mAAITIID 2014
Beste ynwenners, Foar jim leit al wer it Maaitiidsnûmmer fan de Nijsbriif. Wylst ik op de bank sit om dit stikje te skriuwen , skynt it foarjierssintsje my lekker op de rêch. In Nijsbriif dy’t wer folskreun is mei allegearre nijs út ús doarp. Twa stikjes gean oer nije initiativen yn ús doarp. It earste initiatief komt fuort út de kommisje duorsumens. Dizze kommisje is ferline jier rûnom dizze tiid oprjochte . It doel wie om te sjen of’t der op it mêd fan duorsummens ek kânsen leine foar ús doarp. Der binne tal fan mooglikheden. De kommisje hat der foar keazen om te sjen of der kânzen lizze om oan te slúten by in ynitiatief dat al foar in diel ûntwikkele is mei namme it oprjochtsjen fan in lokale energykoöperaasje. Jim binne allegearre foar harren ynformaasje jûnen útnoege. Yn dizze nijsbriif kinne jim mear lêze oer it initiatief.
Dit had toch een leuke plaats geweest voor uw advertentie. Neem snel contact op met: Doarpsbelang - Boudina Rijpma - van der Meulen
Der is ek wer in initiatief opnij yn it libben roppen. De kofjemoarntiden foar 55+ bewenners fan ús doarpen, op de pastorie. Dizze byienkomsten binne wer opnij yn it libben roppen. Tiidens de nijbou fan it nije Teatskehús kaam der ek mei grutte regelmaat in groep senioren by elkoar yn de pastorie foar in gezamelik bakje kofje. Candida hat doetiids dizze byienkomsten opsetten. Der kaam fanút de bewenners fan Blauhús in oanfraach of’t dizze moarnen wer opnei libben yn blaast wurde koe. Nei wat tillefoantsjes en in oantal petearkes mei minsken dy’t hun meiwurking oan dizze aktiviteit ferline wolle, is it ‘kofjedrinken’ op de pastorie foar 55+ers wer in feit. Prachtich dat it sa kin. Fieders wol ik jim yn dit foarwurd allegearre útnoegje foar de jierlikse gearkomst fan it doarpsbelang op woansdei 26 maart. Hillie Terwisscha van Scheltinga - Altenburg (foarsitter)
Ynhaldsopjefte Nijsbrief
Kalinder
Algemien - Foaropwurd 3 - Ynhaldsopjefte 4 - Kolofon 4 - Kalinder 5
Sport Sport (tussenbalans) 28 Janieke Popma wint beker 29 It himd fan ‘t liif 30 Volleybal B en C naar wedstrijd VC Sneek 31
Doarpske saken “Een heer in het verkeer” 6 Gemeenteriedsferkiezings 7 � Informatieavond energie coöperatie 8 Nieuwsbrief Reidmarroute 11
St.Gregoriusskoalle 34 Historie Twa warbere bedriuwsminsken 16 Ut de alde doase: Polsspringe 29 Katholiek onderwijs in Blauwhuis, deel 2 35
Rubrieken It Ljocht op ... 12 Tien jaar later 23 Lekker Wurkje mei 24
Ferskaat Een herstart ... 55+ ochtenden 12 Deadebetinking 18 Militêre kollonne fan de kaart 20 Gurbe Douwstra komt in Tsjerke Westhim 32
Teatskehûs 23 Verenigingen EVA, kofjemoarn by REC, Harns 14 Gerben Rypma Stifting 17 Krieltoaniel 33
Datum Aktiviteit 17 – 30 maart SAC Donateursactie Tiisdei 18 maart EVA, slotavond Woansdei 19 maart ������������������������ Gemeenteriedsferkiezings Woansdei 26 maart Dorpsbelang, jaarvergadering Sneon 29 maart Mini-volleybal Workum Sneon 29 maart Krieltoniel Sneon 19 april Woansdei 23 april Snein 27 april, 16.00 oere
Blauwpop SAC Bloemetjesactie (onder voorbehoud) Omloop fan Blauhús
Snein 4 maaie Deadebetinking Sneon 10 maaie 40 jier SieSa Wykein 21 en 22 juny Sneon 28 juny
Tunfeest Vormsel, Sint VitusTsjerke
Snein 20 july
5-5 Tournament
Nóch mear witte ? Sjoch dan op www.blauhus.nl
Kolofon
Kolofon (vervolg)
Bestjoer Doarpsbelang Blauhús: Hillie Terwisscha van Scheltinga,� Foarsitter
Us eigen polysjeman Chantal Manten is rjochtstreeks berikber 0900-8844 Nijsbrief: Wurdt fergees besoarge by leden fan Doarpsbelang Blauhús Oplage: rom 300
Agnes Overwijk, Skriuwer Boudina Rijpma - van der Meulen, Ponghâlder Dominicus Hooghiemstra, lid
Om-ende-by maart, juny, septimber en desimber
Renè Couperus, lid
Advertinsjes binne tige wolkom, ynformaasje by Boudina Rijpma - van der Meulen
Sekretariaat : Broer de Wittestrjitte 5, 8615 LD Blauhûs
Meiwurkers Nijsbrief: Agnes Overwijk Jannie van der Bijl Anke Landman Nel Bekema - Hoekstra Bert de Jong Sietske Pruiksma Watze Post
Redaksje-adres: v.d. Looswei 28, 8615 LX Blauhús.
[email protected] Tige tank oan alle skriuwers en advertearders. Blauhús op Ynternet www.blauhus.nl Tineke Rijpma Michiel Zeinstra
Foto’s fan ferskate ynstjoerders
Kopij foar de oare kear ynleverje foar: 1 juny 2014
Doarpske saken - fan Dorpsbelang
Jo hawwe it foar it sizzen op woansdei 19 maart !
“Een heer in het verkeer ……”
Woansdei 19 maart binne der wer gemeenteriedsferkiezings. It giet dan oer jo eigen takomst. Sjoch mar om jo hinne, der giet gjin dei foarby of jo hawwe wol te krijen mei saken dy’t de gemeente regelt; it ûnderhâld fan diken, it leegjen fan konteners en it fersoargjen fan it grien. De gemeente ferstrekt ek jo riidbewiis en paspoart, registrearret de berte fan jo bern en jo houlik. Mar der is mear, séker yn ús grutte gemeente mei syn 74 doarpen en stêden. Bygelyks it saneamde ‘Kearnebelied’. Hjirby is elts doarp of wenwyk frege in fisy te skriuwen. Spytich genôch komt it lang net altyd oan útfiering ta. Dat moat folle better, de winsken fan de mienskip moatte liedend wêze en flot troch de gemeente útfierd wurde.
Ieder is baas over zijn eigen gedrag. Op de jaarvergaderingen van Dorpsbelang die ik tot nu toe meegemaakt heb is het verkeer(sgedrag) onderwerp van gesprek. Telkens is de conclusie ”je kunt veel regelen in verkeerstechnische zin, maar de mensen moeten het zelf (goed willen) doen”. Op verzoek van Dorpsbelang is de snelheid afgelopen periode van de verkeerdeelnemers op de V.d. Looswei geregistreerd. Veelal werd er redelijk keurig aan de snelheid gehouden. Alhoewel …. gemiddeld 40 kilometer.. in het dorp… vlakbij een school . Er waren ook enkele opvallend hogere snelheden (60 km) op momenten van de dag (zeg maar nacht) dat het vermoeden bestaat dat het “eigen” mensen zijn. Toeristen zullen doorgaans niet tijdens de nacht hier rondrijden of ze moeten wel heel erg verdwaald zijn. Nogmaals: veilig verkeer in je dorp begint bij jezelf. Momenteel staat ter bewustwording een snelheidsmeter op de Vitusdyk opgesteld. Deze verdwijnt binnenkort weer naar een ander dorp; hopelijk niet het besef dat we zelf bepalen hoe hard er gereden wordt.
We krije as riedsleden wolris de fraach: ‘wat dogge jimme dêr altyd yn dy riedsseal’? At it om myn eigen partij, de FNP, giet is it antwurd: hjir ha we us ynsetten foar foarsjennings sa as doarpshuzen en biblioteken, bettere tsjinstferliening, by besunigingen earst nei de eigen organisaasje sjen, glêsvezelkabel foar alle ynwenners, gjin wynmolens yn de Iselmar, opkomme foar de Fryske kultuer, sporten en taal, gjin miljoenen foar in nij gemeentehûs, earlike kâns foar lokale ûndernimmers ensfh. As folksfertsjinwurdigers dogge wy wurkbesites oan doarpen, bedriuwen, ferienings en ynstellingen. Mei de FNP al mear as 40 kear. Njonken riedsleden ha we ek kontaktpersoanen yn alle 74 doarpen en stêden, sy binne ús ambassadeurs. Koartsein, woansdei 19 maart is in belangrike dei, jo kieze dan de nije ried foar de kommende 4 jier. Sicco Rypma FNP Súdwest-Fryslân www.fnp2014.nl
Het snelheidsonderzoek op de V.d. Looswei zal dit jaar herhaald worden. We hopen oprecht dat hieruit zal blijken dat de gemiddelde snelheid is afgenomen en zeker de pieken zijn verdwenen. We houden u op de hoogte. Dominicus Hooghiemstra, verkeerscie.
Verslag informatieavond energie coöperatie Blauwhuis te SieSa 12-2-2104 Koos Rypma opent de informatie avond met een speciaal welkom voor Johan Kiewiet van Ameland en Rene Coster van Omrop Fryslan voor het programma Buro de Vries. Er zijn naast de initiatiefnemers een vijftien belangstellenden op komen dagen voor deze eerste informatieavond. Koos geeft uitleg aan de aanwezigen waarom deze informatieavond is opgezet. Kort gezegd komt het neer op: waarom het voor de bewoners van Blauwhuis ,Westhem, Greonterp en Wolsum interessant kan zijn om een energiecoöperatie op te richten. Er zijn in de provincie inmiddels meer van deze lokale energie coöperaties opgericht. Voorbeeld hiervan is de Amelander Energie Cooperatie (AEC ) die inmiddels de nodige successen heeft geboekt. Dhr. Johan Kiewiet als medeoprichter van deze AEC geeft een heldere uitleg op welke wijze dit initiatief is ontstaan en verder uitgewerkt. Dit is ook te horen en te lezen op de website; http://www.amelandenergie.nl/ Het initiatief is enerzijds ontstaan uit de behoefte om van Ameland in 2020 energieneutraal eiland te maken waarbij de er ook voor de bewoners winst te behalen is. Doel van het oprichten van een coöperatie is om draagvlak en maatschappelijke betrokkenheid creëren.; Dhr. Kiewiet legt daarna de opzet van een coöperatie uit waarbij de inbreng van de eigen leden en bestuursvorm duidelijk worden toegelicht. Enkele kenmerken van een lokale energie coöperatie zijn; Een coöperatie is een bedrijf, in dit geval zonder winstoogmerk. Een coöperatie is onafhankelijk. Een coöperatie heeft inbreng van eigen leden. De opbrengsten vloeien terug naar de leden. Doel van een lokale energie coöperatie is: Gebruik maken van duurzaam opgewekte energie. Prijsniveau van energie door scherp inkopen interessant houden. Subsidies en belastingvoordelen terug laten vloeien naar de leden. Dit kan als snel oplopen tot 9ct KW Helpen met het overstappen van de leverancier. Investeringen door lokale bedrijven laten uitvoeren geeft werkgelegenheid. Uiteindelijk profiteert de gehele dorpsgemeenschap ervan. Hoe werkt het: De lokale coöperatie is lid van de provinciale coöperatie “ Us Koöperatie” http:// uskooperaasje.nl/
Deze coöperatie is lid van de Noordelijk Lokaal Duurzaam (NLD) http://www. nldenergie.org/ Ook gelijksoortige coöperaties van de provincie Groningen en Drenthe zijn lid van de NLD. De NLD krijgt binnenkort de vergunning om als energiebedrijf in de markt te opereren. Hierdoor wordt het mogelijk voor de leden en klanten zelf middels de NLD duurzame elektriciteit en gas in te kopen. De winst die hiermee behaald wordt vloeit terug naar de lokale coöperatie waardoor er lokaal dan ook verder geïnvesteerd kan worden in allerlei duurzame projecten. Kort gezegd komt het er op neer dat de winst die nu naar de grote energiemaatschappijen in Nederland of zelf het buitenland gaat in onze regio blijft. Wat is voor het oprichten van een plaatselijk energie coöperatie nodig: Een enthousiaste en betrokken groep bewoners uit de genoemde dorpen die hierin willen deelnemen. De bewoners kunnen lid van de coöperatie worden maar ook gewoon klant zoals je nu klant bent van bv Nuon of Essent. Uit deze groep leden zal een bestuur gevormd worden. Dit bestuur heeft met inbreng van de leden het voortouw in het nemen van allerlei duurzame activiteiten. Indien de informatieavond en het verslag hiervan je interesse heeft gewekt willen we je graag uitnodigen voor de volgende bijeenkomst op 5 maart a.s. om 20.00 uur in SieSa. Er is dan gelegenheid om hier gezamenlijk verder op in te gaan met als doel dit initiatief tot een succes te brengen. Johan Kiewiet wordt door Koos Rypma bedankt voor zijn boeiende uiteenzetting en het beantwoorden van de vele vragen die er door de aanwezigen gesteld zijn. Wellicht is er komende zondag op Radio Frysland in Buro de Vries aandacht voor deze informatieavond. Graag tot 5 maart a.s. Koos, Evert, Peter, Goasse, Rene, Annet, Acronius.
Een herstart ….. 55+ ochtenden
Nieuwsbrief Reidmarroute Februari 2014
‘Een prachtig vaarrondje’ door: Hans van Amersfoort, voorzitter Werkgroep reidmarroute
Electric-only
Súdwest-Fryslân krijgt mogelijk een nieuw vaar-
Fryslân is een belangrijke proeftuin voor elektrisch varen. Het Friese Merenproject van provincie Fryslân wil deze schone, stille watersport
rondje: de reidmarroute. Al vele jaren was er sprake
verder stimuleren met de aanleg van electric-only routes. Op deze
van een eventuele sloepenroute vanuit Bolsward
routes mogen alleen elektrisch aangedreven boten varen. Zo kunnen
over de Blauhûsterpuollen naar oudega, langs de
recreanten daar in alle rust van de Friese natuur genieten.
prachtige meertjes nabij de Aldegeaster Brekken.
Vaarrondje Heeg
Gemeente Súdwest-Fryslân en provincie Fryslân
Inmiddels is de eerste electric-only route van Fryslân in aantocht.
kijken nu of die route er daadwerkelijk kan komen.
Er komt een vaarrondje vanaf Heeg over de Idsegeasterpoel naar Oudega. Deze route wordt op termijn een electric-only route. Om de
Weet u het nog? Een paar jaar geleden hadden we, toen het Teatskehûs plat lag, de ‘55+ ochtenden’ voor ouderen! En ja, ze zijn weer terug!
De Reidmarroute zou voor een groter aantal toeristen kunnen zor-
route klaar voor gebruik te maken, gaat provincie Fryslân langs het
gen, meer aandacht voor het gebied en een prachtig vaargebied voor
traject bruggen en duikers verhogen en de vaarten baggeren. Volgens
de streek. Wat de route extra bijzonder maakt, is dat de gemeente
planning gaat de aanleg van de vaarroute in 2014 van start.
en de provincie haar de status ‘electric-only route’ willen geven. Dit
De ontmoetingsochtenden met activiteiten worden georganiseerd onder de paraplu van Zorggroep Tellens/Steunpunt Teatskehûs. Op 24 febr. jl. was de eerste informatieochtend in de voor velen vertrouwde pastorie.
houdt in dat het vaartraject alleen toegankelijk is voor elektrische
Voormalige kanoroute
boten. Zo blijven de Friese wateren schoner en stiller.
Ook de tweede route voor elektrische boten komt mogelijk in
Maar liefst 16 vrouwen en 5 mannen kwamen hier - onder het genot van een kopje koffie met cake - luisteren naar de uitleg van Candida. Volop reacties. Een voorbeeld: toen Candida vertelde over de maaltijdservice van het Teatskehûs, ontstond er meteen ‘in drok petear’ over het genot van eten en samen eten klaarmaken. Iedereen wist wel wat lekker was en een mogelijk idee voor een ontmoetingsochtend was daar!
Súdwest-Fryslân: de Reidmarroute. Voor de route zijn verschillende Voor de totstandkoming van de Reidmarroute hebben wij een werk-
opties onderzocht. Uiteindelijk bleek de voormalige kanoroute via
groep gevormd, bestaande uit afgevaardigden van de omliggende
Westhem de beste keuze te zijn voor een nieuw electric-only
dorpen. Wij willen u als omwonenden informeren over het project
vaartraject.
en u vragen naar uw wensen. Hiervoor organiseren wij verschillende bijeenkomsten. Ook kan het zijn dat leden van de werkgroep bij u
Op dit moment heeft de gemeente echter geen geld om deze route
aan de deur komen, of al geweest zijn.
aan te leggen. In overleg met Het Friese Merenproject en Wetterskip Fryslân zijn er wellicht mogelijkheden om een aantal zaken met
Zo kunnen we in samenspraak met u een goed plan ontwikkelen.
elkaar te combineren. Dit biedt mogelijk kansen om de route alsnog
De Reidmarroute wordt immers van ons allemaal!
te realiseren. Reidmarroute De nieuwe vaarroute vanaf Bolsward krijgt de naam ‘Reidmarroute’.
Als huiswerk kreeg iedereen een enquêteformulier mee. We hebben al formulieren terug en de reacties zijn positief. Voor ons een stimulans om door te gaan en zo mogelijk de gewenste activiteiten te organiseren.
De route loopt vanaf de Bolswarder zeilvaart naar het zuiden en passeert het dorp Westhem. Indien haalbaar komt het traject ook langs Greonterp te liggen. Op de vaarroute komen watersporters tot de meertjes It Fliet, het Reidmar en het Sipkemar, dat in verbinding staat met de Aldegeaster Brekken.
Voor de mensen die geen uitnodiging of enquêteformulier hebben ontvangen, maar wel belangstelling hebben, het volgende: een telefoontje naar een van ons en /of volg de berichten in het Vitusklokje. Met vriendelijke groet en hopelijk tot ziens op de volgende bijeenkomst. Candida van Delft, Sjoeke Hylkema-Brandsma, Clasien Brandsma-Ypma, Tineke Rijpma en Nel Bekema-Hoekstra. 10
www.friesemeren.nl
11
It Ljocht op Bedrijf: Handelsonderneming Zeinstra b.v. Van wie: Jappie Zeinstra Waar: Jacobidyk 11, Blauwhuis Werknemers: Jappie zelf en vaste medewerker Richard van der Zee Openingstijden: ma.: 13:00-17:30, di t/m vrij: 8:30-12:00/ 13:00-17:30, za.: 9:00-12:00/ 13:00-16:00 Website: www.zeinstra.nl In 1985 is Jappie Zeinstra begonnen met de handel in veehouderij benodigdheden. Een keet op de ouderlijke boerderij tussen Hartwerd en Burgwerd diende als opslag voor zijn handel. Met een oude Ford Transit ging hij de boer op. In 1987 kocht Jappie de vrijgekomen Rooms Katholieke kleuterschool aan de Sinsmar te Blauwhuis. Centraal in het dorp, mooi wat winkel- en voorraadruimte plus parkeerterrein (voormalig schoolplein). Al na 4 jaar moest er een loods bij. Ook besloot hij toen ,in 1991, de functie van het pasgesloten postkantoor erbij te nemen en werd Richard van der Zee aangenomen als vaste medewerker. Vanaf toen was de winkel ook dagelijks open. Het assortiment werd steeds uitgebreider en de oude kleuterschool werd te klein. In 2007 verhuisd Zeinstra, met hulp van de Blauhúster sportverenigingen, familie en bekenden naar de huidige locatie aan de Jacobidyk 11 waar meteen een nieuwe loods bijkwam.
hiermee wordt opgewekt wordt gebruikt om de winkel te verlichten. De volgende stap zal zijn om met de energie die nog ‘over’ is (de rest energie) de winkel te verwarmen. Verder staat dit jaar de vervanging van het dak van de winkel op het programma. “At Blauhús bidde wol foar in droege wike soe moai wêze.” Momenteel wordt er ook druk gewerkt aan een webshop. Een heel karwei als je zo’n uitgebreid assortiment hebt. Naast het feit dat je via de webshop producten kunt bestellen, kan men op deze manier ook zien wat er allemaal te koop is. Producten waarvan men zich niet bewust is dat ze dit ook bij Zeinstra kunnen kopen.
Veehouders kunnen bij Zeinstra terecht voor diverse agrarische producten, uiteenlopende van veeverzorging, diergeneesmiddelen, stalinrichting, landbouwfolie tot aan spullen voor de melkerij. Daarnaast verkoopt het bedrijf werkkleding en heeft het alles op het gebied van gewasbescherming en ongediertebestrijding. De particuliere klant kan bij Zeinstra terecht voor een hele reeks doe-hetzelf artikelen, tuinmeubelen en –machines en speelartikelen (o.a skelters, speeltoestellen, trampolines).
De handel en aanloop naar de winkel loopt het gehele jaar door. “Yn Jannewaris/februaris is it rêstiger mar sa rûn april/maaie wurdt it wer drokker. Binne de boeren wer yn & op it lân en moat der fan allegeare spul kommen, dat is moai.” En zo gaan ze mooi door; op naar 2015, het jaar waarin ze 30 jaar bestaan. “Wat sille we dan ris fersinne ?”
Richard staat in de winkel en Jappie rijdt elke werkdag een route door Zuidwest Friesland, zijn werkgebied, om bestellingen te bezorgen.
Sietske Pruiksma
Eind vorig jaar zijn er zonnepanelen op de loods geplaatst. De energie die 12
13
Kofjemoarn fan de froulju’s groep “EVA” Op freed 17 jannewaris giene 23 Blauhúster froulju op reis nei de REC yn Harns. Under it genot fan in kopke kofje en oan ‘e hân fan beeldmateriaal fertelt p.r. man Menno Koopmans oer de OMRIN yn it algemien en de R(rest)en E(nergiestoffen)C(entrale) yn it bisûnder. Alle ôffalmateriaal wat bij OMRIN binnenkomt wurdt skieden om it, faaks yn in oare foarm, oan te bieden foar wergebrûk. Je tinke dan oan kompost, textiel, flessen, papier etc. Wat net mear recycle wurde kin wurdt ferbaarnd. Dit bard yn Harns. Dêr stiet de ôffalferbrâningsoven. In hiele grutte fabryk wer ’t hja 24 oeren per dei, 7 dagen yn ‘e wike de oven brânende hâlde. De waarmte, stoom, dy’t dêr bij frij komt wurdt diels brûkt om elektriciteit op te wekken en wurdt diels fia in buizensysteem oerbrocht nei de buorman; “Frisia zout.” Hja brûke de waarmte om it sâlt yn te dampen. Mei in helm op en lûdbeskermers mei ringlieding yn ‘e earen ha we in slach troch de fabryk makke. It is grut, heech en skjin en stiet fol mei grutte ynstalaasjes. We binne ûnder de yndruk fan de technyk dy’t der oan te pas komt om sa’n fabryk te betinken en draaiende te hâlden.
Wurkfolk sjogge we net yn ‘e fabryk, dy sitte foar it grutste part fan ‘e dei yn de kontrôle keamer. 3 minsken efter de bieldskermen dy’t it proses yn ‘e gaten hâlde en ien man op ‘e kraan. Dêr sjogge we Jacob. Hij is dwaande it ôffal mei in grutte griper yn de oven te gooien. Dit bard efter glês en mei help fan monitoren. Smoarch en stjonke is der eins net mear bij. Thús jo ôffal skiede is noch steeds fan grut belang. Meielkoar noed stean foar it milieu soarget derfoar dat de generaasjes nei ús ek yn in skjinne en ferantwurde omjouing grut wurde kinne. Dit wie it ferslach fan de jierlikse kofjemoarn fan de E(en)V(rouw)A(ctief). Holkje Drayer, skriuwster. 14
15
Twa warbere bedriuwsminsken In lyts oantinken oan twa warbere bedriuwsminsken yn Blauhús. No’t der gjin reaksjes mear kommen binne oer wêr’t de boeken fan it Wyt Giele Krús bedarre binne nei myn ferslach in 2012, en it wurk dat Sicco Rijpma der fan makke hat, haw ik it sykjen opjûn. It is jammer it is net oars. Dochs bin ik der fan oertsjûge dat se ergens lizze. Mei it opromjen fûn ik noch in pear âlde rekkens fan 1939 en 1940 fan it Wyt Giele Krús dy’t ik de moaite wurdich fûn om se yn de Nijskrante op te nimmen. Ien fan Jentsje Beekema, jimme allegearre wolbekend fan de lêste Nijsbrief. De oare rekken is fan Herman Flapper, dy sil alline bekend wêze by de famylje en âlde Blauhúster. Nimmen oars sil mear witte wa’t Herman Flapper wie. Derom hjir in lytse taljochting. Herman Flapper is in soan van Jitte Flapper en Reino Graafsma. Hy wie troud mei Fetsje Rijpma, in dochter fan Johannes Rijpma en Hendrina Minnema fan it Abbegeasterketting. Herman is in broer fan Lodewijk Flapper en Fetsje in suster fan Sikke Rijpma. Herman Flapper hie syn wurkplak yn in skuorke neist de trochreed fan Hugo Wybenga oan de opslach (wêr’t no de seal fan De Freonskip stiet). Beide minsken wienen foarútstribjend en woenen mei de tiid mei mar it soe ta nei de 2e wrâldkriich duorje foar’t de handel goed op gong kaam. De generaasje fan no sil har dêr gjin foarstelling mear fan meitsje kinne hoe beheind it doe wie. Der wie eigenlik gjin handel yn boerereau. De boeren hienen in meanmasine en swylmasines, it oar boere reau is pas letter kommen. Ik tink dat men blied wie dat der in fyts ferkocht waard en sa wie it ek mei radios en naaimasines. Jentsje Beekema wie neist hússkilder ek auto lakker en spuiter. Auto’s wienen der hast noch net. By myn witten hie Jan van der Berg in auto foar taksy ferfier. Ús buorman op Jonkershuzen, Tjtitze Pasma. hie in auto. Ek Titus Terwisscha van Scheltinga, boer op ‘e pleats dêr’t no de famylje Bonekamp wenne hie in autot. De sjofeur wie Wilhelmina (Miene de Boer), de lettere frou fan Klaas Galama. Ik tink dat sy de earste frou wie dy’t auto ried. Beide bedriuwsminsken gongen mei de tiid mei en dienen harren bêst om wat te ferkeapjen. Seagen sy de opkomst fan radio en auto’s al oankommen? Prachtich as de rekken betelle waard moast der in segel fan 10 sinten op plakt wurde mei de hântekening. Wat my ek opfoel, Jentsje hie yn dy tiid al in postrekkening.... Jap Galama 16
Gerben Rypma Stifting - Aktiviteiten Wat ha we dien Kulturele Kuiertocht, sneon 26 oktober 2013 Rom 70 dielnimmers. Kofjedrinke yn de âlde Vineapleats, lêzing troch Nico Minnema oer ‘feroaring fan lânskip’. Farre mei boere-preamen oer de trije Blauhúster Puollen. By Jelle en Maria yn de heaberch foardracht fan gedichten. Der is gesellich en lang ‘romsitten’ yn de Freonskip. Reve hommaazje, snein 8 desimber 2013 In grôtfolle Sint Vitustsjerke, rom 300 besiters. In ûnferjitlike middei mei klassieke muzyk, Flaamske en Fryske dichters, sang en humoristyske sprekkers. Nei ôfrin in folle Freonskip. Krimp, freed 7 febrewaris 2014 In folle tap by Gerard by Krimp, it tredde Kroechteater stik skreaun troch Gerrit Breteler. Hylaryske tafrielen oer it plattelân spile troch topakteurs. Wat geane we dwaan yn 2014 Printbriefkaarten útjaan fan únike Akwarrellen fan Gerben Rypma út de Walta kolleksje. Gerben Rypma tentoanstelling ynrjochtsje yn it sydsealtsje fan kafee ‘de Freonskip’. 17
Freed 27 juny Midsimmerjûn op Sânfurd, op of by it wetter mei bysûndere muzyk en poëzij. Sneon 25 oktober kulturele kuiertocht. We briede op in boerderijen-tocht nei en oer Hieslum. Sjoch foar foto’s en oankundigingen op www.gerbenrypma.nl It bestjoer, Hille, Doortje, Gonda, Steven en Sicco
Advertinsjes binne tige wolkom: Ynformaasje bij: Doarpsbelang - Boudina Rijpma - van der Meulen
Bysûndere gast by Deadebetinking yn Blauhûs Yehudi (Rudy) Lindeman wie yn de twadde wrâldoarloch as joadsk jonkje ûnderdûker by Tsjêbbe en Anna Bonekamp yn Westhim, wêr no Henk en Anny buorkje. Hy rûn, krekt as alle oare Joaden, grut gefaar en hie hjir feilich ûnderdak. Lindeman wennet no yn Kanada en komt, mei syn frou, spesjaal oer foar de betinking yn Blauhûs. Hy skriuwt: “Zoals U weet stond ik als kind van zeven aan de dijk in Westhem om de aankomende Canadese soldaten te begroeten, ik heb daar een duidelijke herinnering aan, ze kwamen van de richting van Blauwhuis. Ik ben vereerd dat u mij heeft gevraagd aan uw ceremonie deel te nemen”.
De Sylroede 16 (06) 20 91 61 17
Lindeman is freon wurden mei buorjonkje Sake Leenstra, “mijn eerste echte vriend”, se hawwe noch altyd goed kontakt. Lindeman is heechlearaar Engels wurden en is doctor yn de letteren. Hy hat ek in wichtige rol at it giet om it (postuum) earen fan minsken dy’t yn de oarloch Joaden rêden hawwe. We noegje eltsenien út foar dizze bysûndere Deadebetinking. Programma snein 4 maaie 2014 19.15 oere Sammelje by it Teatskehûs 19.30 oere Stille tocht nei it tinkplak by de tsjerke Betinking, koralen en krânslizzing 20.00 oere 2 Minuten stil Folkslieten 20.15-2100 oere Yn it Atrium fan it Teatskehûs Taspraak Lindeman en ynterview troch Marijke Roskam mei Lindeman 4 maaie komitee Blauhûs, Willem, Watze en Sicco 18
19
Militêre Kollonne fan de kaart Yn de nacht fan sneon op snein is in lange militêre kollonne fan jeeps en pantserweinen, ûnderdiel fan de grutte Fryske Dutch Bizon oefening, oeren lang fan de radar ferdwûn. Op de Himdyk tusken Tsjerkwert en Blauhûs wienen se noch folop yn byld, kommandant de Ruyter fan de 43e pantserinfanteriebrigade hie krekt de nije lokaasje trochjûn, doe’t se yniens fan it skerm wienen, spoarleas. By it kommandosintrum yn Boalsert wie alles yn rep en roer: ‘It like wol oft se yn in Bermuda Trijehoek sitte’! Pas oan it ein fan de nacht kaam de aap (bizon) út de mouwe: Krekt dizze sneon wienen de fjouwer komboerden ‘Blauhûs’, as tarieding op it kommende Karnaval, feroare yn ‘Fyfkesryk’. De kommandant hie dat sa ek oernommen, gjin wûnder dat jo dan ferdwale. Wês warskôge: dizze dagen swaait de Karnavals Prins hjir de scepter, net it leger! Sicco
20
21
Nieuws uit Zorgcentrum Teatskehûs
De sjaal is eraf, Met medewerking van de medewerkers en Dominicus Kuipers. Durk en Ysbrand Laat het voorjaar maar komen!
10 jaar later: Nyne Schippers en Maaike de Jager 2004 2014
Oproep voor de rubriek “10 jaar later” (zie hierboven) Graag ontvangen wij voor de volgende keer weer een inzending voor deze rubriek. Duik in uw foto-archief en stuur een “oude” en “recente” foto op naar de redactie van de Nijsbrief. Mailadres:
[email protected] 22
23
Lekker wurkje mei ... Naam: Berber Witteveen Woonplaats: Blauwhuis Geboortedatum: 24-01-1990 Geboorteplaats: Blauwhuis Opleiding: VMBO Marne; MBO Artiest drama; MBO Onderwijsassistent
bijvoorbeeld eten, naar de wc gaan, jas aandoen, schoenen aandoen, of spelen.
Via via is Berber bij Aukje terecht gekomen. “Ja, ik hie myn earm kapot no dus ik koe niks, alline mar praette”. Alweer meer dan een jaar werkt Berber bij Aukje samen met Aukje’s dochter Jetske. Berber is een levensgenieter en ziet wel wat er op haar pad komt. Op dit moment is dit echt leuk.
Aflevering 8: ‘Duizendpoot met zere arm’ Berber Witteveen. Berber Witteveen droomt ervan om vrachtwagenchauffeur en een eigen huis in Blauwhuis te hebben. Ze is werkzaam bij Aukje’s Zorgaanbod in Blauwhuis en werkt met kinderen die ‘anders’ zijn. De meeste kinderen die tijdelijk/permanent bij Aukje verblijven, hebben een autistische beperking. Iedere dag is anders, iedere keer weer schakelen op nieuwe situaties, het is uitdagend maar soms ook zwaar. Wat voor ons de normaalste dingen zijn, kan moeilijk zijn voor de kinderen waarmee Berber werkt.
moeite om te begrijpen wat er gebeurt. Ook snappen zij vaak niet goed wat andere mensen bedoelen of voelen. Autisme zie je niet aan de buitenkant, maar het heeft grote invloed op iemands leven. Elke dag opnieuw. Autisme kent vele gezichten. Sommige mensen met autisme zoeken weinig contact met anderen. Anderen doen dit juist heel actief, maar vaak op een manier die ‘vreemd’ overkomt. Er zijn mensen met autisme en een (lichte) verstandelijke beperking maar ook mensen met een hoge intelligentie. Sommigen kunnen een behoorlijk zelfstandig leven leiden, anderen hebben hun leven lang veel hulp nodig. Maar voor iedereen met autisme geldt dat het knap lastig is om te leven in een wereld die je niet begrijpt, en die jóu niet begrijpt. Ruim 1% van de Nederlanders – ongeveer 190.000 mensen - heeft een vorm van autisme. Bron: NVA Nederlandse Vereniging voor Autisme.
Autisme is een aangeboren stoornis in de hersenen. Alles wat mensen met autisme zien, horen, ruiken etc. wordt op een andere manier verwerkt. Dat brengt een andere mix van sterke en zwakke kanten met zich mee. Mensen met autisme hebben vaak een goed oog voor detail, zijn ze eerlijk, recht door zee, analytisch en hardwerkend. Ook hebben ze moeite met overzicht houden en sociale contacten leggen. Het aantal interesses of activiteiten is beperkt. De meeste mensen zien de wereld als een film, maar mensen met autisme zien de wereld eerder als een stapel losse foto’s: zij zien minder samenhang. Hierdoor kost het hen veel
Bij Aukje wordt een zo vast mogelijk dagprogramma aangehouden met een vaste structuur. Kinderen die verblijven bij Aukje’s Zorgaanbod worden onder andere geholpen door dagelijkse gewoonten visueel te maken, 24
Vol enthousiasme verteld Berber verder over waar ze in het verleden heeft gewerkt. Bij Hylkestein in Bolsward in het restaurant en de keuken. Vier jaar als kamermeisje bij Hotel de Wijnberg in Bolsward en zes jaar by cafe de Freonskip op zondag. “Ik mei graach gek dwaan. As ik dan in keamer skjin meitje moest yn Hotel de Wijnberg batste ik der faak yn mei in dikke brul. Doe ha’k wolris hân dat der nog in stel op béd lei” verteld Berber met een dikke grijns. Samen met haar beste vriendin Annebel Lemstra alias ‘Myn Bepke’ werkte Berber bij Syperda botenverhuur in Gaastmeer.
Van al deze handelingen of activiteiten zijn kleine tekeningen gemaakt, die picto’s worden genoemd. Deze picto’s hangen door het hele huis en maken het voor de kinderen makkelijker en overzichtelijker bij alles wat er staat te gebeuren. Wijk je af van deze structuur dan raakt het kind overstuur. Berber noemt een voorbeeld: een kind krijgt altijd s’ middags om vier uur 2 stukjes appel, een koekje en drinken. “Ik tocht dan wolris, eh no, noch in stikje appel net! No dat koe net, hielendol oerstjoer. Net trije, mar twa stikjes appel”. Voor het kind is het zeer vermoeiend en frustrerend wanneer af wordt geweken van de dagelijkse gewoonten. Iedere dag leert Berber bij en ook iedere dag is het weer een verrassing wat haar te wachten staat. Een ander middel om overzicht voor deze kinderen te creëren is, activiteiten in tijd zetten. Bijvoorbeeld: trampoline springen 15 minuten. Hiervoor wordt een Time Timer gebruikt, dat is een soort van kookwekker waarop de kinderen zelf kunnen zien hoelang ze, in dit geval, gaan trampoline springen. Door activiteiten in tijd te zetten wordt rust gecreëerd bij het kind.
Naast werken bij Aukje heeft Berber nog een tal van werkzaamheden waar ze zich wekelijks mee bezig houdt. Zo is ze interieurverzorgster bij Sie Sa, waar ze een keer in de week de boel grondig sopt. Maar ook de kantines van Kuipers Mechanisatie uit Greonterp en Witmarsum zien er dank zij Berber spik en span uit. “En dan help ik myn heit mei klusjes die’t him tefolle tiid kosje”. Daarbij moet je denken aan het ophalen of wegbrengen van auto onderdelen. Of het ophalen, wegbrengen of zelfs slepen van auto’s. “Ik bin echt oeral yn Nederlân wol west om auto’s op te 25
heljen. “Der stie ik dan wer op in ien as oare station yn Nederlân te wachtsjen mei in pear griene kentekenplaten under de earm”. Altijd was het afwachten door wie Berber dan weer werd opgehaald. Dat was nog in de tijd van de OV kaart. Nu doet Berber via Facebook oproep als ergens weer een auto moet worden opgehaald. Dat levert hilarische situaties op. Laatst reageerde Hester Hylkema, die moest ook naar Groningen. Het zou gaan om een oranje bestelbusje. Eenmaal aangekomen stonden er 20 dezelfde oranje bestelbusjes en 1 witte. Ja, welke moet het dan zijn. Na uitvoerig overleg met ‘heit’ wordt besloten of de auto wel dan niet mee terug gaat. “Heit is fansels garage Witteveen en Brouwer ut Blauhús, wol efkes reklame meitsje no”.
Hartman Witteveen in het Fries geschreven vertolking van Het dagboek van een Herdershond. In dit openlucht theaterstuk schitterde Berber in de rol van Gretha waarin ze met Kapelaan Verheugt een onmogelijke romance beleeft. De opleiding MBO Artiest Drama die ze volgde aan het Friesland College in Leeuwarden kwam hierbij goed van pas al was het niet een bewuste keus. Zo als zo velen wist Berber ook niet precies wat ze wou. “Ik tocht dat ik dit wol koe”. De opleiding doet het goed op de cv. Op een sollicitatiegesprek wordt er altijd naar gevraagd en positief op gereageerd. Samen met Elly Hobma heeft Berber destijds als examenopdracht een eigen voorstelling in elkaar gezet genaamd: “Kees Knyn”. Om breder in de markt te staan werd ook nog de opleiding MBO onderwijsassistent gedaan in Heerenveen. Daarbij liep Berber 1 jaar
Friesland en misschien wel half Nederland heeft Berber leren kennen als Gretha uit ‘It Deiboek’, een door
Kapelaan Verheugt en Gretha
26
“Mei alle Wille”
stage op de Julianaschool in Sneek
einde Blauhúster Merke 2012. “Ik ha sân moanne mei gips om roun en toen moast ik ûnder it mes. Der is in pinne yn it bot setten en dy sit der no noch yn”. Pijnlijk is het nog steeds maar Berber hoor je niet klagen.
Naast alle drukke werkzaamheden maakt Berber deel uit van diverse besturen. Zo is ze voorzitter van de KPJ, zit ze in het Sie Sa bestuur, Blauwpop en het kampbestuur fan ‘Mei alle Wille’ (voorheen Rooms Fries Bond). (Foto 4) De tijd die er dan nog overblijft gaan op aan hobby’s. Berber is een familiemens, past graag op kinderen, doet aan voetbaltraining en “fansels útgean. Op Stap!” Dat laatste ging tijdens het Matinee van de Blauhúster Merke 2012 zo uitbundig… Naarmate het matinee duurt moet er, zoals we dat gewend zijn, nog even een stunt worden bedacht. Een glijbaan, kuilplastic wordt tegen de dijk van de Sylroede gespannen, een beetje zeep en glijden maar. Ook Berber glijd driftig mee en alles gaat prima totdat ze een rondje door de tent gaat rennen. Ze slipt, valt achterover op de grond, “Ik koe myn linker earm net mear bewege”. Een ambulance, verband om de arm en
Berber is single en woont nog met Heit, Mem en zus Minke in Blauwuis. Dat je in je dromen moet geloven bewijst Berber, want ze heeft inmiddels een huis in Blauwhuis. We bedanken Berber voor haar enthousiast en openhartig verhaal en wensen haar succes met haar werk, hobby’s en dromen. Kijk voor meer info op >>> www.aukjeszorgaanbod.nl Volgende keer in ‘Lekker Wurkje Mei’…: De mannen van het kostershuis
27
Sport (door Bert de Jong) VV. Blauwhuis De voetballers komen net uit de winterslaap en daarom geen overzicht van de prestaties op de groene velden. Wel vermeldenswaardig is het feit dat een afvaardiging van het eerste elftal het zaalvoetbaltoernooi heeft gewonnen waaraan alleen clubs uit de voormalige gemeente Wymbritseradiel deelnamen. Damclub “De Skyfkes ( tot 22 februari) De dammers bevinden zich zo langzamerhand in de slotfase van de verschillende competities. In de A-Poule gaat Bernard J. Kroon fier aan kop. Marcel Altena en Manfred de Wolff moeten 1,5 punt goedmaken op de koploper en zullen dus alle zeilen bij moeten zetten. In de lange staart van de A-Poule is het razend spannend. Maar liefst vijf spelers zijn ‘kandidaat’ om te degraderen. George Galema en Johan Flapper sprokkelden beide vier punten bij elkaar. Eppie Bootsma, Jappie de Jong en Anton Popma sluiten de rij met elk 3,5 punten. In de BC-Poule is Jan Willen Wijbenga koploper met 7,5 punten. Akke Renske Walinga volgt op een halve punt achterstand. Jan Galema is de rode lantaarndrager met een halve punt.
De meiden van Punt Ut B1 doen het prima . Met 26 punten wordt momenteel een derde plek ingenomen. De meiden van Punt Ut C1 doen het boven verwachting en zijn met 37 punten koploper! De kans is aanwezig dat er een kampioenschap kan worden gevierd. Succes dames…. De meiden van Punt Ut C2 komen uit in dezelfde competitie als Punt Ut C1. Ook zij zijn in het linker rijtje te terug te vinden en daar mag dit ‘ eerste jaars team’ best wel een beetje trots op zijn. Janieke Popma wint nationale beker Het damesteam van Volleybalclub Sneek, waar Blauhúster Janieke Popma (libero) deel vanuit maakt, heeft zondag 23 februari jl. in Zwolle tegen het team Peelpush uit Meijel de nationale volleybalbeker gewonnen. Na een achter stand van 0-1, werd de winst met 3-1 veiliggesteld. Proficiat Janieke….
Ut de alde doase: Polsspringe
De jeugd Is verdeeld in een D-Poule, een E-Poule en een F.Poule. In de D-Poule is Domien Witteveen koploper met 8 punten. In de E-Poule heeft Marrit de Jong de laatste periode goede zaken gedaan en leidt met 10,5 punten. In de F-poule zullen Femke Steenstra en Marije Frankena waarschijnlijk uit gaan maken wie zich straks kampioen mag noemen. Op zaterdag 22 februari jl. werd de finale van de Friese jeugdkampioenschappen dammen gehouden in Oudega. Bij de pupillen eindigde Marrit de Jong op de derde plaats. Nynke Brouwer mocht zich na afloop kampioen bij de beginners noemen. Dat was voor ons reden om Nynke ‘it himd fan it liif’ te vragen. Volleybalvereniging Punt Ut (tot 22 februari) Ook de volleyballers bevinden zich in de eindfase van de verschillende competities. De dames van Punt Ut 1 staan veilig in de middenmoot en kunnen vrijuit naar het einde van de competitie toewerken. Dit geldt in principe ook voor de dames van Punt Ut 2 al moet gezegd worden dat het verschil met de bovengeplaatste teams (m.u.v. de koploper) minimaal is zodat er misschien nog iets te halen valt. Punt Ut 3 behaalde tot nu toe 8 punten en staat daarmee op de één na laatste plek. Een eindsprintje kan het leed misschien nog wat verzachten. 28
Polsspringe mei Peaske, dat wie jierren lang tradysje fan dizze mateploech. It springen is wat minder wurden mar de Freonskip is bleaun. Pieter Rijpma, Bert de Jong, Durk Nijdam, Sjoerd Huitema, Eppie Bootsma, Bennie vd Berg, Niek Popma, Hartman Witteveen. Fotograaf Sicco 29
It himd fan it liif’
Hoefolle partijen moasten der damd wurde om Frysk Kampioen te wurden? Fiif partijen
(door Bert de Jong)
Eltsenien belibbet syn as har sport(en) op in eigen wize. Ek hat eltsenien in eigen ferhaal. Hoe belibbet bygelyks ien in kampioenskip as in degradaasje as in oar besûnder barren yn de sport. Fansels giet dizze rubryk foar in grut part oer de sport mar ek oare algemiene saken komme oan ‘e oarder. Foar dizze ôflevering fan “himd fan it liif” wienen wy te gast by NYNKE BROUWER. Nynke waard sneon 22 febrewaris 2014 Frysk Kampioen dammen foar begjinners yn Aldegea! In prachtige belibbenis fansels. Heechtiid om Nynke it himd fan it liif te freegjen. Want wy wolle fansels no alles oer har wite..... Namme: Nynke Brouwer Berne: 19 jannewaris 2005 Nammen heit en mem: Hendrik en Aeltsje Hokker klasse basisskoalle: groep 5 Mei hokker sporten hâldst do dy dwaande: mei fuotbal, damjen en streetdance Wannear begien mei dyn earste sport (hokker): mei fuotbal (fan groep 3 ôf) Dyn spesjaliteit yn de sport: -by fuotbal: keepe -by damjen: goed neitinke
Hast do alle partijen wûn. Ien partij remize en de oaren wûn Wie it op it lêst spannend. It wie hiel spannend. Ik moast hiel lang wachtsje op in oare partij en dêr kaam remize út. Dêrom waard ik kampioen. Hie ien fan dy tsjinstanners wûn, dat hie ik in beslissingswedstriid spylje moatten. Fan wa hast de bekers yn ûntfangst nommen: Fan Jappie de Jong Oan wa hast de bekers allegear sjen litten en wat wie de reaksje. Heit en mem, pake en beppe, myn omkes en in protte bern. Eltsenien fûn it machtich. Kinst wat fertelle oer de wikselpriis. Hoe grut is dizze priis en stean der ek oare minsken út Blauhús e.o. yn. It is in hiele grutte beker. In man út de Gaastmar hie de beker (as jonkje) trije kear wûn en mocht him hâlde.No hat hy de wikselbeker wer beskikber steld. Yn de beker stean ek (âld) Blauhústers lykas Germ Bruinsma, Bernard Kroon (1990-1991) en Manfred de Wolff (1991-1992). Idoal: One Direction Fakânsjelân: Dútslân Iten: Taco’s Drinken: IJsthee Televyzje: Spangas en Voice of Holland Bêste film: The Muppets Bêste Boek: Sjakie en de chocoladefabriek Muzyk: One Direction Karakterskets: Ik bin in fleurich famke
Verslag bijwonen wedstrijd VC Sneek door jeugdleden van de c en b Dankzij bemiddeling van Willem de Boer was de jeugd van Punt ut uitgenodigd voor het bijwonen van een thuiswedstrijd tussen VS Sneek en Alterno op zaterdag 1 februari.
Earste trainer: -by fuotbal: ? -by damjen: Jappie de Jong Hichtepunt yn dyn koarte sportlibbensrin oant no ta: -by fuotbal: Kampioen wurde mei de F-pupillen -by damjen: Frysk kampioen wurde Djiptepunt yn dyn koarte sportlibbensrin oant no ta (as binne dy der noch net): -by fuotbal: te folle doelpunten tsjin -by damjen: tsjin mindere dammers ferlerne
30
Uit naam van de evenementen commissie van VC Sneek werden we verzocht om ons zaterdags om 19:00 bij de sporthal te melden. Samen met enkele begeleiders werd de jeugd in de auto geladen en naar Sneek afgezet, waar we een plaats kregen op de koptribune, en iedereen een zakje chips en drinken kreeg. De zaal zat redelijk vol en nadat de Dames hadden ingespeeld, begon de wedstrijd tegen Alterno die een plaats hoger staat in de competitie. Ondanks het inspelen kwam Sneek er de eerste set niet aan te pas en werd vrij kansloos verloren hoewel aan het einde van de eerste set Sneek duidelijk beter in 31
het spel kwam.
Krieltoaniel
De tweede set was Sneek lang de bovenliggende partij, maar werd de set net verloren mede doordat Sneek maar liefst 5 opslagfouten had, en de buiten aanvalster van Alterno bij wijze van spreken de gaten in de vloer smashte.
Alle sneontejûnen is der in flinke ploech krieltoanielers yn aksje. Oant de krystfakânsje hâlde wy ús dwaande mei frije ymprovisaasjes en as it dan jannewaarje wurden is stekke we de hollen bijelkoar om ris te betinken oer wat fan tema as we ús ymprovisaasjetoaniel foar publyk gean litte sille.
In de derde set zat Sneek goed in het spel en werd er verdiend gewonnen, helaas konden ze dit in de vierde set geen vervolg geven, hoewel er aan het einde van de set nog een verschil van 7 punten achterstand bijna weggewerkt werd. Al met al een mooie wedstrijd , waarbij de jeugd heeft kunnen zien wat ze kunnen bereiken met als voorbeeld de Libero’s Geldau de Boer In VC Sneek Dames 2 en Jannieke Popma in Dames 1 , die ook nu gehele wedstrijd opgesteld bleef .
De spilers binne allegear like entûsjast en sitte fol ideeën. Dus as jimme op 29 maart nei de Freonskip komme en dizze jongelju yn aksje sjogge, kinne jim bêst ris tinke: hoe betinke se it! En lyk as alle jierren is it ek foar de spilers wer in ferrassing hoe’t it der krekt út komt te sjen, want oan it lêst momint ta feroaret de act. It stik dat fan’t jier bijelkoar ymproviseard wurdt, hat dan ek as titel krigen:
Al met al reclame voor het Volleybals spel en zeker voor herhaling vatbaar.
KRIELFICTION
Namens Punt Ut Marcel van der Molen
Yn de sketskes gean de spilers op tiidreis en meitsje dan fan alles mei, want ja, op it toaniel giet de wrâld foar jo iepen en is alles mooglik.
Gurbe Douwsma komt del yn-by de tsjerke fan Westhim. Op de Neisimmerjûn op 12 septimber 2014 komt Gurbe Douwsma del yn-by de tsjerke fan Westhim. De kaarten å € 10,00 kin serservearre wurde op it mailadres
[email protected] Al sûnt syn jongensjierren hat de Drachtster trûbadoer Gurbe Douwstra de muzyk as syn grutte passy en hjoed de dei sjongt hy yn syn memmetaal, it Frysk. In sjonger/lietskriuwer, dy’t syn ferskes bringt yn de styl fan de Fryske trûbadoers. Lietsjes, dy’t farieare fan mankelike harksankjes oant fleurige ferskes oer de nuver¬aar¬dige saken fan it libben. De teksten farieare allike bot as de muzyk, fan somtiden hast sentimenteel oant healwiis en koartswilich, mei in flinke doasis selsspot, mar allegear rjocht út it hert. In protte fan dy lietsjes binne werom te finen op de trije cd’s, dy’t hy oant no útbrocht hat: ‘Dizze Stoarm’, ‘Myn eigen paad’ en ‘Thús’. Gurbe Douwstra is ek ien fan de Fjouwer Trûbadoers en is dan yn it selskip fan Piter Wilkens, Doede Veeman en Jaap Louwes. Foar de muzyk dy’t hy solo, mar ek yn alle oare gearstallings makket, hat er de term ‘Frisicana’ betocht, mei in knypeach nei de ‘Americana’ in styl dy’t troch in protte singer/songwriters brûkt wurdt. 32
33
Nijs fan de St. Gregoriusskoalle ‘Een goede buur en een verre vriend’ Yn de moanne jannewaris ha we om it lêzen en foarlêzen te stimulearen meidien oan it ‘Nationaal Voorleesontbijt’. We hoechden fan’t jier net sa fier te sykjen om foarlêzers. Sûnt koart ha we troch it Comeniusproject ‘verre vrienden’, mar we ha ek al jierrenlang ‘een goede buur’. Sa kamen der woansdei 22 jannewaris fiif minsken fan it Teatskehús by ús op skoalle foarlêzen. Dit bliek in grut súkses, de bern binne prachtich foarlêzen en neitiid ha de âldste learlingen de jassen gau oandien om de minsken yn it Teatskehús ek op in ferhaal te traktearen. Earder hiene de bern fan groep 5 en 6 it ferhaal fan it wyfke fan Starum al útspile en dêr in Powerpoint fan makke. Dit ferhaal ha Koos en Hidde yn it Ingelsk yn Frankryk ferteld en nó fertelden de bern fan groep 8 it wer yn har eigen wurden oan de bewenners fan it Teatskehús. Al mei al ha we in smûke moarn hân!
Dan noch even in nijtsje dat niks mei buorlju of fiere freonen te krijen hat. We krigen yn jannewaris ek in dei besite fan de ynspeksje fan ûnderwiis. De ynspekteur hat de hiele dei by ús op skoalle west en oan it ein fan de dei ús fertelle kinnen dat we op’e nij it predikaat ‘grien’ fertsjinne hawwe. En dêr bin’wy fansels tige mei ynnommen!
De geschiedenis van het katholieke onderwijs in Blauwhuis (2) Voor dit deel van de geschiedenis heb ik geput uit mijn eigen herinneringen en (foto)archief. Maar ook deze keer heb ik weer informatie opgezocht en overgenomen uit het Tinkboekje Reuny Blauhûs - 21 juny 1986 door Johannes Rypma (van de Vitusdyk). Aanvullingen en opmerkingen zijn altijd welkom. Mijn mailadres:
[email protected] Veel leesplezier bij dit tweede deel! Nel Bekema-Hoekstra Van ‘taalschool’ naar lagere school Het oude schooltje, dat sinds 1904 door een gang verbonden was met St. Theresia Gesticht, begon aardig te groeien en werd al gauw te klein. In 1920 waren er 142 leerlingen, en dat aantal was zo groot, dat er in plaats van 3 leerkrachten 5 nodig waren.
Earder fertelden we al dat we yn novimber nei ús partnerskoalle yn Frankryk west ha. No kinne we jim witte litte dat we yn maart nei ús partnerskoalle yn Ingelân sille. We komme dêr mei in hiele delegaasje Blauhústers. Net allinnich twa learkrêften en twa learlingen fan ús skoalle sille mei, mar ek in oantal stazjêres dy’t har foar it projekt ynsetten ha. Tine Nieboer hat mei Cisca Staverman, fan de Skotsploech út Boalsert, de bern folksdûnsen oanleard, dy’t sy yn Ingelân wer oan ús partnerskoallen sjen litte sil. En Ymkje van der Zee en Nynke Attema ha mei de bern ûntwerpen makke foar de Comeniuskalender en sy sille dit op de skoalle yn Ingelân presenteare. As we wer weromkomme sille we ferslach dwaan op de site fan skoalle en Blauhús en yn de simmernijsbrief hâlde we jo ek wer op’e hichte fan de gong fan saken.
34
De wens om een nieuwe katholieke school te bouwen ging in vervulling. Architect H. Kroes uit Amersfoort maakte de tekening en op 17 november 1920 had de eerste steenlegging plaats van de huidige St. Gregoriusschool door Pastoor v.d. Berg. Op 7 juni 1921 werd de nieuwe school ingewijd door deken Veldhuizen van Sneek. 35
De oude school werd toen als bewaarschool en verenigingslokaal gebruikt. In 1929 was het aantal leerlingen al opgelopen tot 224 en werd er een extra leslokaal en een gymlokaal bij de school gebouwd. In die tijd was het moeilijk om in een plaatsje als Blauwhuis aan vol¬doende personeel te komen, vooral in tijden van schaarste. De Zusters waren een stabiel gedeelte van het personeel. De Algemene Overste behield zich echter altijd het recht voor om de Zusters te verplaatsen, maar zorgde steeds voor plaatsvervangsters. Dat was erg gemakkelijk. In 1950 kwam er echter een schrijven van het Moederhuis, dat de twee school¬zusters zouden worden teruggenomen zonder plaatsvervangsters. Gelukkig lukte het toen om een onderwijzer en een onderwij¬zeres te benoemen. Maar in 1955 was het weer zeer moeilijk met het vervullen van een vacature. Het kerkbestuur deed in die noodsituatie nog eens een beroep op de Congre¬gatie en deze stuurde weer een zuster! Dit gebeurde ook in 1959, toen zich eenzelfde situatie voor deed.
kon het schoolgebouw door burgemeester Cazemier worden her¬opend. In 1980, werd door het hoofdbestuur in Amsterdam, na overleg en besprekingen, besloten, dat het zusterhuis in Blauwhuis zou worden opgeheven. Op 4 maart 1980 vertrokken de zusters uit Blauwhuis. Alleen zuster Chrysogona (lekennaam: Waltje Huitema) bleef achter. Zij bleef, als laatste zuster, werkzaam in het onderwijs. Ze overleed op 30 december 1985. Met haar overlijden werd op de lagere school het tijdperk van de zusters afgesloten. Van bewaarschool naar kleuterschool.......... Op 1 juni 1904 begon zuster Suzanna de bewaarschool in het Theresia Gesticht. Toen in 1921 de bouw van de huidige St. Gregoriusschool een feit was, werd de oude school als bewaarschool in gebruik genomen.
De school in Blauwhuis was niet alleen een van de eerste katholieke scholen in Friesland, maar ook de eerste katholieke tweetalige school. Het Fries in de laagste twee klassen werd in het begin gegeven juffrouw S. de Jong en de heer Sj. Palstra en later door zuster Chryso¬gona. Op 28 februari 1964 werd de ‘Stichting R.K. Scholen te Blauwhuis’ opgericht, een nieuw schoolbestuur onafhankelijk van het kerkbestuur. Dit stichtingsbestuur maakte zich druk voor een grondige verbouw van de St. Gregoriusschool. In september 1965 werd hier een ontwerp voor gemaakt. De verwezenlijking van de plannen duurde echter wel lang. De zusters vertelden verhalen uit de bijbel en dat ‘Onze Lieve Heertje’ in de kerk woonde achter het gouden deurtje van het taber¬nakel. De kinderen kwamen thuis met prachtige tekeningen en vlechtwerkjes en als heit of mem jarig was, konden ze een toepasselijk versje opzeg¬gen. Ook leerden de kinderen kinderliedjes zingen en in de handjes klappen, maar ook om stil in de bank te zitten en mooi in de rij te lopen. Dat vonden ze later op de ‘grote’ school een heel gemak. Van 1904 tot 1956 werkten de zusters pro deo, voor niks!
Pas in april 1971 kon met het werk worden begonnen. De verbouwing bracht veel ongerief voor het personeel en de kinderen met zich mee, maar op 8 maart 1973 36
In 1956 trad de Wet op het Kleuteronderwijs in werking en kwam er subsidie van het Rijk en de Ge¬meente. Subsidie betekende: salaris voor de zusters. De bewaarschool werd kleuterschool met de naam St. Jacob. De bestaande kleuterschool in het St. Theresiahuis voldeed echter lang niet aan de eisen van het Bouwbesluit Kleuteronderwijs en bovendien kon het 37
There¬siahuis deze ruimte goed gebruiken voor uitbreiding. Zo kwam men op de gedachte een nieuwe kleuterschool te stichten, maar door interne moeilijk-heden kwam de eerste aanvraag van 1 oktober 1959 vijf jaar in de ijskast. Het kersverse bestuur van de op 28 februari 1964 opgerichte ‘Stichting R.K. Scholen te Blauwhuis’ vatte de plannen opnieuw op. Toen de nieuwbouw van het St. Theresiahuis begon en de kleuterschool een gebrekkige overwintering doormaakte in de lagere school, werd de bouw voor een nieuwe kleuterschool wel heel erg urgent. In 1969 begon men daarmee. De eerste steen werd gelegd door Zr. Clementio en mejuffrouw Catrien Witteveen. Op 1 augustus werd het gebouw in gebruik genomen en op 5 oktober 1970 volgde de officiële opening van “It Protternêst” door burge¬meester Cazemier. Hij kreeg de sleutel in een protternêst aangereikt door Imelda Bootsma en Jikke Hettinga. Men had een 2-klassige kleuterschool laten bouwen op basis van het verwachte aantal leerlingen. Op het moment van de in gebruikname was het leerlingenaantal echter veel kleiner. Het bestuur liet daarom een bus rijden naar de dorpen Tjerkwerd, Dedgum en Parrega. Het mes sneed toen aan twee kanten: de ouders uit de omliggende dorpen werden in de gelegenheid gesteld om hun kleuter op een veilige manier naar een kleuterschool te laten gaan en de school kreeg het aantal kleuters, dat nodig was om subsidies te verkrijgen. De schoolbus was eigendom van het schoolbestuur. Bestuursleden en leerkrachten stapten als chauffeur achter het stuur. Geen ideale situatie, maar meer was op dat moment financieel niet haalbaar. In augustus 1973 ging zuster Clementio (lekennaam: Nel Arentz) na een hartinfarct met ziekteverlof. Tijdens haar ziekte werd zij tijdelijk vervangen door Jelly Zeilstra en vanaf 1 april 1974 door Nel Bekema-Hoekstra. Laatstgenoemde werd benoemd als waarnemend hoofd. Zuster Clementio keerde echter niet terug. Ze nam afscheid van ‘It Protternêst’ en met haar vertrek werd het tijdperk van de zusters in het kleuteronderwijs afgesloten. Ze overleed op 18 december 1978. Nel Bekema-Hoekstra werd 1 januari 1975 benoemd als hoofdleidster in vaste dienst. Zij werd de eerste leken hoofdleidster van de kleuterschool. In januari 1975 werd het busvervoer overgenomen door garagebedrijf Bosma 38
uit Parrega en werden kleuters uit Parrega, Hieslum, Dedgum, Tjerkwerd en Baburen dagelijks naar Blauwhuis gebracht. De ouders van de ‘buskinderen’ betaalden f 35,-- per maand. Ouders van de kleuters uit Blauwhuis betaalden ook mee aan de kosten voor de bus. Maandelijks f 10,50. Hierdoor en door subsidies van de gemeente Wymbritseradeel en later van de gemeente Wonseradeel kon de bus blijven rijden. Op 1 januari 1975 werd de Stichting R.K. Scholen Wymbritseradeel e.o. opgericht. Vanaf die datum vielen zowel de lagere als de kleuterschool uit Blauwhuis en de rooms katholieke lagere scholen uit Heeg en Woudsend onder deze nieuw opgerichte Stichting. Het kleuteraantal bleef stijgen. Daarom werd in 1981 in de lagere school een lokaal ingericht voor de kleuters. Na enkele aanpassingen werd het in augustus 1981 officieel in gebruik genomen als dependance van de kleuterschool. De kleuters gingen er in optocht naar toe en kregen een warm onthaal.
Laatste busrit in juni 1984, op de foto v.l.n.r. juf Marianne Hettema, juf Nel Bekema-Hoekstra, Rintje de Vries, Marijke Ouderkerken, Brian de Wit, Hanneke Bruinsma, Jetsche Wynja, Judith Aarts, Simone Klaren, Ralf Zijlstra, Roel Bosma, Tjeerd Haarsma, Klaske Adema, Ulrike Bruinsma, Alan de Wit, juf Hillie Terwisscha van Scheltinga en Nellie Haarsma Hurkend: Tamara Rijpma, Lilian Arnold, Johannes Woltinge, Anne Poelstra, Nienke Wynja en Marran Helder
Door de Overgangswet op het Basisonderwijs, waarin kleuter- en lagere school samen de basisschool moesten vormen, kreeg Tjerkwerd op 1 augustus 1983 een eigen basisschool. In dat jaar werd de dependance opgeheven. Toen ook Parrega op 1 augustus 1984 een eigen basisschool kreeg, kwam er een einde aan het busvervoer. Een tijdperk werd afgesloten. (wordt vervolgd)
39
Advertinsjes binne tige wolkom: Ynformaasje bij: Doarpsbelang - Boudina Rijpma - van der Meulen
40
