DISCO : Algemene handleiding DISCO – het Screeningsinstrument Diversiteit en Onderwijs m.b.t. ‘omgaan met diversiteit’ biedt enerzijds handvatten om maatregelen en acties die reeds genomen werden in kader van een diversiteitplan te screenen op hun diversiteitgehalte en is anderzijds een inspiratiebron om een diversiteitplan vorm te geven. Dit tweeledig doel blijkt uit de twee ingangen die u kan gebruiken: Wanneer u voor de ingang SCREENING kiest, komt u terecht op een checklist. Na het invullen van deze checklist, krijgt u een overzicht van uw goede en minder goede punten. Van hieruit kan u gerichter nagaan welke acties/activiteiten u kunnen inspireren. Wanneer u voor de ingang INSPIRATIE kiest, komt u terecht op een lijst van voorbeelden en tips die u kunnen inspireren om te werken aan ‘omgaan met diversiteit’. U kan er echter ook voor kiezen om een eerste korte blik te werpen op de volgende vragen: Wat verstaan wij onder 'omgaan met diversiteit' ? Hoe vertaalt zich dit in de praktijk? Wat is de meerwaarde van 'omgaan met diversiteit'? Hiervoor kan u gebruik maken van de BLIKOPENER. Naast deze ingangen, kan u er ook voor opteren om gebruik te maken van één of meerdere deelinstrumenten Het deelinstrument op niveau van de school poogt: 1. een screening te doen van het diversiteitbeleid → screening, deelinstrument school 2. tips te voorzien voor toekomstige acties in kader van een diversiteitbeleid → inspiratie, deelinstrument school Het deelinstrument op niveau van de leerkracht: 1. De leerkrachten kunnen individueel of als team het diversiteitgehalte van hun eigen klaspraktijk meten. → screening, deelinstrument leerkracht
DISCO – Algemene handleiding
2. Naargelang de uitkomst van de bevraging worden er tips gegeven om het omgaan met diversiteit in de eigen lespraktijk verder op punt te zetten of te bevorderen. → inspiratie, deelinstrument leerkracht Het deelinstrumenten op niveau van de leerling poogt: 1. een screening te doen om zicht te krijgen op het diversiteitgehalte binnen uw klasgroep → screening, deelinstrument leerling 2. Naargelang de uitkomst van de screening worden er tips gegeven om het omgaan met diversiteit in de eigen lespraktijk verder op punt te zetten of te bevorderen. → inspiratie, deelinstrument leerkracht en deelinstrument leerling Volgende richtvragen kunnen u helpen bij de keuze van een deelinstrument of ingang: Wat willen we bereiken? In welke mate is de competentie omgaan met diversiteit bij de leerlingen aanwezig? → screening, deelinstrument leerkracht en leerlingen In welke mate ondersteunen we de leerlingen in het leren omgaan met diversiteit in de klas? → screening, deelinstrument leerkracht Hoe gaan we als team/school om met diversiteit? → blikopener, screening, deelinstrument school en deelinstrument leerkracht (maar dan als schoolteam invullen) Hoe gaan we als instelling/school om met diversiteit? → blikopener, screening, deelinstrument school Hoe kunnen we als leerkracht de leerlingen leren omgaan met diversiteit? → blikopener, inspiratie, leerkracht en leerling Hoe bereiden we de leerlingen voor op omgaan met diversiteit in de maatschappij? → blikopener, inspiratie, deelinstrument leerkracht en leerling Wat kunnen we als school/ instelling doen om het schoolteam te stimuleren om om te gaan met diversiteit? → inspiratie, deelinstrument school
DISCO – Algemene handleiding
Wat kunnen we als school doen om ons beleid m.b.t. ‘omgaan met diversiteit’ naar buiten uit zichtbaarder te maken? ? → inspiratie, deelinstrument school ... Waarom maken we deze keuze? Welke ingang/deelinstrument kunnen we hiervoor gebruiken? Wie betrekken we bij de screening/activiteiten? Op welke manier doen we dit? o Opgelegd /vrijwillig o Tijdens personeelsvergaderingen o Interne vorming Hoe garanderen we dat er acties aan de resultaten worden gekoppeld?
Hoe gaan we aan de slag? BLIKOPENER Om de BLIKOPENER te doen, is het noodzakelijk om een login aan te vragen. Na het inloggen worden uw resultaten zichtbaar op de website Het luik ‘BLIKOPENER’ bestaat uit een checklist. Voor deze checklist vertrekken we vanuit de competentie ‘omgaan met diversiteit’. De doelen/competenties, zijn geconcretiseerd in een aantal subdoelen. Bij elk subdoel kan u kiezen uit 4 antwoordcategorieën: --
Neen, dat is absoluut geen aandachtspunt van mij/van onze school.
-
Nee, daar heb ik als leerkracht/hebben we als school maar weinig aandacht voor.
+
Ja, daar let ik op in mijn praktijk. Of: Ja, daar heeft ons beleid aandacht voor.
++
Ja, dat maakt onlosmakelijk deel uit van mijn dagelijkse praktijk/van ons dagelijks beleid.
Probeer de score die u geeft te staven met voorbeelden. Dit zal helpen om een ‘correcter’ beeld te krijgen op de desbetreffende competentie. Na het invullen van de checklist kan u de resultaten bekijken in het luik "Mijn resultaten". U zal merken dat de verschillende subdoelen nu onder één competentie/hoofddoel zijn gerubriceerd. Verder zal er ook een duiding van de meerwaarde van elk doel voorzien zijn.
DISCO – Algemene handleiding
In de eerste plaats is de BLIKOPENER erop gericht om snel zicht krijgen op de eigen sterktes en ‘blinde’ vlekken in het aanwenden van je leerkrachtvaardigheden met betrekking tot de competentie ‘omgaan met diversiteit’. Nadien kan men - afhankelijk van de resultaten - ervoor kiezen om in het luik INSPIRATIE op zoek te gaan naar inspirerende voorbeelden en tips om ‘omgaan met diversiteit’ te stimuleren ten aanzien van de leerlingen, collega’s, ouders, buitenschoolse partners en het eigen leerkrachthandelen. Of men kan overgaan tot een diepgaandere SCREENING om zo (meer) zicht te krijgen op de mate waarin uw leerlingen, de leerkrachten en/of uw school competent zijn in het ‘omgaan met diversiteit’. Welke de resultaten ook zijn, elk resultaat is een ‘goed’ resultaat. M.a.w. het uitvoeren van de BLIKOPENER heeft dus geen oordelende of beoordelende doelstelling voor ogen. De hoofddoelstelling is zorgen dat elke school, leerkracht of team de dialoog m.b.t. 'omgaan met diversiteit' op gang kan brengen.
SCREENING In het luik SCREENING vindt u een overzicht van de competenties op niveau van de leerlingen, de leerkracht en de school. Per niveau is er een checklist voorzien. Voor deze checklist vertrekken we vanuit de competentie ‘omgaan met diversiteit’ voor het desbetreffende niveau. De doelen/competenties die bij elk niveau horen, zijn geconcretiseerd in een aantal subdoelen. Bij elk subdoel kan u kiezen uit 4 antwoordcategorieën: --
Neen, dat is absoluut geen aandachtspunt van mij/van onze school.
-
Nee, daar heb ik als leerkracht/hebben we als school maar weinig aandacht voor.
+
Ja, daar let ik op in mijn praktijk. Of: Ja, daar heeft ons beleid aandacht voor.
++
Ja, dat maakt onlosmakelijk deel uit van mijn dagelijkse praktijk/van ons dagelijks beleid.
Probeer de score die u geeft te staven met voorbeelden. Dit zal helpen om een ‘correcter’ beeld te krijgen op de desbetreffende competentie. Om de SCREENING te doen, is het noodzakelijk om een login aan te vragen. Na het inloggen worden uw resultaten zichtbaar op de website. Gebruikt u het instrument als individu of als instelling? In kader van een diversiteitbeleid gaan we ervan uit dat alle teamleden mee screenen. ‘Omgaan met diversiteit’ is nu eenmaal een zaak van het hele team. Dit betekent niet noodzakelijk dat alle teamleden individueel de checklists invullen. Men kan ook in groepjes van 4 of 5 samen tot een oordeel komen en daarna de groepsscores samen leggen. DISCO – Algemene handleiding
Geïnteresseerden houden we echter niet tegen om op eigen houtje de eigen praktijk te screenen. INSTELLING Wenst u de screening te doen als instelling, bepaal dan wie de resultaten van de instelling zal beheren. Deze persoon maakt een profiel van de instelling aan: de naam van de instelling, het type instelling en de gegevens van de beheerder (emailadres en paswoord). Zie button "Wilt u als instelling dit instrument hanteren?". De beheerder kan zowel de resultaten van zijn eigen individuele screening als de resultaten van de instelling bekijken. De beheerder kan het instellingsprofiel aanpassen. Het is noodzakelijk dat, eens u een instellingsprofiel heeft aangemaakt, de personeelsleden een login aanvragen en hierbij aanduiden bij welke instelling ze werken. Ook worden een aantal gegevens gevraagd m.b.t. onderwijsniveau en functie. Elk personeelslid dient één niveau en één functie te kiezen. Werkt iemand bijvoorbeeld. zowel in kleuteronderwijs als het lager onderwijs, dan dient de desbetreffende persoon het niveau aan te duiden waarin hij of zij het meest werkzaam is of het niveau waarvoor de screening bedoeld is. Ook bij de functie kan men slechts één optie aanvinken. De personeelsleden duiden dan de hoofdfunctie aan of de functie waarvoor ze de screening invullen. Breng de personeelsleden op de hoogte van de periode waarin de screening dient te gebeuren. De screening is beperkt in tijd opdat u de screening op een later tijdstip opnieuw kan uitvoeren (evolutie in kaart brengen) alsook om daadwerkelijk een eindmoment voor het berekenen van de resultaten te hebben. U kan er voor kiezen om de screening uit te voeren in een week, twee weken, een maand, een trimester of per semester. De startdatum kan u zelf ingeven. Standaard staat de periode op een semester met als startdatum het moment waarop u een instellingsprofiel aanmaakt. De resultaten kan u bekijken in het tabblad "Mijn resultaten". U geeft zelf aan van welke periode u de resultaten wenst te zien bijvoorbeeld van 1 september 2011 tot 30 oktober 2011. Hierdoor kan u bij het uitvoeren van meerdere screenings, de resultaten van verschillende periodes met elkaar vergelijken. U kan aangeven welke resultaten u wenst te zien. Met name voor het geheel of per deelinstrument. U kan telkens dieper graven. Per deelinstrument kan u namelijk kijken hoe het zit met elke competentie. Voor elke competentie kan u op zijn beurt nagaan hoe gescoord wordt per subdoel. U kan niet nagaan welke resultaten bij een bepaalde persoon horen. Wel kan u ervoor kiezen om de resultaten volgens een aantal bijkomende filters te zien: Niveau o Kleuteronderwijs o Lager Onderwijs o Basisonderwijs o Buitengewoon Basisonderwijs o Middenschool Secundair Onderwijs DISCO – Algemene handleiding
o o o o
Secundair onderwijs Buitengewoon Secundair Onderwijs Deeltijds Beroeps Secundair Onderwijs Andere
Functie o Beleidsvoerend personeel o Onderwijzend personeel o Ondersteunend personeel o Andere De resultaten worden weergegeven in staafdiagrammen. U kan voor voornoemde filters nagaan hoe de instelling scoort. De Y-as omvat percentages (hoeveel procent van de deelnemers heeft deze score?), de X-as een overzicht van de (sub)competenties / (sub)doelen gekoppeld aan de gegeven score (--, -, +, ++) cf. deel "Aan de slag". Elk personeelslid kan na inloggen de eigen resultaten bekijken. Weliswaar enkel per deelinstrument, competentie en per subdoel. Hij ziet niet de resultaten per niveau en functie. Het is aan de beheerder om deze resultaten desgewenst te verspreiden. Elk personeelslid ziet de eigen resultaten ten opzichte van de resultaten van de instelling (de resultaten van de instelling zijn uiteraard pas volledig na het afsluiten van de screeningsperiode). INDIVIDU U kan als individu de screening invullen. U zal gevraagd worden in te loggen. Na het invullen van de checklist kan u de resultaten bekijken in het luik "Mijn resultaten". U kan aangeven welke resultaten u wenst te zien. Met name voor het geheel of per deelinstrument. U kan telkens dieper graven. Per deelinstrument kan u nagaan hoe u scoort voor elke competentie. Voor elke competentie kan u op zijn beurt nagaan hoe u scoort per subdoel.
INSPIRATIE Het luik INSPIRATIE kan u altijd raadplegen. In dit luik vindt u een overzicht van de competenties op niveau van de leerlingen, de leerkracht en de school. Bij elk niveau zijn de verschillende competenties en subdoelen voorzien. Per competentie kan u kijken welke acties, praktijkvoorbeelden of tips inzetbaar zijn. Of een actie al dan niet aan te raden is binnen de eigen context, laten we aan u over. Elke school, leerkracht, leerlingengroep, klasgroep,… heeft zijn specifieke beginsituatie, eigenheid en specifieke vragen en noden: wat goed werkt binnen de ene school, kan bijvoorbeeld moeilijk te concretiseren zijn binnen een andere.
DISCO – Algemene handleiding
Voor elke competentie is er een apart luik voorzien. Dit brengt een zekere mate van flexibiliteit met zich mee. Men kan er als leerkracht, team, directie,… bvb. voor kiezen om zich te focussen op een aantal competenties of om het in kaart brengen of het werken aan de competenties te spreiden in tijd. Bijvoorbeeld omdat je inschat dat je klasgroep, je team, collega’s,… specifieke vragen of noden heeft rondom bepaalde doelen of omdat het werken aan één doel per keer haalbaarder blijkt te zijn voor jouw klasgroep, school,.. Binnen het luik inspiratie op het niveau van de leerling zijn er verschillende onderdelen uitgewerkt, met name: Duiding Hier vindt u uitleg over wat we onder de desbetreffende competentie verstaan. Subdoelen De concretisering van de competentie in een aantal subdoelen. Elke competentie is opgesplitst in een aantal subdoelen. De specifieke invulling van de (sub)doelen is weliswaar aangepast aan de leeftijd van de kinderen/jongeren. Observeren en evalueren Hier geven we een aantal tips over hoe men zicht kan krijgen op de competentie en wordt desgewenst een observatieschema aangeboden. Het observatieschema omvat per subdoel een aantal suggesties om het subdoel te observeren. Hierbij willen we opmerken dat de observatie niet noodzakelijk tijdens de les hoeft te gebeuren. Bepaalde zaken kan je perfect observeren op de speelplaats, tijdens een uitstap,…En in de ene situatie zal een leerling zich anders gedragen dan in een andere situatie. De leerlingen in verschillende contexten observeren kan dan ook extra informatie opbrengen en/of dingen aan het licht brengen waarvan je je niet bewust bent. Tevens kan het nuttig zijn om hetzelfde doel met verschillende mensen te observeren. Misschien worden dingen anders geïnterpreteerd al naargelang de observator. Mogelijke activiteiten om te observeren en evalueren Hier vindt u één of meerdere uitgeschreven activiteit(en) waar de competentie enerzijds geobserveerd kan worden en waar anderzijds gewerkt wordt aan de competentieontwikkeling van de leerlingen. Bij de activiteiten vind je telkens een evaluatieschema dat aangeeft hoe je de subdoelen bij deze activiteit kan observeren en evalueren. Interpreteren en analyseren van de resultaten Een aantal richtvragen worden gegeven om na te gaan waarom de leerlingen (minder) goed scoren op de competentie en hoe je aan het doel kan werken. Hiervoor geven wij een aanzet in het deel mogelijke acties. DISCO – Algemene handleiding
Mogelijke acties Hier geven we tips en aandachtspunten en concrete activiteiten om te integreren in de eigen lespraktijk. De opsplitsing van mogelijke acties onder verschillende doelen is een beetje kunstmatig in die zin dat activiteiten om te werken aan het doel “leren van elkaar” bijvoorbeeld ook goede activiteiten kunnen zijn voor het doel “kiezen voor dialoog en samenwerking”. Toch hebben wij ervoor gekozen om de opsplitsing wel te maken om het geheel overzichtelijk te houden en om de mogelijkheid te bieden om slechts aan één doel per keer te werken. Materialen, linken en bronnen Hier krijgt u een overzicht van gebruikte literatuur / materialen om de verschillende onderdelen vorm te geven en overzicht van bronnen waar u concrete activiteiten en materialen kan vinden.
DISCO – Algemene handleiding
