Dorpskerk Wassenaar
Langs de uithoeken van de Dorpskerk een meditatieve zoektocht
“Langs de uithoeken van de Dorpskerk” Woord vooraf Welkom in de Dorpskerk van Wassenaar. Al eeuwen staat onze kerk op deze plaats in het Dorp en wekelijks komt hier op zondag de geloofsgemeenschap rond de Dorpskerk samen voor de zondagse kerkdienst. Generaties zijn in deze kerk gedoopt, getrouwd en vanuit deze kerk begraven. Deze gedachte inspireert velen. Wij zijn dankbaar dat wij nog steeds in staat zijn, dit kerkgebouw te kunnen gebruiken. We danken dat niet in de laatste plaats aan het feit dat het ex- en interieur van de kerk eind jaren ’30 van de vorige eeuw, dankzij de inzet van zeer velen, onder meer onder de bezielende leiding van de predikanten Honders en Ten Kate, werd gerestaureerd. In Maart 1940 werd het kerkgebouw opnieuw door de Hervormde Gemeente in gebruik genomen. Na deze ingrijpende en uiterst noodzakelijke restauratie hebben nog enkele kleinere, maar niet onbelangrijke restauraties in en aan het kerkgebouw plaats gevonden. Te denken valt aan de orgelrestauratie uit de jaren ’80 en de restauratie/renovatie van de Koorruïne. Zo is het kerkgebouw in de loop der eeuwen aan verandering onderhevig geweest, waarbij het altijd weer op eigentijdse wijze zijn diensten aan kon bieden aan de geloofsgemeenschap en de Wassenaarse samenleving. Wij zijn trots op ons prachtige kerkgebouw. Wij willen u daarvan deelgenoot maken. Daarom nodigen wij u uit om een kleine tocht door en langs de kerk te maken. Aan de hand van foto’s, een tekst, een gedicht een enkele vraag uw eigen gedachten te laten verwijlen bij onopvallende en opvallende onderwerpen. Een mens kan daardoor op adem komen! Veel plezier bij uw rondgang door het kerkgebouw, dat de eeuwen heeft getrotseerd en nog steeds midden in de hectiek van alle dag een rustpunt wil zijn voor velen. Kerkenraad Dorpskerk Wassenaar
2
Deze rondgang voert u naar verborgen plekken in en om de Dorpskerk. De teksten en enkele vragen ter overdenking kunnen daarbij een ondersteuning zijn. De wandeling duurt ongeveer een half uur. Zij begint onder de toren binnen; zij eindigt vóór de toren buiten.
1. Tussen de kapstokken onder het orgel vindt u de deur naar de hoofdingang. Als u die opent kunt u de toren in kijken. Wat is daar allemaal te zien, en te vermoeden? Ruik en hoor. Wist u dat de klokken verschillend luiden al naar gelang de gebeurtenis waarvoor zij luiden? Bij een begrafenis klinkt slechts één klok, bij een heuglijke gebeurtenis zoals een huwelijk en een oproep voor de dienst, luiden de klokken samen.
2. Als u de torenruimte verlaat, hangt direct rechts van de deur een antiek zendingskistje aan de muur. Heeft u ooit gehoord hoe het klinkt als u er een muntje in werpt?
3
3. Als u linksom de toren (binnen in de kerk) verlaat, ziet u in de linkermuur een blinde deur. Wellicht loopt u aan het einde van deze wandeling nog even door naar deze plek om de tufstenen muur en romaanse ingang van dichtbij te bekijken.
Aan het einde van die muur, net om de hoek, vindt u de Noorderkapel die als stiltekapel wordt gebruikt. Op de tafel staat meestal een symbolisch bloemstuk. Er hangt nu een icoon die ons gemeentelid Jan van Biezen heeft gemaakt. Neem de stilte in u op, kijk naar de ramen en herinner u het gedicht van Ida Gerhardt over
De Vogel Kwam een vogel gevlogen in de pracht van zijn vlucht,waar zijn wieken bewogen lag er kleur in de lucht. Kwam een vogel gevlogen en mijn hart boog zich neer :- wat mij zó heeft bewogen, laat het stem krijgen, Heer. Kwam een vogel gevlogen over water en wei; in het licht van mijn ogen streek hij neder bij mij.
4
4. Vanuit de Noorderkapel ziet u in de hoek de Herenbank. Ga daarin zitten onder het baldakijn. Voel uw blauwe bloed stromen en kijk naar de glas in lood ramen voor u. Herkent u een patroon in de paar blauwe maar meer grijze ruitjes tussen de witte?
5. Van hieruit ziet u het liturgisch centrum met de doopvont. De duif op de koperen deksel herinnert aan de doop van Jezus: “Jij bent mijn geliefde kind”. (Mattheüs 3:17)
5
U kunt de muurborden goed zien.
Tien geboden
Geloofsbelijdenis
In de hoek achter een muurtje bevindt zich een trap die naar de kelders loopt. Heeft u wel eens gezien hoe de kaarsenluchters met een afstandsbediening omlaag of omhoog kunnen worden gebracht?
6. Verlaat de kerk door de deur naast de preekstoel. U komt zo in de koorruïne die ook wel de ‘beschutte ruimte met inkijk van boven’ is genoemd. Hoe valt vandaag het licht naar binnen, of regent het druppels omlaag? Ziet u de mossen en varentjes in de voegen tussen de stenen op de muren? Dat doet denken aan het gedicht van Ida Gerhardt:
6
Lof van het onkruid God lof dat onkruid niet vergaat. Het nestelt zich in spleet en steen. Breekt door beton en asfalt heen, bevolkt de voegen van de straat. Achter de stoomwals valt weer zaad. De bereklauw grijpt om zich heen. En waar een bom zijn trechter slaat, is straks de distel algemeen. Als hebzucht alles heeft geslecht, straalt het klein hoefblad op de vaalt. En wordt door brandnetels vertaald: ‘Gij die miljoenen hebt ontrecht: zij komen – uw berekening faalt.’ Het onkruid wint het laatst gevecht.
7. Links vindt u de deur naar de sacristie met de oude deur van de muurkast. Bijzonder aan dit slot is dat er drie sleutels van de kerkrentmeesters tegelijk voor nodig zijn om het te openen. Door de eeuwen heen heerste er blijkbaar niet altijd vertrouwen in de kerk.
7
8. Als u terugkomt in de koorruïne,door de glazen deur, tussenruimte, en houten buitendeur – de kerk verlaat, kunt u op de ronde bank onder de beuk gaan zitten. Wat heeft zich onder deze oude beuk niet allemaal afgespeeld?
Boven de ingang van de kerk ziet het beeldje van de goede Herder toe. Hans Bouma dichtte: Mensen die als bomen naast je staan, schouder aan schouder, ziel aan ziel. Als bomen zo standvastig, zo begrijpend, zo opbeurend. Vrienden, vriendinnen voor elk seizoen, vrienden, vriendinnen in weer en wind. Bomen van mensen.
8
9. Wie zich omdraait, kijkt op de begraafplaats. Boven alles uit torent de kop die is gemaakt door John Raedecker, de beeldhouwer van het monument op de Dam: Hoe wuiven de wilgentakken heen en weer?
10. Op de hoek van de toren vindt u op ooghoogte een tegel met het gedicht van Ida Gerhard
9
11. En kijk omhoog naar de windvaan op de kerktoren.
Kent u het gedicht van Ida Gerhardt?
Het beloofde land Een koopman met een tros ballonnen riep op de Dam: wie maakt me los?” Een man werd door zijn roep gewonnen en kwam en kocht de hele tros. En mensen, elk met zijn gedachten zonder te weten wat hen trok, vormden een kring rondom en wachtten of de tros los kwam van de stok. En die hem kocht en vrij mocht geven trad zwijgend midden in de kring. Het werd zeer stil. Hij wachtte even en trok de koorden van de ring. En dansend was hij al ontstegen, die van ons ieder meenam wensen een leven lang verzwegen, en zweefde boven Amsterdam. Hoog, hoog boven de Westertoren zagen wij hem in de avond gaan; tot wij hem uit het oog verloren, de druiventros van Kanaan.
10
12. Loopt u nu de trap af naar de uitgang bij het Reijerlaantje. Realiseert u zich op welke hoogte u stond, en de kerk nog staat? Door de jaren heen? Luistert u naar het geknars van de hekken als ze opengaan en weer sluiten.
Dit is het eindpunt van de wandeling. Voordat u deze handleiding terug brengt, kunt U nog even omlopen over de begraafplaats om te zien of de foto van punt 3 klopt met uw waarneming.
11
Deze publicatie is gesponsord door N.N.
© Dorpskerk Wassenaar
