ondergrond. Het nieuwe branden zorgt voor een gasbesparing van 25 % en vermindert de kans op hittedoorslag. Voor een optimale verwerking kunnen de dakrollen gecombineerd worden met onderlagen voorzien van een aangepast folie aan de bovenkant, zodat het nog sneller en makkelijker brandt.
Icopal Universal: naden lasbaar met hete lucht “Dankzij de overname van ESHA hebben we ook nog een andere interessante, ijzersterke en duurzame dakbedekking in ons gamma waarvan de naden zich laten lassen met hete lucht ! Icopal Universal® is namelijk vervaardigd uit POCB-compound versterkt met glasvezel en polyester. Door deze samenstelling is Icopal Universal ijzersterk en beloopbaar en geschikt voor vegetatiedaken, maar tegelijkertijd ook relatief licht en flexibel door de geringe laagdikte van 3,2 mm. Bij het aanbrengen van Icopal Universal® is geen open vuur nodig. Het materiaal kan mechanisch bevestigd, losliggend geballast of koud gekleefd worden en bij grotere oppervlaktes zijn de overlappen duurzaam waterdicht te maken met de volautomatische, hogesnelheid lasautomaat van Icopal. Icopal Universal is geschikt voor eenlaagse toepassing op platte en hellende daken in zowel nieuwbouwals renovatie en onderhoudsprojecten.”
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
37
1m2 Icopal Noxite® zorgt jaarlijks voor schone lucht voor 12 mensen
Als u naar een manier zoekt om een langdurige bijdrage te leveren aan een schoner milieu, dan is de revolutionaire Noxite® dakrol erg goed nieuws. Op efficiënte wijze haalt deze rol schadelijke Nitrogen Oxide (NOx) deeltjes uit de lucht, waardoor dit unieke product een groot voordeel oplevert voor het milieu. Feitelijk zorgt een dakoppervlak van slechts 1 m2 dat bedekt is met Noxite® er al voor dat 12 mensen elk jaar schone lucht hebben. Kijk voor meer informatie op www.noxite.be
Op ontdekkingstocht bij Icopal
Icopal Noxite: écht luchtzuiverend
Met haar Eco-Activ® membranen heeft ze verder nog een efficiënte oplossing bedacht om de lucht te zuiveren van schadelijke NOx-deeltjes, die dagelijks massaal worden uitgestoten door huishoudens, industrie en verkeer. Noxite®, het mineraal waarmee de Eco-Activ membranen worden afgedekt, zet onder invloed van zonlicht (UV-straling), vervuilende stoffen (o.a. NOx) om in onschadelijke restproducten, die door de regen worden weggespoeld. Een Eco-Activ® dak van 1.000 m2 zou zo elk jaar 52 miljoen m3 vervuilde lucht volledig kunnen zuiveren.
afstrooiing is een ingebrande oppervlakte-veredeling... en niet zomaar een afstrooiing met het product Anatas op zich, zoals sommige andere fabrikanten doen. We hebben dit laten onderzoeken door 3 verschillende instellingen en de resultaten zijn zelfs niet te vergelijken. Wij hebben recent 45.000 m2 dak van Mazda in Willebroek afgedicht met Monotherm SK Eco-Activ en daar werd berekend dat er maar liefst 3,2 miljard m3 lucht per jaar wordt gezuiverd!”, besluit Marc Andries. “En er staat alweer een volgend project in de steigers, want weldra wordt er gestart aan de renovatie van 6000 m2 daken voor de Ideale Woning in Malle waar eveneens werd geopteerd voor onze Eco-Activ producten.” ■
“En dit werkt écht!”, verduidelijkt de heer Andries. “Het Noxite is een mineraal op basis van Anatas, een titaniumdioxide (TiO2) dat als katalysator werkt en de schadelijke NOx deeltjes omzet in ongevaarlijke nitraten. Dit proces wordt gestart zodra de ultraviolette zonnestralen het dak raken. De door de wind aangevoerde vervuilde lucht wordt door de Noxite® gezuiverd en de ongevaarlijke restproducten worden door de regen weggespoeld. Maar de NOXITE
Noxite gelast
Een opvallend pioniersproject zet de standaard voor duurzaam wonen. Met ‘De Duurzame Wijk’ wordt een opvallend pioniersproject gelanceerd: een wijk die volledig vanuit een duurzame invalshoek wordt aangepakt, en dit zowel op ecologisch, economisch als sociaal vlak. Concreet: ecologische materialen en oplossingen, energiezuinig wonen, betaalbaarheid en een goed nabuurschap vormen een harmonieus geheel. En dit gesteund op een toekomstgerichte visie én met respect voor de Belgische bouwtraditie.
Een project van Wienerberger in samenwerking met Eribo // Fris in het Landschap Wielfaert Architecten // 3E
www.deduurzamewijk.be ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
39
ONLINE VERKOPING
Nieuws
wegens
FAILLISSEMENT
DAK EN WAND NV, in opdracht van Mr.. F. Leleux Online veiling van aannemersmateriaal uit faillissement Troostwijk Auctions organiseert op dinsdag 21 mei de online veiling van het faillissement Dak en Wand NV. In de catalogus o.a. volgende belangrijke loten: •10 lichte vrachtwagens "Renault" Master (Œ07-Œ01), •elektr. handgereedschappen "Hilti", "Makita" en "Dewalt", •pvc vierkopslas- en poetsmachine "Soenen" 94, •telescoopliften en aanhangwagens. Catalogus en foto¹s zijn beschikbaar op de website
www.TroostwijkAuctions.com
SLUITING: dinsdag 21 mei vanaf 14u00 KIJKDAG: donderdag 16 mei tussen 9u00 tot 16u00 ADRESSEN beschikbaar op de website (regio OostVlaanderen) •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Aannemersmateriaal adressen beschikbaar op onze website (België - Oost-Vlaanderen)
10x LICHTE VRACHTWAGENS “Renault” Master (‘07-‘01); aluminium schuifladders; ELEKTR. HANDGEREEDSCHAPPEN w.o. boorhamers, niveaulasers, freesmachines, afkortzagen, wipzagen “Hilti”, “Makita” en “Dewalt”; VORKHEFTRUCK “Toyota”, diesel, cap. 2500 kg / 3500 mm; plaatstalen optrekcontainer; PVC VIERKOPSLASMACHINE/POETSMACHINE “Soenen” 94, computer gestuurd, werkBr 3200 mm; TELESCOOPLIFTEN op aanhangwagen “Klaas”; 6x AANHANGWAGENS “Anssems”, “Hapert”; materiaalcontainers; kantoormeubilair en -uitrusting; etc.
BIEDEN ENKEL VIA INTERNET SLUITING: dinsdag 21
MEI vanaf 14u00
BEZICHTIGING: donderdag 16 mei tussen 9u00 en 16u00 FOTO’S / CATALOGUS / INFO beschikbaar op onze website
www.TroostwijkAuctions.com
Dé site voor alle bouwers en verbouwers! Een initiatief van
?
i INFO
ADVIES
FAQ
AANNEMERS
Het meest gespecialiseerde bedrijf in het zuigen en blazen van dakgrind
• • • • • • •
Zuigen en blazen van ballastgrind tot op grote hoogte • Blazen van grind 16/32 Efficiënte en verantwoorde afvoer van grind tot een korrelgrootte van 30/60 Aanleggen van extensieve daktuinen Het verwerken van andere droge stoffen, zoals zand, daktuinsubstraat en kleikorrels Op maat uitgevoerde speciale projecten Eigen transport tot 23Ton (ideaal voor kleine werven in stedelijk gebied) Voor de uit te voeren werkzaamheden speciaal ontworpen zuig- en blaaswagens
Peter Coolkens • tel: 03 314 29 03 • fax: 03 315 19 03 • e-mail:
[email protected]
40
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
1. ESTHETISCH DESIGN • Ingewerkte fotovoltaïsche cel • Fijne geïsoleerde lamellen • Soepele aanpassing
2. PRAKTISCHE INSTALLATIE
Rolluiken
• Geen bekabeling nodig
3. PERFECTE INTEGRATIE • Perfecte integratie op het dakvenster en in het dak
© 2013 VELUX GROUP ®VELUX, HET VELUX LOGO, CABRIO, INTEGRA, io-homecontrol EN Pick&Click! ZIJN GEREGISTREERDE HANDELSMERKEN GEBRUIKT ONDER LICENTIE DOOR DE VELUX GROEP.
op zonne-energie
• Plaatsing en bediening van binnenuit
+ ESTHETISCH + PRAKTISCH
Ook leverbaar in elektrische versie.
+ GEÏNTEGREERD Meer informatie op
velux.be
Nieuws
Norbord levert bijdrage aan passiefhuis in Brussel De Norbord Groep, met hoofdkantoor in het Canadese Toronto en genoteerd op de Toronto Stock Exchange, is één van de grootste producenten van OSB in de wereld. Haar vestiging in Genk, waar SterlingOSB-Zero®-platen worden geproduceerd, werkt niet alleen intensief aan de verlaging van haar eigen ecologische voetafdruk, maar zet ook buitenshuis haar engagement verder door het ondersteunen van duurzame projecten. Een actueel voorbeeld daarvan is de bouw van het passiefhuis aan de Maquisstraat in Evere, een project van ISOPA en Bostoen. Een tijdje geleden lanceerde ISOPA –Europese vakorganisatie voor producenten van diisocyanaten en polyolen, de belangrijkste bouwstenen van polyurethanen – haar nieuwe campagne: ‘Polyurethanes’. Daarmee wilde de organisatie de troeven van polyurethanen bij toepassing in de bouw extra in de verf zetten. Polyurethanen zijn volgens ISOPA immers duurzaam, veilig, kostefficiënt en bieden een hoge mate van isolatie bij een minimale dikte. In samenwerking met de firma Bostoen, aannemer gespecialiseerd in betaalbare passiefbouw, werd het Polyurethanes Passive House Project gerealiseerd. Een huis waar – waar mogelijk – van gelijkvloers tot zolder gebruik werd gemaakt van polyurethaanmaterialen. Voor de realisatie van de zoldervloer werd een beroep gedaan op Norbord. De vestiging in Genk leverde in totaal zo’n 40 m² OSB3-Zero®-platen (590 x 2440 mm, 18 mm dik en met tand & groef aan 4 zijden) en verleende op die manier zijn medewerking aan het project. Norbord voldoet overigens met al zijn producten aan de vereisten van de nieuwe EUTR (EU Timber Regulations) en werkt met hout van legale, duurzame bomen. •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
HOLCIM verhuist Sinds 25 maart 2013 zijn de kantoren van Holcim (België) NV gelegen aan de Avenue Robert Schuman 71 te 1401 Nijvel. De telefoon- en faxnummers blijven ongewijzigd. De nieuwe maatschappelijke zetel kreeg de naam Ecoffice en is een passief kantoorgebouw dat beantwoordt aan het internationale BREEAM label en daardoor een laag energieverbruik toelaat maar desondanks toch een hoog comfort verzekert aan de gebruikers. Het nieuwe kantoorgebouw past dan ook volledig in de filosofie van duurzame ontwikkeling die Holcim centraal zet. "Holcim streeft er al vele jaren naar toonaangevend te zijn inzake duurzaam bouwen", aldus Lukas Epple, CEO van
Holcim België Nederland. "Met dit project kunnen wij vorm geven aan onze overtuigingen: deelnemen aan het ontwerpen van gebouwen die beantwoorden aan de wettelijke voorschriften en deze zelfs gaan anticiperen, die onze milieuimpact tot het minimum herleiden en de gebruikers toch een maximaal comfort bieden. Een voorbeeld zijn voor al onze medewerkers is voor ons ook cruciaal". Voor meer informatie over de verschillende fases van het project (met al de foto’s) surft u naar www.ecoffice-building.be •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Metabo lanceert nieuwe accumachines in de LT-klasse Met de nieuwe accu-boorschroefmachines in de LT-klasse zet Metabo zijn innovatie-offensief bij de 14,4 en 18 V-machines verder. Daarnaast brengt Metabo ook twee nieuwe accuslagmoerschroevendraaiers op de markt, voor professionals die veel of grote schroeven moeten indraaien. De bijzonder compacte en krachtige accuboorschroefmachines BS 14.4 LT en BS 18 LT zijn elk beschikbaar in een variant met vaste boorhou- d e r en één met het handige Quick-snelwisselsysteem. Daarmee wisselt de gebruiker in enkele seconden tussen boren, schroeven en haaks schroeven. Wanneer hij de boorkop wegneemt, kan hij met de korte machine – dankzij de in de booras geïntegreerde zeskantopname – zelfs in extreem kleine ruimten probleemloos schroeven. De nieuwe modellen accu-slagmoerschroevendraaiers - SSD 18 LT met binnenzeskantopname en SSW 18 LT met buitenvierkantopname - zijn nog korter en liggen daardoor beter in de hand. In vergelijking met de vorige generatie reduceerde Metabo bovendien het gewicht met 200 g, tot 1,6 kg. Met een maximaal koppel van 150 Nm bij de SSD 18 LT en 210 Nm bij de SSW 18 LT, is ook het zwaarste schroefwerk geen enkel probleem. Een krachtige motor met een hoge overbelastingsgraad, het multifunctionele controlesysteem en het robuuste slagwerk garanderen een zeer lange levensduur en voor een verbeterde stabiliteit van de machine biedt Metabo voortaan met nieuwe bits, moerdoppen en adapters, ook slagvaste toebehoren aan. Met deze nieuwe snoerloze machines wil Metabo opnieuw het voortouw nemen op accugebied, nadat de firma vorig jaar ook al de eerste fabrikant was die met de Ultra-M-technologie de meetlat voor uithoudingsvermogen van accupacks op 4.0 Ah legde. Dezelfde uitgekiende accutechnologie geeft nu ook de nieuwe boorschroefmachines en slagmoerschroevendraaiers een langere werktijd per acculading van 33 % én garandeert een lange levensduur van de accu’s. Metabo geeft daarom als enige fabrikant 3 jaar garantie op alle accupacks, ongeacht het aantal keer dat de accu werd opgeladen. •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
43
Your best protection for durable roofs
Sika Roofing Membranes één-laagse PVC en FPO dakmembranen meer dan 100 jaar ervaring in waterdichting ruim aanbod daksystemen voor zowel nieuwbouw als renovatie plaatsing door erkende professionele aannemers
www.sika.be
Nieuws
Panasonic Solar Premium Installer Programma in België telt al 45 leden Eén jaar na de lancering van het Panasonic Solar Premium Installer Programma in België hebben al 45 installateurs zich aangesloten. Het Panasonic Premium Installer Programma is een platform voor installateurs van fotovoltaïsche systemen dat de aangesloten leden ondersteunt met verkoopleads in hun regio, een aanpasbare micro-site en informatie over de nieuwste technologieën en ontwikkelingen van Panasonic Solar. “2012 was geen gemakkelijk jaar voor de zonne-energiesector. Er waren voortdurend wettelijke aanpassingen en speculaties over de vergoeding van groenestroomcertificaten en subsidies, met een dalende vraag tot gevolg. Bovendien is de situatie in Vlaanderen en Wallonië totaal verschillend. Waar de Vlaamse installateurs het al van begin 2012 moeilijk hadden, is de terugval in Wallonië pas later gekomen,” aldus Daniel Roca, Business Developer bij Panasonic Solar. De moeilijke marktsituatie bewijst het nut en de noodzaak van het Panasonic Premium Installer Programma. ”Installateurs hebben nood aan informatie, argumenten en promotiemateriaal om klanten te overtuigen om te investeren in een fotovoltaïsche installatie. Want ondanks de lagere groenestroomcertifacten en subsidies blijft zonne-energie een winstgevende investering,” aldus Roca. “We hebben het voorbije jaar veel aandacht besteed aan het opbouwen van een goede relatie met onze Premium Installateurs. We willen hen immers de best mogelijke ondersteuning bieden. Zo hebben wij twee praktijkgerichte workshops georganiseerd, bieden wij nu een compleet beurspakket aan en communiceren wij regelmatig via onze nieuwsbrieven. Hoogtepunten in 2012 waren het draaien van een promofilm met enkele installateurs en hun klanten en het bezoek van een groep installateurs aan onze fabriek in Dorog (Hongarije).” Ook de installateurs waarderen het Premium Installer Programma. Vooral de directe contacten met Panasonic Solar, het ondersteunend marketing- en salesmateriaal en de website met de zoekfunctie voor installateurs in de regio lijken erg in de smaak te vallen. In 2013 wil Panasonic Solar de uitstekende relaties die het voorbije jaar met de installateurs werd opgebouwd verder uitbreiden. “We willen onze Premium Installers nog meer steun geven. We zijn ervan overtuigd dat installateurs steeds meer evolueren naar energieadviseurs voor hun klanten. Omdat Panasonic ook een groot aanbod van producten en diensten
voor energieopwekking en -opslag heeft kunnen wij de installateurs ook informatie over deze producten aanbieden. Zo hebben de installateurs alle informatie voorhanden om een goed onderbouwd energieadvies aan hun klanten te geven.” •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
UNILIN beloont haar Batibouw-winnaars Tijdens de afgelopen Batibouwbeurs organiseerde UNILIN, division insulation, een online wedstrijd. Daarbij kon elke bezoeker drie vragen beantwoorden en zo mogelijks een cheque winnen ter waarde van 2000, 1000 of 500 euro, te besteden bij een erkend UNILIN handelaar. Op vrijdag 19 april namen de drie winnaars op het hoofdkantoor in Desselgem hun cheque in ontvangst in aanwezigheid van Kris Bulckaen en Veronique Mattheeuws van UNILIN, division insulation. Voor de drie winnaars is dit cadeau een welgekomen financieel duwtje in de rug want alle drie zijn ze begonnen aan een groot renovatiewerk waarbij zowel de aankoop van UNILIN dakelementen als isolatieplaten op het verlanglijstje staan. •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Dassy sponsor rally pilote Melissa Debackere Dit jaar sponsort DASSY ‘professional workwear’ rally pilote Melissa Debackere en haar service team. Samen met haar co-pilote Cindy Cokelaere, vormen zij een dynamisch duo dat hun mannetje staat in de uitdagende Belgische rallywereld. Precies dat aspect is iets waar DASSY zijn naam aan wil verbinden. Dankzij een leuke Facebook-wedstrijd kan je zelfs een testrit winnen met Melissa. De durvers kunnen dus hun kans wagen en de spanning van de rallysport ervaren vanuit een echte rallywagen en mee scheuren naast een professionele rallypilote over een gesloten circuit. Door deelname aan deze Facebook wedstrijd maakt men dus kans op deze unieke gebeurtenis, maar ook op VIP tickets tot de GEKO YPRES RALLY en meer. http://www.facebook.com/DASSYprofessionalworkwear •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
75.000 bezoekers voor Open Wervendag Open Wervendag lokte dit jaar niet minder dan 75.000 bezoekers waaruit dus blijkt dat ook deze 7e editie het grote publiek weer meer dan ooit heeft kunnen boeien. Daarmee is één van de hoofdredenen van de Confederatie Bouw bereikt, namelijk het grote publiek op een positieve manier te
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
45
Nieuws
Agenda
laten kennismaken met de bouw dankzij indrukwekkende en verrassende werven. Robert de Mûelenaere, gedelegeerd bestuurder van de Confederatie Bouw, is dan ook bijzonder verhoog bezoek Openwervendag Antwerpen
heugd over de hoge opkomst en de bijzondere interesse van de bezoekers voor de bouw. Deze editie van de Open Wervendag bevestigde en accentueerde ook de trends van de voorbije jaren, met name aandacht voor wateren infrastructuurwerken, alternatieve energievoorzieningen, woonzorg, cultuur, erfgoed, energiezuinig wonen en duurzaam bouwen met een optimale combinatie van wonen, werken, winkelen en ontspanning. Bezoekers hebben dit van dichtbij kunnen meemaken en de bouw van binnenuit kunnen beleven. Er was opnieuw voor elk wat wils. Robert de Mûelenaere, gedelegeerd bestuurder van de Confederatie Bouw “Vandaag heeft de bouw opnieuw zijn maatschappelijke relevantie bewezen. Niet alleen ons kunnen, onze knowhow is belangrijk op Open Wervendag, maar ook de toekomstgerichtheid en het innovatieve karakter van onze sector. Met het gebruik van duurzame materialen en de realisatie van steeds meer energiezuinige projecten bewijzen we dag in dag uit een partner te zijn die meedenkt en meewerkt aan de uitbouw van de samenleving van morgen.” De bouw is en blijft ook een bloeiende sector waar nog steeds nieuwe medewerkers welkom zijn. Van arbeiders tot ingenieurs, van werfleiders tot calculators en zowel voor mannen als vrouwen, de bouw blijft aanwerven! ■
46
ROOF BELGIUM • MEI 2013 •
Beurzen • INTERZUM, 13/05 tot 16/05, Keulen (D), Internationale beurs voor toeleveranciers, www.interzum.com • BIS, 06/10 tot 14/10, Flanders Expo Gent (B), Bouw- & Immosalon, www.bisbeurs.be • DAG VAN HET DAK, 21/11/2013, Kelders van Cureghem, Anderlecht (B), www.dagvanhetdak.be • DAG VAN DE AFWERKING, 28/11/2013, Kelders van Cureghem, Anderlecht (B), www.dagvandeafwerking.be • InterSOLUTION, van wo 15/01 tot vrij 17/01/2014, hal 8 van Flanders Expo te Gent, alle nieuwe ontwikkelingen op het vlak van zonne-energie. • POLYCLOSE, 16/01 tot 18/01/2014, Flanders Expo, Gent (B), Europese vakbeurs voor raam-, deur-, zonwering-, gevel-, en toegangstechniek, www.polyclose.be • FENSTERBAU/FRONTALE, 26/03 tot 29/03/2014, Nürnberg Messe (D), Internationale vakbeurs voor voor ramen, deuren en gevels, www.frontale.de • HOLZ-HANDWERK, 26/03 tot 29/03/2014, Nürnberg Messe (D), Internationale vakbeurs voor houtbewerking en houtbewerkingsmachines, www.holz-handwerk.de
Activiteiten Confederatie Bouw • Grote Prijs van de Afwerking op vrijdag 21 juni 2013 Tijdens de Grote Prijs van de Afwerking kunnen raceliefhebbers onder de aannemers zich sportief meten met elkaar in een Kart-race op het circuit van Genk. Voor de niet wagenliefhebbers wordt er een alternatief programma voorzien. Nadien wordt er afgesloten met een overheerlijke barbecue. • Jaarlijkse Familiedag op zondag 25 augustus 2013 De 9e familiedag van de Confederatie Bouw – Afwerking zal opnieuw plaatsvinden in een pretpark, nl. Bellewaerde te Ieper. Er wordt nog gewerkt aan het exacte programma, maar het zal zeker weer de moeite lonen om aan een enorm voordeeltarief deel te nemen. • 6e Dag van het Dak op donderdag 21 november 2013 Op donderdag 21 november 2013 zijn de Kelders van Cureghem in Anderlecht opnieuw dé locatie voor de Dag van het Dak. Deze zesde editie van het gezelligste en grootste netwerkevent in de dakensector zal opnieuw het leuke aan het aangename koppelen en u heel wat nieuws brengen. Meer info binnenkort op: www.dagvanhetdak.be. • 6e Dag van de Afwerking op donderdag 28 november Op donderdag 28 november 2013 zijn de Kelders van Cureghem in Anderlecht ook geopend voor de Dag van de Afwerking. Deze zesde editie van het grootste netwerkevent in de bouwsector belooft weer heel wat nieuwigheden van standhouders te brengen. Meer info: www.dagvandeafwerking.be
UNIVEX: HET ORIGINEEL CONCEPT
De waterdichte dakbekleding op uw maat! In EPDM rubber uit één stuk geprefabriceerd in ons atelier
Het Univex concept Sinds meer dan 20 jaar, biedt UNIVEX voor de waterdichting van uw daken een absoluut uniek en origineel concept: de prefabricatie op maat, uit één stuk en in 3 dimensies, van een membraan in EPDM rubber, perfect waterdicht met een levensduur van meerdere decennia.
Een onovertroffen veiligheid Met UNIVEX gebeurt alles in ons atelier, onder ideale omstandigheden en onder doorlopende kwaliteitscontrole. Bovendien worden de naden niet gekleefd maar gevulcaniseerd. Ze genieten van dezelfde garantie als de folie zelf.
De voordeligste oplossing Omdat de gebruikte methode de dure arbeidstijd op de werf aanzienlijk vermindert. En de plaatsing kan zeer snel gebeuren, want veel minder afhankelijk van de weersomstandigheden.
Bezoek onze NIEUWE SPECIALIST IN 3Dwebsite: SINDSwww.univex.be 1986 !
De EPDM waterdichting op maat geprefabriceerd in 3D!
bvba
Baron J. de Dixmudestraat, 51 BE-1560 Hoeilaart Tel 02 657 14 29 Fax 02 657 54 82 Email
[email protected]
www.univex.be
www.pavy.be
Univex
SKYLUX LICHTKOEPELS
www.skylux.be