S
A
N
A
T
A
N
D
H
A
R
M
Depressie Dit rapport is gericht op de problemen die zich mentaal voordoen bij veel jongeren maar waar liever de stilte over hangt dan levens redden.
Introductie
verder. Hier is deze neerslachtigheid en verlies in interesse hevig en blijft een lange tijd aanhouden.
In dit rapport zal een heel belangrijk onderwerp besproken worden, waar
Je wordt als het ware weerhouden om
door middel van cijfers de ernst van het
bijvoorbeeld plezier te hebben in
probleem in het licht wordt gezet.
dagelijkse activiteiten, je werk, sport, of familie uitjes. Hierdoor denken mensen dat je een saai persoon bent, niet lekker
Waar denk je aan als je het woord DEPRESSIE hoort?
Het hebben van depressie is een belangrijke erkenning om de volgende stap te nemen, en dat is geholpen worden.
in de vel. Het is een erg vervelende ziekte waar ontzettend veel mensen mee te maken hebben en het soms zelf niet eens weten!
Velen zullen zeggen: dat is een tijdelijke mood swing waarbij je je even down
Een van de belangrijkste symptomen
In het vervolg zullen we verschillende
voelt, het gaat wel weg na een tijdje.
van depressie zijn een aanhoudende
vormen van depressie behandelen,
neerslachtige stemming en een ernstig
welke symptomen er zijn en wat je
verlies aan interesse in bijna alle
eraan kan doen. We hopen u na het
dagelijkse activiteiten. Iedereen heeft
lezen hiervan meer duidelijkheid te
wel eens last van het verlies van
kunnen verschaffen over de ernst van
interesse in dagelijkse activiteiten.
depressie en je eigen leven ook in de
Echter gaat het bij depressie een stap
gaten te houden.
Depressie is meer dan een dipje
Sanatan Dharm.net and Hindueyes.net
1
S
A
N
A
T
A
N
D
H
A
R
M
Soorten depressies
Depressie kan onderverdeeld worden in
642.800 mensen van 18 tot 65 jaar in
huisarts bekende patiënten met
de depressieve stoornis en
Nederland het jaar daarvoor gedurende
depressie van 1994 tot 2007 meer dan
dysthymie.
enige tijd aan een stemmingsstoornis
verdubbeld. Daarnaast steeg het
hebben geleden. Daarvan hadden naar Een depressieve stoornis kan van korte
aantal voorschriften voor antidepressiva
schatting 545.100 een depressieve
duur zijn (enkele weken tot maanden)
van 2,9 miljoen in 1997 tot 6,8 miljoen in
stoornis en 92.300 dysthymie.
maar ook een chronische aard hebben.
2008. In de tweede helft van 2008
Ongeveer 82.000 mensen voldeden in
haalden ruim 880.000 mensen in
het afgelopen jaar aan de criteria voor
Nederland antidepressiva bij hun
beide diagnoses.
apotheek. De huisarts herkent en
Dysthymie is een mildere vorm van chronische depressie, met een minimale duur van twee jaar.
Ongeveer 643.000 mensen met een stemmingsstoornis Uit onderzoek door het RIVM is gebleken dat er in 2007 rond de
2
Er zijn geen aanwijzingen dat het aantal mensen met depressie of depressieve gevoelens de laatste tien jaar is toe- of afgenomen. De demografische
behandelt steeds meer mensen met depressie. Toch ontvangt meer dan de helft van de mensen met depressie nog altijd geen behandeling.
ontwikkelingen wijzen ernaar uit dat de komende jaren het aantal mensen met een depressie met 4 % zullen stijgen. Het aantal mensen met depressie in behandeling is de laatste tien jaar sterk toegenomen. Zo is het aantal bij de
Sanatan Dharm.net and Hindueyes.net
S
A
N
A
T
A
N
D
H
A
R
M
Preventie depressie mogelijk?
Afhankelijk van de ernst en de duur van
neerslachtigheid. Die neerslachtigheid
Daarnaast dienen nog minimaal drie of
de depressie kan worden gekozen uit
klaart niet na een paar dagen vanzelf
vier overige symptomen aanwezig te
praktische ondersteuning,
op, maar duurt minimaal twee weken.
zijn:
psychotherapie, medicatie of een
Bij een depressieve stoornis is de
combinatie van interventies. De laatste
neerslachtigheid hevig en tast het
jaren is er steeds meer aandacht voor
dagelijks functioneren aan. Iemand
weinig eten) en veranderingen in het
de preventie van depressie. Van enkele
heeft een depressieve stoornis volgens
gewicht;
preventieve interventies is inmiddels
de DSM-IV wanneer hij of zij gedurende
aangetoond dat ze nieuwe gevallen van
ten minste twee weken last heeft van
depressie daadwerkelijk kunnen
ten minste vijf van de negen
voorkomen. Het gaat vooral om
onderstaande symptomen.
mensen met beginnende depressieve
Van de twee kernsymptomen moet er
klachten. De meeste GGZ-instellingen
minstens één aanwezig zijn:
in Nederland bieden deze cursussen
• Een zeer neerslachtige stemming gedurende het grootste deel van de dag, bijna elke dag;
Ziektebeeld
geremd; • Vermoeidheid en verlies van energie; overmatige schuld; • Concentratieproblemen, vertraagd denken en besluiteloosheid; • Terugkerende gedachten aan dood of zelfdoding.
• Een ernstig verlies van interesse in alle of bijna alle activiteiten gedurende
Iemand met een depressieve stoornis
het grootste deel van de dag, bijna
heeft last van een hevige
elke dag.
Sanatan Dharm.net and Hindueyes.net
• Slaapproblemen; • Geagiteerd en rusteloos zijn of juist
• Gevoelens van waardeloosheid of
cursussen in groepsverband voor
aan.
• Eetproblemen (heel veel of juist heel
3
S
Symptomen depressie
A
N
A
T
A
N
D
H
A
R
M
De symptomen mogen niet het gevolg
vijf), maar kan door het chronisch
zijn van de fysiologische effecten van
verloop ook ernstige gevolgen
alcohol of drugsgebruik of van een
hebben.
Belangrijkste kenmerk van
lichamelijke ziekte. Andere psychische
dysthymie is een chronisch
stoornissen die de symptomen zouden
tijdelijk ook aan een depressieve
kunnen verklaren, zoals somberheid die
stoornis lijden, spreekt men wel van
samenhangt met dementie of
een ‘dubbele depressie’.
depressieve stemming
• Wanneer mensen met een dysthymie
schizofrenie of gebrek aan eetlust door Het belangrijkste kenmerk van
een angststoornis, moeten worden
dysthymie is een chronisch depressieve
uitgesloten bij het stellen van de
stemming die het grootste deel van de
diagnose.
dag aanwezig is, op meer dagen wel en dan niet, gedurende ten minste twee jaar. Van dysthymie wordt gesproken als ten minste twee van de volgende symptomen lange tijd aanwezig zijn, gedurende twee jaar voor volwassenen en één jaar voor kinderen. De symptomen mogen nooit langer dan twee maanden afwezig zijn: • Slechte eetlust of juist te veel eten; • Slaapgebrek of juist te veel slapen; • Gebrek aan energie of vermoeidheid; • Gering gevoel van eigenwaarde; • Slecht kunnen concentreren of besluiteloos zijn; • Gevoelens van hopeloosheid.
Verschillende depressies zijn nauw verwant
Depressieve stoornis heeft wisselend en grillig beloop en de duur varieert De depressieve stoornis heeft, als de persoon niet wordt behandeld, een
Dysthymie en depressie zijn zeer nauw
wisselend en grillig beloop (Bouvy &
verwant. Het onderscheid tussen deze
Nolen, 1998; Spijker, 2002; Weel-van
twee stemming-stoornissen is in
Baumgarten, 2000):
sommige gevallen nauwelijks te maken.
• Een periode waarin iemand voldoet aan de criteria voor de depressieve
• Patiënten met een depressie krijgen
stoornis wordt wel een 'depressieve
regelmatig met meer dan één subtype
episode' genoemd. Zo'n episode
van depressie te maken (Judd, 1997).
duurt, ook zonder behandeling,
Om die reden wordt ook wel gesteld
gemiddeld acht maanden.
dat dysthymie en depressie
• De duur varieert: de helft van de
verschillende fasen zijn in een
episodes is korter dan drie maanden,
spectrum van stemmingsstoornissen
terwijl een op de vijf langer duurt dan
met één oorzaak (Judd, 1997).
twee jaar.
• Dysthymie wordt beschouwd als een
• De kans op terugval is groot: bij 40%
minder ernstige stemmingsstoornis
van de mensen met depressie keert
dan depressie (twee tot vijf
de stoornis binnen twee jaar terug.
symptomen in plaats van minimaal
4
Sanatan Dharm.net and Hindueyes.net
S
A
N
A
T
A
N
D
H
A
R
M
Vooruitzichten
Vooruitzichten voor patiënten met depressie in het ziekenhuis slechter Patiënten met depressie die in een ziekenhuis zijn opgenomen, hebben over het algemeen ernstiger symptomen, grotere beperkingen in functioneren en meer kans op bijkomende ziekten dan andere mensen
Sanatan Dharm.net and Hindueyes.net
met een depressieve stoornis. Dit
Dysthymie heeft meestal een chronisch
verklaart waarom de vooruitzichten voor beloop met een grote kans op terugval hen slechter zijn, ook bij intensieve
na herstel (Klein et al., 1998; Klein et al.,
behandeling (Judd, 1997):
2000):
• Ongeveer 60% van de opgenomen
• Ongeveer 40% van de personen met
patiënten wordt binnen 15 jaar opnieuw voor depressie opgenomen; • Ongeveer 10% pleegt suïcide; • Slechts één op de vijf blijft nieuwe depressieve episodes bespaard.
dysthymie herstelt pas na 2 tot 3 jaar; • Ongeveer de helft is hersteld na 5 jaar met een gemiddelde duur van 4,8 jaar; • Bijna de helft van alle mensen die ooit dysthymie hebben gehad, krijgt het opnieuw.
5
S
A
N
A
T
A
N
D
H
A
R
M
Kwaliteit leven
Mensen met depressie zijn vaak ernstig
depressie (Kruijshaar et al., 2003). In
beperkt in hun sociaal en
een symptoomvrije periode kan er angst zijn, geven nog steeds aan dat hun
maatschappelijk functioneren. Uit
zijn dat de klachten weer terugkomen.
kwaliteit van leven minder is dan van
onderzoek blijkt dat een depressie voor
Als de depressieve periodes
personen die nooit een depressie gehad
alle aspecten negatieve gevolgen heeft.
aanhouden, kunnen die overgaan in een
hebben (Bijl & Ravelli, 2000).
Met name de vitaliteit, het sociaal
chronisch beloop. Dit komt vooral voor
Waarschijnlijk is dit niet het gevolg van
functioneren, het rol-functioneren en de
bij lichte depressies. Met de duur van
de depressie in het verleden, maar
geestelijke gezondheid zijn ernstig
de depressie neemt echter ook de kans
betreft dit een groep personen die een
aangetast.
op lichamelijke ziekten toe door het
labielere gesteldheid heeft dan anderen.
optreden van weerstandsdaling of
Deze gesteldheid heeft zich vroeger in
zelfverwaarlozing.
episodes van depressie geuit en heeft
Er is een relatief groot verschil tussen
uiteindelijk een verminderde kwaliteit
Jaar na ziekte nog steeds
de kwaliteit van leven bij lichte en een ernstige depressie. De kwaliteit van leven neemt af met de ernst van de
Personen die al een jaar diagnose-vrij
slechtere kwaliteit van leven
van leven tot gevolg (Weel-van Baumgarten, 2000).
Verschil tussen patiënten en de algemene populatie Fysiek functioneren
+
Rolfunctioneren fysiek
+
Pijn
+
Ervaren gezondheid
++
Vitaliteit
+++
Sociaal functioneren
+++
Rolfunctioneren emotioneel
+++
Geestelijke gezondheid
+++
Tabel 1: Verschil in kwaliteit van leven (gemeten met de SF-36) tussen patiënten met depressie en de algemene populatie (18-64 jaar). Een verschil wijst op een slechtere kwaliteit van leven voor patiënten.
0 = geen verschil, + = klein verschil, ++= matig verschil, +++ = groot verschil.
6
Sanatan Dharm.net and Hindueyes.net
S
Factoren van invloed op depressie
A
N
A
T
A
N
D
H
A
R
M
schuldgevoelens) en bij mensen met
daarnaast samen met een verlaagde
een homoseksuele voorkeur (Maas &
activiteit van twee neurotransmitter-
Jansen, 2000). Kinderen van ouders met systemen in de hersenen: het serotonine een depressie hebben bijna driemaal
en het noradrenaline systeem.
Er bestaat niet één oorzaak voor
zoveel kans om zelf de stoornis te
depressie en dysthymie. Aangenomen
krijgen als kinderen van andere ouders
Depressie komt meer dan gemiddeld
wordt dat het om een samenspel van
(Van 't Land et al., 2008).
voor bij mensen (met name mannen) die
factoren gaat. De belangrijkste groepen
weinig sociale steun krijgen, zoals
determinanten zijn: persoonsgebonden
alleenstaanden en gescheiden mensen
factoren, omgeving gebonden factoren
Depressie komt meer dan gemiddeld
(Klein et al., 1995). Ook armoede
en levensgebeurtenissen.
voor bij mensen met een andere
vergroot het risico op depressie
psychische stoornis (Van 't Land et al.,
(Weissman et al., 1988). Andere groepen
2008). Ook mensen met een chronische
met een verhoogd risico op depressie
lichamelijke ziekte zoals dementie,
zijn gedetineerden, mensen die zorgen
diabetes, ziekte van Parkinson en
voor een partner met dementie of
Depressie komt meer dan gemiddeld voor bij mensen met excessieve geremdheid, een geringe zelfwaardering, een neurotische persoonlijkheid, hoge interpersoonlijke sensitiviteit, een moeilijke verwerking bij tegenslag en kritiek (overdrijven, vermijding, zelfverwijt en
Sanatan Dharm.net and Hindueyes.net
beroerte hebben een verhoogd risico op Parkinson, en ouderen die lang depressie. Hormonale afwijkingen door
verblijven in een verpleeghuis (Van 't
aandoeningen aan de schildklier of de
Land et al., 2008).
bijnier kunnen leiden tot depressie. Andersom kan depressie ook leiden tot hormonale afwijkingen. Depressie hangt
7
S
A
N
A
T
A
N
D
H
A
R
M
Stressvolle levensgebeurtenissen
Stressvolle levensgebeurtenissen verhogen kans op depressie
Traumatische jeugdervaringen
gebeurtenissen vergroot bij
waaronder mishandeling en emotionele
volwassenen de kans dat zij spoedig
verwaarlozing verhogen later de
daarna met depressie te kampen
kwetsbaarheid voor psychische
krijgen.
stoornissen, waaronder depressie (Van 't Land et al., 2008; Maas & Jansen, 2000). Het meemaken van traumatische
Persoonsgebonden determinanten Verhoogde kans op depressie / risicogroep Geslacht
•
vrouwen
Leeftijd
•
25 tot 45 jaar
Genetische factoren
•
kinderen van ouders met depressie
Persoonlijkheidskenmerken
• •
neurotische persoonlijkheid moeilijke verwerking
• •
aanwezigheid van chronische lichamelijke ziekte aanwezigheid van andere psychische stoornis
•
weinig sociale steun
• • • •
mishandeling, emotionele verwaarlozing vluchtelingen gebeurtenissen op interpersoonlijke vlak (vrouwen) aan gezondheid gerelateerde gebeurtenissen (ouderen)
Gezondheidstoestand Omgevingsgebonden determinanten Sociale steun Armoede Levensgebeurtenissen Traumatische ervaringen
8
Sanatan Dharm.net and Hindueyes.net
S
Diagnostiek Het stellen van de diagnose depressie bij volwassenen kent globaal drie fasen. In de praktijk lopen deze fasen vaak door elkaar. Ook wordt wel eens een fase overgeslagen. De drie fasen zijn: • Het begint meestal met een vermoeden van depressie. Dit vermoeden kan ontstaan bij de behandelaar door een opmerking van de depressieve persoon of een globale indruk. Voor deze fase van de diagnostiek kan de arts gebruik maken van screening-instrumenten in de vorm van korte vragenlijsten. • Dit vermoeden van depressie wordt vervolgens getoetst door de klachten
A
N
A
T
A
N
D
H
A
R
M
(meestal de DSM-IV). In deze fase
Depressie bij jongeren wordt niet altijd
vindt ook de differentiële diagnostiek
herkend, omdat jongeren de neiging
plaats en worden bijkomende
hebben om het depressieve gevoel te
stoornissen nagevraagd. Voor deze
ontkennen en te overdekken met stoer
tweede fase van de diagnostiek
of agressief gedrag (NICE, 2005;
bestaan ook gestandaardiseerde
Landelijke Stuurgroep Multidisciplinaire
diagnostische interviews.
Richtlijnontwikkeling in de GGZ, 2009).
• Wanneer de diagnose depressie eenmaal is gesteld, kan vervolgens
Ouderen presenteren depressie meer
nog worden gekeken naar de ernst
dan jongeren door middel van
van de depressie. Ook voor deze
lichamelijke klachten en klachten over
derde fase staan de hulpverlener
de spijsvertering of de stofwisseling.
verschillende hulpmiddelen -
Depressie wordt door ouderen ook
interviews, observatieschalen en
vaker gepresenteerd als ‘aan de dood
vragenlijsten - ter beschikking.
denken’ en gaat gepaard met een gebrek aan energie, gevoelens van
Depressie bij jongeren lang niet altijd herkend
spanning en prikkelbaarheid. Dit zijn symptomen die behandelaars soms ten onrechte aan het ouder worden
uit te vragen en te classificeren
toeschrijven (Van Tilburg & Beekman,
volgens een diagnostisch systeem
1997; Volkers et al., 2004).
Sanatan Dharm.net and Hindueyes.net
9
S
A
N
A
T
A
N
D
H
A
R
M
Jongeren en depressie
Op grond van de diagnostiek – en dan
psychotherapie. Als met medicatie
De richtlijn Depressie bij jeugd raadt
vooral de duur en de ernst van de
wordt behandeld, moeten de
psychologische behandelingen aan bij
depressie – wordt in de
medicijnen na herstel nog minstens
jongeren, aangezien die over het
multidisciplinaire richtlijn (Landelijke
een half jaar lang worden geslikt. Bij
algemeen wel werken bij jongeren
Stuurgroep Multidisciplinaire
een terugkerende depressie is dat
(Landelijke Stuurgroep Multidisciplinaire
Richtlijnontwikkeling in de GGZ, 2010)
minstens een jaar of langer.
Richtlijnontwikkeling in de GGZ, 2009).
voor de behandeling van depressie bij volwassenen een onderscheid gemaakt
• Bij een terugkerende (matig) ernstige depressieve episode wordt opnieuw
tussen verschillende soorten
psychotherapie of de combinatie van
depressies.
medicijnen en psychotherapie
• Bij een niet-ernstige en kortdurende
aangeraden.
depressie is de kans op herstel groot. Hierbij zullen behandelingen
kinderen en slechts beperkt bij adolescenten. Behandeling van depressie bij ouderen bestaat uit antidepressiva en psychologische behandelingen.
plaatsvinden in de vorm van
aangevuld met psychotherapie. Zodra
voorlichting, zelfhulpboeken,
herstel intreedt, moeten de
ondersteunende gesprekken of
medicijnen nog een half jaar lang
fysieke inspanning. De behandelaar
worden geslikt. Bij een terugkerende
(meestal de huisarts) kan enkele
depressie is dat minstens twee jaar.
Van enkele preventieve interventies is
vervolgafspraken maken om te
• Bij een seizoensgebonden depressie
inmiddels aangetoond dat ze nieuwe
controleren of herstel inderdaad
(ook wel ‘winterdepressie’ genoemd)
gevallen van depressie daadwerkelijk
intreedt.
wordt lichttherapie aangeraden.
kunnen voorkomen (Cuijpers et al.,
• Bij een lichte depressie die langer dan 3 maanden duurt wordt ook de voorkeur gegeven aan psychologische behandelingen. • Bij een (matig) ernstige depressie kan gekozen worden tussen medicatie en
10
• Bij een ernstige depressie hebben medicijnen de voorkeur, eventueel
Antidepressiva werken niet bij jonge
Preventie van depressie is mogelijk
2005; Meijer et al., 2006). Het gaat dan
Psychologische behandeling bij jongeren, antidepressiva werken
vooral om cursussen in groepsverband voor mensen met beginnende depressieve klachten.
beperkt
Sanatan Dharm.net and Hindueyes.net
S
A
N
A
T
A
N
D
H
A
R
M
Hoe vaak komt depressie voor?
In 2007 leed naar schatting 6,2 van de
inwoners van Nederland van 18 tot 65
Depressie doet zich veel voor op de
inwoners van Nederland van 18 tot 65
jaar 4,9% van de mannen en 7,4 % van
leeftijd van 25 tot 45 jaar en komt
jaar aan een stemmingsstoornis. In
de vrouwen aan een
minder voor bij ouderen en kinderen
totaal waren dat ongeveer 642.800
stemmingsstoornis. In totaal zijn dat
(Van 't Land et al., 2008b). Van alle
mensen, waarvan 545.100 een
258.200 mannen en 384.600 vrouwen.
mensen die ooit een depressie hebben
depressie in engere zin hadden en
Onder volwassenen en ouderen komt
gehad, kreeg bijna de helft (40%) de
92.300 dysthymie. Ongeveer 82.000
depressie respectievelijk ongeveer
stoornis voor het eerst tussen het 15e
mensen voldeden in het afgelopen jaar
anderhalf maal en tweemaal zo veel
en 35e jaar. Uit onderzoek naar
aan beide diagnoses (zie tabel 1). Deze
voor bij vrouwen als bij mannen, bij
dysthymie bij ouderen blijkt dat zij vaak
cijfers zijn gebaseerd op recente
jongeren tussen 13 en 17 jaar is dat
pas op latere leeftijd (tussen hun 50e en
onderzoeksgegevens op
driemaal (De Hollander et al., 2006).
60e jaar) dysthymie hebben gekregen,
bevolkingsniveau, namelijk de
vaak vlak na een stressvolle
Jaarlijks krijgen ruim
NEMESIS-2 studie (De Graaf et al., 2010a).
levensgebeurtenis (Beekman et al.,
285.000 volwassenen een
2004).
eerste depressie
Depressie komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen. In 2007 leed van alle per 1.000
absoluut
mannen
vrouwen
totaal
mannen
vrouwen
totaal
enigerlei stemmingsstoornis
491
743
616
258.200
384.600
642.800
depressie in engere zin
418
628
522
219.900
325.200
545.100
dysthymie
42
135
88
22.200
70.100
92.300
bipolaire stoornis
69
97
83
36.300
51.100
87.400
Tabel 1: Jaarprevalentie (per 1.000 en absoluut) van stemmingsstoornissen uit de NEMESIS-2 studie, cijfers gestandaardiseerd naar de bevolking in 2007 (De Graaf et al., 2010). Sanatan Dharm.net and Hindueyes.net
11
S
A
N
A
T
A
N
D
H
A
R
M
Depressie is dodelijk
Depressie
Stemmingsstoornissen hebben echter
Het beeld bestaat dat depressie vrijwel
een grotere invloed op de sterftekans
geen invloed heeft op de sterftekans.
dan deze sterftecijfers suggereren
Echter is dit onjuist. Mensen met een
(Schoevers et al., 2004).
lichamelijke aandoening én een
Zo is in deze cijfers het aantal gevallen
depressie lopen namelijk twee maal
van zelfdoding als gevolg van depressie
zoveel kans om binnen een bepaalde
niet meegenomen. Jaarlijks overlijden
periode te overlijden dan anderen met
In 2007 zijn volgens het CBS slechts 27
ongeveer 1.500 mensen door zelfmoord
alleen een lichamelijke aandoening
mensen (10 mannen en 17 vrouwen)
(dit is het aantal dat wordt vermeld als
(Cuijpers & Smit, 2002).
overleden aan een stemmingsstoornis.
zelfmoord!). Bij ongeveer 30% van deze
Daarvan hadden 11 mensen een
gevallen was sprake van depressie
depressie (5 mannen en 6 vrouwen).
(Bertolote et al., 2004).
verdubbelt kans op vroegtijdig overlijden
12
Sanatan Dharm.net and Hindueyes.net
S
Depressie bij huisartspraktijken
A
N
A
T
A
N
D
H
A
R
M
patiënten voor 2007 geschat op
lichamelijke) klachten niet altijd als uiting
550.200 en het aantal nieuwe gevallen
van depressie. In het algemeen geldt
op 191.900.
dat er in de huisartsenpraktijk vaak onvoldoende psychiatrisch
Huisartsen registreren
Niet iedereen met
ruim 380.000 patiënten met
depressie bij de huisarts
depressie
bekend
diagnostische kennis en tijd is om de diagnose depressie te stellen. Bovendien registreert een huisarts eerder een symptoomdiagnose (bijvoorbeeld depressief gevoel,
Op basis van huisartsen registraties
De cijfers van huisartsen registraties
wordt geschat dat 382.300 personen in
voor depressie vallen lager uit dan die
worden meegeteld met depressieve
direct naar een regionaal psychiatrisch
gevoelens of klachten, wordt het aantal
centrum (voorheen RIAGG) gaan. Verder
suïcidegedachten, slaapstoornis, problemen met het werk, en dergelijke)
dan een ziektediagnose (Ormel, 1989; 2007 een depressie hadden (zie tabel 2). van de bevolkingsonderzoeken (642.800 Havenaar, 1990; Bensing & Verhaak, versus 382.300 of 550.200). Dit komt In 2007 werden 107.900 nieuwe 1994; Lamberts & Hofmans-Okkes, doordat niet alle patiënten met een gevallen van depressie 1994; Peeters, 1997). depressie professionele hulp zoeken of gediagnosticeerd. Als ook de mensen
herkennen huisartsen de (veelal
Jaarprevalentie
Incidentie
mannen
vrouwen
mannen
vrouwen
152
313
48
84
123.500
258.800
38.600
69.300
222
447
81
152
180.100
370.100
65.900
126.000
Depressie relatief absoluut Depressie of depressief gevoel relatief absoluut
Tabel 2: Jaarprevalentie (per 1.000 en absoluut) en incidentie (per 1.000 per jaar en absoluut) van depressie en depressie of depressief gevoel in de huisartsenpraktijk; gestandaardiseerd naar de bevolking van Nederland in 2007.
Sanatan Dharm.net and Hindueyes.net
13
S
A
N
A
T
A
N
D
H
A
R
M
Depressie in de top 10 lijst!
In de toptien lijst van ziekten die de
Bij de mannen zijn de
voorgeschreven aan mensen met
grootste ziektelast veroorzaken neemt
opleidingsverschillen niet significant. Bij
minder ernstige depressieve klachten,
depressie hiermee de vierde plaats in
de meeste leeftijdsgroepen zien we dat
met angststoornissen,
(zevende plaats voor mannen en vierde
lager opgeleiden vaker last hebben van
gedragsproblemen of pijn.
plaats voor vrouwen).De door depressie
depressieve stoornissen dan
veroorzaakte ziektelast wordt voor meer hoogopgeleiden. Alleen bij de 18-29-
Depressie komt vooral voor in de grote
dan 99% gevormd door de jaren
jarigen zijn de opleidingsverschillen niet
steden en dan met name in Amsterdam
geleefd met depressie.
significant.
(Peen et al., 2002). Dat geldt ook voor gevoelens van angst en depressie,
Depressieve stoornissen komen het meest voor bij laagopgeleiden, namelijk bij 7,9% van de volwassen bevolking
Gebruik antidepressiva meer dan verdubbeld
tussen de 18 en 64 jaar met alleen
zoals gemeten met de MHI-5 in de bevolking van 12 jaar en ouder: • De hoogste percentages gevoelens van angst en depressie zijn te vinden
lagere school. Het aantal gevallen van
Het aantal voorschriften voor
in de grote steden Den Haag
depressieve stoornissen neemt af met
antidepressiva steeg van 2,9 miljoen in
(15,9%), Amsterdam (12,7%) en
een toenemend opleidingsniveau.
1997 tot 6,8 miljoen in 2008 (SFK,
Rotterdam (12,7%). Daarnaast
Alleen in de twee hoogste
2009). Het grootste deel hiervan zijn
scoren ook de Gooi en Vechtstreek
opleidingsgroepen komen depressieve
herhaal recepten. In de tweede helft van
(14,7%) en Zuid-Limburg (12,0%)
stoornissen ongeveer even vaak voor.
2008 haalden ruim 880.000 mensen in
significant hoger dan het landelijke
Het opleidingsniveau is hier als indicator Nederland antidepressiva bij hun
gemiddelde (10,0%).
gebruikt voor de sociaal economische
apotheek. Van alle recepten voor
status van mensen.
antidepressiva wordt ongeveer 80%
psychische klachten zijn te vinden in
voorgeschreven door de huisarts.
de regio's Zuidhollandse Eilanden
Antidepressiva worden overigens niet
(6,5%), Hollands Midden (7,2%),
Bij vrouwen komen depressieve stoornissen vaker voor bij
alleen voorgeschreven aan mensen met laagopgeleiden dan bij hoogopgeleiden. depressie. Ze worden ook
14
• De laagste percentages inwoners met
Drenthe (7,3%) en IJssel-Vecht (7,3%).
Sanatan Dharm.net and Hindueyes.net
S
A
N
A
T
A
N
D
H
A
R
M
Waar gaat het bij Hindus fout
In de Hindustaanse gemeenschap
vriendinnen), het geruzie tussen ouders
in de grote steden als Rotterdam, Den
wordt het onderwerp depressie niet
en dochter....
Haag en Amsterdam is depressie onder
besproken. Het is onzin voor de ouders
jongeren een ramp. Vooral omdat zij het
om te denken dat hun kinderen
Deze sociale druk brengt veel meiden
verschuilen van hun ouders. Dit moet
depressie hebben. Dat kan toch niet
op het verkeerde pad, denk aan drugs,
bespreekbaar zijn, want alleen zo kun je
mogelijk zijn ?!
prostitutie, weglopen van huis,
levens redden. Laat dit een eerste stap
zwangerschap voor trouwen, zelfmoord, zijn voor ouders en kinderen om Echter hebben veel tienermeisjes er veel alcoholgebruik, juist erg veel uitgaan en
moeilijke onderwerpen bespreekbaar te
last van zonder dat ze het beseffen. Ze
maken en zo het leven van vooral de
altijd buiten slapen.....
durven geen hulp te roepen, want dat
kinderen gemakkelijker te maken.
zou niet passen in het gezinsplaatje (het Het is een nachtmerrie voor
Depressie is een zenuwslopende ziekte
beeld van de ouders). Depressie krijgen
ouders,....maar het is een horror-leven
dat kleine meisjes al meekrijgen van hun
veel meisjes vooral omdat ze onder
voor de dochters! In een volgend
ouders. Het is oneerlijk om kinderen op
druk worden gezet door ouders om
rapport zal er verder ingegaan worden
te zadelen met problemen die zij niet
goed te studeren, niet uit te gaan, geen
op dit onderwerp, gericht op de
eens hebben veroorzaakt. Kinderen zijn
vriendje hebben tot je middelbare
Hindustaanse maatschappij. Maar ik
de toekomst, en daarom is het
school hebt afgemaakt, het heen en
hoop dat deze kleine rapportage een
belangrijk om ze met veel liefde en
weer geslinger tussen twee werelden
kleine beeld geeft van hoe erg de
aandacht op te voeden. Jouw kinderen
(die van huis en die van school en je
situatie in Nederland eigenlijk is. Vooral
zijn een reflectie van wie jij bent!
Sanatan Dharm.net and Hindueyes.net
15
Bibliografie 1
Beekman ATF, Deeg DJH, Smit JH, Comijs HC, Braam AW, Beurs E de, et al. Dysthymia in later life: a study in the community. Journal of Affective Disorders, 2004; 81: 191-199.
2
Bensing JM, Verhaak PFM. Psychische problemen in de huisartspraktijk veelvormiger en diffuser dan in de psychiatrie. Ned Tijdschr Geneeskd 1994; 138: 130-135. Bertolote JM, Fleischmann A, De Leo D, Wasserman D. Psychiatric diagnoses and suicide: revisiting the
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
evidence. Crisis, 2004; 25(4): 147-155. Bijl RV, Ravelli A. Current and residual functional disability associated with psychopathology: findings from the Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study (NEMESIS). Psychol Med 2000; 30: 57-668. Bijl RV, Ravelli A, Van Zessen G. Prevalence of psychiatric disorder in the general population: results of The Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study (NEMESIS). Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol, 1998; 33(12): 587-95. Bouvy P, Nolen WA. Diagnostiek en beloop. In: Nolen WA, Hoogduin CAL (red.). Behandelingsstrategieën bij depressie. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum, 1998. CBO, Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg & Trimbosinstituut. Multidisciplinaire richtlijn Depressie: Patiëntenversie. Utrecht: Trimbos-instituut, 2005d. Cuijpers P, Dekker J. Psychologische behandeling van depressie: een systematisch review van metaanalyses. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 2005; 149(34): 1892-1897. Cuijpers P, Straten A van, Smit F. Preventing the incidence of new cases of mental disorders: a meta-analytic review. Journal of nervous and mental disease, 2005; 193(2): 119-125. Graaf R de, Have M ten, Dorsselaer S van. De psychische gezondheid van de Nederlandse bevolking. NEMESIS-2: Opzet en eerste resultaten. Utrecht: Trimbos-instituut, 2010a. Graaf R de, Have M ten, Dorsselaer S van, Schoemaker C, Beekman A, Vollebergh W. Verschillen tussen etnische groepen in psychiatrische morbiditeit. Resultaten van Nemesis. Maandblad Geestelijke volksgezondheid, 2005c; 60 (7/8): 703-716. Havenaar JM. Depressie in de eerste lijn, diagnose in een context. In: Gersons BPR, Kraaimaat FW, Dam-Baggen CMJ (red.). Omgeving, individu en psychiatrische stoornis. Utrecht: RUU, 1990: 83-106. Hollander AEM de, Hoeymans N, Melse JM, Oers JAM van, Polder JJ. Zorg voor gezondheid. Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2006. RIVM-rapport nr. 270061003. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum, 2006. Judd L. Pleomorphic expressions of unipolar depressive disease: summary of the 1996 CINP President's Workshop. Journal of Affective Disorders, 1997b; 45(1-2): 109-116. Judd L. The clinical course of unipolar major depressive disorders. Archives of General Psychiatry, 1997a; 54(11): 989-991.
16
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
Kim M, Paykina N, Sackeim H. Adverse life events in elderly patients with major depression or dysthymic disorder and in healthy-control subjects. American Journal of Geriatric Psychiatry, 2002; 10(3): 265-274. Klein D, Norden K, Ferro T, Leader J, Kasch K, Klein L, et al. Thirty-month naturalistic follow-up study of early-onset dysthymic disorder: course, diagnostic stability, and prediction of outcome. Journal of Abnormal Psychology, 1998; 107(2): 338-348. Klein D, Riso L, Donaldson S, Schwartz J, Anderson R, Ouimette P, et al. Family study of early-onset dysthymia. Mood and personality disorders in relatives of outpatients with dysthymia and episodic major depression and normal controls. Archives of General Psychiatry, 1995; 52(6): 487-496. Klein D, Schwartz J, Rose S, Leader J. Five-year course and outcome of dysthymic disorder: A prospective, naturalistic follow-up study. American Journal of Psychiatry, 2000; 157(6): 931-939. Kruijshaar ME, Hoeymans N, Bijl RV, Spijker J, Essink-Bot ML. Levels of disability in Major Depression. Findings from the Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study (NEMESIS). Journal of Affective Disorders 2003a; 77(1): 53-64. Lamberts H, Hofmans-Okkes IM. Psychische en sociale problemen in de huisartspraktijk: een kwestie van competentie en autonomie bij artsen en patiënten. Ned Tijdschr Geneeskd 1994; 138: 118-122. Landelijke Stuurgroep Multidisciplinaire Richtlijnontwikkeling in de GGZ. Addendum Ouderen bij de multidisciplinaire richtlijn Depressie. Utrecht: Trimbos-instituut, 2008. Landelijke Stuurgroep Multidisciplinaire Richtlijnontwikkeling in de GGZ. Multidisciplinaire Richtlijn Depressie. Addendum Depressie bij Jeugd. Utrecht: Trimbos-instituut, 2009. ouderen. In: Boer JA den, Ormel J, Praag HM van, Westenberg HGM, D’Haenen H (red.). Handboek stemmingsstoornissen. Maarssen: Elsevier/De Tijdstroom, 1997. Land H van 't, Schoemaker C, Ruiter C de (red.). Trimbos zakboek psychische stoornissen. Tweede, herziene en uitgebreide druk. Utrecht: De Tijdstroom, 2008b. Maas IAM, Jansen J. Psychische (on)gezondheid: determinanten en de effecten van preventieve interventies. RIVM-rapport nr. 270555001. Bilthoven: RIVM, 2000. Meijer SA, Smit F, Schoemaker C, Cuijpers P. Gezond verstand: evidence-based preventie van psychische stoornissen. RIVM-Rapport nr. 270672001; VTV Themarapport. Bilthoven/Utrecht: RIVM/Trimbosinstituut, 2006. NICE, National Institute for Clinical Excellence. Depression in children and young people. Indentification and management in primary, community and secondary care. London: The British Psychological Society & The Royal College of Psychiatrists, 2005. Sanatan Dharm.net and Hindueyes.net
29. Ormel J. Psychiatrische ziekten: depressie. In: Grobbee DE en Hofman A (red.). Epidemiologie van ziekten in Nederland. Utrecht: Wetenschappelijke uitgeverij Bunge, 1989.
results from The Netherlandds Mental Health Survey and Incidence Study (NEMESIS). British Journal of Psychiatry, 2002; 181(3): 208-213.
30. Peen J, Bijl RV, Spijker J. Neemt de prevalentie van psychiatrische stoornissen toe met de stedelijkheidsgraad? Tijdschrift voor Psychiatrie, 2002; 44: 225-35. 31. Peeters FPML. Huisarts en depressieve patiënt: een
36. Tilburg W van, Beekman ATF. Affectieve stoornissen bij ouderen. In: Boer JA den, Ormel J, Praag HM van, Westenberg HGM, D’Haenen H (red.). Handboek stemmingsstoornissen. Maarssen: Elsevier/De Tijdstroom, 1997.
problematisch duo? Tijdschr Psychiatrie 1997; 39: 309-320. 32. Schoemaker CG, Rigter HGM, Graaf R de, Cuijpers P. Nationale monitor geestelijke gezondheid. Jaarbericht 2002. Utrecht: Bureau NMG, 2002. 33. Schoevers RA, Bremmer MA, Beekman ATF, Hoogendijk WJ,
37. Weel-van Baumgarten EM, Bosch WJ van den, Hoogen HJ van, Zitman FG. The longterm perspective: a study of psychopathology and health status of patients with history of depression more than 15 years after the first episode. Gen Hosp Psychiatry, 2000; 22: 399-404.
Deeg DJH, Tilburg W van. Verklaringen voor de relatie tussen depressie en verhoogde sterfte. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 2004; 148(23): 1133-1137. 34. Spijker J. Chronic depression. Determinants and consequences of major depression in the general population. Utrecht:
38. Vandereycken W, Hoogduin CAL, Emmelkamp PMG. Handboek psychopathologie. Deel 1 basisbegrippen. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum, 2000. 39. Volkers AC, Nuyen J, Verhaak P, Schellevis F. The problem of diagnosing major depression in elderly primary care
Universiteit Utrecht, 2002. 35. Spijker J, Graaf R de, Bijl R, Beekman A, Ormel J, Nolen W. Duration of major depressive episodes in the general population:
patients. Journal of Affective Disorders, 2004; 82: 259-263.
S
E
Q
U
O
I
A
C
L
U
B
Over ons: Wij zijn een onafhankelijke team die namens Sanatan Dharm optreedt en graag mensen willen helpen en informeren over grote problemen in de maatschappij die onacceptabel is voor de mens maar toch regelmatig en steeds vaker voorkomt.
Door middel van deze rapporteren kunnen wij u beter van dienst zijn en hopelijk maakt u na het lezen ervan de juiste beslissing voor een goede toekomst van uzelf en uw gezin of familie. Wilt u met een van ons praten over uw problemen kan dat ook altijd. U kunt ons mailen naar:
[email protected] [email protected] Of bezoek onze andere websites: www.sanatandharm.net
Sanatan Dharm.net and Hindueyes.net
