Diagnostiek. duurzaam wijkcontract «KONINGIN- VOORUITGANG» Suède 36 Renovas Gemeente Schaerbeek TVA : BE

Diagnostiek

duurzaam wijkcontract «KONINGINVOORUITGANG» Suède 36 Renovas Gemeente Schaerbeek

Suède 36

sprl architectes rue de Flandres, 156 1000 Bruxelles TVA : BE 865.051.146 +32(0)2 229 03 79 +32(0)485 071 384 [email protected] www.suede36.be

Onderzoek uitgevoerd door Suède 36 Bouwheer: de Gemeente Schaarbeek Schepencollege van Stedenbouw en Stedelijke Renovatie in partnership met de vzw RenovaS In het kader van de actie van de Directie voor Stedelijke Renovatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Inhoudsopgave

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

00 Introductie 01 Lokalisatie van de wijk

00 Introductie p. 004

07 Bevolking p. 065

01 Lokalisatie van de wijk

08 Tewerkstelling p. 068

09 Socioeconomische infrastructuur

p. 007

02 Geschiedenis p. 021

03 Stadsrenovatie

p. 071

10 Mobiliteit

p. 027

04 Huisvesting

p. 052

06 Levenskader

03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

p. 081

11 Omgeving & gezondheid

p. 037

05 Bodembezetting

02 Geschiedenis

p. 088

12 Sociaal klimaat p. 096

13 Bijlagen

p. 055

p. 105

003 Suède 36

RenovaS Gemeente Schaarbeek

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

00 Introductie 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie

00 Introductie Interactieve aanpak

04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

004 Suède 36


00

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Introductie Dit rapport omvat de diagnostiek, de eerste fase van het duurzaam wijkcontract « Koningin- Vooruitgang », geïnitieerd door de gemeente Schaerbeek. Het programma wordt uitgevoerd tussen 2013 en 2016. De duurzame wijkcontracten vertegenwoordigen een geheel van acties die zich in verschillende interventiedomeinen inschrijven:

De economische, commerciële en productie-ruimten r Constructie en transformatie van ruimten bedoeld voor lokale bedrijven en buurthandelszaken.

Het hoofdprojekt en de algemene aandacht voor milieuproblematiek r De oppervlakte van handelsruimten kan De objectieven duurzame ontwikkeling en aangeen 500m2 per operatie overschrijden. dacht voor het milieu zijn de rode draad in het Deze maatregel om de voorkeur te geven aan programma van het wijkcontract. De ontwikkebuurthandel en lokale noden. ling van het hoofdprojekt vindt zijn inspiratie in de diagnostiek en tracht de duurzaamheid van de wijk te verbeteren. De publieke ruimte r Interventies met een duurzame logica die de Bovendien zullen alle immobiliënoperaties en verblijfsfuncties en de eco-conceptie (mateherkwalificaties van de publieke ruimte rekening riaalkeuze, waterbeheer, permeabiliteit,...) in houden met de volgende milieuproblematieken: acht nemen. verbetering van de energieprestaties, verbetering r De creatie van nieuwe groene ruimten. van het waterbeheer, de afvalpreventie en het r Een evenwicht zoeken in de verhouding tussen -beheer. autoverkeer en de andere gebruikers van de openbare ruimte, met de voorkeur voor de De immobiliënoperaties krijgen de hoogste eisen fiets- en wandelverkeer, creatie van voetganin verband met de energieprestatie. gerszones, enz. De huisvesting r Creatie van huisvesting met prioriteit voor de lage en gemiddelde inkomens.

r Zich inschrijven in het Iris 2 plan en het objectief voor ogen houden de druk met betrekking tot het autoverkeer met 20% te verminderen.

00 Introductie 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

r De criteria van ecoconstructie worden gerespecteerd: de standaard is « passief » voor De socio-economische acties de nieuwe constructies, de standaard « laag r Steun aan de socioprofessionele inschakeling, energiegebruik » voor renovaties. de opleiding van werkzoekenden, de lokale economische ontwikkeling, de begeleiding van personen met betrekking tot de huisvesting en de promotie van de belangen van duurzame De lokale uitrusting en ontwikkeling. buurtinfrastructuur r Voorkeur voor infrastructuur voor de jeugd. r Projekten gericht op en toegankelijk voor een vrouwelijk publiek. r Creatie van tenminste één infrastructuur, met als doelpubliek de allerkleinsten. r Projekten die een partnerschap met lokale actoren hebben (verenigingen, organisaties, r Aandacht voor de educatieve, sportieve en gemeenschappen, enz.) recreatieve dimensie in de te maken keuzes. r Steun voor schoolactiviteiten en naschoolse opvang (bv: de huiswerkschool) r Originele culturele projecten die een meerwaarde met zich meebrengen voor de sociale cohesie en de identiteit van de buurt.

005 Suède 36


00

Diagnostiek

Een aantal gegevens, gevraagd door het lastenboek, zijn niet kwantificeerbaar en dringen aan op een meer sociologische expertise. Deze aanpak laat toe de diagnostiek en de werkelijke realiteit met elkaar te verbinden om zo aan de sociale context aangepaste voorstellen te ontwikkelen.

00 Introductie

CQD Reine-Progres

Interactieve aanpak 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie

Om de volgende fasen die het vierdelig programma samenstelden, te verrijken, hebben we o.a. georganiseerd :

Wij denken hier aan : r de identiteit van de wijk. De perceptie van binnen- en buitenuit.

r debatten rond de eerste projektvoorstellen

r de identificatie van de symbolische en belangrijke plekken.

r een ontmoeting in de publieke ruimte

r de apprectiatie van de levensomgeving en het sociale klimaat.

Het objectief is het krijgen van feed-back ten overstaande van de voorgestelde projekten. Alsook het voorzien van nuttige info en constructieve opmerkingen voor de projektauteurs en de uitvoerders.

r de perceptie van de wijk vanuit het oogpunt van mobiliteit, publieke en privé-ruimte, enz. r de uitgesproken en niet uitgesproken noden. r de collectieve praktijken van de buurt

04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit

r de linken met de « buitenwereld » r enz.


Die gegevens hebben volgens ons een even groot belang voor de diagnostiek als de gegevens die worden verzameld met de analytische aanpak. Bovendien kunnen ze deze laatste helpen te interpreteren, nuanceren of belang geven. De overlapping van de fysieke (staat van bebouwing, staat van publieke ruimte, enz.) en de sociologische kaarten (identiteit, symboliek, enz.) laten toe om de meest relevante strategieën te definiëren.

12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

Participatieve methode Verschillende participatieve technieken werden in het kader van deze diagnostiek uitgevoerd : r vragenlijsten (resultaten en analyse bijgevoegd in annex) r interviews met bepaalde sleutelfiguren r 3 exploratieve wandelingen met enkele leerlingen van school nr 8 met enkele sleutelfiguren gedurende de dag met enkele sleutelfiguren gedurende de nacht r themaontmoetingen

1

1

de nachtwandeling met vertrekpunt het Liedtsplein

006 Suède 36


Diagnostiek

CQD Reine-Progres


01 Lokalisatie van de wijk Afbakening van de zone Situatie Een opgedeelde zone De grenzen van de wijk en de stedelijke samenhang


Aanwezig wegennetwerk Identificatie van de polen van de wijk Het ruimtelijk ontwikkelingsplan Plan Régional d’Affectation du Sol Het ruimtelijk bestemmingsplan 007 Suède 36


01

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Afbakening van de zone de bestudeerde zone wordt begrensd door :


r in het westen : de gemeentegrens van de stad Brussel en het Gaucheretplein en -park die buiten de studiezone vallen.

02 Geschiedenis

r In het noorden : Masuiplein, Paleizenstraat en Paviljoenstraat

03 Stadsrenovatie

r in het oosten : Paleizenstraat, Paviljoenstraat en de Aerschotstraat

04 Huisvesting

r in het zuiden : Kwatrechtstraat en Solvayplein

05 Bodembezetting 06 Levenskader

de betrokken straten zijn de volgende : r Kwatrechtstraat nr 38 r Koninginnelaan van nr 1 tot nr 173/146

07 Bevolking 08 Tewerkstelling

r Vooruitgangsstraat van nr 86 /189 tot nr 455

r Aerschotstraat nr 92 tot nr 274 (enkel de pare nummers)

r Paleizenstraat 128 tot 310 (enkel de pare nummers)

r Aerschotstraat nr 231 tot nr 265 (enkel de onpare nummers)

r Gaucheretstraat

r Liedtsstraat

r Jollystraat

r De Potterstraat

r Destouvellesstraat

r Hoogvorststraat

r Philip Thomas laan

r Paviljoenstraat van nr 1 tot 47 (enkel de onpare nummers)

12 Sociaal klimaat

r Masuistraat vanaf nr 119/126 tot nr 220/235

13 Bijlagen

r Gendebienstraat r Rogierstraat van nr 66/77 tot nr136/143 r Solvayplein 185/187

09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid

r Masuiplein van nr 1 tot 10

1

1

luchtfoto van de perimeter van het duurzaam wijkcontract Koningin-Vooruitgang bron : Google earth

008 Suède 36


01

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Situatie Zelfs al is dit niet direct waarneembaar is de betrokken perimeter niet geïsoleerd tegenover andere polen en centra van de regio. r Schaerbeek centrum. De zone is direct gelinkt r Het Maximiliaanpark. Dit park biedt ondermet Schaerbeek centrum dak aan een pedagogische boerderij. r Stadscentrum. De wijk ligt zeer dicht tegen de r De botanische tuinen. Deze belangrijke vijfhoek en is hier rechtstreeks mee gelinkt via groene ruimte wordt geheropwaardeerd (de de tram en verscheidene voetgangerspaden. ondertunneling van de Reginalaan en de renovatie van het sint-Lazarusboulevard zal r De Manhattanwijk. Deze bureauwijk is de een betere link van de wijk met het centrum directe buur van de perimeter. Dit is zowel een verzorgen) voor- (werkzekerheid en sociale mix) als nadeel (psychologische grens van een monofunctior Het Noordstation. Het Tweede station van nele wijk) Brussel (internationaal platform van treinen buslijnen) biedt transit, toegankelijkheid en r De Masuiwijk. Woonzone, nabij de handel aan voor de wijk. Gaucheretwijk, met het sportief en cultureel centrum « Noordpool » r De havenzone. Deze zone zorgt voor werkgelegenheid in de nabijheid (Vergote, Mabru,...) r De zone Tour & Taxi. Deze wijk in wording en wordt in de toekomst meer een gemengde zal het zwaartepunt van de regio verleggen en zone (huisvesting, recreatie,...) zal tevens de ontwikkeling van de wijk in de hand werken. Net daarnaast het projekt van de duurzame wijk « tivoli » (GOMB projekt) die 500 nieuwe woningen zal voorzien. r De wijk Laken centrum. Een wijk waar door de regio minder rekening mee wordt gehouden maar die een enorm potentieel in zich heeft (metro, winkelstraat Marie-Christine, kwalitatieve bebouwing en stedenbouw)


1

Laeken

T&T Q Nord

Schaerbeek centre

1

lokalisatie van de perimeter met betrekking tot de andere wijken

Centre

010 Suède 36


01

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Een sterk opgedeelde zone Ondanks de zeer centrale positie, de continue bebouwing, een sterk aanwezig wegennetwerk dat belangrijke Brusselse perspectieven toont, is de zone onmiskenbaar opgesloten door verscheidene obstakels :

00 Introductie

Twee fysieke grenzen :

02 Geschiedenis

r De bureauzone van de Noordwijk Ondanks de groene link tussen het stadsr De Noord-Zuidverbinding centrum, de Albert 2 Boulevard en het Deze vormt de grens tussen de wijk Gaucheretpark blijft deze bureauwijk een Gaucheret-Masui en de Brabantwijk. 5 grens met de bestudeerde zone. ‘s Nachts tunnels maken de fysieke link tussen de twee verlaten (met uitzondering van de prostitutie wijken maar zijn weinig aangepast aan fietsers op grondgebied Brussel Stad), overdag of voetgangers. monofunctioneel zonder handel of services. Een publiek van 9u tot 17u, dat voor een groot deel niet in de Brusselse regio woont. r Het kanaal Deze zone is een rem op de continuïteit van De andere Noord-Zuid grens die Brussel het ruimtelijk gebruik en zijn gebruikers. opdeelt en die terhoogte van de wijk samenkomt met de Noord-Zuidverbinding. Wat rest is een een smalle strook stad. r De Aerschotstraat Gezien de monofunctionele aktiviteit van prostitutie, vermijden heel wat inwoners Drie identiteitsgrenzen : de straat die nochtans de link is tussen de stationswijk en het stadscentrum. r De industriezone Ingeplant rond het kanaal maakt deze zone beetje bij beetje plaats voor andere functies. (immo Tour & taxis, Athenor, parkprojekt) De economische aktiviteit verhuist naar andere industriële en logistieke centra. Deze zone blijft hoedanook bebouwd met opslagplaatsen zonder duidelijke herbestemming wat de grenzen met de naburige woonzones versterkt.



1

1

1. de perimeter met de grens van het kanaal (blauw) en de grens van de Noord-Zuidverbinding (roos)

011 Suède 36


01

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

De grenzen van de wijk en de stedelijke samenhang 00 Introductie

De voorgestelde perimetersgrens correspondeert niet met de werkelijke grenzen van de wijk. De gemeentegrens deelt in werkelijkheid een wijk op die zich zowel op het grondgebied van de stad Brussel als de gemeente Schaerbeek bevindt. Het deel aan de andere kant van de NoordZuidverbinding maakt eerder deel uit van Schaerbeek centrum. De opdeling zoals hierboven omschreven definieert een continue samenhangende wijk. Extract uit de diagnostiek van duurzaam wijkcontract Masui : “(...) de wijk wordt gekenmerkt door de omringende barrières die echte stedelijke breuklijnen vormen en de wijk zowel fysiek als sociaal isoleren van de andere delen van de stad. Deze breuklijnen zijn paradoxaal genoeg niet echt zichtbaar van binnen de wijk. En precies daarin schuilt de kwaliteit van het stedenbouwkundige karakter, geërfd uit de negentiende eeuw: de grote breukzones worden omzoomd met een lijn bebouwing die de stad perfect omlijnt, een soort van fijne zoom. Deze zoom werd met de tijd hier en daar beschadigd (afbraak van de hoek Groene Dreef/Antwerpsesteenweg, van de hoek Paviljoenstraat/Masuiplein), maar blijft een belangrijke troef van de wijk. (...) De aanwezigheid van de zomen geeft de wijk een stedelijke dimensie, maar zodra deze onderbroken worden, is de schaalbreuk volledig.” In hoofdstuk 3 komen we terug op duurzaam wijkcontract Masui en het belang van de ontwikkelingen voor onze studiezone.

01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting

De perimeter van duurzaam wijkcontract Masui (2010-2014) is het andere deel van de wijk.

06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

1

1

De perimeter van duurzaam wijkcontract Masui en duurzaam wijkcontract Koningin-Vooruitgang met de grens gemeente Schaerbeek-stad Brussel.

012 Suède 36


01

Diagnostiek

De perimeter wordt doorkruisd door enkele belangrijke regionale wegen : de Paleizenstraat, de Koninginnelaan, de Kwatrechttunnel, het Solvayplein en de Vooruitgangsstraat. De Masuistraat is een andere belangrijke as die de studiezone doorkruist. Net zoals het kanaal en de Noord-Zuidverbinding zijn deze verkeersassen, vaak overbelast, breuklijnen die de wijk van zijn omgeving isoleren.

00 Introductie

CQD Reine-Progres

Aanwezig wegennetwerk 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting

1

05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

2

PHOTO perspective avenue de la Reine

1

De perimeter van Duurzaam wijkcontract KoninginVooruitgang met in het geel de regionale wegen. In gele stippellijn 2 wegen die niet werken als interwijkverbinding : de Aerschotstraat en de Brabantstraat. 2

De Vooruitgangsstraat, een belangrijke doorsteekweg voor het autoverkeer en de tramlijn.

013 Suède 36


01

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Identificatie van de polen van de wijk Verscheidene aktiviteitscentra werden gespot zowel in de perimeter als in de nabijheid.


Het Gaucheretplein (01) en -park (02) Het plein en het park (regionale uitrusting) worden niet bij de perimeter gerekend omdat ze recentelijk werden ingericht. Het plein is een referentieplek, een centrum in de wijk. Het voetgangersgebied, de nabijheid van de school, het huis van de burger, verschillende speelpleinen, de scharnierfunctie tussen verschillende wijken, de nabijheid van het openbaar vervoer, de gemiddelde afstand tot de andere polen maken van deze plek een ontmoetingsplaats en een kruispunt op schaal van de wijk. Desalniettemin heeft dit centrum geen horeca of handel wat de inwoners van de wijk sterk betreuren. De tramstop en tunnel Thomas (03) De inplanting van de halte, tussen het Liedtsplein en het Gaucheretplein, het aantal lijnen, de bereikbaarheid van het stadscentrum en de nabijheid van metrolijnen zijn elementen die hiervan een belangrijke pool maken. Het Noordstation (04) Op 5 minuten wandelafstand van het Gaucheretplein ligt het Noordstation. Eén van de belangrijkste stations van het land en een intermodaal knooppunt. De handel, die zich hier vestigde heeft ook voor de wijk een functie.

Het Liedtsplein (05) Niet inbegrepen in de studieperimeter is dit een belangrijke pool, een intermodaal kruispunt met belangrijke wegen waaronder de Brabantstraat, een gerenomeerde winkel- en horecastraat. De Brabantstraat (06) De Brabantstraat is de 4de belangrijkste flaneerstraat van de regio met bijna 25000 bezoekers per dag. Als directe buur van de perimeter beïnvloedt zij op onmiskenbare wijze de zone. Het kruispunt Masui-Koningin (07) Tegenover het Gaucheretplein. Een kruispunt, uitgerust met handel, horeca en een tramstop, dat door de aanwezigheid van autoverkeer en het ontbreken van een rustplaats niet echt werkt als centrum voor de wijk. Het Masuiplein (08) Dit plein is geen centrum maar heeft wel een potentieel, hetzij als element op de koninklijke as. De proporties van het plein zijn aangenaam en de woningen, die vandaag weinig geanimeerd zijn, kunnen zich op een dag transformeren. De toekomstige groene wandeling zal de plek met de rest van de wijk en ook het stadcentrum verbinden.

01


08

07

1

02 Geschiedenis

03 1

05

02 06

01 Gaucheret plein 02 Gaucheret park 03 tunnel Thomas 04 Noord station 05 Liedts plein 06 Brabant straat 07 kruispunt Masui/Koningin 08 Masui plein

04 014 Suède 36


01

Diagnostiek

Het GewOP is een indicatief plan dat de strategiën en richtingen van de regionale politiek en het geheel van diens bevoegdheden duidelijk maakt. In afwachting van het ontwikkelingsplan in wording, is het GewOP van 2002 in uitvoering.

00 Introductie

CQD Reine-Progres

Het gewestelijk ontwikkelingsplan

De wijk Koningin-Vooruitgang bevindt zich in de eerste Kroon, een zone met een industrieel verleden die vandaag omgevormd dient te worden. Niet te verwonderen dat de zone deel uitmaakt van de RVOHR. (Ruimte voor Versterkte Ontwikkeling van Huisvesting en Renovatie) Het objectief om een groene ruimte te creëren in de wijk met het Gaucheretpark als resultaat.

1

01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

2

1

zoom op de kaart van het GewOP stadsprojekt 2002 2

legende van het GewOP

015 Suède 36


01

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Het gewestelijk ontwikkelingsplan De groene corridor die door het GewOP wordt voorgeschreven, is deels verwezenlijkt door de link boulevard Albert 2, het Gaucheretpark en de Philip Thomaslaan. De groene wandeling die werd geprogrammeerd door de Regio Brussel op de voormalige Zennebedding, was nog niet gepland in 2002.

00 Introductie 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting

1


2

1

zoom op GewOP verbetering van het levenskader 2

legende van het GewOP

016 Suède 36


01

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Het Gewestelijk Bestemmingsplan De feitelijk bestaande toestand We stellen vast dat de huidige plannen 10 jaar oud zijn en dat de situatie grondig verandert is. De plek die industrie en handel inneemt is sterk gekrompen. We vergelijken dit plan met de on site-analyse. De wijk wordt omringd door economische activiteit ofwel mixed, ofwel industriëel: r in het Westen langs het kanaal en langs de groendreef r in het Noorden in de Paleizenstraat met de sibelga-site r het oude Zennebed wordt langs beide kanten gevolgd door ruimten van economische 1

aktiviteit wat deze plek van de woningen scheidt en de aanwezigheid ervan minder duidelijk toont. r in het Zuiden met de activiteiten in de Manhattan-wijk Het bestaande plan geeft een functionele mix weer die veel of weinig varieert van blok tot blok. Niet te vergeten dat er een demografische verandering opgetreden is, die werd aangekondigd door het GBP voor de kanaalzone. Op termijn zal de zone een mix worden van huisvesting/ industrie. Een langzame maar progressieve evolutie.


2

1

Zoom GBP 2

legende GBP

017 Suède 36


01

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Het Gewestelijk Bestemmingsplan 00 Introductie

De wettelijk bestaande toestand Naast een opmerkelijke Plataan is er in de perimeter of nabije omgeving geen enkel goed geklasseerd. Ook is er geen enkel Bijzonder Bestemmingsplan opgesteld. De grote gearceerde oppervlakken corresponderen met wijkcontract Noord en wijkcontract Paviljoen. De andere wijkcontracten werden nog niet weergegeven omdat de kaart van 2002 dateert.

Contrat de quartier «Nord» 1

01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting

Contrat de quartier «Pavillon»


2

1

Zoom GBP 2

legende GBP

018 Suède 36


01

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Een Bijzonder Bestemmingsplan Deze lokale planningsmiddelen bevatten nauwkeurige grafische en schriftelijke voorschriften voor de organisatie van het gebied in kwestie. Ze bepalen de toelaatbare bestemmingen per zone, verduidelijken het GBP en vullen het aan.

00 Introductie

Het toekomstige BBP strekt zich uit over een terrein van 17ha en behandelt 10 blokken die deel uitmaken van de perimeter van dit wijkcontract. Eén van de principiële doeleinden van het BBP Masui-Vooruitgang is om de mogelijkheden tot herinrichting van de plek waar de toekomstige spooruitbreiding (infrabel) plaats heeft, te bestuderen (zie hoofdstuk 03). Een 2de objectief is om 2 blokken die langs de Zennebedding liggen een meer kwalitatieve invulling te verschaffen.

02 Geschiedenis

Een Bijzonder Bestemmingsplan wordt opgemaakt.


03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader

1 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

2

1

BBP Masui-Vooruitgang, de perimeter 2

BBP Masui-Vooruitgang, model van het door de spoorwegen veroorzaakte lawaai ( bron : EIE, uitbreiding van de capaciteit van het spoorwegnetwerk in de Vierhoek Brussel Noord, ARIES)

019 Suède 36


01

Diagnostiek

Het Gemeentelijk Ontwikkelingsplan (GOP) is de gemeentelijke tegenhanger van het GBP. Dit Gemeentelijk Ontwikkelingsplan beoogt de doelstellingen te verduidelijken die door de gemeente tijdens de legislatuur nagestreefd worden op vlak van inrichting, toegankelijkheid, milieu, etc. Een voorontwerp werd ingediend en onderworpen aan een openbaar onderzoek.

00 Introductie

CQD Reine-Progres

Gemeentelijk Ontwikkelingsplan

Het GOP duidt op een aantal projekten voor de wijk.

Groene linken : r Creatie van een park in de Brabantwijk

Stedelijke ontwikkeling: r Het verbinden van de beide kanten van de spoorlijn Noord-Zuid

r De Brabantwijk en de blokken rond de voormalige Zennebedding zijn de prioriteit om groener te maken


r Bescherming van de recuperatiezone in de Philip Thomaslaan

06 Levenskader

r Verbetering van de doorgangen onder de spoorlijnen

r Te vergroenen wegennetwerk : Vooruitgangsstraat tussen de Koninginnelaan en het Masuiplein

07 Bevolking

r Een potentiele zone van herkwalificatie rond de Aerschotstraat

r Te vergroenen wegennetwerk : Masuistraat tussen Koninginnelaan en Masuiplein

r Het programma van een nieuw metrostation op het Liedtsplein

Mobiliteit :

r Verbinding maken tussen de tunnel Philip Thomaslaan en de Rubensstraat

Uitrusting :

r Nieuwe Cambiostations op het Liedtsplein en het Gaucheretplein

r Potentiële uitbreiding van de school nr 8

r Nieuw Villostation in de kwatrechtstraat

r Ondergrondse parking onder het Liedtsplein

r Zone 30 rond het Gaucheretpark en rond het nieuwe park Zennebed

08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

1

1

Zoom op de vergroeningskaart van het GOP

020 Suède 36


Diagnostiek

CQD Reine-Progres


02 Geschiedenis


021 Suède 36


02

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Geschiedenis Volgende teksten beschrijven op chronologische wijze de geschiedenis van het territorium waarin de perimeter van het duurzaam wijkcontract is gevestigd. De bron van deze tekst is de diagnostiek van duurzaam wijkcontract Masui omdat de grote lijnen voor beide wijkcontracten dezelfde geschiendenis hebben. 1826 Uit de analyse van de kaart van 1826 blijkt dat het territorium van het bestudeerde gebied zich duidelijk onderscheidt van de dichtbevolkte, compacte stad binnen de omwalling. Het grondgebied vormt een uitgestrekte landelijke zone die ten westen wordt omzoomd door het kanaal van Willebroek en door een jaagpad (de Groendreef). Het wordt doorkruist door de Antwerpsesteenweg en de bedding van de Zenne. De studieperimeter ligt tussen Schaarbeek en Laken, die destijds slechts landbouwdorpen waren. Op de omgeving rond de sluis van de brug van Laken na zien we zeer weinig bouwwerken in de studieperimeter. Het kanaal van Willebroek, dat in 1561 werd ingehuldigd, bood vercheidene voordelen: het liet toe de navigatieproblemen op de Zenne te vermijden en maakte een einde aan de noodzaak door Mechelen te varen, waar tol werd geheven op het verkeer in de Zenne-vallei. Dankzij dit kanaal kon er rechtstreeks naar de Rupel en daarna naar de Schelde, naar Antwerpen en de zee worden gevaren. Ter hoogte van de plek waar het kanaal Brussel binnengaat, werd in 1643 de Oeverpoort gebouwd.

1858 De wijk, die wordt doorkruist door de spoorweg, ontwikkelt zich snel met de vestiging van allerlei producenten die zich laten aantrekken door de beschikbaarheid van grond net buiten de stad. De door Vandermaelen opgemaakte kaart uit 1858 toont duidelijk dat het grondgebied door spoorweglijnen wordt doorkruist. We zien er ook een nieuwe weg op, de Paleizenstraat, die in het verlengde van de Buiten-Koningsstraat naar de brug van Laken gaat. De inplanting van het eerste Brusselse treinstation langs de Groendreef en de vestiging van de koninklijke residentie in het domein van Laken waren van doorslaggevend belang voor de ontwikkeling van de wijk. De Buiten-Koningsstraat, die van de Schaarbeekse Poort tot aan het Koninginneplein loopt, werd aangelegd in 1828. Er werd ook een nieuwe route in het verlengde van de Buiten- Koningsstraat gecreëerd om de verbinding tussen de Brusselse en Lakense residenties te vergemakkelijken.

In 1833 geven dhr. Herman, burgemeester van Schaarbeek, en dhr. Vifquain, inspecteur van Bruggen en Wegen, de opdracht een maatschappij op te richten voor de aanleg van de Al snel groeide de oostelijke dijk van het kaPaleizenstraat. In ruil daarvoor krijgt de maatsnaal, die in het begin een gewone weg met bochappij het recht tol te heffen op de brug van men was, uit tot een geliefd wandeloord van de de Zenne. De Paleizenstraat strekt zich uit van Brusselse aristocratie. De Groendreef gaat van het uiteinde van de Koningsstraat om tot aan de de stadsmuren tot aan de brug van Laken (Jules brug van Laken over het kanaal van Willebroek de Troozsquare), waar een andere dreef verder te gaan. De geleding tussen het gedeelte dat naar naar Laken loopt. Vier rijen lindenbomen omzo- de brug van Laken voert en het gedeelte dat naar men de Groendreef die tot het midden van de de Koningsstraat loopt, zal later het Masuiplein XIXe eeuw een mondaine wandel- en ontmoeworden. tingsplaats bleef. In die tijd beschikte Brussel over een verkeersnet met de stad als middelpunt. Deze situatie verbeterde nog met de aanleg van met kasseien bestra- 1 te steenwegen waaronder de Antwerpsesteenweg (oude Mechselsesteenweg). Vanaf 1704 werd, onder het bewind van Filips V, de Franse erfgenaam van Spanje, omwille van militaire redenen begonnen met de bestrating van de wegen die de hoofdstad met Bergen, Gent, Leuven en Mechelen verbonden. De Antwerpsesteenweg vormde de ruggengraat van de wijk.


1

Postkaart van de Paleizenstraat in het begin van de Xxe eeuw.

022 Suède 36


02

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Geschiedenis In het jaar 1840 tijdens de bouw van het voormalig Noordstation breidde de Aerschotstraat uit langs de spoorlijn en werd ze Keulenstraat genoemd (naar de richting van de spoorlijn).

Dankzij het eerste spoorwegstation langs de Groendreef dat in 1835 wordt ingehuldigd, kunnen hele drommen arbeiders uit Vlaanderen bijdragen tot de industriële bloei van de stad, die zich vooral concentreert langs het NoordZuidtracé van de Zennevallei. Al snel is het station aan de Groendreef te klein. In 1841 wordt het vervangen door het Noordstation; tot dit laatste in 1954 wordt afgebroken, stoppen daar nog slechts pendel- en goederentreinen. In 1854 en 1856 worden de lijnen Brussel-Namen en Brussel-Gent gecreëerd.

stad, de kerk van Laken, het Koninklijk kasteel en het park van Laken kan kuieren. Er vinden ook stadsevenementen met optochten en feesten plaats, maar stilaan raakt de dreef uit de mode en nemen andere mondaine promenades haar rol over. De kaart toont duidelijk dat de bebouwing zich concentreert langs de Antwerpsesteenweg, met name door de spoorwegontwikkeling.

00 Introductie

In 1858 besluit de regering een monumentale weg te maken op kosten van de staat: de Koninginnelaan. Bij de dood van koningin Marie Louise, begraven in 1850 in de voormalige OLV kerk, richtte Leopold I een monumentale kerk op om zijn geliefde te eren. De nieuwe Onze-Lieve-Vrouw kerk wordt gebouwd in 1854 door Poelaert en krijgt een toegangsweg van dertig meter breed.

04 Huisvesting

In 1865 wordt de Koninginnelaan doorbroken In 1862 wordt een nieuw Noordstation ingehul- tussen de OLV kerk en het Liedtsplein. Op het digd, dat in 1956 op zijn beurt wordt vervangen in 1866 door Besme opgemaakte overzichtsen naar de Vooruitgangstraat wordt verplaatst. plan voor de uitbreiding en verfraaiing van de Bepaalde fabrieken die 20 tot 200 arbeiders Brusselse agglomeratie zien we nieuwe wegen tewerkstellen, vestigen zich buiten de omwalling verschijnen, die de agglomeratie moeten uitbreiomdat dit goedkoper is en om aan de tiranden met mooie lanen die door bomen worden nie van de vakgenootschappen te ontsnappen. omzoomd. Het laatste stuk wordt slechts volDoor de behoefte aan water kiezen deze industooid in 1891. Dit wordt mogelijk gemaakt door trieën een plek in de buurt van de Zenne, het de bouw, in 1874, van de twee spoorwegbrugkanaal van Willebroek en de spoorweg richting gen ter hoogte van de Vooruitgangstraat. In die Vilvoorde. tijd liep de Koninginnelaan over de spoorweg. Het recht om tol te heffen in de Paleizenstraat Lange tijd blijft de Groendreef een wandeloord wordt afgeschaft door de aanleg van de waarlangs men naar de uitspanningen buiten de Koninginnelaan.

01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie


1

1

Carte Vandermaelen - 1858

023 Suède 36


02

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Geschiedenis De nieuw aangelegde Masuistraat stemt overeen met de oude spoorlijn naar het station aan de Groendreef. Het lijnvak wordt vervangen door een nieuwe spoorbocht in het midden van de Noordwijk, ter hoogte van wat later de Helihavenlaan zal worden. 1880 In 1880 zien we een eerste sterke densificatie van de studieperimeter. Tussen 1846 en1890 kennen de gemeenten van de eerste kroon een ware demografische explosie. De sterke bevolkingsgroei vanaf 1750 is ook te danken aan de opmerkelijke daling van het sterftecijfer, vooral dan de kindersterfte. In tegenstelling tot de dorpen Schaerbeek en Laken bezit de Noordwijk geen historische kern, maar is ze ontstaan uit de uitbreiding van het historische centrum van Brussel. Aan de andere kant van het spoor zal pas in 1887 het stadhuis worden gebouwd. De omgeving verstedenlijkt intensief tussen 1850 en 1 1900. In 1894 rijdt de eerste elektrische tramlijn in Brussel en in 1902 wordt de lijn LakenAnderlecht in gebruik genomen, die over de brug van Laken en de Antwerpsesteenweg loopt. Nadat in 1860 de octrooihekken en -gracht verdwijnen, kan de eerste kroon sterk worden uitgebreid. De Zenne wordt overwelfd tussen 1867-1871, waardoor de onteigende bedrijven

naar terreinen buiten het historische centrum trekken . In 1870 wordt het vormingsstation van Schaarbeek gebouwd. De bouw van het reizigersstation dateert uit 1887 en 1913. Enkele industriële ondernemingen vestigen zich langs de Antwerpsesteenweg of tussen deze laatste en de Zenne, langs de Werkhuizenkaai en de spoorweg. Het gaat o.a. om de in 1853 opgerichte Visserie Belge, waar schroeven en klinknagels worden geproduceerd, om de établissements Van Belle, die grondstoffen leveren aan emailwarenfabrieken en glasblazerijen, ingeplant in 1880; en om de gasfabriek van de stad Brussel die zich aldaar vestigt in 1875. De Paviljoenstraat trekt in 1865 het bedrijf Blaton-Aubert aan, die een oude brouwerij overkopen. Er verschijnen eveneens huizen in de studieperimeter langs de Antwerpsesteenweg, de Paleizenstraat en de Koninginnelaan. Huisvesting en industrie worden gemengd in de wijk.


2

1

Afbraak van het eerste Noordstation 2

ICM kaart van 1894. We kunnen er de Zenne op onderscheiden. De treinsporen zijn niet verhoogd maar kruisen de straten.

024 Suède 36


02

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Geschiedenis 1947 De Groendreef die bebouwd is met ondernemingen wordt getransformeerd in stedelijke autostrade ter gelegenheid van de wereldtentoonstelling 1935. De spoorwegbedding wordt verhoogd. De wijk is nu volledig verstedelijkt en ziet zich hoe langer hoe meer ingesloten in stedelijke grenzen. We zien het wegennet veranderen ter gelegenheid van de wereldtentoonstelling die in 1935 op de Heizel wordt gehouden. De spoorweg wordt op een viaduct geplaatst dat over de Paleizenstraat loopt en waardoor de continuïteit tussen de brug van Laken en de Koninklijke Sint- Maria-kerk verloren gaat. Tussen 1925 en 1927 ondergaat ook de Werkhuizenkaai veranderingen om deze aan te passen aan het toenemende verkeer langs de kanaaloevers. Tussen 1949 en 1952 wordt het Noordstation afgebroken om 300 meter verderop weer opgebouwd te worden. Ter gelegenheid van de derde editie van de “Congrès Internationaux d’Architecture Moderne” die in 1930 in Brussel werd gehouden, stelt architect-steden-bouwkundige Victor Bourgeois een theoretisch project voor een nieuw Brussel voor. Bourgeois voorziet de heropbouw van de Noordwijk rond de verlengde Emile Jacqmainlaan. Dit uit 1929 daterende

plan stelt de volledige modernisering van de Noordwijk tot aan de Van Praetbrug voor. Het geeft reeds een beeld van de Manhattanwijk zoals die door de groep Structures voorgesteld en vanaf 1973 gerealiseerd zal worden. 1958 De wereldtentoonstelling van 1958 die op de Heizel wordt gehouden, vormt een nieuw keerpunt voor de conversie van de Noordwijk en van Brussel in het algemeen. Beide worden omgevormd en opengebroken om plaats te maken voor het groeiende autoverkeer. De uitgevoerde wegenwerken kaderen in een ruimer plan dat teruggaat tot 1952. Om de toegang voor de automobiel te vergemakkelijken verbreedt men de wegen door de beplantingen te verwijderen en de stoepen te versmallen; een voorbeeld van deze aanpak is de Koninginnelaan. Deze laatste wordt onder de spoorweg doorgevoerd ter gelegenheid van de werken voor de Noord-Zuidverbinding. In 1958 wordt de Zenne overwelfd in het verlengde van de Emile Jacqmainlaan.


1

1

maquette van het Manhatten plan

025 Suède 36


02

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Geschiedenis 1970-1990 Tot de jaren 1960 blijft de Noordwijk - en vooral de Antwerpsesteenweg - een zeer levendige Brusselse wijk, met tal van restaurants, frietkramen, kleine hotels, concertzalen e.d. Vanaf 1947 wil de gemeente Schaarbeek de wijk waar talloze gezinnen in oncomfortabele woningen opeengepakt leven, saneren.

1990-2010 De petroliumcrisis van de jaren 70 remt de ambities van het Manhattanplan. Langs de andere kant is er steeds meer tegenkanting tegen de onteigening voor de bouw van monofunctionele wijken door lokale drukkingsgroepen.

In de jaren 90 wordt opnieuw geïnvesteerd. De onteigeningen en afbraak gaat door om de wijk In 1960 ontwerpt de groep Structures een plan te kunnen afwerken. Het programma werd hevoor de aanleg van de wijk. Er wordt geopteerd rzien om naast bureauruimte ook woningen en voor de integrale sloop van de wijk, die als veservices te voorzien. Het Gaucheretpark en de rouderd en niet meer te recupereren wordt besomringende woningen zijn hier een voorbeeld chouwd. Zo kan er een zakenwijk omgeven door van. handelszaken en woningen uit de grond worOp 25 september 2010 vernielt een gasexplosie den gestampt. Dit eerste plan wordt afgewezen door schepen Vanden Boeynants, die grootsere 3 woningen op de hoek van de Gaucheretstraat en Destouvellesstraat. Een tiental andere huizen plannen heeft voor zijn gemeente. In 1967 legt de groep Structures een nieuw plan op tafel, het wordt zwaar beschadigd. Er zijn 3 doden, een Manhattanprojet, dat wordt goedgekeurd. Het tiental gewonden en heel wat gezinnen komen project heeft betrekking op de noordelijke helft zonder woning te zitten. van de wijk, een deel dat zowel op grondgebied van de stad Brussel, de gemeente Schaarbeek en de gemeente Sint-Joost-ten-Noode zit; zo ontstaan drie BPA’s voor een oppervlakte van 53 ha.


1

2

1

de explosie op het kruispunt GaucheretstraatDestouvellesstraat 2

het einde van het Manhattan plan met het Gaucheretpark, het huis van de burgers en huisvesting

026 Suède 36


Diagnostiek

CQD Reine-Progres


03 Stadsrenovatie Wijkcontracten Immobiliën ontwikkeling in de perimeter Immobiliën ontwikkeling rond de perimeter


Ontwikkeling van de publieke ruimte rond de perimeter

027 Suède 36


03

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Stadsrenovatie De Omgeving van het Gaucheretpark was tot voorkort voortdurend met bouwterreinen omgeven. Een situatie die omveiligheid, lawaai en afval met zich meebracht. Vandaag werd de Manhattanwerk beëindigd. Nieuwe woningen werden gebouwd en het park werd ingericht om de link met de oude Noordwijk te maken. Sinds drie jaar begint de wijk te herleven. Het territorium geniet al geruime tijd de aandacht van de openbare macht en verschillende stedenbouwkundige ingrepen werden uitgevoerd of zijn in uitvoering. Een zone met een positieve transformatie maar waar nog zaken ontbreken. De bestudeerde zone was steeds in transformatie. Wanneer vandaag het Manhattan plan werd beëindigd, kan de zone genieten van een park, nieuwe huisvesting, verbeterd publiek transport. Toch moeten we vaststellen dat vooral op vlak van stadsrenovatie er zich nog problemen voordoen.

Het ontbreken van huisvesting in Brussel en het aantal nieuwe projekten in de buurt zijn elementen die dit fenomeen zullen versterken. Omdat binnenkort de prijzen van de privé huurwoningen te duur zullen zijn lijkt het ons noodzakelijk om bij deze nieuwe projekten de meest fragiele bevolking niet uit te sluiten

Braakliggende terreinen, leegstaande opslagruimten, de binnenruimte van stadsblokken is weinig kwalitatief en de huisvesting is voor verbetering vatbaar. Buiten de inrichting van het Gaucheretpark, dat de wijk linkt met de bureauwijk en het stadscentrum, werd weinig ondernomen om de bestudeerde zone uit zijn isolement te halen. De mobiliteit en de overdadige aanwezigheid van de auto komt in deze wijk sterk tot uiting. Dit bekijken we in een hoofdstuk gewijd aan deze problematiek.

De kwaliteit van de woningen blijft gemiddeld, met zijn gevolgen voor de veiligheid. Dit toont de ramp die zich laatst voordeed als gevolge van een gasexplosie.

Een gunstige gronddynamiek met een groot aantal projekten Ondanks het negatieve beeld van de wijk en tal van ontbrekende zaken is de prijs van onroerend goed hoog in de wijk. Zijn centrumpositie en de nabijheid van heel wat uitrusting zal ertoe leiden dat het publiek stillaan zal veranderen en dat steeds meer privérenovaties zullen plaatsvinden.


1

1

luchtfoto van de Gaucheretstraat, de Masuistraat en de Koninginnelaan

028 Suède 36


03

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Wijkcontract « Aerschot-Vooruitgang » 2001-2005 Het wijkcontract Aerschot-Vooruitgang waarvan de studie zich beëindigde in 2001 had een bijna gelijkaardige perimeter als die van Duurzaam wijkcontract Koningin-Vooruitgang. Het is met andere woorden interessant om de diagnostiek en het programma nader te bekijken: wat is er gelukt en wat was de bedoeling van de voorgestelde ingrepen. De uitgevoerde projekten zijn de volgende : r luik 1 (productie van publieke huisvesting) Hoek Aerschot 188/ Liedts 2-4, Hoek Aerschot 186/Liedts 1, Hoek Aerschot 162/ De Potter 183, Hoek Aerschot 120/Rogier 112, Vooruitgang 287 – Huisvesting, Hoek Vooruitgang 249-251 / Gendebien, Hoek Aerschot 224 / Koningin 48 r luik 2 (Aankoop terrein voor privé operaties):Aerschot 118/Rogier 119, Hoek Aerschot 138/Hoogvorst 1, Gaucheret 145-147, Gendebien 24, Onbebouwde hoek Destouvelles/ Jolly r luik 4 (Publieke ruimte) :Aerschotstraat & zijstraten, Vooruitgangsstraats, straten van de Gaucheretwijk, vuilbakken, scenografische verlichting van de treinverbinding, bomen, wegverhogingen. r luik 5a (infrastructuur):Aerschot 208, Gevel Hoogvorst 8-14 (Magicland), JST –Kwatrechtstraat -verharding & banken.

De diagnostiek toont het grote aantal organisaties die werkzaam zijn in de zone, het steeds terugkerende probleem van de openbare netheid, het moeilijk samengaan van wonen en prostitutie. De operatie « Car-Wash » (Hoek Aerschot-Kwatrecht) werd reeds 11 jaar geleden overwogen. De onvoltooide Gaucheretwijk waar de inwoners nog wachtten op het plein, het park, het huis van de burgers en een vergeten operatie : de creatie van een tunnel onder de spoorlijnen om de twee delen van de Rogierstraat met elkaar te verbinden. Het basisdossier heeft zich meer toegespitst op het deel van de Aerschotstraat in de perimeter tot op het kruispunt met de Brabantstraat. De publieke ruimte werd volledig heringericht van gevel tot gevel, de verlichting werd herbekeken, bomen werden geplant. Openbare toiletten geïnstalleerd, enz.

We stellen vast dat de kosmetische renovatie, het introdruceren van kwaliteitsvolle publieke ruimte en een infrastructuur bedoeld voor de sociale r luik 5b (socio-economische projecten):Beheer- samenhang, het werk van verschillende buurtorsamenhang van de sociale participatie, Beheer ganisaties en de pogingen van de gemeente en de huivesting-prostitutie, Opvang kinderen regio niet het verwachte resultaat gehad hebben en volwassenen, ISP projekten, Informatie om de wijk te heropwaarderen. De nabijheid huisvesting, artistieke uitdrukking van de van het treinstation, de economische situatie, inwoners. de aanwezigheid van prostitutie, de immigratie, de grenzen rond de wijk zijn enkele factoren die duidelijk maken dat een kleine investering zoals het wijkcontract niet genoeg is om het wijkimago te veranderen.


1 1

de perimeter Aerschot-Vooruitgang sluit heel nauw aan bij de huidige perimeter. We stellen vast dat de immo-operaties zich hoofdzakelijk langs de kant van de Aerschotstraat afspelen. Alle gemeentelijke wegen en voetpaden werden herzien (in het blauw, paars en roze)

029 Suède 36


03

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Wijkcontract « Aerschot-Vooruitgang » 2001-2005 De Aerschotstraat Een bijzondere aandacht gaat uit naar de Aerschotstraat, zowel in de diagnostiek als in de fysieke interventies. De vaststellingen zijn dezelfde als vandaag. Een auto-overlast die het leven voor de bewoners onmogelijk maakt. Een blinde muur die « het grootste Belgische urinoir » wordt genoemd. Sluikstorten, onconfortabele trottoirs, geen enkele andere functie dan prostitutie, lege verdiepingen, enz.

In het licht van onze diagnose, bevragen we vandaag de relevantie van deze strategie. Werken aan «de leesbaarheid van de straat» heeft niets veranderd aan het fileprobleem, of het imago van de straat, altijd vuil, vandalisme, lawaaierig en de monofunctionele invulling van de prostitutie en huisjesmelkers. De inwoners van de zijstraten van de Aerschotstraat zijn dag in dag uit slachtoffers van deze sfeer. De trottoirs zijn verbreed aan de kant van prostituees maar deze worden weinig gebruikt door inwoners of passanten. De verhogingen hebben het comfort van de voetganger verhoogd, maar brachten geen verandering in de mobiliteit, omdat ze de lineariteit van de Aerschotstraat versterken. De stoep aan de kant van de blinde muur is nog steeds smal en de geparkeerde auto’s verbergen het sluikstorten of het urineren.

De strategie van het basisdossier : «Het voorstel bestaat uit het werken op de zichtbare hiërarchie van de circulatie-assen. Vandaag worden zowel de Brabantstraat als de Aerschotstraat bekeken als lineaire wijkverbindingswegen. In de werkelijkheid is het enkel de Brabantstraat die zo kan bekeken worden. (...) De leesbaarheid van deze hiërarchie gaat ook gepaard met een betere leesbaarheid van de zijstraten, die zich niet moeten voordoen als ondergeschikt element, als doodlopende straat geënt op de Brabantstraat. Daarom werd er voorgesteld om het ritme te breken van de Aerschotstraat en de aanwezigheid van de zijstraten te laten domineren (…) Elke oversteekplaats werd verhoogd en de verlichting werd aangepast met een link naar de zijstraten. De aanplanting van bomen hield ook rekening met het nieuwe ritme. De actie werd versterkt door de interventies op de hoekgebouwen en door de vitrines enkel naar de Aerschotstraat te richten. De toegang tot de verdiepen via de zijstraten werd bevoorrecht. »

1

De paragraaf schetst ook een interessante strategie om de mono-functionaliteit van prostitutie te doorbreken: «Naast de toegang tot huisvesting, kan de begane grond worden gebruikt voor de lokale winkels en diensten als een medische unit, een apotheek, etc..». Het is jammer dat dit idee niet is uitgevoerd, en dat er geen steun is van Atrium, die zich niet bezighoudt met de Aerschotstraat.


2

1

De hoek van de Aerschotstraat / de De Potterstraat, in 2001. 2 3

4

De hoek van de Aerschotstraat / de De Potterstraat, vandaag 3

de De Potterstraat, in 2001. 4

de De Potterstraat, vandaag

030 Suède 36


03

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Duurzaam wijkcontract Masui Dit wijkcontract is essentieel voor het studiegebied. Hoewel gelegen op grondgebied van de Stad Brussel is het de andere helft van de wijk «Gaucheret / Masui.» Samen vormen de twee perimeters een continue en coherente omgeving. Het is daarom van essentieel belang om met deze diagnose de nadruk te leggen op de inhoud van het 4-jaren-plan en om een synergie en complementariteit op te bouwen met het nieuwe wijkcontract Koningin-Vooruitgang. Zennepark Het project betreft de upgrading van het oude trajekt van de Zenne die door de Masuiwijk stroomde. Het maakt deel uit van de groene wandelingen van het BIM. Het programma: r De ontwikkeling van een groot stedelijk park op de voormalige Zennebedding; r De ontwikkeling van een regionale fietsroute tussen het Pentagon en Laken via het talud van de spoorweglijn en een voetgangersbrug over het kanaal; r Het centrum van de wijk versterken en animatie en sociale controle in het nieuwe park aanmoedigen door huisvesting en uitrusting toe te voegen. Dit project staat centraal in het programma. Het grootste deel van de activiteiten zijn georganiseerd rond deze groene ruimte. Het stedelijke park zal worden uitgevoerd, gefinancierd en beheerd door het BIM. De begroting valt buiten het wijkcontract.

Een groot deel van de projecten draait rond de oprichting van het Zennepark; een ambitieuze ontwikkeling van de groene ruimte dat precies op de grens tussen de twee gemeenten ligt, en zodoende ook op de rand van onze perimeter.


1

1

alle operaties rond het toekomstig Zennepark voor het wijkcontract Masui.

031 Suède 36


03

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Duurzaam wijkcontract Masui Andere projecten die verband houden met het Zennepark r Uitbreiding van de kleuterschool Cogge, 100 extra plaatsen r Gym-en multifunctionele ruimte

Niet-limitatieve lijst van activiteiten: r Controle van de operatie tegen de huisjesmelkers r Straathoekwerkers

r Promotie van initiatieven rond Sociale cohesie in de Noord-Wijk r Eerstgeborenen Startpagina r Animatie workshops en lokale sociale bemiddeling r Huis van de burgers r Kinderopvang Koningin, 36 bedden r Huisvesting Mixed business park Navez Op het Navez-eiland lanceert het wijkcontract in samenwerking met de GOMB, een planstudie om de richtlijnen uit te schrijven voor een toekomstige gemengd park van economische activiteiten. De studie heeft betrekking op de zone tussen de spoorweg, de Navezstraat (Brussel zijde), de brug van de spoorweg en Boulevard Lambermont. Het is de bedoeling om een gemengde zone te ontwikkelen met ook woningen en een buurtpark. Sociaal-economische projecten Diverse relevante projecten vervolledigen de «fysieke» operaties. Dit luik bevat gelijkaardige problemen met onze diagnostiek: Nieuwkomers, projecten ivm de jeugd, opleiding en jobondersteuning. Er zijn echter weinig projecten in het basisdossier die de sociale samenhang bevorderen.

r Nieuwkomers r Interculturele ontwikkelingswerker r Workshops Maatschappelijke Oriëntatie r verzamelpunt gebruikte spuiten r Renovatie van de polyvalente zaal van het transit centrum r Openbare netheid r Kleine Jobs voor de Noordwijk r Duurzame opleiding stukadoor-gevel maker r Training hulpmiddelen voor kinderen r Studiebegeleiding tieners r Basisopleiding voor volwassenen r Opvoedingsondersteuning: discussiegroep.

01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat

1

13 Bijlagen

2

1

Een gemengd park Navez voor Wijkcontract Masui 2

alle projecten voor Wijkcontract Masui

032 Suède 36


03

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Andere wijkcontracten Andere wijkcontracten in de omgeving: 01 Lokalisatie van de wijk

r 1997-2001 wijkcontract ‘Paviljoen’ (Schaarbeek)

02 Geschiedenis

r 1998-2002 wijkcontract ‘Noord’ (Brussel Stad)

03 Stadsrenovatie

r 2000-2004 wijkcontract ‘Groenstraat-Brabant’

04 Huisvesting 05 Bodembezetting

Het wijkcontract omvat:

06 Levenskader

r De bouw / renovatie van twintig nieuwe woningen

07 Bevolking

r De ontwikkeling en uitbreiding van de lokalen van de vereniging Gaffi en de oprichting van kinderopvang

08 Tewerkstelling 1

r De opwaardering van de wegen in de buurt met de Brabantstraat

09 Socio-economische infrastructuur

r De inrichting van het Park GroenstraatKoningin

10 Mobiliteit

r Verschillende acties ivm de sociale cohesie in de vier jaar van het contract

2

11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat

2009-2012 Contract wijk NavezPortaels (Schaarbeek)

13 Bijlagen

Het wijkcontract omvat: r Verschillende huisvestingoperaties r Begeleiding en sociale reïntegratie 3

r Werkgelegenheid voor laaggeschoolden door opleidingen in restauratietechnieken r Ondersteuning en re-integratie in het schoolleven r Thuishulp voor geïsoleerde ouderen r Ambitieuze ontwikkeling van de groene ruimte die is gelegen op de grens tussen de twee gemeenten en dus de rand van onze perimeter.

1

Parc Koningin-Groenstraat WC Brabant-Groen 2 4

Perimeter WC Navez-Portaels 3

Perimeter WC Paviljoen 4

Perimeter WC Noord

033 Suède 36


03

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

De immobiliën ontwikkeling in de perimeter Vierhoek Infrabel: Uitbreidingsprojekt appartementen) van het spoorwegnet r Hotel - JollyStraat (100 kamers) Infrabel en Tuc Rail willen een deel van het studiegebied wijzigen: het projekt met de naam r Mixed prostitutie + wonen - Rue d’Aerschot / Kwatrecht (Aard van het project «Villa «vierhoek Infrabel» is een spoorweg-infrastrucTinto», met 5 winkelgebieden, 43 woningen tuur projekt dat een toename van het aantal spoof hotelkamers op de verdiepen en 62 parkeerren in de vierhoek Brussel nastreeft. Dit project plaatsen ) Dit Prive project wordt geseponeerd dat het nationale netwerk dient te verbeteren, als gevolg van contractbreuk. heeft grote gevolgen voor de buurt . In het bijzonder voor de Vooruitgangstraat die wacht op de onteigening en sloop van een volledig eiland. Met name eiland 53 met 28 gebouwen die gelegen zijn aan de even kant, tegen de spoorweg.

01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking

Het eiland 47 wordt ook beïnvloed door deze herontwikkeling en twee gebouwen lijden onder de ongemakken veroorzaakt door de nieuwe spoorlijnen.

08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur

De vergunningaanvraag, ingediend door Infrabel in 2005, voorziet niet in een specifiek plan van herontwikkeling na de transformative. De impact studie heeft echter aanbevolenom een akoestisch scherm te bouwen . Een belangrijke doelstelling van het BBP «Masui-Progress» zal de mogelijkheden voor herontwikkeling op deze plaats nagaan.

1

10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat

Ook de verlenging van de tunnels Paviljoen en Paleis zal zijn gevolgen hebben voor de zone. De openbare ruimte zal worden herontwikkelend bij het verlenen van de bouwvergunning.

13 Bijlagen

2

Andere vastgoedprojecten (Zie hoofdstuk 04 - «Recente bouwaanvragen en evolutie «voor meer informatie) r Project + Queen’s Lane Woningfonds van de RBC – Koninginnelaan (87 eenheden) r Sociale Huisvesting Philip Thomas laan (11 1 3

Queens’ Lane: het reeds gebouwde deel 2

Uitbreiding huisvesting Schaarbeekse foyer door Pierre Blondel 3

Schema project Vierhoek (de bestaande situatie en geprojecteerde situatie)

034 Suède 36


03

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

De immobiliën ontwikkeling rond de perimeter De transformatie van industriële ruimte bereikt misschien niet de dynamiek die kan worden waargenomen in andere Europese steden, doch heeft het fenomeen plaats. Een aantal grote projecten zijn lopende en zullen in de toekomst het Noorden van Brussel drastisch veranderen. Lopende projecten


2009-2020 Tour & Taxis De ontwikkeling van Tour & Taxis gebeurt in twee fasen. De eerste fase is uitgevoerd en omvatte de transformatie van het koninklijke depot tot zaken-,bedrijven- en expositiecentrum.

2008-2012 Gaucheretplein Codic development, een bedrijf dat net een geheel realiseerde van 51 200 m2, gepland als deel van het GGB nr. 2 in 2003 (door CERAU) waarvan 30 000 m2 bureauruimte (Zenith Tower). De rest is essentieel woningbouw. Met uitzondering van de kribbe «Etoile du Nord «met 48 plaatsen, 815 m2 (MDW architectuur) en de kantoorruimte (EOS-project) aan de voet van de woontoren met 5.700 m2 kantoorruimte (ontworpen door Assar). Het tweede deel van het project Gaucheret sluit het westelijke deel van het park. 106 woningen en een entertainment oppervlakte (600 m2) en 146 ondergrondse parkeerplaatsen met een gezamelijke oppervlakte van 12 300 m2.

De toekomst van Tour & Taxis wordt beschreven door de richtlijnen van MSA / Lion in 2008. De toelating die werd gegeven door de Stad Brussel omvat de constructie van 218 327 m2 (GGB 6A) waarvan 87.868m2 worden toegewezen aan huisvesting, 59.792 voor winkels, 22.830m2 aan diensten en 14.792m2 aan productie-activiteiten en logistiek. De vergunning voorziet ook in 8,20 hectare groen, met 2,19 hectare aan beplante wegen en 1,47 ha eilandinterieurs en privétuinen. Een nieuw park zal groene ruimtes verbinden langs de spoorlijn (lijn 28) langs het kanaal. Dit zal het grootste stedelijke park zijn dat in Brussel gemaakt werd sinds de 19e eeuw.

04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid

1


In termen van mobiliteit, zal de site worden bediend door een lijn die, van het Noordstation, over het kanaal gaat met de voetgangers brug Picard tot het ‘station maritime’ naar Bockstael waar het aansluit bij het netwerk van de MIVB. 2010-2018 Tivoli De GOMB ziet de totale site als een direct verlengstuk van de Tour & Taxi site en plant de bouw van 500 woningen door zowel de openbare als de particuliere sector. Het masterplan is ontworpen door de afdeling engineering MSA. De site zal onder andere een zakencentrum, twee kinderdagverblijven, een openbaar park en buurthandel huisvesten.

2

1

het richtschema Tour & Taxis 2 3

de Zenith Tower, die eindigt het perspectief Avenue Albert 2 3

Tivoli Masterplan

035 Suède 36


03

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

De ontwikkeling van publieke ruimte rond de perimeter Renovatie van de Boulevard SintLazarus Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Beliris en de gemeente Sint-Joost werkten afgelopen jaar samen om de buurt rond het Sint-Lazarus plein in Sint-Joost te veranderen. Ze lanceerden een internationale wedstrijd om 30 000 m2 openbare ruimte tussen het Noord station en de Botanische Tuinen te ontwerpen.

Rogierplein Momenteel in aanbouw is, krijgt het plein een complete facelift met de bouw van een luifel, een multifunctionele ingang. Een deel van de binnenring wordt herontwikkeld en aangepast aan de behoeften van voetgangers, fietsers en gebruikers van het openbaar vervoer. Bovendien zal ook het metrostation Rogier worden gerenoveerd.

Geleid door een participatief inspraakproces Architect: Xaveer Degeyter heeft de studie van Suède36 de openbare macht geholpen bij het definiëren en coördineren van Timing: Start bouw 2011, de voltooiing mid een publieke-ruimte-project. Van haar kant heeft 2013. de researchafdeling Stratec het nieuwe mobiliteitsplan «Noordwijk» van Sint-Joost beëindigd. Het doel is een ambitieus landschapsarchitectuurproject met het accent op de fietsers en wandelaars. Dit terwijl de buurt en zijn bewoners beschermt worden van transitverkeer. Zo wordt de verbinding hersteld tussen het centrum van de stad, de Noordwijk en de buurten van Sint-Joost en Schaarbeek. Door te werken met licht, materialen, bewegwijzering, straatmeubilair en vegetatie, zorgen de publieke bevoegdheden ervoor dat de straten en pleinen in de buurt zowel op maatschappelijk, commerciëel als cultureel vlak opnieuw toegeëigend worden. De overheid investeert in totaal 5,5 miljoen aan wegen, pleinen en tunnels. De laureaat van de wedstrijd is de unie Bas Smet, Pierre Jean Charbonneau en adviesbureau Greish. Zij werden aangesteld om het project te ontwerpen.


1

Timing: BA 2011, begint de bouw in 2013, einde van bouw: mid 2014.

2 1

Boulevard St-Lazare 2

Rogierplein

036 Suède 36


Diagnostiek

CQD Reine-Progres


04 Huisvesting en Grond

04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking

Publieke huisvesting Gronddynamiek Vergunningsaanvragen en recente ontwikkelingen


Staat van de woningen Dichtheid Kenmerken van de gebouwen Comfort van de accommodatie

037 Suède 36


04

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Publieke huisvesting Door de ligging ten opzichte van de haven, het treinstation en de industriële zone is de perimeter al heel lang een zeer gemengd gebied, waar wonen samengaat met de productieve - en de dienstensector. Vandaag de dag nemen deze activiteiten af en langzaam wordt de bedrijfsruimte getransformeerd tot huisvesting en bijkomende diensten: recreatiegebieden, kinderdagverblijven, groene ruimten. In vergelijking met andere wijken, blijft deze beweging relatief zwak. Het Brussels Gewest heeft een hoge bevolkingsdruk. Het studiegebied is hier zeker geen uitzondering en heeft een grote immigratie en een hoog geboortecijfer. Huisvesting is de grootste zorg van bewoners en actoren. Overheden en organisaties zijn zich bewust van de volgende problemen: huisjesmelkers, overbevolking van appartementen, woningen met gebreken, te weinig sociale huisvesting en middelen, slechte isolatie, enz.. Publieke huisvesting Het aandeel van sociale woningen in de betrokken statistieken is 20,6% voor de Noordwijk en 4,41% voor de Brabantwijk. Het hoge cijfer voor de Noordwijk omwille van de concentratie van sociale woningen aan de Helihavenlaan op terrein van de stad Brussel. Het studiegebied sluit dus dichter aan bij het statistisch gebied «Brabant», en zit dus onder het regionale gemiddelde van 7,61%. Het doel van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is de publieke huisvesting te verhogen tot 15% van de totale huisvesting en dit voor 2020.

de prijzen de lucht injagen. De vestiging van «nieuwkomers» met een hoger inkomen is nog steeds marginaal. Een grootschalige verplaatsing van de armsten, zoals het geval in buurten als Sint-Gillis, Sint-Joost, Molenbeek of het centrum van de stad, stellen we hier niet vast. Maar de trend en de waargenomen indicatoren voorspellen eenzelfde scenario. Indien er geen controle is over de prijsstijging van het onroerend goed zal de wijk lijden onder hetzelfde fenomeen. De aankoopprijs van eengezinswoningen en appartementen is relatief hoog, Vooral in verhouding tot het gemiddelde inkomen van de bevolking. Een huis van 160 m2 Gaucheretstraat, zonder tuin en in gemiddelde toestand wordt geschat op 240000 euro op Immoweb. Tegenover het park worden een aantal goederen verhandeld tegen 500.000 euro en de werkelijke prijzen zijn nog hoger zoals ons werd verteld tijdens interviews. De prijs van appartementen is nog steeds meer per vierkante meter dan huizen.


De huur van appartementen verhoogt ook steeds. In nieuwe woningen rond het Gaucheret Park wordt een appartement van 2 slaapkamers en 90 m2 verhuurd voor 825 eur / maand. Merk De Schaarbeekse Haard beheert 70 sociale woop dat ningen in de buurt, gelegen in de Philip Thomas transacties van aankoop of verhuur veelal gebeulaan. Momenteel worden er hier 22 eenheden ren op informele wijze, zonder tussenkomst van bijgebouwd. Het duurzaam wijkcontract Masui agentschap of aankondiging. Mond tot mond zal het aanbod van woningen in de publieke reclame en transacties binnenin eenzelfde gesector op haar grondgebied verhogen. We stelmeenschap maakt dat de informele prijzen een len vast dat het aanbod particuliere woningen pak lager kunnen liggen. met kwaliteit toeneemt. Een voorbeeld hier is de 1 huisvesting rond het Gaucheret park. Dit oefent dan weer druk uit op de grondprijzen in de region en deze centrale wijk zal uiteindelijk onbetaalbaar worden voor de lagere inkomensgroep. Vandaar het belang om sociale woningbouw te promoten.

1

Onroerend goed markt

sociale huisvesting per sector (Bron monitoring van de wijken)

Er is geen twijfel dat de woningmarkt in de omgeving onder druk staat van de immobiliënmarkt. De nabijheid van het centrum, het openbaar vervoer, Park Gaucheret, de sterke vraag en de bevolkingsdruk zijn allemaal factoren die

038 Suède 36


04

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Gronddynamiek en de 3 polen Het studiegebied heeft veel mogelijkheden aan te bieden. Deze kunnen onderverdeeld worden in drie verschillende gebieden: De eerste plaats in de nabijheid van Gaucheret, de tweede langs de Zennebedding en de laatste langs de Aerschotstraat. Al deze mogelijkheden kunnen niet in achting worden genomen gezien het beperkte budget van het wijkcontract. Dit proces kan echter een mogelijkheid bieden voor andere, openbare of particuliere, operators die worden betrokken bij de renovatie van het gebied.


3 Aerschot

039 Suède 36


04

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Gronddynamiek : Gaucheret / Jolly 00 Introductie 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis

Jollystraat 170-172 448m2

03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting

Jollystraat 164 84m2

1

05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling

2

09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit

Jollystraat 142-146 Gaucheretstraat 145-147 848m2

11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

1

Jollystraat 164 2

Jollystraat 142-146

040 Suède 36


04

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Gronddynamiek : Gaucheret / Destouvelles 00 Introductie

1

01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis

Destouvellesstraat 35 - 37 Gaucheretstraat 197-199 236m2

03 Stadsrenovatie

terrain avec PU

04 Huisvesting 05 Bodembezetting 2

06 Levenskader 07 Bevolking

Destouvellesstraat 26 Gaucheretstraat 176 90 m2

08 Tewerkstelling

Gaucheretstraat 195 66 m2

09 Socio-economische infrastructuur 3

10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

1

Destouvellesstraat 26 2

Gaucheretstraat 195 2

Destouvellesstraat 37

041 Suède 36


04

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Gronddynamiek : Zenne-bedding 00 Introductie 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting

Masui Straat 214 2270m2

05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling

Masui Straat 186 1496m2

09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid

Koninginnelaan 134-144 918m2


042 Suède 36


04

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Gronddynamiek : Zenne-bedding 1

00 Introductie 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling

2

09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

3

1

Koninginnelaan 134-144 2

Masui Straat 214 3

Masui Straat 186

043 Suède 36


04

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Gronddynamiek : Aerschotstraat 00 Introductie 01 Lokalisatie van de wijk

1

02 Geschiedenis

Aerschotstraat 174-176 434m2


2 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling

3

09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit



Kwatrechtstraat 38 1193m2



Kwatrechtstraat 38 1193m2

1

Aerschotstraat 174-176 2

Aerschotstraat 104-110 3

Kwatrechtstraat 38

044 Suède 36


04

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Gronddynamiek : Aerschotstraat 00 Introductie 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting

Aerschotstraat 262 73m2


045 Suède 36


04

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Vergunningsaanvragen en recente ontwikkelingen 00 Introductie

AANVRAGER WONINGEN S.A. QUEEN’S LANE PROPERTIES

ADRES

Koninginnenlaan 88-82 Destouvellesstraat 9-19 Gaucheretstraat 186-98

SOCIALE WONINGEN SLRB- Foyer Schaerbeekois Philippe Thomasstraat

WINKELS - HOTELS CTE SA (VAN CANNEYT)

Franky DE CONINCK SA

Jollystraat 161183

Hoek Aarschot/Kwatre cht

INFRASTRUCTUREN – GROTE GEMENGDE PROJECTEN S.A. EOS DEVELOPMENT Blok 64

Gemeente Schaarbeek (en EOS Blok 64 dvlp) "Etoile du Nord"

DATUM VERGUNNIN G


VOORWERP

OPMERKING

Aanvraag bouwvergunning 11/03/08 2 gebouwen en ingediend om een deel over opslagplaatsen afbreken en gebouwen te kunnen laten aan het Woningfonds (+ nieuwe neerzetten met een verwijdering van 1.555 aanvraag Stedenbouwkundige m2 kantoren (82 woningen, 5 winkels, 1 vergunning zal noodzakelijk zijn, conform de vrij beroep en 79 bouwvergunning) parkings) Kantoorgedeelte al l k 31/05/10 gebouw van 7 Arch: Pierre Blondel verdiepingen met 22 + start van de werf ? 3 sociale woningen en 11 parkeerplaatsen in openlucht. De 26-juil-10 een hotel met 100 kamers bouwen, een commerciële oppervlakte en 23 parkeerplaatsen (wijziging van de stedenbouwkundige Prostitutiesalon Aarschotstraat (Villa Tinto) 5 commerciële oppervlaktes langs de kant van de Kwatrechtstraat, 43 i d

26/02/08 Bouw van 4 gebouwen met 44 woningen, 4.939 m2 productieve activiteiten van immateriële goederen, 26/02/08 Bouw kinderdagverblijf 856 m2 (wijziging stedenbouwkundige vergunning van 8/8/6)

02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

Aanvraag stedenbouwkundige vergunning ingediend Incidentieverslag Openbare enquête begin maart 2012 Arch: Pierre Blondel

Beëindigd

Gemeentelijk kinderdagverblijf(FEDER en stedenbouwkundige lasten) Werkzaam

046 Suède 36


04

Diagnostiek

De algemene conditie van de accommodatie kan worden omschreven als «gemiddeld», met hier en daar nuances. Er zijn nog een aantal gebouwen in slechte staat en een aantal kankers. Vooral de woningen in de zijstraten van de Aerschotstraat dienen te worden gerestaureerd. Natuurlijk is er ook het kruispunt Gaucheret / Destrouvelles dat na de gasexplosie volledig werd vernield.

00 Introductie

CQD Reine-Progres

Staat huisvesting

1

2

01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur

3


1, 2 et 3

Staat van de huisvesting, resultaat van de opmeting on site Suède 36 – 2012

047 Suède 36


04

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Dichtheid De bevolkingsdichtheid is hoog, maar is niet abnormaal gezien de situatie binnen de eerste kroon. Wij constateren, binnen de perimeter, een sterk verschil tussen de dichtheid van het gebied ten oosten van de treinverbinding (Brabant gebied) en het gebied ten westen (Noord-wijk). Dit verschil is te verklaren door de aanwezigheid van kantoorgebouwen, industriële gebouwen en uitrusting in de buurt ten noorden, waardoor er minder plaats over is voor huisvesting. De bevolkingsdichtheid ligt nog steeds onder het gemiddelde van wijken in andere Europese hoofdsteden. Bovendien bieden het Gaucheretplein en park, het toekomstige park van de Zenne, de nabijheid van het centrum, een comfort dat de drukte leefbaar maakt. r Brabantwijk: 217 inwoners / ha r Noordwijk: 104 inwoners / ha r Gemiddelde perimeter: 161 inwoners / ha r Regionale gemiddelde: 68,61 inwoners / ha. (ADSEI - ESE tot en met 2001 Monitoring van wijken)

1 00 Introductie 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

1

bebouwingsdichtheid (Bron van de monitoring wijken)

048 Suède 36


04

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Karakteristieken van de huisvesting Aandeel van de woningen bewoond 1 door eigenaren: Hoewel de verhouding lager is dan het regionale gemiddelde, blijkt dat een ruim deel van de bevolking heeft geïnvesteerd in de buurt en daar ook blijft. Veel migranten werden eigenaar wanneer de grondprijzen zeer laag waren in Brussel.

00 Introductie

r Brabantwijk: 36,71%

04 Huisvesting

r Noordwijk: 28,32%


05 Bodembezetting

r Gemiddelde perimeter: 32,15% r Regionale gemiddelde: 41,45%

06 Levenskader

(ADSEI - ESE tot en met 2001 Monitoring van wijken)

07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur

Aandeel van de woningen verhuurd door individuen: r Brabantwijk: 78,15% r Noordwijk: 49,27% r Gemiddelde perimeter : 63,71% r Regionale gemiddelde: 72,82%

2 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

(ADSEI - ESE tot en met 2001 Monitoring van wijken) Merk op dat het lagere percentage van de Noordwijk te danken is aan de aanwezigheid van de sociale huisvesting in de stad Brussel, net buiten het studiegebied.

1

aantal eigenaars (Bron van de monitoring wijken) 2

aantal huurders (Bron van de monitoring wijken)

049 Suède 36


04

Diagnostiek

De regionale kaart van geschikte woningen toont duidelijk het verschil tussen de «arme sikkel» en het Zuid-oosten van Brussel in termen van comfort van de woningen. De gemiddelde grootte van de woningen is 15% lager dan het regionale gemiddelde. Het aantal vierkante meter per persoon ligt 32% lager dan het regionale gemiddelde.

00 Introductie

Het zal nuttig zijn om een intensief renovatie-beleid te voeren die zo de kwaliteit van de huisvesting verhoogt. Let op, deze cijfers houden geen rekening met migrantenfamilies zonder papieren. Ondanks hun aanwezigheid in het studiegebied zijn ze niet opgenomen in de statistieken. Deze gezinnen leven vaak in één kamer, of een kelder.

03 Stadsrenovatie

CQD Reine-Progres

Comfort van de accommodatie

Aantal woningen per m2

1


04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking

r Brabantwijk: 64,16 m2

08 Tewerkstelling

r Noordwijk: 61,19 m2 r Gemiddelde perimeter: 62,68 m2 r Regionale gemiddelde: 74,39 m2


(ADSEI - ESE tot en met 2001 Monitoring van wijken)

10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid

Aantal m2 per hoofd van de bevolking

2


r Brabantwijk: 23,16 m2 r Noordwijk: 25,06 m2 r Gemiddelde perimeter: 24,11 m2 r Regionale gemiddelde: 35,58 m2 (ADSEI - ESE tot en met 2001 Monitoring van wijken)

Aantal kamers per woning r Brabantwijk : 3,94 r Noordwijk: 3,47 r Gemiddelde perimeter: 3,70 r Regionale gemiddelde: 4,07 (ADSEI - ESE tot en met 2001 Monitoring van wijken)

3 1

aantal m2/huis (Bron van de monitoring wijken) 2

nummers m2/habitant (Bron van de monitoring wijken) 3

aantal onderdelen / huisvesting

050 Suède 36


04

Diagnostiek

1

00 Introductie

CQD Reine-Progres

Comfort van de accommodatie aantal kamers/persoon r Brabantwijk : 1,41 r Noordwijk: 1,40 r Gemiddelde perimeter: 1,40 r Regionale gemiddelde: 1,94

01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting

aantal personen / woningen

05 Bodembezetting

r Brabantwijk : 2,79

06 Levenskader

r Noordwijk: 2,48 r Gemiddelde perimeter: 2,64 r Regionale gemiddelde: 2,10

Een zeer stedelijke omgeving: een grote bevolkingsdichtheid, een continuïteit van kleine woningen en zeer dens wonen.

07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

1

aantal kamers / persoon (Bron: monitoring van wijken)

051 Suède 36


Diagnostiek

CQD Reine-Progres


05 Grondgebruik Bezettingsgraad van het gebouwde en de stadseilanden Ondoordringbare oppervlakken


052 Suède 36


05

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Bezettingsgraad van het gebouwde en de stadseilanden Het statistische gebied «Brabant» maakt deel uit van de dichtbebouwde gebieden in het Brussels Gewest (62,80% tegen 25% regionale gemiddelde) en zelfs als de indicator van de andere sector ten aanzien van de perimeter lager is, hebben we hier een configuratie vergelijkbaar met de wijk Brabant. De opdeling van de stad in «eilanden», typisch voor de stedenbouw einde negentiende eeuw, ligt aan de oorsprong van de buurt en geeft meer openbare ruimte dan de kern van de binnenstad (Grote Markt = 84,20%). 1

Bezettingsgraad van de stadseilanden in 2003

r Gemiddelde perimeter: 55,32%


07 Bevolking

r Regionale gemiddelde: 25,03%

08 Tewerkstelling

(Bron URBIS via van Monitoring van de wijken)

09 Socio-economische infrastructuur 2

r Gemiddelde perimeter: 75,18%

02 Geschiedenis

06 Levenskader

r Noordwijk: 47,85%

r Noordwijk: 70,82%


05 Bodembezetting

r Brabantwijk: 62,8%

Ondoordringbare oppervlakken in 2006 r Brabantwijk: 79,55%

00 Introductie


r Regionale gemiddelde: 46,45% (Bron: Brussel-mobiliteit + URBIS via Monitoring van de wijken)

1

Bezettingsgraad van de stadseilanden in 2003 (bron: monitoring van de wijken) 2

Ondoordringbare oppervlakken in 2006 (bron: monitoring van de wijken)

053 Suède 36


05

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Ondoordringbare oppervlakken Door de stadseilanden te observeren op luchtfoto’s, stellen we de essentiële verschillen vast. Ongeveer de helft van de eilanden in de studieperimeter heeft nog enige permeabiliteit door de tuinen en de bomen. De andere helft van de eilanden is in de kern dichtgebouwd met industriële gebouwen die soms omgevormd werden tot kantoorgebouw.


1

Sommige van deze gebouwen worden niet gebruikt (zie kaart van de gronddynamiek). We merken de doordringbare oppervlakken op direct grenzend aan het studiegebied: het Gaucheretpark, het Masuiplein, het toekomstige park van de Zennebedding en de taluds van de spoorlijnen. Het gemiddelde ondoordringbaar oppervlak is 75% van het grondoppervlak. Een cijfer dat hoger ligt dan het regionale gemiddelde, maar nog steeds onder het centrum van St-Joost, de sector «Haachtsesteenweg» en het Pentagon, die een gemiddelde oppervlakte van ongeveer 90% ondoordringbaar gedeelte hebben.

00 Introductie

03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader

2

07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat

3

13 Bijlagen

4

1, 2, 3 et 4

Luchtfoto van de wijk

054 Suède 36


Diagnostiek

CQD Reine-Progres


06 Levenskader Pleinen en parken Wegen Aarschotstraat Beschadigingen en illegale stortplaatsen


Groen netwerk en blauw netwerk Binnenkant van huizenblokken Erfgoed

055 Suède 36


06

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Pleinen en parken Gaucheretplein Hoewel dit plein zich niet binnen de perimeter bevindt, is het rechtstreeks gelinkt aan ons onderzoek door de nabijheid ervan en het statuut van “dorpsplein” (zie 12. Sociaal Klimaat). De staat van het plein is prima. Het is een voetgangerszone, er staat stadsmeubilair en het wordt doeltreffend verlicht. Er liggen maar weinig winkels en terrasjes rondom het plein.

Liedtsplein Opnieuw een plein dat grenst aan de onderzoeksperimeter. Het is een belangrijke en levendige pool van Schaarbeek met winkels (op het einde van de winkelpromenade van de Brabantstraat, de 4de winkelstraat van het Gewest), snackbars, tramhaltes, een Villostation. Door het aantal wegen en eigen sites voldoet de huidige inrichting niet wat betreft comfort en welzijn. Er staan wat stadsmeubels en enkele bomen zonder dat de indruk van een echt kruispunt verdwijnt.

Het Maison des Citoyens, geanimeerd door Soleil du Nord en de straathoekwerkers, ligt aan de zuidelijke kant. We merken op dat dit gebouw ook over een openbare tuin beschikt en over een voetgangersbrug die leidt naar een Oppervlakte: 6350 m2 terras met een serre en een openbare moestuin. Beheerder: het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Aan de oostelijke kant van het plein organiseert de vereniging ABC een wijkcompost uit. Aan de westelijke kant geeft de Ecole Numéro 8 onmiddellijk uit op de voetgangersruimte en dat is een zeldzame en opmerkelijke situatie in Brussel. Oppervlakte: 3450 m2 Beheerder: de Gemeente Schaarbeek


1

2

01

02

1

Het Gaucheretplein met de Ecole Numéro 8 (01) en het Maison du Citoyen (02) 2

Het Liedtsplein

056 Suède 36


06

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Pleinen en parken Masuiplein

De Kwatrechtstraat

00 Introductie

Het Masuiplein wordt op dit moment gebruikt als parking. Het plein ligt langs de spoorweg, met de rug naar de industriezone en wordt doorkruist door een stedelijke autosnelweg waardoor het er maar sinister uitziet, vooral wanneer het donker is. De centrale aanplantingen, wat verloren tussen de wagens, zijn verouderd en onvoldoende. Ook de staat van de wegen en voetpaden is er slecht. Het is er niet echt levendig: er zijn bijna geen winkels, er is wel een feestzaal, maar die is onzichtbaar vanaf de openbare ruimte, en verder zijn er vooral opslagruimten.

De Kwatrechtstraat is een scharnierpunt tussen het Noordstation, de Brabant- en de Aarschotstraat, de Koning Albert II-laan en de Sint-Lazaruslaan. De huidige ligging van de ontspanningsruimte, te midden van het verkeer en tussen de parkeerplaatsen voor de wagens, is niet comfortabel en optimaal. De wagens vormen afschermingen waardoor illegaal storten mogelijk wordt. Toch wordt de plek gebruikt door de voorbijgangers en klanten die graag gebruik maken van de bankjes rond de bomen. Hieruit blijkt de behoefte aan een dergelijke ruimte op deze plek.


De interessante afmetingen, de gebouwen die omgevormd zouden kunnen tot winkels of dienstencentra, de ligging langs het tracé van een toekomstige groene promenade biedt dit plein echter een groot potentieel om een echte pool van de wijk te worden. Oppervlakte: 3000 m2 Beheerder: de Gemeente Schaarbeek

Het plein staat rechtstreeks in verbinding met de Kwatrechttunnel, een belangrijke doorgang naar de kantorenwijk en het Noordstation, die zelf ook een grondige herinrichting verdient waarbij de zachte vervoersmiddelen bevorderd zouden moeten worden.

02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid

1 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

2

1

Het Masuiplein, uitzicht richting Schaarbeek 2 3

Het Masuiplein, uitzicht richting Brussel 3

Het Kwatrechtplein met rechts de carwash en op de achtergrond de Kwatrechttunnel

057 Suède 36


06

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Pleinen en parken Gaucheretpark Dit park, dat onmiddellijk grenst aan de onderzoeksperimeter, speelt een belangrijke rol wat betreft de animatie van de wijk, maar ook als plaats van articulatie met andere naburige plaatsen.

voorgestelde activiteiten diversifiëren en werken in goede omstandigheden. In jullie en augustus organiseert «De zomer in Gaucheret» animatie voor de kinderen die niet op vakantie gaan. Bij dit gezamenlijke initiatief van Leefmilieu Brussel (de wachters-animatoren en de dienst Ontwikkeling en Participatie) en de gemeente Schaarbeek (Noorderzon) wordt er gedurende meerdere weken voor een gratis aanbod van diverse sportieve en creatieve animaties gezorgd.

Het Gaucheretplein werd beetje bij beetje ingericht op een terrein dat al meer dan 30 jaar braak lag. Door groene en minerale ruimten te combineren integreert het park zich goed in het erg stedelijke omringende landschap. Een groot multifunctioneel betegeld plein biedt de bewoners een ruimte voor spel en sport. Er zijn ook twee speeltuinen, een grote ludieke fontein, hellende grasvelden en heel wat banken langs de paadjes.

Daarbovenop komen dan nog eens de verschillende, meer momentgebonden tussenkomsten van de dienst Ontwikkeling en Participatie om de sociale dynamiek in het park te ondersteunen: een knikkertoernooi, een fototentoonstelling, een wedstrijd voor krijttekeningen op de stenen ondergrond, het aanleren van verschillende manieren van hinkelen, …Ook de lagere school van de buurt wordt vaak bij deze evenementen betrokken. Tot slot willen we hier nog meegeven dat het jaarlijkse buurtfeest voortaan eveneens in het park doorgaat.

Een team tuiniers/animatoren van Leefmilieu Brussel (BIM) organiseert en begeleidt op deze site sportieve en ludieke activiteiten voor de kinderen van de wijk. Dankzij het animatielokaal waarover ze beschikken, kunnen ze de

00 Introductie 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid

Oppervlakte: 17 000 m2 Beheerder: het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (Leefmilieu Brussel/BIM)


1

1

Het Gaucheretplein, uitzicht vanuit de lucht 2 2

Het Gaucheretplein, panoramisch uitzicht

058 Suède 36


06

Diagnostiek

De wegen van de wijk zijn op enkele uitzonderingen na in goede staat. Wel merken we regelmatig beschadigingen op die snelle reparaties vereisen, maar geen diepgaande renovaties.

00 Introductie

CQD Reine-Progres

De wegen

1

Sommige straten vertonen interessante elementen: herenhuizen, bomen, comfortabele voetpaden. De brede en boomrijke Thomasstraat werd gebouwd op het tracé van een spoorlijn. Deze straat omvat kleurrijke fresco’s die gecreëerd werden door de Ecole Numéro 8 en die beschermd worden door een hele lange canisite. Deze druk gebruikte as is belangrijk, want hij verbindt het Gaucheretplein met de transportpool van de Thomastunnel en verder nog met het Liedtsplein. De Gaucheretstraat en de Jollystraat die vanop het plein vertrekken zijn straten geworden met weinig verkeer. Ze bieden interessante perspectieven voor de kantoorgebouwen. Het kruispunt Masui/Koningin is, hoewel het een stedelijke handels- en transportpool is, niet aangenaam en ook niet ingericht. De voorbijganger wordt in geen enkel opzicht uitgenodigd om er langer te blijven. De talrijke gewestwegen binnen de perimeter krijgen heel wat verkeer te slikken. Ze zijn relatief boomrijk, maar de breedte van de voetpaden, die opgeofferd werd voor parkeerplaatsen, is echt onvoldoende om een comfortabele stadswandeling te bevorderen. De helling langs de Vooruitgangsstraat is een landschappelijke voorziening die vrij goed werkt, maar die toch nog verbeterd zou kunnen worden.


2

06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur

3


4

1

De Philipe Thomaslaan 2

De Jollystraat, uitzicht op de Noordwijk 3

De Koninginnenlaan 4

Potentieel van de verbinding Gaucheret / Thomas / Liedts

059 Suède 36


06

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

De Aarschotstraat De Aarschotstraat en haar specifieke activiteit is een plek waar de problemen zich opstapelen. Zo benadrukken we onder andere: r de monofunctionaliteit van de charmehandel en de zonering van deze exclusieve activiteit. r de afwezigheid van gedeelde ruimte met ander publiek. De straat is nochtans een gemakkelijke en rechtstreekse voetgangersas naar het stadscentrum. De oorzaak: de activiteit, de smalle voetpaden, het vuil, de lange blinde muur, de geur. r problemen met beschadiging, urine en afval binnen de openbare ruimte. De bermen van de spoorweg en de blinde muur zijn slecht onderhouden stortplaatsen. r problemen met alcoholisme en vechtpartijen binnen de openbare ruimte, vooral ‘s nachts. r het probleem van de files, onophoudelijk getoeter, vooral ‘s nachts. r de aanwezigheid van heel wat huisjesmelkers. r beschadiging van de gebouwen, de aanwezigheid van krotten. r het totale verbod van de prostitutie in Frankrijk en de herstructurering van de rosse buurt in Antwerpen trekt een publiek van «sekstoeristen» aan, die steeds talrijker en 1

lawaaieriger worden.


r een probleem met betrekking tot de toegankelijkheid van de bovenliggende woningen en de tuinen door het exclusieve gebruik van de benedenverdieping voor de prostitutie.

02 Geschiedenis

r De vrouwen die steeds schaarser gekleed zijn vormen een probleem voor het samenleven met de bewoners.

04 Huisvesting

r Het werk van Espace P, van de dienst preventie, de politie, Rénovas, «Alive architecture» toont zowel het belang als de belangrijkheid van de problematiek in deze zone aan.

Al verschillende jaren proberen de overheid, onderzoekers, architecten, verenigingen en kunstenaars na te denken, te handelen en acties voor te stellen zonder dat de situatie ook maar enigszins gunstig evolueert.

03 Stadsrenovatie


2 1

De Aarschotstraat vandaag (bron: Alive architecture) 2

De Aarschotstraat fotomontage: de functionaliteit. Het imago zou kunnen veranderen tegen een lagere kostprijs (bron: Alive architecture)

060 Suède 36


06

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Beschadigingen en illegale stortplaatsen Properheid is de grootste zorg van alle betrokken partijen binnen de wijk.


Er werden illegale stortplaatsen vastgesteld in de hele zone. Van verschillende braakliggende terreinen werden de omheiningen beschadigd en dat heeft geleid tot grote illegale stortplaatsen. De reparaties laten op zicht wachten en de problemen houden aan.

02 Geschiedenis

1


We willen ook de nadruk leggen op een coördinatieprobleem tussen de twee beheerders die instaan voor de properheid van het wegennet. De straten zijn immers gemeentelijk of gewestelijk en hangen dus af van twee afzonderlijke diensten die niet altijd goed op elkaar zijn afgestemd.

05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking

Er werden al heel wat gemeentelijk en associatieve acties gevoerd om te proberen de situatie te verbeteren: operatie «trash», een grotere schoonmaakploeg, sensibilisering, ...

2

08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid

3

Waarnemingen op het terrein, verslagen van de diensten «preventie», maar vooral getuigenissen van bewoners bevestigen de terugkerende problemen.


4

1 en 2

Groene ruimte op het kruispunt van de Koninginnenlaan en de Aarschotstraat. Illegale stortplaatsen. 3

Illegale stortplaats in de d’Hoogvorststraat 4

Illegale stortplaats in de Depotterstraat

061 Suède 36


06

Diagnostiek

Groene ruimten en waterlopen zijn onmisbaar voor de levenskwaliteit in de stad en om er de aanwezigheid van heel wat dieren- en plantensoorten te beschermen en te ontwikkelen.

00 Introductie

CQD Reine-Progres

Groen netwerk en blauw netwerk

1

Tegemoetkomen aan de vraag van de bewoners, de mobiliteit van voetgangers en fietsers bevorderen, de landschappelijke kwaliteiten van de stad verbeteren, het natuurlijke erfgoed beschermen en de biodiversiteit doen toenemen zijn dus de belangrijkste doelstellingen van wat we de «groene en blauwe netwerken» noemen. Het toekomstige project van het Zennepark, dat tot aan het Gaucheretpark en berm van de Albert II-laan zal komen, is een verwezenlijking die in die richting gaat. De ambitie is immers om het nog meer naar het noorden door te trekken en een echte doorgang te creëren tussen het centrum en Laken. De interventies van de bewoners om de gevels en de straten groener te maken zijn zeldzaam. Er werd melding gemaakt van vandalisme wanneer 3 bepaalde initiatieven genomen werden. De bestudeerde zone bevindt zich achteraan in de Zennevallei. Deze ligging brengt enkele nadelen met zich mee: vocht, een verhoogd risico op overstromingen, enz.. De bewoners meldden ons overlopende riolen. We vermelden ook de aanwezigheid van het nabijgelegen kanaal en de toekomstige ontwikkeling van de oevers voor recreatieve doeleinden ter hoogte van de Materialenkaai tussen het Saincteletteplein en Tour et Taxis.


2


4

1

De toekomstige groene promenade naar het centrum met het park van de bedding van de Zenne en de verderzetting ervan langs de Albert II-laan 2

De beplante hellingen in de Vooruitgangstraat 3

De haven van Brussel 4

Aarschotstraat: de hellingen van de spoorweg

062 Suède 36


06

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Binnenkant van huizenblokken De binnenkanten van huizenblokken omvatten heel uiteenlopende situaties. Sommige percelen hebben een tuin. Het industriële verleden van de wijk komt echter tot uiting in de dichte bebouwing met ateliers en opslagplaatsen aan de achterkant van de huizen. 1

2

00 Introductie 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking

3

08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit

4


5

1

Koninginnenlaan / Masuistraat, / Paleizenstraat 2

Philippe Thomaslaan / Vooruitgangstraat/ Destouvellesstraat 3

Vooruitgangstraat / Masuistraat / Koninginnenlaan 4 6

Masuistraat / Koninginnenlaan / bedding van de Zenne 5

Helihavenlaan / Jollystraat / Destouvellesstraat 6

Gaucheretplein / Gaucheretstraat / Destouvellesstraat / Jollystraat

063 Suède 36


06

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Erfgoed De perimeter omvat heel wat interessante gebouwen, ook al werd er geen enkel geklasseerd of opgenomen in de bewaarlijst, behalve een plataan in de d’Hoogvorststraat. Op onze kaart hebben wij de gebouwen overgenomen van de kaart van de erfgoedwandelingen van Schaarbeek, maar we hebben ook enkele gebouwen toegevoegd die wij, op een subjectieve manier, als de moeite waard beschouwen. We merken ook op dat bepaalde interieurs van huizen opmerkelijk zijn, zoals het nummer 8 in de Destouvellesstraat waar houtwerk en marmeren elementen de vastgoedwaarde vergroot hebben.

1

5


2

De geklasseerde plataan ter hoogte van het nummer 2 in de d’Hoogvorststraat maakt om het even welke constructie op het terrein onmogelijk.

Het Maison du Citoyen van Pierre Hebbelinck is een opmerkelijk hedendaags erfgoed waarover heel wat gepubliceerd wordt. Het wordt vaak bezocht door liefhebbers van hedendaagse architectuur.

00 Introductie

06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling

3

09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat

4

13 Bijlagen

1

«Het Maison du Citoyen van Pierre Hebbelinck - Gaucheretplein 2

Masuistraat 144 tot 148 3

Masuistraat 220 4

Gaucheretstraat 211 tot 219 5

De erfgoedkaart

064 Suède 36


Diagnostiek

CQD Reine-Progres


07 Bevolking


065 Suède 36


07

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Bevolking De bevolking van de wijk is jong, arm, buitenlands of van buitenlandse afkomst met een overwicht van de Turkse en Marokkaanse gemeenschappen. De gezinnen zijn doorgaans groter dan gemiddeld, hoewel er ook evenveel eenzamen zijn als in de rest van het Gewest. Wat betreft de bevolking is het belangrijk om de statistische indicatoren te nuanceren. Gezien de grote aanwezigheid in deze internationale stationswijk van een geïmmigreerde bevolking «zonder papieren» zijn de cijfers eigenlijk niet correct. Deze toestand maakt de kwestie van de stedelijke renovatie delicaat. Enerzijds zullen de huurders van de «huisjesmelkers» nooit het risico nemen zich te beklagen over hun woonomstandigheden. Anderzijds kan deze vaak heel kwetsbare bevolkingsgroep niet profiteren van de investeringen op het vlak van huisvesting die verwezenlijkt worden in het kader van het wijkcontract. Leeftijd van de bevolking In 2009 tonen de cijfers een bevolking waar de groep van de 0- tot 17-jarigen groter is dan het gewestelijke gemiddelde. Met bijna één persoon op drie jonger dan 18 kan de wijk bestempeld worden als heel jong. De bevolkingsgroep van ouder dan 65 is dan weer de helft kleiner dan het gewestelijke gemiddelde. De gemiddelde leeftijd schommelt rond de 30 jaar en ligt daarmee onder het gewestelijke gemiddelde.

Situatie van de gezinnen De gemiddelde omvang van de gezinnen is groter dan het gewestelijke gemiddelde zonder enorme proporties aan te nemen. Geïsoleerde bewoners Het gemiddelde aandeel in 2006 in de wijken Brabant en Noord van alleen wonende bewoners ouder dan 30 jaar bedraagt ongeveer 36%, en dat is net onder het gewestelijke gemiddelde (40%). Dat is belangrijk voor een wijk die beschreven wordt als een wijk met gezinnen en veel kinderen. Het gemiddelde aandeel van alleen wonende bewoners ouder dan 65 bedraagt 8 % (ten opzichte van 13% in het BHG). Binnen deze categorie vinden we dus een meerderheid volwassenen terug. Het is dus belangrijk om de bevolking van de wijk niet enkel vanuit het standpunt van het gezin te bekijken en ook rekening te houden met de grote groep die alleen woont en soms met kinderen.


1

2009

Aandeel van de 0- tot 17-jarigen

Aandeel van de 0- Aandeel van de 0tot 17-jarigen tot 17-jarigen

Gemiddelde in de wijken Brabant en Noord

28,63

63,41

7,94

Gemiddelde in het BHG

21,97

63,82

14,19

gemiddelde leeftijden

1981

1991

2001

2004

2006

2008

2009

Gemiddelde in de wijken Brabant en Noord

32,81

31,47

31,24

31,51

31,73

31,68

31,71

Gemiddelde BHG

39,04

1

Leeftijd van de bevolking

38,98

38,46

38,08

37,84

37,61

37,43

(bron: monitoring van de wijken) 2

2

2009

Gemiddelde grootte van de gezinnen

Gemiddelde in de wijken Brabant

2,45

en Noord Gemiddelde BHG

2,09

Situatie van de gezinnen (bron: monitoring van de wijken)

066 Suède 36


07

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Bevolking 1

Eenoudergezinnen Het gemiddelde aandeel van eenoudergezinnen bedraagt gemiddeld ongeveer 12% voor de twee wijken binnen de perimeter ten opzichte van 10,75% voor het hele Brusselse Gewest. De wijk Brabant telt heel wat sociale woningen van de Stad Brussel en dat kan dit hoge cijfer verklaren.

00 Introductie 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting

2

05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur

Buitenlandse bevolking De bevolking bestaat uit een groot aantal buitenlanders - en dat is geen verrassing -: 31,33 % ten opzichte van 26,82% gemiddeld voor het hele Gewest. De cijfers tonen duidelijk aan dat de grote toegankelijkheid van de Belgische nationaliteit heeft geleid tot een aanzienlijke daling van de Noord-Afrikaanse en Turkse bevolkingsgroepen. De Belgen van deze afkomst vormen een grote gemeenschap in deze wijk. Het aandeel buitenlanders uit de Europese Unie is slechts de helft van het gewestelijke gemiddelde. (7,97% in de wijk Noord ten opzichte van 14,29% in het BHG - cijfers 2006)

10 Mobiliteit 3


1

Aandeel geïsoleerde mensen van 30 jaar en ouder in 2006 (bron: monitoring van de wijken) 2

Inkomsten Het is geen verrassing dat het inkomen per inwoner lager ligt dan het Brusselse gemiddelde. Het is weinig geëvolueerd in de loop der jaren.

4

Eenoudergezinnen in 2006 (bron: monitoring van de wijken) 3

Nationaliteiten (bron: monitoring van de wijken) 4

Gemiddelde inkomstenaangifte (bron: monitoring van de wijken)

067 Suède 36


Diagnostiek

CQD Reine-Progres


08 Tewerkstelling


068 Suède 36


08

Diagnostiek

De problemen m.b.t. tewerkstelling, vooral bij jongeren, nemen aanzienlijke proporties aan binnen deze sector.

00 Introductie

CQD Reine-Progres

Tewerkstelling 01 Lokalisatie van de wijk

1

Verschillende tewerkstellingspolen beïnvloeden de bestudeerde zone:

02 Geschiedenis

r Tertiaire sector: de kantoren van de wijk Noord

03 Stadsrenovatie

r De sector van de horeca en winkels: de Brabantstraat, de Nieuwstraat

04 Huisvesting

r De associatieve sector: de pool van de Vooruitgangstraat

05 Bodembezetting

r De industriële sector: de haven, site Sibelga

06 Levenskader 2 07 Bevolking

Activiteitpercentage Het gemiddelde activiteitpercentage van de wijken Brabant en Noord is ongeveer 64%, heel dicht bij het gewestelijke gemiddelde van 65,84% dus (cijfer van 2008). We stellen de laatste jaren een stijging van ongeveer 5% vast van de activiteit is de wijk die beetje bij beetje aansluiting vindt bij de naburige wijken. (Bron: BCSS - Actiris / RN)

08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 3 12 Sociaal klimaat

Werkloosheidcijfer Met een gemiddelde van 35% voor de twee statistische sectoren binnen de perimeter is het werkloosheidcijfer echt zorgwekkend, vooral in het licht van een gewestelijk gemiddelde (20,34%) dat al het hoogste is van de 3 Gewesten. Het werkloosheidcijfer voor de gemeente Schaarbeek schommelt de voorbije jaren tussen 21 en 23%. (Bron: Actiris)

13 Bijlagen

1

Activiteitpercentage 2002 (bron: monitoring van de wijken) 2

Activiteitpercentage in 2008 (bron: monitoring van de wijken) 3

Werkloosheidcijfer 2008 (bron: monitoring van de wijken) 4

4

Activiteitpercentage

Activiteitpercentage (bron: monitoring van de wijken)

2002

2007

2008

Gemiddelde van de wijken Brabant en Noord

59,68

62,27

64,32

Gemiddelde BHG

63,7

64,39

65,82

069 Suède 36


08

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Tewerkstelling Werkloosheidcijfer bij de jongeren Het werkloosheidcijfer bij de jongeren is nog zorgwekkender. Werkloosheid treft bijna één jongere op twee voor de twee statistische sectoren. De kaart van de monitoring laat duidelijk zien dat het probleem gelokaliseerd is binnen de zogenoemde «arme croissant» rond het oosten van de vijfhoek. Bovendien lijkt het probleem erger te worden, want we gaan van een gemiddelde van 42% naar 45% tussen 2002 en 2008. Het gemiddelde in het BHG bedraagt 34% en dat is op zich al bijzonder alarmerend. Aandeel van de langdurige werklozen Ongeveer 2 werklozen op 3 zijn zogenaamde «langdurige» werklozen volgens de statistieken van 2011 (64%). Dit benadert het gemiddelde van het BHG (62,04%). Hieruit blijkt het structurele karakter van het probleem met betrekking tot de werkgelegenheid.

Verschillende verenigingen van de wijk zijn gericht op een beroepsopleiding. Er is het restaurant ELAN dat afhangt van Eva, een project dat goed functioneert en dat mensen opleidt binnen de beroepen van de horeca. Bricoteam, dat ook afhangt van Eva, is een tewerkstellingsproject voor de beroepen binnen de bouwsector. Les amis d’Aladdin, een initiatief van de vzw Gaffi, animeert een onthaalstructuur voor kinderen en biedt diensten aan voor mensen die een beroepsopleiding volgen voor de beroepen die te maken hebben met heel jonge kinderen (onder andere).

1

00 Introductie 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur

Aandeel van kinderen die kiezen het beroepsonderwijs Het is vrij zorgwekkend om op de gewestelijke kaart het aandeel kinderen te zien dat min of meer gericht is naar het algemeen secundair onderwijs en het beroepsonderwijs. De kinderen binnen de «arme croissant» kiezen grotendeels voor het beroepsonderwijs terwijl ze in de welgesteldere wijken duidelijk hoofdzakelijk kiezen voor het algemeen secundair onderwijs waardoor ze dus gemakkelijker toegang krijgen tot een diploma van het hoger onderwijs. We willen het beroepsonderwijs zeker niet geringschatten. Het biedt zeker ook kans op werk, maar we stellen ons wel vragen bij de afwezigheid van een territoriale en sociologische mix van het fenomeen.

10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 2 13 Bijlagen

1

Werkloosheidcijfer bij jongeren 2008 (bron: monitoring van de

De directrice van de Ecole Numéro 8 bevestigt ons dit. De trend is niet langer, zoals in het verleden, om de bevolking van buitenlandse afkomst af te raden zich in te schrijven in de algemene humaniora. Er blijven echter heel wat obstakels bestaan: beheersing van de taal, het ontbreken van naschoolse ondersteuning door de ouders, zelfdenigrering, enz. Er moet nog heel wat werk verricht worden op het vlak van schoolbegeleiding om dit gegeven te veranderen.

3

wijken) 2

Aantal langdurig werklozen (bron: monitoring van de wijken) 3

Aandeel leerlingen die naar het technisch onderwijs gaan (bron: gezondheidsatlas) 4

Acties met betrekking tot tewerkstelling Een van de twee Schaarbeekse Jobhuizen ligt dichtbij de perimeter: Gallaitstraat 36. We vinden er een lokaal economieloket, de vzw ter promotie van de werkgelegenheid in Schaarbeek en Atrium Brabant op de benedenverdieping, dat zich bezighoudt met de handel in de wijk.

Lokaal restaurant Elan, beroepsopleiding 4

070 Suède 36


Diagnostiek

CQD Reine-Progres



04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling

Economische activiteiten Infrastructuren


071 Suède 36


09

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Economische activiteiten De wijk was lange tijd een plek met sterk gemengd karakter, met ondernemingen, winkels en woningen. Dit gemengde karakter wordt bevestigd door het OCMW. De nabijheid van de haven, het station en de industriezone verklaart dit. We hebben te maken met een reconversie van de industriële ruimten tot woningen of een recreatieve of dienstenzone. De economische activiteit blijft echter aanwezig in de wijk, ook al komen bepaalde gebouwen leeg te staan of worden ze gebruikt voor opslag. De wijk, traditioneel met een gemengd karakter, omvat verschillende ateliers die getuigen van vroegere economische activiteit. Deze gebouwen, vaak verwaarloosd en soms zelfs in erbarmelijke staat, worden doorgaans weinig of verkeerd gebruikt en monopoliseren zo kostbare ruimte voor «functies» die de wijk geen enkele meerwaarde bieden. De wijk telt weinig vrije beroepen. We merken op dat de wijk over heel wat troeven beschikt voor het onthaal van ondernemingen, niet alleen omdat er mooie grond- en vastgoedmogelijkheden zijn, maar ook omdat de wijk uitstekend bereikbaar is via het spoor en de weg.

Sibelga overweegt een reorganisatie van de site. Het masterplan, ontworpen door het kantoor MDW en vervolgens ontwikkeld door AAC en CERAU, voorziet meer groen voor het geheel, een complete reorganisatie van het verkeer, de bouw van een academie voor de technici van Sibelga en de renovatie van de meeste gebouwen. De investering vertegenwoordigt een bedrag van 30 miljoen euro over 4 jaar. Sibelga stelt meer dan duizend mensen tewerk op de site.

Op dit moment zijn de lokale positieve reacties echter eerder zwak. De banden met de wijk zijn immers zo goed als onbestaand. De aanwezigheid van deze grote tewerkstellingspool is nochtans een opportuniteit, te meer daar Sibelga een Industrie aanwervingsbeleid voert voor Brusselse jongeren De oude Wijk Noord is omringd met grote van alle afkomsten. De onderneming is immers ondernemingen. Het is de laatste bewoonde van mening dan deze jongeren beter geplaatst stedelijke zone op de rechteroever van het kanaal: zijn om werken uit te voeren in de gebouwen in achter de spoorweg staan heel wat de volkse wijken of de wijken die de reputatie ondernemingen en «zware» infrastructuren hebben moeilijk te zijn, omdat ze deze milieus die bediend worden door een snelweg. Puur goed kennen. vanuit het standpunt van de levenskwaliteit zijn dit vooral bronnen van overlast: stof, lawaai, Bovendien is Sibelga voortdurend op zoek naar zwaar vervoer, … Bovendien stellen de meeste geschoold personeel, in het bijzonder gasfitters. van deze grote ondernemingen slechts weinig Het is trouwens om een oplossing te zoeken mensen tewerk en het zijn geen bronnen van voor het vinden van geschikt personeel dat de werkgelegenheid of klanten voor de wijk. En dat onderneming de oprichting overweegt van een in tegenstelling tot de enkele KMO’s die er zijn privéacademie voor de opleiding van werknemers in deze zone. in de specifieke beroepen. Deze academie zal ondergebracht worden in de grote hanger aan de oostkant van de site, bereikbaar via het verlengde Sibelga van de Masuistraat. Het gebouw zal behalve de In het noorden grenst de wijk aan de leslokalen ook verschillende praktijkruimten en vestiging van Sibelga, de enige netbeheerder een klein museum omvatten. voor elektriciteit en aardgas in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De toegang tot de gebouwen, die wat achterin ligt ten opzichte van de weg, gaat via de Fabriekskaai voor de lichte voertuigen en via de Paleizenstraat waarvan de omvang beter geschikt is voor vrachtwagens.


072 Suède 36


09

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Kantoren Drie van de belangrijkste administratieve gebouwen van de «wijk Noord» liggen in de buurt van de bestudeerde zone: De North Galaxy toren, de Ellipse Building toren en de recente Zénith Building toren. Ook een van de twee torens van het Belgacomgebouw staat op het grondgebied van de gemeente. De Zénith toren werd gebouw binnen het Gebied van Gewestelijk Belang nr. 6. De uitvoering ervan, naar aanleiding van de opstelling in 2004 van het BBP «Wijk Gaucheret» en van de goedkeuring ervan door de Gemeenteraad van Schaarbeek, is nu klaar. Het gaat om een van de twee grootste tewerkstellingspolen van de gemeente. De andere pool bestaat uit de Reyerszone met de audiovisuele activiteiten van de RTBF/VRT.

1

00 Introductie 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting

2

06 Levenskader 07 Bevolking

De associatieve pool Er ligt een belangrijke kantorenpool binnen de onderzoeksperimeter, in de omgeving van de Vooruitgangstraat 323. Deze pool groepeert een groot aantal verenigingen en een sociaal restaurant (ELAN, zie horeca). Andere kantoren in de zone : r Paviljoenstraat 1 tot 9. r Een leegstaand kantoorgebouw, Koninginnenlaan 134-144 r Vooruitgangstraat 231-247

08 Tewerkstelling

3


4

1

Vooruitgangstraat 231-247 2

Vooruitgangstraat 319-323 3

Koninginnenlaan 134-144 4

Paviljoenstraat 1-9

073 Suède 36


09

Diagnostiek

De wijk is ook goed voorzien wat handelszaken betreft dankzij de nabijheid van het Liedstplein, de Brabantstraat, het Noordstation en de vlakbij gelegen Nieuwstraat. Toch zijn de winkels en de horeca in de buurt ontoereikend en niet altijd op de geschikte plaats gevestigd.

00 Introductie

Autohandel We merken op dat de wijk Gaucheret/Masui goed bediend wordt wat betreft diensten gelinkt aan de automobielsector. De zone telt 2 garages, een werkplaats voor de vervanging van banden, een tankstation, een verkoopplaats voor tweedehandswagens.

Handelspolen Binnen de perimeter of in de onmiddellijke omgeving, noteren we de volgende polen:

02 Geschiedenis

r Liedtsplein/Brabantstraat

04 Huisvesting

CQD Reine-Progres

Handelszaken

Horeca Er is maar weinig kwaliteitsvolle horeca te vinden binnen de onderzoeksperimeter die echter wel heel wat snackbars telt. Het sociale restaurant ELAN kent een groot succes: het terras, de hedendaagse decoratie, de kwaliteit van het voedsel, de redelijke prijs. Heel wat bewoners en bezoekers maken er gebruik van. De omgeving van het Gaucheretplein en het park heeft een tekort aan horeca. Terrasjes, ijssalons, cafés, restaurants, snackbars en theesalons zouden heel wat succes kennen rond deze kwaliteitsvolle openbare ruimtes.

Het plein is een goed identificeerbaar stedelijk referentiepunt, een knooppunt van mobiliteit en een kruispunt dat het voordeel heeft op het einde te liggen van de druk bezochte Brabantstraat. Het is de 4de straat van het Gewest wat betreft het aantal voorbijgangers, met ongeveer 25 000 voetgangers per dag. De Gallaitstraat, ook een winkelstraat met enkele groothandelaars die bekend zijn binnen het gewest, geeft eveneens uit op het plein. De inrichting van het plein is voor verbetering vatbaar (zie hoofdstuk 06 levenskader) Het Liedtsplein biedt een uitgebreide commerciële mix die voornamelijk gericht is op de geëmigreerde bevolking, vooral die van Turkse en Maghrebijnse afkomst. We vinden er: een kapper, een leverancier van trouwjurken, reisbureaus, snackbar, een optieker, phone shops, een wisselkantoor, kledingzaken, een rijschool, groentewinkels, gokkantoren, een juwelier, een slager, een elektronicazaak, een kleine supermarkt, een nachtwinkel, een bank, een geldautomaat, enz.

Bockstael


03 Stadsrenovatie


Brabantstraat

Nieuwstraat 074 Suède 36


09

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Handelszaken 00 Introductie

r Koninginnenlaan

Rond het Gaucheretpark staan heel wat panden te huur op de benedenverdieping van nieuwe gebouwen. Er zijn maar moeilijk gegadigden te vinden.

Deze laan was vroeger een echte commerciële ader. Vandaag is de laan een beetje in verval geraakt en heel wat panden staan leeg. Toch zijn er nog enkele winkels met een lokale bestemming: groentewinkels, een nachtwinkel, een café, een theesalon, een snackbar, een apotheek, een optieker, verschillende kapperszaken, enz. Het kruispunt met de Masuistraat heeft de allures van een centrum, maar biedt niet het nodige comfort om er gezelligheid te creëren (terras, …). r De omgeving van het Gaucheretplein Het plein, een comfortabel en ingericht wijkcentrum, heeft moeite om lokale winkels en terrassen naar hier te halen die de omgeving zouden kunnen animeren en tegemoet zouden kunnen komen aan de behoeften die uitgedrukt werden door de bewoners en voorbijgangers. Behalve een kleine kruidenier en een theesalon is er niets meer te vinden op deze plek die ooit een lokale commerciële pool was. Het is echt onbegrijpelijk, want de bewoners gebruiken de openbare ruimte de hele dag en het publiek uit de kantoren en de studenten van Sint-Lukas trekken onder de middag naar het park.

02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat

r Het Noordstation Het vlakbij gelegen station vormt een belangrijk commercieel centrum dat gebruikt wordt door de bewoners, onder andere voor de banken postdiensten die ontbreken in de wijk. 1


13 Bijlagen

2

1

Brabantstraat 3

2 4

Liedtsplein 3

Koninginnenlaan 4

Gaucheretplein

075 Suède 36


09

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Handelszaken r De Aarschotstraat Hoewel het hier gaat om een specifieke vorm van handel, zou onze diagnose niet volledig zijn als we het niet zouden hebben over de belangrijkste straat met raamprostitutie in Brussel. Het is interessant om zich vragen te stellen - zoals Alive Architecture (terreinonderzoekers/architecten) trouwens op een heel sterke manier gedaan heeft - over de pertinentie van de monofunctionaliteit van deze handel in de straat. De prostituees klagen dat ze geen restaurant hebben in de straat. De architecten hebben voor een kleine restaurantwagen gezorgd en een terras aangelegd om de reacties en de werking van deze functiemix te observeren. Het succes van deze operatie toont aan dat er nieuwe wegen ingeslagen kunnen worden om deze as te doen evolueren. We merken op dat Atrium Brabant niet van plan is om zich met deze straat bezig te houden.

hier slagers, bakkers, viswinkels, maar ook een koffiebrander, een fietsenwinkel en een dierenwinkel. Het Schema voor commerciële ontwikkeling positioneert deze wijk als een secundaire pool ten opzichte van het hypercentrum.» (Atrium)

00 Introductie

r Nieuwstraat

03 Stadsrenovatie

Voor veel bewoners is deze drukst bezochte straat van België een dichtbij gelegen plaats waar ze vaak komen. Het is een van de troeven van deze wijk dat ze zo dicht bij deze belangrijke pool ligt, als klant, maar ook om de werkgelegenheid die dat met zich meebrengt. 1

02 Geschiedenis

04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur

r De Antwerpsesteenweg Het is een traditionele commerciële as die vandaag nog steeds heel levendig is. Op een semicontinue vinden we er winkels langs de hele as, van het Jules de Troozplein tot de kleine ring. Het commerciële verval van het noorden van de Antwerpsesteenweg is merkbaar door de aanwezigheid van een aantal leegstaande handelspanden, soms omgevormd tot woningen, en door de zwakke gemiddelde standing van de winkels. Elke woensdag wordt er van 8 uur tot 13 uur een markt gehouden tussen de Masuistraat en het Jules de Troozplein, over een lengte van ongeveer 500 meter.


2 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

r De Maria-Christinastraat De Maria-Christinastraat vertrekt onmiddellijk aan de brug van Laken en komt uit op het Bockstaelplein. «Het is een gemoedelijke wijk met buurtwinkels en bekende ketens. We zien 3

1

Aarschotstraat 2

Nieuwstraat 3

De kaart met het overzicht van de winkels Suède 36 / 2012

076 Suède 36


09

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Verenigingen, kunstenaars, ontwerpers Er bevinden zich heel wat verenigingen, kunstenaars en sociale operatoren binnen de onderzoeksperimeter. Sommige werken rechtstreeks samen met de wijk aan de lokale problemen, andere zijn er gekomen door een grondopportuniteit of om een lagere huurprijs te vinden dan in het hypercentrum, maar toch nog een goede verbinding te behouden met het stadscentrum. Deze aanwezigheid genereert activiteiten en werkgelegenheid in de wijk en maar heel weinig overlast ten opzichte van de industriële activiteit.

00 Introductie 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader

We noemen er enkele: ·

07 Bevolking

r Het Magic Land Theater r Aksent vzw

08 Tewerkstelling

r Art Basics for Children


r EVA vzw + Bricoteam r FEBUL

10 Mobiliteit

r Les Amis d’Aladdin asbl r RenovaS

11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 1

13 Bijlagen

2

1

Het terras van ELAN 2

De lokalen van de vereniging ABC, Gaucheretplein

077 Suède 36


09

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Infrastructuren De perimeter telt niet veel infrastructuren en diensten, maar vormt wel een rechtstreekse verbinding met de andere wijken en het stadscentrum. Het gaat er dus om de zone te observeren in functie van de onmiddellijke omgeving. Diensten De perimeter telt maar weinig diensten aan personen. Er is bijvoorbeeld geen post- of bankkantoor. Het dichtstbij gelegen postpunt is het Noordstation. Voor veel bewoners vormen het centrum van Schaarbeek of het stadscentrum noodzakelijke aanvullingen bij hun wijk die slecht voorzien is van diensten.

Cultuur

Sport Behalve de sportterreinen van het park en de petanqueclub telt de perimeter geen enkele specifieke sportinfrastructuur. We willen wel opmerken dat er dergelijke infrastructuren zijn in de buurt, in de wijk Brabant, maar ook in de Stephensonstraat 78 waar een privé sportclub is. Daar wordt onder andere aan kickboxing gedaan. Er is ook een agoraspace in de buurt, in het gemeentecentrum «Tamines».

Buiten de perimeter biedt het Noordpoolcentrum eveneens een culturele ruimte waar onder andere toneellessen gegeven worden. De infrastructuur wordt binnenkort aangevuld met klaslokalen die geschikt zijn voor bijvoorbeeld muzieklessen. Er bestaat immers een grote vraag waaraan op dit moment niet tegemoet gekomen kan worden door het Noordpoolcentrum bij gebrek aan geschikte lokalen. In de spektakelzaal van het centrum worden soms optredens georganiseerd. Om dezelfde redenen als die vermeld voor de sport lijkt deze culturele infrastructuur weinig bezocht te worden door de bewoners van de oude wijk Noord.

Het Noordpoolcentrum is een buurtinfrastructuur die afhangt van de Stad Brussel en die ingehuldigd werd in 2006 in het kader van het wijkcontract «Wijk Noord», Antwerpsesteenweg 208. Dit centrum omvat een grote sportzaal, een polyvalante zaal en een zaal voor psychomotriciteit. Deze infrastructuur is in eerste instantie bedoeld voor de clubs en verenigingen van de Wijk Noord. De zalen worden per jaar toegewezen voor verschillende sportactiviteiten op basis van projecten die ingediend worden door verenigingen. De vraag is bijzonder groot en deze ene sportinfrastructuur volstaat uiteraard niet. Er is voornamelijk veel vraag van zaalvoetbalclubs die adolescenten samenbrengen. Volgens de diagnose van het wijkcontract «Masui» komen de bewoners van de oude wijk Noord maar weinig naar dit centrum, niet alleen omdat het verzadigd is, maar ook omdat het in een «andere» wijk ligt, ook al ligt die fysiek heel dichtbij. Het er inderdaad op dat de bevolking zich uit eigen beweging maar moeilijk verplaatst buiten de grenzen van ze als de eigen wijk beschouwt. Het centrum Swinnen, gelegen in de oude wijk Noord, organiseert een cursus zachte gymnastiek in het Noordpoolcentrum en die wordt wel druk bezocht door de vrouwen van de wijk.

De cultuur is slechts aanwezig via de activiteiten die de verenigingen organiseren. Behalve het Magic Land Theater zijn er geen specifieke en polyvalente lokalen voor de culturele activiteiten. ABC beschikt over een bibliotheek, maar die is niet rechtstreeks toegankelijk voor de wijk.


1

1

Sport- en cultuurcentrum Noordpool / Antwerpsesteenweg 208 1000 Brussel 2 2

Art Basics for Children, Gaucheretplein 12

078 Suède 36


09

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Infrastructuren Opvang voor kleine kinderen

Secundair onderwijs

00 Introductie

Binnen de perimeter: Binnen de perimeter: r Het gemeentelijk kinderdagverblijf «Etoile du r Het Athénée royal Alfred Verwée, Masuistraat 190-204, beroepsonderwijs (officieel net van Nord», Rogierstraat 77, dat geopend werd in de Franse Gemeenschap). december 2011. Capaciteit: 57 kinderen (0 tot 3 jaar). In de buurt: r Het Institut Saint-Louis, Broekstraat 113 in r Het kinderhuis «Les amis d’Aladdin», 1000 Brussel, algemeen onderwijs (vrij net) Destouvellesstraat 18, erkend door het ONE. Capaciteit: 30 plaatsen (0 tot 6 jaar) r Het Lycée Emile Max, Haachtsesteenweg 235, algemeen onderwijs (gemeente Schaarbeek) r Het kinderdagverblijf «Les enfants sages», Vooruitgangstraat 245-247, erkend door Kind r Centre scolaire Saint-Michel section profes& Gezin. sionnelle, Dupontstraat 20 (vrij net) r Het kinderdagverblijf «Elmer», Vooruitgangstraat 317, erkend door Kind & Hoger onderwijs Gezin. Capaciteit: 28 plaatsen


r De ONE-raadpleging voor kinderen, Vooruitgangstraat 287.

08 Tewerkstelling

r In de buurt: r Het kinderdagverblijf in de Sluismeester Coggestraat 12-14, 1000 Brussel. Gemeentelijk kinderdagverblijf. r Het kinderdagverblijf «Atout Couleur», Broederschapstraat 9, 1030 Schaarbeek. Kleuter- en basisscholen Binnen de perimeter: r De gemeenteschool n°8, Gaucheretstraat 124A, 450 leerlingen in het totaal (kleuterschool + lagere school - cijfer op 15/01/2012) In de buurt: r De school in de Sluismeester Coggestraat 12-14 te 1000 Brussel, gemeentelijke kleuterschool

In de buurt: r Sint-Lukas, Paleizenstraat 70, Hogeschool voor kunst en design r Sint-Lucas, Paleizenstraat 65, hogeschool voor architectuur r Institut supérieur de formation sociale et de communication (ISFSC: lid van de hogeschool «Groupe ICHEC - ISC SaintLouis - ISFSC»), Poststraat 111: Bachelor sociaal assistent, communicatie, multimedia schrijven.

02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking


Takenschool en buitenschoolse opvang In de buurt: r Centre de Développement et d’Animation Schaerbeekois (CEDAS), Groenstraat 2010 r Groupe d’Action et de Formation pour Femmes Immigrées, Broederschapstraat 7

r De basisschool Sainte-Marie de la fraternité (vrij net), Broederschapstraat 20 r De gemeenteschool n°3, Rogierstraat 188 r De basisschool «De Buurt», Groenstraat 136 (onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap)

079 Suède 36


09

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Infrastructuren Preventie

00 Introductie

Binnen de onderzoeksperimeter is er geen tekort aan preventiemensen en -infrastructuren. Dit in eerste instantie dankzij de aanwezigheid van 6 straathoekwerkers die een kantoor hebben in het Maison des Citoyens. In het park werken tuiniers/animatoren van het BIM.


Er worden allerhande initiatieven georganiseerd. Ook heel wat in de Aarschotstraat waar de problemen met betrekking tot veiligheid, properheid en buurtschap toenemen. De dichtstbije politieantenne ligt aan het Liedtsplein (Koban Brabant) Gezondheid Binnen de bestudeerde zone zijn twee huisartsen actief. Er is geen medische pool binnen de perimeter, maar wel een klein medisch huis net op de grens met Brussel Stad: de vzw Swinnen, Laanbrugstraat 35.Er is een grote behoefte aan een grote medische pool in de wijk. Er zijn trouwens spelers binnen de sector die zich hier proberen te vestigen. Het dichtstbij gelegen ziekenhuis is Sint-Jan, aan de Kruidtuinlaan.

02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

2

1 Kaart infrastructuren

080 Suède 36


Diagnostiek

CQD Reine-Progres


10 Mobiliteit


081 Suède 36


10

Diagnostiek

De bestudeerde zone beschikt over het enorme voordeel in de buurt te liggen van een groot multimodaal knooppunt waarvan de uiteinden het Noordstation en het Rogierstation zijn. Bovendien ligt het gebied op 850 meter van de toegang tot de vijfhoek en wordt bediend door verschillende tram- en buslijnen op eigen sites. Bovendien telt de bestudeerde zone maar liefst 4 Villo-stations. Aangezien het reliëf er vlak is, leent de perimeter zich perfect voor een alternatieve mobiliteit.

00 Introductie

CQD Reine-Progres

Mobiliteit

Paradoxaal genoeg is hier veel verkeersoverlast van auto’s. De hiërarchie van de wegen is niet geschikt voor het gebruik, voor het imago van de Aarschotstraat en de Brabantstraat die moeite hebben met hun rol als verbinding tussen wijken. Daarom is de wijk slecht verbonden met het netwerk, voornamelijk via het de Troozplein waarvan de herinrichting van regionaal belang is wat mobiliteit betreft. Gewestelijke reglementaire plannen Het Gewestelijk Bestemmingsplan (GBP) maakt in de voorschriften en cartografische documenten melding van een hiërarchie en van een specialisatie van de wegen. De Groendreef, de Antwerpsesteenweg, de Paleizenstraat en de Koninginnenlaan worden beschouwd als structurerende ruimten die deel uitmaken van het primaire netwerk. Het GBP stelt de Koninginnenlaan ook voor als een zone van cultureel, historisch en esthetisch belang die opgewaardeerd zou moeten worden. Het GewOP en het plan IRIS II definiëren een hiërarchie van de wegen. Hoe lager binnen de hiërarchie, hoe kleiner het volume verkeer, m.a.w. wegen met weinig doorgaand verkeer. Het principe van de organisatie van het verkeer bestaat erin het verkeer te concentreren op de verbindingsassen tussen de wijken. Het plan Iris II heeft als doelstelling de vermindering van het autoverkeer met 20% tegen 2015 en moet dus alternatieve maatregelen uitwerken.

Schaarbeek zal een progressieve verzadiging ondergaan (…) het is belangrijk te zorgen voor een overgang van de modale verdeling ten voordele van duurzame verplaatsingen. (Uittreksel van het GMP)


1

1

Barrière voor het Gaucheretplein, voetgangerszone

082 Suède 36


10

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Mobiliteit Aangezien de cijfers dateren van 2006 moeten Gemeentelijk reglementair plan we zeker rekening houden met een aanzienlijke stijging van het gebruik van de fiets binnen het Het Gemeentelijk MobiliteitsPlan (GMP) Brusselse Gewest de voorbije 5 jaar en met de heeft een precieze diagnose opgesteld van de nieuwe aanwezigheid van de Villo-stations. verplaatsingsomstandigheden van de gemeenWe willen opmerken dat deze cijfers betrekking te Schaarbeek, evenals een inventaris van de hebben op het geheel van de verplaatsingen bingeïdentificeerde problemen, en stelt doelgerichte nen de wijk en niet op de verplaatsing van bewooplossingen voor. Het GMP van Schaarbeek ners en gebruikers van de bestudeerde zone. ging van start in 2006 en werd goedgekeurd Volgens de cijfers van het NIS uit 2001 beschikt door de gemeenteraad in september 2009 en 53% van de gezinnen in de wijk niet over een gevalideerd door de gewestelijke regering op 29 wagen. En het is niet zeker dat deze cijfers op 10 april 2010. jaar tijd erg veranderd zijn gezien de economische situatie, de goede ligging van de wijk en de uitstekende bediening door alternatieve vervoerModaal aandeel middelen. De situatie is dezelfde als binnen de Vijfhoek en ligt ver onder het gewestelijke geHet GMP van de gemeente Schaarbeek omvat middelde. De meeste bewoners verplaatsen zich de modale verdeling tijdens het spitsuur ‘s mor- dus op een andere manier zonder aan levenskwagens in 2006 met en zonder de verplaatsingen liteit in te boeten. die gegenereerd worden door het Noordstation. Door de aanwezigheid van de zakenwijk Noord 1 komen immers heel veel pendelaars met de trein toe in het Noordstation en dat heeft een invloed op de cijfers van het modale aandeel van de stad. En daarom stellen wij de cijfers van het modale aandeel voor met en zonder het Noordstation.

00 Introductie 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat

Modale verdeling in Schaarbeek, zonder het Noordstation

13 Bijlagen

r Bestuurder 59,6% r Passagier 11,3% r Openbaar vervoer 28,1% r Fietsers 1,0% Modale verdeling in Schaarbeek, met het Noordstation 2

r Bestuurder 50,0% r Passagier 9,5% r Openbaar vervoer 39,7% r Fietsers 0,8%

1

Zoom op het GewOP 2

Zoom op het GBP

083 Suède 36


10

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Mobiliteit Openbaar vervoer Het openbaar vervoer is goed ontwikkeld binnen en rond de perimeter.

Verplaatsingen met de wagen Door de perimeter lopen heel wat gewestwegen. De wijk wordt versneden door een netwerk van lange wegen die vaak interessante perspectieven bieden, maar die hun gemoedelijke karakter verloren hebben of niet langer de functie van een promenade vervullen. Toch blijkt het samenleven tussen deze wegen, waar het tijdens de spitsuren vaak erg druk is, en de straten van de wijk minder problematisch dat op andere gelijkaardige plaatsen binnen de eerste ring. De Gaucheretstraat en de Jollystraat blijven bijvoorbeeld rustige en lokale straten.

r Drie stations bedienen de wijk binnen een straal van één km: het Noordstation, het station van Schaarbeek en Bockstael. Het Noordstation is een belangrijke spoorwegpool met meer dan 1.000 treinen per dag. Er komen dagelijks 40 000 reizigers. De gang naar de perrons is toegankelijk van in de Aarschotstraat. r Het Noordstation is een belangrijke terminus voor heel wat buslijnen van De Lijn die het noorden en het oosten van Brussel bedienen.

Voetgangers De verplaatsingen te voet zijn belangrijk in r Het netwerk van het openbaar vervoer wordt de wijk. De ligging dichtbij het centrum en in voornamelijk gestructureerd rond de tram- en verbinding met de multimodale knooppunten buslijnen van de MIVB. De tramlijnen maakt het comfort van de verplaatsingen te voet garanderen verbindingen met belangrijke binnen de perimeter noodzakelijk. De situatie is polen of NMBS-stations. Het Noordstation voor verbetering vatbaar: De beveiliging van de wordt bediend door de snelle tramlijnen 3 en 4 oversteekplaatsen, de breedte van de voetpaden, die de zone verbinden op de eigen site. het veiligheidsgevoel, de continuïteit van de pror Het metronetwerk bedient de wijk niet menades kunnen nog verbeterd worden. rechtstreeks, maar is wel snel bereikbaar met de trams 3, 4, 25 of 94. De stations in de buurt Mindervaliden van de onderzoekszone zijn de stations Rogier De toegankelijkheid voor mindervaliden kan en IJzer (lijn 2 en 6). veel beter in de wijk. Er werd ons melding gemaakt van oudere personen die vallen, vaak r Bepaalde punten van het netwerk zijn erg door occasionele schade aan de voetpaden, soms druk met duizenden aankomende of vertrekrecent. Ter hoogte van de oversteekplaats in de kende reizigers elke dag. Het Noordstation is Vooruitgangstraat werden specifieke infrastruceen van die punten. Dit grote aantal reizigers turen voorzien: referentiepunten voor blinden, leidt tot grote problemen met verzadiging barrières, een snelheidsdrempel, verlaagde voettijdens de spitsuren op bepaalde delen van de paden. Dit is echter een uitzondering en er zal tram- maar ook buslijnen in Schaarbeek. een inspanning geleverd moeten worden om te voldoen aan een normatief comfort. Het GMP voorziet een lus voor mindervaliden binnen de perimeter die onder andere een verbinding Liedts/Thomas/Gaucheret zal vormen, een druk gebruikte as voor verplaatsingen te voet en met de fiets.


1

1

De Aarschotstraat en de files

084 Suède 36


10

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Mobiliteit Fiets De fietsroutes zijn trajecten die aangewezen zijn voor middellange en lange afstanden, of via verschillende gemeenten (GFR Gewestelijke Fietsroutes) of binnen eenzelfde gemeente (GemFR Gemeentelijke Fietsroutes). De gewestelijke fietsroutes zijn: r Rokade A r Rokade B r Het parcours PP

Thomasstraat, maar daar ontbreekt een specifieke afbakening voor de oversteekplaats om van het Gaucheretplein naar de Thomasstraat te gaan. De twee fietsroutes bieden dus onvoldoende comfort. De oversteekplaats in de Vooruitgangstraat en de doorgang onder de Thomasbrug moeten ook verbeterd worden. Villo Binnen of in de onmiddellijke omgeving van de bestudeerde zones liggen 4 Villo-stations: r Masui - Koninginnenlaan

Deze GFR’s zullen vanaf 2012 intern bestudeerd r Hotel Président- Albert II-laan worden door Brussel Mobiliteit met het oog r Liedtsplein op een uitvoering voor 2014. Deze gewestelijke budgetten zullen de investeringen van het wijk- r Noordstation - Simon Bolivarstraat contract aanvullen. De huidige voorzieningen voor fietsers binnen de bestudeerde zone zijn onvoldoende: het gaat om gewone afbakeningen op de grond met uitzondering van een stuk in de Kwatrechtstraat waar een echt fietspad is in beide richtingen. Er is ook de GFR A die gedeeltelijk ingericht is ter hoogte van het Gaucheretplein en de Ph.


1

13 Bijlagen

1

De mobiliteitskaart met de GFR, de «fietsroute» en het openbaar vervoer

085 Suède 36


10

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Mobiliteit Parkeren Het GMP maakt melding van een groot tekort aan parkeerplaatsen binnen de perimeter voor de bewoners ‘s avonds. Heel wat reacties van bewoners gaan in die richting en ze vragen dringend om meer parkeerplaatsen. Nochtans bevinden de parkeerplaatsen van de bestudeerde zone zich in «blauwe zone» en er zijn bewonerskaarten beschikbaar voor de omwonenden. Er wordt ook melding gemaakt van een teveel aan geparkeerde wagens in de Jollystraat en de Destouvellesstraat. Dit is te wijten aan een tijdelijke opslag voor de autohandel. Er zijn ook heel wat parkeerplaatsen die gebruikt worden door mensen die werken in de wijk, in de nabijgelegen kantoren. Het parkeren in de Aarschotstraat, langs de blinde muur, vormt een probleem wat betreft veiligheid, properheid en comfort. De wagens verbergen de illegale stortplaatsen, verkleinen de breedte van de voetpaden tot onder het reglementaire minimum en weerhouden de bewoners, die toch al niet geneigd zijn om hierlangs te komen, ervan deze weg te gebruiken.

De tunnels De tunnels zijn angstaanjagende, weinig comfortabel en gevaarlijke plaatsen voor de voetgangers. De inrichting ervan kan enorm verbeterd worden. De oversteekplaatsen voor voetgangers in de tunnels, onder andere onder de Kwatrechtbrug, de Thomasbrug (die al zo gebruikt wordt) en de Paviljoenbrug, zouden de voorkeur moeten genieten. De Thomasbrug, een belangrijke doorgang tussen het Liedtsplein en het Gaucheretplein, maar ook een ader van verschillende vervoerslijnen, verdient een bijzondere aandacht.


1

13 Bijlagen

1

De kaart met de parkeerplaatsen

086 Suède 36


10

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Mobiliteit Projecten Heel wat gewestelijke en gemeentelijke projecten in en rond de zone worden bestudeerd. Ze gaan allemaal in de richting van een vermindering van de druk van de auto’s ten voordele van de actieve modi.

wat wegen op uitkomen. Dat veroorzaakt moeilijkheden voor de doorgang van de trams (vooral door de ligging van de haltes), een gebrek aan veiligheid en comfort voor de gebruikers van het openbaar vervoer, de voetgangers en de fietsers.

r Project MIVB: het project van een brug Picard r Twee belangrijke straten van de wijk boven het kanaal stellen grote problemen wat files betreft: de Aarschotstraat en de Brabantstraat. Er wordt r Het Gewest overweegt de bouw van een regelmatig gepraat over de deklassering en het brug die de verbinding tussen de site van eventueel autovrij maken van deze straten. Tour & Taxis en de Wijk Noord moet vergemakkelijken. De site van Tour & Taxis r Het GMP van de wijk Noord van Sint-Joost, zal bediend worden door een tramlijn die het renovatieproject van de Sint-Lazaruslaan van het Noordstation over het kanaal en de en de herinrichting van het Rogierplein Picardbrug (verboden voor auto’s) zal lopen, - projecten uitgewerkt samen met Brussel langs het maritiem station en Bockstael om zo Mobiliteit - gaan in de richting van een aan te sluiten op het netwerk van de MIVB. vermindering van het autoverkeer ten voorDe MIVB gaat verder met de verbetering van dele van een functionele en kwaliteitsvolle de commerciële snelheid en Brussel Mobiliteit openbare ruimte, voornamelijk bestemd voor onderzoekt oplossingen om de modale zachte verplaatsingen. De uitdaging zal erin verdeling op de gewestwegen te verbeteren. bestaan voorrang te geven aan de verbinding met het stadscentrum en een toegangspoort r De gebruikers beschouwen de halte «Masui» naar Schaarbeek te creëren. aan de Koninginnenlaan als heel gevaarlijk. De voertuigen stoppen niet wanneer de r Het project «Vierhoek» van de NMBS mensen in en uit de tram stappen. De (verbreding van de spoorwegen) voorziet Koninginnenlaan omvat een specifieke site: de verlenging van de Paviljoentunnel en de het centrale deel van de openbare weg werd Paleizentunnel. lichtjes opgehoogd en is voorzien voor de 1 voertuigen van het openbaar vervoer en de taxi’s om zo de commerciële snelheid van de trams te verbeteren. Wat het gebruik betreft, is de situatie echter niet optimaal en het Gewest bestudeert de mogelijkheid om er een eenrichtingslaan van te maken en een voetgangers- en fietsersstrook te creëren om het fietsverkeer veiliger te maken en te stimuleren. De Koninginnenlaan ligt immers op de GFR PP. Hierdoor zal ook de druk van de auto’s afnemen waardoor de ruimte gezelliger zal worden. r De halte Jules de Trooz voor de bocht naar de paleizenstraat wordt beschouwd als gevaarlijk en niet comfortabel. Het voetpad is te smal in verhouding tot het aantal gebruikers ter hoogte van de halte. Er is nergens plaats om te schuilen voor de regen. De doelstelling van de MIVB is het duurzaam maken van de inrichting van de voorlopige kaai ter hoogte van het Jules de Troozplein en dat zodra de evaluatie van de verkeerslichten op het kruispunt wordt afgerond door Brussel Mobiliteit. r Er wordt een globale strategie onderzocht door het Brussels Gewest met betrekking tot de reorganisatie van de as Trooz / Koninginnenlaan / Liedtsplein. Zowel het de Troozplein als het Liedtsplein zijn erg complexe en drukke kruispunten waar heel


1

De grote autowegen die de perimeter omringen of doorkruisen (in het rood) isoleren de wijk van zijn omgeving. In het oranje: de belangrijke polen. In het blauw: de projecten van openbare ruimte in ontwikkeling (T&T, Rogier en SintLazarus) 2

De definitie van het project voor de herinrichting van Sint-Lazarus en het GMP dat 2

uitgewerkt wordt stellen voor het autoverkeer te reorganiseren om de openbare ruimtes, de zachte verplaatsingen en de verspreiding van de Kruidtuin in de wijk te bevorderen.

087 Suède 36


Diagnostiek

CQD Reine-Progres




088 Suède 36


11

Diagnostiek

Wat de omgeving betreft, vertoont de perimeter verschillende ongunstige criteria. We noteren in eerste instantie heel wat problemen op het vlak van de openbare properheid. Dit is trouwens een van de belangrijkste klachten van de bewoners ten opzichte van hun wijk. Bovendien wordt de perimeter, zoals we eerder al uitlegden, omringd door zware infrastructuren gekoppeld aan de industrie en het transport. De spoorweg zal ingrijpende werken ondergaan waarvan de omgevingsimpact aanzienlijk zal zijn voor de wijk.

00 Introductie

CQD Reine-Progres

Omgeving & gezondheid

Lawaai De BIM stelde in 2006 kaarten op van het lawaai dat gegenereerd werd door het transport binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Even ter herinnering, de gemiddelde aanvaardbare waarde voor het niveau van het omgevingsgeluid voor bewoonde zones zou de 55 dB niet mogen overschrijden binnen het stadsmilieu. Op dit moment is dat soms 70 dB in de zones die het zwaarst getrokken worden door het lawaai. De interventiedrempels voor woonzones bedraagt 65 dB. Indien in het geval van wegverkeer het gemiddelde dagelijkse niveau de 65 dB overschrijdt in een stadsomgeving, dan wordt het lawaai als storend beschouwd.

Het project «Vierhoek» In het kader van het incidentie-onderzoek naar de omgeving van het spoorwegproject van de vierhoek werd een geluidmetingscampagne uitgevoerd in de wijk om de bestaande situatie in kaart te brengen. Dit onderzoek bevestigt het extreem lawaaierige karakter van de wijk. Naargelang de plaats van de meting wordt de omgeving gedomineerd door voorbijrazende treinen of wagens.

Het incidentie-onderzoek naar de omgeving komt tot het besluit dat de verwezenlijking van het project het geluidsniveau niet noemenswaardig naar beneden zal halen. De geluidsomgeving is immers al heel lawaaierig in de bestaande siDe onderzoeksperimeter heeft te lijden onder tuatie, zodat de verwachte toename van het aanzware geluidsoverlast. Het niveau van het lawaai tal treinen slechts een kleine bijdrage zal leveren. ligt niet lager dan 55-60 dB(A). Het incidentie-onderzoek toont echter ook aan dat de afbraak van de gebouwen, vooral van die Lawaai veroorzaakt door het in de Vooruitgangstraat, de manier waarop het wegverkeer geluid van de treinen zich door de ruimte voortHet wegennetwerk is een bron van geluidsoplant zal veranderen. Uit de analyse blijkt dat verlast binnen de onderzoeksperimeter. Toch de referentieniveaus overschreden worden op de wordt de impact ervan minder ervaren binnen bovenste verdiepingen van alle gebouwen die op de huizenblokken waar het gemakkelijker is om de eerste rij liggen ten opzichte van het spoorweeen decibelniveau van lager dan 45 te bereigdomein. De afbraak van de gebouwen in de ken. De straten die het sterkst te lijden hebVooruitgangstraat (langs de even kant) brengt ben onder de overlast zijn: de Masuistraat, de een verslechtering van de blootstelling aan het Koninginnenlaan, de Vooruitgangstraat en de spoorweglawaai van meet dan 15 dB(A) met Aarschotstraat. Het opgetekende niveau ligt tus- zich mee. Het incidentie-onderzoek stelt maasen 60 en 75 dB(A). tregelen voor om dit geluidsniveau naar beneden te halen. Lawaai veroorzaakt door het 1 spoorwegverkeer De cartografie van het BIM met betrekking tot de globale overlast die veroorzaakt wordt door het spoorwegverkeer (overdag en ‘s nachts) dateert van 2006. Dankzij de analyse van dit document beseffen we dat de spoorwegzone een totaal aantal decibels registreert tussen de 70 en de +75 dB(A). Dat is meer dan de normen van de WGO en dat heeft een impact op het comfort en de gezondheid van de bewoners. Binnen de hele perimeter wordt geluidsoverlast door de trein waargenomen en die ligt tussen 45 en meer dan 75 dB(A). Op bepaalde plaatsen is het minder dan 45 dB.


1

Geluidsoverlast gekoppeld aan de spoorweginfrastructuur, voor en na de werken van de vierhoek (Bron: incidentie-onderzoek met het oog op het krijgen van de stedenbouwkundige vergunning, ARIES consultants voor Infrabel

089 Suède 36


11

Diagnostiek

De bronnen van geluidsoverlast r De spoorwegzone is heel dicht en telt niet Er werd een overzicht gemaakt van het lawaai timinder dan 12 sporen op verschillende jdens het opmaken van het incidentie-onderzoek niveaus. Om de treinen op de juiste sporen te naar de omgeving, dat uitgevoerd werd door leiden wordt er gebruik gemaakt van wissels ARIES met betrekking tot de spoorwegen. De die ook bronnen van lawaai zijn. Ook het type belangrijkste bronnen van geluidsoverlast binvan materiaal dat op de rails rijdt kan voor nen de onderzoeksperimeter zijn de volgende: overlast zorgen. Alle materiaaltypes die door België rijden komen hier voorbij. De treinen r De tunnels die onder de spoorwegen lopen die op dit traject rijden zijn zowel bestemd vormen een geluidsoverlast. De 5 tunnels binvoor reizigers als voor goederentransport. De nen de perimeter vormen een resonantiekast snelheid van de treinen op het stuk binnen de bij de doorgang van trams, treinen en wagens. onderzoeksperimeter is begrensd op maximum 60 km/uur. r Het wegverkeer: De dichtheid van het wegennet en de grote hoeveelheid doorgaand r Het luchtverkeer is intens in het noorden van verkeer vormen een niet te verwaarlozen bron de gemeente. Deze overlast is de laatste jaren van overlast voor de bewoners van de wijk. alleen maar toegenomen. Een onderzoek op De leveringsstroom binnen de perimeter is gemeentelijke schaal werd uitgevoerd door groot en brengt eveneens geluidsoverlast met het BIM in de zomer van 2010. Het resultaat zich mee voor de bewoners: een deel van deze hiervan benadrukt tot de bewoners van stromen is het gevolg van de economische Schaarbeek zowel overdag als ‘s avonds veel activiteiten in de wijk en een ander deel van last hebben van het lawaai van vliegtuigen. deze overlast is te wijten aan voorbijrazende vrachtwagens (doorgaand verkeer). Eigenlijk leiden de signalisatie-elementen die het verkeer moeten vertragen (verkeerslichten, drempels en verhogingen, …) tot geluidspollutie. De 1 voertuigen moeten remmen en dan weer versnellen. Ook de bekleding van de wegen is een lawaaifactor. De bekleding met straatstenen laat toe de snelheid van de voertuigen te verminderen, maar brengt meer rijlawaai met zich mee. Asfalt is dan weer een stiller materiaal. De economische activiteiten brengen ook leveringsstromen en klantenstromen met zich mee die ook een mogelijke overlast kunnen veroorzaken voor de buurt. De stijging van de productiviteit van de ondernemingen, hun 2 ontwikkeling of de installatie van een nieuwe economische activiteit leiden waarschijnlijk ook tot een toename van de geluidsoverlast. Dit gezegd zijnde, niet alle ondernemingen zijn een bron van geluidsoverlast. Het hangt af van het type uitgeoefende activiteit.

00 Introductie

r De trams, die door een deel van de Vooruitgangstraat en de Koninginnenlaan rijden, zorgen eveneens voor geluidsoverlast. Deze overlast is groter in de smalle straten en/ of in de bochten (knarsen van de wielen op de rails).

3

CQD Reine-Progres

Omgeving & gezondheid

r Het bevoorradingsverkeer en de pendelaars zijn nog grote bronnen van lawaai.


1

Globale geluidsoverlast - 2006, synthese multiblootstelling 2

Globale geluidsoverlast - 2006, wegverkeer Globale geluidsoverlast - 2006 spoorwegverkeer (Bron:

3

ARTER - basis van het plan: Atlas Fresh Logic Studio - BIM – Lawaai van het transport - strategische cartografie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

090 Suède 36


11

Diagnostiek

Grondvervuiling r Staat het perceel er niet op, dan kan dat zeggen Het industriële verleden van de wijk leidt tot de dat het zich in categorie 0 bevindt, maar nog dreiging van vervuilde grond. Het BIM is bezig niet gevalideerd werd. Bestaat het vermoeden met verschillende dossiers binnen de betrokken van vervuiling nog steeds op het moment perimeter. Ook Leefmilieu Brussel heeft op basis van de validering, dan moet een verkennend van de lijst milieuvergunningen, overzichten van bodemonderzoek uitgevoerd worden. ondernemingen en andere historische gegevens r Staat het perceel er niet op, dan kan dat ook een inventaris opgemaakt van de potentieel verbetekenen dat het zich in een andere categorie vuilde vloeren in het BHG. Deze inventaris bevan de inventaris bevindt. Dan moet niet vindt zich nu in de valideringsfase en nadien zal overgegaan worden tot een verkennend bepaald worden of de terreinen al dan niet het bodemonderzoek, maar moeten de volgende voorwerp moeten uitmaken van een saneringsstappen misschien nog ondernomen worden procedure. Het is voorzien dat deze procedure (gedetailleerd onderzoek, risicobeheer, zal duren tot 2013. sanering). Enkel het bodemattest kan precieze informatie geven. De kaart die beschikbaar is op internet toont de Uit de kaart blijkt duidelijk dat de zone heel wat gevalideerde percelen in de inventaris en in de gevallen omvat van potentieel vervuilde bodem categorie 0. en dat de beoogde vastgoedoperaties daar rekening mee zullen moeten houden bij de financiële Dat betekent drie dingen: montage. r staat het betreffende perceel in kleur (maakt 1 niet uit dewelke want het betekent sowieso categorie 0, eventueel in combinatie met een andere categorie), dan moet overgegaan worden tot een verkennend bodemonderzoek voor de overdracht van de reële rechten. De kleurnuances betekenen of dat er een risicoactiviteit plaatsvindt op de site (de verdenking van vervuiling bestaat dan altijd) of dat een gedeelte van het perceel niet het voorwerp kon uitmaken van een verkennend bodemonderzoek (technische onmogelijkheid om te boren op het volledige oppervlak van het perceel).

00 Introductie

CQD Reine-Progres

Omgeving & gezondheid 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

2 1

Vervuiling Algemeen beeld (kaart BIM) 2

Vervuiling Gedetailleerd beeld (kaart BIM)

091 Suède 36


11

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Omgeving & gezondheid Geschiktheid van de bodem voor het bouwen De geschiktheid van de bodem voor het bouwen hangt onder andere af van de aan- of afwezigheid van samendrukbare terreinen die een rechtstreekse impact kunnen hebben op de stabiliteit van de gebouwen en dus op het type funderingen dat voorzien moet worden. Het hangt ook af van het infiltratievermogen van de bovenste lagen van de grond die, in geval van een zwakke doorlaatbaarheid en een beperkte drainage, ongunstige omstandigheden voor het bouwen met zich mee kunnen brengen. De onderzoeksperimeter ligt in het alluviale bassin van de Zenne. Uit het lithostratigrafische profiel blijkt de aanwezigheid van bovenlagen die rijk zijn aan opvulgrond en materiaal van antropische oorsprong, bestaande uit alluviale klei (soms zanderig) e, met moerassige horizonten. De onderzoeksperimeter wordt dus niet gekenmerkt door een grote geschiktheid voor het bouwen gezien de grote aanwezigheid van opvulgrond en het zwakke drainerende vermogen van de terreinen. Beheer van het regenwater Zoals aangegeven in hoofdstuk «05-Bedembezetting», is de ondoordringbaarheid van de bodem als gevolg van de bouw heel hoog. Dit vergemakkelijkt de absorptie van het water niet. De enkele groene eilanden, het Gaucheretpark en de taluds verbeteren de absorptie van het regenwater wel. De aanleg van het Zennepark zal de situatie ook verbeteren. De bouw van nieuwe infrastructuren (gebouwen, wegen, parkings) kan de hoeveelheid ondoordringbare oppervlakte echter vergroten en dus voor eenzelfde hoeveelheid regen leiden tot een stijging van het

debiet en het volume water in de stromen en dat water vormt dat de oorzaak van overstromingen en overlopende riolen. We merken wel op dat de betreffende perimeter zich op de bodem van een vallei bevindt en dat het ideaal zou zijn om de absorptie op de hellingen van de vallei te verbeteren. Volgens het incidentie-onderzoek van BBP «MasuiVooruitgang» is het rioolnetwerk op dit moment uitgebreid genoeg om het regenwater op te vangen. Toch werden ons overstromingsproblemen gemeld in kelders in de Gaucheretstraat, langs de kant van de Koninginnenlaan. Afval De afvalkwestie is een grote zorg voor de bewoners. De wijk telt immers heel wat illegale stortplaatsen en de voetpaden staan regelmatig vol afval. De braakliggende terreinen worden vaak gebruikt als stortplaatsen. Sommige bewoners schrijven deze toestand toe aan een gebrek aan opleiding en burgerschap. Voor de nieuwkomers worden met de vinger gewezen: de meesten komen uit een plattelandsomgeving en zouden, volgens sommigen, niet de stedelijke reflexen hebben wat betreft afvalbeheer.


We hebben geen groendak gevonden in de wijk.

13 Bijlagen

092 Suède 36


11

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Omgeving & gezondheid Biodiversiteit en groene ruimtes In tegenstelling tot de vooroordelen over de wijk zijn hier weldegelijk heel wat groene ruimtes te vinden. Het boomrijke Gaucheretpark aan het einde van de Albert II-laan, uiteraard. De spoorwegberm, de binnenkant van bepaalde huizenblokken en de aanwezigheid van nabijgelegen parken zoals het Josaphatpark, het Maximiliaanpark (met een kinderboerderij) en de Kruidtuin. Wat noordelijker, in Brussel Stad, zien we een reeks stedelijke moestuintjes langs de spoorweg. De noorderzon schijnt op een moestuin en een compostpunt in samenwerking met de Ecole n° 8. r Het groene netwerk De ecologische onderzoeken hebben kunnen aantonen dat het van essentieel belang is plantaardige verbindingen te creëren tussen de verschillende natuurlijke ruimtes om de verplaatsing van de diersoorten mogelijk te maken. De aanleg van de promenade die het Gaucheretpark zal verbinden met het Zennepark gaat al in die richting. Er bestaat nog een andere continuïteit die voorkomt in het GewOP: langs de Helihavenlaan en de Philippe Thomaslaan in de richting van het Liedtsplein en het Josaphatpark.

r Spontane vergroening door de burgers Maar heel weinig bewoners hebben de moeite gedaan om hun gevel wat groener te maken met een klimplant. Dit komt nochtans steeds vaker voor in het Brusselse gewest, ook in wijken met een gelijkaardig socio-economisch profiel. Binnen de onderzoeksperimeter hebben we de aanwezigheid van twee invasieve planten opgemerkt: de Japanse duizendknoop (Fallopia japonica) en de vlinderboom (Buddleia davidii). De invasieve vegetatie heeft de neiging zich spontaan te ontwikkelen over het geheel van de groene zones en de onbebouwde terreinen waardoor de kwaliteit van de op dit moment aanwezige biodiversiteit verminderd wordt. Fauna Door de grote densiteit van de bebouwing in de gemeente en door de aanwezigheid van de mens is de fauna beperkt. De fauna bestaat uit soorten die we doorgaans terugvinden in de stad, zoals vogels, knaagdieren, huisdieren, … De weinige groene ruimtes beperken de mogelijkheden tot overleven en verplaatsen.

De bermen Langs de spoorweg identificeert het incidentie-onderzoek met betrekking tot de omgeving r De binnenkant van de huizenblokken - uitgevoerd in het kader van de uitbreiding van de capaciteit van de vierhoek - «verschillende Volgens de kaart van de bestaande situatie van milieus die aanzienlijk bijdragen tot het ecolohet GBP is de kwaliteit van de binnenkant van gische netwerk van het gewest. Ze bieden voor de huizenblokken vrij matig. De huizenblokken heel wat soorten een noodzakelijke schuilplaats worden doorgaans toegewezen aan bewoning en en vormen daarom een factor van diversifiëring hebben een aantal uitbreidingen van het hoofddie des te belangrijker is daar het gewest sterk gebouw ondergaan op de ruimte van de koertjes vermenselijkt is. Zo kunnen soorten die banaal en tuinen. Andere huizenblokken worden dan lijken in een landelijke omgeving waargenomen weer gekenmerkt door een groot aantal indusworden in de stad, binnen deze milieus. We triële activiteiten die geen plaats laten voor een willen toch ook opmerken dat deze enkele open zone met Koertjes en tuinen. milieus onvoldoende zijn voor Brussel. De milieus waarvan hier sprake is zijn dus ook belangrijk omdat ze zo zeldzaam zijn.»


093 Suède 36


11

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Omgeving & gezondheid De Zenne Het tracé van de Zenne vertegenwoordigt ook een mooie opportuniteit wat biodiversiteit betreft. Vandaag bestaat het tracé van de Zenne voornamelijk uit braakliggend terrein. Het verbindt verschillende binnenkanten van huizenblokken en het zou mogelijk zijn om het door te trekken tot de gesloten berm van de spoorweg achter Sibelga. Het Zennepark zal geïntegreerd worden in het groene netwerk van het Gewest. Het kan niet alleen een reservoir van biodiversiteit worden, maar ook een ecologische doorgang die onder andere de spoorwegbermen verbindt die interessante milieus vormen op biologisch vlak.

Thermografie De kaart met het thermografisch overzicht toont ons gemiddeld slecht geïsoleerde huizen, met uitzondering van de nieuwe gebouwen. Dit is het geval in de meeste wijken binnen de eerste ring waar de gebouwen doorgaans heel oud zijn. We merken ook op dat de leegstaande industriële gebouwen geen warmte uitstralen. De «Amelinck» toren op het Solvayplein is heel slecht geïsoleerd en doet vooral vragen rijzen met betrekking tot het grote aantal woningen dat er is ondergebracht.

00 Introductie 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit

1 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat 13 Bijlagen

2 1

De bedding van de Zenne, zicht in de richting van de site van Infrabel 2

Thermografie Bron BIM - De metingen werden gedaan op 29 en 30 december 2008 ‘s avonds (tussen 22 uur en 4 uur)

094 Suède 36


11

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Omgeving & gezondheid Luchtkwaliteit De bronnen van atmosferische vervuiling zijn van uiteenlopende aard en komen zowel van het transport als van de industrie, de energie en een hele reeks andere activiteiten.

Effecten van de armoede op de gezondheid We moeten niet meer aantonen dat armoede meer gezondheidsproblemen met zich meebrengt voor een armere bevolking dan voor een welgesteldere bevolking. De levensverwachting Volgens het GOP is de vervuiling gekoppeld aan van een bewoner staat rechtstreeks in verhoude industrie nog opvallend. De huidige situatie ding tot zijn inkomen. Dat kan verklaard wormoet den door verschillende factoren: verhoogde nog verbeterd worden voor bepaalde vervuilende stress, toegang tot verzorging, kennis m.b.t. stoffen. gezondheid, enz. De productieve activiteiten van materiële goederen zoals garages en karosserieherstellers dragen een beetje bij tot de verstoring van de luchtkwaliteit (uitlaatgassen, geurhinder, …)

Daarom is de gezondheid van de bewoners van onze onderzoekszone zorgwekkend. Ze zou het voorwerp moeten uitmaken van een bijzondere focus.

Problemen gekoppeld aan het autoverkeer vormen een vrij groot deel van de vervuiling binnen de onderzoeksperimeter. Het aandeel van de verplaatsingen met de wagen blijft groter dan dat van het openbaar vervoer binnen de gemeente.

Mesures d’hygiène publique We hebben eerder al aangehaald dat de properheid erg zorgwekkend is in de wijk. Urine in de openbare ruimte komt hier vaker voor dan elders. En er zijn heel wat illegale stortplaatsen. Deze feiten kunnen ook leiden tot gezondheidsproblemen en er moet echt rekening mee gehouden worden.


1

1

Het kleine medische huis «35» in de Laanbrugstraat, bij de grens met Brussel-Stad, volstaat niet om tegemoet te komen aan de behoeften van de wijk.

095 Suède 36


Diagnostiek

CQD Reine-Progres


12 Sociaal klimaat Profiel van de bevolking Identiteit(en) van de wijk Verhouding tot de omgeving Specifieke problemen


096 Suède 36


12

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Profiel van de bevolking Zoals blijkt uit de statistische gegevens hebben de bevolkingsgroepen van de wijk een socio-economisch profiel onder het Brusselse gemiddelde. De bevolking is jong, het werkloosheidcijfer is een van de hoogste van het land, de kinderen gaan voornamelijk naar het beroepsonderwijs. Het is een immigratiewijk met een meerderheid bewoners van buitenlandse afkomst en heel veel nieuwkomers.

00 Introductie

Soms komen er ook mensen van Belgische afkomst met een hoger inkomen wonen. Zij willen profiteren van het meer betaalbare vastgoed en zijn soms bewust op zoek naar een multiculturele omgeving. Hun aantal is echter nog klein in vergelijking met andere wijken binnen de vijfhoek en de eerste ring. Maar gezien de nabijheid van het centrum, het uitstekende aanbod openbaar vervoer, de aantrekkingskracht van de gebouwen, de toenemende stedelijke renovatieoperaties en de kwaliteit van de openbare ruimte ter hoogte van Gaucheret zal dit tijdens de komende jaren zeker steeds vaker voorkomen.

03 Stadsrenovatie

1

Er is ook een minder zichtbare bevolkingsgroep van mensen zonder papieren en migranten. Zij worden door huisjesmelkers uitgebuit en wonen boven de bars in de Aarschotstraat.

02 Geschiedenis


De adolescente en jonge bevolkingsgroep (20-25 jaar) wordt beschreven als inactief. Ze gebruiken hun energie op de verkeerde manier en dat leidt soms tot kleine criminaliteit, en zelfs drugsproblemen. Heel wat mensen vragen om meer activiteiten te organiseren voor deze leeftijdsgroep: sport, cultuur, reizen. Wij hoorden volgende uitspraak die getuigt van de energie, maar ook van de humor en de creativiteit die aanwezig is in deze wijk:

«Er zijn hier heel wat acteurs. Als we een film zouden maken, dan wonnen we zeker Oscars. De titel heb ik al: ‘Spanning in Gaucheret’.»


10 Mobiliteit

2


3

1,2 et 3

Foto’s van bewoners van de wijk

097 Suède 36


12

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Profiel van de bevolking Uiteenlopende culturele origines De wijk bestaat uit diverse gemeenschappen. Bronnen hebben het over wel 60 verschillende gemeenschappen. De Griekse en Italiaanse bevolkingsgroepen - de oudste - werden geconfronteerd met nieuwe golven van immigratie: Turken en Marokkanen en de voorbije jaren vooral Oost-Europeanen, mensen uit Latijns-Amerika en Centraal-Afrika. De Roma’s krijgen te maken met heel wat weerstand en zijn de zondebok. Tijdens de wandelingen haalden kinderen van alle mogelijke nationaliteiten vaak uit naar deze bevolkingsgroep, en alleen maar naar hen.

Verenigingsleven Een groot aantal verenigingen en gemeentelijke operatoren zijn actief en erkend binnen de bestudeerde zone. Dit is een aanzienlijke troef waarop de ontwikkeling van een renovatiepolitiek gesteund kan worden. Deze verenigingen dekken een groot aantal domeinen en problemen: Wijk-/animatiehuizen, probleem gekoppeld aan de daklozen, de prostitutie, de ouderen, educatieve animatie voor kinderen, enz.

Verder bestaat het risico op een «Balkanisering» van de inspanningen en er gaan heel wat stemmen op voor een coördinaHet blijkt ook dat de gemeenschappen zich tie van de inspanningen zonder ze te veel te maar weinig vermengen in deze sector. De trans- verspreiden. versale activiteiten zijn zeldzaam. De etnische cafés getuigen van deze toestand. De kinderen lijken zich echter gemakkelijker te vermengen. De groene openbare voetgangersruimtes van Gaucheret en de school vergemakkelijken het contact aanzienlijk.

«Het is een klein dorp, de mensen kennen elkaar allemaal, maar blijven binnen hun eigen gemeenschap. De kinderen vermengen zich echter heel sterk»


1

1

Enkele leerlingen van de school nr. 8 samen op een bankje op het Gaucheretplein (De foto werd genomen tijdens een participatieve wandeling)

098 Suède 36


12

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Identiteit(en) van de wijk Grenzen De perimeter van de onderzoekszone bakent geen als zodanig geïdentificeerde wijk af. De grens met Brussel-stad langs de bedding van de Zenne komt niet overeen met de beleving van de bevolking die de gemeentegrens overgaat zonder het te beseffen. De bestudeerde zone omvat dus enerzijds de helft van de wijk «Gauchetet/ Masui», afgebakend door het kanaal, de industriezone, de verbinding en de zakenwijk. Het andere deel wordt ervaren als horend bij het Liedtsplein en het centrum van Schaarbeek.

«Voor mij is mijn wijk veel meer dan een huis!»

Het «Dorp» Net als in heel wat Brusselse wijken beschrijven de bewoners en gebruikers hun wijk graag als een «Dorp». Dit komt vaak omdat de sociale banden, de buurtverhoudingen, de socioculturele activiteiten er talrijk en populair zijn, ook al blijven ze begrensd tot de eigen gemeenschappen die zich maar weinig vermengen. Binnen de bestudeerde zone versterkt het centrale voetgangersplein Gaucheret deze indruk van een kalme en landelijke omgeving. Er heerst een aparte sfeer rond het Gaucheretplein, er worden relaties aangeknoopt en onderhouden en de mensen praten met elkaar. De fontein is een succes bij de kinderen en versterkt het beeld van centraliteit.

00 Introductie

Het Gaucheretplein en -park Het wijkleven profiteert enorm van de recente inrichtingen op het Gaucheretplein en in het Gaucheretpark. Hoewel de wijk lang een echte werf was, zijn de werken nu toch al drie jaar achter de rug. De bevolking geniet van de uitzonderlijke openbare ruimtes voor voetgangers, die mooi ingericht werden en goed onderhouden worden. Ook het wijkhuis biedt ruimtes, maar die zijn nooit voldoende. Ze hebben echter wel de verdienste mensen samen te brengen en vormen een duidelijk identificeerbaar verzamelpunt.

07 Bevolking

01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader


1

1

Het centrum van de wijk met zijn ‘dorpsidentiteit’. Gaucheretplein, school nr. 8 en woningen van de Schaarbeekse Haard.

099 Suède 36


12

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Identiteit(en) van de wijk 00 Introductie

Het gemende karakter We merken op dat het Gaucheretpark een interessante plek met een gemengd karakter. Het gebruik dat ervan gemaakt wordt is heel verschillend naargelang de periode. De kantoorbevolking komt er op het gras zitten om een broodje te eten. Sommigen brengen hun petanqueballen mee. Ook de bewoners komen er naartoe en er werden geen problemen gemeld wat samenleven of veiligheid betreft. De nieuwe woningen worden bewoond door een bevolkingsgroep van de middenklasse die zorgt voor een nieuwe bevolkingsmix.


« Het contrast tussen de oude huizen van de wijk en de Manhattangebouwen is schitterend!»

De middenberm van de Albert II-laan wordt door de bewoners echter niet gebruikt. Zij zien de Wijk Noord altijd als een grens terwijl een groene laan met stadsmeubilair en standbeelden hen rechtstreeks naar het stadscentrum brengt. Het isolement is gedeeltelijk te wijten aan het profiel van de wegen en het autoverkeer.

3


Een stationswijk Plaatsen rond stations zijn altijd al aparte zones geweest. We vinden er immigratie, maar ook andere stadfenomenen: prostitutie, daklozen en verkeer. De nabijheid van de verbinding zorgt ervoor dat de treinen sterk aanwezig zijn met alle bijhorende overlast: lawaai, sectorisatie, tunnel. Anderzijds is het station wel een multimodale en commerciële pool die zeer gewaardeerd en veel gebruikt wordt door de bewoners. Het is dus zeker en vast de grootste troef.

« Er leven hier te veel mensen in te kleine ruimtes en wanneer die situatie tot ontploffing komt, dan komen ze de straat op en zorgen voor spanningen»

03 Stadsrenovatie

10 Mobiliteit 1


1 2

De werknemers van de kantoren van de Noordwijk spelen petanque in het Gaucheretpark 2

Reclame voor een winkel in de Aarschotstraat 3

Uitzicht op de treinsporen die Brussel verlaten. De kant van het station tegen de Aarschotstraat aan (rechts) ligt heel dicht bij de woningen.

100 Suède 36


12

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Identiteit(en) van de wijk Trauma De ramp op de hoek van de Gaucheretstraat en de Destouvellesstraat was echt een traumatiserende ervaring voor de wijk en er wordt nog steeds met veel emotie over gepraat. Twee jaar na de explosie, die plaatsvond op 25 september 2010 en waarbij drie doden en 17 gewonden vielen in de Gaucheretstraat in Schaarbeek, heeft de brandexpert van het Brusselse parket zijn eerste besluiten ingediend. De explosie vond plaats ter hoogte van nr. 197 van de Gaucheretstraat bevestigt de expert die eveneens besloot dat de maatschappij Sibelga niet verantwoordelijk is. In het totaal werden 21 gebouwen getroffen door de ramp. De instructie wordt actief verder gezet met 32 aanklagers (waaronder 9 minderjarigen) uit negen gezinnen die zich burgerlijke partij gesteld hebben.

Identificatie en trots Bepaalde bewoners ervaren een zekere trots om in de wijk te wonen. Oudere mensen wonen er soms al lang en sommigen zijn er zelfs geboren, zoals Marguerite die met ons meeging tijdens de wandeling en die haar omgeving bekijkt met een kritische maar ook positieve blik. Er zijn ook immigranten die er al verschillende jaren wonen en die zich identificeren met hun wijk en referentiepersonen worden. Deze mensen, vaak geëngageerd, kritisch maar wel positief, creëren een band tussen de bewoners, maar ook naar de verenigingen en gemeentelijke overheden toe. Een wijk die soms wordt ondergaan Veel andere bewoners «ondergaan» de wijk echter gewoon. Volgens hen straalt de wijk een negatief imago uit. De opeenstapeling van stadsproblemen, illegale stortplaatsen, prostitutie en immigratie geven hen de indruk dat ze teruggedrongen worden in een secundaire omgeving. Het gebeurt regelmatig dat bij een gesprek te midden van het Gaucheretpark - een groene en open plek op 5 minuten te voet van het stadscentrum - jongeren blijven beweren dat ze zich opgesloten voelen in hun wijk die ze bestempelen als een getto.

«Het is niet echt een heel leefbare wijk, … maar ik heb niet de middelen om te verhuizen» 1


3 1

De Gaucheretstraat na de explosie op 25/09/2010 2

Het Gaucheretpark als ontmoetingsplaats tussen de wijk en de kantoren van de Wijk Noord. 3

De Thomasstraat, die de link vormt tussen het Gaucheret2

4

plein en de tramhalte, wordt beschouwd als aangenaam. 4

De werven die jaren hebben geduurd, hebben sporen nagelaten die maar moeizaam helen.

101 Suède 36


12

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Verhouding tot de omgeving Huisvesting Het grootste probleem van de bewoners is de huisvesting. In de eerste plaats, omdat er een tekort van is en omdat woningen steeds duurder worden. Maar ook omdat de woonomstandigheden niet optimaal zijn. Een vereniging zoals Soleil du Nord ontvangt enorm veel aanvragen voor steun binnen deze sector: Niet-conforme woningen, huisjesmelkers, enz.

Properheid Dit is het grootste verwijt van alle spelers binnen de wijken. Bij elk interview, bij iedere ontmoeting of vergadering werd het aspect properheid met nadruk aangehaald. Hoewel dit thema steeds terugkeert in alle stadsdiagnose, kunnen we alleen maar vaststellen dat de ervaring van de spelers van de wijk bijzonder hardnekkig is en brengt ons ertoe deze problematiek op de voorgrond te plaatsen. Heel veel bewoners leggen de nadruk op het goede werk dat de vegers van de gemeente leveren. Een van die vegers is Jean-Luc en hij werkt al jaren in de wijk. Hij is een referentiepersoon geworden.

Gevoel van isolement En zoals uitgelegd in de fysieke beschrijving van de zone is er de vermenigvuldiging van de «stedelijke barrières»: Spoorwegverbinding, kanaal, metro- en tramtrajecten op de eigen site, een straat met prostitutie, een overvolle winkelstraat, een kantorenzone, een industriezone, … dit alles leidt tot een gevoel van ruimtelijk isolement waaraan vaak uitdrukking wordt gegeven langs de «Gaucheret»-kant van de zone. Voorbij de verbinding zorgt de natuurlijke verbinding naar het centrum van Schaarbeek voor een heel andere perceptie.

Het dubbele gemeentelijke en gewestelijke beheer maakt een coherentie in het werk niet gemakkelijk. Maar er worden ook andere redenen aangehaald: een gebrek aan respect van bepaalde bewoners, de spoorwegbermen, de overige openbare ruimte rond de tunnels, de anarchie in de Aarschotstraat. De overheid, de scholen en de verenigingen zijn niet bij de pakken blijven neerzitten wat dit fenomeen betreft. Er werden al heel wat preventie- en sensibiliseringscampages gevoerd, maar dat heeft niet veel uitgehaald.


1

3 1

De Jollystraat in de richting van de Wijk Manhattan. Een verrassend contrast. 2

Illegale stortplaatsen in de straten die uitgeven op de Aarschotstraat. 3

2

4

Jean-Luc, de straatveger en het onderhoudsteam van de openbare ruimtes. 4

De actie ‘ceci n’est pas un urinoir’, in 2010 georganiseerd door de vereniging Samenlevingsopbouw in de Aarschotstraat

102 Suède 36


12

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Verhouding tot de omgeving Een gevoel van veiligheid Volgens velen verandert de wijk radicaal wanneer het nacht wordt. Overdag is de sfeer gemoedelijk en de sociale controle is doeltreffend. Aan de vooravond is het rond het Gaucheretplein erg geanimeerd, maar wel nog gezellig, ook al zijn er soms wat spanningen. ‘s Nachts wordt deze plek door de bevolking ervaren als veel onveiliger. De adolescenten en jongeren hebben niets om handen en liggen soms aan de basis van kleine criminaliteit, maar vaak worden ze ook onterecht beschouwd als overlast, gewoon omdat ze bij elkaar komen.

Tunnels De doorgang van de tunnels wordt door de bewoners beschouwd als onveilig. Dit versterkt het negatieve imago van de wijk. De vier tunnels (Kwatrechtstraat, Koninginnenlaan, Paleizenstraat, Paviljoenstraat) hebben een identieke sfeer en kunnen nauwelijks van elkaar onderscheiden worden. Het gele licht, de vervallen muren, de smalle voetpaden, de waterlekken en het permanente verkeer creëren een weerzinwekkende sfeer voor de voetgangers. De «Thomas»-tunnel heeft niet hetzelfde statuut als de andere. Auto’s zijn er niet toegelaten. De tunnel werd ingericht met verf, fresco’s, een nieuwe verlichting en de aanwezigheid van een drukke tramhalte van de MIVB en dat verandert de sfeer volledig.

Lawaai Het lawaai is nog een terugkerend probleem in de wijk, vooral in de buurt van de Aarschotstraat. Een van de problemen van de wijk rond de Aarschotstraat is dat er op verschillende ritmes geleefd wordt.

00 Introductie 01 Lokalisatie van de wijk 02 Geschiedenis 03 Stadsrenovatie 04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling 09 Socio-economische infrastructuur

De omwonenden worden dagelijks blootgesteld aan een agressieve geluidsomgeving die zorgt voor een gevoel van onveiligheid en machteloosheid. Deze onaangename leefomstandigheden kunnen de mentale gezondheid en het fysiologische evenwicht verstoren. De dichtheid van de bevolking en de culturele gewoonte om binnen de openbare ruimte te leven zijn ook bronnen van ergernis voor bepaalde bewoners.

10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 1


2

1 De toegang tot de tunnels in de Koninginnenlaan en de Paviljoenstraat. Zicht vanuit de Vooruitgangstraat. 2 Het voetpad in de tunnel in de 3

Paviljoenstraat. 3 De tunnel in de Thomasstraat, ingericht voor de zachte mobiliteit en de gebruikers van de tram.

103 Suède 36


12

Diagnostiek

De bestudeerde zone is een stationswijk met veel prostitutie en ze ligt in de buurt van onthaalinfrastructuren voor immigratie. Daarom worden er ook veel grote sociale problemen geconcentreerd. Het is uiteraard niet de doelstelling van een wijkcontract om deze grote problemen op te lossen En toch is het mogelijk deze aspecten te integreren in bepaalde projecten en we zouden niet compleet als we ze niet zouden vermelden.

00 Introductie

Migratie Een stationswijk die bovendien in de buurt ligt van Fedasil en het CGVS (CommisariaatGeneraal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen) moet afrekenen met een grote aanwezigheid van migranten. De onderzoekszone is de eerste die deze nieuwe bevolkingsgroepen opneemt en dat gaat niet altijd zonder problemen. Voornamelijk de schoolomgeving moet kinderen begeleiden die onze taal niet altijd beheersen en die de school soms pas op een vrij late leeftijd leren kennen. Bovendien leven deze kinderen vaak in uiterst bedenkelijke omstandigheden en moeten ze het ostracisme ondergaan van andere leerlingen die beter geïntegreerd zijn in de wijk. De Roma-bevolking wordt door de bevolking heel sterk uitgesloten en beschuldigd van alle kwaad. De directrice van de school nummer 8 getuigt: «De Roma worden echt overal uitgesloten en daarom zijn ze erg wantrouwig geworden. Het is heel moeilijk om hun vertrouwen te winnen. Maar slaagt men erin, dan kan er een fantastische relatie ontstaan en dan is men verbaasd over de openheid en de vrijgevigheid van deze bevolkingsgroepen. Er wordt ook melding gemaakt van mensen zonder papieren die in het park slapen.

03 Stadsrenovatie

CQD Reine-Progres

Bijzondere problemen

Prostitutie De Aarschotstraat, waarvan twee derde deel uitmaakt van de onderzoeksperimeter, vormt het voorwerp van heel wat onderzoeken en acties en dat al verschillende jaren lang. Het klimaat lijkt niet te verbeteren, in tegendeel. De verzamelde getuigenissen gaan allemaal in dezelfde richting: het is niet de activiteit op zich die stoort, maar wel de overlast die ze met zich meebrengt: Files, getoeter, respectloos gedrag van de klanten die steeds lawaaieriger en meer dronken worden, vechtpartijen, urine op de openbare ruimte, enz. Prostitutietoerisme De voorbije 6 jaar werd een stijging van het prostitutietoerisme vastgesteld. Mogelijke oorzaken zijn het verbod van de prostitutie in Frankrijk en de stad Antwerpen die de oude maritieme wijk veranderd heeft. De 17 straten met tippelaarsters werden teruggebracht tot drie voetgangersstraten.

Legale en illegale producten Het gebruik van cannabis in het Gaucheretpark gebeurt voor de ogen van iedereen, zonder het te verstoppen. Het gebruik van hard drugs is minder zichtbaar. De straathoekwerkers stellen een onrustwekkende stijging vast van het verbruik van energiedrankjes bij minderjarigen. Alcoholisme is, misschien om culturele redenen, minder aanwezig in de wijk. De «Belgische» cafés verdwijnen één na één.


04 Huisvesting 05 Bodembezetting 06 Levenskader 07 Bevolking 08 Tewerkstelling

Huisjesmelkers Hoewel het fenomeen van de huisjesmelkers sterker aanwezig lijkt te zijn aan de kant van de Masuistraat is het toch ook duidelijk aanwezig binnen de bestudeerde zone, en zeker rond de Aarschotstraat. Een kamer zonder badkamer en in slechte staat wordt soms verhuurd tegen 450 euro/maand.

09 Socio-economische infrastructuur 10 Mobiliteit 11 Omgeving & gezondheid 12 Sociaal klimaat

«De sekstoeristen komen doorgaans toe op vrijdagavond en vertrekken weer op zondag of maandag. Ze slapen in hun wagen en maken lawaai. Vaak drinken ze buitensporige hoeveelheden alcohol en ze worden ook regelmatig agressief.»

13 Bijlagen

104 Suède 36


Diagnostiek

CQD Reine-Progres


13 Bijlagen Lijst met de kaarten Lijst met de infrastructuren Referenties en bibliografie


105 Suède 36


13

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Lijst met de kaarten 001 Périmètre / Perimeter 002 Opérations de rénovation urbaine/ Stedelijke renovatieoperaties 003 Dynamique foncière / Vastgoed dynamiek 004 Propriétés publiques / Openbare eigendommen 005 Etat du bâti / Staat van de bebouwing 006 Commerces / Handel 007 Occupation du sol / Bodembezetting 008 Espace public / Openbare ruimte 009 Intérieur d’îlot / Binnenterrein 010 Plein - Vide / Vol - Leegte 011 Patrimoine / Erfgoed 012 Equipements / Voorzieningen 013 Circulations et déplacements / Verkeersplan en verplaatsingen 014 Statut des voiries / Wegstatuut 015 Transports en commun / Openbaar vervoer 016 Mobilité et parking / Mobiliteit en parking 017 Mobilité douce / Kwetsbare weggebruiker


106 Suède 36


1030 Schaerbeek

1030 Schaerbeek

1030 Schaerbeek 1030 Schaerbeek 1030 Schaerbeek

1030 Schaerbeek

18

287

210 7 208

20

Magic Land Théatre Synagogue - Synagoge Synagogue Sépharade

Résidence Home Masui Théatre - Theater

du Pavillon/Paviljoen

Culture/Cultuur

des Plantes/Planten

Rue/Straat Rue/Straat

espace P Sport - Sport Pétanque Club Fanny Schaerbeekoise

Rue/Straat

Rue/Straat

Place/Plein

du Pavillon/Paviljoen

d'Hoogvorst

Masui

d'Anvers/Antwerpse

Liedts

Rue/Straat

De Wakkere Burger

Chaussée/Steenweg

Liedts d'Aerschot/Aarschot

du Progrès/Vooruitgang

Rue/Straat Rue/Straat Rue/Straat

Aksent vzw Latitude Nord


Gaucheret

Gaucheret

FEBUL asbl - (Fédération Bruxelloise de l' Unions pour le logement asbl)

Place/Plein Rue/Straat

ABC vzw (Art Basic for Children)

Eat - Elan Eva Vzw + Bricoteam

Place/Plein

d'Aerschot/Aarschot

Rue/Straat


Destouvelles

Verte/Groen de la Fraternité/Broederschaps

Soleil du Nord Associations / ASBL - Verenigingen / VZW

Pôle Nord - Centre sportif et culturel Pôle Nord Soins - Verzorging

Culte/Eredienst

1030 1030 1030 1000 1030

77 245-247 317 12-14 9

Rogier du Progrès/Vooruitgang du Progrès/Vooruitgang de l'Eclusier Cogge/Sluismeester Cogge de la Fraternité/Broederschaps


Rue/Straat

Consultation des nourrissons

Ecole de devoirs et accueil extra-scolaire - School huiswerk en huis-school Centre de développement et d'Animation Schaerbeekois (CEDAS) Groupe d'Action et de Formation pour Femmes Immigrés Commune - stad RenovaS asbl

Rue/Straat

"Les Amis d'Aladdin" Consultation ONE - Kind & Gezin

Rue/Straat Rue/Straat Rue/Straat Rue/Straat Rue/Straat

1030 Schaerbeek

1000 Bruxelles

1030 Schaerbeek

1030 Schaerbeek 1030 Schaerbeek

208

35

8-14 47

1030 Schaerbeek

27-29

1030 Schaerbeek


27-29 208

116

1030 Schaerbeek

331/1

25


12 331

Schaerbeek Schaerbeek Schaerbeek Bruxelles Schaerbeek

1030 Schaerbeek

111

de la Poste/Post

Rue/Straat


70 65

des Palais/Paleizen des Palais/Paleizen


Schaerbeek Bruxelles Schaerbeek Schaerbeek

1030 1000 1030 1030

190-204 113 235 20

Masui du Marais/Broek de Haecht/Haachtse Dupont

Rue/Straat Rue/Straat Chaussée/Steenweg Rue/Straat

Athénée Royal Alfred Verwée Institut St-Louis Lycée Emile Max Centre scolaire St-Michel Supérieur - Hoger onderwijs Sint-Lukas, Haute école d'art et de design/Hogeschool voor kunst en design Sint-Lukas, Haute école d'architecture/Hogeschool voor architectuur Institut supérieur de formation sociale et de communication/Hoger Instituut voor sociale opleiding en communicatie Accueil de la petite enfance 0-3 ans/Opvang voor heel jonge kunderen Crèche communale "Etoile du Nord" (57 places) Crèche "Les enfants sages" Crèche "Elmer" (28 places) Crèche de l'Eclusier Cogge Crèche "Atout couleur" Maison d'enfants - Kindertehuis amis.aladdin@yah oo.fr

02 244 91 91

02 203 95 84

annieeeckhout@ho tmail.com [email protected] 02 245 24 53 02 215 05 25

www.febul.be

[email protected] net.be

[email protected] net.be

Web

dwb@dewakkereb urger.be www.dewakkereburger.be espacepbxl@gmail .com

[email protected] e

02 201 14 84

02 274 07 90

02 215 95 86

02 219 98 74

02 240 95 25

02 240 71 90 02 240 67 92

02 201 03 60

02 274 54 40

[email protected] elan.evavzw@tisca li.be

soleildunord@scha erbeek.irisnet.be

02 204 05 46

02 502 00 27

[email protected]

02 246 91 62

02 201 16 35

www.averwee.be

02 201 16 76

Mail tdeblaty@schaerb eek.irisnet.be

Contact Localité/DorpTel

Schaerbeek Bruxelles Schaerbeek Schaerbeek Schaerbeek

CP

1030 1000 1030 1030 1030

N°

124 A 12-14 20 188 136

Gaucheret de l'Eclusier Cogge/Sluismeester Cogge de la Fraternité/Broederschaps Rogier Verte/Groen

Rue/Straat Rue/Straat Rue/Straat Rue/Straat Rue/Straat

Adresse/Adres Voie/Weg

Ecole Communale n°8 Ecole de l'Eclusier Cogge Ecole pimaire Ste-Marie de la Fraternité Ecole Communale n°3 Ecole fondamentale "De Buurt"/Basisschool "De Buurt" Secondaire - Secundair

Maternel/Primaire - Kleuterschool / Primaire

Soins/Verzorging

Social - Educatif - Sportif Culturel/Sociaal - Onderwijs Sport - Cultuur

Petite enfance

Type ENSEIGNEMENT/ONDERWIJS

TABLEAU EQUIPEMENTS - SERVICES - RESSOURCES DANS LE PERIMETRE ELARGI/TABEL INFRASTRUCTUREN – DIENSTEN – MIDDELEN BINNEN DE UITGEBREIDE PERIMETER

13 Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Lijst met de infrastructuren 00 Introductie


02 Geschiedenis

03 Stadsrenovatie

04 Huisvesting

05 Bodembezetting

06 Levenskader

07 Bevolking

08 Tewerkstelling


10 Mobiliteit


12 Sociaal klimaat

13 Bijlagen

107 Suède 36


13

Diagnostiek

CQD Reine-Progres

Referenties en bibliografie r COMMUNE DE SCHAERBEEK, «Plan Communal de Développement - Diagnostic par quartier - secteur 6 - brabant / nord / pavillon» - janvier 2010, 31p.ill.

r COMMUNE DE SCHAERBEEK, Plan communal de mobilité de Schaerbeek - Phase 2 - avril 08

r KARBON - IPE collectif, Diagnostic et dossier de base du Contrat de Quartier Masui, 2010

r COMMUNE DE SCHAERBEEK, Plan Communal de Mobilité de Schaerbeek, rappor phase 3, mai 2009, 92p.ill, http://www. schaerbeek.irisnet.be

r Collectif IPE, Diagnostic et dossier de base du Contrat de Quartier Coteaux-Josaphat, octobre 2011

r Bruxelles Mobilité, liste des voiries gérées par la région de Bruxelles-Capitale, 05/03/2010, 9p.

r COOPARCH RU, «Contrat de Quartier r BRUXELLES - MOBILITE, IRIS II, Plan de Aerschot-Progrès - programme quadriennal de Mobilité de la Région de Bxl-Capitale, 146p. revitalisation», septembre 2001, 155 p.ill. ill, novembre 2011. http://www.iris2.irisnet. r MINISTÈRE DE LA RÉGION DE be BRUXELLES-CAPITALE, Atelier Lion, r STIB, Département des études générales et MSA, Zone levier n°5 « Tour et Taxis, Etude stratégiques de la stib, STIB 2020 : Visions mobilité Sitec + complément Bruxellesd’avenir pour le transport public urbain à mobilité, avril 2008, 77p.ill Bruxelles, MS-A, URBA, SPECULOO S, r SUEDE 36, «Définition concernant juin 2004, 127p.ill. l’aménagement d’espaces publics sur l’axe r COMMUNE DE SCHAERBEEK, du boulevard Saint-Lazare, les tunnels Nord, «Actualisation du plan lumière», mai 2010. Gineste et Saint-Lazare ainsi que les espaces avoisinants - Saint-Josse-ten-Noode», novem- r IBGE, «La qualité de l’air en région de Bruxelles-Capitale - Période estivale 2010» bre 2011, 71p.ill. déc. 2010, 120p.ill. r ALIVE ARCHITECTURE, étude rue d’aerschot, 2011-2012 + exposition Recyclart r OBSERVATOIRE BRUXELLOIS DE L’EMPLOI - www.actiris.be - «Le marché INFRARED, avril 2012, vitrine 13 du travail bruxellois : données statistiques r IBGE, «Guide pratique pour la conception Caractéristiques des communes de la Région durable des espaces publics des quartiers bruxelloise», janvier 2012, 43p.ill. durables» - Juillet 2011 - 7p.ill. r OBSERVATOIRE BRUXELLOIS DE r IBGE, le maillage vert et bleu, 2000, 10p.ill. L’EMPLOI - www.actiris.be - «Le marché du r JULIEN CLAESSENS, «La promenade travail bruxellois : données statistiques - Taux verte : une reponse possible aux problèmes de d’activité, taux d’emploi et taux de chômage», l’enclavement et de l’isolement des quartiers janvier 2012, 31p.ill. du nord de bruxelles» - Mémoire de master à r COMMUNE DE SCHAERBEEK, serfinalité spécialisée en arts plastiques, visuels et vice prévention, «Diagnostic préliminaire de l’espace - Académie Royale des Beaux-Arts - Déléguée aux quartiers prioritaires» - sept - 2011, 68p.ill. 2009, 29p. r NEW YORK CITY GLOBAL PARTNERS, r Site Web consultés : Best Practice: Greenstreets: Greening http://www.monitoringdesquartiers.irisnet. Roadways - www.nyc.gov/globalpartners/ be/ innovationexchange - March 2010, 6p.ill. http://www.observatbru.be/(Obs. de la santé r ARIES, Etude d’incidences sur l’environet du social RBC) nement. Projet d’extension de capacité des http://maps.google.be/ installations ferroviaires dans le quadrilatère http://www.bing.com/maps/ de Bruxelles-Nord, Rosières, 2008, 626p.ill http://www.villo.be http://www.bruxellesmobilite.irisnet.be : r ARTER, PPAS– Masui-Progrès - Rapport sur Carte vélo interactive les incidences environnementales (RIE) http://www.bruxelles.be/artdet.cfm/5699 PHASE 0 : Examen de la situation environnehttp://www.stib.be mentale existante / Modifications apportées http://www.prd.irisnet.be au rapport intermédiaire du 08.11.2011 http://www.pras.irisnet.be http://www.cambio.be http://www.iris2.irisnet.be


108 Suède 36


Diagnostiek. duurzaam wijkcontract «KONINGIN- VOORUITGANG» Suède 36 Renovas Gemeente Schaerbeek TVA : BE

Recommend Documents