DESTICHTSE RIJNLANDEN

NH

HOOGHEEMRAADSCHAP

DESTICHTSE RIJNLANDEN

Provincie Noord-Holland

Waterschap Amstel,Gooien Vecht

provincie:: Utrecht

- provincie

Gelderland

veilige dijken • drogevoeten • schoon water

^ H U S C H A P

yallet&em

Hoogeheemraadschap van Delfland De heer mr. M.A.P van Haersma Buma Postbus 3061 2601 DB DELFT

Datum

Contactpersoon

Doorkiesnummer

20 maart 2012

D.Maessen

(030) 634 5940

Uw brief d.d.

Uw kenmerk

Ons kenmerk 521218_100

Onderwerp

Bijlage(n)

Sfeerverslagconferentie Zoetwater in West Nederland - Opties voor de Toekomst, 10 februari 2012

Sfeerverslag 10 februari 2012

Geachte heer Van Haersma Buma, Op 10februari 2012 organiseerde het Platform Zoetwater West Nederland de conferentie Zoetwater in West Nederland - Opties voor de Toekomst. Uheeft een uitnodiging ontvangen voor deze conferentie, mogelijk was uook aanwezig. Bij deze ontvangt uhet sfeerverslag van de conferentie. Als uvragen heeft over de inhoudvan hetverslag of aanverwante zaken,dan kunt udie stellen aan Liesbeth Borghouts van Hoogheemraadschap DeStichtse Rijnlanden:[email protected] / (030) 6345966.

Metvriendelijke groet.

P.J.M. Poelmann Voorzitter Platform Zoetwater West Nederland Dijkgraaf van Hoogheemraadschap DeStichtse Rijnlanden

Poldermolen 2 Postbus 550 3990GJ Houten T(030)6345700 F(030)6345999 [email protected]

Wilt ubijbeantwoording vandeze brief dedatum enons kenmerk vermelden.

www.destichtserijnlanden.nl

Platform Zoetwater West-Nederland

^ ARCADIS infrastructuur Wate' Milieu Gebouwen

Bestuurlijke conferentie

Zoetwater inWest-Nederland: Optiesvoor detoekomst Auditorium NAi- Rotterdam -10 februari 2012 Sfeerverslag van de bijeenkomst

Provincie Noord-Holland

provincie::Utrecht

_ provincie GelteFland^

Waterschap Amstel,(iooienVecht

^aSTSCHAP yalletfrem

^

ïlMSSi

S|* Demand Rijnland

Aanleiding, doelendeelnemers bijeenkomst Het Platform Zoetwater West-Nederland brengt het regionale geluid in bij het landelijke Deltaprogramma Zoetwater. Dit iséénvande manieren waardoor geborgd wordt dat de Deltabeslissing voor zoetwater ookvoor West-Nederland zooptimaal mogelijk wordt. Het Deltaprogramma Zoetwater bevindt zich infase 2vanvierfasen: 2010-2011 Knelpuntenanalyse 2011-2012 Mogelijke oplossingen en strategieën 2012-2013 kansrijke strategieën 2013-2014 Voorkeursstrategie 2014 Deltabeslissing Tijdens de conferentie zijn deaanwezigen geïnformeerd over de standvan zaken en isgediscussieerd over eenaantal concrete onderwerpen. Inbetrokken discussies met de60 aanwezigen zijn diverse onderwerpen aan bodgekomen.Deelnemers waren bestuurders van onder andere verschillende betrokken overheden, land-entuinbouw, natuur, industrie, drinkwater, recreatie en scheepvaart. Dit verslaggeeft een impressie vandemiddag.

Opening door Patrick Poelmann Dijkgraaf Hoogheemraadschap StichtseRijnlanden envoorzitter vanhet bestuuriijk overleg Platform Zoetwater West-Nederland Defocusvande middag ligt op opties voor detoekomst. Wat zijn mogelijke oplossingsstrategieën en wat zijn degevolgen daarvanvoor belanghebbenden? Deaanwezigen wordt gevraagd om inte gaanopde volgende vragen: Wot isuw visieopdegepresenteerde optiesenziet unogandere opties?Hoekijkt uaan tegendescheidslijn tussenpubliekeenprivate verantwoordelijkheid?

StandvanzakenZoetwater West-Nederlanddoor DolfKern Seniorbeleidsadviseur vanhetHoogheemraadschap vanRijnland,lidvanhetprogrammateam vanhet Deitaprogramma Zoetwater envanhet PlatformZoetwater Regio West Deknelpunten in RegioWest zijn vergelijkbaar met de landelijke knelpunten: • Verzilting vande inlaatpunten uit het hoofdwatersysteem:vooral aandewestkant van de regio; • Peil isniet te handhaven:in het midden vande regio; • Helemaal geen aanvoer mogelijk: oostelijke deelvanderegio. Inde knelpuntenanalyse van WestNederland isdewatervraag per sector inbeeldgebracht. Detotale watervraag zoals berekend in 2011is 90 mVs en kanop kritische momenten (droge perioden) oplopen tot 200 m3/s. Dezecijfers worden in2012 aangescherpt. Inde huidige faseworden denkbare oplossingen verkend ende dilemma's die daar bijhoren.

XMmJKTOJ

FUNCTUS

•

•

•nrot/NM

•

tow/rutmaooc

«tiU>(Muyu>ttfl nfrMf rma*«Jt

Peil

Geen aanvoer

Reactiesuit dezaal ' "Erwordt nogaltijd veel effluent opde Noordzee geloosd.Zoudenwe dat niet anders kunnen gebruiken? Noem het in ieder gevalverspilling engeenlozing." • "Stoppen met lozingopde Noordzee vraagt om eenandere inrichting van Nederland." • "De watervraag van het havengebied valt onder een andere regio,maar isongeveer 60miljoen m 3 ." • "We weten niet precies hoeveenkades zichgedragen bij het inlaten vanzout water. Daar wordt onderzoek naargedaan."

Hetbellenscherm in deNieuwe Waterweg, defeiten tot nu toe door Vincent Beijk SeniorAdviseur Waterhuishouding van Rijkswaterstaat Intijden van lage rivierafvoeren,vaak incombinatie met eenverhoogde zeewaterstand,kan inde Nieuwe Waterweg zeewater verder stroomopwaarts komen danonder normale omstandigheden. In extreme gevallen betekent dit een beperkingvan mogelijkheden voor deinname vanzoet water. Het bellenscherm wordt onderzocht alsmaatregel om zoutindringing tegen te gaanineen calamiteitensituatie.Toepassingvan het bellenscherm inde riviermonding isniet gericht op de scheiding van zoet enzout water, zoals bijtoepassing bijschutsluizen, maar op mengingvande chlorideconcentratie over de hele waterkolom. Debellen naar boven nemen zout mee enzo mengt zoet met zout. Deprocedures zijn relatief eenvoudig. Eris bijvoorbeeld geen MERnodig.Het Havenbedrijf onderzoekt de neveneffecten opscheepvaart enTNO onderzoekt mogelijkheden om het energieverbruik te reduceren.De aanlegvan een bellenscherm kost 10a15miljoen euro. Dit isexclusief energieverbruik van het scherm. Reactiesuit dezaal Het bellenscherm wordt alseen kansrijke maatregel gezien om het knelpunt vanverziltingvoorlopigaan te pakken.Zoiser meer tijd isom naar meer structurele oplossingen te zoeken.Welzijn er nog enkele kritischevragen. "Technisch isdit een belangrijke oplossing,maar het isniet déoplossing." "De inzet van het bellenschermen kanook interessant zijn bij sluizentussen zoet enzout water. Delfland onderzoekt opdit moment de mogelijkheden hiervoor. Alsdit soort maatregelen werken kan het interessant zijnvoor Nederland om het bellenscherm naar demarkt te brengen." "Isdit eenduurzame oplossing?Zoudenwe niet eerst de lange termijn inbeeld moeten brengen en vervolgens breder afwegen,waarbij het bellenscherm éénvandemogelijke maatregelen is?" "De langetermijn isergbelangrijk, maar we hebben ook nu eenprobleem. Het bellenscherm iseen geenspijtmaatregel en niet duur. Deuitvoeringgeeft onstijd omtot betere oplossingen te komen.In mei kunnen we al beslissen over het bellenscherm." "Staan de kosten van het bellenscherm wel inverhouding tot deschadediewordt vermeden? "Hoeverhoudt deinzetvan het bellenscherm zichtot de trapjeslijn?"

Welkeeisenstelt het landgebruik aan dechlorideconcentratie en waarom variëren dezeeisentussenderegio's?door Lodewijk Stuyt Senioronderzoeker vanhet team Integraal waterbeheer vande Wageningen Universiteit (Alterra) Het zoetwaterknelpunt voor het westelijk deelvanWest-Nederland betreft vooral dewaterkwaliteit en dan met namedechlorideconcentratie. Devraagisvoor wie enwanneer zout écht een probleem is.Het waterbeheer in Nederland wordt grotendeels gestuurd op 'serviceniveaus'. Dit betekent dat de chlorideconcentraties zijn afgestemd opde meest kwetsbare stakeholders enfuncties, namelijk greenports, natuurgebieden enveenweidegebieden. Uit onderzoek isnaarvoren gekomen dat de normen voor chloride aandestrenge kant zijn endat er handelingsruimte zit indesturingswaarden die waterbeheerders hanteren.Daarbij speelt dekosten/baten afweging een rol.Mogelijk iswater pricing het antwoord.

Met erkenningvancomplexiteit, regionale verschillen,verwevenheid vanfuncties enspecifieke teelten, worden deruimte endeopties voor sturing opchloride kwantitatief in beeldgebracht. Gestreefd wordt naar een proceswaarbij regionale waterbeheerders, desectoren en kennisinstellingen samenoptrekken, op wegnaar een afwegingskader. Reactiesuit dezaal Dediscussie over chloridenormen enhandelingsruimte insturingswaarden wordt alswaardevolgezien. Wel worden er kritische kanttekeningen bij geplaatst. • "De focus ligt nogergop het buitengebied. Het stedelijk gebied heeft ook last vanzouter water." • "De gebruiker moet voor zijn bedrijfsvoering weten waar hij minimaal op kan rekenen.We moeten handelingsperspectief kunnen bieden." • "Zo langer nogalternatieven voor handen zijn,ishet lastigom grenzente stellen aande gebruikers." • "Niet allefuncties hebben lastvan zout, maar er zijn ook gebruikers die zich niet kunnen aanpassen.Denk aandesnoek en bepaaldeteelten." • "Het isdevraagof we allefuncties kunnen handhaven.Dezevraag moeten waterbeheerders en ruimtelijke ordenaars samen beantwoorden." • "Waterstand en kwaliteit zijn ook belangrijk voor recreatie. Dit mist nogindediscussie." " "De handelingsruimte inde industrie isafhankelijk van het gebruik. Erzijn bijvoorbeeld mogelijkheden voor het nat houden van kolen ensproeien.Dit betekent wel dat er meer corrosie in de leidingen ontstaat endaar hangt een prijskaartje aan." • "Eenalternatief isdrinkwater. Deprijs hiervan blijft zakken.Maar drinkwater isgeen oplossing.De vraaghierbij isopbrengst isvan landbouw/glastuinbouw versus de prijsvandrinkwater? Deprijsvan zoet water kandegreenports in bewegingkrijgen." • "Ook natuurgebieden kunnen eenoplossing bieden voor het vasthouden vanwater. Vooral gebiedseigen water isbelangrijk voor de natuurbeheerder. Dat bepaalt of natuurdoeltypen kunnen veranderen.Grote schokken of schoksgewijze veranderingen zijnveel schadelijker voor natuur dan langzame ontwikkelingen."

De(on)mogelijkheden vankwekersom indeeigenzoetwaterbehoefte te voorzien door Peter Bontekoe Boomkweker teBoskoop,bestuurslidvandeGreenport Holland, voorzitter vandevakgroep Bomenen vasteplanten vanLTONederland InBoskoop zijn deoudste boomkwekerijen vande wereld gevestigd,met daaromheen belangrijke functies zoals uitbreidingvancultivers,tentoonstellingen, keuringsinstellingen enonderwijs. Ervindt veel internationale uitbreiding vande bedrijven plaats.Zowel het economische alshet maatschappelijk belangvan de sector isgroot. Desector kent veelontwikkelingen met betrekkingtot het gebruik van zoetwater, zoals besparing,andere gewassen en slimmer beregenen. Boskoop zouzelfvoorzienend kunnen zijn bij een bergingscapaciteit van 25 hawater. Inde regio zelf lijkt dat moeilijk te realiseren.

Reactiesuit dezaai Uit dezaal komt brede respons opdevraagwaar descheidslijn ligttussen publieke en private verantwoordelijkheid. Erworden door deprivate sectorenverschillende kansen benoemd waar de sectoren eenbijdrage voor zichzelf zien. • "De uitdaging isom op basisvandelagenbenadering degewenste maatschappelijke functies opde juiste plekte hebben.Datvraagt om keuzestussen functies." • "Om functies te accommoderen isinnovatie nodig.Desector heeft innovatieve kracht en kanveel doen, maar het hangt ookvanandere zaken af. Erzijnallerlei mogelijkheden, maar we lopen tegen bestuurlijke drukte enbestuurlijke grenzen aan.Bijv.buffer vanwater indeondergrond. Dat mag vaak niet,je loopt tegen grenzen aan.In Boskoopwaser bijvoorbeeld bereidheid om zelfgeld opte halenom dewateraanvoer beter te regelen,maar dat paste niet inhet beleidvan het waterschap." "De zelfvoorzienendheid van Boskoop ismorgen opte lossen:25 ha isweinigvoor RO.Dat past ineen natuurgebied." "De drinkwaterindustrie sluit contracten met specialistische bedrijven voor tijden vantekort. Dit gebeurt bijvoorbeeld inZeeland.Het kandaar uit dat zeervoor betalen." "Er zijntransportleidingen beschikbaar voor voorgezuiverd ruw Rijnwater ten behoeve vande drinkwaterproductie. Dit kanafgetakt en ingezet voor extra capaciteit ingebieden waar een tekort is." "We moeten het zoeken indecombinatie vanopslag met natuurgebied enniet in pijpleidingen en maakbaarheid.We moeten niet door heel Nederland met water gaanslepen." "Slepen met water isniet erg.Dat doenwe al.We hebben alveel infrastructuur endat maakt het rendabeler." "Er is3000 kmsloot in Boskoop.Alswe dit uitbaggeren,dan kunnen wetwee keer zoveel water kwijt." "De onderzoeken worden vaak uitgevoerd door wetenschappers. Waarom worden er zoweinig boomkwekers betrokken?"

Reflectie doorAns vandenBosch Programmadirecteur Deltaprogramma Deelprogramma Zoetwater Ans benadrukt twee zaken uit dediscussie: 1. Derelatie tussen kwaliteit en kwantiteit. Het isbelangrijk om in beeldte hebben welke maatregelen bijdragen aanzowel kwaliteit alskwantiteit enwelke éénvan beidejuist tekort doet. 2. Discussieover schadesen MKBA's.We hebben inzicht indeschades nodig,maar dat is moeilijk, omdat we nugewend zijn aanveelwater enomdat we tegen onzekerheden inscenario's en effectgetallen aanlopen.Maatregelen moeten economisch doelmatig zijn,maar hoe bepalen we dat? We moeten het daarom zoeken inoplossingen met flexibiliteit, geen spijt en meekoppelkansen.

Afsluiting door Patrick Poelmann Eriswerk aan dewinkelvoor provincie: manifesteren toegekende functies zichwel op dejuiste plaats? Waar eindigt de publieke taak enwaar begint de privatetaak? We zullen moeten wikken enwegen om in 2014dejuiste richting inte slaan.We moeten zosnel mogelijk geenspijtmaatregelen nemen.Dat geeft lucht en ruimte om voor de langetermijn tot betere oplossingen te komen.

Meerinformatie vindtuopdewebsite www.hdsr.nl/zoetwater. Hierkunt uookdedigitalebrochure vanhet Platform downloaden: 'Zoetwatertekort in West-Nederland'. Heeft uvragen?Neemcontact opmetLiesbethBorghouts vanHDSR,T0306345966,[email protected].

Deelnemerslijst ANWB Deheer K. Droogers ARCADISNederland BVMevrouw M. Maarleveld ARCADISNederland BVDeheer H.A. Zanting Bestuur Kamer van Koophandel Gooi-Eemen Flevoland Deheer L Okhuijsen Bestuur Koninklijke Schuttevaer Deheer H.ten Hoopen Bestuur Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland Deheer N.de Rooij Bestuur VNO-NCW Midden Mevrouw J.A. Bakker-van Ingen Bestuur VNO-NCW West Mevrouw G. Kooiman Deltaprogramma Uselmeergebied Mevrouw H.C. Klavers Deltaprogramma Rijnmond en Drechtsteden Mevrouw E.Meijers Deltaprogramma Rivieren Deheer W. Groenewoud Deltaprogramma Zoetwatervoorziening Mevrouw A.van den Bosch Deltaprogramma Zuid Westelijke Delta Deheer J. Schrijnen Dunea Deheer P.Jonker Evides Deheer H.A.M. Ketelaars Evides Deheer R.H.F. Kreutz Gemeente Westland Deheer A.W. Meijer Groenservice Zuid Holland Deheer L.P. Klaassen Hoogheemraadschap DeStichtse Rijnlanden Mevrouw L Borghouts Hoogheemraadschap DeStichtse Rijnlanden Mevrouw J.vanEek Hoogheemraadschap DeStichtse Rijnlanden Mevrouw C.Hato Hoogheemraadschap DeStichtse Rijnlanden Deheer E.J. Miltenburg Hoogheemraadschap DeStichtse Rijnlanden Deheer P.J.M. Poelmann Hoogheemraadschap DeStichtse Rijnlanden Mevrouw I.de Vries Hoogheemraadschap van Delfland Deheer A.vanden Berg Hoogheemraadschap van Delfland Deheer F.van Woerden Hoogheemraadschap van Delfland Deheer M.A.P. van Haersma Buma Hoogheemraadschap van Rijnland Deheer D.Kern Hoogheemraadschap van Rijnland Deheer A.G.Straathof Hoogheemraadschap van Rijnland Mevrouw B.van der Wateren Hoogheemraadschap van Schieland ende Krimpenerwaard Deheer G.deJonge Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Deheer J. Willemsen LTONederland Vakgroep Bomen enVaste Planten Deheer P. Bontekoe LTONoord -Glaskracht Deheer G.Meis LTOProv. Bestuur Zuid Holland Deheer A.A. Wesdorp LuukJacobsCommunicatieadvies Deheer L Jacobs Milieufederatie Noord-Holland Deheer E. Krommelijk Natuurmonumenten regio Noord-Holland/Utrecht Deheer K.J.Provoost Port of Rotterdam Deheer P. Mollema Programmabureau Groene Hart Mevrouw M. Fellinger Programmabureau Groene Hart Deheer L Hartholt Provincie Noord-Holland Mevrouw H. Houdijk Provincie Utrecht Mevrouw M. Braam ProvincieZuid-Holland Mevrouw L Smeets Recreatie Noord-Holland Deheer J. Hylkema Rijkswaterstaat Dienst Utrecht Deheer R.Feron Rijkswaterstaat Dienst Utrecht Mevrouw M. Ritzen Rijkswaterstaat Dienst Zuid Holland Deheer V.Beijk Rijkswaterstaat Dienst Zuid Holland Mevrouw S.Langezaal Sportvisserij Mid West Nederland Deheer F. Beutinck Staatsbosbeheer Mevrouw A.M.Roessen Stichting Recreatietoervaart Nederland Deheer N.A.W.van Lamsweerde Vewin Deheer Th.J.J.Schmitz

WageningenUR DeheerL.C.P.M.Stuyt Waterforum DeheerA.vanHooijdonk WaternetDeheerM.Havekes WaterschapAmstel,GooienVechtDeheerJ.deBondt WaterschapRivierenlandDeheerT.Drost WaterschapValleienEemDeheerD. Veldhuizen