Doop 1. Waarom die tegenstellingen? 2. Achtergronden van de doop/ doop door de eeuwen heen 3. Bijbelteksten 4. Wat moet ik doen?
Filmpje: We zien hier hoe een kindje gedoopt wordt in de Joodse traditie: In dit geval is de man Joods, de vrouw niet joods van geboorte; het kind is (volgens sommigen) geen Israëliet. De ouders willen dat het kind bij Gods volk hoort, en het wordt dus gedoopt en daarna welkom geheten bij het volk Israel
De mikveh • De praktijk nu is, dat de mikveh (Joodse reinigingsbad) gebruikt wordt bij • Bekering tot het Jodendom (proselietendoop) • Reinigingsritueel overleden persoon • Bruidegom voor hij gaat trouwen; iedere man voor Jom Kippoer • Vrouwen eens in de maand • Nieuwe pannen,borden en bestek
Citaten: • De Mikweh is de drempel tussen het heilige en onheilige. • Bestek dat ondergedompeld wordt kan gebruikt worden voor de heilige handeling van het eten. • Een Joodse vrouw kan na onderdompeling intiem worden met haar man. • Mannen en vrouwen kunnen het huis van God (de Tempel) binnengaan.
Citaten (2) • De Mikwe verpersoonlijkt zowel de baarmoeder als het graf: de toegang tot het leven en het leven na dit leven. In beide gevallen wordt de persoon van al zijn kracht ontnomen • Onderdompeling in een Mikwe kan dus ook gezien worden als hergeboorte.
Doop in het Oude Testament • Ex 29: 4 Ook zult gij Aäron en zijn zonen doen naderen tot de ingang van de tent der samenkomst en gij zult hen met water wassen. (= rituele reiniging) • 2 Kronieken 4:6 Voorts maakte hij tien wasvaten, plaatste er vijf aan de rechterkant en vijf aan de linkerkant, voor de wassingen. De benodigdheden voor het brandoffer spoelden zij daarin af, maar de zee diende voor de priesters, om zich daarin te wassen.
Doop OT vervolg • 2 Kon 5: 10 Elisa zond een bode tot hem met de opdracht: Ga heen en baadt u zevenmaal in de Jordaan, dan zal uw lichaam weer gezond worden en gij zult rein zijn • Het Hebreeuwse woord dat bij ons als "wassen" vertaald wordt, is het woord "rachats". Het betekent niet "wassen zoals wij dat doen met water en zeep". Het betekent "zuiveren, godsdienstig rein maken". Het is niet "wassen met water", maar "zuiveren door water".
water • Maakt schoon, het wast af van zonde. • Water brengt scheiding (zoals het volk Israel door de Rode Zee trok en gescheiden werd van Egypte: (1 Cor 10:2: dat gij weet, dat onze vaderen….., zich in Mozes lieten dopen in de wolk en in de zee)
Proselietendoop: • Als een gezin wilde toetreden tot het volk Israel, moesten de mannen besneden worden, daarna werd het hele gezin (inclusief de kinderen ) gedoopt. Kinderen die daarna werden geboren werden niet meer gedoopt, alleen de jongetjes werden besneden. • "Hij is in het mikveh als het ware teruggekeerd in de baarmoeder en er weer uit voort gekomen. Hij is opnieuw in de moederschoot ingedaald en er weer uitgekomen. Nu is hij wedergeboren. Hij is een nieuwe mens. Hij is geen heiden meer. Hij is nu volkomen een Israëliet.“ (citaat)
Sporen van de Mikveh in het NT • Johannes 3: Nicodemus vraagt: Hoe kan een mens geboren worden als hij oud is? Kan hij voor de tweede maal in de moederschoot ingaan en geboren worden? • Johannes 9, de blindgeborene; hij moet zich wassen in Siloam (Een Mikveh?) • Titus 3:5 Hij heeft ons gered door het bad der wedergeboorte en der vernieuwing door de Heilige Geest • (1 Cor 10:2 gedoopt in Mozes in de wolk en in de zee)
Stromend water gewenst • Citaat:” Idealer is stromend water, of een dompelbad dat tenminste een inlaat of afvoer heeft voor natuurlijk water, of dat een bepaalde hoeveelheid natuurlijk toegevoegd water bevat. Liefst geen stilstaand water. “ (de zonden moesten weggespoeld worden, PS)
Baptisteria (doopkapel) (2e -5e eeuw) • • • • • • • • •
Doopbad had drie treden, was plm 0,5 m diep Was vaak achtkantig Men kleedde zich uit aan de westkant Ging het water in; aan de overzijde stond de voorganger met helpers en overgoot de dopeling. Aan de oostkant verliet hij het doopbad, Werd gekleed, gezalfd met olie, Daarna ging men naar de kerkzaal en vierde het avondmaal Afbeeldingen van hert/lam/kruis/rivieren; Het water stroomde er door.
Wat zeggen de kerkvaders? • Origenes (185-253) De kerk heeft van de apostelen de traditie meegekregen de doop zelfs aan kleine kinderen te bedienen. • Polycarpus (martelaar, 156) 86 jaren heb ik Hem gediend….hoe kan ik mijn Koning vervloeken die mij heeft gered? • Justinus Martyr (100-165): vele mannen en vrouwen van 60 of 70 jaar oud die al vanaf hun jeugd discipelen van Christus zijn (of: tot discipelen zijn gemaakt) • Tertulianus (160-230) ageert in De baptismo tegen een te vroege doop (van kinderen)
Didache (leer der apostelen) (eind eerste eeuw) • Doop in de naam van de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest, in stromend water. Maar als u geen stromend water heeft, doop dan in ander water. Als u niet kunt dopen in koud water, dan in warm water. Als u geen van beide heeft, giet dan water over het hoofd, driemaal, in de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. En laten degenen die de doop uitvoeren en die gedoopt wordt, vasten, net als alle anderen die dat kunnen.
3e eeuw en volgende • Het werd (doordat het christendom staatsgodsdienst werd en men nieuwe gelovigen goed wilde onderwijzen) gebruikelijk dat dopelingen eerst drie jaar dooponderwijs kregen
5e eeuw • Kinderdoop werd gepromoot, samen met de leer van de erfzonde. • De doop wast de (erf) zonde af. • Het doopwater zelf is middel tot redding
reformatie • Luther: afschaffen van de kinderdoop zou de hele kerkelijke structuur afschaffen. Hij wilde wel alleen die mensen dopen die echt bekeerd waren, maar kon niet • Zwingli: eerst voor doop van gelovigen, later kinderdoper • Calvijn: kinderdoop
Calvijn’s leer en later;Dortse leerregels, Ned. Geloofsbelijdenis) • God neemt het initiatief voor onze redding • Uitverkiezingsleer • Verbondsleer: Het verbond met Abraham loopt door in de huidige tijd. • Israel heeft afgedaan • Doop is in plaats van de besnijdenis gekomen • Doop is een teken en zegel van het verbond • Doop is absoluut eenmalig
Ondertussen: wederdopers(beter: gelovigendopers) • Er waren steeds, ook in de middeleeuwen, wel Kerken die alleen gelovigen doopten. Waldenzen doopten hun eigen kinderen, maar ook volwassenen die tot hen over kwamen. • Menno Siemons doopte op geloof. • Er lopen allerlei lijnen naar baptisten, naar de huidige evangelische en pinksterbeweging.
Anderen • Quakers en Leger des Heils kennen geen doop; • Vergadering van gelovigen ging mild met de doop om; in principe dopen ze gelovigen, maar als je als kind gedoopt bent en dat is voor jou voldoende, is het iets tussen God en jou.
Mat 28:19 • 19 Gaat dan henen, maakt al de volken tot mijn discipelen en doopt hen in de naam des Vaders en des Zoons en des Heiligen Geestes en leert hen onderhouden al wat Ik u bevolen heb
kinderen • Wat is hun positie? Gelovig, tot de gemeente behorend, of wel geheiligd maar nog niet tot de gemeente behorend? • Als ze jong overlijden, zijn ze dan behouden?
Marcus 16:16 • 16 Wie gelooft en zich laat dopen, zal behouden worden, maar wie niet gelooft, zal veroordeeld worden
De Ark • Eerst kinderdopersgemeente • Een aantal leden liet zich volwassen dopen in Sliedrecht • Enkele andere mensen werden gedoopt • Er kwam een studiecommissie • Uiteindelijk kon je belijdenis doen door je kinderdoop te beamen of belijdenis doen door volwassen gedoopt te worden. • Nu is kinderdoop / opdragen / voor een tweede keer gedoopt worden mogelijk
Wat is er oorspronkelijk bedoeld? • Is het mogelijk om een samenhangende leer te ontdekken, waarbij zowel kinderdoop als gelovigendoop tot hun recht kunnen komen?
Handelingen 2:37 ev • 37 Toen zij dit hoorden, werden zij diep in hun hart getroffen, en zij zeiden tot Petrus en de andere apostelen: Wat moeten wij doen, mannen broeders? 38 En Petrus antwoordde hun: Bekeert u en een ieder van u late zich dopen op de naam van Jezus Christus, tot vergeving van uw zonden, en gij zult de gave des heiligen Geestes ontvangen. 39 Want voor u is de belofte en voor uw kinderen en voor allen, die verre zijn, zovelen als de Here, onze God, ertoe roepen zal
Hand 8:32 ev Meteen gedoopt • 36 En terwijl zij onderweg waren, kwamen zij bij een water, en de kamerling zeide: Zie, daar is water; wat is ertegen, dat ik gedoopt word?37 [En hij zeide: Indien gij van ganser harte gelooft, is het geoorloofd. En hij antwoordde en zeide: Ik geloof, dat Jezus Christus de Zoon van God is.] 38 En hij liet de wagen stilhouden en beiden daalden af in het water, zowel Filippus als de kamerling, en hij doopte hem.
Handelingen 16: 2 dus niet: doop ipv besnijdenis! • 1 En hij kwam ook te Derbe en te Lystra. En zie, er was daar een zeker discipel, genaamd Timoteüs, de zoon van een gelovige Joodse vrouw, maar van een Griekse vader, 2 en hij stond goed bekend bij de broeders van Lystra en Ikonium.3 Paulus wilde, dat deze met hem zou gaan en hij nam hem tot zich en besneed hem ter wille van de Joden in die plaatsen, want iedereen wist, dat zijn vader een Griek was.
Hand 16:33 • 32 En zij spraken het woord Gods tot hem in tegenwoordigheid van allen, die in zijn huis waren. 33 En in datzelfde uur van de nacht nam hij hen mede om hun striemen af te wassen, en hij liet zichzelf en al de zijnen terstond dopen; 34 en hij bracht hen naar boven in zijn huis en richtte een tafel aan, en hij verheugde zich, dat hij met zijn gehele huis tot het geloof in God gekomen was
Hand 19:5 nog een keer gedoopt • 4 Maar Paulus zeide: Johannes doopte een doop van bekering en zeide tot het volk, dat zij moesten geloven in Hem, die na hem kwam, dat is in Jezus. 5 En toen zij dit hoorden, lieten zij zich dopen in de naam van de Here Jezus. 6 En toen Paulus hun de handen oplegde, kwam de heilige Geest over hen, en zij spraken in tongen en profeteerden.
Hand 22:16 • 15 want gij moet getuige voor Hem zijn bij alle mensen, van hetgeen gij gezien en gehoord hebt. 16 En nu, wat aarzelt gij nog? Sta op, laat u dopen en uw zonden afwassen, onder aanroeping van zijn naam.
Romeinen 6 • 4 Wij zijn dan met Hem begraven door de doop in de dood, opdat, gelijk Christus uit de doden opgewekt is door de majesteit des Vaders, zo ook wij in nieuwheid des levens zouden wandelen
Col 2:12 • 11 In Hem zijt gij ook met een besnijdenis, die geen werk van mensenhanden is, besneden door het afleggen van het lichaam des vlezes, in de besnijdenis van Christus, 12 daar gij met Hem begraven zijt in de doop. In Hem zijt gij ook mede opgewekt door het geloof aan de werking Gods, die Hem uit de doden heeft opgewekt.
1 Petrus 3:21 • in de dagen van Noach, terwijl de ark in gereedheid werd gebracht, waarin weinigen, dat is acht zielen, door het water heen gered werden. 21 Als tegenbeeld daarvan redt u thans de doop, die niet is een afleggen van lichamelijke onreinheid, maar een bede van een goed geweten tot God, door de opstanding van Jezus Christus,
Doop is niet voor iedereen gelijk • De doop voor de mensen op de Pinksterdag (die Jezus aan het kruis hadden geslagen of dat hadden toegejuicht) was gevoelsmatig iets heel anders dan de doop van de gevangenbewaarder in Filippi, die bijna zelfmoord had gepleegd. • Doop hoeft gevoelsmatig niet voor ieder gelijk te zijn.
Waar zijn we het over eens? • Doopwater is gewoon water, het is een symbool . • Doop is een antwoord van de mens op Gods genadeaanbod. • Iedere gelovige moet op zeker moment, vroeg of laat gedoopt zijn. • Je moet leven vanuit je doop, als gelovige, als volgeling, de zonde voor dood houdend.
Welke dingen komen voor? • Er wordt een kindje geboren…..en dan? • Niet gedoopt; je komt tot geloof. • Als kind gedoopt, maar daar was veel op aan te merken. • Je wordt als kind geboren in een christelijk gezin. • Ouders die nauwelijks gelovig zijn vragen om kinderdoop of opdragen. • Je ben als kind gedoopt, hebt belijdenis gedaan, maar komt op zeker moment (soms na een crisis) tot een dieper geloofsleven.
Een zaak van leven of dood? • Voor nieuwe gelovigen in moslimlanden ea wel! Je doop kan je letterlijk je leven kosten. • Voor ons: laten we elkaar respecteren in onze doopvisie, ook als je tot een andere conclusie komt dan een ander.
• Google: de doop in het het oude testament – je komt dan uit bij een artikel van ds. Koekkoek (op de site van Het licht des Levens). • Het water dat scheiding brengt – D. Bridge • Baptisterium – Dr. A. G. Luiks • Ouweneel: vijf olifanten in de porseleinkast
