Deze pagina werd bewust blanco gelaten
2
1
Voorwoord
Gedurende de afgelopen 2 jaar heb ik binnen het Ubuntu-be LocalTeam al heel wat mensen geholpen om hun eerste stappen te zetten in Ubuntu. Doorheen die tijd zijn er een hele hoop dingen veranderd. Ubuntu is ondertussen aardig volwassen geworden en de kwaliteit van het geheel gaat er met rasse schreden op vooruit. Een punt van ergernis was echter altijd het gebrek aan een fatsoenlijke handleiding voor Ubuntu. Na verloop van tijd wijzen nieuwe dingen zichzelf uit, maar vooral tijdens die eerste uren is niet alles even evident. Er bestaan wel een hoop Engelse handleidingen, van 5 pagina's en gratis tot +300 pagina's met een kostprijs van meer dan €80, maar een Nederlandstalige handleiding is steeds problematisch. Met deze handleiding heb ik geprobeerd om een gulden middenweg te vinden: Een handleiding die compact blijft en makkelijk te verteren valt. Een handleiding die, doordat hij ook digitaal beschikbaar is, handig is als naslagwerk. En vooral: een handleiding die gratis beschikbaar is voor iedereen. Deze handleiding valt onder de CreativeCommons 3.0 Licentie.
Dit wil zeggen dat u het recht heeft om deze handleiding te delen met derden. Ze te bewerken en uw eigen versie van te maken en u mag ze zelf gebruiken voor commerciële doeleinden. In ruil daarvoor wordt van u wel verwacht dat u de oorspronkelijke auteur met naam en organisatie vermeldt in alle werk dat voortvloeit uit deze handleiding. Ik hoop dat deze handleiding u vooruit helpt en u een aangename ervaring bezorgt met het gebruik van Ubuntu. Wouter Vandenneucker voor Ubuntu-be op Maandag, 16 Juli 2012
Versie 1.0
1
Deze pagina werd bewust blanco gelaten
2
Inhoudsopgave 1 Voorwoord .................................................................................................................................... 1 2 Inleiding.......................................................................................................................................... 5 3 Oe-boen-toe?................................................................................................................................. 6 3.1 Situering.................................................................................................................................. 6 3.2 Wat is Ubuntu?........................................................................................................................ 6 3.3 Ubuntu is van iedereen......................................................................................................... 6 3.4 Hoe kan het gratis zijn?......................................................................................................... 7 4 Waarom Ubuntu?.......................................................................................................................... 8 4.1 Inleiding................................................................................................................................... 8 4.2 Ubuntu is gemakkelijk........................................................................................................... 8 4.3 Ubuntu is makkelijk om te proberen en te installeren....................................................8 4.4 Het is prachtig, Stijlvol en supersnel.................................................................................. 8 4.5 We zijn Open-Source............................................................................................................. 9 4.6 Geen Virussen......................................................................................................................... 9 4.7 Ingebouwde beveiliging....................................................................................................... 9 4.8 Gratis levenslange updates.................................................................................................. 9 4.9 Hulp is overal.......................................................................................................................... 9 4.10 Altijd up-to-date................................................................................................................... 9 4.11 Ubuntu One........................................................................................................................ 10 5 Features en mogelijkheden...................................................................................................... 11 6 Let's get Started......................................................................................................................... 12 6.1 Loginscherm......................................................................................................................... 12 6.2 Bureaublad............................................................................................................................ 13 6.2.1 Bureaublad en lege ruimte........................................................................................ 14 De bureaublad achtergrond wijzigen............................................................................14 6.2.2 Launcher........................................................................................................................ 15 Werkbladwisselaar........................................................................................................... 15 Een programma vastpinnen op de Launcher...............................................................17 Een programma uit de Launcher verwijderen.............................................................18 Een programma binnen de Launcher verplaatsen......................................................18 6.2.3 Bovenbalk...................................................................................................................... 19 6.2.4 Indicator Sectie............................................................................................................ 19 Social Indicator.................................................................................................................. 19 Internet Indicator.............................................................................................................. 21 Geluidsmenu...................................................................................................................... 22 Datum en Tijd menu......................................................................................................... 23 Gebruikersmenu................................................................................................................ 24 Afsluit en instellingen menu........................................................................................... 24 6.2.5 Dash................................................................................................................................ 26 Lenzen................................................................................................................................. 27 Home Lens......................................................................................................................... 28 Programma Lens............................................................................................................... 28 Documenten Lens............................................................................................................. 31 Muziek Lens....................................................................................................................... 32 Video Lens.......................................................................................................................... 33 6.2.6 HUD................................................................................................................................ 35 6.3 Programma's......................................................................................................................... 36 3
6.3.1 Standaardprogramma's in de Launcher...................................................................36 Bestandsbrowser.............................................................................................................. 36 Firefox................................................................................................................................. 38 LibreOffice Writer............................................................................................................ 39 LibreOffice Calc................................................................................................................ 40 LibreOffice Impress.......................................................................................................... 41 Softwarecenter................................................................................................................. 42 Ubuntu One....................................................................................................................... 47 Systeeminstellingen......................................................................................................... 47 Prullenbak.......................................................................................................................... 49 6.3.2 Andere standaardprogramma's................................................................................49 Afdrukbeheer ................................................................................................................... 49 Brasero .............................................................................................................................. 50 Gedit ................................................................................................................................... 50 LibreOffice Draw.............................................................................................................. 51 Rhythmbox ........................................................................................................................ 52 Geluidsrecorder ............................................................................................................... 53 Shotwell ............................................................................................................................. 53 Totem ................................................................................................................................. 54 Pitivi.................................................................................................................................... 55 Thunderbird ...................................................................................................................... 55 Gwibber ............................................................................................................................. 56 Transmission...................................................................................................................... 57 Spelletjes ........................................................................................................................... 57 Systeemmonitor ............................................................................................................... 58 Terminal.............................................................................................................................. 59 6.3.3 Handige, niet-standaard applicaties.........................................................................59 Skype................................................................................................................................... 59 Spotify ............................................................................................................................... 60 GIMP.................................................................................................................................... 61 Inkscape.............................................................................................................................. 62 Dropbox.............................................................................................................................. 62 Audacity.............................................................................................................................. 62 Cheese................................................................................................................................ 63 Calibre................................................................................................................................. 64 VLC...................................................................................................................................... 64 7 Tips en trucs ................................................................................................................................ 66 7.1 Instellingen........................................................................................................................... 66 7.2 Sneltoetsen........................................................................................................................... 67 7.3 Updaten en Upgraden......................................................................................................... 67 7.4 Scrollbalken locatie en voorkomen.................................................................................. 68 7.5 Vensterknoppen (minimaliseren, maximaliseren, sluiten)...........................................69 7.6 Notification area.................................................................................................................. 69 8 Eindnood...................................................................................................................................... 70
4
2
Inleiding
Welkom bij deze gebruikershandleiding voor Ubuntu 12.04 Precise Pangolin. In deze handleiding willen we op een beknopte maar volledige manier ingaan op de basisfuncties van Ubuntu 12.04. Onder deze basisfuncties verstaan we onder meer : •
opstarten en inloggen
•
gebruik van de omgeving (Unity)
•
opstarten van applicaties/programma's
•
gebruik van basis applicaties
Verdere, meer geavanceerde of meer specifieke toepassingen binnen Ubuntu vallen echter buiten het bereik van deze handleiding. Op het moment van schrijven bevinden er zich 41215 gratis applicaties in het softwarecenter (zie hoofstuk 6.3.1 sectie “softwarecenter”) die met slechts 1 klik te installeren vallen. Deze stuk voor stuk overlopen zou een onbegonnen werk zijn. Ondervindt u echter specifieke problemen bij het installeren of gebruik van programma's? Aarzel dan niet om contact op te nemen met onze Support Points (zie hoofdstuk 8 Eindnood) van het Belgische Ubuntu LoCo Team. Concreet bestaat dit netwerk van vrijwilligers uit mensen zoals u en ik -ja, ook ik ben in het verleden al aan huis geweest bij beginners om hen te helpen hun problemen op te lossen- die in hun vrije tijd beginnende Ubuntu-gebruikers bijstaan en dat, volledig belangeloos en gratis! Voor de meeste problemen hoeft u zelfs niet eens beroep te doen op onze Support Points. U kunt uw vraag ook gewoon stellen op de forums van Ubuntu-nl.org. Daar vindt u voor vaak gestelde problemen zo de oplossing. En zo niet, dan kunt u de vraag gewoon stellen en krijgt u vaak al binnen de 24 uur een antwoord
5
3
Oe-boen-toe?
3.1 Situering In dit hoofdstuk gaan we in op de redenen waarom Ubuntu anders is, hoe het is opgebouwd en wat de ideologie achter alles is. Voor nieuwe gebruikers die graag een situering hebben van Ubuntu binnen het computerlandschap is dit een heel handig hoofdstuk. Gebruikers die liever ineens de handen vuil maken en starten met Ubuntu, kunnen dit hoofdstuk beter overslaan en zich ineens tot het volgende begeven.
3.2 Wat is Ubuntu? De merknaam Ubuntu klinkt u misschien niet bekend in de oren, dat is niet zo vreemd. In tegenstelling tot andere besturingssystemen zoals Microsoft Windows of Apple OSX zijn wij geen product van een groot bedrijf: Wij zijn “anders”, noem ons gerust alternatief. Ubuntu is een Distro of Distributie, dat houdt in dat er verschillende pakketten gebundeld worden bovenop een Linux systeem. Indien dit al heel hard op Chinees begint te lijken hoeft u zich geen zorgen te maken. We verduidelijken het even met een metafoor: Ubuntu is als een vrije/open auto waar iedereen gebruik van mag maken. Het belangrijkste component is de motor. Deze motor is de zogenaamde Linux Kernel, een grote hoop code die er voor zorgt dat alle onderdelen van de computer met elkaar kunnen spreken. Maar een auto heeft meerdere componenten, de programma's en drivers. De specifieke combinatie van bepaalde programma's, drivers en Linux Kernel maakt een Distro. Net zoals er vele verschillende wagens zijn, zijn er dus ook vele Distro's, Ubuntu is hier slechts 1 van. Maar er zijn ook verschillen tussen Ubuntu en de metafoor van de auto. Een auto kan je niet zomaar kopiëren, maar Ubuntu wel! En doe dat gerust, brand Ubuntu op CD's en deel het met je vrienden!
3.3 Ubuntu is van iedereen Ik vertelde net dat Ubuntu niet het product van een groot bedrijf is. Ubuntu is zogenaamde “vrije software” of “open-source” software. Dat wil zeggen dat alles gedeeld wordt: de code, de moeite, de principes. 1000Den mensen van over de hele wereld werken mee om Ubuntu te bouwen en dit geheel vrijwillig. Vele van deze mensen doen dit uit ideologie dat vrijheid van informatie een basisrecht is en dat dit recht enkel tot zijn recht komt als ook de tools die ervoor nodig zijn vrij zijn. (Zonder software kan je namelijk geen documenten inkijken) Anderen voelden gewoon de nood voor een bepaalde functie of een bepaald programma, ze bouwden het en besloten om het te delen met de hele wereld.
6
De Community wordt ondertussen aardig groot. Kom er gerust bij: hoe meer zielen, hoe meer vreugd!
3.4 Hoe kan het gratis zijn? Ubuntu is, al zeggen we het zelf, behoorlijk briljant. Het is dan ook normaal dat we dagdagelijks de vraag krijgen: “Hoe kan Ubuntu gratis zijn?” Het antwoord is eigenlijk simpel. •
Ubuntu is Open-Source De Community bestaat uit duizenden mensen die willen helpen om van Ubuntu 's werelds beste besturingssysteem te maken. Ze delen hun tijd en kennis om Ubuntu iedere versie beter en beter te maken. Van IBM over Google, Firefox tot Wikipedia – Verschillende software van hoogwaardige klasse maakt gebruik van een open-source software model. Shared Efforts. Shared principles. No cost.
•
Het wordt ondersteunt door Canonical Ubuntu werd opgericht in 2004 en heeft sinds die tijd een hele evolutie doorgaan. Doorheen de tijd werd het duidelijk dat er nood was aan een gestructureerde manier werken en daarom startte Ubuntu oprichter Mark Shuttleworth enkele jaren geleden het bedrijf Canonical. Canonical betaalt enkele ontwikkelaars om voltijds nieuwe verbeteringen te maken, nieuwe programma's te schrijven en het geheel stabieler en mooier te maken zodat wij er ten volle van kunnen genieten.
Een logische volgende vraag is dan: “Hoe kan Canonical mensen betalen die werken aan een product dat ze gratis weggeven?” Bedrijven kunnen er voor kiezen om professionele trainingssessies te houden, hulp te vragen bij de implementatie van Ubuntu en kan beroep doen op consultancy bij Canonical. Deze drie zaken vormen het overgrote deel van de kosten die Canonical maakt. Mooi toch?
7
4
Waarom Ubuntu?
4.1 Inleiding We kunnen 1000 redenen aanhalen waarom u Ubuntu zou moeten gebruiken. Omdat we niet willen dat u in slaap valt doen we dat niet. We pikken er enkele redenen uit:
4.2 Ubuntu is gemakkelijk We hebben duizenden applicaties die gratis en met 1 klik te installeren zijn. En die applicaties doen alles wat u nodig hebt. Het werkt samen met u bestaande PC files, printers, camera's, MP3 spelers,... “In terms of software, Ubuntu is like the iPhone, anything you'd care to do, there's an app for that.” – The Guardian Let wel: We krijgen vaak de vraag van mensen of ze hun gebruikelijke Windows programma's kunnen blijven gebruiken op Ubuntu. Veel software is vandaag de dag ook beschikbaar voor Ubuntu, maar dat is niet voor alle software het geval. Zo heeft Microsoft geen Ubuntu/Linux versie van Office. Standaard komt Ubuntu met een alternatief – LibreOffice, het vroegere OpenOffice -. Vele mensen willen echter toch nog steeds hun vertrouwde Office Suite gebruiken. Om aan deze vraag tegemoet te komen heeft de Community een programma geschreven dat het mogelijk maakt om op een gemakkelijke manier toch Windows programma's te installeren. Kijk voor meer informatie, surf naar: http://www.playonlinux.com/en/
4.3 Ubuntu is makkelijk om te proberen en te installeren Je hoeft helemaal geen expert te zijn, de installatie procedure is snel en gemakkelijk. Ze is zo simpel dat we het niet eens uit hoeven leggen.
4.4 Het is prachtig, Stijlvol en supersnel We overdrijven echt niet, de laatste 2 jaar heeft Ubuntu een enorme sprong gemaakt. Qua design werd alles over een andere boeg gegooid. Een nieuwe interface, nieuwe iconen, een nieuw kleurenschema en een nieuw logo. Maar daarbovenop zijn we ook nog eens vliegensvlug. Opstarten in 30 seconden in een gewone desktop en opstarten in 8 seconden met een SSD is geen uitzondering. Maar het beste moet nog kopen: Ook binnen 2 jaar zijn we nog steeds even snel! In tegenstelling tot traditionele Windows systemen wordt er bij Ubuntu enorm gewerkt aan manier om Ubuntu niet trager te laten worden. Dit resulteert dat we vandaag, zo'n 8 jaar na de start een systeem hebben dat binnen 2 jaar nog even snel reageert als vandaag. En we zijn duidelijk niet de enige dit dit denken: 8
“My Ubuntu setup is faster dan a PC and prettiers than a Mac...” – The Times
4.5 We zijn Open-Source Daar merkt u als eindgebruiker niet zo veel van, maar dit heeft significante voordelen. Omdat iedereen onze code kan lezen kan ook iedereen zien waar ze fout steekt. Deze fouten worden op deze manier heel snel ontdekt en aangepast. Dit resulteert erin dat we te maken hebben met een enorm veilig systeem dat ook regelmatig updates ter beschikking stelt om fouten in programma's op te lossen.
4.6 Geen Virussen Ja, het wordt vaak gezegd en het klinkt als een mooi fabeltje, maar 't is waar. In de 8 jaar dat we bezig zijn hebben we 16 versies uitgebracht. Allen hadden fouten die opgelost moesten worden, maar geen enkele virus heeft het ooit gehaald in ons systeem.
4.7 Ingebouwde beveiliging Maar we mogen niet te vroeg victorie kraaien. De kans bestaat dat we morgen wel te maken krijgen met een virus. Daarom is Ubuntu uitgerust met een Firewall, een Antivirus, een Back-Up systeem en bijna dagelijkse veiligheidsupdates.
4.8 Gratis levenslange updates Inderdaad, onze updates en upgrades zijn gratis en dat blijven ze, voor altijd! Ubuntu heeft namelijk één heel strenge regel: “We waren, zijn, en blijven gratis, ALTIJD!”
4.9 Hulp is overal Je kan hulp vragen op tal van manieren. Voor bedrijven is rechtstreeks contact met Canonical aangewezen. Voor thuisgebruik kan je gebruik maken van de talloze topics op de officiële fora, gebruik maken van onze Belgische Support Points van vrijwilligers, hulp vragen via chat, op een beurs,... (zie hoofstuk 8 Eindnood)
4.10 Altijd up-to-date Ik vertelde al dat er bijna dagelijks security updates zijn en ook op regelmatige basis andere updates voor programma's verschijnen. Grotere wijzigingen met meer diepgewortelde implementaties zijn vaak minder makkelijk te installeren via een gewone update. Concurrerende besturingssystemen doen er vaak een paar jaar over om een nieuwe versie uit te brengen. Ubuntu brengt iedere 6 maanden een nieuwe versie uit. Op die manier bent u steeds zeker dat u gebruik maakt van de laatste technologie die compatibel is met de nieuwste hardware en software. 9
Onze versies komen steeds uit in April en Oktober. Het versienummer maakt het heel makkelijk te weten wanneer een versie uitkwam. De laatste versie van Ubuntu: Versie 12.04 Precise Pangolin, werd in april (04) van het jaar 2012(12) uitgebracht. Onze volgende versie in oktober zal dan ook logischerwijs versie 12.10 worden...
4.11 Ubuntu One Tot slot is er Ubuntu One, een handig systeem dat een hoop functies toevoegt aan ons besturingssysteem. Ubuntu One laat u toe om gegevens te delen met andere mensen en andere computers. Uw gegevens worden opgeslagen in de cloud en zijn overal voor u beschikbaar. Ubuntu One is ook een online betaaldienst waarmee u op een veilige manier aankopen kan doen. Daarbovenop heeft Ubuntu One ook een ingebouwde muziekwinkel. In de toekomst zal Ubuntu One een nog prominentere functie krijgen en zal nog meer mogelijk zijn via dit platform.
10
5
Features en mogelijkheden
Ubuntu bezit alles wat je van een modern besturingssysteem verwacht. We hebben een intuïtieve en stijlvolle interface. We zijn snel, veilig en hebben duizenden gratis applicaties. We beloven u een cleane en gestroomlijnde ervaring. En we zijn super personaliseerbaar. Maar dat wist u ondertussen vast. Toch heeft Ubuntu out-of-the-box nog een hele hoop meer in zijn mars. We zetten de standaard functies even op een rijtje: •
Office. Creëer, bewerk en deel uw documenten, spreadsheets en presentaties met iedereen. 't Is super makkelijk met LibreOffice Uw PC documenten die gemaakt zijn met Microsoft Word, Excel en PowerPoint zijn compatibel, dus u kan onmiddellijk aan de slag.
•
Surf op het internet, makkelijk en SNEL. Ubuntu is standaard uitgerust met Firefox webbrowser, maar met 1 enkele klik kan u Google Chrome, Opera of Baidu installeren indien u deze liever zou gebruiken. De standaardbrowser beschikt over ingebouwde veiligheid tegen malware en virussen alsook anti-phishing technologie. Ubuntu en Firefox helpen u om uw privé informatie ook echt privé te houden.
•
Email en sociale contacten Ubuntu komt standaard met de Mozzila Thunderbird mailclient. Met enkele klikken valt ook skype te installeren. En vele andere chatprotocollen zoals MSN, AOL, facebook Chat,.. kunnen gebruikt worden met Empathy. Sociale netwerken updaten? Geen probleem, Gwibber maakt microbloggen snel en simpel.
•
Muziek en Mobile Speel, maak en bewerk MP3s, stream muziek naar je computer of telefoon of koop muziek in de Ubuntu One Music Store. Gebruik Spotify en Last.fm. Ubuntu heeft het allemaal.
•
Foto's en video's Of je er nu vooral naar kijkt of ze liever maakt of bewerkt, Ubuntu heeft de tools om foto's en video's volledig tot z'n recht te laten kopen. Met een standaard foto manager en een programma om video's af te spelen en te bewerken. Foto's bewerken wordt simpel door GIMP te installeren en speel ieder mogelijk formaat met VLC
•
Nog verdere wensen? Geen probleem, ons softwarecenter heeft werkelijk alles wat u zich maar kan inbeelden.
11
6
Let's get Started
6.1 Loginscherm Na het opstarten wordt u geconfronteerd met het Loginscherm. Van hieruit kan u kiezen welke gebruiker u wilt selecteren voor deze sessie. Wilt u niet graag iedere keer uw wachtwoord ingeven? Dan kan u dat makkelijk instellen via het “Gebruikerspaneel” (Na het inloggen in het Systeeminstellingen menu). We bekijken het login scherm even van dichterbij. ^ Machine Naam
^ Instellingen
^ Geselecteerde gebruiker ^ Andere Gebruikers
Afbeelding 1: Standaard Ubuntu Loginscherm
We merken op dat we een bovenbalk hebben waar we in de linkerbovenhoek de naam van het toestel terug vinden en rechtsbovenaan de instellingen voor respectievelijk visuele hulpmiddelen, toetsenbord indeling, geluid, datum en tijd en afsluiten vinden. Op de rest van het scherm zien we de gebruikers staan. Je kan tussen gebruikers wisselen door gebruik te maken van de muis of de pijltjestoetsen. In bovenstaande afbeelding zien we dat de gebruiker “iloveUbuntu” geselecteerd. Ubuntu vraagt ons meteen of we het wachtwoord van deze gebruiker in willen geven. Wanneer we klikken op het tandwieltje naast de naam van de gebruiker kunnen we 12
kiezen tussen de gebruikersomgeving die we willen laden. Ubuntu en Ubuntu 2D hebben een visueel gelijkaardige interface, maar voor oudere systemen zal Ubuntu 2D betere prestaties geven. Dit komt omdat deze functie oude beeldkaarten zonder 3D technologie minder belast. Wanneer Ubuntu er niet in zou slagen om de 3D versie (in de afbeelding noemt de 3D versie gewoon “Ubuntu”) in te laden, schakelt hij automatisch over naar de Ubuntu 2D versie.
6.2 Bureaublad Na het ingeven van het wachtwoord worden we meegenomen naar het bureaublad.
1
3
2 4
Afbeelding 2: Het standaard Ubuntu bureaublad
We merken 4 onderdelen op: 1. De bovenbalk 2. De zijbalk of “Launcher” 3. De “indicator” sectie van de bovenbalk 4. De lege ruimte met bureaublad achtergrond
13
6.2.1
Bureaublad en lege ruimte
Net zoals bij Windows en OSX is het mogelijk om op het bureaublad icoontjes te zetten. Dit kan heel makkelijk door bestanden te slepen naar het bureaublad of rechtermuisknop > verplaatsen naar bureaublad te kiezen op het icoontje. Wanneer we de rechtermuisknop gebruiken op de lege ruimte krijgen we volgend menu. We zien opties om nieuwe, lege mappen aan te maken en nieuwe documenten aan te maken. We hebben ook de optie om onze bureaublad pictogrammen te schikken en deze uitgelijnd te houden. Tot slot hebben we een optie om onze werkblad achtergrond te wijzigen.
Afbeelding 3: Rechtermuis menu op de lege ruimte van het bureaublad
Dit menu is zeer herkenbaar voor personen die voorheen al met Windows of OSX gewerkt hebben.
De bureaublad achtergrond wijzigen
Afbeelding 4: "Uiterlijk" venster voor het aanpassen van de bureaublad achtergrond
Dit verloopt net zoals in windows, klik met de rechter muisknop op de lege ruimte van het bureaublad en kies voor Werkbladachtergrond wijzigen. In dit venster krijgen we de mogelijkheid om de schermafbeelding te wijzigen. Door op de + te drukken kunnen we nieuwe afbeeldingen toevoegen. Wanneer je liever een effen kleur als achtergrond hebt, dan gebruik je het drop-down menu en kies je voor: “kleuren 14
en kleurverlopen”. Het tabblad gedrag laat ons toe om enkele instellingen te wijzigen van de Launcher of starter (zie: 6.2.2). 6.2.2
Launcher De Launcher of starter is misschien wel de meest vernieuwde functie van Ubuntu. Deze wordt namelijk in tegenstelling tot de hoofdbalk van andere besturingssystemen niet onderaan geplaatst maar aan de linker zijde. En daar hebben we een heel goede reden voor. Vandaag de dag werkt het merendeel van de mensen op breedbeeld schermen. Breedbeeld schermen bieden aanzienlijke voordelen, maar ze hebben tot gevolg dat de verticale ruimte beperkt is. Door deze balk aan de linker zijkant te plaatsen sparen we meer verticale ruimte uit. Zo kunt u de beschikbare ruimte beter benutten. Windows gebruikers herkennen de structuur van deze balk misschien van Windows 7. Deze is namelijk heel gelijkaardig. En toch doet deze balk veel gebruikers denken aan de typische dock van Apple. Het eerste icoontje met het Ubuntu logo laat u toe om de Dash (zie hoofdstuk 6.2.5) te openen. Dit valt te vergelijken met het start menu van Windows.
Afbeelding 5: De Ubuntu Launcher
De andere icoontjes zijn “vastgepinde” iconen. Op die manier zijn uw favoriete applicaties nooit meer dan 1 klik verwijderd. Door middel van slepen kunt u hier applicaties aan toevoegen.
Werkbladwisselaar
Onder de vastgepinde programma's vindt u ook nog de “Werkbladwisselaar”. Deze ziet er uit als een in 4 verdeelde rechthoek. Ubuntu heeft 4 virtuele bureaubladen (ook wel werkbladen genoemd). Deze laten u toe om uw open vensters duidelijker te ordenen. Zo kunt u er bijvoorbeeld voor kiezen om te browsen in het 1e werkblad, uw chat applicatie in een 2e werkblad te zetten, het 3e voor muziek te gebruiken en het 4e voor uw tekstverwerker. Het gebruik van verschillende werkbladen kan handig zijn, maar sommige mensen gebruiken ze liever niet. En dat is helemaal geen probleem, de keuze is aan u!
15
Afbeelding 6: De Ubuntu Werkbladwisselaar
Wanneer u op het Werkbladwisselaar-icoontje in de Launcher klikt zal het scherm “uitzoomen” en u de 4 beschikbare werkbladen tonen. U kunt het gewenste werkblad kiezen door er simpelweg op te klikken met de muis. In bovenstaand voorbeeld zijn er geen programma's geopend, de 4 werkbladen tonen dan ook gewoon de bureaubladachtergrond. Om u een beter idee te geven van hoe dit er uit ziet wanneer we verschillende vensters in verschillende werkbladen open hebben voegen we nog onderstaande foto toe.
16
Afbeelding 7: De Werkbladwisselaar met verschillende venster in verschillende werkbladen
In bovenstaande afbeelding zien we dus dat we op het 1e werkblad onze tekstverwerker hebben openstaan. Het 2e werkblad wordt gebruikt voor de webbrowser, Het 3e is leeg en toont bijgevolg de bureaublad achtergrond, en het 4e wordt gebruikt voor de bestandsbrowser. Andere manieren om te wisselen van werkblad wordt in het hoofdstuk Sneltoetsen behandeld. Meer info over sneltoetsen vindt u in hoofdstuk 7.2. Een programma vastpinnen op de Launcher
U kunt in Ubuntu makkelijk zelf programma's vastpinnen in de Launcher. Een van de manieren is door het programma te openen en dan met de rechter muis te klikken op het icoontje van het desbetreffende programma. U kiest vervolgens voor “In starter vastzetten”.
17
Maar u kan ook programma's vastpinnen zonder daarvoor het programma te openen. Daarvoor gaat u gewoon naar de Programma Lens en zoekt u de applicatie u wilt toevoegen aan de Launcher. In dit voorbeeld zullen we het kaartspel “AisleRiot patience” toevoegen aan de Launcher.
Afbeelding 8: Een programma vastpinnen in de Launcher
Wanneer u de applicatie gevonden heeft kunt u deze gewoon slepen van in de Lens naar de Launcher. U laat het icoontje los op de plaats waar u dit in de launcher wil hebben.
Een programma uit de Launcher verwijderen
Een programma verwijderen uit de Launcher gaat al even simpel. Ofwel klikt u met uw rechtermuisknop op het icoontje dat u wilt verwijderen, en vervolgens klikt u op “Uit starter verwijderen”. U kunt ook het icoontje vastnemen met de muis, horizontaal naar rechts uit de Launcher slepen vervolgens verticaal naar beneden slepen tot naast de prullenbak. Wanneer u nu het icoontje boven de prullenbak loslaat, zal deze verwijderd worden uit de Launcher. Let op: U moet eerst horizontaal uit de Launcher beweeg voordat u een icoontje kan verplaatsen of verwijderen. Indien u rechtstreeks naar beneden beweegt tijdens het slepen, dan zal u “scrollen” binnen de Launcher. Een programma binnen de Launcher verplaatsen
Een programma binnen de Launcher verplaatsen doen we op dezelfde manier als een programma verwijderen. Het enige verschil is dat we nu verticaal naar beneden bewegen tot we ons tussen de 2 icoontjes bevinden waar we het te verplaatsen programma willen hebben. Wanneer we het icoontje nu loslaten zal het plaatsnemen op de plaats waar we het icoontje willen hebben.
18
6.2.3
Bovenbalk
De bovenbalk van Ubuntu heeft een drievoudige functie. De rechterbovenhoek wordt gebruikt als ruimte om de zogenaamde “indicators” (zie 6.2.4) te huizen, terwijl de linkerzijde gebruikt wordt voor zowel de de titel van het venster als de menubalk van het actieve venster.
Afbeelding 9: Bovenbalk toont de titel van het actieve venster wanneer de muis er niet over komt
Afbeelding 10: Bovenbalk toont de menubalk wanneer we erboven "hoveren" met de muis
Het gebruik van deze zogenaamde “global menus” waarbij de menu's van een venster steeds op dezelfde plaats staan zorgt opnieuw voor meer nuttig bruikbare verticale ruimte. 6.2.4
Indicator Sectie
Afbeelding 11: De Indicator Sectie, rechtsboven in de bovenbalk
De indicator sectie wordt door verschillende programma's gebruikt om snel en makkelijk aan bepaalde functies te kunnen. Verschillende download programma's gebruiken een indicator om de download met 1 klik te pauzeren zonder daarvoor het venster van het programma te moeten openen. Ook Ubuntu zelf maakt van deze ruimte gebruik. Bovenstaande menu's worden standaard gebruikt door Ubuntu. We overlopen even hun functies van links naar rechts. Social Indicator
De social indicator laat gebruikers toe om ondermeer hun status te veranderen in hun favoriete chat client. Ze biedt ook de mogelijkheid om de Chat Client en de Mail applicatie te openen. Verder heeft dit menu een optie om ondermeer Twitter in te stellen in Gwibber – de 19
microblogging applicatie van Ubuntu –. Tot slot kan via deze weg op een snelle manier de Ubuntu One applicatie geopend worden.
Afbeelding 12: Ubuntu Social Indicator: snel en makkelijk sociaal zijn via internet
Wanneer u chatberichten of mails krijgt zal het envelopje blauw kleuren om u hier op attent te maken. Zolang u ongelezen mails of chatberichten hebt zal dit envelopje blauw blijven. Wilt u dit envelopje terug wit krijgen zonder de berichten lezen, dan kan u gebruik maken van de knop “Wissen”. Dan zullen de markeringen in het menu verdwijnen. Deze knop heeft enkel invloed op de het menu en de bijhorende indicator. Uw mails of chatberichten zullen niet verwijderd worden maar gewoon verborgen worden.
20
Internet Indicator
Afbeelding 13: Internet Indicator in Ubuntu
Verbinding maken met draadloze netwerken is vrij simpel. Kijk Draadloze netwerken ingeschakeld zijn. Indien dit het geval is zal Ubuntu zoeken naar beschikbare draadloze netwerken. Deze worden dan onder de sectie “Draadloze netwerken” weergegeven. Dubbelklikken op het juiste netwerk volstaat om verbinding te maken.
Afbeelding 14: Netwerkverbindingen in Ubuntu
21
Indien het draadloze netwerk met een wachtwoord beveiligd is zal Ubuntu u vragen om het wachtwoord van het netwerk in te geven. De internet Indicator zorgt ervoor dat u uw verbindingsinstellingen makkelijk kan wijzigen. Ze maakt onderscheid tussen bekabelde en draadloze verbindingen. Bestaande verbindingen kunnen bewerkt worden door de onderste optie aan te klikken. Geluidsmenu
Afbeelding 15: Het Ubuntu geluidsmenu
In het geluidsmenu kunt u onder meer de geluidssterkte van uw computer instellen. Ook het dempen van het geluid kan met 1 klik door gebruik te klikken op “Dempen”. De volgende sectie van dit menu geeft u onmiddellijk toegang tot uw favoriete geluidsapplicatie. U kunt, in dit geval Rhythmbox, openen door te klikken op diens naam. U kunt het afspelen ook makkelijk van hieruit pauzeren, hervatten en het volgende of vorige nummer afspelen . De integratie van geluidsapplicaties werkt voor meeste beschikbare programma's. Wanneer uw gebruik maakt van Spotify kan u dit menu toevoegen door gebruik te maken van Spotify-Notify. Spotify-Notify is te vinden via http://code.google.com/p/spotify-notify/. Ubuntu biedt ook standaard ondersteuning voor mediatoetsen. Werken uw mediatoetsen toch niet naar behoren? Of wilt u graag andere sneltoetsen toekennen voor het controleren van uw muziek? Geen probleem, dat kan makkelijk in het toetsenbord menu. Voor meer geavanceerde instellingen kun u gebruik maken van het “Geluidsinstellingen” venster. Dit venster wordt behandeld in hoofdstuk 6.2.4, sectie “Geluidsmenu”. Wist u dat: Bij laptops maakt Ubuntu verschil tussen hoofdtelefoonvolume en luidspreker volume. Wanneer u uw luidsprekers volledig open heeft staan en uw hoofdtelefoon inplugt 22
hoeft u zich dus geen zorgen te maken om fluitende oren. Het hoofdtelefoon volume zal gewoon hetzelfde zijn als de laatste keer dat u deze gebruikte. Datum en Tijd menu
Bij het klikken op de klok zal u naar het datum en tijd menu gebracht worden. Hierop vindt u een handige kalender alsook de volledige datum. Door gebruik te maken van het venster “Datum- en tijdsinstellingen” kan u tijd en datum aanpassen alsook of u seconden, of de hele datum wilt weergeven in de bovenbalk. Het “Datum- en tijdsinstellingen” venster wordt behandeld in hoofdstuk 6.2.4
Afbeelding 16: Het Ubuntu "Datum en Tijd" menu
De kalender in dit menu kan ook ingesteld worden om uw google calendar te synchroniseren.
23
Gebruikersmenu
Afbeelding 17: Het Gebruikersmenu in Ubuntu
Op deze plaats kunt u zien welke personen een account hebben op uw systeem. U kunt via deze weg ook snel inloggen als een van deze gebruikers. Via deze weg heeft u ook snel toegang tot de instellingen van de Gebruikersaccounts. Afsluit en instellingen menu
Dit laatste menu is waarschijnlijk nog het belangrijkste van allemaal. Het biedt u een snelle manier om enkele belangrijke instellingen aan te passen. Zo kan u van hieruit makkelijk uw beeldschermen configureren, uw opstarttoepassingen bewerken, kijken of er updates beschikbaar zijn en het venster met alle systeeminstellingen openen.
24
Afbeelding 18: Afsluit en instellingen menu
U vindt op deze plaats ook welke externe apparaten zijn aangesloten op uw systeem. Voor dagelijks gebruik zal u dit menu (naast “Updates beschikbaar”), bijna uitsluitend gebruiken voor het onderste gedeelte. Hier kunt u onder meer het scherm vergrendelen, afmelden, uw computer in standby (of pauze) zetten. Wilt u uw computer gewoon heropstarten? Klik op afsluiten en u krijgt de optie om de computer ofwel, af te sluiten ofwel, af te sluiten en dan her op te starten. Merk ook op dat naast “Scherm vergrendelen” in lichtgrijs geschreven staat met welke sneltoets u deze functie kunt gebruiken. In Ubuntu kunt u gebruik maken van heel wat sneltoetsen. U hoeft dit niet te doen, maar het kan wel.
25
6.2.5
Dash
Afbeelding 19: De Dash, het "startmenu" van Ubuntu
We spraken in hoofdstuk 6.2.2 over de Launcher die zich aan de linker zijde van het scherm bevindt. Ik vertelde u dat het bovenste icoontje het Ubuntu logo is en fungeert zoals de startknop van Windows. Het menu dat open springt wanneer u hierop klikt noemen we de Dash. In Afbeelding 19 ziet u de Dash hoe deze standaard op een Desktop te zien zal zijn. Op kleinere schermen zal de Dash automatisch het hele bureaublad in beslag nemen. (zie afbeelding 20)
26
Afbeelding 20: De Dash in volledig schermvullende modus
Sommige mensen, waaronder ook ik, vinden het leuker om de Dash altijd schermvullend te zien. Dit is mogelijk door linksboven op het “maximaliseren” icoontje te drukken. De Dash onthoudt uw favoriete keuze en zal bij openen steeds terugkeren naar deze weergave. Het sluiten van de Dash kan op meerdere manieren. U kunt klikken op het Ubuntu icoontje en de Dash sluiten op dezelfde manier als u hem opende. U kunt ook op het kruisje klikken helemaal linksboven in beeld. Tot slot kunt u de Dash sluiten door op de escape toets te duwen. Lenzen
Binnen de Dash vindt u alle belangrijke zaken terug. U vindt hier naast al uw geïnstalleerde programma's ook al uw muziek, bestanden en documenten en video's ook suggesties voor andere programma's die u met 1 klik kunt installeren.
Afbeelding 21: De beschikbare Lenzen in de Dash bij een standaard installatie van Ubuntu
27
Om dit alles mooi overzichtelijk te houden hebben we al deze dingen hun eigen tabbladen gegeven. Zulke tabbladen noemen we Lenzen. Op een nieuw systeem vindt u 5 lenzen: De Home lens, de Programma lens, de Documenten lens, een Muziek lens en een Video lens. Online kunt u echter verschillende extra lenzen vinden. Of het nu gaat om een Wikipedia lens, een YouTube lens, een weer lens of een nieuwslens, het bestaat allemaal. Er is zelfs een Bijbel lens beschikbaar. De actieve lens is herkenbaar doordat deze minder transparant is dan de andere en een pijltje boven zich heeft hangen. We bespreken even de standaard lenzen Home Lens
Deze lens biedt een mix van de meest recente content. We zien een sectie voor de laatst gebruikte programma's en een sectie de laatst geopende bestanden. Bovenaan vinden we een zoekbalk. In deze balk is het mogelijk om bestanden, video's, programma's en muziek te zoeken. Ubuntu heeft een ingebouwd systeem dat rekening houdt met welke bestanden u het laatst gewerkt heeft. Wanneer ik zoek naar “Jaarrekening” zal hij dan ook de meest recente jaarrekening eerst weergeven en pas dan die van de vorige jaren. Op die manier hoeft u geen lange tijd te zoeken in een ellenlange lijst.
Afbeelding 22: De Home Lens
Programma Lens
Vervolgens zien we de Programma lens. Zoals de naam al doet vermoeden vinden we hier een lijst met programma's terug. Deze programma's zijn onderverdeeld in “Onlangs 28
gebruikte programma's”; “geïnstalleerde programma's” & “Toepassingen beschikbaar om te downloaden”. U kunt de programma lens beschikbaar maken door onderaan de Dash op het tweede icoontje te duwen. U kunt dit menu ook tevoorschijn laten komen met een sneltoets.
Afbeelding 23: De Programma Lens
De onlangs gebruikte programma's zijn uw programma's die u heel recent gebruikt heeft. Wanneer u een hele dag bezig bent met 1 bepaald programma hoeft u dus niet steeds in complete lijst met programma's te gaan zoeken. De tweede categorie is die van de geïnstalleerde programma's, merk op dat er naast “Geïnstalleerd” staat: “Nog 132 resultaten weergeven”. Dit slaat op het aantal programma's dat ook nog geïnstalleerd zijn op dit systeem naast de 6 die getoond worden. Door op de tekst “Nog 132 resultaten weergeven” te klikken zal u dit menu verder openvouwen zodat u alle geïnstalleerde programma's te zien krijgt.
29
Afbeelding 24: De Programma Lens met de sectie "Geïnstalleerd" opengevouwen
U kunt nu scrollen door de smalle witte strook aan de rechter zijde van de Dash naar beneden te bewegen. U kan ook navigeren met de pijltjes toetsen of door gebruik te maken van het scrollwieltje op de muis. Merk ook op dat we rechtsboven in de Dash de knop “Resultaten filteren” hebben staan. Deze optie laat ons toe een balk te openen waarbij we slechts een deel van de geïnstalleerde programma's tevoorschijn kunnen laten komen. Bijvoorbeeld: indien u zoekt naar een office programma, dan kunt u gewoon “office” aanklikken en krijgt u enkel de geïnstalleerde office programma's te zien. We bespreken in hoofdstuk “Documenten Lens” de resultaten filter voor documenten op een iets uitgebreidere manier.
30
Documenten Lens
Afbeelding 25: De Documenten Lens
De Documenten Lens is de derde standaard geïnstalleerde lens op uw systeem. De toont uw enerzijds uw recent geopende programma's en anderzijds uw favoriete mappen. Toch doet deze lens niet hetzelfde dan de Home Lens. Bij die laatste zullen we veel minder diep kunnen zoeken en filteren van de recente bestanden.
31
Afbeelding 26: De Documenten lens met mogelijke filters
Dit filteren doen we op dezelfde manier als in vorig hoofdstuk. Klik op “Resultaten filteren” rechtsboven in de Dash. U kunt nu kiezen wanneer de file die u zoekt het laatst gewijzigd is, welk type document het is en hoe groot u denkt dat dit document juist is. Wanneer u bijvoorbeeld zoekt naar een film die u op uw schijf heeft staan, dan specificeert u dat het type “Video” is en dat de grootte naar alle waarschijnlijkheid tussen de 100MB, 1GB, >1GB ligt qua grootorde. U kunt meerdere types of groottes selecteren indien u niet zeker bent. U kunt in dit menu verder ook de naam van het gezochte bestand of map ingeven. Het systeem zal dan alle niet relevante bestandsnamen verwijderen uit de zoekopdracht. Muziek Lens
De Muzieklens is een handige plaats om snel een bepaald nummer op te zoeken. We kunnen filteren op naam, op datum van verschijnen, op genre en op bron.
32
Afbeelding 27: De Muziek lens
In b afbeelding ziet u dat er geen muziek te voorschijn komt in het venster. Dit komt omdat op deze machine de muziek map nog niet gesynchroniseerd is met de muziek speler. Sommige mensen gebruiken meerdere muziekspelers. Enkele bekende voorbeelden zijn Banshee, Rhythmbox en Spotify. Al uw geïnstalleerde muziek programma's die een eigen muziek bibliotheek hebben worden opgenomen in de “Bronnenlijst”. Video Lens
De laatste lens waar we het over hebben is de Video Lens. Deze lens is bijzonder omwille van de manier waarop hij omgaat met online video's. U kunt hier uiteraard ook filteren op naam, maar de Video Lens laat u ook toe om diverse online bronnen te selecteren.
33
Afbeelding 28: De Video Lens
Naast uw persoonlijke video's die u vindt onder “Mijn video's” kan u ondermeer video's laten zoeken van YouTube, TED, VODO, Vimeo, Dailymotion en Bing Video. Online zijn pakketten te vinden die het toelaten om nog andere videobronnen toe te voegen aan deze lijst.
34
6.2.6
HUD
U kent vast het probleem: U werkt in een programma en heeft nood aan een bepaalde functie. U weet dat de functie bestaat, maar in welk menu stond die nu weer? Bepaalde programma's zoals onder meer GIMP (een gratis alternatief voor Photoshop) hebben wel 40 menu's, het zoeken achter de specifieke functie die u nodig heeft kan dus een hele tijd zoeken. Dat probleem is nu opgelost, we noemen deze oplossing de HUD.
Afbeelding 29: De Ubuntu HUD of Heads Up Display
De HUD is een acroniem voor Heads Up Display. En laat u toe uw gezochte functie heel snel te vinden door simpelweg de naam van de functie in te geven. U kunt de HUD openen door in eender welk programma kortstondig op de ALT toets te duwen. De HUD zal dan verschijnen linksboven in beeld. Het icoontje linksboven (waar hier het Ubuntu Logo staat), zal veranderen naar het icoontje van het actieve programma. U begint simpelweg met uw gezochte functie in te typen en de HUD geeft u een lijst met de meest relevante opdrachten. Let wel: De HUD zoekt enkel in de functies van het actieve venster. Wanneer u dus een functie wil gebruiken van GIMP moet het venster van GIMP daadwerkelijk actief zijn. Op deze regel is evenwel een uitzondering. De HUD heeft ook de kracht om alle functies van de Indicator Sectie (zie hoofdstuk 19) uit te voeren. U bent dus perfect in staat om bijvoorbeeld het apparaat af te sluiten van binnen de HUD en dit vanuit ieder programma.
35
6.3 Programma's In dit hoofdstuk overlopen we snel even de standaard voorgeïnstalleerde programma's binnen Ubuntu. Het is hier evenwel niet de bedoeling om iedere functie van ieder programma te overlopen. Programma's zoals LibreOffice Writer, de standaard tekstverwerker en een alternatief voor Microsoft Office Word, hebben zoveel functies dat het volledig overlopen ervan ons te ver zou lijden. Alle voorgeïnstalleerde programma's hebben een eigen website waar de werking van het programma uitgelegd wordt. Verder kan ook meer informatie vinden via Google of op de website van Ubuntu: http://ubuntu.com Aan het einde van dit hoofdstuk zullen we ook nog enkele andere populaire programma's bespreken. Deze zijn niet voorgeïnstalleerd maar zijn normaal te vinden in het softwarecenter. Zit een dergelijk programma toch niet in het softwarecenter, dan zullen we expliciet uitleggen hoe u het programma kunt installeren. 6.3.1
Standaardprogramma's in de Launcher
Aangezien deze programma's het meest prominent aanwezig zijn en ook het belangrijkste zijn beginnen we met deze. Bestandsbrowser
Het allereerste programma in de Launcher vinden we net onder de knop die de Dash opent. Dit programma is de Bestandsbrowser (Nautilus). Wanneer u dit programma opent via de Launcher brengt deze u onmiddellijk naar uw Persoonlijke map.
Afbeelding 30: Nautilus, de standaard bestandsbrowser van Ubuntu
36
U kunt de bestandsbrowser werkt net als Windows Explorer in Microsoft Windows of Finder in Mac OSX. De persoonlijke map kunnen we best vergelijken met “Mijn Documenten” in Windows. Standaard komt deze map met 9 onderliggende mappen. Deze zijn: Afbeeldingen, Bureaublad, Documenten, Downloads, Muziek, Openbaar, Sjablonen, Video's en voorbeeldbestanden. De meeste van deze mappen wijzen zichzelf uit. Toch zullen we even dieper ingaan op de mappen: Openbaar, Sjablonen en voorbeeldbestanden. •
De map Openbaar is een map die beschikbaar is over het netwerk. Wanneer u 2 computers heeft bij u thuis kan u vanaf computer A aan de openbare bestanden van computer B.
•
De map Sjablonen herbergt bestanden met Lay-out gegevens. Voor uw bedrijf wilt u misschien steeds dezelfde achtergrond gebruiken wanneer u een presentatie maakt? Een lege presentatie met die achtergrond kan dan opgeslagen worden in Sjablonen zodat u deze makkelijk en snel terug vindt en niet door uw hele Documentenlijst moet beginnen zoeken.
•
Tot slot hebben we de map voorbeeldbestanden. Deze map is eigenlijk een snelkoppeling naar map elders in het systeem. Ze heeft enkele voorbeeld mediabestanden zodat u het geluid kunt testen zonder eerst zelf uw bestanden toe te moeten voegen. We bekijken nog even de linker zijbalk van de bestandsbrowser. Deze heeft 3 categorieën: Apparaten, Computer en Netwerk. Wanneer u meerdere harde schijven in uw computer heeft, of u sluit een USB-stick aan, dan zal deze onder de categorie “Apparaten” verschijnen. Indien een bepaald apparaat in gebruik is, dan merkt u dat doordat er rechts van het apparaat een “eject” icoontje komt te staan. Door te klikken op het “eject” icoontje zal u het apparaat veilig verwijderen. De categorie “Computer” toont al uw favoriete mappen. Standaard zijn dit de persoonlijke map en alle submappen. Verder toont deze ook de prullenbak. Netwerk toont dan weer alle gedeelde computers in het netwerk. Wanneer u een Windows computer heeft met gedeelde mappen, dan kan ook deze via deze weg raadplegen.
Afbeelding 31: De zijbalk van de bestandsbrowser
Tot slot wil ik nog vermelden dat de bestandsbrowser ook externe ftp servers ondersteunt. Wanneer u dus bijvoorbeeld op uw bedrijf een FTP server hebt, dan kan u toegang krijgen via de bestandsbrowser op volgende manier:
Druk op CTRL+L, u zal nu een balk te zien krijgen waar u het ftp adres( ftp://000.000.0.0) kunt ingeven. Indien het FTP adres beveiligd is, zal Ubuntu u om het wachtwoord en een gebruikersnaam vragen. Vervolgens kunt u kiezen of u wilt dat Ubuntu dit wachtwoord 37
voor altijd onthoudt. Wanneer u ineens naar een favoriete map wilt gaan, dan kan u deze snel bereiken door op de rechter muisknop te duwen wanneer u met de muis boven het icoontje van de bestandsbrowser staat in de Launcher. De standaardoptie (het openen van de Persoonlijke map) is weergegeven in een vetter lettertype. U kunt via deze weg rechtstreeks de map Afbeeldingen, Documenten, Downloads, Muziek, Video's alsook uw zelf ingestelde favoriete mappen. Andere opties in dit menu zijn het openen van een nieuw bestandsbrowser venster. (Indien u al een Afbeelding 32: Snelmenu's voor de venster open heeft) en het verwijderen van de Bestandsbrowser in de Launcher bestandsbrowser in de Launcher. Firefox
De standaard webbrowser in Ubuntu is Mozilla Firefox. Deze bevindt zich als tweede icoontje in de Launcher en is zoals alle programma's ook beschikbaar via de Programma Lens.
38
Afbeelding 33: Firefox Webbrowser, de standaardbrowser in Ubuntu
Firefox kenmerkt zich doordat het een heel krachtige webbrowser is die aangepast is aan de nieuwste technologieën. We gaan er in deze handleiding van uit dat de gebruiker reeds ervaring heeft met het werken met internet. We zullen bijgevolg dan ook niet verder ingaan op de webbrowser daar deze voor 95% overeenkomt met de Firefox browser die beschikbaar is voor Microsoft Windows en Apple OSX. Indien u liever gebruik maakt van een andere webbrowser kan u deze gewoon installeren in het softwarecenter. Enkele voorbeelden van beschikbare browsers in het softwarecenter zijn: Midori, Epiphany, Chromium en Rekonq. Door te surfen naar hun respectievelijke websites kunt u ook makkelijk Opera (http://opera.com/download/) en Google Chrome (https://www.google.com/chrome/) installeren. Wanneer u zowel Google Chrome als Chromium installeert zal u merken dat deze nagenoeg identiek zijn. Dat is logisch, Google heeft er voor gekozen om enorme delen van zijn Chrome browser beschikbaar te stellen als Chromium. Het enige verschil is dat Google Chrome gepaard gaat met een handvol extra functies die ontwikkelt zijn door Google. LibreOffice Writer
Een van de meest gebruikte functies op een computer is uiteraard de tekstverwerker. U zult blij zijn te horen dat LibreOffice Writer veruit even compleet is als Microsoft Office Word. Het is met LibreOffice ook perfect mogelijk om documenten gemaakt door Microsoft 39
Office te openen en bestanden in LibreOffice op te slaan die te openen vallen door Microsoft Office.
Afbeelding 34: LibreOffice Writer, de standaard Tekstverwerker van Ubuntu
De werkbalk indeling van LibreOffice Writer doet u wellicht denken aan de vroegere versies van Microsoft Office. LibreOffice bouwt zijn menu's namelijk op op dezelfde manier als Microsoft dit deed tot Office 2000. Indien u meer informatie wenst over het werken met LibreOffice verwijs ik u graag door naar de Nederlandse website van de LibreOffice foundation: http://nl.libreoffice.org/ LibreOffice Calc
De volgende telg is de RekenBlad applicatie. Calc biedt dezelfde functies al het welbekende Excel.
40
Afbeelding 35: LibreOffice Calc, de standaard Spreadsheet bewerker van Ubuntu
Net zoals Writer een volwaardig alternatief is voor Microsoft Word is Calc dit voor Microsoft Excel. Compleet met functies, macro's en diagrammen heeft u dus de ideale applicatie in huis om al uw data te verwerken. Ook leuk aan LibreOffice is dat we, in tegenstelling tot Microsoft Office, rechtstreeks kunnen exporteren naar PDF files. Op die manier krijgt iedereen uw file probleemloos open, zelfs wanneer ze geen tekstverwerker hebben en bent u verlost van Lay-out die verspringt wanneer u het document opent op een andere computer. LibreOffice Impress
We hebben ondertussen al enkele kantoortoepassingen in onze toolbox zitten. Het opstellen van brieven en het verwerken van spreadsheets zijn al herleidt tot een pieceof-cake. U zult vast blij zijn te ontdekken dat dit voor presentaties niet anders is. LibreOffice Impress biedt u namelijk de perfecte Microsoft Powerpoint vervanger.
41
Afbeelding 36: LibreOffice Impress, de diavoorstelling maker van Ubuntu
Ook deze lay-out komt u zonder twijfel niet onbekend voor. In de linker kolom krijgt u een overzicht van alle dia's en rechts krijgt een wisselende balk waar u onder meer effecten, tabelstijlen, dia lay-outs en een hoop andere instellingen kunt wijzigen. En met deze derde component zijn we door de meest gebruikte kantoortoepassingen. Toch is dit niet alles wat LibreOffice in zijn mars heeft. In het softwarecenter bevindt zich namelijk nog een Database applicatie die u kunt vergelijken met Microsoft Access. U vindt deze applicatie door in het softwarecenter te zoeken naar LibreOffice Base. Verder heeft LibreOffice ook nog een tekenprogramma ter beschikking. Meer info over deze laatste vindt u in hoofdstuk 6.3.2. Softwarecenter
U kent ongetwijfeld het probleem: U heeft nood aan een applicatie die een bepaalde functie vervult maar waar kan u die vinden? U wilt natuurlijk geen 100den euro's uitgeven aan een applicatie die u misschien maar 1 keer gebruikt of die u misschien helemaal niet leuk vindt. Tegenwoordig zou u die applicatie misschien illegaal kunnen downloaden, maar dat mag natuurlijk niet. Om nog maar te zwijgen over het risico op virussen dat u daarmee oploopt. Ik ben blij om u te mogen melden dat die problemen vanaf nu volledig voorbij zijn. Met het softwarecenter vindt u zo goed als iedere applicatie die u ooit nodig zult hebben.
42
Afbeelding 37: Het Ubuntu Softwarecenter
Of het nu gaat om Boeken & tijdschriften, Educatieve software, Geluids- & videotoepassingen, Grafische toepassingen, technische Hulpmiddelen, extra Kantoor applicaties, Lettertypen, Ontwikkelingssoftware, Spelletjes, Systeem toepassingen, extra Thema's en aanpassingen van u systeem, Toegankelijkheidssoftware of Wetenschappelijke software, het zit allemaal in het software center. We overlopen even met u de interface. Bovenaan vindt u een balk die, van links naar rechts, bestaat uit “vorige/volgende”, “software & geschiedenis” en uiterst rechts een zoekbalk. De functies van deze componenten spreken voor zich.
Afbeelding 38: werkbalk van het Ubuntu Softwarecenter
De pijltjes die u ziet naast “Alle software” en “Geïnstalleerd” laten u toe om de weergegeven software te filteren volgens het type auteur. Het softwarecenter maakt onderscheid tussen software “Geleverd door Ubuntu”, software van “Partners van Canonical”, betalen software (“Te koop”) en “Onafhankelijke software”. De Onafhankelijke software is (Open-Source) software geschreven door derden. Afbeelding 39: Dropdown Menu in het Softwarecenter
43
Goed om weten is dat alle software in het softwarecenter getest en goedgekeurd is op veiligheid. Op die manier kan u er zeker van zijn dat er geen virussen in de programma's zitten die u installeert.
Afbeelding 40: aanbevolen software in het Softwarecenter
De volgende sectie is een grote bewegende balk met aanbevolen software. Deze software verandert geregeld. Het is interessant om deze balk in het oog te houden want vaak zal hier software in te zien zijn die al enige tijd aangekondigd was en waar vele mensen al naar uitkijken. Tot slot komen we aan de effectieve ruimte met programma categorieën en de beschikbare software. U kunt door middel van de categorieën browsen naar de software die u net zoekt.
Afbeelding 41: Programma categorieën en software in het Softwarecenter
Afbeelding 42: Blender 3D software met 4,5 sterren door 180 mensen toegekend
Wanneer u dan het programma gevonden hebt dat u zoekt kunt u onmiddellijk een idee krijgen van de kwaliteit ervan door te kijken naar het aantal sterren die het kreeg.
Wanneer we vervolgens op het programma klikken, komen we terecht in een venster 44
specifiek voor dit programma. In dit venster vinden we naast de naam en de rating ook een knop “installeren”. Verder is op deze pagina ook een korte beschrijving van het programma te vinden. En een link naar de website van de ontwikkelaars. Deze sectie gaat ook gepaard met een screenshot van de applicatie in kwestie.
Afbeelding 43: Het venster van Blender in softwarecenter.
Onder de Categorie “Add-ons” vinden we extra pakketten die het programma uitbreiden met extra functies, thema's of het programma integreren met andere programma's. Bij “Anderen hebben ook geïnstalleerd” krijgen we een overzicht van programma's die ook geïnstalleerd zijn door mensen die blender geïnstalleerd hebben. Vergelijk het met de aankoop van een koffiemolen: Wie een koffiemolen koopt koopt naar alle waarschijnlijkheid ook koffiebonen en koffiemokken.
45
Afbeelding 44: Beoordelingen van anderen over Blender in het Softwarecenter
Wanneer we in dit venster naar beneden scrollen krijgen we nog een overzicht van enkele eigenschappen van deze software. Tot slot vinden we een sectie “Beoordelingen”, hier vinden we kleine recensies terug van wat andere mensen vonden van de software. Ook u kunt hier uw eigen recensie neerschrijven. U kunt kiezen in welke taal u de recensies wilt lezen en standaard zult u enkel recensies krijgen in uw eigen taal. Wanneer we nu klikken op installeren, dan zal Ubuntu ons vragen om een administrator wachtwoord in te geven. De hoofdgebruiker van het systeem is sowieso een administrator, maar andere gebruikers kunnen mindere rechten hebben waardoor zij niet in staat zijn om software te installeren. Het invoeren van het wachtwoord lijkt voor sommige mensen een nutteloze extra stap. En toch is deze ingebouwde veiligheid nodig. Op die manier kunt u uw computer gerust in de handen laten van kinderen zonder dat deze hopen software installeren of verwijderen. Het is een garantie dat het systeem in een quasi zelfde staat teruggevonden zal worden wanneer u het terugkrijgt na het uitgeleend te hebben.
46
Ubuntu One
Afbeelding 45: Ubuntu One
Het volgende programma in de Launcher, en tevens het laatste echte programma ervan, is Ubuntu One. Deze applicatie laat u toe om een hele hoop extra functies los te laten op uw systeem. Ubuntu One is een zogenaamde Single SignOn dienst. Wanneer u hierop inlogt zult u de mogelijkheid krijgen om mappen te synchroniseren met andere computers en smartphones. En kunt u ook muziek kopen, synchroniseren, streamen en delen. Het synchroniseren van mappen werkt net zoals bij het bekende Dropbox. U zult blij zijn om te horen dat u via de Dropbox website makkelijk een installer kunt downloaden om Dropbox te laten werken op uw Ubuntu systeem. Ubuntu One laat u ook toe om recensies te schrijven voor applicaties die u downloadde en installeerde op uw systeem. Systeeminstellingen
Het volgende programma in de Launcher is “Systeeminstellingen”. U herinnert zich vast nog dat ik bij Ubuntu One zei dat dit het laatste echte programma was.
47
Afbeelding 46: Ubuntu systeeminstellingen
Systeeminstellingen is een verzameling van alle technische instellingen die u aan uw systeem kunt aanbrengen. Computertechnisch bekeken is “Systeeminstellingen” natuurlijk wel een applicatie, maar in feite is het net als Configuratiescherm bij Windows gewoon een verzameling van instellingen die gebonden zijn aan het systeem. Om die reden krijgt Systeeminstellingen zijn eigen hoofdstuk in deze handleiding.
48
Prullenbak
Afbeelding 47: Prullenbak in Ubuntu
Prullenbak is u vast bekend. Het concept van deze virtuele prullenmand is zo bekend dat het niet eens verdere uitleg vereist. We ontzien u dan ook door dit programma hier af te sluiten en u er niet verder mee lastig te vallen. 6.3.2
Andere standaardprogramma's
Ubuntu komt ook met andere voorgeïnstalleerde programma's, deze zijn te vinden in de Programma Lens van de Dash zoals beschreven in het hoofdstuk 6.2.5: Dash dat u terugvindt op pagina 28 van deze handleiding. Afdrukbeheer
Afdrukbeheer geeft u een overzicht van alle geïnstalleerde printers. De standaard printer staat aangegeven door middel van de groene cirkel zoals te zien bij printer MG5100. De tweede printer MG5100-series heeft een pauze teken gekregen. Dit wil zeggen dat afdrukken op deze printer op dit moment gepauseerd is. Afbeelding 48: Adrukbeheer in Ubuntu
49
Door te dubbelklikken op een specifieke printer krijgt u een overzicht van alle afdruktaken die momenteel in de wachtrij staan. Brasero
Het is met Ubuntu uiteraard ook mogelijk om CD's te branden. Standaard heeft Ubuntu de Brasero applicatie meegekregen om deze job te klaren.
Afbeelding 49: Brasero CD/DVD brander
Binnen Brasero kunt u in de linker kolom kiezen welk type CD u graag wil branden. U zult vervolgens de mogelijkheid krijgen om bestanden toe te voegen aan de lijst met te branden programma's. Gaandeweg helpt Brasero u door op het scherm meer informatie te verschaffen over de mogelijke acties die u kunt ondernemen. Gedit
Gedit is een kleine en lichte tekst-editor en tevens een van mijn favoriete applicaties. We zouden Gedit kunnen vergelijken met Kladblok in Windows, maar dit deze applicatie te kort doen. Gedit doet immers veel meer dan Kladblok. Naast multi-window support, spellingcontrole en verschillende thema's die rustiger zijn voor de ogen heeft Gedit ook ingebouwde support voor vele programmeertalen. Iets wat de ontwikkelaars onder ons zeker weten te appreciëren. Door het toevoegen van spellingscontrole is Gedit ook veel nuttiger dan Kladblok voor het nemen van notities. U heeft met Gedit een enorm krachtige en toch zeer lichte applicatie tot u dienst die steeds klaarstaat om uw schrijfsels op te nemen en te bewaren.
50
Afbeelding 50: Gedit tekst-editor
LibreOffice Draw
Toen we daarstraks spraken over de andere programma's van de LibreOffice Suite, vergeleken we LibreOffice Draw met Paint. Deze vergelijking was misschien wat kort door de bocht. LibreOffice Draw heeft immers een compleet ander doel voor ogen dan Paint.
Afbeelding 51: LibreOffice Draw
Wanneer u kijkt naar de interface merkt u vast dat deze helemaal niet lijkt op die van 51
Paint. Dit komt omdat deze lay-out het doel van Draw beter invult. LibreOffice Draw is als het ware een blanco pagina waar u volledig vrij spel krijgt. Het geeft u net dat beetje vrijheid dat u mist wanneer u speciale pagina's wilt maken in LibreOffice Writer. Zo kan het zijn dat u een speciale voorpagina wilt maken voor een document dat u aan het maken bent. Het exact aanbrengen van de juiste tekst en afbeeldingen tot op de millimeter nauwkeurig is dan niet altijd even evident. Draw lost dit op door u pagina's voor te schotelen waar u volledig vrij bent om te doen wat u wil. Lijnen, tekst, figuren, diagrammen, het kan allemaal. Wanneer u uw “Tekening” opslaat, kunt u deze gewoon importeren in uw Writer document. Het maken van schema's, voorbladen en speciale pagina's wordt op deze manier echt kinderspel. Rhythmbox
Ieder modern besturingssysteem heeft vandaag de dag een geïntegreerde mediaspeler. Microsoft Windows heeft Windows Media Player; Apple OSX doet het met QuickTime en iTunes; en Ubuntu gebruikt Rhythmbox. Althans voor deze versie van Ubuntu... Het laatste jaar zijn er namelijk verschillende muziekprogramma's voor Ubuntu die in een nek aan nek race zitten om de beste, meest veelzijdige, simpele, stabielste en meest begeerde muziekspeler te worden. In het verleden heeft Ubuntu deze evolutiestrijd gesteund door steeds de muziekspeler te integreren die op kop lag in deze race. Dit wil echter niet zeggen dat bij de volgende versie van Ubuntu al uw muziekgegevens opeens weg zijn! Deze blijven gewoon behouden en de applicatie blijft na uw Upgrade naar de nieuwste versie van Ubuntu gewoon werken en dat zonder enig probleem. Wanneer u upgrade zult u hier niet eens iets van merken. Maar goed, we hadden het dus over Rhythmbox. Net als zijn alternatieven op andere platformen heeft Rythmbox een ingebouwde bibliotheek met persoonlijke afspeellijsten. Deze muziek vindt u onder Collectie > Muziek. Verder ondersteunt Rythmbox ook podcasts, Last.fm, Libre.fm en Radio stations.
Afbeelding 52: Rhythmnbox muziekspeler
U kunt ook muziek aankopen in onder meer de Ubuntu One Music Store.
52
Via het menu Bewerken > Plugins kunt u ook andere muziekwinkels toevoegen. Rhythmbox heeft ook ingebouwde ondersteuning voor MP3's. Geluidsrecorder
Wanneer u geluid wilt opnemen van een microfoon of een andere bron (zowel intern als extern geluid) kunt u gebruik maken van de ingebouwde geluidsrecorder van Ubuntu. Deze simpele applicatie laat u toe om uw kwaliteit en geluidsbron in te stellen. Wanneer u regelmatig voice memo's opneemt is dit een uitgelezen Afbeelding 53: Ubuntu Geluidsrecorder manier. Wilt u echter meer controle over het geluid dat u opneemt? Neem dan zeker een kijkje in het softwarecenter en zoek naar “Audacity” en “Ardour”. Beide applicaties bieden een ton aan mogelijkheden voor geluidsbewerking. Audacity legt zich vooral toe op het opnemen en manipuleren van soundclips terwijl Ardour u een professionele interface geeft om meerdere muziekstromen op te nemen. Speelt u bijvoorbeeld in een groepje en wilt u zowel de drummer, gitarist, bassist, vocals en piano op een aparte lijn opnemen? Dan zoekt u Ardour! Shotwell
Sinds de komst van het digitale fototoestel trekken we aanzielijk meer foto's dan vroeger. Al deze foto's gewoon in mappen zetten wordt soms onoverzichtelijk. Want hoe orden je dan je foto's? Per datum? Evenement? De mensen die er in voorkomen? Wat er op de foto te zien is? Om dit probleem op te lossen heeft Ubuntu Shotwell toegevoegd. Met Shotwell kunt u uw foto's importeren en deze onderbrengen in geavanceerde groepen. Standaard worden deze foto's ingedeeld per gebeurtenis. Aan deze gebeurtenis wordt ook automatisch een datum gekoppeld. U kunt in Shotwell ook afbeeldingen markeren en er labels aan toekennen. Zo kunt u zowel de personen in de foto als de rest van de foto beschrijven en zo alle afbeeldingen groeperen. Shotwell laat u ook toe om uw foto's te bewerken. Basisbewerkingen zoals Draaien, Bijsnijden, Rechtmaken, Rode ogen verwijderen, Kleuren aanpassen en foutjes retoucheren, het kan allemaal.
53
Afbeelding 54: Shotwell, the foto management applicatie van Ubuntu (foto door: TRAILSOURCE.COM )
Als klap op de vuurpijl heeft Shotwell een ingebouwde functie om uw foto's desgewenst rechtstreeks naar onder andere Facebook, Flickr en Picasa te pushen. Totem
Naast Foto's en Muziek speelt ook Video een belangrijke rol binnen een modern besturingssysteem. Ubuntu beschikt dus ook over een Video Applicatie.
Afbeelding 55: Totem Video Player. (met Big Buck Bunny)
Deze video applicatie is Totem. En speelt alle grote videoformaten. Wanneer u een formaat wilt afspelen dat Totem nog niet heeft afgespeeld zal hij u vragen om de plugin 54
te installeren voordat deze uw film wilt afspelen. Er zijn ook andere videospelers beschikbaar binnen Ubuntu. Een mooi en goed gekend voorbeeld is VLC Media Player. Deze valt, u raadt het al, met 1 klik te installeren via het softwarecenter. VLC springt uit boven de meeste andere Video Spelers omdat hij letterlijk ieder filmformaat aan kan! Zolang het videobestand niet beschadigd is kan u er van op aan dat VLC deze afspeelt zonder morren, zonder problemen. Pitivi
Net op vakantie geweest en een hele hoop nieuwe video's die u graag wil bewerken? Geen probleem, ook hier heeft Ubuntu aan gedacht.
Afbeelding 56: Pitivi Videobewerker
Pitivi is een heel simpele en snelle applicatie voor het bewerken van video's. Naast het invoegen van verschillende bibliotheken die u kan laten veranderen per project kunt u er ook effecten bij toevoegen, transformaties toepassen, titelpagina's maken en zo voort.. Leuk om weten is dat Pitivi u toelaat om de film te renderen naar een veelheid van formaten. U kunt met Pitivi rechtstreeks uw video's renderen voor al uw mobile toestellen, het internet, tv en computer. Thunderbird
Mensen die gebruik maken van Mail Clients zullen in de wolken zijn. Ubuntu komt standaard met de Thunderbird mail client. Deze toepassing van Mozilla, de makers van Firefox, blinkt uit in stabiliteit en veelzijdigheid.
55
Afbeelding 57: Thunderbird mailclient
Zo doet deze applicatie meer dan enkel uw mail verzamelen. U kunt ook nieuwsgroepen en webfeeds toevoegen aan Thunderbird. Thunderbird is ook quasi eindeloos uitbreidbaar door gebruik te maken van de talrijke Add-ons die beschikbaar zijn. U vindt deze in het hoofdmenu bij Tools >Add-ons. Gwibber
Gebruikt u Twitter? Dan zal de Gwibber Applicatie u enorm plezieren. Gwibber heeft namelijk een twee ledige functie. Enerzijds kunt u hem gebruiken om zelf te tweeten en tweets van anderen te lezen of te zoeken. En anderzijds kunt u gwibber zodaning gebruiken dat hij u op een duidelijk en toch niet storende manier inlicht wanneer u een nieuwe persoonlijke tweet ontvangt. Dit laatste kan Gwibber doen door Ubuntu's Notificatie systeem. Meer over notificaties vindt u in hoofdstuk 7.6.
Afbeelding 58: Gwibber, Ubuntu's very own microblogging App
56
Transmission
Als een van de enige besturingssystemen ter wereld heeft Ubuntu ook een ingebouwde Torrent applicatie. Torrents zijn een snelle manier om bestanden te delen met anderen en maken gebruik van een Peer-to-Peer netwerk. Ubuntu heeft bewust gekozen voor een kleine, snelle torrent applicatie. Dit omdat snelheid en performantie steeds op de eerste plaats komen. Wilt u een meer uitgebreide torrent applicatie? Kijk eens rond in het Softwarecenter, daar vindt u er verscheidene zoals Bittorrent, Vuze en BitstormLite.
Afbeelding 59: Transmission torrent downloader
Spelletjes
Aangezien er niets zo vervelend is als zitten wachten en niets te doen hebben, komt Ubuntu standaard met enkele voorgeïnstalleerde spelletjes. Wilt u liever een ander spel? Het Softwarecenter heeft ze voor u.
Afbeelding 60: Patience in Ubuntu
Afbeelding 61: Mijnenveger in Ubuntu
Afbeelding 62: Sudoku in Ubuntu
57
Afbeelding 63: Mahjongg in Ubuntu
Systeemmonitor
Afbeelding 64: Ubuntu Systeemmonitor
Systeemmonitor is de applicatie die u meer info geeft over uw systeem. U vindt er een 58
oplijsting van de belangrijke hardware, de processen die aan het lopen zijn, prestatiegrafieken en een oplijsting van de aangesloten bestandssystemen. Terminal
Bij het zien van het terminal venster schrikt u misschien even. Toch is de Terminal een handig extraatje, zelfs voor de beginnende gebruiker. Wanneer u ooit in de problemen komt met uw systeem en online zoekt naar een oplossing, dan is de kans groot dat die oplossing bestaat uit een commando in de Terminal. In plaats van u door een wirwar van schermen en menu's te sturen zullen vele mensen die u een oplossing aanreiken dit doen aan de hand van een commando. Een commando werkt immers op iedere computer met Ubuntu en valt gewoon te knippen en te plakken. Afbeelding 65: Terminal in Ubuntu
Het oplossen van een probleem door in de juiste menu's en submenu's van bepaalde programma's te gaan zoeken kan heel wat meer moeite zijn. 6.3.3
Handige, niet-standaard applicaties
Aangezien Ubuntu heel uitbreidbaar is wil ik in dit hoofdstuk snel nog enkele extra programma's uitlichten die een uitzonderlijke kwaliteit hebben en door velen gesmaakt zullen worden. Skype
Sociaal als we zijn willen we dolgraag face-to-face kunnen communiceren. Vandaag de dag kunnen we dit ook wanneer we duizenden kilometers van elkaar verwijderd zijn. Skype is een applicatie om video conferenties te houden met familie en vrienden. Zelf op vakantie of wanneer u letterlijk aan de andere kant van de wereld woont kunt u nog communiceren met ouders, kinderen, kleinkinderen, grootouders en vrienden. Afbeelding 66: Skype for Linux
En er is nog meer goed nieuws, Microsoft, die recent heeft aangekondigd dat het Skype overgekocht heeft, heeft beloofd om een grote inhaalbeweging te maken op de Linux versie van Skype.
In de toekomst wordt het dus nog makkelijker om via video te communiceren gewoon via uw computer. 59
U kunt Skype downloaden op: http://www.skype.com/intl/nl/get-skype/on-yourcomputer/linux Spotify
Afbeelding 67: Spotify for Linux
Het zoeken naar een bepaald nummer is compleet verleden tijd. Spotify is een muziek applicatie die al zijn muziek streamt van het internet. U hoeft uw muziek dus niet langer op uw harde schijf te stokeren. U kunt deze gewoon beluisteren via het internet met het zelfde gemak en snelheid als een gewone off-line muziekspeler. U kunt Spotify installeren door volgende regel te plakken in het terminal venster en op enter te duwen: sudo gedit /etc/apt/sources.list
Voeg nu onderaan deze file volgende regel toe: deb http://repository.spotify.com stable non-free
Sla deze file op en keer terug naar het terminal venster. Geef hier nu volgende regel in en duw op enter: sudo apt-key adv --keyserver keyserver.ubuntu.com --recv-keys 94558F59
Doe hetzelfde met deze regel: 60
sudo apt-get update
U heeft nu Spotify toegevoegd aan uw lijst met software. U kunt spotify nu installeren via het Softwarecenter of door deze laatste regel te plakken in terminal en vervolgens op enter te duwen: sudo apt-get install spotify-client
GIMP
Wanneer het aankwam op fotobewerking konden we simpele aanpassingen maken met Shotwell. Wilt u echter meer controle over foto's, dan raad ik u aan om GIMP te installeren.
Afbeelding 68: Gimp, een gratis alternatief voor Photoshop
Mensen die voorheen al met Adobe Photoshop gewerkt hebben zullen de opbouw van GIMP zeker herkennen. Toch is GIMP nog behoorlijk verschillend van Photoshop en is de overgang van Photoshop naar GIMP niet altijd even makkelijk. Want functie X in Photoshop heeft in GIMP dan weer naam Y. En het zoeken kan nogal even duren. Toch ben ik er van overtuigd dat de overgang maken de moeite waard is. Wanneer mensen mij informeren naar GIMP vertel ik hen meestal dat ze 1 maand lang vol moeten houden. Na die tijd begint de andere manier van werken gewoon te worden. Voor mensen die nog nooit een foto bewerkt hebben en graag willen beginnen met GIMP raadt ik volgende tutorials op YouTube aan: http://www.youtube.com/user/GIMPtricksNL De leercurve in GIMP is behoorlijk stijl, maar de tutorial serie van deze Nederlandse dame is enorm duidelijk en ze maakt daarbij gebruik van concrete voorbeelden in plaats van saaie theoretische concepten. 61
U kunt de officiële GIMP handleiding ook vinden door binnen GIMP in het hoofdmenu te klikken op Hulp > Gebruikershandleiding GIMP valt gewoon te installeren in het Softwarecenter, het is zeker de moeite waard om ook de mogelijke Add-ons van dichter bij te bekijken. Inkscape
Waar GIMP uitermate geschikt is voor het bewerken van pixelgebaseerde afbeeldingen is Inkscape dan weer de referentie wanneer we het hebben over vector afbeeldingen. Het verschil tussen vector- en pixelafbeeldingen is dat vectorafbeeldingen oneindig geschaald kunnen worden zonder aan kwaliteit te verliezen. Dit komt doordat deze afbeeldingen geen foto's zijn maar gebruik maken van vectoren. Toch hoeft u in Inkscape niet u hele lessenpakket van middelbare wiskunde opnieuw boven te halen. De intuïtieve interface laat u toe om op een heel makkelijke manier uw eigen vectoren tekeningen te maken door middel van enkele muisklikken.
Afbeelding 69: Inkscape vector image editor
De gebruikershandleiding van Inkscape is net als die van GIMP beschikbaar via Help > Inkschapehandleiding. Net als GIMP is ook Inkscape te vinden in het
Softwarecenter. Dropbox
We vertelden u al dat Ubuntu One u de mogelijkheid biedt om bestanden te delen met andere computers en smartphones over het internet. Wanneer u vroeger echter gebruik maakte van Dropbox zit u vast niet te wachten op een nieuwe applicatie? Daarom biedt de bestandsbrowser van Ubuntu ook ondersteuning voor Dropbox. Dit gebeurt door een plugin die u kan installeren door in het Softwarecenter te zoeken naar “Dropbox”
Afbeelding 70: Dropbox in Ubuntu
Audacity
Ik vertelde daarstraks al dat u in Ubuntu verschillende audio bewerkers hebt. Een zeer bekende is Audacity. 62
Afbeelding 71: Audacity audio editor
Audacity leent zich zeer goed voor het bewerken van audiosporen. Of het nu gaat om het opkrikken van de bass, het toevoegen van een bepaald effect of het reduceren van achtergrondgeluid, het kan allemaal. U kunt Audacity gewoon installeren via het Softwarecenter. Cheese
Cheese is een geweldige applicatie om webcam foto's te nemen. U kunt hiermee naast één enkele foto ook video's maken en een reeks foto's vlak na elkaar nemen. Op de koop toe kunt u met dit programma ook verschillende grafische effecten toepassen op uw webcam. Enkele voorbeelden zijn: Sepia, Zwart-wit, negatief, ondersteboven en oververzadigd. U kunt Cheese installeren via het softwarecenter. Afbeelding 72: Cheese Webcam applicatie
Het is voor deze applicatie uiteraard wel vereist om een webcam aan te sluiten op uw computer.
63
Calibre
Afbeelding 73: Calibre e-book manager
Als u in het bezit bent van een e-book, dan weet u vast dat het niet steeds makkelijk is om uw boeken geordend te houden. Boeken verschijnen namelijk eenmalig, kranten iedere dag, magazines iedere maand. Hoe rankschik je die nu het beste? Calibre is een applicatie die uw boek bibliotheek voor u beheert. U kunt Calibre ook gebruiken om automatisch de krant voor u te laten binnenhalen of een uittreksel te maken van uw favoriete webblog. Deze online content kan op een vast moment gedownload worden. Wanneer u uw reader aan uw computer hangt zal deze dan automatisch de nieuwe boeken en periodieken uploaden naar uw toestel. Op die manier bent u steeds voorzien van nieuw leesvoer, makkelijk en snel. U kunt Calibre downloaden in het Softwarecenter. VLC
We vermeldden VLC als toen we het hadden over Totem video speler. VLC is een media player die met kop en schouders boven de concurrentie uitsteekt. U kunt de videoformaten zo gek niet bedenken of VLC weet hoe hij deze moet afspelen.
64
Afbeelding 74: VLC Media Player van VideoLan
Gedaan dus met zoeken naar de juiste codecs en het piekeren over films waarvan u wel geluid maar geen beeld krijgt. Ook VLC is beschikbaar via het Softwarecenter.
65
7
Tips en trucs
7.1 Instellingen Ubuntu maakt het super makkelijk voor u om uw instellingen aan te passen. We hebben ze allemaal mooi geordend in het menu “systeeminstellingen”. Dit menu vindt u terug onder het uiterst rechtse menu van de indicator balk.
Afbeelding 75: Het Systeeminstellingen menu van Ubuntu
66
7.2 Sneltoetsen
Afbeelding 76: Een overzicht van alle sneltoetsen in Ubuntu
We vertelden u al dat Ubuntu gebruik maakt van een hele hoop sneltoetsen. Vooral in het begin kan het heel vervelend zijn om deze te onthouden. Wanneer u de “supertoets” of “windows-toets “ van uw toetsenbord ingedrukt houdt, dan krijgt u een venster met een mooi overzicht van al deze sneltoetsen. Op deze manier heeft u steeds een spiekbriefje bij de hand.
7.3 Updaten en Upgraden Ubuntu garandeert een optimale veiligheid door frequent te updaten en veiligheidslekken onmiddellijk te dichten. Dit doen we door zowel Updates als Upgrades. Het Update venster zal zichzelf iedere dag 1x tonen en u vragen om uw systeem te updaten wanneer er een internetverbinding aanwezig is. U kunt dit venster ook op andere momenten raadplegen door in de programma lens te zoeken naar updatebeheer. Iedere 6 maanden voorziet Ubuntu u ook van een Upgrade. Daarmee schakelt u het hele systeem over naar de nieuwste versie. Dit gaat geheel vlekkeloos en zelfs al uw applicaties blijven gewoon werken na deze upgrade. Wanneer een upgrade voor u beschikbaar is, dan zal dit weergegeven worden door middel van een extra knop in het update venster. 67
Hierbij zal het systeem u uitdrukkelijk verzoeken om over te schakelen naar de nieuwste versie van uw besturingssysteem.
7.4 Scrollbalken locatie en voorkomen Sommige programma's binnen Ubuntu maken gebruik van zogenaamde “slimme scrollbars”. Deze scrollbalken tonen enkel een dunne oranje lijn en tonen 2 pijltjes wanneer de muis zich in de omgeving van de oranje balk bevindt.
Afbeelding 77: Slimme scrollbalk in Ubuntu
Deze slimme balken laten toe om meer plaats te besparen op uw scherm en zodoende u meer ruimte te geven voor wat echt belangrijk is.
68
7.5 Vensterknoppen (minimaliseren, maximaliseren, sluiten)
Afbeelding 78: Vensterknoppen in Ubuntu
Het viel u misschien al op dat de knoppen voor sluiten, maximaliseren en minimaliseren niet rechtsboven staan zoals het geval is bij Microsoft Windows. Deze knoppen vindt u immers terug in de linker bovenhoek. Dit is een bewuste keuze. Op deze manier staan ze namelijk dichter bij de launcher en moet u minder ver uitwijken met uw muis om al uw acties uit te voeren. Opnieuw een kleine aanpassing die uw productiviteit in Ubuntu enkel ten goede komt.
7.6 Notification area Er is één menu waar we het nog niet over gehad hebben: De notification area. Dit gebied geeft u de mogelijkheid om belangrijke berichten van messenger applicaties, e-mail applicaties, printers, geluid, schermhelderheid, scanners, enz. op een eenduidige manier weer te geven zonder te irriteren. Het is namelijk zo dat deze “bubbles” transparant worden wanneer u er met uw muis over gaat. Wanneer u dus net een tekst aan het schrijven bent en de “Bubble” komt net voor uw cursor te staan, dan kan u gewoon de muis bewegen naar de “Bubble” en deze zal transparant worden zodat u gewoon verder kan met uw werk zonder te storen.
69
Afbeelding 79: Notification area, rechtsboven in het scherm bij Ubuntu
8
Eindnood
Ik hoop dat u met deze beknopte handleiding zonder veel problemen doorheen uw eerste stappen in Ubuntu geraakt en hoop van harte dat u even veel plezier zal beleven aan Ubuntu als ik doe. Deze handleiding mag u delen met iedereen. Meer nog, we hebben niet liever! Tot slot wil ik u nog om een dienst vragen. Deze gebruikershandleiding is slechts een eerste versie. En uiteraard zullen er enkele fouten ingeslopen zijn. Indien u tijdens het lezen een fout heeft ontdekt, gelieve deze dan door te geven aan:
[email protected] Voor verdere info over Ubuntu in belgië verwijs ik u graag door naar: http://ubuntu-be.org Indien u op zoek bent naar bijstand voor een probleem, dan vindt u alle nodige informatie op: http://ubuntu-be.org/en/support Ik dank u voor het gebruik van deze handleiding.
70
