Dominante onderzoekslijnen sport Vlaamse universiteiten Universiteit Gent
Bewegingsanalyse o Onderzoek bij transities van wandelen naar lopen en van lopen naar wandelen, naar de interactie tussen het bewegingsverloop, de biomechanische systeemeigenschappen en de neuromotorische sturing. o Onderzoek naar de voet-grond interactie bij blootsvoets en geschoeid lopen met toepassing naar de detectie van intrinsieke risicofactoren voor overbelastingskwetsuren van de onderste ledematen. o Onderzoek naar de bewegingscoördinatie bij maximaal en submaximaal springen. o Topsportspecifieke Bewegingsanalyse Toegepaste biomechanica o Primaire preventie in school van rugproblemen bij kinderen: van detectie van risicofactoren naar interventies Motorische controle o Onderzoek naar de rol van visuele informatie bij de planning en uitvoering van interceptieve vaardigheden (reiken, grijpen, vangen, toepassingen naar verkeer). o Onderzoek naar veranderingen in de coördinatie door extrinsieke (o.a. verandering in balsnelheid) en Doctoraatsonderzoek naar effctiviteit in de sport o Onderzoek naar de motorische controle bij kinderen (met Developmental Coordination Disorder, overgewicht en obesitas) in hun dagdagelijkse vaardigheden: stappen, lopen, springen, vangen en werpen. Sportmanagement o Onderzoek naar competentieprofielen bij bestuurders van sportorganisaties. o Onderzoek naar (scouting)netwerken van sportorganisaties o Effectiviteit van co-governance-systemen in sportbeleid o Onderzoek naar Ethisch Verantwoord Sporten en o.a. de effectiviteit van ethische codes. o Onderzoek naar het effect van het decreet Ethisch Verantwoord sporten o Onderzoek naar het Olympisme en het integreren van Olympische waarden in sportmanagement o Effectiviteit van sportevenementen o Ethisch Verantwoord Sporten o Nieuwe sporten en sportparticipatie o Typologieën van sportclubs o Onderzoek rond sportsponsoring Fysieke activiteit en sportparticipatie o Onderzoek naar sedentair gedrag bij volwassenen o Onderzoek naar de omgevingsdeterminanten van fysieke activiteit bij kinderen, adolescenten, volwassenen en oudere volwassenen o Gebruik van pedometers voor het meten van en motiveren tot fysieke activiteit en de implementatie-evaluatie van interventies gebaseerd op het "10.000 stappen per dag"-project
Vlaamse Sportfederatie vzw Zuiderlaan 13 – 9000 Gent tel.: +32 9 243 12 90 fax: +32 9 243 12 99
[email protected] www.vlaamsesportfederatie.be
1/5
Computer-tailored en smartphone-based interventies ter promotie van beweging en gezonde voeding o Interventies ter preventie van overgewicht en obesitas bij kinderen o Invloed van ouderschapsvaardigheden en self-efficacy van ouders op het gezondheidsgedrag van hun lagere school kinderen o Onderzoek naar het gebruik van serious games voor gezondheidspromotie o Project Levenslijn: meer en veiligere mobiliteit bij kinderen o Onderzoek naar fysieke activiteit bij borstkankerpatiënten o Registratie, determinanten en patronen van sport en beweging bij verschillende leeftijdsgroepen (kleuters en lagere schoolkinderen, adolescenten, (jong-)volwassenen, senioren) o Interventies ter promotie van actief transport bij oudere adolescenten en jongvolwassenen Fysiologie o Carnosinemetabolisme in de skeletspier in relatie tot inspanning en diabetes o De rol van geslachtshormonen in de regeling van skeletspiermassa o Invloed van bariatrische chirurgie en trainingstherapie op de skeletspier bij morbiede obesen o Zuurstofopname kinetiek tijdens inspanning o Skeletspierdoorbloeding o Voedingssupplementen en inspanningsprestaties o Ontwikkeling van een talentidentificatie- en begeleidingsmodel in jeugdvoetbal en –handbal o Perceptueel-cognitieve vaardigheden in jeugdvoetbal en –handbal o Talentdetectie, -identificatie en -ontwikkeling Sportpedagogie o Optimale motivatie tijdens de les Lichamelijke Opvoeding: Het identificeren en manipuleren van behoefteondersteunend leerkrachtgedrag o Antecedenten van motivatie om les te geven en (de)motiverend leerkrachtgedrag bij LOleerkrachten o “I hate PE!?” Conceptualizing a need thwarting context in relation to pupils’ motivation in secondary school education o Motivatie voor LO in het beroepsonderwijs: De leerkracht als motiverende coach. o Naschoolse sport als middel tot blijvende sportparticipatie o Motiverende beoordelingsvormen binnen de les Lichamelijke Opvoeding o Letselpreventie bij en via leerkrachten Lichamelijke Opvoeding: haalbaarheid, effectiviteit en transfereerbaarheid naar de adolescente sport-actieve populatie o
KU Leuven
Bewegingsopvoeding en Sportpedagogie o Onderzoek naar vernieuwende werkvormen en leermiddelen. o Fitte levensstijl: onderzoek naar de rol van de school bij de bevordering van een levenslange gezonde, fitte en actieve levensstijl bij kinderen en jongeren. o Enkele concrete onderzoeksprojecten binnen dit onderzoeksthema zijn: Kids Today: "Couch Potatoes, Fast Food Junkies, Mediafreaks?" Comparative Analysis of Children's Lifestyles in Selected European Countries (2006-2008) Brede School met Sportaanbod (Steunpunt Jeugd, Cultuur en Sport) (2007-2011) Promoting long-term adherence to active lifestyles in school-aged youth (doctoraatsproject Cindy Rutten, 2009-2012) Bewegings- & Sportpsychologie, en Coaching o Bewegingspsychologie:
Vlaamse Sportfederatie vzw Zuiderlaan 13 – 9000 Gent tel.: +32 9 243 12 90 fax: +32 9 243 12 99
[email protected] www.vlaamsesportfederatie.be
2/5
interventiestrategieën om fysieke activiteit bij sedentairen te bevorderen (in het bijzonder het effect van zogenaamde 'life-style' interventies bij senioren en via socioculturele verenigingen) psychologische antecedenten en consequenten van gezondheidsbevorderende fysieke activiteit (o.a. kwaliteit van motivatie, zelfwaardegevoel...) o Sportpsychologie: Onderpresteren in teamsporten: situatie- en persoonsgebonden antecedenten (bv. social loafing, perfectionisme) Gedrag van sportfans (bv. reacties op fusies, lage status) Beïnvloeding bij sportjurering (bv. conformisme bij esthetische sporten) Klinische sportpsychologie (bv. gestoord eet- en slaapgedrag, mindfulness training) Communicatie- en emotiemanagement in de competitiesport (bv. omgaan met woede, bijgeloof, self-talk) o Sportcoaching: de invloed van de gepercipieerde rechtvaardigheid van de coach op de tevredenheid, de motivatie en de prestatie in teamsporten interventiestudies om een autonomie-ondersteunende aanpak van de coach bij ploegsporten te bevorderen Sociale kinesiologie en sportmanagement o Sociale Kinesiologie: bestuderen van de onderlinge samenhang van de somatische, motorische en (sport)gedragsdimensie vanuit een sociaal perspectief. o Sportmanagement: beheer en beleid in sport, sportpromotie, zowel in de publieke als in de private sector. Sportgeschiedenis: onderzoek naar bewegingscultuur in zijn historische en socioculturele context. Motorische controle en neuroplasticiteit: onderzoek naar de structuur-functie relaties en hersengedrag. Mutlidisciplinair onderzoeksgebied (gedragswetenschappen, bewegingswetenschappen, neurowetenschappen). Doel van het onderzoek is het beter begrijpen van de onderliggende principes van motorische controle bij menselijke beweging, het leerproces bij het aanleren van vaardigheden,… Biomechanica van de menselijke beweging: musculoskeletale coördinatie, sportbiomechanica, orthopedische mechanica. Inspanningsfysiologie: spiermetabolisme, trainingseffecten, sportvoeding, training in extreme omstandigheden, Fysieke activiteit, sport en gezondheid: epidemiologie van sport en fitheid, genetische aspect van fitheid, psychologie van sport en coachen.
Vrije Universiteit Brussel
Sociale bewegingsagogiek o Het beschrijven, verklaren, interveniëren en voorspellen van de acties van individuen en groepen in relatie tot het beleid. o Onderzoek naar het functioneren van structuren in de vrijetijds- en sportsector. o Vrijwilligers in sport, kwaliteit in sport, functies van sport in de maatschappij, sport als middel, sociale ontwikkeling en sport, sportbeleid, lichamelijke opvoeding, sport en toerisme, combineren topsport en studie, de rol van ouders in competitieve jeugdsport. Sportmanagement o Sport en maatschappij: focust op de studie van maatschappelijke, beleidsgerelateerde materies omtrent sportintegratie van verschillende segmenten van de populatie (jeugd, oudere, personen met een handicap,…). Dit relateert aan sportparticipatie in verschillende contexten (georganiseerd, informeel, alternatief georganiseerd,…) en niveaus (breedtesport, topsport). De
Vlaamse Sportfederatie vzw Zuiderlaan 13 – 9000 Gent tel.: +32 9 243 12 90 fax: +32 9 243 12 99
[email protected] www.vlaamsesportfederatie.be
3/5
afdeling heeft geavanceerde theorieën en methodologieën met betrekking tot het meten, ontwikkelen en verbeteren van de processen en prestaties van sportbeleid en sportorganisaties. In relatie tot de breedtesport bestudeert de afdeling voornamelijk de individuele en sociale betekenis van sportparticipatie bij specifieke “doel”groepen en de waarde van sport bij de individuele en sociale ontwikkeling bij jongeren. In relatie tot topsport ontwikkelde de afdeling in 2002 een wereldwijd internationaal onderzoeksplatform: SPLISS (Sports Policy factors Leading to International Sporting Success, zie verder). o Sportpsychologie en mentale begeleiding: focust op sport en bewegingspsychologie. De belangrijkste onderzoekslijnen focussen op carrièreontwikkeling van getalenteerde, Olympische, gepensioneerde atleten, het voorzien van ondersteuning in sportpsychologie en de ontwikkeling van sportpsychologen, de ontwikkeling van mentale vaardigheden bij jonge, getalenteerde en elite atleten en de participatie van kinderen en jongeren in sport. Bestaande en toekomstige onderzoekslijnen bestaan uit de ontwikkeling van een sportieve carrière van vrouwelijke atleten, de significantie van de junior-senior transitie bij atleten, de ontwikkeling van de carrière van elite coaches en de toegepaste gedragsanalyse van de ontwikkeling in en gebruik van mentale vaardigheden. Deze afdeling deed al onderzoek voor en projecten met de Vlaamse topsportwereld (ontwikkeling en toepassing van ondersteuning in sportpsychologische diensten voor topsportscholen en topsportfederaties,…) o Double Pass, spin-off van de VUB: gespecialiseerd in het management van de kwaliteit en prestatie in sport. Speciale aandacht wordt gegeven aan de traditionele sportclub en, meer specifiek, aan de training van de jonge leden van de club. De aanpak is gebaseerd op een volledig geïntegreerd en sportspecifiek kwaliteits-check-systeem, gericht op het structureel en duurzaam verbeteren van elke sportorganisatie. Niet alleen worden als kwaliteits- en prestatieindicatoren gemeten, ook wordt er informatie, advies en coaching gegeven aan iedereen betrokken in het proces. o SPLISS: deze onderzoeksgroep bestaat uit onderzoekers van meer dan 20 landen en is een wereldwijd leidend netwerk dat meer en meer erkenning krijgt van internationale organisaties zoals de internationale federaties, het IOC en de EU. De missie van SPLISS is het creëren van een duurzaam internationaal netwerk dat expertise in onderzoek naar topsport op meso-niveau (politiek niveau) coördineert, bundelt, ontwikkelt en deelt in samenwerking met andere beleidsmakers, nationale Olympisch comités, nationale en internationale organisaties en onderzoekers wereldwijd. De uniciteit van SPLISS onderzoek ligt in de specifieke methodes om effectiviteit in topsportbeleid te meten en te evalueren op een gemengd kwantitatieve en kwalitatieve manier. Kinantropometrie o Accurate bepaling van de lichaamsbouw en - samenstelling, onder andere door middel van de onderwaterwegingsmethode Biomechanica o In het labo biomechanica worden bewegingen van het menselijke lichaam geanalyseerd. Hiervoor zijn we uitgerust met 2 Kistler krachtenplatformen, een VICON kinematica systeem met 7 camera's, een footscan-mat (RSscan) en bestuderen we de spieractiviteit aan de hand van electromyografie. Fitheids- en Gezondheidspromotie o Evaluatie van de fysieke fitheid en fysieke activiteit van jongeren, monitoren van fysieke fitheid en activiteit,.. o Onderzoek in het veld waarvan de resultaten worden aangewend om de Belg te begeleiden naar een gezondere levensstijl. Kinesiologie en Ergonomie o Specifieke musculoskeletale mechanismen worden onderzocht.
Vlaamse Sportfederatie vzw Zuiderlaan 13 – 9000 Gent tel.: +32 9 243 12 90 fax: +32 9 243 12 99
[email protected] www.vlaamsesportfederatie.be
4/5
Resulteert in het opzetten of aanpassen van trainingsschema’s voor topsporters, in revalidatieschema’s voor patiënten,… Artrokinematika o Interne bewegingsmechanismen in menselijke gewrichten worden bestudeerd. Voorbeelden zijn het onderzoek naar patronen van gekoppelde beweging van het cervicale en het lumbale deel van de ruggengraat, onderzoek naar het mechanisme van vastzetten en losmaken in de gewrichten van de ledematen. Speciale aandacht wordt gegeven aan de variabiliteit van de intra-articulaire rotatie en translatiecomponenten bij gezonde proefpersonen en bij patiënten. o 3D bewegingsanalyse via computergestuurde elektrogoniometrie en elektromagnetische opvolgingssystemen, video-gebaseerde systemen en medische visualisatietechnieken. Menselijke Fysiologie en Fysiologie van de Inspanning o Het onderzoek is gericht op de interactie van lichamelijke inspanning op neurochemie en neurofysiologie. Het onderzoek concentreert zich op 3 verschillende niveaus: Fundamenteel – Fysiologisch onderzoek Toegepast – Klinisch onderzoek Benchmarking – Beleidsvormend onderzoek Het merendeel van de onderzoeksprojecten bevinden zich op deze 3 niveaus, waarbij fundamentele studies (bijvoorbeeld dierexperimentele studies) opgevolgd worden door toegepaste, klinische studies, die op hun beurt leiden tot benchmarking studies of beleidsvormend advies. Fundamenteel – Fysiologisch onderzoek: tijdens de fundamentele studies, waarbij experimentele studies op mens en dier worden gecombineerd, worden metingen gedaan van neurotransmitters en de hormonale secretie van de hersenen tijdens verschillende manipulaties. We voeren fundamenteel onderzoek naar de grenzen van vermoeidheid, mechanismen van thermoregulatie, en de positieve invloed van lichamelijke inspanning op neurogenese. De nieuwe onderzoekslijn rond lichamelijke inspanning, luchtvervuiling en de hersenen omvat ook dieren experimenten. Toegepast – Klinisch onderzoek: richt zich op het uitvoeren van fundamenteel onderzoek op toegepast/klinisch niveau. Opnieuw liggen alle studies binnen het domein ‘inspanning en de werking van de hersenen bij gezondheid en ziekte’. In het algemeen is het toegepast – klinisch onderzoek gericht op het bestuderen van inspanning en training bij verscheidene patiënten populaties zoals patiënten met harten vaataandoeningen, obesitas, diabetes en sportblessures. Beleidsvormend onderzoek: in de onderzoekslijn ‘pendelen met de fiets’ wordt de invloed van het gebruik van de fiets als transportmiddel op de gezondheid onderzocht. We het evenwicht tussen het gezondheidsbevorderend effect van pendelen met de fiets en inspanning in druk verkeer (vervuilde lucht). Fietsongevallen worden in detail bestudeerd bij adolescenten en volwassenen met het oog op het verstrekken van advies aan beleidsmakers rondom de vraag hoe veiligere en gezondere omgevingen kunnen worden gecreëerd. o
Universiteit Antwerpen Geen sportonderzoek (wel kinesitherapie en revalidatiewetenschappen)
Universiteit Hasselt Geen sportonderzoek (wel kinesitherapie en revalidatiewetenschappen) Vlaamse Sportfederatie vzw Zuiderlaan 13 – 9000 Gent tel.: +32 9 243 12 90 fax: +32 9 243 12 99
[email protected] www.vlaamsesportfederatie.be
5/5