SPEL: Wie heeft het licht uitgedaan? Bordspel waarbij kinderen van 8 tot 13 jaar spelenderwijs leren hoe dieren hun zintuigen gebruiken om ’s nachts en in het het donker te kunnen overleven. Ontwikkeld op de Faculteit bioingenieurswetenschappen aan de KU Leuven. Doel van het spel: Als eerste op het einde van het spelbord met 28 vakjes geraken. Daar vind je wie het licht uitgedaan heeft. Wat valt er te leren? De mens heeft stiekem het licht uitgedaan omdat hij allerlei uitvindingen heeft gedaan waardoor hij even goed ziet, hoort en voelt in het donker als de dieren. Zo maakt de mens gebruik van een nachtkijker om beter te zien in het donker, een sonar om dingen te lokaliseren en een hoorapparaat om beter te horen. Het Spelbord: Spelbord gebaseerd op het klassieke “snakes and ladders” (zie onder) maar dan met aparte tunnels, grotten, muurtjes en sporen voor de mollen, vleermuizen, katten en honden.De vakjes op het spelbord hebben elk een tekentje van een mol, vleermuis, kat , hond erop. Aan elke teken zijn een paar specifieke opdrachten verbonden die met de zintuigen van het dier in kwestie te maken hebben. Het Spel: Het spel wordt best gespeeld in een verduisterde ruimte slechts verlicht met enkele kaarsjes zodat de kinderen zich in de situatie kunnen inleven. De kinderen worden in vier (of indien er niet genoeg kinderen zijn minder) groepen verdeeld. Als het mogelijk is kan een leider elk van de vier groepen begeleiden verkleed in het dier dat erbij hoort. Elk van deze groepen staat voor een dier met specifieke eigenschappen. Deze eigenschappen worden aan het begin van het spel even uitgelegd om aan te geven waarom een bepaalde opdracht bij een bepaald dier hoort. De kinderen gooien met een dobbelsteen om te beginnen aan het spel. Het groepje dat het hoogste/laagste gooit mag beginnen. Indien een groepje op een vakje met een bepaald tekentje terecht komt moeten ze een opdracht trekken van dat bepaald dier. Deze opdracht moeten ze dan uitvoeren. Als de dieren op een vakje komen met hun eigen dier komen moeten ze de opdracht uitvoeren en mogen daarna nog een keer gooien omwille van hun kwaliteiten. Komen ze na te gooien op een vakje met een binnenweg voor hun dier op mogen ze die nemen. Maar opgepast! Als honden en katten aan een tunnel of grot komen vallen ze terug naar beneden! Net als wanneer vleermuizen en mollen aan een muurtje of een spoor komen! De eerste die aankomt op het einde (de lamp) mag de grote kaart omdraaien en voorlezen wie het licht uitgedaan heeft.
De groepen + hun kwaliteiten: -de katten:Een kat kan zeer goed in het donker kijken! Dit komt omdat zijn pupillen, dat zijn de zwarte streepjes in hun ogen, ’s nachts wel 10 keer groter worden dan overdag en zo veel meer licht opvangen. -de mollen:Een mol leeft het grootste deel van zijn leven in het donker. Toch is hij half blind. Hij is echter een echte kei in het zoeken van zijn weg op de tast en de geur in de donkere gangen. -de vleermuizen:Een vleermuis kan een mug vinden op wel 10 meter afstand, dit doet ze door geluid uit te sturen dat dan terugkaatst op de mug, dit systeem noemen we een natuurlijke sonar. -de honden: Een hond kan een mens ruiken vanop wel 200 meter afstand! Zo kan hij zijn baasje zeer goed terugvinden in het donker.
De opdrachten: Kat: -Op een tafel liggen tien voorwerpen, deze voorwerpen worden 30 seconden beschenen, daarna moet het groepje er zoveel mogelijk opnoemen. -Een kat heeft een perfect evenwicht : Stap over een rij stoelen of over een balk met je hele groepje naar de andere kant van het lokaal zonder dat iemand eraf valt. -Herken de 5 vormen en kleuren van de figuren op een wit blad bij slechts het licht van 1 kaarsje dat op 1 meter afstand van het blad staat. Zet het kaarsje stilletjesaan dichterbij om meer te zien. -Een persoon per groep maakt een tekening van een plaat die hij of zij nog nooit gezien heeft en door de anderen van de groep beschreven wordt. -Nadat in de ogen van je groep geschenen is hebben jullie nu 1 minuut om een muis te vinden in het donkere lokaal. Mol: -Voel gedurende 1 minuut aan 10 voorwerpen die in een zak steken, benoem er daarna zoveel mogelijk van. -Graaf met je neus in een pot bloem een suikerklontje op. -Prik de staart van de Mol op de juiste plaats door te voelen en te ruiken waar hij juist moet. -Maak een menselijke knoop waarbij de kinderen in de knoop zelf geblinddoekt zijn. Iemand van de groep moet deze knoop dan ontwarren door hen de juiste richting op te sturen (aanraken mag). -1 Iemand van de groep speelt voelmemory. Op een tafel liggen in een rechthoek 5 verschillende voorwerpen telkens 2 maal. Jij moet geblinddoekt eraan voelen en dan hetzelfde voorwerp zoeken. Net als bij memory.
Vleermuis: -Herken de vijf geluiden die de leiding voor je maakt. -Zoek in het donker een wekker die verstopt is in het bos/het lokaal voor hij afloopt. -Blinddoek de helft van je groep en laat de andere helft instructies geven om over een hindernissenparcours te geraken. Pas op , de rest van de groep mag dit verhinderen door ander geluiden te maken -Vleermuizen kunnen andere vleermuizen perfect lokaliseren! Een persoon gaat geblinddoekt voor zijn groep staan terwijl een aantal personen 1 voor 1 voor jou komt zitten. Raad nu hoeveel personen er voor jou zitten. -Ga aan een kant van het lokaal op een bepaald punt staan. De rest van je groep maakt een bepaald geluid op een bepaalde afstand van jou af, raad deze afstand.
Hond: -Herken 5 verschillende geuren. -volg een bloemspoor over het terrein/door het lokaal naar de plaats waar een bot verstopt ligt. -Bouw met een ooglapje op een kaartenhuis van 3 verdiepingen in het donker met om de 5 seconden een lichtflits. Een hond heeft amper dieptezicht. -Volg geblinddoekt een geurspoor gemaakt door je leiding tot op een gegeven plaats. -Test je kleurenblindheid bij kaarslicht en bij gewoon licht aan de hand van de prentjes die je leiding je toont.
Benodigdheden: -Zaklamp -10 voorwerpen -Nagemaakte muis -Bloem+suikerklontjes -Grote getekende mol (eventueel met dingen opgeplakt om te voelen) en geparfumeerd achterste. -5 dingen om geluid te maken -5 verschillende geuren (vb koffie, net aangestoken lucifer, parfum, look, afwasmiddel...) -bot (of iets anders) -Speelkaarten -Wit/geel blad met gekleurde vormen op geplakt -Deo/parfum voor geurspoor -Prenten kleurenblindheid. -5 voorwerpen x 2
