DON BOSCO NU KINDSOLDATEN IN COLOMBIA WERELDJONGERENDAGEN IN RIO DE JANEIRO KINDEROMBUDSMAN OVER KINDEREN EN ARMOEDE

JAARGANG 73/NR 3/SEPTEMBER 2013/CONTACTBLAD VAN DE SALESIANEN VAN DON BOSCO IN NEDERLAND

DON BOSCO/NU

KINDSOLDATEN IN COLOMBIA WERELDJONGERENDAGEN IN RIO DE JANEIRO KINDEROMBUDSMAN OVER KINDEREN EN ARMOEDE

/ DON B O S C O

Redactioneel/

Inhoud/

Na een lange, hete zomer met prachtig weer is het nieuwe septembernummer van ‘Don Bosco NU’ weer door uw brievenbus gegleden. In zijn column staat Mark Tips even stil bij het begrip ‘spiritualiteit’. Iedereen lijkt er tegenwoordig mee bezig te zijn. Deze zomer kwamen meer dan 1 miljoen jongeren naar Rio de Janeiro voor de Wereldjongerendagen. Twee leden van de Vlaamse ‘Don Bosco’- delegatie doen enthousiast verslag van dit grootse evenement. Overal in de wereld zijn er Don Bosco-scholen en opleidingen. In Argentinië bestaat er zelfs een Don Bosco- wijnacademie! Ik wist het niet… Een van de oudleerlingen werd onlangs uitgeroepen tot beste wijnmaker van de wereld. Ook deze zomer was het weer volop genieten geblazen voor de deelnemers aan de ‘Deebeetjekampen’ en het ‘Vakantiebos’. Meer dan 2000 kinderen hebben met volle teugen genoten. In Colombia woedt al meer dan 50 jaar een bloedige oorlog tussen het regeringsleger en de opstandelingen van de FARC. Deze rebellen maken veelvuldig gebruik van kindsoldaten. ‘Don Bosco’ trekt zich het lot van deze kinderen aan. ‘Don Bosco Deventer’ was dit voorjaar een van de organisatoren van een geslaagde studiereis naar Turkije. In deze ‘Don Bosco NU’ een verslag. Verder een gesprek met de kinderombudsman Marc Dullaert. Hij vindt dat ieder kind het recht heeft om zonder armoede op te groeien. En op de scholen van pater Johan Visser in Cambodja zijn de eerste officiële diploma’s uitgereikt. Een mijlpaal. Op de achterpagina kunt u deze keer lezen hoe missionaris Kees Smeele al meer dan 50 jaar door Don Bosco wordt geïnspireerd! Wij wensen u weer veel leesplezier!

2 Column 4 Werk in uitvoering Wereldjongerendagen in Rio 6 Nieuws Wereldwijd Don Bosco-pupil beste wijnmaker 7 Nieuws.NL Vakantiebos en Deebeetjekampen weer succes 8 Nieuws Wereldwijd Kindsoldaten FARC in Colombia 10 Werk in uitvoering Verslag Turkije-reis DB Deventer 12 Nieuws.NL Kinderombudsman over kinderen en armoede 14 Missie Diploma’s voor scholen pater Johan Visser 16 De inspiratie van… Kees Smeele

COLOFON/ ‘Don Bosco NU’ is het driemaandelijkse contactblad van de salesianen van Don Bosco in Nederland. Abonnementen zijn gratis aan te vragen, zie contactgegevens. Directeur: Mark Tips sdb Redactie: Wim Flapper sdb (hoofdredacteur), Joost Middelhoff (eindredacteur), Sara Bokx Concept & ontwerp: Heldergroen, www.heldergroen.nl Contact: Don Bosco NU, Heideweg 52, 3768 BC Soest Tel 035-6091590, e-mail: [email protected] Website: www.donbosco.nl Foto’s: Frank van Aken (cover)- Pierre Crom Joost Middelhoff- Jeugddienst Don BoscoGuus Schonewille- Gerard Schoorl- Salesian MissionsWelzijnszorg VZW ISSN: 0167-3203 TNT Post periodieken registratienummer: 36552

/ 2

/4 DON BOSCO VLAANDEREN OP DE WERELD­ JONGERENDAGEN IN RIO DE JANEIRO

Column/

MARK TIPS SDB, PROVINCIAAL

SPIRITUALITEIT: Als ik het woord ‘spiritualiteit’ op internet google dan denk ik dat ik met de titel van deze column wel een gevoelige snaar raak. Het lijkt wel of iedereen, die wil behoren tot het hedendaagse mensenras, iets wil hebben met spiritualiteit. Vermoedelijk stellen we tegenwoordig iets vast, dat we eigenlijk al altijd hadden moeten weten. Een mens kan niet zonder het aspect van het leven dat we spiritualiteit noemen. Tegenwoordig zullen sommigen gemakkelijker het woord ‘mindfulness’ gebruiken. Ik weet niet of onze Algemeen Overste hier aan gedacht heeft toen hij ons voor dit derde voorbereidingsjaar op het jubileumfeest van Don Bosco opriep om zijn spiritualiteit beter te leren kennen. Na het accent op de persoon van Don Bosco en de kennis van zijn pedagogie, is in dit derde voorbereidingsjaar de kennis en de beleving van de spiritualiteit van Don Bosco aan de orde. Iedereen die op een of andere manier wil varen onder de vlag van Don Bosco wordt uitgenodigd om na te gaan vanuit welke ‘spirit’ Don Bosco gedreven werd. En hoe hij deze ‘geest-drift’ in zijn tijd vorm en gestalte gaf. Daarbij is het niet de bedoeling een historische zoektocht te ondernemen of alleen maar kennis op

C OLU MN/

/6 ARGENTIJNSE DON BOSCO-PUPIL IS BESTE WIJNMAKER TER WERELD

/10 STUDIEREIS ‘DON BOSCO-DEVENTER’ NAAR TURKIJE GESLAAGD

/8 KINDSOLDATEN IN COLOMBIA DOOR ‘DON BOSCO’ OPGEVANGEN

/14 KINDEROMBUDSMAN MARC DULLAERT OVER KINDEREN EN ARMOEDE

OOK IETS VOOR JOU? te doen. De voornaamste doelstelling ligt in zelfreflectie. Om zelf gedragen te worden door hetzelfde elan, door diezelfde geestkracht die Don Bosco bezielde. “De Geest waait waar hij wil en staat nooit stil” dichtte de Vlaamse dichter Felix Timmermans ooit. Ook in ieder van ons is de Geest aan het werk, zoals hij gewerkt heeft in het grote engagement en de levenskeuzes, die Don Bosco maakte. Zijn we er ons van bewust, dat wie ‘spiritualiteit’ zegt, spreekt over een Geest die als een zachte bries onze harten beroert? Wat is onze opdracht voor dit komende werkjaar? Wij moeten onze harten openstellen voor de werking van Gods Geest. Ontvankelijkheid is het sleutelwoord. ‘Ont-vangen’: het woord zegt ons dat we het niet kunnen grijpen, dat we het niet hoeven te vangen, bekennen dat we er geen greep op krijgen. Spiritualiteit is meer gave dan opgave, is meer geschenk dan inzet. Zo gezien is spiritualiteit geen modewoord. Want wie van ons is er nou niet op uit om het leven zelf in eigen handen te nemen? Net als Don Bosco willen we eenvoudig een ‘teken en aanreiker’ zijn van Gods goedheid voor (jonge) medemensen. Zo worden we ‘spirituele’ mensen...



3/

/ DON B O S C O

WERELDJONGERENDAGEN IN RIO:

''EVEN DE HELE WERELD IN HET KLEIN/''

VAN 23 TOT 28 JULI KWAMEN MEER DAN 1 MILJOEN JONGEREN NAAR RIO DE JANEIRO VOOR DE WERELDJONGERENDAGEN. VANUIT DON BOSCO NEDERLAND WAREN ER DIT JAAR GEEN JONGEREN AANWEZIG. DON BOSCO VLAANDEREN WAS MET 10 DEELNEMERS WÉL PRESENT. DE GROEP REISDE EERST NAAR HET STADJE GUIRATINGA, OM DAAR OP EEN PROJECT VAN DE ZUSTERS VAN DON BOSCO VRIJWILLIGERSWERK TE DOEN. FILINE DECLERK (25) EN WIM COLLIN (35) HEBBEN OP VERZOEK VAN DOOR JOOST MIDDELHOFF ‘DON BOSCO NU’ HUN ERVARINGEN IN BRAZILIË OP PAPIER GEZET.

Waaruit bestond het vrijwilligerswerk bij de zusters van Don Bosco? Wim: Guiratinga is een oude mijnwerkersstad diep in het binnenland van Brazilië. We hebben gewerkt met jongeren die naar het ‘Centro Pastoral’ van de zusters van Don Bosco komen. In het centrum worden elke werkdag kinderen en jongeren opgevangen. De ene groep komt in de voormiddag, want hebben dan les. De andere groep net andersom. Het centrum vervangt een beetje hun thuissituatie. Van ontbijt, huiswerk maken, catechese, sport en spel, computeren tot middageten en een douche. Filine: Eigenlijk gingen we terug naar de roots van Don Bosco: ‘het oratorio’. Het centrum geeft de jongeren een veilig thuis en een zinvolle vrijetijdsbesteding. De leukste activiteit was voor mij het knutselen. Met een minimum aan materiaal kregen we een gigantische hoeveelheid creativiteit bij de jongens en meisjes naar boven. Ik zie nog steeds voor me hoe ze naar huis wandelden, fier als een gieter met hun knutselwerk in hun hand.

/4

Wim: Het meest aangrijpende moment was de voorlaatste avond van ons verblijf. We zaten met z’n tienen achter in de ‘pick-up’ en bezochten de wijken waar de jongeren wonen. Toen pas realiseerden wij ons onder welke erbarmelijke omstandigheden zij iedere dag moeten leven.

En toen door naar de jongerendagen in Rio. Hoe was de ontmoeting met al die jongeren uit de hele wereld? Wim: Het fijne is dat wij de kans hadden om zowel in Guiratinga, als in Rio Comprido, de wijk in Rio de Janeiro waar we verbleven, een band op te bouwen met mensen ter plaatse. Ook al moesten we soms met elkaar praten via google-translate, we zijn verder gekomen dan gewoon ‘goeie dag, waar komen jullie vandaan…’ Filine: Je hebt het gevoel thuis te zijn. Rio de Janeiro was even de hele wereld in het klein en iedereen was welkom. De bevolking was trouwens heel vriendelijk, altijd bereid om te helpen en de weg te wijzen. We ontmoetten nota bene groepen uit Dubai en Irak. Het



WE R K IN UITVOERING /

Filine De clerck woont in Linden bij Leuven en is onlangs in Gent afgestudeerd als architect. Zij is vrijwilliger op ‘Speelplein’ en bij ‘Jeugddienst Don Bosco’. Het waren voor haar de eerste wereldjongerendagen. Wim Collin is salesiaan en werkt bij ‘Jeugddienst Don Bosco’. Hij is verantwoordelijk voor de jeugdpastoraal. Maakte de wereldjongerendagen mee in Keulen, Sidney, Madrid en nu ook in Rio de Janeiro.

was schitterend om het verhaal van die mensen te horen. Zeker omdat zij in hun land minderheden zijn, voor wie het helemaal niet vanzelfsprekend is om tegen de mainstream van de Islam hun eigen religie te bewaren. We waren blij voor hen dat zij er waren.

Was er nog iets ‘specifieks Don Bosco’ aan de opgedane ervaringen in Rio. Wim: Voor mij was er vooral veel herkenning. Na vijftien jaar bij de salesianen kweek je een gevoel voor alles wat met Don Bosco te maken heeft. Vooral het feit dat veel groepen Don Bosco-T-shirts droegen of een vlag of een spandoek bij zich hadden, zorgde dat je ze er makkelijk uit kon halen. Zo van: hier Don Bosco, daar Don Bosco… Het gaf het gevoel van samen ergens voor staan. Opnieuw besef je dan dat ‘Don Bosco’ veel meer is dan Vlaanderen en Nederland samen. Filine: Er was ook een dag voor iedereen die iets met Don Bosco te maken had. Dat was eigenlijk een typisch Belgische zomerdag: regen van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat. Maar de regen deerde ons nauwelijks. Geen geklaag over natte schoenen of natte kleren. Samen zingen, samen dansen… Het was net alsof we op ons eigen speelplein stonden, maar dan in Brazilië. Heel wat groepen uit de hele wereld kwamen aan bod met dans en toneel. Het was een beetje ‘thuiskomen’. Bij Don Bosco is er plaats voor iedereen. Er is geen ‘wij’

en ‘zij’. Het is allemaal ‘wij’. Je voelt de verbondenheid onmiddellijk.

Wat betekent deze WJD-ervaring voor de rest van jullie leven? Filine: Het is moeilijk om de totale ervaring van de WJD uit te leggen aan iemand die er zelf niet geweest is. Het is nog ingewikkeld in mijn hoofd. Aan de ene kant ben ik heel rustig, aan de andere kant is het ook een beetje chaos. Ik ben nu thuis, maar ik wil graag terug om verder te werken. Waarschijnlijk is mijn manier van kijken naar mensen en dingen veranderd. De verbondenheid met die miljoen jongeren en de hartelijkheid en de openheid van de Brazilianen hebben mij geraakt en zullen mij altijd bijblijven. Iedereen bleef lachen! Het heeft me allemaal veel rust, hoop, kracht en vertrouwen gegeven. Maar ik denk dat er nog wat tijd nodig is om alles te laten bezinken. Wim: Een van de dingen die ik erg tof vond, was de manier waarop de paus ons aansprak tijdens de vieringen op Copacabana: “Wie wil je zijn? Pontius Pilatus die zijn handen in onschuld wast? Of Maria die de zijde van Jezus kiest”? Heel heldere en duidelijke uiteenzettingen van de nieuwe paus: “Ga, zonder vrees, om te dienen”.



5/

/ NIEU W S W E R E L D W I J D

DON BOSCO-LEERLING ’S WERELDS BESTE WIJNMAKER/ DON BOSCO ZOU TROTS OP HEM ZIJN GEWEEST. ONLANGS WERD DE ARGENTIJN JORGE RICCITELLI DOOR HET TOONAANGEVENDE AMERIKAANSE WIJNBLAD ‘WINE ENTHUSIAST MAGAZINE’ TOT DE BESTE WIJNMAKER TER WERELD UITGEROEPEN. JORGE WERD IN 1949 IN RIVADAVIA GEBOREN. NA DE LAGERE SCHOOL VOLGDE HIJ EEN OPLEIDING AAN DE ‘DON BOSCO WIJNSCHOOL’ IN MENDOZA. HIJ DENKT NOG STEEDS MET PASSIE TERUG AAN DE PATER SALESIAAN, DIE HEM DAAR OOIT MET PASSIE HET DOOR JOOST MIDDELHOFF WIJNVAK BIJBRACHT.

“Ik werd bij wijze van spreken tussen wijnranken geboren. Mijn overgrootvader, grootvader en vader werkten hun hele leven als kuiper (tonnenmaker) bij het wijnhuis Gargantini in Rivadavia. Als kind speelden wij daar tussen de wijnkelders en de tractoren en vrachtwagens, die vol met druiven het terrein op kwamen rijden. We hebben er heel wat opgegeten! Het was dus logisch dat ik ook ‘in de wijn’ zou gaan. Na de lagere school ging ik daarom direct naar de ‘Don Bosco Wijnschool’ in Mendoza, waar we alles leerden over druivenrassen, wijnbouw, wijnbereiding en wijnwetgeving”. Aan het woord is de kersverse ‘Beste Wijnmaker ter Wereld’, Jorge Riccitelli. GEHEIMEN VAN HET VAK/ Nadat Jorge zijn diploma had gehaald ging hij aan het werk bij allerlei kleinere wijnhuizen in Argentinië, om zich verder in het wijnvak te bekwamen. In 1992 werd hij aangesteld als de belangrijkste oenoloog en wijnmaker van het beroemde Argentijnse wijnhuis ‘Bodega Norton’. (Ook in Nederland zijn de wijnen van ‘Norton’ een begrip. Jorge Riccitelli reisde de hele wereld over en bezocht alle beroemde wijnhuizen in Europa, Amerika, ZuidAfrika en Australië. Hij gaf wijncursussen en nam deel aan veel beroemde wijnconcoursen. “Nog steeds moet ik iedere dag terugdenken aan mijn opleiding op de ‘Don Bosco Wijnacademie’ van de salesianen in Mendoza. Als

/6

ik een probleem heb bij de keuze van een wijnvariant of wijnstok of als ik het in de wijngaard niet meer precies weet, dan pak ik altijd mijn oude leerboeken. De lessen van don Francisco Oreglia staan mij nog helder voor de geest. Hij was een fantastische leraar, die ons inwijdde in alle geheimen van het wijnvak. Zonder hem zou ik nooit geworden zijn wat ik nu ben…”. WIJNPROEVERIJ/ Jorge Riccitelli is zo trots als een pauw, dat hij als eerste Argentijn is uitgeroepen tot beste wijnmaker ter wereld. Om zijn uitverkiezing feestelijk te vieren werd hij onlangs uitgenodigd op zijn ‘oude’ Don Bosco Wijnschool in Mendoza. Als aandenken kreeg hij een prachtig wijnglas, met daarin de naam van Don Bosco gegraveerd. In zijn toespraak memoreerde de huidige rector nog eens, dat Jorge destijds een brave en goede leerling was, die respect had voor zijn leraren en ook alles wilde weten over Maria en Don Bosco. Verder was er een grote plaquette en een kopie van zijn eindexamenwerkstuk. Tot slot zette Jorge zijn handtekening in het Gouden Boek van de school. En natuurlijk eindigde de plechtigheid met een uitgebreide wijnproeverij. Want de wijnacademie heeft natuurlijk haar eigen wijngaarden met een eigen wijn. En wie staat er op het etiket van de flessen? Juist… Don Bosco!



N IE UWS.NL/

DEEBEETJEKAMPEN EN VAKANTIEBOS: WEER HEEL VEEL BLIJE GEZICHTEN!/ OOK DEZE ZOMER WAS HET VOOR VEEL KINDEREN WEER GENIETEN GEBLAZEN. DE KAMPSCHUUR IN ASSEL BOOD DRIE WEKEN LANG ONDERDAK AAN DE ‘DEEBEETJEKAMPEN’. EN IN RIJSWIJK WAS HET VOOR 2000 KINDEREN WEER TIJD VOOR HET ‘VAKANTIEBOS’. HET WEER WERKTE DIT JAAR ZEKER MEE, ALHOEWEL HET SOMS WEL ÉRG WARM WAS. MAAR ALLE KINDEREN EN DE LEIDING HEBBEN MET VOLLE DOOR DOMINIQUE VOESTEN EN MARLIES CUPPEN TEUGEN GENOTEN!

HOKUS POKUS…EEN WERELD VOL MAGIE!/ Drie weken lang woonden deze zomer allerlei magische wezens, groot en klein, in Assel en omgeving. In week-1 gingen de oudste deelnemers op zoek naar het geheim van de kleine vriendelijke dwerg, die wilde veranderen in een grote vriendelijke reus. De jongste kinderen hebben in week-2 kennis gemaakt met Merlijn de tovenaar en madame MikMak. Nooit geweten dat zij eigenlijk in het witte huisje bij de stal woont. Maar ja, heksen zijn goed in camoufleren. De kinderen van week-3 leefden vanaf de eerste dag in verschillende dimensies. Gelukkig hing er een grote landkaart in de kampschuur, dat gaf tenminste duidelijkheid. We kijken terug op drie zeer geslaagde kampweken waarbij de leiding zich weer voor 100% heeft ingezet. Het weer was geweldig, soms een beetje té! Er werd een eigen zwembad gebouwd op het voetbalveld. En als je maar voldoende ranja drinkt en op zijn tijd een waterijsje eet, is ook de warmste dag wel door te komen. Voor de leiding is het nog even nagenieten van de foto’s en in september bijkletsen op de reünie. In oktober organiseren we voor de jongeren van 15 t/m 18 jaar het najaarsweekend. Een beetje kamp is nog steeds een DeeBeetje-kamp!

MAGISCHE WEZENS IN ASSEL EN OMGEVING

EEN REIS DOOR DE TIJD!/ Bij ‘Don Bosco Rijswijk’ maakten de kinderen deze zomer in ‘het Vakantiebos’ een echte reis door de tijd. Van de Middeleeuwen via de toekomst, terug naar de Romeinse tijd en de prehistorie. Opnieuw bezochten ruim 2000 kinderen het Vakantiebos. 70 Nederlandse en Europese vrijwilligers hadden een bomvol activiteitenprogramma voorbereid. De inmiddels beroemde spellen, zoals het fobieënspel en ‘levend cluedo’, maar ook de succesvolle water en verfdagen en het kamp voor de tieners waren een daverend succes. Bijzonder dit jaar was dat ook kinderen met een fysieke en/of mentale beperking konden meedoen. Leiding en kinderen kijken trots en tevreden terug op drie warme (er vielen maar een paar druppeltjes regen!), vermoeiende maar gezellige weken. Iedereen kijkt al weer reikhalzend uit naar het Vakantiebos van volgend jaar!

ZEVENTIG VRIJWILLIGERS ZETTEN HUN BESTE BEENTJE VOOR



7/

/ NIEU W S W E R E L D W I J D

‘DON BOSCO’ IN COLOMBIA VANGT

IN COLOMBIA WOEDT AL MEER DAN 50 JAAR EEN BLOEDIGE OORLOG TUSSEN HET REGERINGSLEGER, RECHTSE PARAMILITAIREN EN LINKSE REBELLENBEWEGINGEN, ZOALS DE ‘FARC’. DEZE GUERILLAS MAKEN VAAK GEBRUIK VAN KINDSOLDATEN. SOMS ZIJN ZIJ PAS 8 JAAR OUD. ZE WORDEN GERONSELD OM TE MOORDEN EN TE PLUNDEREN. DE KINDEREN DIE DE STRIJD OVERLEVEN OF HEBBEN KUNNEN ONTSNAP­ PEN ZIJN BIJNA NERGENS WELKOM. SINDS KORT WORDEN ZE OPGEVANGEN IN EEN CENTRUM VAN DON BOSCO IN CALI. DAAR KUNNEN ZIJ EINDELIJK EEN NIEUW EN BETER LEVEN BEGINNEN. DOOR JOOST MIDDELHOFF

De burgeroorlog in Colombia heeft tot nu toe 220.000 mensen het leven gekost. Meer dan 5 miljoen Colombianen zijn van huis en haard verdreven. Kinderen leven op het platteland in armoedige omstandigheden of hangen rond in de sloppenwijken van de grote steden. Zij sluiten zich vaak aan bij de gewapende bendes, omdat ze geen alternatief meer zien voor hun wereld van armoede en geweld. Als je bijna dood gaat van de honger en het leger belooft je elke dag een maaltijd dan is die keuze niet zo moeilijk. En als je je hele familie hebt zien uitmoorden, kan het een veilig gevoel geven om een geweer in handen te krijgen. Meestal worden kinderen met geweld geronseld. Ze worden uit hun huis gehaald of meegenomen, nadat hun familie is vermoord. Of ze worden gekidnapt van de straat of het schoolplein. De kinderen zijn vaak misbruikt of gehersenspoeld en krijgen drugs te slikken, zodat ze zich niet bewust zijn wat ze doen. In Colombia zijn er meer dan 11.000 kindsoldaten. SCHAAMTE EN ANGST VOOR WRAAK/ De gevolgen voor de kinderen zijn vreselijk. Velen worden gedood en de kinderen die overleven zijn levenslang lichamelijk en geestelijk gewond. Door lichamelijke handicaps kunnen ze niet meer voor zichzelf zorgen en door hun psychologische trauma’s kunnen ze niet meer normaal functioneren. Veel ex-kindsoldaten hebben concentratieproblemen, zijn hyperactief of

/ 8

juist depressief. Vaak zijn ze verslaafd aan drugs en hebben ze seksueel overdraagbare ziektes zoals hiv en aids opgelopen. De kinderen zijn slachtoffer, maar tegelijk ook pleger van oorlogsmisdaden. Daarom is het moeilijk voor hen om terug te gaan naar huis. Ze schamen zich voor hun verleden als kindsoldaat en zijn bang voor wraakacties van hun dorpsgenoten en andere burgers. Daarom besloot de Don Bosco Technische school (Centro de Capacitatión) in Cali, in het zuiden van Colombia, onlangs om deze voormalige kindsoldaten op te vangen en een opleiding aan te bieden. Bijvoorbeeld Luis en Jasmine, nu allebei 20 jaar. VEILIGE THUISHAVEN/ Luis Bedoya is mager en heeft een ‘babyface’. Hij ziet er nog uit als een kind als hij zijn overall en dikke handschoenen aantrekt en zijn metalen helm opzet. Hij volgt op de Don Bosco Technische School de opleiding tot industrieel lasser. Jasmine volgt een opleiding tot kok. Zij droomt ervan om verder te studeren. In de toekomst wil zij graag een eigen restaurant beginnen. De twee kindsoldaten werden onlangs door het regeringsleger gevangen genomen en naar de Don Bosco- school gebracht. Een groot complex met tientallen klaslokalen, sportaccommodaties, een slaapzaal en allerlei werkplaatsen. Voor de kindsoldaten, die zijn gedeserteerd uit het leger van de FARC of gevangen zijn genomen door het Colombiaanse regeringsleger, is het nu een veilige plek en thuishaven.



BO E K BE SPREKING/

VOORMALIGE KINDSOLDATEN OP/

GROTERE TOESTROOM/ Terwijl de Colombiaanse regering en de FARC op dit moment in Havana op Cuba vredesonderhandelingen voeren, lijkt de rekrutering van kindsoldaten door de FARC gewoon door te gaan. Er worden nu, verspreid over het land, ongeveer vijfhonderd kinderen in programma’s, zoals dit Don Bosco project, opgevangen. Maar de experts verwachten een nóg grotere toestroom als het eenmaal tot een vredesakkoord komt. Dan zullen al die duizenden (ex-)kindsoldaten opgevangen moeten worden.

UNIEKE BIOGRAFIE PATER FRANS SCHLOOZ/ Vorige maand is een ruim 100 pagina’s tellende biografie verschenen over het leven van de salesiaan Frans Schlooz. Deze missionaris zette zich meer dan zestig jaar in voor de allerarmsten in de Indiase deelstaat Tamil Nadu. In ‘Pater Frans Schlooz 1912-1998: niemand heeft het recht om in zijn eentje gelukkig te zijn’ schildert

“Natuurlijk bidden en hopen we dat er een duurzame vrede komt”, reageert pater Mark Hyde, directeur van de ‘Salesian Missions’ (de missie-organisatie van de salesianen van Don Bosco in de Verenigde Staten). De Amerikaanse salesianen dragen financieel bij aan het Don Bosco-opvangcentrum in Cali. “En als er door de vrede behoefte ontstaat aan nog meer van deze opvangcentra, dan staan de salesianen natuurlijk klaar om bij te springen”, aldus Mark Hyde.

schrijver en journalist Albert Lamberts een boeiend portret van deze ontwikkelingswerker pur sang. Vorig jaar was het honderd jaar geleden dat Frans Schlooz in Venlo werd geboren. De auteur beschrijft het werk van de salesiaanse missionaris in India aan de hand van de overvloedige correspondentie, die hij met zijn achterban voerde. Hij plaatst hem tegen de achtergrond van de stormachtige ontwikkelingen, die het Aziatische subcontinent in die jaren doormaakte. Verder is er uitgebreide aandacht voor ‘het thuisfront’, dat zich uitstrekte van Nederland tot Amerika. Met hun hulp was het voor pater Schlooz mogelijk om zijn sociale centra in India op te zetten en uit te breiden. De biografie is verkrijgbaar voor 25,- inclusief verzendkosten. De nettoopbrengst komt volledig ten goede aan de projecten van de ‘Stichting Pater Schlooz’. Het boek is te bestellen via de website: www.stichtingpaterschlooz.nl



9/

/ DON B O S C O

GESLAAGDE STUDIEREIS VAN DON BOSCO DEVENTER NAAR TURKIJE/

OP 22 APRIL JL. VERTROKKEN 20 JONGEREN (MET VERSCHILLENDE CULTURELE ACHTERGROND) UIT DEVENTER VOOR EEN UNIEK LEERPROJECT NAAR KAYSERI IN TURKIJE. ZIJ GINGEN TER PLEKKE KIJKEN HOE DE TURKSE SAMENLEVING FUNCTIONEERT. EN VOLGEND JAAR KOMEN TURKSE JONGEREN OP HUN BEURT VOOR EEN BEZOEK NAAR NEDERLAND. EEN INITIATIEF VAN ‘DON BOSCO DEVENTER’ EN HET ROC ‘AVENTUS’ OM GROEPSVORMING EN SOCIALE UITSLUITING ONDER AUTOCHTONE EN ALLOCHTONE (VOORAL TURKSE) JONGEREN TEGEN TE GAAN. NAMENS ‘DON BOSCO DEVENTER’ REISDE PETER-PAUL BIEKMANN MEE NAAR TURKIJE. HIJ DOET VERSLAG. DOOR PETER-PAUL BIEKMANN

Twaalf uur na vertrek uit Deventer arriveerden we op het vliegveld van Kayseri in Turkije. De gastgezinnen waren er allemaal aanwezig om ‘hun’ logees op te halen. Als leiding voelden we ons een beetje ‘leeg’, zo zonder jongeren. Hoe zouden ze het doen, zouden ze het redden? Een echte vuurdoop. Plotseling opgenomen in een gastvrije omgeving waar ze zich veelal moesten redden met gebarentaal. ‘Gastvrij’ was het woord dat de jongeren voortdurend gebruikten om hun ervaringen te beschrijven. Maar zij zagen ook dat het contact met Turkse mensen totaal anders was dan verwacht. Kwam dat door de omstandigheden? Of hebben mensen in Turkije zich anders ontwikkeld

/ 10

dan Turken die naar Nederland zijn gekomen en hier al vele jaren wonen? Voor veel studenten was de ontmoeting een totaal nieuwe ervaring en dat was precies het doel van dit project. Het versterken van ‘burgerschap’, kennismaken met andere culturen en het verbreden van de horizon. MODERNE MAATSCHAPPIJ/ Het programma van de 11 dagen durende reis was divers. Natuurlijk waren er culturele uitstapjes, o.a. naar Cappadocië. Maar het primaire doel was het verkennen van de economische, juridische en sociale structuren van de Turkse maatschappij. Daarom brachten we een bezoek



aan vakbondsorganisaties, een juridische faculteit, diverse onderwijsinstellingen, een bejaardenhuis (in Turkije een zeldzaamheid!), een tandartsenpraktijk en een beddenfabriek. We ontdekken een super moderne maatschappij, waar bijvoorbeeld in het voortgezet onderwijs alle schoolboeken zijn vervangen door digitale media. Er wordt gewerkt met de nieuwste technieken en het economisch leven bruist en bloeit. Toch heeft de oude bazaar nog steeds een grote aantrekkingskracht. En ook de Shisha- barretjes waar je waterpijp kunt roken en spelletjes doen worden druk bezocht. Hoewel de stad Kayseri een moderne uitstraling heeft vallen sommige culturele verschillen al gauw op. In verschillende gastgezinnen heeft de man een behoorlijk dominante positie. Mannen en vrouwen zitten, als er bezoek is, soms gescheiden. Maar vaak zitten mannen en vrouwen ook gewoon door elkaar. De huizen zijn ruim, maar er is voornamelijk hoogbouw. Rond de wooncomplexen is er veel groen met overdekte picknick-plekken. De mensen hebben een sterke sociale band en organiseren veel samen. Vaak is er beneden in de kelder een grote ruimte die de bewoners gebruiken als ze bezoek hebben of een feestje organiseren. INCLUSION/ Opvallend was de onderlinge verbondenheid van ‘onze’ jongeren. Ze gedroegen zich verantwoordelijk voor elkaar en trokken veel met elkaar op. De studenten gingen goed voorbereid op reis. In Nederland hadden ze verschillende workshops gehad met informatie over de gemeentelijke politiek, werk-nemersorganisaties, maatschappelijke organisaties zoals de voedselbank, het BAD, maar ook over het COC. Doel van de workshops was om studenten

WE R K IN UITVOERING /

bewuster te maken van hun eigen omgeving en nieuwsgierig naar andere culturen. Niet om verschillen te accentueren, maar wel om te laten ervaren dat ‘anders ook goed is’. ‘Inclusion’ is immers de kern van ons project. ‘Inclusie’ is het herkennen van onze ‘universele eenheid’ en onderlinge afhankelijkheid. En het besef dat we ‘een zijn’, ook al zijn we niet allemaal ‘hetzelfde’. Natuurlijk waren er ook markante verschillen: geen alcohol in het straatbeeld, de massale oproep voor het gebed en eindeloos veel glaasjes thee. Allemaal anders dan bij ons, maar iedereen voelde zich erg thuis. MEDIABELANGSTELLING/ Het bezoek van de Nederlandse jongeren bleef niet onopgemerkt. 23 april is in Turkije de ‘Dag van het Kind’, een groot feest met verschillende presentaties van en voor kinderen. De aanwezige media hadden grote belangstelling voor ons en wilden graag een interview. We werden zelfs uitgenodigd in de studio van Kayseri-TV. In Deventer wonen veel mensen die uit Kayseri afkomstig zijn en die kregen zo ook het nieuws over het bezoek mee. De afsluiting van het bezoek was op 30 april, Kroningsdag. Een mooie gelegenheid voor de Nederlandse jongeren om hun Turkse gastgezinnen iets van onze cultuur te laten zien. Er waren de traditionele spelletjes zoals koekhappen, eieren lopen, spijkerpoepen, ezeltje prik etc. En natuurlijk was alles oranje versierd! Alles werd uit de kast gehaald om zich goed te presenteren en zo iets terug te kunnen doen voor de genoten gastvrijheid. Volgend jaar zijn wij aan de beurt om hier in Nederland een groep Turkse jongeren te ontvangen. Benieuwd wat zij dan van ons land vinden…



11/

/ DON B O S C O

KINDEROMBUDSMAN:

“IEDER KIND HEEFT RECHT ZONDER ARMOEDE OP TE GROEIEN”. IN ONS LAND HEEFT ÉÉN OP DE NEGEN KINDEREN TE MAKEN MET ARMOEDE. DAAROM STARTTE KINDEROMBUDSMAN MARC DULLAERT EERDER DIT JAAR EEN DIGITAAL MELDPUNT. KINDEREN EN JONGEREN KONDEN HIER HUN ERVARINGEN MET ARMOEDE KWIJT. HONDERDEN REACTIES STROOMDEN BINNEN. ONLANGS OVERHANDIGDE DE KINDEROMBUDSMAN DE RESULTATEN VAN ZIJN ONDERZOEK AAN STAATSSECRETARIS JETTA KLIJNSMA VAN SOCIALE ZAKEN. EEN RAPPORT MET ALLARMERENDE GETALLEN EN CONCLUSIES. GEMEENTEN MOETEN MEER AANDACHT HEBBEN VOOR KINDEREN DIE OPGROEIEN IN ARMOEDE. DOOR JOOST MIDDELHOFF

“Het Kinderrechtenverdrag van de VN schrijft voor dat ieder kind recht heeft op een levensstandaard, die voldoende is voor zijn of haar lichamelijke, geestelijke, intellectuele, zedelijke en maatschappelijke ontwikkeling. Eenvoudiger gezegd: alles wat kinderen nodig hebben om prettig op te groeien. Maar uit recente cijfers van het Centraal en Cultureel Planbureau blijkt dat in Nederland bijna 400.000 kinderen in armoede opgroeien. Dat is één op negen. Zij maken zich zorgen om zaken die voor Nederlandse kinderen vanzelfsprekend zouden moeten zijn. Is er voldoende eten in huis? Wordt de elektriciteit afgesloten? Kan de verwarming nog wel branden? Heb ik goede kleding? Waarom kan ik geen lid van een sportclub worden? Waarom gaan wij niet op vakantie? Veel kinderen schamen zich en durven geen vriendjes mee naar huis te nemen om te spelen, bang om te laten zien hoe de situatie bij hen thuis is. Ondanks de economische crisis is Nederland nog steeds een rijk land. Ik vind het dan ook onverteerbaar dat zoveel kinderen onder de armoedegrens leven. Eerst waren het vooral kinderen van alleenstaande bijstandsmoeders. Nu zie je ook steeds meer armoede bij gezinnen van kleine zelfstandigen, winkeliers en agrariërs”.

/ 12

UITZICHTLOOS/ Aan het woord is Marc Dullaert. In 2011 werd hij door de Tweede Kamer benoemd tot de eerste officiële kinderombudsman van Nederland. Hij is ook bestuursvoorzitter van de Stichting ‘KidsRights’, die zich inzet voor de kinderrechten in ontwikkelingslanden. Hij is onder de indruk van de honderden reacties, die er bij het digitale meldpunt van de Kinderombudsman binnenstroomden. Niet alleen van kinderen, maar ook van ouders, jeugdzorgwerkers, leerkrachten en huisartsen. De Kinderombudsman hield naar aanleiding van zijn bevindingen ook gesprekken met tientallen kinderen. “Kinderen, die in armoede leven ervaren hun situatie vaak zo uitzichtloos, dat dit ook doorwerkt op school. Ze zijn veel minder gemotiveerd. Zij kiezen voor kortere en lagere vervolgopleidingen, omdat die goedkoper zijn. En kijken dus naar de kosten en dat zou niet moeten. De keuze voor een opleiding is bepalend voor hun verdere toekomst. Kinderen ervaren het als een geestelijke druk, als het geldtekort thuis een issue is. Een op de drie kinderen maakt zich elke dag zorgen over de armoedesituatie thuis. Het wordt een steeds groter taboe. De helft van de kinderen voelt zich buitengesloten. Zij schamen zich en delen hun problemen niet met anderen en dat leidt dan weer tot sociale uitsluiting.

N IE UWS.NL/

Ze worden onzekerder en gaan zich naar anderen toe ‘vreemd’ gedragen. Ze gaan niet gelijk op met anderen. En dat heeft niet alleen nu, maar ook in de toekomst grote invloed op de kinderen”, aldus Marc Dullaert. CONCRETE MAATREGELEN/ De Kinderombudsman vindt dat voorkomen moet worden dat de armoedesituatie een stempel gaat drukken op de rest van het leven van de kinderen. En daarbij zullen bijvoorbeeld de gemeenten een belangrijke rol moeten spelen. Veel gemeenten hebben allerlei sportieve en culturele voorzieningen voor deze groep kinderen, maar het aanbod loopt sterk uiteen en is niet altijd even toegankelijk. Vaak ontbreekt een specifiek armoedebeleid voor kinderen. Marc Dullaert: “Gemeenten zouden een pakket moeten samenstellen met concrete maatregelen, die rechtstreeks aan kinderen ten goede komen. Dat zou enorm helpen. Denk aan lessen voor een zwemdiploma, een bibliotheekpas, vouchers voor zomer- en winterkleding, toegang tot het openbaar vervoer en

een wekelijkse activiteit ter ontspanning of sportieve en culturele ontwikkeling. En zij moeten nagaan of de voorzieningen de kinderen ook echt bereiken. Slechts drie gemeenten in ons land hebben een armoedebeleid dat speciaal op kinderen is gericht: Utrecht, Groningen en Pekela. En daar zie je meteen een groot verschil. In Pekela bijvoorbeeld werken 51 organisaties samen in een ‘pact’. Daar gebeurt het niet meer dat kinderen niet mee kunnen met een schoolreisje, omdat er geen geld is. Ook in Utrecht is er ‘een armoedecoalitie’. Daar kunnen kinderen bijvoorbeeld een tweedehands computer krijgen als ze naar de basisschool gaan. Zo kunnen ze gewoon mee blijven doen”. De Kinderombudsman roept de gemeenten verder op om intensief samen te werken met organisaties die zich al inzetten voor kinderen in armoede: voedsel- en kledingbanken, kerkelijke-, en sociale- en jongerenorganisaties. Ook financiële ondersteuning, schuldpreventie, onderwijs en gezondheid zijn van groot belang.

KINDERMISHANDELING EN ‘VECHTSCHEIDINGEN’/ Op 12 september publiceerde Marc Dullaert de ‘Kinderrechtenmonitor 2013’. “Het grootste probleem is dat kinderen op dit moment de rekening betalen van de economische crisis. De bezuinigingen slaan voor een belangrijk deel terug op hen. Wij moeten ons afvragen of dit acceptabel is”, aldus de Kinderombudsman. Hij maakt zich zorgen over de toenemende spanningen in gezinnen door de groeiende financiële problemen. Die kunnen volgens hem leiden tot kindermishandeling en ‘vechtscheidingen’. Hij constateert ook dat de wachtlijsten in de jeugdzorg verder moeten worden teruggebracht. Het aantal kinderen dat uit huis wordt geplaatst is “zorgwekkend”. “Veel jongeren komen bovendien in een instelling terecht in plaats van in de pleegzorg”, aldus Kinderombudsman Marc Dullaert.



13 /

/ MI S S IE

EERSTE OFFICIELE DIPLOMA'S OP SCHOLEN VAN PATER JOHAN VISSER/ VANUIT BATTAMBANG IN CAMBODJA ONTVING MISSIEPROCURATOR GERARD SCHOORL HET BERICHT DAT DAAR DIT JAAR AAN LEERLINGEN VAN DE TWEE SCHOLEN VAN DON BOSCO VOOR HET EERST DOOR DE STAAT ERKENDE DIPLOMA’S WERDEN UITGEREIKT. DE BAND MET DEZE SCHOLEN, DIE SAMEN BIJNA 800 LEERLINGEN TELLEN, IS ONTSTAAN DOOR DE BIJZONDERE MISSIE, DIE NA DE VAL VAN HET BERUCHTE RODE KHMER-REGIME AAN DE DOOR GERARD SCHOORL SDB NEDERLANDSE PATER SALESIAAN JOHAN VISSER WERD TOEVERTROUWD.

Pater Johan Visser trof in de stad Battambang en omgeving destijds een groot aantal jonge kinderen aan, die onder mensonterende omstandigheden moesten werken, vooral op de rijstvelden en in steenfabrieken. Op zijn initiatief werd aan die kinderen de mogelijkheid geboden tot alfabetisering. Er werden schoolmaaltijden verstrekt, een weldaad voor de arme kinderen, maar tegelijk een middel om aan de ouders compensatie te geven voor het wegvallen van het kinderloon. In de eerste jaren kwamen de leerlingen onder een boom of een afdak samen voor het onderwijs. Lange tijd was de tocht naar school levensgevaarlijk, want het gebied lag tot voor kort nog bezaaid met landmijnen. INFORMATIETECHNIEK/ Aanvankelijk lag de nadruk op het leren lezen en schrijven. Nu is het programma sterk uitgegroeid: absolute basiskennis volstaat niet meer om aan de jongeren toekomstperspectief te bieden in een sterk veranderende wereld. Er zijn leerwerkplaatsen voor lassen, elektrotechniek, mechanica en moderne landbouwopleidingen. Ook huisnijverheid en de vaardigheden in de dienstensector komen op het lesrooster voor. Kennis van informatietechniek is van belang. De opleiding dient afgestemd te worden op de markt. Er wordt aandacht besteed aan de ontwikkeling van een juiste arbeidshouding, zoals op tijd komen, nauwgezet

PATER JOHAN VISSER MET ENKELE LEERLINGEN

/ 14

werken, volharden. Dit alles stelt hoge eisen aan de leerkrachten en de schoolaccommodatie moet aangepast te worden. De organisatie van de scholen is in handen van de ‘Don Bosco Foundation of Cambodja’ die onder meer kan rekenen op de steun van het ‘Don Bosco Children Fund’ dat in Nederland een groot aantal donateurs telt. RELIGIEUZE GELOFTEN/ Veel van het dagelijks werk in Battambang wordt gedaan door de Zusters van Don Bosco. Er bestaan soortgelijke missies van Don Bosco in de Cambodjaanse hoofdstad Pnom Penh en een drietal andere plaatsen. Pater Johan Visser, die vorige maand 80 jaar is geworden, woont nu in de missie van Sihanoukville. Onlangs werd een nieuwe school geopend in de kustplaats Kep. Het team van Don Bosco in Cambodja bestaat momenteel uit 12 salesianen, enkele zusters en een groot aantal Cambodjaanse medewerkers, onder wie oud-leerlingen van de scholen. Het team wordt regelmatig ondersteund door tijdelijke werkers uit Europa, Australië en de Filippijnen. Tegelijk met het verheugende nieuws over de erkenning van de scholen dient ook vermeld te worden dat onlangs in deze missie twee jonge mannen hun religieuze geloften hebben gedaan. Van de salesianen zijn zij de eersten, die in het koninkrijk Cambodja werden geboren.

TOEKOMSTPERSPECTIEF VOOR HONDERDEN JONGEREN

verzameld/

Agenda / REÜNIE OUD-LEERLINGEN DON RUA/ Op zaterdag 26 oktober wordt in ‘de Villa’ in Assel de jaarlijkse reünie van oud-leerlingen van ‘Don Rua’ gehouden. Ontvangst met koffie: 10.00 uur. Ledenvergadering: 11.00 uur. Buffet en afscheid: 17.00 uur. Aanmelden: Ko Uiterwaal, Dorpsweg 69, 1697 KD Schellinkhout tel: 0229-501726 mail: [email protected]

STRAATKINDERENWEEKEND/ Van 22 tot 24 november organiseert SAMEN weer een straatkinderenweekend. Ben je geïnteresseerd in de straatkinderenproblematiek of denk je er over op een project in een ontwikkelingsland te gaan werken? Kom dan dit weekend naar Assel. Voor nadere informatie kun je mailen naar [email protected] of bellen naar 020-6792095

NAJAARSWEEKEND ‘DEEBEETJE’/ Van 18 tot 20 oktober organiseert ‘Deebeetjekampen’ in de kampschuur in Assel het najaarsweekend voor jongeren van 15 tot 17 jaar. Aanmelden: ­aanmeldingdeelnemers@ jeugdkampendonbosco.nl of tel: 06-10313100

SALESIAAN ISTVAN SÁNDOR ZALIGVERKLAARD/ Op 19 oktober wordt in Boedapest tijdens een plechtige eucharistieviering de Hongaarse salesiaancoadjuteur en martelaar István Sándor zaligverklaard. Hij werd geboren op 26 november 1914 in Szolnok en op 8 juni 1953 door het Hongaarse communistische bewind vermoord. Na de lagere school volgde István op de technische school een opleiding tot metaalbewerker. Via het Hongaarse ‘Salesiaanse Bulletin’ leerde hij Don Bosco kennen en werd onmiddellijk aangetrokken door zijn charisma. Hij wilde ook dolgraag salesiaan worden. Werd in 1936 toegelaten tot het aspirantaat in Racospalota en opgeleid tot drukker. De salesianen zagen zijn enthousiasme en na een maand mocht István naar het noviciaat. Hij ging aan het werk als jongerenwerker in het plaatselijke oratorium. Tussen 1941 en 1945 zat hij als dienstplichtige in het Hongaarse leger. In 1946 deed hij zijn eeuwige geloften. Hij werd een populaire jongerenwerker en een graag geziene leraar aan de technische school. Hij leidde honderden jongens op tot uitstekende drukkers en typografen. Tot 1949. In dat jaar werden in Hongarije alle katholieke bezittingen door het nieuwe communistisch bewind geconfisqueerd, ook die van de salesianen. István Sándor probeerde zijn kostbare drukpersen nog te redden. Maar het was te laat. In Hongarije was het gedaan met de godsdienstvrijheid. Katholieke instellingen moesten sluiten en veel geestelijken werden vervolgd. István Sándor dook onder en ging in het geheim als salesiaan door met zijn werk onder de jongeren. In het voorjaar van 1953 werd hij gearresteerd en in een schijnproces tot de doodstraf veroordeeld. Niemand heeft hem ooit nog gezien. Op de avond van 8 juni werd hij in de gevangenis opgehangen. Tot op de dag van vandaag is onbekend waar István ligt begraven.

KASBOEK VAN DON BOSCO/ In de maanden april t/m juni 2013 is meer dan €47.000,00 ontvangen voor de Don Bosco-werken buiten Europa. Bolivia

915,00

Straatkinderproject van Henk Erdhuizen

Brazilië Ziekenzorg in Tres Lagoas, zuster Petronella Janssen

1.478,62

Bulgarije

500,00

Parochie en jeugdwerk in Kazanlak

Cambodja Onderwijs en adoptieprojecten van Johan Visser

17.274,00

Colombia

180,00

Melaatsenzorg in Agua de Dios

Congo Onderwijs in Kinshasa, projecten van Kees Smeele Parochie en jeugdzorg: Dik Zwarthoed

Haïti Projecten van Wim Boksebeld Overige projecten van hulpverlening

India Jeugdzorgprojecten in verschillende provincies

839,57 14.978,62 6.200,00 176,74 1.395,16

Rwanda en Burundi

Opvoeding en jeugdzorg 2.375,00

Zuid Afrika

Straatkinderprojecten in Kaapstad 340,00

Missiewerken algemeen:

100,00 188,07 300,00

Spaaracties Straatkinderprojecten Overige projecten

TOTAAL in euro’s

47.240,78

Hartelijk dank aan alle gulle gevers! Wilt u het werk van Don Bosco financieel steunen? Dat kan door een bijdrage te storten op ING- rekening 714005 t.n.v. Stichting Don Bosco, Heideweg 52, 3768 BC Soest, met een korte vermelding van de bestemming.



15/

/ DE I NS P IRATI E VAN . . .

KEES SMEELE

KEES SMEELE IS AL MEER DAN 40 JAAR SALESIAANS MISSIONARIS IN CONGO. IN DE HOOFDSTAD KINSHASA GEEFT HIJ OP DE TECHNISCHE SCHOOL NOG EEN PAAR LESSEN EN HIJ ‘DOET’ DE FINANCIËN. KEES WERD ONLANGS 75 JAAR. IEDERE ZOMER KOMT HIJ NAAR NEDERLAND VOOR EEN MEDISCHE CHECK-UP. DIT JAAR WERD HIJ AAN ZIJN STEMBANDEN GEOPEREERD. HOE LEERDE KEES DON BOSCO KENNEN? EN HOE WERD HIJ AL DOOR JOOST MIDDELHOFF DIE JAREN DOOR HEM GEÏNSPIREERD?

Op school kreeg ik het boek van pater Charles Dury over het leven van Don Bosco in handen. Het sprak me zo aan dat ik dacht: “Dit is het, met hem ga ik in zee. Met hem wil ik verder leven en werken”. Na de nodige etappes werd ik salesiaan van Don Bosco. Dat was nog maar een begin en ik moest nog volwassen worden. Nu, na 56 jaar, begrijp ik hem en zijn opvolgers veel beter en word ik nog steeds door hen geïnspireerd. Mijn geloof is er door gegroeid. Zijn manier van leven, luisteren en stimuleren probeer ik nog steeds te volgen in mijn werk mét en vóór de jeugd in Afrika. Al die jaren ben ik steeds beter gaan zien wat Don Bosco eigenlijk bedoelde. Luisteren naar de jeugd is zo belangrijk. ‘Ik heb even geen tijd voor je’ bestaat eigenlijk niet. Don Bosco zei ooit tegen een medebroeder: “Je zou wat olie moeten kopen”. “Waarom?”, vroeg hij. “Je deur piept zo. De jongens durven niet bij je binnen te komen”. Don Bosco wilde zeggen: je moet wat meer contact zoeken met hen. Dat was écht Don Bosco: zijn medewerkers aansporen om liefdevol en open te zijn. Dat is wat ik ook probeer in Congo: openstaan en luisteren naar wat de leerlingen en straatkinderen te vertellen hebben. Ik heb jaren met stenen en beton

/ 16

gebouwd, maar daarom ben jezelf nog niet van beton. Iedereen heeft van tijd tot tijd een luisterend en begripvol oor nodig. En bemoediging. Werken mét en vóór straatkinderen is niet eenvoudig, maar wel dankbaar. Natuurlijk kunnen wij de hele wereld niet veranderen. Maar wel onze omgeving en de sfeer. Het gaat om mensen, medemensen, die ook recht hebben op wat geluk. In moeilijke tijden zeg ik altijd tegen Don Bosco: “Het is jouw werk, ik ben maar een hulpje hoor”. Maar Don Bosco en Maria, onze moeder, zijn er altijd, als het even niet meevalt. Soms vragen mensen: Wanneer blijf je nu voorgoed in Nederland? Wat een vraag… Ze kunnen beter vragen: Wanneer gaat je vliegtuig weer om zo snel mogelijk bij je mensen te zijn? Na zoveel jaar kun je de mensen daar niet zomaar loslaten. Zij hebben niet alleen ons nodig, maar ik heb ook hen nodig. We moeten samen werken aan een betere toekomst. Ik dank Don Bosco dat ik daar mag werken en de mensen, jong en oud, wat toekomstmuziek mag brengen. En mijn Afrikaanse medebroeders nog steeds kan bemoedigen en aansporen om hun eigen volk lief te hebben. Don Bosco is mijn hele leven al ‘mijn vedette’ en dat is hij nog steeds…