PLG Interne begeleiders 26 november 2009
Berber Klein & Henk Logtenberg
Doordacht lesgeven bij sterk rekenonderwijs
PLG Rekenspecialisten De AGENDA 1.
Ervaringen uitwisselen • •
2.
Gebruik maken van elkaars ervaringen Terugkoppeling aan taak rekenspecialist
Doordacht lesgeven • •
Wat is doordacht lesgeven? Rol van de Rekenspecialist
3.
Doordacht lesgeven & leerlijnen en kerndoelen
4.
Afsluiting
1) Ervaringen uitwisselen FOUR-TALK Delen ervaringen & opgedane kennis vanuit werkopdrachten PLG 1: 1) Focus: waar ligt jouw taak in het rekenverbeterplan en wat zijn de acties die daarbij horen? 2) Wat zijn de verwachtingen van de leerkracht(en) t.a.v de rol van rekenspecialist 3) Uitkomsten: wat is jouw rol/taak binnen het rekenverbeterteam?
1) Taak Rekenspecialist INPUT vanuit PLG 1 Project OEKT
PLG
- Expertrol - Rekenkenniscentrum - Overdracht specialistische inhoudelijke kennis - Inhoudelijke vraagbaak - Lid Rekenverbeterteam - Passend leerstofaanbod - Contactpersoon rekenen
- Coaching collega’s - Kennis overdragen aan collega - Beheer rekenmaterialen in rekencentrum - Bewaking doorgaande lijn - Lid rekenverbeterteam - Ontwerpen / bewaking rekenverbeterplan - Problemen signaleren - Oriënteren op methodes - Verzamelen leerlijnen - Rekenontwikkeling volgen, evalueren, stimuleren, adviseren - Vormgeven (visie) rekenonderwijs - Vraagbaak
1) Taak Rekenspecialist INPUT vanuit PLG 1 Project OEKT
PLG
-Rekenkenniscentrum - Overdracht specialistische inhoudelijke kennis - Inhoudelijke vraagbaak - Lid Rekenverbeterteam - Passend leerstofaanbod - Contactpersoon rekenen
- Coaching collega’s - Kennis overdragen aan collega - Beheer rekenmaterialen in rekencentrum - Bewaking doorgaande lijn - Lid rekenverbeterteam - Ontwerpen / bewaking rekenverbeterplan - Problemen signaleren - Oriënteren op methodes - Verzamelen leerlijnen - Rekenontwikkeling volgen, evalueren, stimuleren, adviseren - Vormgeven (visie) rekenonderwijs - Vraagbaak
1) Vaardigheden Rekenspecialist INPUT vanuit PLG 1 Project OEKT
PLG
- Affiniteit met rekenen - Beschikt over domeinkennis rekenen - Analytisch denken en handelen - Brede praktijkkennis rekenen - Goede communicatieve vaardigheden - Vaardig in overdragen kennis - Samenwerkingsgericht - Committeren aan de school - Expertrol
- Coachingsvaardigheden - Communicatief - Excellente leerkracht - Enthousiasmerend - Samenwerken - Brede kennis rekenonderwijs - Initiatiefrijk en pro-actief - Staat open voor feedback & kan feedback geven - Open voor verschillen - Flexibel - Analyserend - Helicopterview hebben - Kennis kunnen overdragen
1) Competenties Rekenspecialist INPUT vanuit PLG 1 Didactisch • Inhoudelijke verdieping • Materialen & Methodes • Rekencentrum • Doorgaande leerlijnen, Kerndoelen, minimundoelen • Voortgang rekenontwikkeling - volgen/evalueren/stimuleren/advideren/communiceren • Visie op rekenonderwijs • Kennis van rekenen (goede rekenaar) & rekenstrategieën • Kennis van kennisoverdracht (werkvormen) • Analyseren van data • Bijhouden van nieuwe ontwikkelingen
1) Competenties Rekenspecialist INPUT vanuit PLG 1 Didactisch Organisatorisch • Beheren rekenkenniscentrum • Opstellen verbeterplan(nen)
1) Competenties Rekenspecialist INPUT vanuit PLG 1 Didactisch Organisatorisch In relatie tot de school • lid van rekenverbeterteam • bewaking rekenverbeterplan in samenwerking met IB’er • samenwerking werkgroep rekenen • coachen leerkrachten inhoudelijk – instructie & werkvormen • promotie rekenonderwijs • visie op rekenonderwijs binnen de school • collega’s enthousiasmeren • in kaart brengen sterke & zwakke punten • weten hoe te coachen
1) Competenties Rekenspecialist INPUT vanuit PLG 1 Didactisch Organisatorisch In relatie tot de school In relatie tot omgeving • netwerken • promotie rekenonderwijs
1) Competenties Rekenspecialist INPUT vanuit PLG 1 Didactisch Organisatorisch In relatie tot de school In relatie tot omgeving Inter-persoonlijk • pro-actief • staat open voor feedback & kan dit geven • Communicatief • Open voor verschillen • Flexibel • Open voor kritiek • helicopterview
1) Competenties Rekenspecialist INPUT vanuit PLG 1 Didactisch Organisatorisch In relatie tot de school In relatie tot omgeving Inter-persoonlijk Randvoorwaarde (attributies) • Tijd • Geen taak maar functie • Professioneel • Vrij geroosterd • Financiële middelen
2) Doordacht lesgeven De Lange Man Rekenopdracht de Lange Man Schrijf voor jezelf op kenmerken van: 1) Een goed begin 2) Interactieve instructie 3) De leerling aan zet: Toepassen 4) Integratie
2) Doordacht lesgeven
1. Een goed begin 2. Interactieve instructie 3. De leerling aan zet 4. Integratie
2) Doordacht lesgeven Een goed begin •
Motivatie • • •
•
Doelduidelijkheid • •
•
Uitleg over verwachtingen (leerdoelen) Hoe we aan onze doelen gaan werken
Vooruitblik •
•
Nut Nieuwsgierigheid sturen Misvattingen ophelderen
‘Wegenkaart ‘ wat je na elkaar gaat leren
Voorkennis •
Sluit aan op niveaus begrip en kennis
2) Doordacht lesgeven Interactieve instructie •
Kern van de leerstof • •
•
Geordend geheel van de leerstof • •
•
Definieer, verklaar, demonstreer, creëer interactie & leg verbanden Aandacht richten op overeenkomsten & verschillen*
Check •
•
Belangrijkste begrippen Wat geleerd?
Peil begrip door vragen & geef feedback
Conclusies • •
Iets met het geleerde laten doen Inventariseren & categoriseren
2) Doordacht lesgeven De leerling aan zet: toepassen •
Duidelijkheid • •
•
Begeleid oefenen • • •
•
Begeleid het oefenen van de leerlingen Houd leerlingen scherp Maak gebruik van ideeën van leerlingen waarmee ze komen
Zelfstandig oefenen • • •
•
Is juiste gebruik gedemonstreerd? Juist toepassen van het geleerde.
Houd constant prestaties bij voor leerzame feedback en erkenning Betrek de leerlijnen actief bij het uitproberen en oplossingen zoeken als het moeizaam gaat Bouw het oefenen zo op dat leerlingen een grote kans op succes hebben. Houd rekening met de beperkingen van sommige leerlingen.
Op hoger niveau werken •
Laat leerlingen ‘producten maken’ waarin ze laten zie de leerstof te beheersen
2) Doordacht lesgeven Integratie •
Inhoudelijke afronding • • •
•
Zet leerlingen aan tot inzichtelijk denken en schrijven over de stof Zorg voor meervoudige uitingen en weergaven van de geleerde stof Genereer nieuwe vragen en toepassingen voor de opgedane kennis.
Persoonlijke afronding • •
Laat de leerlingen reflecteren op hun leerproces Vraag leerlingen na te denken over veranderingen in hun denken
2) Doordacht lesgeven Rol van rekenspecialist Point & GO 1) 2)
3)
Hoe zie jij de taak van rekenspecialist bij het goed uitvoeren van een lesmodel bij rekenen Formuleer gezamenlijk ideeën hoe een goed lesmodel te stimuleren & goed uit te voeren binnen de eigen school Wat is rekeninhoudelijk nodig om een goed lesmodel uit te voeren
3. Doordacht lesgeven Het onderwijszorgcontinuüm (gebaseerd op Struiksma, 2005) Niveau
Inhoud
1
Kwaliteit instructiegedrag, klassenmanagement, effectieve leertijd
2
Juiste uitvoering van effectieve methodes voor rekenen/wiskunde
3
Gebruik leerlingvolgsysteem voor rekenen/wiskunde waarmee 25% zwakste rekenaars tijdig worden gesignaleerd
4
Vaststellen van potentiële uitvallers (zwakste 25%). Differentiatie bij het rekenen/wiskundeonderwijs. Aanpak binnen de klas, zorg voor effectieve leertijd
5
Vaststellen van leerlingen met ernstige rekenproblemen (zwakste 10%). Individuele instructie in de vorm van een half jaar remedial teaching
6
Vaststellen van achterstand en hardnekkigheid van het rekenprobleem; vermoeden van dyscalculie op basis van hardnekkigheid en achterstand van het rekenprobleem
7
Psychodiagnostisch onderzoek naar de ernstige rekenproblemen en/of dyscalculie
8
Gespecialiseerde behandeling
9
Coaching van leerlingen met ernstige rekenproblemen/dyscalculie Een analyse volgens het Onderwijszorgcontinuüm geeft richting aan verbeterplannen
3) Kerndoelen & Tussendoelen Kerndoelen rekenen De belangrijkste dingen die leerlingen moeten leren zijn door het ministerie van OC & W vastgelegd in de kerndoelen voor PO en de kerndoelen voor VO
3) Kerndoelen & Tussendoelen Tussendoelen & Leerlijnen rekenen De TAL boeken geven de tussendoelen aan. Dit zijn kleine stappen binnen de rekendomeinen, bouwen gezamenlijk de kerndoelen op! Website http://tule.slo.nl presenteert de leerlijnen rekenen.
3) Kerndoelen & Tussendoelen Puzzel Leerlijnen delen Leg in je team de leerlijn ‘delen’. Bespreek achteraf met elkaar: - Hoe was dit? - Wat ging goed? - Wat was lastig?
3) Kerndoelen & Tussendoelen Paneldiscussie Stel vragen aan het expertpanel
3) Kerndoelen & Tussendoelen TULE • Leerlijnen beschrijven de weg die leerlingen afleggen bij het leren van rekenen-wiskunde • Ze omvatten een opsomming van de leerstof die aan bod moet komen en zijn onderbouwd met vakdidactische inzichten. • Geven zicht op de grote lijn in het leerproces en de samenhangen daarbinnen.
3) Kerndoelen & Tussendoelen TULE - leerlijnen • • •
Geven aan hoe leerlingen tot de kerndoelen en eindtermen komen Cruciale momenten van de leerlijn worden tussendoelen genoemd. Aan de hand van leerlijnen en tussendoelen kunnen leraren (en leerlingen) het leerproces beter volgen en daarbij de gestelde doelen als leidraad nemen.
3) Kerndoelen & Tussendoelen …en de methode •
De weg waarlangs en de wijze waarop er naar de kerndoelen van het rekenonderwijs toegewerkt wordt.
3) Kerndoelen & Tussendoelen Verschillen, overeenkomsten
Verhouding leerlijnen…en de methode Verschillen: Leerlijnen
Methodes
Geen hoeveelheid training Relatief tijdstip Opbouw van concreet via modelgebruik naar abstract
Hoeveelheid training Absoluut tijdstip Specifieke keuze van modellen, materialen.
Overeenkomsten: Lineaire en/ of circulaire opbouw van leerstof
Een voorbeeld: de leerlijn breuken
De keuze van methodes
5. Werkafspraken voor de volgende bijeenkomst Werkopdracht 1 Koppel de opgedane kennis en ervaringen uit deze PLG aan het rekenverbeterplan. Waar liggen acties? Kies er (in overleg met het leerteam op de school) één uit en ga er mee aan de slag. Werkopdracht 2 Bestudeer de leerlijnen rekenen, kies één domein uit en ga daarmee aan de slag - hoe wordt deze leerlijn behaald op de school? - welke activiteiten kunnen worden genomen rondom verbetering van uitvoering van de leerlijn - kies 2 activiteiten om mee aan de slag te gaan.
Afsluiting
